________________
ત્રિદંડી વેશની સ્વીકૃતિ - ૧. ત્રણદંડ સહિત છું માટે ત્રિદંડી ચિહ્ન, ૨. મસ્તક ઉપર ચોટલી, ૩. અણુવ્રતધારી, ૪. ચંદનાદિ વિલેપનથી સુવાસિત, ૫. મોહ સહિત છત્રધારી, ૬. પગમાં પાવડી, ૭. ભગવા વસ્ત્રધારી, ૮. પરિમિત જળથી સ્નાન, ૯. હાથમાં જાપ કરવા માટે માળા.
કર્મવિજ્ઞાનમાં મોહનીય કર્મના ૨૮ ભેદ છે. તેમાં ફકત ચારિત્ર મોહનીયના ૨૫ ભેદ થાય. આ ૨૫માં ૧૬ કષાયના અને ૯ નોકષાયના. કષાયના માટે દરેક જીવ એક યા બીજી રીતે ઓછા કે વધુ માત્રામાં ક્રોધ-માન-માયા-લોભ કરે જ છે. હવે રહ્યા ૯ નોકષાય. આ નવે નવ ભેદ સાનુકૂળ ઉપસર્ગ યા કર્મ બંધાવનારા છે. ચારિત્રધર આત્મા અથવા સંસારી જીવ મોહ પામી આ કર્મ બાંધે છે. વ્યવહારથી હાસ્ય-રતિ-અરતિ-ભય-શોક-દુર્ગંછા-પુરુષવેદ-સ્ત્રીવેદ-નપુંસકવેદ સાવ નકામા લાગે પણ તેના પરિણામ ઘણાં દુ:ખદાયી હોય છે.
શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે
-
અક્ખાણરસણી, કમ્માણ મોહણી, વયાણ તહમેવ બંભવયં
ગુત્તીણ મનત્તીણ, ચઉરો દ્રુક્ષ્મણ જિયન્તિ ।।
ઈન્દ્રિયોમાં રસનેન્દ્રિય, કર્મમાં મોહનીય, વ્રતમાં બ્રહ્મચર્ય વ્રત અને ગુપ્તિમાં મનગુપ્તિ એ ચાર જીતવા દુર્લભ છે.
ચાલો, પુરુષાર્થ કરી ચારિત્રના જીવનને સફળ કરીએ.
ચારિત્ર પદના આરાધક અરૂણદેવ :
સંસાર તરવા માટે ગુણસ્થાનકના ચૌદ પગથિયાં ચઢવા પડે છે. અનંતકાળથી આ જીવ અનેક ગતિ-જાતિમાં જ્યારે જન્મે ત્યારે પ્રાયઃ મિથ્યાત્વના પહેલા પગથિયે હોય છે. પછી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં કહ્યા મુજબ દુર્લભ એવા મનુષ્ય જન્મને પામે છે. ત્યાર પછી પણ ૧. મનુષ્યપણું, ૨. વીતરાગની વાણીનું શ્રવણ, ૩. એ વચન ઉપર શ્રદ્ધા અને છેલ્લે, ૪. સંયમ-ચારિત્રમાં પુરુષાર્થ-સ્વીકાર કરે તો ૮૪ લાખના ફેરાનો અંત આવે.
અંત માટે ત્યાગ જોઈએ. ત્યાગની ભાવના દ્રઢ પાળવા ચારિત્ર જોઈએ. અરૂણદેવે ચારિત્રપદનું આરાધન કરી તીર્થંકર નામ કર્મ કેવી રીતે બાંધ્યુ તે જોઈએ. મણિમંદિર નગરીના મણિશેખર રાજાનો અરૂણદેવ નામે પુત્ર હતો. નામની જેમ દેવીરૂપધારી પુણ્યવાન ને કલાવાન હોવાથી એ સર્વત્ર આવકાર પામતો. એક દિવસ ઉદ્યાનમાં ક્રીડા કરવા ગયો. એક રૂપવાન સ્ત્રી હીંડોળે હિંચતી જોઈ યોવન વયના કારણે એના રૂપનું એ પાન કરે તે દરમ્યાન કોઈ વિદ્યાધરે કુમાર અને તેના
૯૪
