________________
ગુરુએ સ્વાભાવિક રીતે ઉચ્ચારેલ વાક્ય-શબ્દને મંત્ર સ્વરૂપ સ્વીકારો તો ગુરુની કૃપાથી મોક્ષ પ્રાપ્તિ થવી અશક્ય નથી. માત્ર જે કાંઈ તમે કરો (ક્રિયા) તે શુભ ધ્યાન-આશય-ભાવનાથી કરો.
જીવનને સફળ ક૨વું છે ? ભવના ફેરા ઘટાડવા છે ? તો રિવાહન રાજાની મુલાકાત લો. તેમના ચરિત્રને નજર સામે રાખો, તમારો બેડો પાર.
સંકેતપુર નગરીમાં ન્યાયી હરિવાહન રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તેનો નાનોભાઈ મેઘવાહન યુવરાજ ભાઈના દરેક કાર્યમાં, દરેક આજ્ઞામાં વિનયપૂર્વક સાથ-સહકાર આપતો હતો. માત્ર ફરક એટલો જ કે, રાજા ધર્મકાર્યમાં પ્રમાદી ને યુવરાજ ધર્મકાર્યમાં ઉત્સાહી.
એક દિવસ નગરીમાં ચાર જ્ઞાનના ધણી શ્રી શીલભદ્ર આચાર્ય સમવસર્યા. યુવરાજ, રાજ પરિવાર અને પ્રજા સાથે ગુરુને દ્વાદશાવર્ત વંદના કરી દેશના સાંભળવા બેઠા. તે દરમ્યાન ભાગ્યના ઉદયે-ભવિતવ્યતાના કારણે હરિવાહન રાજા પણ ફરતાં ફરતાં ઉદ્યાનમાં આવી ચડ્યા. વિનયપૂર્વક ગુરુને વંદના કરી એ પણ દેશના સાંભળવા બેઠા.
કરૂણાના સાગર ગુરુવર્યે ઉપદેશ આપતાં કહ્યું, હે ભવ્યાત્માઓ ! મનુષ્યજન્મ, આર્યક્ષેત્ર, (દેશ) ઉત્તમકુળ, નિરોગી દેહ, ધર્મી માતા-પિતા, નજીકમાં દેવ-ગુરુની સામગ્રી, સમ્યગ્ બુદ્ધિ વગેરે આ જીવને મહાભાગ્યે મળે છે. આવી અનુકૂળ સામગ્રી પામીને જે ધર્મને વિષે આદર કરતો નથી તે પાછળથી પસ્તાય છે. જે ધર્મમાં ઉદ્યમ કરે છે તે ક્રમશઃ ઈષ્ટ વસ્તુની પ્રાપ્તિ કરે છે. આ સંબંધમાં બે ગણિકાનું દ્રષ્ટાંત સાંભળવા જેવું છે.
રાજગૃહી નગરીમાં મગધસેના અને મગધસુંદરી નામે સર્વ કલામાં નિપુણ એવી ગણિકા (વેશ્યા) હતી. એક દિવસ બન્ને ગણિકા રાજ દરબારમાં પહોંચી ગઈ. તેઓને રાજા તરફથી પોતાની કલા બતાડીને ઈનામ-મેળવવાની ભાવના હતી. નામ પણ વધશે ને દામ પણ મળશે.
મદનસેનાએ સર્વ પ્રથમ પોતાની કલા બતાડવાની શરૂઆત કરી પણ તે સ્વભાવે પ્રમાદી-નીરુત્સાહી હોવાથી જેવો રાજા-પ્રજામાં આનંદ થવો જોઈએ તેવો ન થયો. જ્યારે મગધસુંદરીએ જેવો રાજ દરબારમાં પ્રવેશ કર્યો તરત રાજા-પ્રજા રાજી રાજી થઈ ગયા. નૃત્ય શરૂ કરતાં પહેલાં બધાનું અભિવાદન કર્યું. પ્રભુનું સ્મરણ કરી મંગળ કર્યું. આજે એણે શરીરને વજનરહિત કરવાની સાધના દ્વારા કરેણના પુષ્પમાં સોય પરોવી તેના ઉપર નૃત્ય કર્યું. આ એક વિશિષ્ટ સાધના હતી. તેથી ♦ ધ્યાનમૂલં ગુરુમૂર્તિ, પૂજામૂલં ગુરુપદં, મંત્રમૂલં ગુરુવાક્ય, મોભમૂલં ગુરુકૃપાઃ.
૧૧૫
