Agam 30 Mood 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 104

આત્મા કે સુખ કે ઉપાય કા વર્ણન
આત્મા સુખી કેમ થાય છે તે કહે છે-“વાવાળા વીમ” ઈત્યાદિ.
અન્યથાર્થ–– તા-અનંત આ અંત રહિત-અનંત કાયિક આદિ જીથી યુકત સંસારંવંત્તરે નરક, નિગોદ આદરૂપ સંસારમાં સીમાનું આવUMવીર્ષ અધ્યા માપનાઃ દીધ–અનાદિ અનંત ચતુર્ગતિક ચાર ગતિનાં ભ્રમણ રૂપ માર્ગને પ્રાપ્ત થયેલ છવ દુખોને ભોગવતો રહે છે. તમg-તમાન્ આ માટે સવરિ-સર્વસિરાઃ એનામાં દ્રવ્યભાવરૂપ સઘળી દિશાઓને, દ્રવ્યદિશા–પૂર્વપશ્ચિમ-ઉત્તર-દક્ષિણ, એ ચાર દિશા તથા ઈશાન, અગ્નિ, નૈરૂત્ય, અને વાયવ્ય આ ચાર ખુણા અને આઠ વિદિશા-એક એક ખુણાની બને તરફના એક એક પ્રદેશાત્મક વિદિશા ઉપર અને નીચે એવા અઢાર પ્રકારની દ્રવ્ય દિશાને, અને પૃથ્વી આદિ અઢાર ભેજવાળી ભાવદિશાઓને પાચન જ્ઞાનદષ્ટિથી ત્યાં ત્યાં જીવનું પર્યટન જોતાં જોતાં જ્ઞાની આત્મા અમસ્તો-મત્તઃ આ એકેન્દ્રિયાદિક જીવની વિરાધના જે રીતે ન થાય એ પ્રમાણે અપ્રમાદી થઈને દિવા-વંત્રિત સંયમ માગમાં વિચરણ કરે. અઢાર પ્રકારની ભાવદિશાઓ આ છે –
પુષિગ-વાયા, મૂળ વિંધન પર થવાય ! વિ-ત્તિ-વ-Mતિ-રિરિયા જ ના વસંધવા ? . संमुच्छिम-कम्माकम्म भूमिग-नरा तहंतर दीवा। भावदिसा दिस्सइ जं, संसारी णिययमेयाहि ॥ २॥
૧ પૃથ્વી, ૨ જળ, ૩ અગ્નિ, ૪ વાયુ, ૫ મૂળબીજ, ૬ સ્કંધબીજ, ૭ અઝબીજ, ૮ પર્વબીજ, ૯ દ્વિન્દ્રિય, ૧૦ તેન્દ્રિય, ૧૧ ચતુરિન્દ્રિય, ૧૨ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ, ૧૩ નારક, ૧૪ દેવ, ૧૫ સંમૂછિમ, ૧૬ કર્મભૂમિ, ૧૭ અકર્મભૂમિ મનુષ્ય, તથા ૧૮ અન્તર્લીપ મનુષ્ય. આ અઢાર ભાવ વિદિ શાઓ છે. એમાં સંસારી જીવ નિયતરૂપથી પરિભ્રમણ કરે છે.
ભાવાર્થ-અનંત કાયીક આદિ છથી યુક્ત આ અનંત સંસારમાં જુદા જુદા ભ્રમણરૂપ લાંબા માગને પ્રાપ્ત કરીને જીવ અનંત ને ભોગવતે રહે છે. આથી જ્ઞાની આત્મા સઘળી દિશાઓનું સારી રીતે જ્ઞાનદષ્ટીથી અવલેકન કરી સંયમમાર્ગમાં અપ્રમત્ત બની વિચરણ કરે છે ૧૩
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