________________
જેનાથી થવાનું હોય તે વીશસ્થાનકાદિ પદનું આરાધન સંકલ્પપૂર્વક દ્રઢતાથી કરી મનુષ્ય જીવન સફળ કર્યું હતું.
આવું સ્વ-પર ઉપકારી અરિહંત-તીર્થકર પ્રભુનું ચરિત્ર મનમાં વસી જાય, સમય અને શક્તિનો સદુપયોગ કરવાનું સૌને ગમી જાય એજ મંગળ કામના. અરિહંત પદની આરાધના :
અરિહંત પદની આરાધનામાં મુખ્યત્વે ૧૨ લોગસ્સ (કાઉસ્સગ્ગ), ૧૨ સ્વસ્તિક, ૧૨ ખમાસમણા અને ૨૦ નવકારવાળી ગણવાની હોય છે. આ ઉપરાંત ૨ પ્રતિક્રમણ, ૩ દેવવંદન અને “અરિહંત પ્રભુની અષ્ટપ્રકારી પૂજા આદિ કરવાની હોય છે.
કાઉસ્સગ્ગ કરતી વખતે અરિહંત ચેઈઆણં સૂત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે – ૧. વંદન કરવાની ભાવનાથી, ૨. પૂજા-પૂજ્યભાવ પ્રગટ કરવાની ભાવનાથી, ૩-૪. સત્કાર અને સન્માન દ્વારા (અંગરચના દ્વારા) જીવન અર્પણ કરવાની અભિલાષાથી, ૫. બોધીબીજ-સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ અર્થે અને ૬. ઉપસર્ગ-ઉપદ્રવ રહિત આરાધના કરવાની ભાવના રાખવામાં આવે છે.
આ કાઉસ્સગ્ગ કરતી વખતે વિશેષ પ્રકારે શ્રદ્ધા, બુદ્ધિ, ધીરજ, ધારણા અને વૃદ્ધિવંત પરિણામો પ્રગટાવવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. આમ કરવાથી અરિહંત-તીર્થકર પરમાત્માના દર્શન-વંદનાદિમાં મન જોડાઈ જાય. ત્રિકાળ દર્શન, સ્વદ્રવ્યથી પૂજાઆદિ કરવા મન લલચાય. વીશ સ્થાનકમાં તીર્થકર પદ એ પાયો છે. પાયો જો નબળો, શ્રદ્ધાવિહીન હોય તો ધારેલી પ્રગતિ ન થાય. ૨૦મું પદ તેથી જ તીર્થ” પદ આરાધવામાં આવે છે. કાઉસ્સગ્ગ શુદ્ધ કરવા ૧૨ આગાર અપવાદનો પણ સ્વીકાર કરાય છે.
સતી સુલસાને અંબડ પરિવ્રાજક દ્વારા પ્રભુ વિરે માત્ર ધર્મલાભનો સંદેશો કહેવડાવ્યો. તેમાં અંબડ પરિવ્રાજકે તુલસા શ્રાવિકાના અરિહંત-તીર્થકર પ્રત્યેની ભાવની-શ્રદ્ધાની-સમર્પણની પરીક્ષા કરી. છેવટે જ્યારે એ સંદેશ તુલસા શ્રાવિકાએ સાંભળ્યો ત્યારે તેના રોમે રોમમાં આનંદ વ્યાપી ગયો. પ્રભુવીરની કરુણા-કૃપાથી એ ગગદ્ થઈ. પોતાનું જીવન ધન્ય બની ગયું તેવો અનુભવ કરવા લાગી. ફળ સ્વરૂપ શ્રદ્ધા-ભક્તિથી તીર્થકર નામકર્મની નિકાચના કરી.
અરિહંત-તીર્થંકર પરમાત્માની અંગપૂજા-અગ્રપૂજા-ભાવપૂજા ભક્તના આઠ કર્મને નબળા બનાવે છે. શુભ અધ્યવસાય ધર્મધ્યાન-શુક્લધ્યાનની શ્રેણી તરફ લઈ જાય છે. તેથી ક્રિયા જો જ્ઞાનપૂર્વકની કરવામાં આવે તો તે સોનામાં સુગંધ ભળે તેમ મોક્ષ સુધી પહોંચાડી શકે છે. • જે પ્રતિમાજી પરિકર સહિત હોય તેને અરિહંતની પ્રતિમા કહેવાય.
૯
