Book Title: Veer Shiromani Vastupal Part 02
Author(s): 
Publisher: 
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006162/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaghAta. chellA pAMca varSathI ame aitihAsika jene prabhAvazALI purUSanAM thAnake novelarUpe guMthAvIne ApavA zarU karavA pachI TuMka vakhatamAM samAjanA moTA bhAgamAM jenazakitanuM je mahatva taravaravA lAgyuM jovAya che, te ja amArA zramanI sArthakatA che, ema samajIe chIe. vastupALa-tejapALa jevA sarva prakAre pratiSThA pAmelA purUSanA mATe temanA jIvananA vividha Adarzo aMtaramAM utAravAne taka ApavA vinA uddaghAtamAM keTaluM kahI zakAya ? jenI rAjya kuzaLatA-athAga AtmaviryalaDAyaka baLa ane asIma udAratAnA kItithaMbha haju paNa acaLa jhagamagI rahyA hoya tevA prabhAvika purUSanA jIvana pATheja jene prajAnI zaktio khIlavavAmAM upakAraka thaI paDe. - jena maMtrIzvara vastupALa ane senAnAyaka tejapALano ItihAsa ghaNo lAMbe che. thAkelA gujarAtane navuM caitanya ApanAra A sahedanA jIvanapATha ukelavAne to ghaNe kALa joize. jenI pAse athAga baLa chatA meM upara dayA ane premanA jharaNuM jharatAM, jenI pAse satta nI chaDI chatAM baMdhubhAva ane samAnatA jhaLakI rahetAM ane jenI eka jIbhe seMkaDobalake hajAra sainike caraNamAM hAjara rahetA, chatAM temanAmAM lAkhenI rakhAvaTa hatI e jhINI vAte kALAnukrameja sAMpaDI zake. eka kavie temanA mATe kahyuM che ke zUro raNeSu caraNapraNateSu somo| pakrotiSakra cariteSu budho'rthbodhe|| jItau guruH kavijane kavirakriyAsu / bhaMDopi ca prahamayo na hi vstupaalH|| arthAta-yuddhamAM zo, chatAM zaraNagata pratye zAMta, kuTIla cAritravALA sAthe kuTIla, tattvajJAnamAM paMDita,IdriyonA vikAra jItavAmAM agresara, kavivara ane sadA ughogI e vastupALa sarva guNagrahe zebhata hato. jene akhUTa saMpatti, anaMta sattA ane atula baLa chatAM mananA unmAdane jItavAnI vAta kahevI te asaMbhavita ghaTanA jevuM kadAca koine lAge che te mATe paNa temanA caritrathI jaNAya che ke - Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAhArI bhUmi saMstArakArI, padyAMcArI zuddhasamyaktvadhArI mAtrAkAle sarva saJcittahArI,munyAtmAsyAdbrahmacArI vivekI * arthAta-jeo hamezAM eka vakhata jamatA, bhUmizayana karatA, page musApharI karatA, zuddha brahmacarya pALatA ane yAtrA samaye sarva sacita AhArano tyAga karatA evA teo puNyAtmA, tyAgI brahmacArI ane vivekI hatA. A mahAmaMtrInI udAratAmAM samAnatAne paNa khAsa anubhava taravare che. temaNe jema AbudelavADA ke ArAsura jevA pahADa upara ramaNIya zilpakaLAnA namunA rAkhI amara nAmanA meLavI che, temAM seMkaDo zivAla, masajIda ke vividha dharmasthAne kaMI paNa bheda vinA ubhAM karAvIne tathA jaLAzayo ane dharmazALAo ThAmaThAma sthApIne amara kIrtisthAne eTalAM te ApaNuM sanmukha mUkelAM che ke jenA pratyakSa avalokanathI ja temanI nirbheda udAstAno khyAla thaI zake. itihAsanA pAnA ukelatAM je samAjamAM pUrvakALe aneka mahAna nare parAkramothI kIrti mUkI gayela che. evA samartha AcAryo, jagamazahUra rAjavI ane kuzAgra mutsaddInA saMkhyAbaMdha udAharaNo maLI Ave che. A sarvanA prabhAvazALI ItihAsa anukrame bahAra mUkavAne ame niyamIta bhAgyazALI thaIe te amArI aMtima bhAvanA sAthe viramIye chIye. samAja sevaka, devacaMda dAmajI kaMlAkara. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oooooooooooooo000000000 00000000000000Rowowoo000000000000000000000000000000 00000000000000000000000000000000000000000000000wooo munirAja zrI haMsavijayajImahArAjanA praziSya martuma muni zrI kapUravijayajImahArAja. 3000NONOMONOwowowowoMONOMORos Page #4 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNuMjalI. sAhitya rasika- jaina sAhityanI vividha prakAre khIlavaNI karavA aneka munivare, saMsthAo ane vidvAnonA prayatna zarU che. A baheLA kAryapradezamAM mathI rahelA aneka sAhityasevako vacce jyAre vaDodarA zrI haMsavi jyajI zrI lAyabrerInI jotajotAmAM AgaLa dhase jatI khIlavaNa tarapha amAruM dhyAna kheMcAyuM, tyAre temAM ektAna banI rahela zrImad IravijyajI mahArAjanI sAhityasevA AtmArUpe joI temanA sAhitya vikAsane vadhAre lAbha levAne svAbhAvika jIjJAsA thaI AvI. bALagI- zrImadda kapUravijayajI mahArAjanI sAhitya sevA nIrakhavA jatAM samAjamAM keLavaNI pracAra mATe temanI khaMta, vAMcanavikAsa mATe navanavI kALajI ane tene parINAme bhAI-bahenane maphata vAMcana ghare beThAM puruM pADavAne thayelI vyavasthA je vadhAre AnaMda thaye. eTaluM ja nahi paNa jyAre vadhAre parIcayathI jANavAmAM AvyuM ke teozrI bAra varSanI vayathI ja yogI svarUpe zrImadda haMsavijayajI mahArAja temaja keLavaNInA agra himAyatI zrImad vallabhavijayajI mahArAjanI samIpe saMskAra pAmelA bALayogI che. jemane purA pacIsa varSa paNa hajI nathI thayAM teTalAmAM jemaNe vyAkaraNa, kAvya. keSa, chaMda, nyAya, cha karmagraMtha ane keTalAka muLa hAjone paNa abhyAsa karyo che-tyAre jene zAsana AvA sAhityanA zRMgAra bALayogI dharAve che te jANI bevaDe AnaMda thayo. prAcina tatvane prema- vadhAre paricayathI e paNa jANI zakAyuM ke teozrIe ATalI vayamAM vizALa vAMcana manana karavA uparAMta, dakSiNamAM kulapAka tirthathI laI utaramAM cheka Idera sudhI ane AsapAsa muMbaI, khAnadeza, gujarAta, kAThiyAvADa vagere bahoLA pradezamAM vihAra karI tirthayAtrA ane prAcina tatvonuM nirikSaNa karavAmAM paNa kacAza rAkhI nahatI. ane te chatAM paNa temanA gurU munirAja zrI de latavijayajI tathA munirAja zrI dharmavijayajI ane vaDIla gurU pUjya zrI haMsavijayajI mahArAja tathA pUjya zrI vallabhavijayajI mahArAja Adi vaDIlenI sevA ane saMga hamezAM jALavI rAkhyo hato. tathA panyAsa zrI saMpatavijayajI mahArAja pAse mahAnizItha sudhInA gahananI mahAna tapazcaryA paNa karI hatI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i eTaluM ja nahi paNa jena sAhityanA uMDANamAM utarIne aitihAsIka tatva zodhavA ane prAcIna sAhitya samayAnukuLa dhoraNe bahAra lAvIne janasamAjane tene bahoLe lAbha maLe te mATe pote pATazumAM bIrAjatA hovAthI pATaNanI prAcIna jAherajalAlInA sthAnake ItihAsarUpe prasiddha karavAne amane preraNA karI. akALe- temanI A lAgaNanA phaLarUpe "pATaNanI caDatI paDatI nA junA ItihAsane zodhavA ane vArtArUpe taiyAra karavAnA kAryane ame hAtha dharyuM. ane teno eka bhAga gayA varSe parama pUjya gurUvarya zrI haMsavijyajI mahArAjanI svAnubhUtithI pragaTa thaI cukyuM, teTalAmAM A uchaLatA bALayogIno gayA varSanA (saMvata 1978) phAgaNa vadI 13 nA divase pATaNamAMja gurU samIpe jJAna dhyAna karatAM viga thayo-khIlatuM puSpa akALe karamAI gayuM. A khabarathI amane apAra duHkha thayuM. jaina sAhityanA rasiyAno viyoga kone na sAle ? smaraNujalI - khIlyuM te karamAvAnuM hatuM, paraMtu akALe AvI ghaTanA bane tyAre jarUra duHkha thAya. zAsana ane sAhitya mATe rageragamAM lAgaNI dharAvanAra A bALayogInA bIjA saMbhAraNuM to temanA samaraNa karAvatAM raheze. paraMtu amArI e pharaja rahI ke pATaNanI pUrva ghaTanA mATe temanI khaMta ane salAhane hamezAM smaraNamAM rAkhavA A bIjA bhAga sAthe saddagatanA nAmasmaraNane jALavavuM amArI pharaja rahI. ane tethI parama pUjya zrI haMsavijayajI ma. nA praziSya saddagata zrI kapuravijayajI ma. nA samaraNayukta A graMthana patranA grAhakene bheTa ApatAM ame pitAne kRtArtha samajIe chIe. A graMtha saddagata zrI kapUravijayajI mahArAjanA smaraNArthe jaina patranA grAhakane bheTa ApavAnuM che. ane AvA aitihAsIka saMzodhana mATe pUjaya munirAjazrI haMsavijayajI mahArAjanI saMpUrNa lAgaNI che. tema jANatAM ja pATaNa-kAkAnA pADAvALA mahuma bhIkhAlAlA laheracaMdanA patnI zrImatI motIbAI temaja jhaverI bhegIlAlabhAI ane temanA ladhu bhrAtA zrIyuta bApulAla taraphathI sadgatanA saMbhAraNA artha pATaNanA premathI AkarSAI gurUbhakti, svadezaprema ane etihAsIka sAhitya prakAza tarapha sArI lAgaNI darzAvI che tema jaNAvatAM amane AnaMda thAya che. prakAzaka. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA - prakaraNa 0 - 4 viSaya jayadeva khaMbhAta jAya che.... zrI vijayasenasUri. pATaNamAM. * kapaTajALa. ... anupamA. khaMbhAtano adhikArI. mehamugdha. duSTanuM damana. ... kaLAvatI menakA. cAciMga mahetA. zaMkha ane sadIka. himmatavAna jayadeva. jItendriya mahAmAtyA jayaMtasiMhanI salAha. tribhuvanapALanA AvAsamAM. sarevaranA dhATa upara. ... jIvana parivartana. ... yAdavo sAthe thayeluM yuddha parAjaya. dukha pachI sukha. rASTradharma. * * sAmrAjya vAda. rAjakumAra visaLa. . draSTimIlananuM pariNAma. ..... rAjA ke mahArAjA ? 