________________
એનો અર્થ એજ કે તીર્થંકર અને જિન આમ જોવા જાઓ તો ઘાતીકર્મના ક્ષયની અપેક્ષાએ સરખા જ છે. માત્ર તીર્થંક૨ ગણધર પદથી વિભૂષિત કરે. સાધુ-સાધ્વીશ્રાવક-શ્રાવિકારૂપ ચતુર્વિધ સંઘ સ્વરૂપ પ્રભુના સ્થાપેલા શાસનમાં રત્નત્રયીની આરાધના કરી જીવન ધન્ય કરે. પ્રભુના અતિશયના કારણે જીવમાત્ર પોત પોતાના રાગ-દ્વેષના સ્વભાવ ભૂલી પ્રભુની અમૃતમય વાણી સાંભળે ને સમજી પણ લે.
જિન-સામાન્ય કેવળી હોવા છતાં ક્ષેત્રની સ્પર્શના હોય તો જ વિહાર કરે અને જરૂર હોય તો સમયોચિત્ત દેશના ‘કમલ’ ઉપર બેસી આપે. મુખ્યત્વે અઘાતી કર્મ (આયુષ્ય) જ્યાં સુધી સંપૂર્ણ ખપ્યા નથી ત્યાં સુધી એ મોક્ષગામી મોક્ષ ન જાય.
વૈયાવચ્ચ-સેવા-ભક્તિ કરવા યોગ્ય શાસ્ત્રમાં દશ નામ મુખ્યત્વે કહ્યા છે. તેમાં પણ જિનની સેવા મુખ્યત્વે કરવાનું કહ્યું છે. વૈયાવચ્ચ એ ગુણની ખાણ છે. વૈયાવચ્ચ કરનારો આત્મા નીચ ગોત્રકર્મનો બંધ કરનાર હોતો નથી. સામાન્ય કેવળી આત્મા પણ ૧૮ દોષરહિત સર્વ ઉપમાને ગુણથી અલંકૃત હોવાથી સૌભાગ્યશાળી અને મહિમાવંત છે.
જિનના શાસ્ત્રોમાં ૪ પ્રકારના નામો જોવા મળે છે. (૧) શ્રુતજિન - ચૌદપૂર્વના જ્ઞાતા મહામુનિ, (૨) અવધિજિન - નિર્મળ (ત્રીજા જ્ઞાનના સ્વામી) અવધિજ્ઞાનીઓ, (૩) મન:પર્યવ જિન - (ચૌથા જ્ઞાનના સ્વામી) મનના પર્યાયને વિશેષ પ્રકારે જોનારા, (૪) કેવલિ જિન - (પાંચે જ્ઞાનના સ્વામી) લોકાલોકના સર્વ જીવોના સર્વ પદાર્થોને ત્રણે કાળના ભાવોને જાણનારા.
કેવલિજિન-તીર્થંકર ભગવાનને પહેલા સમયે કેવળદર્શન થાય અને બીજા સમયે કેવળજ્ઞાન થાય. ત્યાર પછી સમવસરણની દેવો રચના કરે. તેમાં બિરાજી બાર પર્ષદા સામે પ્રથમ દેશના ચતુર્મુખે આપે. આ દેશના સાંભળવા મુખ્ય ગણધરો પાદપીઠ પાસે બેસે. જ્યારે બીજા સામાન્ય કેવળી પૂર્વ દિશા-અગ્નિ ખૂણામાં બિરાજે. દેશના સાંભળનારને પોતપોતાની ભાષામાં સમજાઈ જાય તેવી અતિશયયુક્ત હોય.
જિન-સામાન્ય કેવળી એટલે અરિહંત પરમાત્માના ઉપદેશથી જે જે ભવિ જીવોએ રત્નત્રયીની ઉત્તમ પ્રકારે આરાધના કરી, ઘાતિ કર્મોનો ક્ષય કરી, કેવળજ્ઞાનાદિક આત્મૠદ્ધિ પ્રગટ કરેલ છે તે બધાનો સમાવેશ તેમાં થાય છે. એકની ત્રિવિધ પૂજાઆરાધના કરો તો બધાની આરાધના થાય છે. એટલે એક દીવો સો દીવાને પ્રગટાવે. આવા ઉત્તમોત્તમ પદની જે જીવો આરાધના કરે છે તે તીર્થંક૨ નામકર્મ અવશ્ય ઉપાર્જન કરે.
જિન પદની આરાધના ૨૦ વિહરમાન તીર્થંક૨ ૫રમાત્માને નજર સામે રાખી ♦ જિન, સૂરિ, વાચક, સાધુ, બાલ, સ્થવિર, ગ્લાન, તપસ્વી ચૈત્ય અને સંઘ.
૧૩૮
