________________
(૩) કટાસણું (ઉનનું આસન) જેની ઉપર બેસીને ધર્મારાધના કરાય છે. પુણિયા શ્રાવકે આ કટાસણા ઉપર બેસી શુદ્ધ સામાયિક કર્યા.
(૪) સંથારોઃ જેના કારણે મેઘકુમાર સંયમમાં અસ્થિર થયા હતા. પ્રભુવીરે તેઓને સ્થિર કર્યા. સુવા માટે ઉપયોગમાં આવતું ઉનનું વસ્ત્ર.
(૫) કામળીઃ સિંહગુફાવાસી મુનિ જેના કારણે સંયમ ધર્મ ભૂલ્યા. કોશાવેશ્યા (શ્રાવિકા)એ સ્થિર કર્યા. કામળી કાળમાં જીવની દયા પાળવા માટે વપરાય.
(૬) નવકારવાળીઃ જાપ કરવામાં સુતરાઉ દોરાની બનાવેલ માળા જે નિત્ય જાપ કરતાં કામમાં આવે, મણકા-૨૭/૩૬/૧૦૮.
(૭) સાધુનો વેષ : દેવતાઓ ઝંખે તો પણ ન મળે તેવો વેષ. ભાટચારણે આ વેષ પહેરી ઉદાયન મંત્રીને ધર્મ સંભળાવ્યો તેથી મંત્રી સમાધિમરણ પામ્યા. ભાટચારણની ભાવના બદલી ભાવપૂર્વક આ વેશ પહેરી જીવન ધન્ય કર્યું.
(૮) પાત્રા : અનંત લબ્લિનિધાન ગૌતમસ્વામીના નામે પ્રસિદ્ધિ પામેલ કાષ્ટના પાત્રા. અઈમુત્તામુનિ-વલચિરી પાત્રાના કારણે કેવળજ્ઞાની થયા.
(૯) સ્થાપનાચાર્યજી : પ્રભુવીર પછી પ્રથમ પાટે બિરાજેલા ગણધર શ્રી સુધર્મા સ્વામીના નામે ધર્મક્રિયા કરતી વખતે સ્થાપવામાં આવતી સ્થાપના. (નવકાર પંચિંદિય સૂત્રવાળું પુસ્તકો
(૧૦) પોથી (શાસ્ત્ર) : સામાયિકમાં કે સાધુ જીવનમાં સમતાનો લાભ અપાવનાર ગ્રંથ. અજ્ઞાન ત્યારે જ દૂર થાય જ્યારે શાસ્ત્ર-ગ્રંથોનું વાંચન થાય. વાંચતા અને જ્ઞાનને વંદના કરતાં પાત્રતા વધે.
(૧૧) દાંડો-દંડાસણ (મોક્ષદંડક) : ખાસ કાષ્ટનું બનેલું ઉપકરણ. આ ઉપકરણનું વિશિષ્ટ રીતે તપ પણ થાય છે. મોક્ષની યાદી અપાવનાર દાંડો, અને નિશી (રાત્રી)એ ગમણાગમણમાં ઉપયોગી થાય. ઉપાશ્રયમાં કાજો કાઢવા કામ આવે તે દંડાસણ. (મુનિ ઉપાશ્રયમાં કાજો કાઢતા હતા પણ અવધિજ્ઞાનનાં કારણે હસવું આવ્યું ને જ્ઞાન ખસી ગયું.)
ઈતિહાસમાં મહાવીર સ્વામીના જીવન ચરિત્ર ઉપર થોડી નજર નાખીશું તો પ્રભુવીર જ્યારે ત્રીજા મરીચિના ભવમાં હતા, ત્યારે ભ. ઋષભદેવના શિષ્ય હોવા છતાં કર્મની કહાનીએ મુંઝવી દીધા. ઉસૂત્ર પ્રરૂપણા દ્વારા નીચ ગોત્રકર્મનો બંધ થયો અને ત્રિદંડીવેશના કારણે ચારિત્રના પાલનમાં થોડો સુધારો કરવાની ભાવના ભાવી. પરિણામે કાયાની માયાને વશ થઈ નિંદડીશ તેઓએ સ્વીકાર્યો. કુલ૩,૫,૬,૮, ૧૦,૧૨,૧૪ અને ૧૬ એમ ૮ ભવ સુધી ત્રિદંડી વેશ દ્વારા જીવન પસાર કર્યું.
૯૩
