________________
શત્રુંજય તીર્થના ૧૬ મોટા ઉદ્ધાર થયા છે. તીર્થયાત્રા કરતાં સંઘપૂજા, સ્વામીવાત્સ્યલ્ય, જીવદયા, અનુકંપાદિના કાર્યો પણ થાય છે.
સ્થાવર તીર્થ દ્રવ્ય-ક્ષેત્રથી પવિત્ર કહેવાય છે. તીર્થમાં આરાધના કરવાનું મન ઘણું ખેચાય અને દીર્ઘ કાળે એ કુળ આપનાર બને. તીર્થ-દા.ત. શત્રુંજય તીર્થ ઉપર ગયેલો આત્મા તપ-જપ-ધર્મધ્યાન ન કરનારો હોય તો કરનારો થાય. તેવા ભાવ જાગે. ગમે તેવા પાપ આત્માએ કરેલા હોય ચિકણાકર્મ બંધાયા હોય તો પણ તે ખપી જાય. ચાર હત્યા કરનારના પાપ તીર્થને સ્પર્શતાથી ખપી જાય.
તીર્થની આશાતના કરવાથી – ૧. ધન-ધાન્યાદિની હાની થાય. . ભૂખ્યા છતાં ખાવા અન્ન પાણી ન મળે. ૩. કાયા અકારણ રોગથી ઘેરાઈ જાય. ૪. વૈતરણી નદીમાં (દુઃખી થવા) ભળવું પડે. ૫. અગ્નિકુંડમાં બળવું પડે. ૬. પરભવે પરમાધામી દ્વારા નરક ગતિના દુઃખ ભોગવવા પડે. વિગેરે વાતો ૯૯ પ્રકારી પૂજામાં કહી છે.
જંગમતીર્થ-શ્રમણો સ્વ-પર ઉપકારી છે. પોતે તરે બીજાને તારે. ચારિત્રધર્મનું નિરતિચાર પણે પાલન કરે છે. સંયમ યાત્રા નિરાબાધ થાય છે તે જાણવા માટે શ્રાવક-શ્રાવિકા વર્ગ દિવસમાં ૩ વખત ગુરુઓને વંદના કરી શાતા પૂછે છે. સંયમયાત્રા કરતી પાળતી વખથે ભાત-પાણી જે જરૂરીઆત હોય તે વસ્તુ કહેવા, તેમજ તેનો લાભ આપવા પણ વિનંતિ કરાય છે શરીર શાતાવેદનીય કર્મના ઉદયવાળું છે કે ? (અશાતા હોય તો તે દૂર કરવા માર્ગદર્શન આપવા વિનંતી કરાય છે.) શાતા જાણી આનંદ થાય છે.
જંગમ તીર્થ-શ્રમણોને શ્રી કૃષ્ણ મહારાજે (૧૮૦૦૦ સાધુને) વંદના કરી ૩ નરકગતિના દલાકો ઘટાડ્યા-ઓછા કર્યા હતા. આવા ત્યાગી વંદનીય પૂજનીય શ્રમણોને (૧) વસતીદાન (જયંતિ શ્રાવિકાની જેમ), (૨) વસ્ત્રદાન, (૩) આહારદાન, (૪) પાણીદાન, (૫) શયન (પાટ પાટલા) દાન, (૬) મનથી લાભ લેવાની ભાવના, (૭) વચનથી મધુર ભાષામાં લાભ આપવા વિનંતિ, (૮) કાયાથી સેવા સુશ્રુષા કરવી અને (૯) વંદન-પૂજન-સત્કાર સન્માનાદિ સાચવવા. એમ ૯ કાર્યો કરી સંયમ ધર્મની અનુમોદના કરવી એ શ્રાવકનું પરમ કર્તવ્ય છે.
જંગમ તીર્થી મન-વચન-કાયાથી પવિત્ર હોય. સુસાધુના સમાગમથી આત્મા તરત પવિત્રતાના પંથે પ્રવાસ શરૂ કરે. શ્રમણો પાપના બંધથી, પાપી વિચારોથી પાછા વળે એવી ઉપકારની દ્રષ્ટીથી આરાધકની ઉપર કરુણાની દ્રષ્ટિ હંમેશાં ખુલ્લી
રાખે.
ચતુર્વિધ સંઘરૂપ સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવક-શ્રાવિકા એ ચારે પુણ્યવાન આત્માઓને ૧૬૨