14 15 17 142 153 160 171 23 24 178 25 184 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - - - - -- - -- chapAvanArAne - * khAsa sagavaDa. koI paNa jAtanuM saMskRta, gujarAtI vA aMgrejI pustaka, agara pothI pAnAnI sAijhamAM svaccha ane suMdara TAIpethI amArA presamAM chApavAnuM kAma karI ApavAmAM Ave che. kAgaLe temaja bAInDIMganI sagavaDatA paNa sAthe ja che. te pithI, buka, rIperyo, mAsika ke kArDa, kaMThetrI, huMDI, cekabuka, bharatIyAbuka vigere nAnuM meTuM ke paNa kAma chapAvavAno vicAra thatAM nIcene ziranAme pucha-paracha karavA tarasTI leze te avazya lAbha thaze. '' lI. zeTha devacaMda dAmajI ane gulAbacaMda lalubhAInI ku. mAleke AnaMda prInTIMga presa, sTezana reDa-bhAvanagara, - - - - - -- -- - -- - - -- -- - - Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrAzaromaNi vastupALa. kiMvA pATaNanI caDatI paDatI. - (c))dvitIya bhAga. -- --- prakaraNa 1 luM. cadeva khaMbhAta jAya che. - garamInA divasa che, tApa sakhta paDe che ane pavananuM nAma ke nizAna nathI. madhyAhane amala thaI cUkayo che. zrImate mahAlamAM, sAdhAraNa mANaso makAnomAM, garIba sAmAnya gharamAM, pazuo vRkSanI chAyAmAM ane pakSIo mALAmAM bharAI beThAM che. A pramANe ardha nidrAvaza sthitimAM paDelAM prANIone ArAma nathI; kAraNa ke tApa, ukaLATa, prasveda ane garamInuM eTaluM badhuM jora che ke temane kaMDIne sahaja paNa anubhava thaI zakato nathI. - barobara A samaye eka yuvaka ane eka tarUNI vizALa mahAlacanA khaMDamAM ekaja Asana upara ekabIjAne aDIne beThelAM hatAM. yuvaka pacIseka varSane ane tarUNuM trIzeka varSanI heya, ema temanA bAhya dekhAvathI anumAna thaI zakyuM hatuM. bannee AchAM ane jhINAM zubhra vastro paridhAna karelAM hovAthI temanA ghaNAkharA avayavo spaSTa jaNutA hatA. ukaLATa ane garamInAM nivAraNa mATe ubhaye zarIra upara Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNi vastupALa, caMdananuM vilepana kareluM hatuM ane be dAsIo paMkhAvatI temane pavanane thoDe ghaNe anubhava karAvatI sAme ubhelI hatI, paraMtu temane ThaMDInI majA maLatI nahotI ane tethI teo AkuLa-vyAkuLa banIne mahAkaNe divasane vyatita karatA hoya, ema jaNAtuM hatuM. yuvaka ane tarUNI ubhaya sauMdaryamAM samAnatAne dharAvatAM hatA. te chatAM temanAmAM eka viSamatA hatI ane te e ke yuvaka zarIre durbaLa hato, jyAre -tarUNuM thulakAya hatI. soMdaryanI samAnatA ane zarIranI viSamatA uparAMta temanAmAM bIjI viSamatA paNa hatI, paraMtu te to manuSyasvabhAvanA parIkSaka ane anubhavathI ja samajI zakAya tevI hatI. te viSamatA temanA svabhAvajanya hatI ane temanAM mukha ane AMkhomAM spaSTa taravarI rahI hatI. te yuvaka bheLe ane bhUkha hatA tathA tenI AMkho nisteja hatI, jyAre te tarUNI cAlAka ane caMcaLA hatI tathA tenI AMkhomAM jAdU bhareluM hatuM. talavAranI tIkSaNa dhAra jevAM nayanathI te tarUNa game tevA ane game teTalA prabaLa purUSane mahAta karavAne zakitavAna hatI, te. pachI tenAthI pAMceka varSa nAne e mUkha juvAna tenI pAse zI. visAtamAM? A mUrkha ane bheLA juvAnane te vAcakee oLakhe haze. te dhoLakAnA nagarazeTha yazarAjano putra jayadeva hatA, paraMtu te caMcaLA tarUNIne vAcake oLakhI zakyA nahi heya; kAraNa ke te kevaLa aparicitaja che ane tethI tene paricaya karAvavAnI agatya che te tarUNa dhoLakAnI rUpagarvamaMDitA guNikA hatI ane tenuM nAma menakA hatuM. menakA rUpavI hovA uparAMta gAyanALAmAM ghaNuMja bAhoza hatI ane tethI tenuM nAma prasiddhine pAmeluM hatuM. teNe potAnI gAyanakaLAthI rAjAo ane zrImaMta manuSyane prasanna karIne athAga dhana meLavyuM hatuM ane tethI te ghaNuja ThAThamAThathI rahetI hatI. mojI juvAna ane dhanavAna purUSo tenAM rUpa ane tenI kaLA upara mohavaza banI gayA hatA, paraMtu te koIne macaka ApatI nahotI. teNe mAtra jayadevane pitAnA premI tarIke pasaMda karyo hato ane tenI sAthe rahIne moja-majhA bhogavatI hatI. jayadeva paNa tenAmAM evo te Asakata banI gayo hato ke pitAnAM mULa, pratiSThA, mAna ane vivekane bhUlI jaIne divasa ane rAta tenA AvAseja paDe. rahetA hatA. padmAne prApta karavAne mATe teNe keTalAka samaya sadAcArano DhoMga karyo hato, e vAcake sArI rIte jANe che, paraMtu teno e DhoMga lAMbo samaya cAlyo nahato ane pahelI ja rAtrie padmAne tyAga karIne te Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadeva khaMbhAta jAya che. menakAnA AvAse cAlyo gayo hato. te samayathI jayadeva menakAnA sahavAsamAMja raheto hato ane tenAM dhanathI meja-majhAne uDAvatA hate. koI koI vAra tene pA yAda AvatI hatI ane tenA akAraNa tyAgane mATe uMDe pazcAttApa paNa thato hato, paraMtu menakAnI jALamAMthI chUTavuM, e jayadeva jevA dubaLa hRdayanA juvAnane mATe ati kaThiNa hatuM. caturA ane caMcaLA menakAe tene evuM to jAdU karyuM hatuM ke te menakAne ArAdhya devI mAnIne tenI pUjA karato hato ane tenA vinA samasta saMsArane zunya mAna hato. paraMtu emAM tene zo doSa ? doSa mAtra garIba bicArI padmAnAM bhAgyane hato ke jenA yogathI menakA tenI zakayanuM kArya sAratI hatI ane tenA patine pitAnA premapAsamAM pakaDI rAkhatI hatI. jayadeva ane menakA A vakhate hAsyavinodanI vArtA karI rahyAM hatAM. keTalIka vAra ADIavaLI vAte cAlyA pachI menakAe hasIne pUchayuM. "priya jayadeva! tamArI patnI padmA tamane koI vAra yAda Ave che kharI ?" jayadeve menakAne e prazna sAMbhaLyo ane teNe tenA sAme joyuM. menakAnAM suMdara mukha upara hAsyanI chaTA vilasI rahI hatI. teNe kSaNavAra rahI uttara Apyo. "e prazna atyAre puchavAnuM zuM kAraNa che, menakA ?" kAraNa?" menakAe nayanakaTArIne sateja karIne kahyuM. "kAraNe to bIjuM kAMI nathI. huM te sahaja pUchuM chuM ke te tamane koIvAra yAda Ave che ke nahi ?" kaI vakhate yAda te Ave che kharI; paraMtu nahi jevIja" jayadeve javAba Apyo. ema ke ?" menakAe jarA hasIne laMgamAM kahyuM. "pitAnI patnI kene yAda na Ave bhalA ?" hA, paNa tethI tuM kahevA zuM mAge che?" jayadeve svAbhAvika gussAthI pUchyuM. menakAe tenA sAmuM joyuM ane tenA khabhA upara pitAne kamaLa kara sthApIne te khaDakhaDATa hasI paDI. jayadevane gusso cAlyo gayo ane te paNa hasavA lAgyo. menamanAM hAsyathI bhoLA jayadeva mahAta thaI gayo. . Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizavNa vastupALa. menakAe hasavAnuM zarU rAkhatAM pUchyuM. "ThIka; e vAtane javA de; paraMtu kahe joIe bhalA ke menakA ane padmA e ubhayamAMthI vadhAre suMdara koNa che?" paNa tuM Aje AvA prazno mane zuM kAraNathI pUche che ? " jayadeve AzcaryathI javAba ApavAne badale sAme svAla karyo. meM eka vakhata te kahyuM ke kAraNa te kAMIe nathI." menakA e uttara Apo. je kAraNa kAMI nathI, to prazna pUchavAno artha zo ?" jayadeve punaH pUchyuM. artha to eja che ke tamArI patnI padhAnAM rUpanI prazaMsA tamArAM mukhethI mAre sAMbhaLavI che." menakAe jarA gaMbhIra banIne javAba Avyo. bheLA jayadeve saralatAthI kahyuM. "pavAnAM rUpanI prazaMsA tAre sAMbhaLavI hoya to mAre satyanI khAtara kahevuM joIe ke te tArAthI avazya vadhAre suMdara che. " "te pachI tame mArA upara zAmATe mohI paDayA che ?" menakAe vizeSa gaMbhIra banIne prazna karyo. eTalA mATeja ke je tArAmAM che, te enAmAM nathI. te suMdara che. kharI; paraMtu sAthe sAthe abhimAnI che. vinaya ane vivekanI te enAmAM khAsa karIne nyunatA che." jayadeve sarala manathI javAba Ape. "tyAre zuM eTalAja mATe tame tene tyAga karyo che?" menakAe zAMtithI pUchayuM. jayadeva menakAnA prakathI akaLAyo. tenuM krodhathI bhareluM mastaka ukaLI gayuM. teNe gussAnA AvezathI kahyuM. "menakA ! Aje teM zuM dhAryuM che, te huM samajI zakato nathI. AvI rIta tAre mane kaMTALA ApavAno hetu che ?" menakAe pUrvavata zAMtithI kahyuM. "paNa zuM padmAne sudhArI zakAya tema nathI ?" - jayadeva vadhAre akaLAyo. teNe Asana uparathI uThatAM kahyuM. "menakA ! je vAta mane pasaMda nathI, te vAtanuM smaraNa karavAmAM tAre zo hetu che, te huM jANuM zakato nathI. A pramANe mAruM apamAna karavAthI tane zuM lAbha thavAne hate ?" . Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva khaMbhatAya che. - jayadeva gussAthI Asana uparathI ubho thai gayo hata; paNa menakAe teno hAtha pakaDI potAnI pAse besAryo. teNe pitAnA banne kamaLa karo jayadevanA khabhA upara mUkayA ane mukha upara maMdahAsya tathA nayanamAM jAdU bharIne mIThA madhura svare kahyuM. "hAlA jayadeva ! zuM tame gusse thayA che?" thayuM; jayadevane gusse cAlyo gayo. teNe mehavaza banIne e sthaLAMgI mohamayI menakAne pitAnI tarapha kheMcatAM kahyuM. "vahAlI menakA ! kharekhara tuM ghaNuMja suMdara che." bheLo jayadeva menakAnAM hAsya ane jAdUthI mahAta thayo ane te kAMI kahevA jato hato eTalAmAM eka dAsIe AvI jayadevane kahyuM "maMtrIzvarane anucara ApanA mATe saMdezo laIne Avyo che." "maMtrIzvarane anucara ?" jayadeve Azcarya pAmIne pUchyuM. "ane te ahIM AvyA che ? "jI hA." dAsIe uttara Ape. ze saMdeza lAvyo che?" jayadeve punaH pUchayuM. eja ke maMtrIzvara Apane atyAre ja yAda kare che." dAsIe javAba Apyo. "ThIka." jayadeve kahyuM eTale dAsI cAlI gaI ane teNe menakAnA - sAme joyuM. menakA hasI ane pachI kSaNavAra rahIne belI. " jAo; paraMtu dRDha raheje." "paNa na jAu te ?" jayadeve kahyuM. ema na thAya. jAo to kharAja; paraMtu bhoLA banaze nahi." menakAe salAha ApI. jayadeva taiyAra thaIne mahAlayanI bahAra Avyo. anucara tenI rAha joIne ubho hato. teo bane, jayadeva AgaLa ane anucara pAchaLa, epra. mANe maMtrIzvaranA AvAsa tarapha ravAnA thayA.keTalIka vAra pachI teo nizcita sthaLe AvI pahoMcyA. jayadeva AvAsamAM gayo ane anucara bahAra rahyA. jayadeva maMtrIzvaranA AvAsathI jANato hato eTaletvarAthI sIdhe aMdara cAlyo gayo ane je khaMDamAM maMtrIzvaranI beThaka hatI, te khaMDanI pAse AvIne kSaNavAra ubhA rahyA. jayadeva nagarazeThano putra hato ane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vIrazirAmaNI varatupALa. tenA pitAnAM padanuM tathA lakSmInuM tene abhimAna hatuM. vaLI te maMtrIzvaranI bahena padmAne pati hatA ane tethI maMtrIzvara pAse javAmAM tene kaI paNa jAtanI aDacaNa ke koIpaNa prakArano bhaya nahoto; te paNa te khaMDanI bahAra ubho rahI gaye; kAraNa ke tenAM aMtaHkaraNamAM ja utpanna thayo hato. patinA tiraskAra pachI paghA keTalAka samaya zvasura - hamAM rahIne jayadevanI AjJA meLavI pitRgRhamAM AvI hatI ane tyArathI tyAMja rahetI hatI. te pachI jayadeve tene keAIvAra yAda karI nahatI tema te tenA AvAse gaI paNa nahotI. jayadevane mATe paNa ema ja hatuM. thavAnA tyAga pachI te koI vAra maMtrIzvaranA AvAse gayo nahato, tema koIe tene te saMbaMdhamAM kAMI kahyuM hatuM. Aje acAnaka maMtrIzvare tene yAda karyo hato ane tethI ja tenAM hRdayamAM maMtrIzvaranI pAse jatAM kSobha utpanna thaye hatA. vastupALa tene sALA hatA e kharuM; paraMtu te sAthe te gujarAtane mahA amAtya paNa hatA. tenI sattA ane tenA prabhAvathI jayadeva jANatA hatA ane tethI te khaMDamAM tvarAthI javAne mATe hiMmata karI zake nahi. prathama to teNe tyAMthI ja pAchA vaLavAne