________________
તેઓને ખમાસમણા આપી એટલા માટે કરાય છે, કે એ ૨૦ વિહરમાન ભગવંતો આપણને વર્તમાન તીર્થકર હોવાથી ભાવના પૂર્ણ કરવા સામર્થ્ય-મનોબળ અખૂટ આપે. આ રીતે જે આત્માઓએ આ પદની સાધના કરી આત્મ રમણતા પ્રાપ્ત કરી છે. તે સત્વરે પોતાના આત્માનું કલ્યાણ સાધી મોક્ષે જાય તેમાં કાંઈ શંકા રાખવા જેવું નથી.
જિનપદ એટલે બીજી રીતે સામાન્ય કેવળી એવા વંદનીય આત્માઓ જે હાલે ભવિષ્યમાં સિદ્ધગતિને પામવાના છે. તેવાની વૈયાવચ્ચ કરવી એ આરાધક સામાન્ય શ્રાવકનું કર્તવ્ય છે. તેથી આ જિનપદનું બીજું નામ “વૈયાવચ્ચ પદ પણ છે. સાધના કરે તે સાધ્ય પામે એમ જે વૈયાવચ્ચ કરે તે જિન પદનો આરાધક હોવાથી તીર્થકર નામકર્મની નિકાચનાના કારણે જિન-અરિહંત-તીર્થકર અવશ્ય થાય, યાવત્ મોક્ષ પણ જાય.
જિનવચન દ્વારા અન્ય જીવો પર પ્રસંગોચિત વિચારો આપી જીવનમાં પરિવર્તન કરી ધર્મમાં સ્થિર કરી શકે. જ્યારે કાયા દ્વારા જિન વિવિધ રીતે ગામે ગામ વિચરી સ્વ-પરની સાધના કરી શકે છે.
આવા સંયમી જીવનને સ્થાપનાદિ ચાર નિપા દ્વારા જાણવું. સૂક્ષ્મ બુદ્ધિએ સાત નયના સહારે ઓળખવું. ત્રિપદી અને સપ્તભંગીથી જીવનમાં ધારી લેવું. હેયજોય-અને ઉપાદેયના આધારે મનન ચિંતન કરવું. યાવતું સામાયિકને નવદ્વાર વડે વિચાર કરવામાં આવશે. તો જીવનમાં વિરતિનો અનુરાગ પેદા થશે ક્રમશઃ સર્વ વિરતિમય જીવન સ્વીકારાતા વાર નહિ લાગે. જિનપદના આરાધક રાજા જિમૂતકેતુની કથા :
તપના અભિંતર પ્રકારમાં વૈયાવચ્ચ એક પ્રકાર છે. એનાથી કર્મનો ક્ષય, ગુણીની પૂજા અને ધર્મારાધનાની વૃદ્ધિ થાય-થઈ શકે છે. વૈયાવચ્ચ, શારીરિકઆર્થિક-માનસિક મન-વચન-કાયાથી થાય છે. જેથી સામી વ્યક્તિ ધર્મમાં સ્થિર થાય એ નિશ્ચિત છે.
વૈયાવચ્ચ કરનારાઓમાં જિમૂતકેતુ રાજાએ વૈયાવચ્ચ કેવી કરી હતી તે થોડી જોઈ લઈએ.
જંબુદ્વીપના દક્ષિણ ભરતમાં પુષ્પપુર નગરમાં જયકેતુ રાજા જયમાળા રાણી અને જિમૂતકેતુ યુવરાજનો સંસાર આનંદથી વ્યતિત થતો હતો. રાજાની કીર્તિ ન્યાયથી, રાણીની કીર્તિ ધર્મ આરાધનાથી અને પુત્રની શોભા ઉત્કૃષ્ટ બુદ્ધિ શર્યાદિ કારણે સર્વત્ર પસરી હતી.
૧૩૯
