________________
શબ્દોનું સાધુત્વ અને અસાધુત્વ પ્રત્યક્ષગમ્ય
૧૧ शक्तिकल्पनागौरवप्रसङ्गादभियोगविशेषसाध्यमानसाध्वसाधुशब्दाधिगमसौकर्याञ्च गवादीनामेव वाचकत्वं न गाव्यादीनामिति स्थिते पूर्वपक्षोपन्यस्तः समस्त एव परीवादः परिहृतो वेदितव्यः ।
247. અત્યારે પણ વ્યાકરણવિદેના અને ખેડૂત વગેરે વ્યાકરણવિદોના શબ્દમાં અતિ મહાન ભેદ દેખાય છે. એટલે આ પ્રમાણે પ્રમાદ વગેરે મૂલક ગાવિ’ આદિ અપશબ્દને પ્રયોગ સંભવતે હેવાથી, [‘ગે, “ગાવિ', “ગોપલિકા” વગેરે ] અનેક શબ્દગત ગે પ્રાણીવાચક શક્તિની કલ્પના કરવાના ગોરવદેશની આપત્તિ આવતી હોવાથી અને અવિયેગાંવશેષ દ્વારા સાધુ-અસાધુ શબ્દોનું જ્ઞાન સુકર હેવાથી, ગૌ આદિ શબ્દમાં જ વાચકત્વ છે, ગાવિ' આદિ શબ્દોમાં વાચકત્વ નથી એ સ્થિર થાય છે, પરિણામે પૂર્વ પક્ષે રજૂ કરેલી બધી જ નિંદાને પરિહાર થઈ ગયે જાણ. 24. તથા હિ વ તાવગ્યધામ સાધુવનિશ્ચયે ઝમાળે નાસ્તીતિ
साधुत्वं नेन्द्रियग्राह्य लिङ्गमस्य न विद्यते ।।
शास्त्रस्य विषयो नैष प्रयोगा नास्त्यसंकरः ।। इति તત્રા પ્રતિવ: | . साधुत्वमिन्द्रियग्राह्य लिङ्गमप्यस्य विद्यते ।
શાસ્ત્રસ્થ વિષયોડવ પ્રથોડવારંવાર: પાતિના તિન્નેવા.૨..૮]. 248. શબ્દોના સાધુત્વને નિશ્ચય કરવામાં કોઈ પ્રમાણ નથી એમ તમે કહ્યું છે અને તેને વિશે તમે એક લેક લખે છે જે આ પ્રમાણે છે-સાધુત્વ ઈન્દ્રિયગ્રાહ્ય નથી, સાધુત્વનું અનુમાન કરાવનાર કોઈ લિંગ ( = હેતુ) નથી, સાધુત્વ એ શાસ્ત્રને વિષય નથી અને કેવળ સાધુ શોને જ પ્રયોગ થતું નથી (અર્થાત્ સાધુ અસાધુ શબ્દોને સેળભેળ પ્રયોગ થાય છે). એને પ્રતિક આ રહ્યો–સાધુત્વ ઈન્દ્રિયગ્રાહ્ય છે, તેનું અનુમાન કરવા માટે લિંગ પણ છે, સાધુત્વ શાસ્ત્ર વિષય પણ છે અને સાધુ શબ્દોને અમિશ્ર પ્રયોગ ૫ણ છે.
____ 249. श्रौत्रे हि प्रत्यये ग्रस्तनिरस्तरोमशाम्बूकृतादिदोषरहितोदात्तादिधर्मसम्बन्धप्रसिद्धानुपूर्वीकवर्णगणात्मकपदप्रतिभासस्तावदस्ति । स च न संदिग्धो, न बाधकविधूतधैर्यो, नाशुद्धकरणजन्मा, न कल्पनामात्रस्वरूप इति तत्र परिस्फुरत्स्फुटक्रमवर्णात्मकपदग्रहणमेव साधुत्वग्रहणं, तद्विपरीतयथानिर्दिष्टदोषकलुषितशब्दग्रहणमेव चासाधुत्वग्रहणमिति प्रत्यक्षगम्ये एव साधुत्वासाधुत्वे इति ।
219. શ્રૌત્ર પ્રત્યક્ષમાં પ્રસ્ત ( = જિહવામૂલથી ગૃહીત અથવા અવ્યક્ત અથવા લુપ્ત. વર્ણપદ), નિરસ્ત ( = નિપુર અથવા વરિતોદિત), રેમશ (= ગંભીર અથવા કર્કશ), અખૂકૃત ( = વ્યક્ત છતાં અન્તર્મુખ જે સંભળાતે, અથવા ઘૂંક ઉડવાના અવાજ સાથે ઉચ્ચરિત), આદિ દેથી રહિત, ઉદાત્ત આદિ ધર્મવાળા અને પ્રસિદ્ધ આનુવી માં ગોઠવા
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