vicAra karyo, paraMtu ema karavuM tene keca lAgyuM nahi ane manane majabuta tathA daDha banAvIne kiMcita rUAbathI teNe khaMDamAM praveza karyo. vastupALa khaMDanI sAmI bAjue madhyamAM gAdI upara takiyAne aTelI beTho hato. teNe mAtra beja vastro paherelAM hatAM ane tenuM mastaka ughADa hatuM. gujarAtanA mahA amAtya ane pATaNanI rAjyasattAna sutradhArane joI abhimAnI jayadeva dIna banI gaye. khaMDamAM beThelA prabhAvazALI purUSavarane je te kevaLa mauna ubho rahyo. vastupALe A avicArI juvAnanA sAme joyuM ane tenAM mukha upara hAsya tarI AvyuM. teNe sAme paDelAM Asana tarapha nizAnI karIne kahyuM. "bese. jayadeva." jayadeva Asana upara gupacupa besI gaye; paraMtu kAMI bolyo nahi. * kSaNavAra rahIne vastupALe kahyuM. "jayadeva ! hamaNAM kema dekhAtA nathI ? tabiyata te sArI che ne?" * jayadeve vicAryuM ke have javAba ApyA vinA bIjo upAya nathI. teNe mAtra TuMke uttara Ape. "hA." have yuddhavidyAnI zALAmAM jAo che ke nahi?" maMtrIzvare pUchayuMnA." jayadeve TuMkAmAM patAvyuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadeva khaMbhAta jAya che, yuddhavidyAnuM zikSaNa ghaNuMja kaThina che, kema kharuM ne?" vastupALe prazno pUchavAnuM zarU rAkhyuM. hA." jayadeve mAtra hA ke nA e be zabdane ja upayoga karavA mAMDayo. ThIka." eTaluM kahIne maMtrIzvare vAtano viSaya badalIne pUchyuM"tame khaMbhAta javAne khuzI che ke nahi ?" kema?" jayadeve javAba ApavAne badale sAmo prazna karyo. "tamane khaMbhAta melavA mAguM chuM." maMtrIzvare kahyuM.. "zA mATe ? " jayadeve hiMmatathI pUchyuM. khaMbhAtanA eka adhikArInI jagyAe tamane niyukta karavAne. meM vicAra karyo che." maMtrIzvare uttara Ape. -- - , "khaMbhAtanA adhikArInI jagyAe?" jayadeva Azcarya pAme. "hA." maMtrIzvare tarataja javAba Ape. "paNa mArAthI e jagyAnuM kAma thaI zakaze kharuM?" deve saralatAthI prazna karyo. kema thaI zakaze nahi? jarUra thaI zakaze." maMtrIzvare sattAvAhaka avAje javAba Ape. jayadeva maMtrIzvarano e javAba sAMbhaLIne vicAramAM paDI gayuM. te zuM kAraNathI pitAne khaMbhAta mokalavA mAge che, e samajI zako nahi teNe punaH pUchyuM. "mAre khaMbhAta kayAre javAnuM che ?" "atyAreja" maMtrIzvare kahyuM. "atyAreja?" jayadeve Azcarya pAmIne pUchyuM. "hA." maMtrIzvare zAMtithI kahyuM. paNa AvatI kAle javAya te kAMI harakata che?" jayadeve punaH pUchyuM. "tamArA prayANane mATe atyAre badhI taiyArI karI rAkhelI hovAthI tamane koI paNa prakAranI harakata Avaze nahi. vaLI tyAM javAnI ghaNuMja agatya che ane tethI huM tamane atyAre javAne Agraha karI rahyo chuM." maMtrIzvare javAba Ape. "bhale, mArA pitA A viSayamAM saMmata thaze, te mane khaMbhAta javAmAM kaI aDacaNa nathI." jayadeve sarala bhAvathI kahyuM. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - vIrazirAmaNa vastupALanagarazeThanI saMmati laIne meM A goThavaNa karI che eTale temanI saMmatine svAla raheto nathI. tame taiyAra thAo eTalIja mAtra vAra che."vastupALe eTaluM kahIne jayadevanA sAme joyuM. jayadeva akaLAyo ane have zo uttara Apo ane zuM karavuM, e viSe vicAra karavA lAgyA. - vastupALe tenI muMjhavaNa pArakhIne kahyuM "jayadeva! tamAre muMjhAvAnuM kAMI kAraNa nathI. khaMbhAtanA eka sArA adhikArInuM pada tamane maLavAnuM hovAthI tame tyAM sukha ane sagavaDatAthI rahI zakazo ane bhaviSyamAM khaMbhAtanA durgapALa paNa banI jaze. je kAMI harakta ke agavaDatA hoya, te te mAtra eTalI ja che ke tamAre atyAre acAnaka javAnuM che; paraMtu tamArA mATe meM badhI taiyArI karAvI rAkhI hovAthI huM dhAruM chuM ke tamane hamaNuMja khaMbhAta tarapha ravAnA thavAmAM koIpaNa prakAranI muzkelI naDaze nahi. kema, tame taiyAra cho ne?" " hA, paNa mAre eka vakhata mArA AvAse javuM joIe."jayadeve dilagIrIsUcaka avAjathI kahyuM.. "tamAre AvAse javAnI agatya heya, ema huM mAnato nathI. huM ane nagarazeTha tamane pAdhara sudhI vaLAvavAne AvavAnA chIe eTale pachI tamAre ghera javAnI zI agatya che." vastupALe khulAso karyo. jayadeva mauna rahyo eTale vastupALa anucarane hAka mArIne belAvyo. anucara hAjara thatAM teNe tene puchyuM "khaMbhAta javAne mATe je DesvArene AjJA ApelI che, te hAjara thayA che ke nahi ?" "jI hA; teo badhA hAjara che ane Apane ghoDe tathA eka bIje ghoDo paNa taiyAra che." anucare uttara Ape. ThIka " maMtrIzvare kahyuM ane anucara cAlyo gayo. te pachI maMtrIzvara taiyAra thaIne jayadevane laI mahAlayanA siMhadvAra pAse AvI pahoMce. anucaranA kathana pramANe tyAM gheDesvAre taiyAra ubhA hatA. tarataja vastupALa pitAnA ghoDA upara svAra thayo ane jayadeva bIjA gheDA upara beThe. thaDA samayamAM teo zaheranAM pAdharamAM AvI pahoMcyA. nagarazeTha yazarAja tyAM ubhA hatA, tene jayadeva maLe. maMtrIzvare tene khaMbhAtanA durgapALa uparanuM AjJApatra ApyuM ane te khaMbhAtanA mArge ravAnA thayo. te tathA tenA ghaDeravAre dRSTi maryAdAmAMthI dUra thayA eTale maMtrIzvara ane nagarazeTha nagaramAM pAchA pharyA. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayasenasari. prakaraNa 2 juM. zrI vijayasenasUri. maMtrIvara vastupALa ane nagarazeTha yazarAja jayadevane vaLAvI nagaramAM pAchA pharyA, tyAre madhyAhana samaya vahI gayo hato ane divasane caturtha prahara cAlato hato. tApa ane ukaLATanuM jora dhIme dhIme meLuM paDatuM jatuM hatuM ane dhIme paNa ThaMDe pavana vahevAnI zarUAta thaI hatI. maMtrIzvara ane nagarazeTha pauSadhazALA pAse AvI pahoMcyA, te daramiyAna raratAmAM cAlatAM nagarazeThe nIce mujaba vAtanI zarUAta karI. . temaNe maMtrIzvarane dhImA avAje pUchayuM. "jayadevane khaMbhAta mokalyo ke bIje sthaLe?" "khaMbhAtaja" maMtrIzvare paNa dhImA avAje uttara Ape. "paNa te khaMbhAtamAM raheze khare ?" nagarazeThe punaH pUchyuM. meM tene adhikAranI lAlacamAM nAMkhyA che eTale tyAM raheze kharAM. hAla to tene khaMbhAtanA vahIvaTI adhikArInAM pade niyukta karavAnuM meM nakkI karyuM che. ane te pachI tyAMnA durgapALanI jagyA ApavAnuM kahyuM che. AvI lAlaca ane kAmanA baMdhanamAM nAMkhyA vinA te sudharaze nahi, ema dhArIne meM A goThavaNa karI che." maMtrIzvare jaNAvyuM. tamArI goThavaNu barAbara che; paraMtu te pAra utaraze ke kema ? e mATe svAla che." nagarazeThe jarA vicArIne kahyuM. "tamArAM thananA bhAvArthane huM samajyo chuM. menakAnI mohajALamAMthI jayadeva jevA bheLA yuvakane chuTavuM e ghaNuM muzkela che. " maMtrIzvare kahyuM. paNa jayadeva khaMbhAta gaye che, e zuM menakA jANaze nahi ane jANaze to te tyAM jaze nahi?" nagarazeThe AturatAthI pUchyuM. ' jarUra jaze; paraMtu have te phAvaze nahi." maMtrIzvare dRDhatAthI uttara Apyo. "tame tene khaMbhAta jatI aTakAvaze ? mane nathI lAgatuM ke tame ema karI zake; kAraNake te evI to caturA ane vicakSaNa che ke tene mahAta karavAnuM kArya kAMI sarala nathI." nagarazeThe potAnI mAnyatA kahI darzAvI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziromaNa vastupALa. "tamArI mAnyatA khoTI nathI.maMtrIzvare jarA gaMbhIra banIne kahyuM, nagarazeTha kSaNavAra vicAramAM paDI gayA. vicAranA aMte temaNe sahasA pUchayuM. "paghAne khaMbhAta mekalIe te ?" tamAre vicAra yogya che; paraMtu te viSe meM kaze nirNaya karyo nathI." maMtrIzvare nagarazeThanA vicArane anumodana ApatAM uttara Ape. . "mane lAge che ke cheDA samaya pachI padmAne tyAM mokalavI, e uttama che. je te caturA haze, te jayadevanAM hRdayane jItI leze." nagarazeThe kahyuM. "ThIka che; e viSe huM yogya goThavaNa karIza; te paNa padmA khaMbhAta javAne kabula thaze ke nahi ? e prathama jANavAnI agatya che." maMtrIzvare vicArIne kahyuM. enuM zuM kAraNa? zuM padmA khaMbhAta javAnuM svIkAraze nahi?" nagarazeThe adhiratAthI pUchyuM. maMtrIzvare uttara Apyo. "padmA khaMbhAta javAnuM svIkAraze ke nahi, e judo prazna che; paraMtu te je tyAM javAne khuzI na hoya ane ApaNe tene parANe melIe, to eno artha kAMI nathI; kAraNa ke e nI rIte tene parANe moklavAthI jayadeva ane tenuM mana maLaze nahi." ' "tamArUM kathana yathArtha che ane tethI tamane jema ThIka lAge tema kare. mane te AmAM kAMI khabara paDatI nathI." nagarazeThe jarA nirAzAthI kahyuM ane tyArapachI te vicAramAM paDI gayA. kSaNavAra pachI temaNe saralatAthI kahyuM. "maMtrIzvara ! e baMnenAM mana pahelIja satathI zA kAraNathI judA paDI gayA, e huM atyArasudhImAM jANI zakaya nathI. rAtri ane divasa eja viSenA vicAra mane thayA kare che ane teonA mananA mela zI rIte dUra thAya, enI ciMtA karavA chatAM koI upAya maLI Avato nathI. mane lAge che ke jayAM sudhI jayadevane menakAnA saMsargamAMthI dUra karavAmAM nahi Ave, tyAM sudhI e nAdAna cheka sudharaze nahi. maMtrIzvara! tamane AgrahathI kahuM chuM ke tame e ekarAne keIpaNa upAye sudhAre, vaLI ene sudhAravAmAM tamAro paNa svArtha rahelo che; kAraNa ke tethI tamArI bahena pavA paNa sukhI thaze. huM te tenAthI kevaLa kaMTALI gayo chuM ane badho bhAra tamArA upara nAMkhI dauM chuM. je tame dhAraze, te tene sudhArI zakaze; kAraNa ke tamArI pAse sattA che ane sattAnAM baLathI je dhArazo te karI zakaze" Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayanasenasUri. - * 11. nagarazeThanuM upayukta sarala kathana sAMbhaLIne vastupALa jarA hasyo. teNe nagarazeThane hiMmata ApatAM kahyuM. "zeThajI ! tamAre ciMtA karavAnuM kAMI kAraNa nathI. huM banatA upAye tene ThekANe lAvavAne cUkIza nahi." nagarazeThanAM karacalIyukta mukha upara AbhAradarzaka cinha tarI AvyAM. temaNe kRtajJatAyukata draSTie maMtrIzvaranA sAme joyuM ane te pachI teo ubhaya AgaLa cAlyA. teo thoDe dUra gayA pachI pauSadhazALAnI madhyamAM AvelA vizALa khaMDamAM AvI pahoMcyA. A khaMDa, tenI vizALatA, svacchatA ane suMdaratAthI bhavya lAgatA hatA ane mahAtmAonA nivAsathI gauravayukta jaNAto