________________
ખરી રીતે ઉપાધ્યાયજી જ્ઞાનના ધારક છે, પોષક છે, રસિક છે અને વિકસાવનારા છે. આવો સગુણ અન્ય વ્યક્તિમાં ઓછો જોવા મળે. તેઓના સમાગમમાં મિથ્યાત્વી, અજ્ઞાની કે અલ્પજ્ઞાની એક વખત આવી જાય તો તેઓ વિવિધ યુક્તિઓથી એ જીવને જાનવર નહિં પણ ભાગ્યવાન તો અવશ્ય બનાવી દે.
વર્તમાન કાળમાં આંગળીના વેઢાં ઉપર જૂનાં સાક્ષર એવા ઉપાધ્યાયજીના નામો લોકજીભે નીચે મુજબ ચડ્યા છે. તેઓની કૃતિઓ ઘણી આવકારદાયી અને ભવિષ્યવાણી દર્શાવનારી છે. જ કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાનમાં ૪-૫ કલાકમાં સત્તરભેદીપૂજા બનાવનાર. સકલચંદ્રજી જ ૬૪ પ્રકારી તથા અન્ય પૂજા વિગેરેના રચયિતા.
વીરવિજયજી - શ્રીપાળરાજાનો રાસ-(અપૂર્ણ) બનાવનાર.
વિનયવિજયજી સંસ્કૃત-પ્રાકૃત-ગુજરાતી સાહિત્ય લખનાર. - યશોવિજયજી છે અનેક સ્તવન પદ-ભાવવાહી તાત્વીકરચના કરનાર.
ઉદયરત્નજી શાસન પ્રભાવના, અકબર બાદશાહની ધર્મભાવના જાળવનાર. શાંતિચંદ્રજી જંબુદ્વિપ પ્રજ્ઞપ્તિના રચયિતા.
- સમય સુંદરજી જ ૨૪ તીર્થકરના ગૂઢ અર્થવાળા ભાવવાહી સ્તવન બનાવનાર. દેવચંદ્રજી જ ઉપા. મેઘવિજયજી, ઉપા. માનવિજયજી, ઉપા. કલ્યાણવિજયજી, ઉપા. કીર્તિવિજયજી, ઉપા. ન્યાયવિજયજી વિગેરે મહાપુરુષો.
ઉપાધ્યાયજી મ. શિષ્યોને ખાસ વાચના (જ્ઞાન) આપવાનું, જ્ઞાનની આરાધનારૂપ ઉપકારક પ્રવૃત્તિ કરતા હોય છે. તેમાં જ્ઞાનદાતા સન્મુખ શિષ્ય વાંચના સમયે ખાસ નીચેની સૂચનાઓને ધ્યાનમાં રાખવાની હોય છે. (૧) વાચના સાંભળતાં ઉઘવું નહિં. અપ્રમાદી-રુચિયાન રહેવું.
પરસ્પર વાત ન કરવી, વિકથા ન કરવી, વાચનાના વિષયને વાગોળવો. (૩) મન-વચન-કાયાને ગોપવી આસન લગાવવું. કાયાના ૧૨ દોષ નિવારવા.
વાચના બહુમાનપૂર્વક પૂજ્ય ભાવે કલ્યાણકારી છે એ દ્રષ્ટિએ આનંદપૂર્વક
સાંભળવી. મારા કલ્યાણ માટે કર્મ ખપાવવા ઉપયોગી છે એમ માનવું. (૫) શ્રવણ કરતાં હાથ જોડવા, વિનય જાળવવો.
એકાગ્રતાથી તન્મય થઈ શ્રવણ કરવું. ધારણા શક્તિથી ધારી લેવું.
હકીકતમાં સંસારમાં રસોઈયો સારો હોય, રસવંતિ રસોઈ કરી હોય, ખાનારને ભૂખ હોય, પ્રસન્નતા હોય, તો ભોજન કર્યા પછી શરીર સુખાકારી બને. ચિંતાથી જો પૂછે ન હીના પશુભિઃ સમાના.
४७
