Agam 30 Mood 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 187

કરતા આવતી જ નથી. આ માટે
यत् सावधं न तत् प्राणिप्रतिकर
यथा हिंसादि सावाद्यानि च यशानि" જે જે સાવધ કર્મ હોય છે તે તે પ્રાણિપ્રીતિકર હોતાં નથી. જેમ હિંસાદિક–એ યજ્ઞ સાવદ્ય છે આથી એ પણ પ્રાણિ પ્રીતકર બની શકે નહીં. આ૪૦૫
Tચમ નિમિત્તા ” ઈત્યાદિ.
અન્વયાર્થ–ણમÉ–uતમર્થન્ આ અનરક્ત અર્થને નિમિત્તા–નિરાખ્ય સાંભળીને કોરો-દેતુળનોતિઃ હેતુ બને કારણે આ બનેમાં અસિદ્ધ દેષ પ્રદર્શનથી પરિચિત કરવામાં આવેલા વિરો-રેવેન્દ્ર દેવેન્દ્ર તો-તતઃ પછી વર્ષ રા-િ િરજૂિ નમિ રાજર્ષિને રૂાવી-મત્રવતુ આ પ્રકારે કહ્યું,
અથવા–નમિરાજર્ષિયે ઈદ્રના પૂર્વોકત કથનને આ પ્રકારે પોતાના દ્વારા પ્રદર્શિત બે અનુમાનેથી અસિદ્ધ કર્યું. એ બને અનુમાન આ પ્રકારે છે. ઈન્દ્ર પહેલાં જે એમ કહ્યું છે કે, આપ યજ્ઞો કરીને પછી દીક્ષા લો. સામે રાજર્ષિનું એ કહેવું છે કે, (૧) “ચજ્ઞાનિ સાવઘાનિ” યજ્ઞ સાવદ્ય છે, એ પ્રતિજ્ઞા વાય (૨) “બાળહિંયા ઘંઘમાનવાત ” કેમકે, તે પ્રાણીઓની હિંસાથી સંપન્ન હોય છે, હેતુવાક્ય છે. (૩) “વત્ ૨ પ્રાણિતા સંઘના તત્ સાવવા
થા-પારાદેશિrઘાહા સેવનમ્ ! ” જે જે પ્રાણિઓની હિંસાથી સંપદ્યમાન હોય છે તે તે સાવધ હોય છે. જેમકે-આધાકીદેશિક આદિ આહારનું સેવન, એ દષ્ટાંત છે (૪) “તથા જ =mરિ એજ પ્રકારે એ યજ્ઞ છે, ઉપનય, (૫)આથી સાવદ્ય છે. નિગમન, આ અનુમાનથી યજ્ઞોમાં સાવદ્યની સિદ્ધિ થાય છે. આ પ્રથમ અનુમાન થયું.
બીજું અનુમાન આ પ્રકારનું છે-“વફા = ત્રાબિત્તિનાઃ” પ્રતા “સાજઘરવાT” એ હેતુવચન છે. આ યજ્ઞ પ્રાણિઓને પ્રીતિકર હોતા નથી કેમકે, એ સાવદ્ય કર્મ છે. જે જે સાવદ્ય હેય છે. તે તે પ્રાણિઓને પ્રીતિકર હોતાં નથી. જેમ-હિંસાદિક કર્મ, ઉદાહરણ, એ યજ્ઞ આ પ્રકારનાં સાવદ્ય કર્મ છે. આ ઉપનય વચન છે, આ માટે પ્રાણિઓને પ્રીતિકર હોતાં નથી, આ નિગમન, વાકય છે. આ અનુમાનથી યજ્ઞોમાં પ્રાણિઓની પ્રીતિ કરતા સિદ્ધ થતી નથી. આ કારણે પક્ષમાં હતના અભાવના નિશ્ચયથી આપને હેતુ અસિદ્ધ બની જાય છે. જે યજ્ઞ પ્રાણિઓને પ્રીતિકર હોય તો યજ્ઞમાં સાવદ્યત્વ અસંભવ છે, અર્થાત–સાધ્યના સદૂભાવમાં જ ત્યાં હેતુ બને છે સાથ્યની સાથે અહીં અન્યથાનુપપત્તિ નિશ્ચિત છે અહીં આજ કારણ છે. આ પ્રકારે નમિરાજર્ષિએ ઈન્દ્રના કથનને આ બે હેતુ અને કારણ દ્વારા અસિદ્ધ કહી બતાવ્યું ત્યારે ઈન્ડે ફરીથી નમિરાજર્ષિને આ પ્રકારે કહ્યું ૪૧
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૧૭૧