hato. temAM eka bAjue kAmaLanA Asana upara eka mahAtmA beThelA hatA. temanI AsapAsa ziSyano parivAra ane temanAM darzanArthe Avela mAnavasamUha beThelo jovAmAM AvatuM hatuM. A mahAtmA zarIrathI prota hatA eTaluM ja nahi paNa jJAna ane dharmathI paNa prauDha divA vRddha hatA. temanuM bhavya ane ujavala pAla, vizALa mastaka, zAMta cakSuo. ane prasanna mukhamudAne jevAthI pratyeka mANasanA hRdayamAM temanA mATe pUjyabhAva utpanna thAya tema hatuM. A mahAtmAnuM zubha ane pavitra nAma vijayasenasUri hatuM. te nAgendra ga7nA vartamAna AcArya hatA ane maMtrIzvara vastupALanA paraMparAgata dharmagurU hatA. maMtrIzvara ane nagarazeThe temane vidhipUrvaka vaMdana karyuM ane teo ane temanI pAse jaIne beThA. AcArye temanA sAme prasannatAthI joIne kahyuM. "maMtrIzvara tame tathA nagarazeTha atyAre AvyA e ThIka thayuM che. A sAme beThelA AtmabaMdhuonA AgrahathI atyAre ahiMsAno viSaya cAle che ane temAMthI tamane ghaNuM jANavAnuM maLaze. ahiMsA e jainadharmano mukhya siddhAMta che, e punaH punaH kahevAnI agatya nathI. mahAzaya. zAstrakAroe e viSayamAM ApaNane vAraMvAra upadeza karela hovAthI temanAthI vizeSa to mArAthI kahI zakAze nahi; paraMtu A viSayaja e che ke te viSe jeTaluM lakhAya ane jeTaluM bolAya, teTaluM avazya thoDuM che. ahiMsA e mAnavajIvananI unnatinuM prathama pagathIyuM che. jenA hRdayamAM ahiMsA vasI nathI, te manuSyanAmane paNa yogya nathI. ahiMsAno viSaya jeTalo gaMbhIra che, teTale sarala paNa che; kAraNa ke te mAnavajIvananuM Avazyaka sUtra che. ahiMsA eTale dayA; ahiMsA eTale prema, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vIraziromaNI vastupALa, ahiMsA eTale neha; ahiMsA eTale mamatA ane ahiMsA eTale karUNuM che. je manuSyanAM hRdayamAM A guNe vaselA nathI, tenAthI svaparanuM hita zI rIte thaI zake ? ene tamAre vicAra karavAnuM che. jene laukika ane pAralaukika sukhane prApta karavAM che, teNe ahiMsAnuM khAsa karIne sevana karavAnuM che, kAraNa ke e vinA mANasa A lekanAM ke paralekanAM sukhane bhotA thaI zakato nathI. ahiMsA e jainadharmano juno siddhAMta che, paraMtu bhagavAna mahAvIre tene mukhya siddhAMta banAvIne tene vizeSa upadeza karyo che, tenuM kAraNa paNa teja che." AcArya eTaluM kahIne aTakI gayA ane zrotAjane upara tenI zI asara thaI che, e jevA lAgyA. kSaNavAra rahI temaNe punaH kahevA mAMDyuM. "have huM ahiMsAnA saMbaMdhamAM eka vizeSa vAta tamane kahevAne icchuM ane te e ke saMsArI manuSyathI ahiMsAnuM sadA ane sarvathA pAlana thaI zakatuM nathI. manasA, vAcA ane karmaNa ahiMsAnuM pAlana karavuM, e ghaNuMja kaDina che ane te to mAtra saMsAratyAgI sAdhuothIja thaI zake che. saMsArI mANasane vyavahAranI jALamAM guMthAI rahevuM paDatuM hovAthI teo ahiMsAnuM saMpUrNa rIte pAlana karI zake nahi, te te sarvathA svAbhAvika ja che. huM tamane e saMbaMdhano sAda ane sIdhe ekaja dAkhalo ApuM chuM. rAjyanA senApati ke sainikane yuddhamAM asaMkhya mANasane ghAta karI hiMsA karavI paDe che, paraMtu te evuM kArya potAnI khuzIthI kare che ke nirUpAye nAkhuzIthI kare che, e vicAravAnuM che. jo te evuM kArya khuzIthI nahi; kintu pitAnI pharajanA aMge nirUpAye kare che, te te mATe tene keTale doSita ane pApano javAbadAra gaNave, e vicAraNIya prazna che. alabata, te pApane javAbadAra to bane ja che; paraMtu tenuM e pApa vyavahAra dharmanuM hovAthI satvara dUra thaI zake tevuM che. A uparathI mAre kahevAno Azaya evo che ke saMsArI manu sarvadA ane sarvathA ahiM. sAnuM pAlana karI zakatAM nathI; kAraNa ke temane pitAnA vyavahAra dharmane lakSyamAM rAkhavo paDe che. laDAI, khetI ane vyApAra ItyAdi AraMbha-samAraMbhanAM kAryo hovAthI pApajanya che; paraMtu saMsArI manuSya pApane vicAra karI tene paDatAM mUke, te A saMsAranuM baMdhAraNa jyAM sudhI cAle ? A uparathI mANasene vyavahAramAM rahIne je kAma karavAnAM che, te pitAnI pharajanAM aMge karavAnAM che, evuM vicArIne teNe kAryamAM joDAvuM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayasenasUri. 13 ghaTe che ane je te e vicAra karIne kAryamAM joDAya che, te tenAthI ahiMsAnuM keTaleka aMze pAlana thaI zake che. saMsArI mANase vyavahAra dharmanAM aMge game tevuM kAma karatI vakhate ahiMsAnA sUtrane satata smaraNamAM rAkhavAnuM che. teNe mAnava jIvananA AvazyakIya guNa-dayA, prema, maitrI karUNA ane sneha-ityAdine kadi paNa tyAga karavAno nathI; kArake e guNo vinA ahiMsAnuM pAlana thaI zakatuM nathI." e pramANe kahIne AcAryo maMtrIzvaranA sAme joyuM. maMtrIzvara tathA nagarazeTha AcAryanI amRtavANIne ekadhyAne sAMbhaLI rahyA hatA. temanuM sthiracitta joIne AcAryo AgaLa calAvyuM. " have prasaMgopAta ahiMsAnA viSayamAM eka bIjI vAta paNa spaSTa karavAnI agatya che. keTalAkanI evI mAnyatA che ke ahiMsAnA sevanathI mANasa nirbaLa ane AtmaghAtI banI jAya che. A kathananI puSTI mATe teo evI dalIla kare che ke je mANasa ahiMsaka bane, to te potAnuM rakSaNa karI zakato nathI ane dhIme dhIme nirbaLa banIne kazA kAmane raheto nathI. A kathana ane te mATenI dalIla keTalAM asatya che, te sahajamAM samajI zakAya tema che. kharI rIte te ahiMsAnAM sevanathI ja mANasa sabaLa ane AtmarakSaka banI zake che. prathama to ahiMsaka mANasane duzmano ja hotA nathI, ane kadAca hoya che, te teo teno vinAza karI zakatA nathI, kAraNa ke ahiMsaka mANasane prabhAvaja e che ke tenI pAse zatruo jaI zakatAja nathI ane jAya che te teo tene nukazAna karI zakatA nathI. ahiMsAnAM sevanathI manuSyamAM prema ane karUNe ItyAdi sadaguNeno vAsa thato hovAthI teno svabhAva udAra ane kSamAzIla bane che. sarva kaI jANe che ke udAratA ane kSamA e vIra purUSone svabhAva che ane lebha ane vera e kAyara purUSono svabhAva che. hiMsAnAM sevanathI mAzusa lebhI ane verI bane che ane ahiMsAnAM sevanathI premI ane karUNALu bane che, e A uparathI svataH samajI zakAya che ane tethI ahiMsAthI mANasa nirbaLa ane AtmaghAtI bane che, e dalIla keTalI asatya ane nimULa che. e samajAvavAnI agatya rahetI nathI. vastutaH te ahiMsAnA pAlanathI ja mANasa kharekhare vIra ane sabaLa banI zake che ane tethI ahiMsakavRtti e mAnavajIvanamAM keTalI AvazyakIya che, e sahajamAM samajI zakAya tema che. hiMsakavRtti e mAnavajIvananI avanatinuM pagathIyuM che, kAraNa ke tevI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vIrazire maNa vastupALa. vRttithI mANasamAM krodha, vera, lAbha ane nAza ItyAdi durguNene vAsa thAya che ane jenAmAM A durgaNone vAsa thAya che te mANasa kadi paNa vIra ke sabaLa banI zakato nathI. kSamA e vIra puruSonuM bhUSaNa che, e sarvamAnya sUtrane lakSyamAM laIe to ahiMsA ane hiMsAno marma sahajamAM samajAze. alabata, mANasathI vyavahAramAM sarvAze ahiMsAnuM pAlana thaI zakatuM nathI, paraMtu teNe pitAnA svabhAvane te ahiMsakaja banAvavo joIe ane evA svabhAvathI je mANasa vyavahAranAM kAryomAM joDAya che, te pitAnA svabhAvajanya guNothI avazya vIra, daDha, aDaga, sabaLa, svapara rakSaka ane kSamAzIla banI zake che. hiMsaka svabhAva e mAnavajIvananI unnatimAM aMtarAyarUpa che ane tevA svabhAnathI mANasa koI paNa rIte sabaLa ane AtmarakSaka banI zakato nathI, e samajAvavAnI have vadhu agatya hoya, ema mane jaNAtuM nathI." sUrivare pitAnA upadezane saMpUrNa karyo. darzanArthe AvelAM manuSya AcAryano amUlya bedha sAMbhaLIne harSita thatAM thatAM cAlyA gayA ane ziSya paNa abhyAsa mATe ekAMta sthAnamAM javAne ravAnA thaI gayA. pAchaLa sUrivara, maMtrIzvara ane nagarazeTha e traNa jaNaja rahyA. - keTalAka samaya dhArmika carcA calAvyA pachI AcAryo nagarazeThane pUchyuM. "zeThajI! Aje tame udAsa kema che ? zuM jayadeva hajI sudhArA upara Avyo nathI ?" nagarazeThe upakAravaza thatAM kahyuM "mahArAja ! jayadevane mATe Apa je ciMtA rAkho che, te mATe Apane huM ghaNoja AbhArI chuM. te hajI sudhI te sudhArA upara Avyo nathI, paraMtu have Avaze ema jaNAya che. paramAtmA ane jaldI subuddhi Ape." sUrivare ema kahIne maMtrIzvarane pUchyuM. "tene tame khaMbhAta jyAre melavAnA che ? "temane atyAre ja khaMbhAta ravAnA karIne ame Apane e hakIkata kahevAne AvyA chIe." maMtrIzvare uttara Apyo "bahu sArU. huM ethI ghaNI ja khuzI thaye chuM." AcAryo saMtoSa darzAvIne pUchyuM. " khaMbhAtamAM ene mATe tame zI goThavaNa karavAnuM dhAryuM che ?" hAla to temane vahIvaTI adhikArInAM pade niyukta karavAnuM meM nakkI karyuM che ane AgaLa upara khaMbhAtanA durgapAlanI jagyA ApavI, e vicAra karI rAkhyo che." maMtrIzvare javAba Ape. