Gurutattvavinischay Part 2

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Rajshekharsuri
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal

Page 37

[ २५
गुरुतत्त्वविनिश्चये तृतीयोल्लासः ] જે આ પ્રમાણે પણ તૈયાર ન થાય તે પછી સંઘ પાસે રહે. સંઘ પણ તેઓને વાચનાચાર્ય આપે. તે વાચનાચાર્ય એક વર્ષ સુધી તેમને ભણાવે. આ પ્રમાણે બાર વર્ષ થાય. તેટલા સમયમાં એક પણ સાધુ (પદવી માટે) તૈયાર થઈ જાય તે સારું. અન્યથા ફરી પણ એ જ ક્રમથી કુલ વગેરેના સ્થવિરોની પાસે રહે, અને તેટલું જ કાળ તે જ ક્રમથી કુલ વગેરે તેમને ભણાવે. આમ ચાવીસ વર્ષ થાય. આટલા કાળે પણ કઈ સાધુ તૈયાર ન થાય તો ત્રીજી વાર પણ આ કમથી કુલ, ગણ, અને સંઘ ભણવે. આ પ્રમાણે પણ દુકાળ, * અશિવ, બુદ્ધિનો અભાવ વગેરે કારણેથી કઈ તૈયાર ન થયો હોય તે કુલને (समुहायने) मे ४२, ५छी सुस्थिति। तेमन S५स ५६॥ देवावे. [२७] कथमयमुपसम्पदं गृह्णाति ? इत्याह
सटाणे पव्वज्जेगपक्खियस्सोवसंपयं कुणइ ।
छत्तीसाइकंतो, ममत्तगुरुभावलज्जगुणा ॥ २८॥ 'सदाणे'त्ति । षट्त्रिंशद्वर्षातिक्रान्तः सन् प्रव्रज्यैकपाक्षिकस्योपसम्पदं करोति कुलस्थविरसमताम् । तत्र प्रव्रज्यैकपाक्षिका इमे-"गुरुसज्झिलओ सज्झंतिओ गुरुगुरू गुरुस्स वा णत्तू । अहवा कुलिंचओ उ पव्व जाएगपक्खीओ" ॥ १ ॥ 'गुरुसज्झिलकः' गुरूणां सहाध्यायी पितृव्यस्थानीयः, 'सज्झन्तिकः' आत्मनः सब्रह्मचारी भ्रातृस्थानीयः, 'गुरुगुरुः' पितामहस्थानीयः, गुरोः सम्बन्धी नप्ता प्रशिष्य आत्मनो भ्रातृव्यस्थानीयः, एते प्रव्रज्ययैकपाक्षिकाः । अथवा 'कुलिच्चओ'त्ति समानकुलोद्भवः प्रवज्यैकपाक्षिक इति ॥ अत्र च प्रव्रज्याश्रुताभ्यां चतुर्भङ्गी भवति--प्रव्रज्ययकपाक्षिकः श्रुतेन च १, प्रवज्यया न श्रुतेन २. श्रुतेन न प्रव्रज्यया ३, न प्रव्रज्यया न श्रुतेन ४ इति । तत्र प्रथमतः प्रथमभङ्गे उपसम्पत्तव्यम् , तदभावे तृतीये भने, यतः पूर्वाधीतं श्रुतं विस्मृतं सत् तेषु सुखेनैवोज्ज्वालयितुं शक्यते श्रुतेकपाक्षिकत्वादिति । तथा स्वस्थान उपसम्पदं कुर्यात् , किमुक्तं भवति ?--श्रुतोपसम्पदं प्रतिपित्सोर्यस्य पार्श्व भूतमस्ति तत्तस्य स्वस्थानम् , सुखदुःखार्थिनः स्वस्थानं यत्र वैयावृत्त्यकराः सन्ति, क्षेत्रोपसम्पदर्थिनो यदीये क्षेत्रे भक्तपानादिकं सुलभमस्ति, मार्गोपसम्पदर्थिनो यत्र मार्गज्ञः समस्ति, वियोपसम्पदार्थिनो यत्र विनयकरणं युज्यते, एतानि स्वस्थानानि, एतदनतिक्रमेणैवोपसम्पदग्रहण तीप्सितार्थहेतुरिति । अथवा स्वस्थान नाम प्रव्रज्यया श्रुतेन च य एकपाक्षिकः तत्र प्रथममुपसम्पत्तव्यम् , पश्चात्कुलेन श्रुतेन चैकपाक्षिकस्य पार्श्व, ततः श्रुतेन गणेन चैकपाक्षिकस्य समीपे, ततः श्रुतेनैकपाक्षिकस्य संनिधौ, ततः प्रत्रज्ययैकपाक्षिकस्य सकाशे, ततः प्रव्रज्यया श्रुतेन वाऽनेकपाक्षिकस्यापि समीप इति । ननु किमर्थमियं प्रव्रज्याकुलाद्यासन्नतरादिक्रमेणोपसम्पत् ? इत्यत आह--ममत्वं-कालानुभावेनात्मीयोऽयमिति परिग्रहलक्षणं गुरुभावः-बहुमानबुद्धिः लज्जा च-स्वीयकृत्याकरणे हीनतापत्तिलक्षणा तद्गुणात्-तत्कृतावश्योपकर्त्तव्यत्वाद्यनुग्रहात् ॥ २८ ॥
દેવથી કરાતો ઉપદ્રવ, મરકી રોગ વગેરે અશિવ છે,