________________
એમનાં જ બીજાં નામો છે અને જેઓ સત્તાવીશગુણે અલંકૃત છે, તેમ જ સાંસારિક સર્વ ઉપાધિથી વિરમેલા છે એવા સાધુ મુનિરાજોનું સાતમું પદ છે. ભવ્યજનો ! તમે એ સુંદર સાતમા સાધુપદને વંદન કરો. ૧
એ મુનિઓ નવ પ્રકારનો (પાંચ ઈન્દ્રિયોનો સંયમ અને ચાર કષાયનો નિગ્રહ) ભાવલોચ કરે છે અને દશમો મસ્તક આદિના કેશનો લોચ કરે છે. ૨૯ પાસત્થા આદિના જે ભેદો છે તેને વર્દનારા છે, વળી તેમને આ જગત સંબંધી શોક હોતો નથી. ૨
મુનિ ભગવંતો આહાર સંબંધી ૪૭ દોષોને ટાળનાર હોય છે. ચાર પ્રકારના અતિક્રમ વગેરે કરતા નથી અને જે મકાન મુનિરાજ માટે સમારવામાં આવે તેમાં રહે નહિ એવો તેમનો આચાર છે. ૩
અઢાર દોષરહિત મનુષ્યને દીક્ષા અને હિતોપદેશ આપે છે. તત્ત્વદ્રષ્ટિએ પુણ્ય ને પાપ બંનેના પુદ્ગલોને હેયરૂપે જાણે છે, સંસાર અને મોક્ષમાં સમભાવે વર્તે છે. ૪
આ સંસારરૂપ અટવીને તજી દેવા માટે સત્ય હેતુરૂપ છઠું ગુણસ્થાન જેમને આલું છે. યોગ અને અધ્યાત્મ સંબંધી ગ્રંથોનું જેઓ ચિંતન કરે છે. ક્રિયા અને જ્ઞાન બંનેને યથાયોગ્ય પ્રધાનપણે જેઓ સેવે છે. ૫ - જેમણે પૂર્વભવમાં વ્રતની વિરાધના કરી હોય તેમને જ કુટલિંગપણું પ્રાપ્ત થાય છે તથા ઉત્તમ મુનિઓ તો સર્વ પ્રકારની દંભાળ અને જંજાળનો ત્યાગ કરે છે તેથી જ તેઓ ચારિત્રના રસિયા કહેવાય છે. ૬
ઉત્કૃષ્ટપણે નવ હજાર ક્રોડ સંયમી-સાધુ હોય છે તે ગીતાર્થોને સ્તવીએ. એ પદને આરાધવાથી પ્રાણી વીરભદ્રની જેમ તીર્થંકરપદ પામે છે અને સૌભાગ્યલક્ષ્મીરૂપ ગુણના પરસ્વરૂપ બને છે. ૭
* સાધના કરે તે સાધુ * મૌન રહે તે મુનિ x શ્રમ કરે તે શ્રમણ
* તપ કરે તે તપવી ક ત્યાગ કરે તે ત્યાગી. વિવરણ |
સાધુ-શ્રમણ-મુનિ-ઋષિ-મહાત્મા-સંયમી-ક્ષમાશ્રમણ વિગેરે સાધુના ગુણ નિષ્પન્ન નામ છે. પાંચ મહાવ્રતધારી ૨૭ ગુણથી વિભૂષિત શ્યામ વર્ણવાળા - વંદનીય-પૂજનીય પુરુષને સાધુ (ગુરુ) કહેવાય છે. ગુ-અંધકાર, રુ-નિવારણ કરનારને ગુરુ કહેવાય. • પ્રાણાતિપાત વિરમણવ્રત-૮૧, મૃષાવાદ વિરમણ વ્રત-૩૬, અદત્તાદાન વિરમણવ્રત-૫૪,
મૈથુન વિરમણ વ્રત-૨૭, પરિગ્રહ વિરમણવ્રત-૫૪, રાત્રીભોજન પરિમાણ વ્રત-૩૬, કુલ
૨૮૮.
૫૩
