________________
७४]
[ स्वोपशवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते त्ति= 'गुणमा अ५२।५ ४२ना२ अक्सन्न छे.” ते ५५ देशमाहेश सक्सन्न भने સવમાં=સવ અવસગ્ન એમ બે પ્રકારે છે. તેમાં આ (નીચે કહેવાશે તે સ્થાનમાં પ્રમાદ કરતે દેશ અવસન્ન થાય છે. [૮૪] तान्येवाह
आवस्सगसज्झाए, पडिलेहण झाण भिक्ख भत्तट्टे ।
आगमणे णिग्गमणे, ठाणे अ णिसीअण तुय? ॥८५॥ 'आवस्सग'त्ति। आवश्यकादिष्ववसीदन् देशतोऽत्रसन्न इत्योघतो गाथाऽक्षरयोजना, भावार्थस्त्वयम्-आवश्यकमनियतकालं करोति कदाचित्करोति कदाचिन्न वा करोति, यदि वा हीनं करोति हीनकायोत्सर्गादिकरणात् , अतिरिक्तं वाऽनुप्रेक्षार्थमधिकतरकायोत्सर्गकरणात् , अथवा यहैवसिके आवश्यके कर्त्तव्यं तद्रात्रिके करोति, रात्रिके कर्त्तव्यं च देवसिके । तथा 'स्वाध्याय' सूत्रपौरुषीलक्षणमर्थपौरुषीलक्षणं वा कुरुध्वमिति गुरुणोक्ते गुरुसम्मुखीभूय किञ्चिदनिष्टं जल्पित्वाविप्रियेण करोति, न करोति वा, सर्वथा विपरीतं वा करोति, कालिकमुत्कालिकवेलायाम् , उत्कालिकं वा कालिकवेलायाम् । प्रतिलेखनामपि वस्त्रादीनामावर्तनादिभिरूनामतिरिक्तां विपरीतां वा दोषैर्वा संसक्तां करोति । तथा 'ध्यान' धर्मध्यानं शुक्लध्यानं वा यथाकालं न ध्यायति । तथा भिक्षां न हिण्डति,गुरुणा वा भिक्षायां नियुक्तो गुरुसम्मुखं किश्चिदनिष्टं जल्पित्वा हिण्डते,अनुपयुक्तो वा भिक्षाविशुद्धिं न करोति । तथा 'भक्तार्थ' भक्तविषयं प्रयोजन सम्यगू न करोति, किमुक्त भवति ?-न मण्डल्यां समुद्दिशति, काकश्रृगालादिभक्षितं वा करोति, द्वाभ्यां वा सह भुङ्क्ते, तदुक्तं निशीथचूर्णी-“भत्तङ त्ति मंडलीऐ कयाइ भुंजइ कयाइ ण भुंजइ मंडलिसामायारि वा ण करेइ दोहिं वा भुंजाइ"त्ति । व्यवहारचू! तूक्तम्-"भत्तट्ठ ति मंडलीए ण समुद्दिसइ कागसिआलक्खइआई हिं वा समुद्दिसइ'त्ति । अन्ये तु व्याचक्षते-~-'अभत्त'त्ति अभक्तार्थग्रहणं सकलपत्याख्यानोपलक्षणम् , तथा चायमर्थः-प्रत्याख्यानं न करोति गुरुणा वा भणितो गुरुसंमुखं किञ्चिदनिष्टमुक्त्वा करोति ।
आगमने नैषेधिकी न करोति निर्गमने आवश्यकीम् । 'स्थाने' ऊर्द्धस्थाने 'निषीदने' उपवेशने 'त्वग्वर्तने' शयने, एतेषु क्रियमाणेषु न प्रत्युपेक्षणं करोति न वा प्रमार्जनं करोति, प्रत्युपेक्षणप्रमार्जने वा दोषदुष्टे करोति ॥ ८५ ॥ તે જ પ્રમાદ સ્થાનને કહે છે :
सावश्य, स्वाध्याय, प्रतिवेमन, ध्यान, निक्षा, मता, सागमन, निगमन, स्थान, નિષાદન અને વૈશ્વર્તન. આ સ્થાનમાં સદાતે (=આળસુ બનત) દેશથી અવસાન છે. - “ આ ગાથાને અક્ષરાર્થ કહ્યો. ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે –(૧) આવશ્યક –આવશ્યક
અનિયમિત સમયે કરે, કયારેક કરે, કયારેક ન કરે, અથવા કાર્યોત્સર્ગ વગેરે ઓછું કરવાથી હિન આવશ્યક કરે, અથવા અનુપ્રેક્ષા માટે અધિક કાર્યોત્સર્ગ કરવાથી અધિક આવશ્યક
११
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
