________________
આ ઉપરથી ગણધર પદ અને ગણધરનો આત્મા કેટલો ઉપકારક છે તે વિચારી સમજી શકાય છે. તેથી ગૌતમસ્વામીના કેવળજ્ઞાન દિવસે કલ્યાણક તરીકે નહિં પણ મહોત્સવ તરીકે આરાધના થાય છે.'
ચોવીશ તીર્થકરમાં બે તીર્થકર ભ. ગૌતમ ગૌત્રવાળા છે. તેથી ગૌતમસ્વામી પણ ગૌતમ ગૌત્રવાળા હોવાથી એ ગૌતમગોત્રની પદરૂપે આરાધના વસ્થાનકની અંદર થતી હોય તો પણ અપેક્ષાએ વિચારવાલાયક છે. ગમે તે વિચારો પણ ગૌતમપદનું આરાધન આરાધકને તીર્થકર નામકર્મની નિકાચના કરવા મદદરૂપ છે. એ સમજવા જેવી વાત છે.
ગુણીના ગુણ ગાવાથી જો ગુણવાન થવાતું હોય તો વ્યક્તિગત રીતે આ પદની આરાધના વ્યક્તિના ગુણ જીવનમાં જરૂર આવે-પ્રવેશે એ નિશ્ચિત છે. શ્રમણો ગોચરી લેવા જાય ત્યારે પણ ગુરુ ગૌતમના નામસ્મરણને ઘરી જાય. તેથી ગૌચરી શુદ્ધ અને ઉપયોગી પ્રાપ્ત થાય તેવો અનુભવીનો અનુભવ કહે છે.
પૂર્વ કાળમાં ચોપડા પૂજનના પ્રસંગે ધક્ષ્મજીવો ચોપડામાં ગૌતમસ્વામીની લબ્ધિ હોજો એવા મંત્ર સ્વરૂપ અક્ષરો લખીને મંગળાચરણ કરે છે. સાધુઓ જે પાત્રમાં આહાર લાવે, કરે છે. તે પાત્રાનું નામ પણ ગૌતમસ્વામીના પાત્રા તરીકે પ્રસિદ્ધ છે.
દુઃખ અને ભયથી ઘેરાયેલા આ સંસારમાં સુખનું કોઈ સ્થાન નથી. કેમ કે, દ્રવ્યમાં અગ્નિ અને ચોરનો ભય છે, ભોગમાં રોગનો ભય છે, જય-વિજયમાં શત્રુનો ભય જ્યારે માનમાં લઘુતા (અપમાન)નો ભય, યૌવનમાં જરા-વૃદ્ધાવસ્થાનો અને અંતે જરામાં યમરાજ-મૃત્યુનો ભય છે. તેથી અભયદાન ભય વિનાનું છે અને તે દાનનું જે કોઈ પણ આત્મા આરાધન કરશે તે ભવસાગર પાર ઉતરવા તીર્થંકર નામકર્મ બાંધશે. ગૌતમ (સુપાત્ર દાન) પદ હરિવહન રાજા કથા :
પાત્ર-સુપાત્ર-કુપાત્ર કે અપાત્ર એવા પાત્રતાના (યોગ્યતાનો) વિભાગો જોવા મળે છે. કેટલાક બાહ્ય રીતે આકર્ષક-આવકાર્ય લાગે છે તો કેટલાક અત્યંતર રીતે. ઠાણાંગ સૂત્રમાં શ્રમણ યા આચાર્યના ચાર પ્રકાર વર્ણવ્યા છે.
૧. આમળા જેવા – પદાર્થ કાઠણ-સ્વાદમાં તૂરા. તેમ શ્રમણ પણ ચૂસ્તને
કડક હોય. ૨. દ્વારા જેવા - પદાર્થ નરમ ને સેવવાથી સુખાકારી તેમ શ્રમણ સ્વભાવથી
ત્ર જૂ અને પ્રાણ. - પુંડરિકવામીના નિર્વાણની પણ ચૈત્ર સુદ-પુનમે સ્મૃતિ તાજી કરાય છે. : જ
૧૭૯
