________________
માટે જ તનનો તંબુરો બેસુરો થાય, તે પહેલાં આત્મ ચિંતનનું સંગીત
વગાડી લો.
તપપદ શ્રી કનકકેતુ રાજા કથા :
સંસારમાં સંજ્ઞાપ્રધાન જીવો (હિત-અહિતનો વિચાર હોતો નથી.) પ્રજ્ઞાપ્રધાન જીવો−(આલોક-પરલોકના હિતનો વિચાર કરનારા) અને આજ્ઞા પ્રધાન જીવો−(વીતરાગની આજ્ઞાને મહત્વ આપનારા) હોય છે. તેમાંથી પ્રથમ પ્રકારના જીવો તપ ધર્મનું જે રીતે આરાધન કરવું જોઈએ તે રીતે કરતા નથી. તેથી જીવન હારી જાય છે. જ્યારે ત્રીજા નંબરના જીવો આજ્ઞાને શિરોધાર્ય કરી ધન્ય બને છે. માટે જ કનકકેતું રાજાએ તપધર્મની આરાધના કઈ રીતે કરી જીવન સફળ કર્યું તે જોઈએ.
કાંપિલ્યપુર નગરીનો વિશ્વભર રાજા અને કનકાવલી રાણી ઘણાં વર્ષે પુત્ર રત્નને પ્રાપ્ત કરી આનંદીત થયાં હતાં. યોગ્ય સમયે રાજપુત્ર-કનકેતુને રાજારાણીએ કલાચાર્ય પાસે સર્વ કળામાં પ્રવિણ બનાવવા મોકલ્યો પણ પુત્ર મોહનીય કર્મના કારણે ધર્મથી વિમુખ થવા લાગ્યો તેથી રાજા-રાણી મનમાં દુઃખ અનુભવતા
હતા.
એક દિવસ નગરી બહાર ઉદ્યાનમાં શ્રુત કેવલી શાંતિસૂરિ પરિવાર સાથે પધાર્યા. જ્ઞાનીગુરુની સેવા સુશ્રુષા કરવી તેઓની પાસે ધર્મનું શ્રવણ કરવું એ પ્રાચીન પ્રણાલીકા હતી. તે મુજબ રાજા પાંચ અભિગમ સાચવી પ્રદક્ષિણાપૂર્વક વંદન કરી દેશના સાંભળવા યોગ્ય આસને બેઠા. પુત્ર પણ પિતાની સાથે બેઠો.
દરેક પિતામાં પુત્રનું કલ્યાણ થાય તેવી ભાવના છૂપાયેલી હોય છે. તેથી દેશના દરમ્યાન રાજાએ વિનય પૂર્વક ગુરુ મહારાજને પૂછ્યું, પ્રભો ! મારો પુત્ર ધર્મ પામશે કે વૃથા જન્મ ગુમાવશે ?
ઉપકારી ગુરુવર્યે રાજાના મનનું સમાધાન કરતાં કહ્યું, ભાગ્યશાળી પુત્ર માટે વૃથા ચિંતા ન કરો. પુણ્યના યોગે જે રીતે એ રાજકુળમાં જન્મ્યો છે, તેજ રીતે શુભકર્મનો જ્યારે ઉદય આવશે ત્યારે એ ધર્મ પામશે. છતાં પુરુષાર્થ અવસરે ક૨વો જોઈએ. કોઈ પણ આત્મા ભવિતવ્યતાના યોગે દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવની સામગ્રી સમયસ૨ મળ્યા પછી જ ધર્માનુંરાગી થાય છે. એ માટે ત્રણ મુનિઓનું દ્રષ્ટાંત કેવળી ભ. દ્વારા સાંભળેલું તમને કહું છું.
એકદા ત્રણે મુનિઓએ કેવલી ભ.ને પૂછ્યું, અમે ક્યારે મોક્ષમાં જઈશું ? જવાબમાં કેવળી ભગવંતે કહ્યું, તમે આજ ભવમાં સર્વકર્મનો ક્ષય કરી મોક્ષમાં જશો. કેવળજ્ઞાનીનું વચન કોઈ દિવસ મિથ્યા થનાર નથી. એવી દ્રઢ શ્રદ્ધા હોવા
૧૨૫
