________________
બત્રીશી-૧૨, લેખાંક-૬૬
૭૧૭ આંધળુકિયા કરનારાઓ, બીજી રીતે દાન વગેરે ઘણું કરતા હોય તો પણ પૂર્વસેવામાં હશે કે કેમ ? એ પ્રશ્ન ઊભો થાય છે.
આવું કામપુરુષાર્થ માટે પણ જાણવું જોઈએ. સદાચારને સાવ કોરાણે મૂકીને, બેફામ ભોગવિલાસ એ અનર્થ છે. એમ ધર્મ-અર્થ પુરુષાર્થને બાધારૂપ બની જાય એવો ભોગવિલાસ, પછી ભલે ને
સ્વપત્ની સાથેનો જ હોય, તો પણ એ અનર્થ છે, કારણ કે ત્રિવર્ગઅબાધાગુણનો નાશક છે. એમ ઉંમર વીતી ગઈ હોય, શરીરપણ પૂર્વવત્ સાથ આપતું ન હોય, અથવા એ સિવાય પણ થોડીક ભાવના ને થોડુંક સત્ત્વ ફોરવવા પર સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્ય પાળી શકાય એવા સંયોગ સામગ્રી હોય એવે વખતે પણ ભોગવિલાસને તિલાંજલિ ન આપવી.. આ બધું અનર્થરૂપ છે. પણ વાસનાના જોરના કાળમાં ભૂતને બલિબાકળાં નાખવા દ્વારા એના પર નિયંત્રણ મેળવવાની અશુચિવગેરે ભાવનાઓથી ભાવિત થવું, તો એ કામપુરુષાર્થ આત્માને સ્વદારાસંતોષદ્વારા ક્રમશઃ સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્યની ભૂમિકામાં લઈ જનારો બની શકે છે, એમ સમજવું જોઈએ.
એટલે જ, આમ અનેક આરાધનાઓ કરનારો હોય, પણ ટી.વી. વગેરે દ્વારા વાસનાને બહેકાવ્યા કરતો હોય તો યોગની પૂર્વ ભૂમિકામાં રહ્યો છે કે કેમ ? એ પ્રશ્ન ઊભો થાય જ.
આ કે આવો કોઈ અન્ય વિષયવિભાગ જો ન કરવામાં આવે તો શાસ્ત્રોમાં એક બાજુ ત્રિવર્ગઅબાધાનું ગુણરૂપે કથન.. અન્યત્ર અર્થકામનું અનર્થરૂપે કથન.. આ બંનેની સંગતિ કઈ રીતે કરવી ? એ એક યક્ષપ્રશ્ન બની રહેશે.
હા, અર્થ-કામ અને ધર્મ વચ્ચે આ એક ફરક જરૂર સમજી શકાય છે કે અર્થ-કામ, સ્વરૂપે = અર્થ-કામ રૂપે તો અનર્થ જ છે, પણ ઉપર કહ્યા મુજબ જો નીતિ-સંતોષ વગેરે ગુણોના જનક બનતા હોય તો એ ગુણજનક બનવા રૂપે અર્થરૂપ છે. જ્યારે ધર્મ તો સ્વરૂપે પણ = ધર્મ તરીકે પણ અર્થરૂપ છે. ગુણજનક હોવારૂપે તો અર્થરૂપ