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNama. "tamArI goThavaNamAM khAmI nahi hoya." sUrivare smitapUrvaka kahyuM ane pachI pUchayuM. "paNa kahe, rAjakhaTapaTanuM zI rIte che ?" "te to cAlyA ja kare che. tene pAra karI Avyo nathI, AvavAno nathI ane Avaze paNa nahi." maMtrIzvare javAba ApatAM kahyuM. tamAruM kathana satya che; paraMtu e hakIkata tamane pUchavAne ane chevaTa kahevAne mATe bhAvArtha eTaleja che ke game tevI rAjakhaTapaTamAM ane game tevAM kAryamAM tame tamArI nyAyabuddhine eka bAju mUkazo nahi. nyAyabuddhi kiMvA pramANiktA e rAjyanA adhikArIone Avazyaka guNa che ane je adhikArIe e guNano tyAga karI pakSapAtabuddhi ane apramANikatAne grahaNa kare che, teo rAjA ane prajA ubhayane ahitakAraka thaI paDe che. maMtrIzvara ! tame vidvAna che, uttama cAritravAna che. ane vivekI paNa che. eTale tamane upadeza ApavAnI agatya nathI; paraMtu tamArA gurU tarIke mAre tamane tamArA hitanI vArtA hoya, te kahevI joIe; kAraNa ke amArI-dharmagurUnI e pharaja che. AthI vizeSa mAre tamane kAMI kahevAnuM nathI." eTaluM kahIne AcArya ubhA thayA ane maMtrIzvara tathA nagarazeThe temanuM anukaraNa karyuM. AcAryo nagarazeTha tarapha joIne kahyuM. "ane zeThajI ! mAre tamane eTaluM ja kahevAnuM che ke ApaNe jene samAjamAM je thoDe ghaNe kusaMpa che, tene dUra karavAno prayAsa karaze. saMpa e unnatinuM mULa che, e lajyamAM rAkhaje ane je ene bAju upara rAkhI kusaMpane vadhAre sthAna Apaze to bhaviSyamAM jaina samAja ane jainadharmanI ghaNIja durdazA thaze, e nakkI mAnaje." eTaluM kahIne AcArya mahArAja svAdhyAyamAM lIna thavAne ekAMta khaMDamAM cAlyA gayA ane te pachI maMtrIzvara tathA nagarazeTha pauSadhazALAethI jUdA paDI anyatra ravAnA thayA. -aa(c)- prakaraNa 3 ju. pATaNamAM. prabhAtane samaya che. savitA nArAyaNa sarasvatInAM svaccha jaLane rUperI raMge raMgI rahyA che. pATaNanI suMdarIe mastake cakacakita beDAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziromaNI vastupALa laIne panaghaTa para pANI bharavAne madabhairI cAle AvI rahI che. keI keI pANI bharIne sakhIo sAthe vArtAvinoda karatI nagara tarapha jatI paNa jaNAya che. zraddhALu mANaso bIja ghATe prabhAtanuM snAna karI rahyA che ane bhUdeva vedoccArathI AsapAsanA pradezane gajAvI rahyA che. sarasvatI nadI uparanuM A dazya eka yuvAna musAphara jete jete pitAnA ghaDAne pANI pAI rahyo che. tenI avasthA nAnI hatI ane mukha upara mUchano deza paNa bhAgyeja phUTele ha; te paNa tenuM bhavya mukha ane raktava-- zuMya AMkhothI te kaI ucca padavIne mANasa hoya, ema jaNAtuM hatuM. te hajI yuvaka hatA ane tenAM mukha upara mUchano dora paNa phUTele nahote, paraMtu tenI raktavarNaya AMkhethI te svAbhAvika rIte dUra havAnuM pratita thatuM hatuM. tene ghoDe pANI pI rahyo eTale teNe pitAnAM mukhane jaLavaDe sApha karyuM ane tyAra pachI te ghoDA upara svAra thaIne nagara tarapha - ravAnA thayo. te yuvaka sIdho mahAmaMDalezvara ane rAjaciMtAkArI lavaNuprasAdanA mahele AvI pahoMcyo. gheDa uparathI utarIne teNe ghaDAne nekarane sI ane pote mahAlayamAM cAlyo gayo. lavaNaprasAda je oraDAmAM ciMtAtura vadane ekale be hato, te oraDAmAM pelA yuvake praveza karyo. lavaNuprasAdanuM dhyAna bIjI tarapha hatuM eTale te yuvakane joI zako nAha. tethI yuvake tenuM dhyAna potAnI tarapha kheMcavA kahyuM. - " dAdAjI ! huM Avyo chuM." - lavaNaprasAde uMcuM joyuM. tenAM ciMtAtura mukha upara smita hAsya tarI AvyuM. teNe kahyuM. "vIrama ! bhale Avyo. kuzaLa to che ne?" hA ane tame paNa kuzaLa che ne ?" vIrame javAba ApatAM pUchayuM. - "amArI kuzaLatA to have evIja. zArIrika kuzaLatA che; paraMtu mAnasika kuzaLatA nathI." lavaNaprasAde jarA hasIne javAba Apo ane pachI kahyuM. "ThIka, paNa tuM thAkya pAko Avyo che, mATe hamaNAM to tArI dAdI pAse jA ane snAna karIne thoDuM ghaNuM je bhAve te jamIne nirAMte Ava eTale ApaNe vAta karIe." "nahi, dAdAjI! hAla snAna karavAnI agatya nathI; kAraNa ke mane thAka lAgyo nathI, tema hAla jamavAnI paNa jarUra nathI, kAraNa ke mane bhUkha paNa lAgI nathI. huM snAna temaja bhejana tamArI sAtheja karIza" vIrame kahyuM. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNamAM. 17 lavaNaprasAde tene vizeSa Agraha karyo nahi. teNe kahyuM. "jevI tArI marajI; paNa have nirAMte besa ane tArAM acAnaka AgamananuM kAraNa kahe." vIrama eka Asana upara beThe ane kSaNavAra vicAramAM paDI gaye. vicAranA aMte tenAM mukha upara gussAnAM cinha tarI AvyAM ane tenI svAbhAvika lAla AMkha vadhAre lAla thaI AvI. lavaSNuprasAde e joyuM ane anumAna karyuM ke vIramane gusse thavAnuM kAMI kAraNa banyuM hovuM joIe, paNa tene ethI Azcarya thayuM nahi; kAraNa ke vIramanA krodhI svabhAvane te sArI rIte jANate hate. lavaNaprasAde zAMtithI pUchyuM. "vIrama! tuM gusse thayela kema jaNAya che? zuM vIradhavale tane kAMI kahyuM che?" virame tarata ja kahyuM, "dAdAjI! viradhavaLa mArA pitA che; pUjanIya che, paNa te vAraMvAra mArUM je apamAna kare che, te mArAthI have sahana thatuM nathI." vIradhavaLa tAruM apamAna kare, e huM mAnato nathI. tuM eno - putra chuM. dhoLakAne nahi pATaNano yuvarAja chuM, tenuM apamAna thaI zake nahi." lavaNaprasAde ThaMDA peTe kahyuM. lavaNaprasAdanI zAMtithI vIrama vadhAre krodhAtura thayo, teNe jussAthI kahyuM, "emano huM jyeSTha putra chuM kharo; paraMtu yuvarAja chuM ke nahi, tene nirNaya atyArathI thaI zake tema nathI." tuM yuvarAja nathI tyAre bIjo koNa yuvarAja che? zuM vIdhavaLane tArAthI maTe bIje kumAra che?" lavaNaprasAde AturatAthI pUchyuM. nahi; mArAthI bIjo moTo kumAra te nathI; paraMtu te nAnA kumArane yuvarAja TharAvavA icche che; moTA kumArane nahi." vIrame daDhatApUrvaka uttara Ape. "eTale tuM zuM kahevA mAge che?" lavaNaprasAde pUchayuM. "eja ke mArA pitA ane pelA jena maMtrIo vIsalaneja dhoLakA ke pachI pATaNanI rAjyagAdInA uttarAdhikArI TharAvaze, e nizcaya pUrvaka mAnaje." vIrame spaSTatAthI uttara Ape. "tArA nAnA bhAI vIsalane?"lavaNaprasAde AzcaryathI pUchayuM. "hA." vIrame bhArapUrvaka kahyuM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vIraziromaNi vastupALa. - - "paNa enuM kAraNa?" rAjaciMtAkArIe ciMtAtura vadane prazna karyo. kAraNa eka nahi paNa aneka che; paraMtu hAla huM kahevA besIsa, te tamArA mAnavAmAM Avaze nahi. mArAM kathananAM satyAsatyane nirNaya tame bhaviSyamAM karI zakaze." vIrame javAba Apyo. lavaNuprasAde pUrvavat zAMtithI kahevA mAMDayuM. "vIrama! tArI mAnyatA bhUla bharelI che. tArA karatAM vIsala pratye vIradhavala vadhAre prema dharAve che, e vAta mArAthI ajANa nathI; temaja maMtrIo vagere tene vadhAre cAhe che, e paNa mArI jANa bahAra nathI; paraMtu ethI karIne teo vIsalane rAjyagAdIne uttarAdhikArI TharAvavA mAge che, ema kAMI karatuM nathI. vIsala zAMta prakRtine hevAthI sarvane priya thaI paDyo che. e vAta kharI che, paraMtu e uparathI tAre gabharAvAnuM kAMI kAraNa nathI; kAraNa ke yuvarAja te tuM ja chuM ane bhaviSyamAM rAjyagAdI tane ja maLavAnI che, e cakkasa che." - lavaNaprasAdanA zAMta vacanathI varama jarA dhIme paDyo, teNe pitAnA gussAne kAbumAM rAkhIne kahyuM, "dAdAchA gheLakAmAM hamezAM zA . navA navA raMga jAme che, tenI tamane khabara nathI ane tethI ja tame sAdI ane sIdhI samajaNa dharAve che. dhoLakAmAM jaina maMtrIonuM jora eTaluM badhuM vadhI gayuM che ke, teo dhAre te rAjyagAdIne paNa potAnA adhikAramAM laI zake tema che. mArA pitAjI bicArA bheLA che, temane rAjakIya khaTapaTanI kAMI khabara nathI. te te vastupALanA hAthamAM ramakaDAM tulya thaI paDyA che ane te jema kahe tema varte che. jenA maMtrIoe vIsa-lane potAnA pakSamAM lIdho hovAthI pite kema jANe yuvarAja na hoya e rIte vartana calAve che. A uparathI huM cakkasa kahuM chuM ke vIsalaja rAjyagAdIne uttarAdhikArI thaze." vIramanI hakIkata sAMbhaLI lIdhA pachI mahAmaMDalezvare kahyuM, "vIrama! dhoLakAmAM hamezAM zuM bane che ane kevA kevA raMgo jAme che, tenI mane kazI khabara nathI, evI tArI je mAnyatA che, te bhUla bharelI che. dhoLakAnA banAvothI huM jANuM chuM. vastupALa, tejapALa, nAgaDa, cAhaDa vagere maMtrIo kevI kevI khaTapaTo karI rahyA che, ethI huM ajANyo nathI, paraMtu e uparathI teo vIsalane rAjyanA uttarAdhikArI banAvavA mAge che, ema kahI zakAya nahi. teo zuM tAjuM ucita mAna sAcavatA nathI ke tuM AvI virUddha mAnyatA bAMdhI beke chuM? " nA, paNa mane temanI darakAra nathI, huM temane pUre paDuM te chuM. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNamAM. paraMtu pitAjI paNa mArI tarapha upekSA ane vahemanI najarathI jue che eTale nirUpAye mAre evI mAnyatA bAMdhavI paDI che. e saMbaMdhamAM huM eka dAkhalo ApuM chuM ke hamaNAM ekAdazInA divase vRkSa nIce meM eka ATha dAma mUkyA hatA, tyArapachI tyAM eka vaNika hatuM, teNe ekase ATha metI mUkyAM, tenA A avinayathI huM tenA upara krodhe bharAyo eTale te rAjasabhAmAM doDI gayo ane pitAjInI pAse phariyAda karI. A uparathI pitAjIe mane bolAvI sakhta Thapake Apyo ane mAruM apamAna karyuM. vizeSamAM mane dhoLakA choDI javAnI ane viramagAmamAM rahevAnI AjJA karI. pitAjInI A AjJAthI mane ghaNoja gusso caDyo ane teja vakhate LakAmAMthI huM nIkaLI gayo. ane sIdho vIramagAma cAlyo gaye. have kahe dAdAjI! ke meM je mAnyatA bAMdhI che, te kharI che ke khoTI ? eka sAmAnya bAbatamAM mane dhoLakA cheDI javAnI AjJA karavAmAM AvI, e zuM mArUM thoDuM ghaNuM apamAna che ? pitAjIe AvI AjJA karavAmAM zuM sAhasa karyuM nathI ? " vIramano gusso punaH umarAI gayo, tenuM mukha krodhAtura banI gayuM ane tenI meTI Akhe raktavarNaya banI gaI lavaNuprasAda vIramanI hakIkata sAMbhaLIne mauna besI rahyo. teNe javAbamAM kAMI kahyuM nahi. rAjaciMtAkArI ciMtAmAM mazagula banI gaye'te vicAra karato hato ke vIramane zI rIte zAMta karavo. keTaleka samaya paryata vicAra karIne lavaNuprasAde gaMbhIratAthI kahyuM: vIrama! tArI badhI hakIkta meM lakSyamAM lIdhI che ane vicAranA aMte mane jaNAya che ke tArI dhAraNA khoTI che. vIradhavale tAruM apamAna karyuM, ema tuM je kahe che te tArI utAvaLI buddhinuM pariNAma che. te dAma mUkyA ane vaNike motI mUkayAM, emAM tenA upara krodha karavAnuM tane zuM kAraNa hatuM ? prajAjana kAIpaNa bAbatamAM ApaNuthI vizejatA karI darzAve, te ApaNe khuzI thavuM joIe, tenA badale tuM krodhe jarAya, e tArI bhUla che ane e bhUlane mATe tene Thapako ApavAmAM vIravaLa vyAjabI che. ThIka, paNa e vAtane javAde ane tArA manamAM je vahemI vicAre bharyA che, tene kahADI nAMkha. jyAM sudhI huM jIvato jAgato beThe chuM, tyAMsudhI tAre koIpaNa vAte gabharAvAnuM nathI." vIrama zAMta thayo. tenA mukha uparathI krodhanI asara cAlI gaI ane AnaMdathI e juvAnanuM mukha praphullita banI gayuM. . Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrathiramaNa vastupALa. lavaNaprasAde kahyuM. "vIrama ! tyAre have tuM tArI dAdI pAse jA ane tyAM thoDo vakhata rahI nagaramAM jarA pharI Avaje, eTale tAruM uzkerAyeluM mastaka zAMta thaze. daramyAna huM mahArAjA pAse jaI AvuM chuM" vIrama tarataja uTho ane mahAlayanI aMdara gaye. lavaNaprasAdanI strI tenI dAdI pAse thoDA samaya rokAine te nagaramAM pharavAne nIkaLI paDe. atyAre teNe musApharIne poSAka utArI nAMkhyA hatA ane sajakumArane zobhe te kimatI poSAka paheryo hato ane tethI e juvAna AkarSaka lAgato hate. gujarAtanA pATanagara pATaNanA vizALa ane bhavya bajAramAMthI vIrama pitAnA ghoDAne dhIme dhIme calAvate pasAra thato hato. bajAramAM AvelI dukAnonI lAMbI hAra, temAM AkarSaka rIte goThavelI vastuo, vyApArIonI daya-vikrayanI kuneha ane grAhakonI dhamAla joIne vIramane Azcarya thayuM. uMcI aTArIovALAM A bhavya pATaNano bhaviSyamAM pite mahArAjA thavAnuM che, e vicArathI e juvAnane gupta AnaMda thayo. aneka bajAromAMthI pasAra thaIne chevaTa te eka rAjamArga tarapha vaLyo. A mArge rAjanA saradAro, sAmati ane adhikArIo vagerenA AvAse hatA. dareka AvAsa sAdo paNa suMdara hato ane tene lagatA vADAmAM karelA nAnA bAgathI manaraMjaka jaNutA hatA. vIrama A rAjamArganI zebhA jeto jene AgaLa cAlyA jato hato ane bIjA mArge vaLavAnI taiyArImAM hato. eTalAmAM pitAnuM nAma sAMbhaLIne teNe lagAma kheMcIne ghoDAne ubho rAkhe. virama kumAra !" teNe prauDha vayanI eka strIne belatAM joI. vIrama ghaDAne tenI pAse laI gaye. teNe pUchyuM. "mane bolAvo che ?" hA. Apane ja;" prauDhAe dhImethI javAba Ape. "kema, mAruM zuM kAma che ?" vIrame jIjJAsAthI pUchyuM. kAma ghaNuM gupta che ane te rAjamArgamAM ubhA ubhA kahI zakAya. tevuM nathI." prauDhAe uttara Ape. " tyAre ?" vIrame pUchayuM. tyAre zuM ?" prauDhAe nizcayAtmaka bhAvathI javAba ApatAM kahyuM. "Apa mArI pAchaLa cAlyA Ave. ApaNe eka AvAsamAM, jaIe ane tyAM nIrAte vAta karIe." Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNamAM. virame tarata ja kahyuM. "cAle huM AvAne taiyAra chuM." * * prauDhA AgaLa ane vIrama pAchaLa e rIte teo pAsenA nAnA mAge vaLyAM ane keTaleka dUra gayA pachI prauDhA eka nhAnA dvAra pAse ubhI rahI. AsapAsa joI teNe dvAra ughADayuM ane aMdara praveza karIne vIra. mane potAnI pAchaLa AvavAne saMketa karyo vIrama sAhasIka hato. te jhaTa ghoDA uparathI utarI paDyo ane tenI pAchaLa gayo. keTaluMka cAlyA pachI pelI prauDha vayanI strI ubhI rahI ane teNe sAmenAM makAna tarapha nizAnI, karIne kahyuM. vIrama kumAra ! A sAmenA makAnamAM Apane javAnuM che ane tyAM gayA pachI ApanA jANavAmAM Avaze ke Apane atre zuM kAma mATe bolAvyA che." eTaluM kahIne te strI tvarAthI cAlI gaI ane vIrama tyAM vicAra karatA ume rahyo. te kayAM che, A AvAsa kAne che, pelI prauDha strI kezu che ane tene ahIM zuM kAma mATe bolAvyo che, e viSe vIrama kazuM paNa jANa nahote. sAmenA makAnamAM javuM ke pAchA cAlyA javuM, e sabaMdhI kSaNanAra parvata teNe vicAra karyo. ATale sudhI AvyA pachI tene pAcho jAya, te tenAM sAhasa ane zauryane jhAMkhapa lAge tema hatuM ane tethI te AgaLa pAchaLanA vicArone tilAMjalI ApIne nirdiSTa karelAM makAna tarapha ravAnA thaze. makAna kAMI dUra nahotuM. te tarataja tenAM mukhadvAra pAse pahoMcI gayo. AsapAsa koI mANasa nahatuM ane dvAra baMdha hatuM; tethI teNe jAteja dvArane ughADayuM ane aMdara praveza karyo. makA. nanI aMdara paNa kaI mANasa heya, ema tene jaNAyuM nahi. kSaNavAra vicAra karIne te AgaLa cAlyo eTale tenI najare eka oraDo paDe. tenAM dvAra ughADAM hatAM, tethI vinA harate te aMdara gaye ane AzcaryamAM DUbI gayo. A oraDe athavA to khaMDa hAno hato, paraMtu tene evI te sarasa rIte zaNagArelo hato ke jenAranuM dila khuza thaI jatuM hatuM. khaMDanI nirjIva zobhAnI vAtane bAju upara rAkhIe; kAraNake tethI vIramane bahuM Azcarya thAya tema nahotuM. tene Azcarya utpanna thAya evI eka bIjIja vastu hatI. e nAnA oraDAnI cAra divAlamAM kudaratI sauMdaryane rAzi chupAyeluM haze, evo tene svane paNa khyAla naheto ane tethIja e juvAna AzcaryamAM lIna banI gayA hatA. vIrama zara ane sAhasIka hato ane zara purUSomAM tenAM guNagAna gavAtAM hatAM, paraMtu e rAjakumAra ane vaLa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vIraziromaNI vastupALa juvAna hatA. juvAnInI sabaLatAnI sAthe tenAmAM nirbaLatAo paNa hatI ane tethI suMdara ane vaLI sajIva vastu jevAthI tene Azcarya utpanna thAya, te te mAnavI svabhAva pramANe svAbhAvika hatuM. vIramane Azcarya utpanna karAvanAra je sajIva vastu e oraDAmAM hatI, te eka navayauvanA ane suMdara bALA hatI. vIrame jyAre eraDAmAM praveza karyo, tyAre te palaMga upara ADI paDelI hatI ane kema jANe koInA AgamananI rAha joI rahI hoya nahi ? ema tenI mukhacaya uparathI jaNAtuM hatuM. vIramane joI te ekadama ubhI thaI gaI. tenAM sugoLa mukha upara smita hAsya tarI AvyuM. teNe vinayabharelA svare kahyuM. "padhAre yuvarAja ? Apane AvI rIte bolAvavA mATe huM ApanI kSamA cAhuM chuM; " emAM kSamA mAgavAnI agatya nathI paNa kahe mane atre zA mATe bolAvyo che?" vIrame svAbhAvika AturatAthI prazna karyo. utAvaLa zI che? yuvarAja! Apa jarA nirAte A palaMga upara beso ane mane ApanuM rAjakumArane yogya svAgata karavA do. pachI ApaNe vArtAlApa karazuM. " te suMdarIe svAbhAvika zAMtithI javAba Ape. vIramane kAMI utAvaLa nahotI. te tarataja palaMga upara jaIne be ane pelI suMdarI tenI sAme ubhI rahI. DIja vAramAM pelI prauDhA khAvAnA tathA pIvAnA miSTa padArtho laIne AvI pahoMcI ane temane vIramanI najIka palaMga upara goThavIne cAlI gaI. AvA prakAranuM svAgata joIne vIrame svAbhAvika jIjJAsAthI puchayuM. "suMdarI ? tame mane kadAca oLakhatA haze; paraMtu huM tamane oLakhate nathI-are ! tamane kadi joyA paNa nathI. te chatAM tame mAruM ATaluM badhuM sanmAna ane svAgata zA mATe kare che e huM samajI rAta nathI." suMdarIe jarA mukhane malakAvIne kahyuM. "rAjakumAra ! Apa pATanA bhaviSyanA rAjA che ane huM prajAjana chuM. prajAjane rAjAnuM yogya Atithya karavuM, e tene dharma che ane e dharmane lakSamAM rAkhIne ja meM A goThavaNa karI che. eTale e mATe Apane Azcarya pAmavAnuM kAMi kAraNa nathI. " te pachI vIrame kAMI nahI belatAM hAjara rAkhelA padArthomAMthI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pATaNamAM IcchA pramANe upayoga karyo ane svaccha jaLa vaDe mukhane sApha karI tathA mukhavAsane grahaNa karI te suMdarI tarapha AturatAthI joyuM. te suMdarI tenI AturatA kaLI gaI. te eka Asanane palaMga pAse kheMcI lAvI ane te upara besIne teNe mIThA mehaka svare vAtanI zarUAta karI. " rAjakumAra ! A pahelAM Apa eka vAra pATaNamAM AvyA hatA, e Apane yAda che ? e vakhate paNa A pa DesvAra thaIne A mArge pharavA mATe nIkaLyA hatA. huM e vakhate jharUkhAmAM beThelI hovAthI mane ApanuM darzana thayuM hatuM. ApanuM dhyAna jharUkhA tarapha nahotuM, eTale Apane e ghaTanAnI kAMI khabara paDI nahi hoya, paraMtu e vakhate mArI je sthiti thaI hatI, te atyAre varNavI jAya tema nathI. ApanAM suMdara zarIranuM ane kAmadeva samAna rUpanuM darzana thatAMja mane mUcha AvI gaI hatI. mUcha to cogya sAravArathI ghaDIvAra pachI vaLI gaI hatI, paraMtu e prasaMge ApanI manamehaka mUtti hRdayamAM kotarAI gaI hatI; te Aja paryata jemanI tema che. A vakhate paNa Apa A mAge pharavA nIkaLyA ane mArA jevAmAM AvyA eTale tarata ja mArI dAsIne mokalI Apane ahIM bolAvyA che. A rIte Apa jevA meTA mANasane bolAvavAmAM avinaya thaye heya, te te tarapha durlakSya karI mArA hRdayanI kharI lAgaNIne lakSyamAM leze, evI A abaLAnI araja che." 8 vIrama A vakhate svargamAM viharate hate. navajuvAna ane vaLI suMdara bALA kAI juvAnane kahe ke huM tamane cAhuM chuM huM tamArA upara mohI paDI chuM- tyAre e juvAnanI zI sthiti thAya, e samajAvavAnI agatya nathI. vIrama juvAna ane laherI hatI. te mehamayI bALAnAM mIThAM vacanomAM lebhAi ga. te AvezamAM bolI uThyo. suMdarI ! A vAtanI mane pahelethIja khabara hota, te huM tamane nirAza karata nahi. yuvatI nArInuM hRdaya kevuM komaLa hoya che, e huM sArI rIte jANuM chuM ane je mane tamArA premanI prathamathIja khabara. DI hota to tamAre atyArasudhI premapIDA veThavI paData nahi." "yuvarAja ! Apa kevA udAra ane sakhI dilanA purUSa che, e huM jANatI hevAthIja ApanA upara mohI paDI chuM. Ape mArA premane svIkAra karyo, eja ApanI udAratA ane ApanA sakhI dilanuM pratyakSa udAharaNa che. mArA upara ApanI je kRpA thaI che, te mATe huM zuM karuM !" suMdarIe vAjALa vistAra karatAM kahyuM. ane pachI te Asana uparathI. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vIraziromaNI vastupALa. uThI ane palaMga upara vIramanI pAse jaIne beThI. vIramane eTaluM ja joItuM hatuM. - have teo lajajAno tyAga karI AnaMdI vAtomAM paDyAM. paNa temanI vAte bahu vAra cAlI nahi. DIja vAramAM e suMdarInI dAsIe dvAramAM ubhA rahIne gupta saMketa karyo. suMdarI ene bhAvArtha samajI gaI. * teNe vIramanA pAsamAMthI uDIne kahyuM. rAjakumAra ? Apa have punaH ahIM kayAre padhAraze ?" "kayAre ?" virame kahyuM. " prathama ahIMthI javAnuM manaja thatuM nathI eTale jyAre Avaze, e prazna rahetuM nathI, paraMtu bIjI rIte vicAra karatAM gayA sivAya cAle tema nathI eTale javuM te paDazeja. ghaNuM karIne AvatI kAleja barAbara A vakhate ahIM AvIza." eTaluM kahIne vIrama uDyo ane e suMdarInI rajA laIne oraDAnI bahAra nIkaLyo. je mAgethI te A AvAsamAM Avyo hato, teja mArge te AgaLa cAlya ane nAnA pravezadvAra pAse AvI pahoMcyuM. dvAra ughADuM ja hevAthI te tarataja bahAra nIkaLyo. tene ghoDe taiyAra ubho hato, te upara svAra thaIne te AgaLa ravAnA thayo. barobara A samaye kASAyavastradhArI saMnyAsIe te dvAramAM praveza karyo. vIrame te joyuM ane tene sahaja Azvarya utpanna thayuM; parantu tyAM vadhAre vAra nahi rokAtAM pelI suMdarInAM rUpanuM dhyAna dhara AgaLa cAlyo gayo. prakaraNa 4 thuM. kapaTajALa. zare ane sAhasIka vIrama pilI ajANI suMdarInI mohajALamAM dinapratidina vadhAre ne vadhAre sapaDAto jato hato. tene vIramagAma javAnI agatya hatI. tenA dAdA lavaNaprasAde paNa te mATe tAkIda karI hatI; paraMtu pATaNamAMthI khasavAnuM tene mana thatuM nahotuM. e ajANI suMdarI koNa che ane te tene mATe cAhe che, e viSe vIrame kAMI tapAsa karI nahatI. te te rasalupI bhramaranI peThe e suMdara bALArUpI mAnavI puSpa upara AgaLa ke pAchaLanI darakAra karyA vinA guMjArava karI rahyo hato. pratyeka divase vIrama e suMdara nArane bheTavA jato hato ane Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTajI . 