________________
૫. મંત્રરાજ આ પાંચ પ્રસ્થાન સેવતા અને નિરંતર સુખને આપનારા એવા ગચ્છના રાજા સૂરીશ્વરને હે ભવ્યજનો ! તમે વંદન કરો. ૧
મંત્રરાજ (સૂરિમંત્ર)ના સ્મરણથી ત્રણે કાળના જિનેશ્વરોને વંદન થાય છે. ભાવાચાર્ય પંચાચારરૂપ ચારિત્રને પાળનાર હોવાથી યુગપ્રધાન સમાન કહેવાય છે.૨
આચાર્ય ભગવંત પ્રતિરૂપાદિક ચૌદ ગુણને ધારણ કરનારા, ક્ષમા વગેરે દશ યતિદર્મને પાળનારા અને બાર ભાવનાવડે પોતાના આત્માને ભાવિત કરનારા એ રીતે (૧૪+૧૦+૧૨=૩૬) છત્રીશ ગુણને ધારણ કરનાર હોય છે. ૩
આઠ પ્રકારના પ્રમાદને તજીને ઉપદેશ આપનારા, સાત પ્રકારની વિકથાને નિવારનારા, આક્ષેપિણી આદિ ચાર પ્રકારની ઉપદેશશૈલીથી લોકોને પ્રતિબોધ કરનારા અને ચાર અનુયોગોને સંભારનારા આચાર્ય ભગવંતો હોય છે. ૪
બારસે છત્નું (૩૬ છત્રીશી x ૩૬ = ૧૨૯૬) ગુણે કરીને શોભતા એવા સુધર્માસ્વામી અને જંબૂસ્વામી વગેરે થઈ ગયા છે. તેમને સ્વરૂપસમાધિમાં ઉલ્લાસવાળા વર્તમાન આચાર્યને જોવાથી જ જોયા એમ માનવું. ૫
આ પાંચમા આરામાં ત્રેવીશ ઉદયમાં કુલ બે હજાર ને ચાર યુગપ્રધાન આચાર્યો થવાના છે કે જેઓ વર્તમાન આગમના પૂર્ણ અનુભવપૂર્વક અભ્યાસી અને જગતના જીવોના મનને આનંદ આપનારા થશે. ૬
આ આચાર્યપદની સેવા કરવાથી પુરુષોત્તમ રાજા તીર્થંકરપદવી પામ્યા. સૌભાગ્યલક્ષ્મીથી યુક્ત એવા આચાર્ય ભગવંતની ભાવપૂર્વક સેવા કરવાથી ભવ્યજીવો આનંદથી ગહગહે છે. ૭
“તીર્થંકર સમા આયરિયા’'
વિવરણ :
રૂપી-અરૂપી એવા દેવતત્ત્વનો વિચાર કર્યા પછી ગુરૂતત્ત્વનો વીશસ્થાનકમાં ચોથા આચાર્ય પદના વિચારનો પ્રારંભ થાય છે.
(૧) શાસ્ત્રમાં આચાર્યના નીચે મુજબના પ્રકાર દર્શાવ્યા છે.
૧. પ્રવર્જિકાચાર્ય - સંયમ, દીક્ષા, વ્રતોચ્ચાર આપનારા ૨. ઉદ્દેશાચાર્ય – પ્રથમથી જ સૂત્રનો ઉદ્દેશ કરે (કહેનારા) ૩. વાચનાચાર્ય આગમ સૂત્રની વાચના-પાઠ આપનાર
૪. દિગાચાર્ય - સચિત્ત-અચિત્ત-મિશ્રવસ્તુ સંયમાર્થે લેવા વા૫૨વાની અનુજ્ઞા
આપનાર.
ધનગિરિ મુનિને સચિત્ત વસ્તુ લાવવા ગુરુએ આજ્ઞા આપેલ. (વજસ્વામિ)
૨૯
