________________
કરી અનેક રીતે દુઃખી થાય એવા સ્થળે ફેંકી દીધો પણ પત્થર ઉપર ન પડતાં કુમાર સરોવરમાં પડ્યો. ત્યાંથી બહાર નિકળી એ જંગલમાં પ્રવેશે છે ત્યાં એક પ્રતિમા ધારી ચારણમુનિના દર્શન થયા. વંદન કરી તેઓની પાસે ધર્મોપદેશ સાંભળવા બેઠો. મુનિની દેશનાએ કુમારને મુક્તિ માર્ગનો પથિક બનાવ્યો.
કુમાર હવે ધર્મને માનવા-સમજવા આગળ જતો હતો ત્યાં ભુવનકાંતા કન્યા સાથે અને ત્યાર પછી ગોરી-તારા-ભદ્રા-જયા-અને રંભા એમ પાંચ બીજી સુશિક્ષીત કન્યા સાથે ગાન્ધર્વ વિવાહ કરી છે પત્ની સાથે પોતાના નગર તરફ ચાલ્યો. માતપિતાએ આદરપૂર્વક પુત્રની પત્નીઓ સહિત પ્રવેશ કરાવ્યો. ત્યાં સમાચાર આવ્યા કે, ભુવનાવબોધ નામે કેવળી નગરી બહાર પધાર્યા છે. તરત પિતા-પુત્ર-પરિવાર સાથે કેવળીના દર્શન-વંદન કરવા આદરપૂર્વક જઈ જ્ઞાનીની દેશના સાંભળી..
અવસર જોઈ રાજાએ પુત્રનું વારંવાર હરણ થવું, દુઃખ પડવું, પત્નીઓ મળવી તેનું કારણ જિજ્ઞાસાભાવે ગુરુને પૂછવું. ઉપકારી ગુરુવર્યે કુમારના પૂર્વભવનું અને રાગ-દ્વેષ-મોહના કારણે બે ભાઈઓ વચ્ચેના મતમતાંતર, તાપસી દીક્ષા, સંયમી દીક્ષા વિગેરે કારણે આ બધું થયું છે. છેલ્લે મોટાભાઈએ મુનિનો ઘાત કર્યો. ત્યાંથી મુનિ દશમાં પ્રાણત દેવલોકમાં દેવ થયા. દેવભવનું આયુષ્ય પુર્ણ કરી સાગરચંદ્રકુમાર થયા. જ્યારે મોટાભાઈ અગ્નિકુમાર દેવ થયા. વેર ભાવના કારણે કુમારને મોટાભાઈ દુઃખ-કષ્ટ આપે છે. માત્ર શુદ્ધ ચારિત્રના કારણે પુણ્ય પ્રભાવે સુખ ભોગવે છે.
ગુરુવર્યની ધર્મદેશનાનાં કારણે કુમારને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. પૂર્વ ભવની વેર-વિરોધની વાતોએ વૈરાગ્ય થયું. ફળસ્વરૂપ આઠ રાણી સહિત કુમારે શુદ્ધ અધ્યવસાયથી ભગવતી દીક્ષા અંગિકાર કરી. જ્ઞાનનો ક્ષયોપક્ષમ ઉત્તમ પ્રકારનો હોવાથી અગ્યાર અંગનું જ્ઞાન તરત અવગત કર્યું. પ્રસંગોપાત ગુરુએ તીર્થકર નામકર્મની નિકાચના-વીશસ્થાનક તપમાં અભિનવ જ્ઞાનપદની આરાધના કરવા પ્રેરણા આપી.
આરાધના કરવા પુણ્યનો ઉદય હોવો જોઈએ તેમ મુનિએ ઉત્તમ પ્રકારે આરાધના શરૂ કરી. તો હેમાંગદ નામના દેવે તેમાં અંતરાય કરવા પરીક્ષા કરવા દુઃસાહસ કર્યું. છતાં મુનિ ડગ્યા નહિ, પ્રમાદનો સાથ લીધો નહિં. અંતે મુનિનો મહિમા કરી ક્ષમા માંગી દેવ સ્વ-સ્થાને પહોંચી ગયો.
રાજર્ષિમુનિ બમણા ઉમંગે જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની આરાધના કરી વિજય વિમાનમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. ત્યાંનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં તીર્થંકર નામકર્મ ભોગવી મોક્ષે ગયા.
૧૫૩
