________________
એક દિવસ ધરણે ધનને અશુભ ભાવે કહ્યું, પિતાની કમાણી ઉપર જીવવું યોગ્ય નથી. માટે ચાલો પરદેશ જઈ કમાણી કરી આવીએ. શુદ્ધ મનવાળો ધન તૈયાર થઈ ગયો. બન્ને પ્રવાસે નિકળ્યા. માર્ગમાં ધરણ-ધન વચ્ચે હરિફાઈ થઈ. ધરણે પૂછ્યું, સુખ ધર્મથી મળે કે પાપથી ? ધને તરત કહ્યું કે, આ જગતમાં સુખ ધર્મથી જ મળે. છેવટે આનો નિર્ણય એક અજ્ઞાની ગામડીયા પાસે કરાવ્યો. ગામડીયો એ ખરેખર ગામડીયો જ હતો. લાંબો વિચાર કર્યા વગર કહ્યું, અધર્મથી જ સુખ મળે.
જે હારે તેની આંખો ખેંચી કાઢવી. એ શરત અનુસાર ધને આંખો ખેંચી આપી. ભાઈને દુઃખી કરવાનું કામ પૂર્ણ કરી ધરણ ઘરે પાછો ગયો. ધન જંગલમાં શાંતિથી નિરાધારપણે ધર્મ કરવા લાગ્યો. કુદરતે વનદેવતાએ ધનને પુણ્યાત્મા જાણી ઉપકારની ભાવનાથી દિવ્ય અંજનથી તેના નેત્રો જેવા હતા તેવા નિર્મળ કર્યા. સાથે દિવ્ય અંજન પણ બીજા દ્રષ્ટિ વિહોણાને દ્રષ્ટિ સુધારવા માટે આપ્યું.
ધન ધર્મના પ્રભાવે આ રીતે સુખી થયો. ફરતો ફરતો સુભદ્રપુર આવ્યો. આ નગરીની રાજપુત્રી પ્રભાવતી પ્રજ્ઞાચક્ષુ હતી. રાજાએ નગરીમાં ઢંઢેરો પીટાવ્યો હતો કે, જે વ્યક્તિ રાજપુત્રીના નેત્ર ખોલી આપે તેને અડધું રાજ્ય અને પુત્રી રાજા આપશે. ધને ઉપકારની ભાવનાથી પડહ ઝીલ્યો. દીવ્ય ઔષધી દ્વારા રાજકન્યા દેખતી થઈ. રાજા-પ્રજા રાજી થયા. ધન ધર્મના પ્રભાવે રાજા બની ગયો.
ધરણને ધર્મના પ્રભાવે ધન રાજા થયો તેવા ખબર મળવાથી ફરીથી એ દુઃખી થયો. ધનને દુઃખી કરવા માટે એ ધન પાસે આવ્યો. ધન લાગણીથી ભાઈને ભેટી પડ્યો. જ્યારે ધરણે ભાઈના સસરા અરવિંદ રાજાને ધન ચંડાળ છે, તેવું સમજાવી મારી નાખવાનો પ્લાન કર્યો. રાજાએ પણ વગર વિચારે તપાસ કર્યા વગર મારવાનું નક્કી કરી રાત્રે જમાઈને તેડાવ્યો. કુદરતી રીતે જમાઈને બદલે ધરણ આવ્યો ને રસ્તામાં મારાઓએ તેને મારી નાખ્યો.
ઈર્ષા-અદેખાઈને અશુભ ફળ જોઈ ધન હવે વૈરાગી થયો. ધર્મમાં દ્રઢ થયો. પુત્રને માત-પિતાને સોંપી ભુવનપ્રભ મુનિ પાસે સંયમ સ્વીકાર્યું. વિનયપૂર્વક જ્ઞાનધ્યાન ને ત્યાગમય જીવન ગુરુની નિશ્રામાં પસાર કરવા લાગ્યો.
એક દિવસ ગુરુએ વિનયગુણ ઉપર ઉપદેશ આપતાં કહ્યું, જેમ ચારિત્ર તારનાર છે તેમ વિનય ઉદ્ધારક છે. વિનયના કારણે જીવનમાં સર્વગુણ વધે છે. વિનય જીવનને વધુ શોભાવે છે. અષ્ટકર્મનો ક્ષય કરાવી મોશે પહોંચાડે છે.
ગુરુના શ્રી મુખે વિનયનો મહિમા જાણી ધનદેવ મુનિ ત્રિકરણ શુદ્ધિએ વિનયને જીવનમાં વણી લીધો. જેના કારણે અંતે સમાધિપૂર્વક આયુષ્ય પૂર્ણ કરી સહસ્ત્રાર દેવલોકે ગયા. ત્યાંથી મહાવિદેહ ક્ષેત્રે તીર્થકર થઈ મોક્ષે જશે.
૮૭
