Gurutattvavinischay Part 2

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Rajshekharsuri
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal

Page 205

गुरुतत्वविनिश्वये चतुर्थोल्लासः ]
तह पंचमे वि अरए, सम्भावेणं इमो हविज्जाहि । उस्सप्पिणी बिइए, तइए अरए चउत्थे य ॥ ७६ ॥ जम्मेणं सन्भावा, तइअचउत्थेसु चैव सो हुज्जा । ति आसु अं, दुहावि अण्णे पुणो विंति ॥ ७७ ॥ ओसप्पिणी उस्सप्पिणीइ अरएस तइअतुरिए । ओसपिणिउपणिभिन्नम्मि दुहा चउत्थणिभे ।। ७८ ।।
'तह'ति । तथा पञ्चमेऽप्यरके, अपिना तृतीयचतुर्थयोः सङ्ग्रहः, सद्भावेनायं पुलाकोsवसर्पिण्यां भवेत्, यदागमः - “ संतिभावं पडुच्च नो सुसमसुसमाए होज्जा णो सुसमाए होज्जा सुमदुसमाए होज्जा दुसमसुसमाए होज्जा दुस्समाए होज्जा णो दुस्समदुसमाए होज्ज" त्ति । तत्र तृतीयचतुर्थारकयोः सद्भावस्तज्जन्मपूर्वकः, पञ्चमे त्वरके चतुर्थारके जातः सन् वर्त्तत इति विशेषः । उत्सर्पिण्यां द्वितीये तृतीये चतुर्थे चारके 'जम्मेणं'ति उत्तरगाथास्थ पदेनेदं संबध्यते, जन्मना पुलाको भवेत्, तदुक्तमुत्स प्पिणीमधिकृत्य – “जम्मणं पडुच्च णो दुसमादुसमा - काले होज्जा दुस्समाकाले वा होज्जा दुस्समसुसमाकाले वा होज्जा सुसमदुस्समाकाले वा होज्जा णो सुसमाकाले होज्जा णो सुसमा सुसमाकाले होज्ज"त्ति । अत्र द्वितीयस्यान्ते जातस्तृतीये चरणं प्रतिपद्यते, तृतीयचतुर्थयोश्च जायते चरणं च प्रतिपद्यत इति विशेषः । सद्भावतस्तूत्सपिण्यां तृतीयचतुर्थयोरेवारकयोः 'सः' पुलाको भवेत्, तयोरेव तस्य चरणप्रतिपत्तेः, तदुक्तम् – “संतिभावं पडुच्च णो दुस्समदुसमाकाले होज्जा णो दुस्समाकाले होज्जा दुस्समसुसमाकाले वा होज्जा सुसमदुस्समाकाले वा होज्जा णो सुसमाकाले वा होज्जा णो सुसमसुसमाकाले वा हुज्ज" ति । मतान्तरमाह - 'एन' पुलाकमन्ये पुनराचार्यास्तृतीयादिषु त्रिष्वरकेषु तृतीयचतुर्थ पञ्चमेष्वित्यर्थः, 'ओसप्पिणीइ'त्ति अनगाथास्थमत्र संबध्यते, अवसर्पिण्यां 'द्विधाऽपि ' जन्मतः सद्भावतश्च ब्रुवते । उत्स र्पिण्यां तु जन्मसद्भावाभ्यां तृतीयचतुर्थयोरेवारकयोः, तदुक्तमुत्तराध्ययनबृहद्वृत्तौ -- कालतः पञ्चापि पुलाकादयो जन्मतः सद्भावतश्चावसर्पिण्यां सुषमदुष्षमादुष्षमसुषमादुष्पमाभिधानेषु कालेषु स्युः, उत्स• र्विण्यां दुष्षम सुषमासुषमदुष्षमयोः " इति । अवसर्पिण्युत्सर्पिणीभिन्नकाले 'द्विधा' जन्मतः सद्भावतश्च पुलाकः 'चतुर्थनिभे' दुष्पमासुषमाप्रतिभागे महाविदेहे भवति । एवमन्येऽपि द्रष्टव्याः । सुषमसुषमादिप्रतिभागेषु तु देवकुर्वादिषु न सम्भवः ||७६ ||७७ || ७८ ।।
[ १९३
સદ્ભાવથી (સ'યમથી) પુલાક અવસર્પિણીમાં ત્રીજા, ચેાથા, અને પાંચમા આરામાં પણ હેાય. આગમ (ભગવતી) આ પ્રમાણે કહે છેઃ- સદ્ભાવને આશ્રયીને પહેલા અને ખીજા આરામાં ન હોય, ત્રીજા, ચેથા અને પાંચમા આરામાં હાય, છઠ્ઠા આરામાં ન હોય.” તેમાં આટલી વિશેષતા છે કે-ત્રીજા–ચેાથા આરામાં તેના જન્મપૂર્વક સદ્ભાવ હોય. પાંચમા આરામાં તે ચાથા આરામાં જન્મેલ હાય તા જ હાય. ઉપિ ણીમાં જન્મથી ખીજા, ત્રીજા, ચેથા આરામાં હાય. ઉપિ ણીને આશ્રયીને (ભગવતીમાં) કહ્યું છે કે- 'જન્મને
शु. २५