________________
સંસારમાં લૌકિક ૬૮ તીર્થ દર્શાવ્યા છે. પણ આત્મકલ્યાણની બુદ્ધિથી લોકોત્તર એવા ૬૮ તીર્થની સેવા ભક્તિ કરવી જોઈએ. નમસ્કાર મહામંત્રના ગીતમાં ‘‘અડસઠ અક્ષર એના જાણો, અડસઠ તીર્થ સાર'' એમ કહી મહામંત્રને શુદ્ધ ભાવથી, શુદ્ધ ઉચ્ચારથી, એકાગ્ર થઈ ગણવામાં આવે તો ૬૮ તીર્થની યાત્રા કરવા જેટલું પુણ્ય બંધાય એમ કહ્યું છે.
તીર્થ-કલ્યાણક ભૂમિવાળા, વિચ્છેદ તીર્થવાળા, અતિપ્રાચીન પ્રભાવિકતીર્થવાળા, ૧૦૦/૧૫૦ વર્ષ પૂર્વેના મંદિરો, શાશ્વતા તીર્થ, સકલતીર્થ સૂત્રમાં વર્ણવેલા દેવલોક-પાતાળલોક-મનુષ્યલોક ફુલ-૮૫૭૦૦૨૮૨ (૧૫,૪૨,૫૮,૩૬,૦૮૦ પ્રતિમા) મંદિરો એવા અનેક પ્રકારો છે. જંકિંચિ સૂત્ર દ્વારા તેથી જ સંક્ષેપમાં તીર્થવંદના કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.
જંગમ તીર્થમાં વીશ વિહરમાન ભગવાન, બે ક્રોડ કેવળજ્ઞાની, ૨ હજાર ક્રોડ મુનિઓ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં માત્ર જંબુદ્વીપમાં વિચરે છે. તે ઉપરાંત ભરતક્ષેત્રના, દક્ષિણાર્ધ ભરતમાં જૂદા સમજવા. એ બધા મુનિઓને જાવંત કેવિ સાહુ સૂત્ર દ્વારા ભાવભરી વંદના થાય છે.
શ્રી તીર્થપદના આરાધક મેરુપ્રભ રાજાની કથા :
દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ અને ભાવ માનવીને સુખ-દુઃખ, પુણ્ય-પાપ વિ.ની ભેટ આપે છે. તીર્થયાત્રા એક એવી ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ છે તેમાં આત્મા જો રંગાઈ જાય તો પછી એ ધન્ય થઈ જાય. તીર્થના અણુ અણુમાં શક્તિ છે. ત્યાં બિરાજમાન દેવાધિદેવનો અકલ્પનીય પ્રભાવ છે. તેથી હજારો માનવી એ ભૂમિની સ્પર્શના કરવા જાય છે. પછી ભલે એ શાશ્વતગિરિ હોય, સમેતશિખરજી હોય કે શંખેશ્વરજી તીર્થ હોય.
મેરુપ્રભરાજા આવા જ તીર્થની આરાધના કરી ભાવીમાં તીર્થંકર થશે. આપણે પણ એવા પુણ્યશાળીના જીવનને થોડું સ્પર્શી લઈએ.
ભરતક્ષેત્રમાં સૂર્યપૂર નગરમાં અરિદમન રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તેને મેરુપ્રભ અને મહાસેન નામે પુત્ર હતા. ધાવમાતા હંમેશાં રાજપુત્રના હિતને ઈચ્છતી હોય છે. તેમાં એક દિવસ મેરુપ્રભને મારી નાખવાનું કાવતરૂં ઘડાઈ રહ્યું છે એમ ધાવમાતા દ્વારા પુત્રને ખબર પડી. તરત જ એ હિંમત કરી વધુ ચર્ચા કર્યા વગર દેશાન્તર નિકળી ગયો.
કેટલાક દિવસે શાંતિપુર નગરમાં જ્યાં અભયઘોષ મુનિ દેશના આપતા હતા ત્યાં પહોંચી દેશના સાંભળવા લાગ્યો. જ્ઞાની ગુરુમહારાજે આગંતુક યુવકનું ભવિષ્ય ઘણું ઉપકારક છે તે જોઈ શ્રાવકોને કુમારને કોઈ નિર્ભય સ્થળે ગોપવી રાખવા
૧૬૪
