________________
કલ્પસૂત્ર – આગમનું નવમું વ્યાખ્યાન સ્થવિરાવલી ઉપર થોડી જો દ્રષ્ટિ ફેરવીશું તો તેમાં અનેકાનેક સ્થવિર પુરુષોના નામો ને કામો નજરે ચડ્યા વિના નહિ રહે. આવા વંદનીય-પૂજનીય-સન્માનનીય પુરુષોને કોટી કોટી વંદન કરવાનું કોણ ચૂકે ? મહાપુરુષો આચાર પાળવા માટે કડક-કઠીન હોય જ્યારે જગતના કલ્યાણ માટે કમળ કરતાં વધુ કોમળ હોય.
વિરની આટ આટલી યોગ્યતા ક્યાંથી આવી ? એવો કોઈ પ્રશ્ન કરે તો જવાબ માટે અનુભવી સ્થવિરો પાસે જવું પડે. કારણ, સ્થવિર ગમે તે પંચમહાવ્રતધારીને કહી શકાય. તેના માટે ગણિ-પન્યાસ-ઉપાધ્યાય કે આચાર્ય પદથી વિભૂષિત હોવા જોઈએ તેવો નિયમ નથી. જે મહાવ્રતધારીમાં વાત્સલ્ય, પરોપકારી, અસ્થિરને સ્થિર કરવાની ભાવના યા કાંઈક કરી છૂટવાની રગેરગમાં તમન્ના હોય તે આત્મા ઉપર જણાવેલા ૧૦ સ્થવિરોમાંથી કોઈ પણ ૧-૨ સ્થવિરના સ્થાનને શોભાવી શકે છે.
અચાનક યાદ આવ્યું. રામે દરીયામાં પત્થર નાખ્યો તો તે ડૂબી ગયો. જ્યારે ભક્ત હનુમાને રામના નામે પત્થર નાખ્યો તો તે તરી ગયો. તેમ સ્થવિરના આરાધનાનો મંત્ર જેના કંઠમાં ગોઠવાઈ ગયો તે ભક્ત-આરાધક સંસાર સાગરને શું તરી ન જાય ? માટે જ સ્થવિરનું સ્મરણ સ્થવિર બનાવે યાવત્ તીર્થંકર પદના અધિકારી બનાવે.
વિરમાં એવી કઈ શક્તિ હોય કે જેના કારણે એના પરિચયથી બધા ધર્મમાં સ્થીર થઈ જાય ? સ્થવિર માં-બધાજ મહાવ્રતધારીની ગણના આવે. એટલે જે મહાપુરુષમાં શબ્દમાં વાત્સલ્ય ભરાયું હોય (ઉદા-સંકલ્પ-ધર્મથી લાભ થશે. દ્રષ્ટિકૃપાની વૃષ્ટિ અંજન દ્વારા થતી હોય, સ્પર્શમાં મધ્યબિંદુમાં વાસક્ષેપ દ્વારા આશિષ અને શબ્દોચ્ચાર મિથ્થારપારગાહોહ) તો તે પુણ્યવાન જીવ આદરનીય બને. આ ગુણ ખાસ સ્થવિરમાં વણાયેલો હોય છે.
અંતે સ્થવિર પદના આરાધનાના મંત્રના શબ્દો ઉપર જો નજર ફેરવવામાં આવે તો આવા વિવિધ કક્ષા-ગુણના સ્થવિરોને હું ભાવથી નમસ્કાર કરું છું. ગુણીશું ગુણ પૂજા એ ન્યાયે એમનામાં રહેલા ગુણોમાંથી આરાધક ચતુર્વિધ સંઘમાંથી ગમે તે હોય તે ગુણવાન બને, ઈચ્છીત ફળ, તીર્થકર નામકર્મ યા મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે એજ મંગળ કામના. રસ્થવિર પદના આરાધક પડ્યોત્તર રાજા :
ટીપે ટીપે સરોવર ભરાય, કાંકરે કાંકરે પાળ બંધાય. તેમ જીવનમાં ગુણાનુરાગી • તીર્થકરનો આત્મા સવિજીવ કરું શાસન રસિકની ભાવના ભાવે તે રીતે.
૪૧
