________________
કરે છે. માટે તેના ભાવની વૃદ્ધિ માટે જીવદયા પ્રમુખ ધર્મની વૃદ્ધિ માટે સાધર્મિકની સેવા ભક્તિ કરવી જોઈએ.
આ અવસર્પિણી કાળમાં સર્વપ્રથમ ભરત ચક્રવર્તીએ વિનીતા નગરીથી શાશ્વતગિરી શત્રુંજય તીર્થનો છ'રિપાલીત સંઘ ઘણાં ઉમળકાથી, ઘણી ઉદારતાથી કાઢ્યો હતો. તે દ્વારા તીર્થનો મહિમા વધ્યો એટલું જ નહિં પણ અન્ય જીવો ધર્મના અનુરાગી-અનુમોદક બન્યા. આ પરંપરા આજે પણ અનિચ્છન્ન પણે ચાલે છે. પ્રવચન દ્વારા ધર્મની પ્રભાવના થાય છે.
સંપ્રતિરાજા પૂર્વ ભવે નિર્ધન દ્રમક ભીખારી હતા. શ્રમણ મુનિ પાસે ખાવાનું આપવા યાચના કરી, મુનિએ ગુરુદેવ, આર્ય સુહસ્તિસૂરિ મ.ને વિનંતી કરવા કહ્યું. ઉપકારી આચાર્ય દેવે સંયમી પુરુષો (મુનિ)ને મળેલો આહાર સંયમી ત્યાગી તપસ્વીઓને જ અપાય. માટે ભીખારીને મુમુક્ષુ થવા-સંયમ લેવા ઉપદેશ આપ્યો. ભીખારી ૩ દિવસનો ભૂખ્યો હતો તેથી ગુરૂના ઉપદેશથી ખાવાની ભાવનાથી સંયમ લીધું. ત્યાર બાદ પ્રમાણથી વધુ ભોજન કરવાથી અશાતા થઈ તે અવસરે સાધુશ્રાવકો દ્વારા થતી સેવા જોઈ સંયમધર્મની અનુમોદના કરી ફળસ્વરૂપ એ જીવ શુભ પરિણામે આયુષ્ય પૂર્ણ કરી સંમતિ રાજા બન્યો.
એક દિવસ પૂર્વ ભવના ઉપકારી ગુરુના દર્શન થયા. ગુરુદેવના ઉપદેશથી સાતે ક્ષેત્રમાં ઉદારતાથી ધન વાપરી જૈન ધર્મનો મહિમા વધાર્યો. આ છે પ્રવચનતીર્થની આરાધાનનું ફળ. તેથી જ પાપનો બંધ કરાવનારાને છોડી પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બંધાવનારા સાત ક્ષેત્રમાં શક્તિ વાપરવી જોઈએ. ભ. મહાવીર પ્રભુના શાસનમાં પુણિયા શ્રાવકે નીતિમય અપરિગ્રહી જીવન જીવી તથા ચતુર્વિધ સંઘની ઉત્કૃષ્ટ ભાવે સેવા ભક્તિ કરી હતી.
વર્તમાનમાં પ્રવચનનો જે અર્થ “વીતરાગની વાણી' એવો પ્રચલીત છે. તે *વાણી માટે કહ્યું છે કે, જિનેશ્વર ભાના મુખમાંથી પસાર થતી વાણી સાકરથી પણ વધુ મીઠી-મધુર છે. સ્વર્ગમાં અમૃત છે. દ્રાક્ષમાં જે મધુરસ છે. શેરડીમાં જે મીઠાશ છે તેનાથી પણ વધુ વાણી પૂજનીય, આદરણીય છે. સાંભળવી ગમે છે. તેથી શ્રવણ કર્તાની રાગ દશા ઘટે છે. કષાયો ઉપશાંત પામે છે. પાપનો ક્ષય થાય છે અને આત્મા પરમાત્મા બને છે.
સમકિતના ૬૭ બોલની સક્ઝાયમાં પ્રવચનના આઠ પ્રકારો વર્ણવી તેના દ્વારા જિનશાસનની પ્રભાવના અને આત્માની નિર્મળતાનો અનુભવ ઉપા. યશોવિજયજી * વાણીના – વૈખરી, મધ્યમ, પશ્યન્તી, પરાવાણી આદિ ભેદો છે. • જિનમુખ દીઠી વાણી મીઠી..
