Lexicographical Studies In Jaina Sanskrit

Author(s): B J Sandesara, J P Thaker
Publisher: Oriental Institute

Page 29

न्यायिन् न्युञ्छन न्युञ्छनी-कृ
पछे [व] डउ
पञ्चकुल
जस्रमणि वर्षन्ती स्वपराभवप्रतीकाराय शुनग्रेण भ्यायघण्टामवीवदत् । III.I-43B जन्तूनामभयं सप्तव्यसनानां निषेधनम् ।
वादनं न्यायघण्टाया रुदतीधनवर्जनम् ॥ 95.3. m. a plaintiff. III. 2. n. a high praise. 15. 29, 31; 88. 24, 25%; 90. 18.
to offer as a gift ( to a king ). सर्वमेव भवदीयमेवेत्युक्त्वा पटी न्युञ्छ
नीचके। 104. 4. . m. a scarf, a sheet. 81.13. cf. Guj. पछेडो, पछेडी. Vide माणिकर
पछे [व] डउ. m. a government officer. अथ कन्यकुब्जादायातपञ्चकुलेन...गूर्जरदेशस्यो
द्राहणकहेतवे समागतेन...12.23-24; 13.2 ; कूटलेखनव्ययकरणप्रतिबद्धपञ्चकुलमुखेन सर्वानपि राजपुत्रान् पदातींश्चान्वयावदाताभ्यामुपलक्ष्य यथोचितदानादिभिरावयं 17.4-5%; पञ्चकुलेन कदर्थ्यमानेषु कार्पटिकेषु राजदेयविभागस्याप्राप्त्या सबाष्पं पश्चान्निवर्त्यमानेषु 57.15-16; राज्ञा पञ्चकुलमाकार्य तत्पस्याङ्के द्वासप्ततिलक्षानुत्पद्यमानान् विमृश्य तं पट्टकं विदार्य मातुः श्रेयसे तं करं मुक्त्त्वा करे जलचुलुकं मुञ्चति - स्म। 57.19-21; ततः प्रासादोद्धाराय...तत्र पञ्चकुलं प्रस्थाप्य प्रासादप्रारम्भमचीकरत् । 82.29-30%; अथ श्रीसोमनाथदेवस्य प्रासादारम्भे खरशिलानिवेशे सजाते सति पञ्चकुलप्रहितवर्द्धापनाविज्ञप्तिकां नृपः श्रीहेमचन्द्रगुरोर्दर्शयन् 84.9-10; रुदतीवित्तदोषान् पापैकनिबन्धनान् ज्ञापितो नृपस्तदधिकृतं पञ्चकुलमाकार्य द्वासप्ततिलक्षप्रमाणं तदायपट्टकं विपाट्य मुमोच। 86.12-14 ; सपादलक्षदेशे कश्चिदविवेकी धनी केशसंमार्जनावसरे प्रियार्पितां यूकां करतले सङ्गह्म पीडाकारिणी तां तर्जयंश्चिरेण मृदित्वा व्यापादयामास । संनिहितेनामारिकारिपञ्चकुलेन स श्रीमदणहिल्लपुरे समानीय नृपाय निवेदितः । 91.6-8 ; पृथ्वीराजः...महानसाधिकृतपञ्चकुलेन व्यज्ञपि-117. 18-19. [The references show that he was not necessarily a revenue officer and that he was sometimes assigned spec
ial duties also.] cf. Guj. पंचोळी. m. the player of the five types of musical instruments. 109.10.
[ For these musical instruments vide 'पंचशबद ' in the Index
of Mahiraja's Naladavadantirasa-प्राचीन गूर्जर ग्रन्थमाला-2.] m. a peculiar way of paying homage, wherein the worshipper
touches the ground with five limbs viz. 2 knees, 2 hands
and the head. 57.3578. 22; 85. 25. Vide पञ्चाङ्गप्रसाद. m. a gift of ornaments or dress for five parts of the body, -80.28; 83.23; 99.3; 104.8. [The word 'पंचांगपसाउ' is
also very common in Old Gujarati literature; e.g. कान्हडदेप्रबन्ध of पद्मनाभ (A. D. 1456), I. 28: .. ततखिण तूठउ असपति राउ, ... तस आप्यु पंचांग पसाउ. Also cf. उदयभानु's विक्रमचरित्ररास, verse 287d : आपइ पंचाअंग प्रसाद.] ...
पञ्चशब्दवादक
पञ्चाङ्गप्रणाम
पञ्चाङ्गप्रसाद