________________
[ स्योपशवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते ग्रन्थान्तरमतमाह
खुड्डागणियंठिज्जे, पलियपुहुत्तं, ठिई चउण्हं पि ।
सोहम्मम्मि उ भणिआ, जहन्नओ जं इमा गाहा ॥ ८५ ॥ 'खुड्डागणियंठिज्जेत्ति । क्षुल्लकनिन्थीयेऽध्ययने पल्योपमपृथक्त्वं स्थितिश्चतुर्णामपि पुलाकबकुशकुशीलनिर्ग्रन्थानां जघन्यतः सौधर्मे भणिता । यदियं गाथा तत्र पठ्यते ।।८५।।
અન્યગ્રંથને મત કહે છે –
ક્ષુલ્લક નિગ્રંથીય અધ્યયનમાં પુલાક, બકુશ, કુશીલ અને નિગ્રંથ એ ચારેની સૌધર્મ દેવલોકમાં જઘન્ય સ્થિતિ પલ્યોપમ પૃથકત્વ કહી છે. કારણકે આ (નીચે કહેવાશે ते ८६ भी) गाथा त्या वांयामा आवे छे. [८५]
सहसार अच्चुअम्मी, अणुत्तराणुत्तरे अ मुक्खम्मि । . उकोसेणं हीणा, सोहम्मे णव उ पल्ला उ ॥ ८६ ॥
'सहसार'त्ति । सहस्रारेऽच्युतेऽनुत्तरेष्वनुत्तरेषु मोक्षे च क्रमात् पुलाकादयो निम्रन्था उत्कर्षण गच्छन्ति । 'हीनाः' जघन्यगामिनस्तु सौधर्मे नव पल्योपमानि यावत् । वृत्तिकारोऽध्याह-"उपपातः पुलाकस्योत्कृष्टस्थितिषु देवेषु सहस्रारे, बकुशप्रतिसेवनाकुशीलयोविंशतिसागरोपमस्थितिस्वच्युते, कषायकुशीलनिग्रन्थयोस्त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमस्थितिषु सर्वार्थसिद्धे । सर्वेषामपि जघन्यं पस्योपमपृथक्त्वस्थितिषु सौधर्मे, प्रज्ञप्तिस्तु-"कसायकुसीले जहाँ पुलाए, णवरं उक्कोसेणं अणुत्तरविमाणेसु । णियंठे णं एवं चेव, जाव वेमाणिएसु उववज्जमाणे अजहणमणुकोसेणं अणुत्तरविमाणेसु उववज्जइ" स्नातकस्य निर्वाणम्" इति ॥८६॥
| (તે ગાથા અર્થથી આ પ્રમાણે છે – પુલાક વગેરે ઉત્કૃષ્ટથી ક્રમશઃ સહસ્ત્રાર, અચુત, અનુત્તર અને મોક્ષમાં જાય છે. જઘન્યથી સૌધર્મમાં નવ પલ્યોપમ સુધી જાય છે. વૃત્તિકાર પણ કહે છે કે “પુલાકની ઉત્પત્તિ સહસ્ત્રારમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા દેવોમાં થાય છે. બકુશ અને પ્રતિસેવના કુશીલની ઉત્પત્તિ અયુતમાં બાવીશ સાગામની સ્થિતિવાળા દેવોમાં થાય છે. કષાયકશીલ અને નિર્મથની પત્તિ સર્વાર્થસિદ્ધમાં તેત્રીસ સાગરોપમની સ્થિતિવાળા દેવામાં થાય છે. બધાઓની જઘન્યથી ઉત્પત્તિ સૌધર્મ માં પલ્યોપમ પૃથક સ્થિતિવાળા દેવોમાં થાય છે.”
આ વિષયમાં ભગવતીને પાઠ આ પ્રમાણે છે –“કષાયકુશીલમાં પુલાકની જેમ જાણવું, પણ ઉત્કૃષ્ટથી તે અનુત્તર વિમાનમાં ઉત્પન્ન થાય છે, નિગ્રંથમાં પણ આ પ્રમાણે જ છે. વાવત વૈમાનિક માં ઉતપનન થતા તે અજઘન્ય–અનુકૂથી અનુત્તર વિમાનમાં જ ઉતપન્ન થાય છે અને स्नातना भोक्ष थाय छे."[ ८६] उक्तं गतिद्वारम् । अथ संयमद्वारमाह -
ठाणाई संजमो खलु, ताइं असंखिज्जयाई पत्ते। हुँति चउण्हं ठाणं, इकं चिय दोण्ह चरिमाणं ॥ ८७ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
