________________
અરિહંત પદનું આરાધન કરતી વખતે પિંડસ્થ-પદસ્થ-રૂપસ્થ-રૂપાતીતની વિચારધારા આરાધકે કરવી જોઈએ. એટલું જ નહિં પણ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયને પણ મન દ્વારા સ્પર્શવા, વિચારવા જોઈએ. જ્યાં સુધી અરિહંતમાં રહેલ સામર્થ્યની પૂર્ણપણે ઓળખ ન થાય ત્યાં સુધી અરિહંતનું આરાધન અરિહંત પદની પ્રાપ્તિ માટે લાયક ન બને. ગુણ-ગુણીના સંબંધે અરિહંત શબ્દનું નહિ પણ અરિહંત પદના સ્વામી સુધી દ્રષ્ટિ પહોંચાડવી જોઈએ. તો જ પૂજ્યની પૂજા કરતાં પૂજક પૂજ્ય થાય.
અલહમ્ – એવો અક્ષર (મંત્ર) છે તે બ્રહ્મ સ્વરૂપ છે. પરમેષ્ઠીના વાચક છે. સિદ્ધચક્રજીનું બીજ છે. સર્વ રીતે ધ્યાન કરવા લાયક છે. અરિહંત-શ્વેત વર્ણધારી વાત્સલ્યના અનંત ઉપકારના ભંડાર સ્વરૂપ છે. એટલું જ નહિં પણ તીર્થકર ભગવાનના લોહીનો વર્ણ પણ શ્વેત હોય છે. એક અરિહંતની આરાધનામાં અનંતા અરિહંતની આરાધના દ્વારા પુણ્ય છૂપાયેલ છે. અને એક અરિહંતની વિરાધનામાં અનંતા અરિહંતની વિરાધના દ્વારા પાપનો બંધ થાય છે. માટે અરિહંત પદનું આરાધન નિર્મળ બુદ્ધિથી કરવું જોઈએ. '
જે દેવાધિદેવની આપણે આરાધના ૨૦ વખત તપ-જપ-ક્રિયાદિ દ્વારા કરીએ છીએ. તેઓના શરીર સંબંધીનો પરિચય કવિએ-પ્રથમ જિનેશ્વર પ્રણમીએ સ્તવનમાં તેમજ “નિરખ્યો નેમિનિણંદને” સ્તવનમાં વિહાર સંબંધિ ટૂંકા શબ્દમાં ઘણો ગાયો છે. “ઈક્કોવિ નમુક્કારો એ પદ પણ તીર્થકર-અરિહંત પરમાત્માને કરેલો એક ભાવપૂર્વકનો નમસ્કાર સંસાર સાગરથી પાર ઉતારવા સમર્થ છે, એમ કહ્યું છે. અરિહંતપદનો મહાન આરાધક – રાજા દેવપાલ :
ભગવાન અને ભાગ્યવાન શબ્દ અપેક્ષાએ ઘણા નજીક સંકળાયેલા કહી શકાય. ભગવાન થવા ભાગ્યવાન થવું જરૂરી છે અને ભાગ્યવાન જ ભગવાન થવાની કે નજીક જવાની ભાવના કેળવી શકે. ભક્ત-ભાગ્યવાને સર્વ પ્રથમ દાસત્વ ભાવ કેળવવો પડે. પછી તમે-અમે એક છીએ એ રીતે મિત્રત્વ ભાવનાને કેળવવી પડે. અને છેલ્લે સ્વામીત્વ-સોડહમ્ દૂર નથી. પ્રભુમય થવું અશક્ય નથી એમ સમજી લેવું.
દેવપાલના જીવનમાં પણ આજ ક્રમ આપણને જોવા મળશે. ચાલો એ નોકરમાંથી રાજા અને રાજામાંથી તીર્થકર કેવી રીતે થયા તે ચરિત્ર અને સાધના ઉપરથી જોઈ લઈએ.
અચલપુર નામે નગરીમાં સિંહરથ રાજા રાજ્ય કરતો હતો તેને કનકમાલા ને શીલવતી નામે બે રાણી હતી. તેજ રીતે મનોરમા નામે પુત્રી હતી. નગરીમાં જિનદત્ત નામે નગરશ્રેષ્ઠને ત્યાં દેવપાલ નામે એક નીતિમાન નોકર નોકરી કરતો હતો.
• સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં સૂત્ર. ૧૦
