________________
વાસનાને જનક અર્થનુભવ છે
vi
186. વાસનાવૈચિય જ જ્ઞાનવૈચિત્ર્યનું કારણ છે, વાસના જ્ઞાનનું કારણ છે અને જ્ઞાન વાસનાનું કારણ છે એવો ઇતરેતરકાર્યકારણભાવને પ્રવાહ બીજાંકુરની જેમ જ્ઞાન અને વાસના વચ્ચે અનાદિ છે એમ જે તમે બૌદ્ધોએ કહ્યું તે પણ ઘટતું નથી. આ વાસના એ શું છે ? જે તે જ્ઞાનથી અભિન્ન હોય તે તે પણ સ્વચ્છરૂપ હોવાથી જ્ઞાનના કાલુષ્યનું કારણ ન બને જ્ઞાનથી ભિના વાસના જ્ઞાનના વૈચિત્ર્યનું કારણ હોય તો તમે બોદ્ધોએ અર્થને જ પર્યાયાન્તરે કહ્યો ગણાય.
187. अपि च वासना नाम विषयानुभवसमाहितः संस्कार इति लोके प्रसिद्धिः । संस्कारश्च यदनुभवघटितः तत्रैव क्वचिदवसरे स्मरणमुपजनयति, न पुनरसदेव वैचित्र्यमिदमीदृशमावहति ।
187. વળી, લેકમાં તે વાસના એટલે વિષયાનુભવ પાડેલ સંસ્કાર એવી પ્રસિદ્ધિ છે. અને સંસ્કાર જેના અનુભવથી પડેલે હોય તેનું જ કઈ અવસરે સ્મરણ જન્માવે છે તે અસત જ એવા વૈચિને ખેંચી લાવતો નથી.
188. किञ्च भिक्षुपक्षे क्षणिकत्वेन ज्ञानानां ग्राह्यग्राहकभाव इव वास्यवासकभावोऽपि निराकर्तव्यः । स्थायिनो हि भावास्तिलादयः स्थायिभिरेव चम्पकादिभिर्वास्यन्ते, न तूत्पद्य सपयेव नश्यद्भिः ज्ञानस्तादृश्येव ज्ञानानीति ।
निरन्वयविनाशाच्च न तदंशोऽनुवर्तते । ____ यतः कथञ्चिद्वास्येत पूर्वेण ज्ञानमुत्तरम् ॥
188. 4, मो पक्षमा क्षािने २२ ज्ञानामा पाय-यासमा मवा२५વાસકભાવને પણ પ્રતિષેધ કરવો જોઈએ. સ્થાયી તિલ આદિ ચીજે સ્થાયી ચંપક આદિ ચીજોથી વાસિત થાય છે, પરંતુ ઉત્પન થઈ તરત જ વિનાશ પામતા જ્ઞાન વડે એવાં જ જ્ઞાને વાસિત થતાં નથી જ્ઞાનને નિરન્વય વિનાશ થતો હાઈ તેને કોઈ અ શ ટકતો નથી જેથી પૂર્વોપન તાન ઉત્તરજ્ઞાનને કોઈક રીતે વાસિત કરી શકે.
189. अपि चैकत्र देवदत्तसन्ताने वासनासहस्राणि ज्ञानवैचित्र्यकारीणि भवेयुः, न हि गोवासनातो हस्तिज्ञानमुदेति ।।
अनन्तत्वेऽपि खल्वासामारम्भे नियमः कुतः १ । असमञ्जसकारित्वे व्यवहारस्य विप्लवः ॥ धूमज्ञानसमुत्पादे धूमवासनया कृते ।
किं तदा न जलज्ञानं जनयेज्जलवासना ।।
वासनाश्च वासनासन्तानारम्भहेतव एव भवेयुः, न पुनरनुभवज्ञानमाघातु. मुद्यच्छेयुः, सदृशात् सदृशोत्पत्तिरिति हि भवतां दर्शनम् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
