Lexicographical Studies In Jaina Sanskrit

Author(s): B J Sandesara, J P Thaker
Publisher: Oriental Institute

Page 90

84
Vमुच् .
मुण्डिक
Vमुत्कल
मुत्कल
to appoint, to entrust certain work to. द्वौ मुनी दिग्रक्षायां मुक्तौ । 53.13. [The verb 'मूक' in Mod. Guj. is also used exactly in this sense. The above quotation can be rendered into
Gujarati thus : “बे मुनिओने दिशाओना रक्षण माटे मूक्या." । m. [1 ] one who does not wear a cap on his head.
[2] a contemptuous term for a Jaina monk. क्रीडता राज्ञा सारिं गृहे मुञ्चतोक्तम्-मारय मुण्डिकान् , पुनर्मारय मुण्डिकान् । एवं द्विस्त्रिः । टोपिकारहितशीर्षकत्वान्मुण्डिका गूर्जरलोका विवक्षिताः; अथवा श्वेताम्बरा गूर्जरेन्द्रगुरवो मुण्डिका इति हासगर्भोक्तिः । 50.2-4; 52.13. [1] to send. धर्मेण मुत्कलिताः सूरयः पुरः कापि स्थितेनामेन सह जग्मुः।
33.18-19. [2] (causal) to send back. वीसलदेवो मन्त्रिणा साश्रुलोचनः समापृष्टः ।
[मुस्कलापितश्च कतिपयपदानि सम्प्रेषणायायातः । ] 128.5-6. [3] (causal) to take leave. अपराह्ने राज्ञः पार्थाद् बप्पभट्टिमूरिभि
मुस्कलापितम्-देव ! गोपगिरावामपार्श्व यामः, अनुज्ञा दीयताम् । 33.9-10. cf. Old Guj. मोकलामणी 'good-bye'; Guj. मोकलQ ' to send',
मोकलाव्युं, मोकल्यु. adj. separate. राजकीयसत्राकारे तु दालिकूरावस्रावणानि मुत्कलानि न मुच्यन्ते किन्तु
गर्तायां नियन्त्र्यन्ते, तदा सघण्टो हस्ती निमज्जति | 91.25-27. cf. Guj. मोकळु
Hindi मोकला ; Mar. मोकळा. Vide /मुत्कल् , मुस्कलम्. ind. freely, easily. काशीपतिस्तु मुत्कलं परदेशं ग्रसते। 89.3. Vide
Vमुत्कल्, मुत्कल. __bidding good-bye. सम्पन्नानि पल्यादिमुस्कलापनानि । 89.14. मुस्कला
पनिका f. II0.7. [This is the same as Old Guj. मोकलावणी. Vide e.g. : 'अम्हस्यूं प्रीति आणेज्यो घणी, आणइ जमारइ मोकलावणी.' -Kānhadadeprabandha ( 1456 A.D.) of Padmanābha, II.
150cd.] m. the array of an army in a particular shape. सम्मुखीने दृश्यमाने
शत्रुनृपमुद्रघट्टे गजं प्रेरय। 51.24. Vide घट्ट, महाघट्ट, मूलघट्ट. m. a Muslim; lit.: 'a Mugal'. मुगलबलानि [वारं वारं] आगच्छन्ति
जनिरे एकदा । पुन ययुः । 109.17-18. [ Here the word is used in the general sense of 'a Muslim', because PK., composed in 1405 V.S. (A. D. 1349), mentions here the happenings in the times of Vastupāla i.e. 13th cent. A.D. There is a
work in later Sanskrit called Mudgala-purāņa.] n. a weight of 50 maunds. मूटकं शुखमुक्ताफलानाम् 107.31. Vide
PC. मूडा. n. main battle, decisive battle. शकेन निर्दलितं मत्रिसैन्यं पलायिष्ट
दिशोदिशि । तदा भीवस्तुपालेन स्वस्य राजपुत्रो माद्देचकनामा भाषितः-इवमस्मन्मूल
मुत्कलम्
मुखलापन
मुद्रघट्ट
मूटक
मूलबह