________________
તરી જવાય તે તીર્થ કહેવાય છે. અરિહંત અને ગણધર નિશ્ચયથી તીર્થરૂપ છે અને ચતુર્વિધ સંઘ પણ મહાતીર્થરૂપ છે. ૧
લૌકિક તીર્થોને તજી લોકોત્તર તીર્થની સેવા કરીએ. લોકોત્તર તીર્થ દ્રવ્ય અને ભાવ એમ બે પ્રકારે છે. તેમજ સ્થાવર અને જંગમ એમ પણ તેના બે ભેદ છે. તેની પૂજા કરીએ. ૨
પુંડરીકગિરિ વગેરે પાંચ (શત્રુંજય, ગિરનાર, આબુ, અષ્ટાપદ અને સમેતશિખર) તીર્થો, ચૈત્યના પાંચ પ્રકારો એ સર્વ સ્થાવર તીર્થ કહેવાય છે. એ તીર્થોની સુંદર યાત્રા કરીએ. ૩
વીશ વિહ૨માન તીર્થંકરો જંગમ તીર્થ છે. તે જંગમ તીર્થના નાથ બે કોડી કેવળી સાથે વિચરતા થકા અનેક પ્રકારનાં દુઃખ અને દૌર્ભાગ્યને ટાળે છે. ૪
ચતુર્વિધ સંઘ પણ જંગમ તીર્થ કહેવાય છે. તે શાસનને શોભાવનાર છે અને તે ૪૮ ગુણે કરીને ગુણવંત છે. તેને તીર્થપતિ પણ ભાવે નમો તિત્યસ્સ કહીને નમસ્કાર કરે છે. ૫
હે ભવ્યાત્માઓ ! તમે તીર્થપદનું ધ્યાન કરો, તેના ગુણો ગાઓ. પંચરંગી રત્નો મેળવી થાળ ભરી એ તીર્થને વધાવો તેમજ તેના અનંત ગુણોને દિલમાં લાવો. ૬
એ તીર્થપદના પ્રભાવે મેરુપ્રભરાજા તીર્થંકર થયેલ છે. વિજયવંત સૌભાગ્યલક્ષ્મી અને પૂજ્ય એવી સંપદા તેમજ પરમ મહોદય–મોક્ષને પામેલા છે. ૭ * તીરથની આશાતના નવિ કરીએ.
વિવરણ
તીર્થ - તારે તે તીર્થ. સંસાર સમુદ્રમાં ડૂબી રહેલા જીવોને તીર્થ તારે છે. ઉદ્ઘાર કરે છે. તીર્થ બે પ્રકારના છે. સ્થાવરતીર્થ-સમેતશિખર, શત્રુંજય આદિ જંગમ તીર્થમહાવ્રતધારી ત્યાગી તપસ્વી સાધુ મુનિવર્યો. સ્થાવર તીર્થ મૂક. જીવમાત્રને મૌન સાથે ઉપદેશ આપે છે. પ્રાચીન ઈતિહાસની અમર ગાથા સંભળાવે યાદ કરાવે છે. જંગમ તીર્થ મુનિઓ આચાર ધર્મને પાળી વૈરાગ્યવાન થઈ બીજા ભવિજીવોને વૈરાગી બનાવે છે.
સ્થાવરતીર્થે-છરિપાલીત સંઘ કાઢી જિનશાસનની શોભા વધારાય છે. જે યાત્રીકો સંઘમાં આવે છે તે ૬ નિયમો પાળી ૬ આવશ્યકને સાચવી જયણાપૂર્વક નિયમોનું પાલન કરે છે. તીર્થોદ્ધાર કરવાનો પણ અપૂર્વ લાભ શ્રી સંઘ લે છે.
૧૬૧