25 tyAM jaIne managamatI meja uDAvato hato. tenA pitA varadhavale kareluM tenuM apamAna, vIramagAmamAM rahevAnI tenI AjJA, vIsaLanI lokapriyatA ane jena maMtrIo taraphano tiraskAra vagere bAbatone te bhUlI gayo hato. tenAM hadayamAM ane mastakamAM mAtra ekaja vicAra karI beThA hatA ane te pelI ajANI paNa haka nArIno, tenA premane ane tenAM athAga saMdaryane ja hato. te pATaNamAM zA hetuthI Avyo hato ane tene kevAM kevAM kAmo karavAnAM hatAM, enuM tene bhAna rahyuM nahotuM, mahArAja bhImadeva ane maMtrIzvara zrIdharane maLavAne mATe te Atura hato; paraMtu temane maLI zako nahoto ane have maLavAnuM mana paNa thatuM nahotuM. vIramanA zaurya ane sAhasa anaMganA agnimAM bhasmibhUta thaI gayAM hatAM. haMmezA eka vAra e suMdara bALAnI mulAkAta levA mATe vIrama jato hato. Aje paNa nityanA niyama mujaba mulAkAtanA sthaLe javAne nIkaLyo hato. A samaye prAta:kAla pasAra thaI gayo hato ane savitAnArAyaNa dhIme dhIme ugratAne dhAraNa karatA jatA hatA. vIrama gupta dvAre thaIne yathAsamaye icchita sthaLe pahoMcI gaye. Aje e navajuvAna suMdarI pUrabahAramAM ane khuzamijAjamAM hatI. teNe bhabhakAdAra vacce paherelAM hatAM ane te evI acchI rIte susajita banI hatI ke tene jeneja vIrama khuzI thaI gaye. teNe e nAjuka nArInA sumaba hAyane potAnA hAthamAM lIdhuM ane tene premapUrvaka dAbIne pitAnA hRdayane bhAva batAvI Apyo. e pachI e Azaka ane mAzuka bane eka meTA Asana upara beThA. kSaNavAra rahI vIrame e suMdarInAM mukha tarapha jaIne kahyuM "Aje huM tamane eka prazna puchavAne IcchuM chuM." suMdarIe vIramanA mukha tarapha jarA AzcaryathI jeIne puchyuM "ze prazna puchavAne IcchA rAkho cho ?" " prazna to ati sAmAnya che; paraMtu Ajaparyata huM te bhulI gayeja hato." vIrame e pramANe uttara ApIne kahyuM. "tamAruM nAma zuM che ane tame keNa che eja mAro prazna che." A javAbamAM e manamohaka bALA jarA hasI. tenAM hAsyamAM jAdu bhareluM hatuM. vIramane lAgyuM ke e prazna puchavAnI agatya nahotI. premamAM zaMkAne sthAna hoI zake nahi. kSaNavAra vicAra karIne te bALAe kahyuM. " rAjakumAra ! Ape pANuM pIdhA pachI ghara puchavA jevuM karyuM. prema Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNi vastupALa, Apyo ane lIdhe; hRdaye hRdaya mIlAvyAM, aneka bIjI premaceSTAo karI ane have puche che ke tuM keNa che. ane tAruM nAma zuM che, e te kAMI prazna che ?" AgrahI vIrama lIdhI vAta muke tevo naha; paraMtu te A bALA pAse lAcAra hato. teNe khullA dilathI kahyuM tamArI IcchA tamArI oLakhANa ApavAnI na hoya, te te mATe mAre Agraha nathI. meM te tamane sahaja bhAvathI e prazna pUchayo hato. bAkI prema Ape che ane lIdhe che, te to kharo ja che." e suMdara bALA punaH hasI. hasatAM hasatAM teNe kahyuM. "rAjakumAra ! Apa kharekharA premI che. ApanA jevA premI A duniyAmAM maLavA atyaMta muzkela che." vIrama yuddhamAM jaI talavAranA ghA jhIlI zake; kAraNake te kSatriya hato. paNa suMdara nArInI nayanakaTArInA ghA jhIlavAnuM kArya tenAthI thaI zake tema nahotuM. te mahAta thayo ane teNe e bALAnuM nAma vagere jANavAnA Agrahane mUkI dIdho. pukhadhanavA sAthenA yuddhamAM vijaya meLavanAra viralaja hoya che, e kenAthI ajAyuM che ? - vIrama kAMI be nahiM, eTale e suMdarIe tenA khabhA upara pitAnA kamaLa karane mUkIne mRdutAthI pUchayuM "tyAre zuM Apa mAruM nAma vagere jANavAne Atura che ?" " "nA, huM te mATe Atura nathI." vIrame tarataja javAba Apo. "vArtAlApamAM mAre tamane zuM nAmathI saMbodhavA, e jANavAne mATe ja meM tamane e pratrana pUchaye hato." vArtAlApamAM te Apa mane Apane manapasaMda nAmathI saMbodhaze. te zI harakata che?" e bALAe prazna karyo. kazI harakata nathI."vIrame uttara Apyo. tyAre kaho ke Apa mane zuM nAmathI saMbedhaze ? suMdarIe punaH prazna karyo. " tame ja kaho ke mAre tamane kayuM nAma pasaMda karIne saMbodhavA ? vIrame sAme prazna karyo. "dhAro ke mAruM nAma madhurI che. " te bALAe gaMbhIratAthI javAba Ape. " te huM tamane madhurI nAmathI ja have saMdhIza." vIrame Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapALa. .27 F AnaMda pUrvaka kahyuM. "jevuM tamAruM nAma che, tevuM ja tamAruM saghaLuM madhura che; IzvaranI lIlA apAra che." madhurIe hAsya karyuM, tenI vizALa AMkho tejathI camakavA lAgI ane tenuM praphulla mukha khIlI uThayuM. teNe dekhItI zAMti ane gaMbhIratAthI kahyuM. "rAjakumAra ! Apa jevA meTA mANasa ane mAnathI bolAve che, e mane ThIka lAgatuM nathI. Ape to mane tuMkArathIja bolAvavI joIe. vaLI premanA viSayamAM tame karatAM tuMkAra vadhAre AnaMdajanaka che; kAraNa ke tame karatAM tuM zabdamAM majA vizeSa che." havethI huM tane tuMkArAthIja belAvIza. " vIrame tarata ja kahyuM. bahu sArUM" madhurIe kahyuM. "have rAjakumAra ! Ape mane jema eka prazna pucho che, tema huM paNa Apane eka prazna puchavA mAguM chuM." vIrame kahyuM "khuzIthI pucha. eka nahiM paNa aneka prazna puchavAnI tane svataMtratA che, madhurI !" "mAre prazna ApanAM nAma ane oLakhANa jANuvAne nathI; kAraNa ke Apane-pATaNanA bhaviSyanA mahArAjAne kANuM eALakhatuM nathI ? huM te Apane eja pUchavA mAguM chuM ke Apa udAsa kema rahyA kare che ? ApanuM mukha ciMtAtura kema jaNAya che ?" madhurIe prazna karyo. kharI rIte vIrama udAsa ke ciMtAtura nahoto. alabata tenAM hRdacanI uDANamAM sahaja udAsInatA ane ciMtA hatI, paraMtu dekhItI rIte te udAsa ke ciMtAtura jaNAto nahoto. tema chatAM madhurIe e saMbaMdhI prazna pUchaLyo, tyAre tene citAnuM smaraNa thaI AvyuM. pitAne tiraskAra vIsalanI lekapriyatA ane maMtrIonI khaTapaTa, e tenI ciMtAnAM kAraNe hatAM ane je ke te madhurInA mehapAzamAM paDIne temane vIsarI gayo hato, to paNa madhurInA praznathI tene te yAda AvyAM ane tenA mukha upara ciMtAnI kAlimA patharAI gaI. teNe javAba ApatAM kahyuM. "madhurI ! mArI ciMtAnuM kAraNa jAbhaNavAnI tane agatya nathI. ethI ApaNo AnaMda ane ApaNuM mojamajA luMTAI jAya tema che." mane lAge che ke Apane mArA upara vizvAsa nathI." madhurIe gaMbhIra banIne kahyuM. "vizvAsa! mArI madhurI upara zuM mane vizvAsa nathI ?" vIrame svAbhAvika AturatAthI kahyuM. "hAja te. vizvAsa hoya to ApanI ciMtAnA kAraNane zA mATe mane kahetA nathI?" madhurIe pUrNa gaMbhIratAthI svAla karyo. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vIraziromaNI vastupALa. tArI bhUla che, madhurI! mane tArA upara athAga vizvAsa che ane tArAthI kaI vAta chUpI rAkhavAnI jarUra nathI, paraMtu mArI ciMtA rAjakIya viSayanI hevAthI huM tene kahevAnI nA pADuM chuM; kAraNake e sAMbhaLIne tArAM komaLa hRdayane duHkha thaze." vIrame bhoLapaNathI javAba Apyo. "mane duHkha thAya to bhale thAya. ApanAM duHkhamAM ane ciMtAmAM bhAga levAnuM zuM mane-ApanI vahAlI madhurIne haka nathI ?" madhurIe vIramanA khabhA upara hAtha mUkIne jIgarane hacamacAvI mUke evA svarathI pUchayu. vIrama bhoLavAI gayo; tenuM jIgara hacamacI gayuM. teNe tarataja kahyuM"tane haka che, hAlI ! mArAM duHkha ane ciMtAmAM bhAga levAne tane haka che. mArI ciMtAnuM kAraNa jANavAne tuM mAge che te sAMbhaLa. mArA pitA mArAthI gusse thayA che, rAjyanA maMtrIe mArAthI virUddha che ane mArA karatAM mArA bhAI vIsalane sarva kaI cAhe che, kAraNake te kvaTI paNa mIThAbole che ane huM sAcAbole paNa krodhI chuM." " "paNa ethI Apane citAmagna zAmATe rahevuM joIe ?" madhurIe vAtamAM uMDA utaravA mATe prazna karyo. vIrame sahaja udAsInatAthI javAba Ape. "ciMtAmAM magna rahevAnuM kAraNa che, madhurI ! rAjanI uMDI ane gupta bAbatone tuM zI rIte jANI zake ?" * * * madhurI mukha upara karUNa bhAvane lAvI belI. "evI bAbatane huM na jANuM, te te sarvathA svabhAvikaja che; paraMtu priya rAjakumAra ! mane kahe ke evI kaI bAbata che ke jene laIne Apa ciMtAmagna rahyA kare che ?" vIramane kSaNavAra vicAra thayo ke A ajANI suMdarIne rAjakIya viAta kahevI joIe nahiM. paNa tene e vicAra bahuvAra TakI zako nahi. madhurI dhImethI khasIne vIramanI lagolaga AvI beThI hatI ane tenAM sukomaLa zarIranA sparzathI vIrama pitAnuM bhAna bhUlI gayo hato, tene lAgyuM ke gujarAta to zuM paNa traNa lekanuM rAjya A rUpanI rAzi AgaLa tuccha che. AvI sukamaLa, priyavaMdA ane premamayI suMdarIthI kaI vAta-rAjakIya vAta paNa zA mATe gupta rAkhavI joIe? madhurInA bane karane pitAnA hAthamAM laI vIrame AvegathI kahyuM. "madhurI ! huM bIjI bAbatenI darakAra karUM te nathI; paraMtu ekaja Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTajALa evI bAbata che ke jene laIne mane ciMtA thayA kare che ane te e ke maMtrI vastupALa ane tene bhAI senApati tejapALa pitAnAM mRtyu pachI mArA nAnA bhAI vIsaLane rAjyasana maLe, evI khaTapaTa karI rahyA che. mArI ciMtAnuM Aja eka sabaLa kAraNa che. " madhurIe AzcaryathI pUchyuM. "paNa ApanA pitAjI ane dAdAchanI zI icchA che ?" pitAjInI IcchAnuM kAMI kahI zakAya tema nathI, paraMtu dAdAjInI to mArA upara saMpUrNa kRpA che. te kadipaNa mAruM ahita thavA deze nahi." te bIjA jakha mAre che. mahAmaMDalezvarane pratApa kAMI jevo tevo nathI; temanI IcchAnI ADe AvI zake tema nathI." madhurIe kahyuM. vIrame kAMIka ciMtAmizrita avAje kahyuM. "tAruM kathana ThIka che, madhurI ! paNa vastupALa ane tejapALa eTalA badhA baLavAna banI gayA che ke teo dAdAjInI IcchAne mAna Apaze ke nahiM, e zaMkAjanaka che. vaLI dhoLakA rAjyanuM dhana ane sainya temanA adhikAramAM che ane tethI teo dhAre te karI zake tema che. " priya rAjakumAra !" vIramanI vAta zAMtithI sAMbhaLI laIne madhurIe kahyuM. "ApanI ciMtAnuM kAraNa vAstavika che; paraMtu tene dUra karavuM hoya te thaI zake ema che. mAtra prayAsanI agatya che; kAraNake prayAsathI manuSya zuM karI zakyuM nathI ?" barAbara che, huM paNa prayAsanI tapAsamAM chuM paNa madhurI ! kahe ke tane kaI prayAsa suje che kharo ?" vIrame jIjJAsAthI pUchyuM. ' madhurIe gaMbhIratAne dhAraNa karIne javAba ApatAM kahyuM. "are prayAsa eka nahi paNa aneka che. prathama te keAI sArA, lAyaka ane rAjyakArya kuzaLa mANasanI salAha levI ane tyArapachI tenI salAhAnusAra vartavuM, e ApaNuM mATe hAla tarata agatyanuM che ane tyArapachI bhavidhyamAM AgaLa upara zI rIte vartavuM ane prayAsa kara, e samayA nusAra nakkI karI zakAze." ane evI salAha levAne mATe dAdAjI yogya purUSa che." vIrame kahyuM. barobara." madhurIe tenAM kathanano svIkAra karatAM kahyuM. "mahAmaMDalezvaranI salAhanI te jarUra che ja; paraMtu te sivAya eka purUSa mArI najaramAM Ave che ane je te ApanA pakSamAM Ave, to pachI Apane koI paNa prakAranI ciMtA karavAnuM kAraNa raheze nahiM." Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraziromaNI vastupALa che ? ? " te purUSa keNa che?" vIrame jIjJAsAthI pUchyuM. " saradAra jayaMtasiMha." madhurIe dhImethI javAba Ape. "yaMtasiMha !" vIrame Azcaryayukta mukhamudrAthI kahyuM. "te to amArA virodhI mahAsAmaMta tribhuvanapALanA pakSamAM che ane vaLI rAjadrohI che. tenI salAha zuM kAmanI ?" madhurIe zAMtithI kahyuM. "te rAjadrohI hoya ke na hoya, e jovAnuM nathI. Ape to phakta tenAthI kAma kADhI levA pUratuM ja dhyAna ApavAnuM che. te mahAsAmaMtanA pakSamAM che, e vAta mArA jANavAmAM che; paraMtu zuM tine ApanA pakSamAM lAvI na zakAya ?" zI rIte ?" vIrame AturatAthI prazna karyo. zI rIte zuM ?" madhurIe tvarAthI kahyuM. "te mArA dUranA sagA hovAthI tene ApanA pakSamAM lAvavAnuM kAma sarala che. mAtra huM tene vAta karuM eTalIja vAra che; kAraNake te mArI sAthe sAro saMbaMdha rAkhe che." vIrama vicAramAM paDyo. jayaMtasiMhanI A badhI khaTapaTa to nahi -heya, ema tene ghaDIbhara lAgI AvyuM, paraMtu madhurInA premane vicAra karatAM e hakIkata asatya hevAnuM tene bIjI bAjuthI jaNAvA lAgyuM. madhurI cetI gaI jayaMtasiMhane pitAno sago kahevAmAM teNe bhUla karI hatI, ema tene spaSTa jaNAyuM; paraMtu evI eka sAmAnya bhUlathI te Dare evI nahotI. teNe mukhamAM hAsya, AMkhamAM jAdU ane zarIramAM tananATa lAvIne mehinIsvarUpa dhAraNa karyuM ane mIThA mehaka svarathI kahyuM. "zuM mArAM kathanamAM Apane kAMI zaMkA jaNAya che. priya rAjakumAra!" vIrame sahasA madhurInA sAme joyuM. tenA sAme jotAMja tenI vicAramALA tUTI paDI. e sahAsya mukhamudrA, e madabharyA nayane ane e sarvAga suMdara aMgano mareDa joIne bheLAM hRdayane rAjakumAra bhAna bhUlI gayo. teNe tarataja javAba Apyo "nA madhurI ! tArA satya kathanamAM zaMkAne sthAna ApuM, evo huM mUrkha nathI." madhurI khaDakhaDATa hasI paDI. e hAsyamAM be prakArano bhAva hatA. eka bhAva te rAjakumAra upara meLavele vijaya ane bIjo bhAva pitAnI cAturInuM abhimAna. - madhurI AgaLa belavA jatI hatI, eTalAmAM tenI dAsIe oraDAnAM kAramAM 9bhA rahIne saMketa karyo ane tyArapachI te tvarAthI cAlI gaI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTajALa. vIrame te joyuM ane ene artha te pUchavA jato hato, paraMtu keInAM Agamanane pagarava sAMbhaLIne mauna rahyo. teNe kAra sAme najara karI te eka kaSAya vastradhArI sanyAsIne dhIme dhIme aMdara cAlyo Avato joyo. AthI tene Azcarya thayuM ane teNe madhurI sAme arthasUcaka draSTipAta karyo. paNa madhurI te tarapha durlakSya karIne ane tenI bAjumAMthI uDI sanyAsInA sAme gaI. madhurIe gaMbhIratAthI kahyuM. "padhAro sanyAsI mahArAja !" - " "jaya somanAtha " sanyAsIe gherA svarathI kahyuM. " A Asana upara birAje." madhurIe Asana mUkatAM kahyuM. ne ApanuM Agamana zA arthe thayuM che, te kRpA karIne kahe." "amArAM AgamananuM khAsa kAraNake teno khAsa hetu hotAM nathI. jyArathI meM A duHkhI saMsArano tyAga karyo che, tyArathI mArAM hRdayamAM ekaja kAraNa ane ekaja hetune sthAna ApyuM che ane te mAnava prANIonuM kalyANa. A kAraNane mATeja ame sanyAsIo paribhramaNa karIe chIe. A amArAM AgamananuM kAraNa madhurI !" sanyAsIe prauDhatAthI javAba Apyo. "mArA jevI sAdhAraNa nArInAM makAnamAM padhArI Ape mane katArtha karI che ane te mATe huM Apane AbhAra mAnuM chuM." madhurIe kahyuM. "ThIka, paNa Apa sAmenA Asana para beThelA purUSane oLakho cho ?" A vakhateja sanyAsIe vIramanA sAme joyuM. kSaNavAramAM tenAM mukha upara AzcaryanI lAgaNI pragaTI nIkaLI. teNe prasanna mukhe kahyuM. "oha yuvarAja vIramadevane keNuM na oLakhe ? yuvarAja ! jaya somanAtha !" jya somanAtha.' vIrame javAba Ape. rAjakumAra ! Apa atre haze, evI mane kalpanA paNa nahotI ane tethI atyArasudhI ApanA tarapha karelAM durlakSyane mATe mane kSamA Apaze." sanyAsIe madhura vANuthI kahyuM. e zuM bole che, mahArAja !" vIrame ekadama kahyuM. "Apa jevA saMsAratyAgI sAdhune amArI kSamA mAgavAnI hoyaja nahi." - "e Apane viveka che, rAjakumAra !" sanyAsIe saMtoSa darzAvatA kahyuM. "Apa jevA vivekI rAjakumArane pitAnI sAthe aNabanAva thaye, e Azcaryajanaka che. paNa mane lAge che ke emAM rAjA vIradhavaLanoja deSa haze; kAraNa ke teo rAjA hovA chatAM paNa parataMtra che." Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraziromaNI vastupALa. vIrama tenA uttaramAM cUpa rahyo. sanyAsIe AgaLa calAvyuM. "rAjakumAra ! ApanI nirUtaratA e ApanAM vinaya ane saujanyatAne pUrAvo che. paNa mAruM kathana asatya nathI. vastupALa ane tejapALa pAse zuM ApanA pitA parataMtranathI ?" - "ApanuM kathana kevaLa satya che." bheLA rAjakumAre tenA pitAnI parataMtratAne svIkAra karyo. * " ane mane jaNAya che ke ApanA pitAnI parataMtratA Apane bhaviSyamAM hAnikartA thaI paDaze, e yAda rAkhaje." sanyAsIe daDha nizcaya pUrvaka kahyuM. "yuvarAjanI paNa evI ja mAnyatA che." vacce madhurIe kahyuM. "ane te e mATe ciMtAtura rahyA kare che. Apa vidvAna ane mahAtmA purUSa che. yuvarAjane ciMtAmAMthI mukta thavAne kaI upAya Apa nahi batAve ? vIrame madhurI tarapha AbhAradarzaka dRSTithI joyuM ane madhurIe sanyAsIne saMketa karyo. rAjakumAra ethI ajJAta hatA. sanyAsIe kahyuM. "jagatanA jIvo upara upakAra kare, e amAro dharma che, madhurI ! mArA jJAna ane salAhathI rAjakumAranuM hita thatuM haze, te huM jJAnano upayoga karavAne ane yogya salAha ApavAne taiyAra chuM." . eTaluM kahIne sanyAsIe pitAnI AMkho baMdha karI ane kema jANe samAdhimAM heya nahi, e dekhAva dhAraNa karyo. vIrama ane madhurI sanyAsI tarapha ekadhyAne joI rahyA hatA, paraMtu ubhayanuM dRSTibindu juduM juduM hatuM. A kSaNavAra pachI samAdhimAMthI jAgRta thaIne tathA AMkho khelIne sanyAsIe gaMbhIra nAdathI kahevA mAMDayuM. "rAjakumAra! ApanI ciMtA vAstavika che. rAjA vIradhavaLajI parataMtra che ane vastupALa tathA tejapALa e ubhaya baMdhuo dhoLakAnA svataMtra rAjA jevA che. vaLI teo. ApanA bhAI vIsaladevane ja rAjyagAdI apAvavAnA prayAsamAM che. mATe Ape bahuja sAvadhAna rahevAnI agatya che. mAruM kathana Apane lAge te Apa saradAra jayaMtasiMhane ApanA pakSamAM levAno prayAsa kare; kAraNake badhA saMyogo jotAM te Apane kharo salAhakAra ane madadagAra thaI paDaze, ema mane jaNAya che. tene joke rAjadrohI gaNavAmAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTanaLa. Avyo chete paNa kharI rIte te tevuM nathI. te ekavacanI, daDha nizcayI. ane AtmabalidAna ApanAre sAce purUSa che. Apane tenI salAha ghaNIja upayogI thaI paDaze. " mUkha vIrama ethI ghaNo khuzI thayuM. teNe AbhAradarzaka svare kahyuM. - "mahArAja ! ApanI salAha mATe huM Apane ghaNoja AbhArI chuM. mane -saradAra jayaMtasiMhane paricaya nathI; paraMtu te Apa kahe che, tevAja haze; kAraNake madhurIe paNa mane tenI ja salAha levAno abhiprAya Ape che. vaLI te madhurInA dUranA sagA che. eTale tenA kahevAthI te mArA 5kSamAM tarataja Avaze, ema jaNAya che." vaLI te madhurInA dUranA sagA che, e vAkaya sAMbhaLIne sanyAsInAM mukha upara AzcaryanI AchI bhAvanA tarI AvI. teNe madhurInA sAme joyuM. madhurI teno bhAva kaLI gaI ane teNe vicitra netrasaMta karyo. ethI sanyAsInAM mananuM samAdhAna thayuM. ane tenuM Azcarya vilina thaI gayuM. te pachI sanyAsIe kahyuM. "hA, ApanI mAnyatA kharI che. jayaMta siMha madhurInA sagA hovAthI ApanA pakSamAM tarataja AvI zakaze." eTaluM kahI sanyAsI Asana uparathI uThe. uThatAM ja teNe kahyuM. rAjakumAra ! have huM rajA laIza ane Apane bhaviSyamAM mArI salAhanI jarUra paDe, to Apa mane khuzIthI maLaje. mArA meLApanAM sthaLane mATe Apa madhurIne pUchaze eTale Apane te darzAvaze." vIrama sanyAsInA mAnanI khAtara ubhuM thayuM ane tene praNAma ryA. sanyAsI madhurInA sAme tIkSNa daSTipAta karIne cAlyo gaye. te gayA pachI vIrama ane madhurIe keTalIka vAto karI, paraMtu te sAthe vAcakane saMbaMdha nahi hovAthI teno ullekha karavAmAM AvatuM nathI. kSaNavAra pachI vIrama je gupta dvArethI AvyuM hatuM, te dvArethI cAlyo gayo ane mehamayI madhurI vicArasAgaramAM gothAM khAtI punaH palaMga upara paDI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziromaNI vastupALa. prakaraNa 5 muM. --00 anupamAM, bahena tamane A udAsInatA zobhe nahiM hai!" tejapALanI strI anupamAe pavAne udAsa joIne kahyuM. - "tamAruM kathana ThIka che, bhAbhI!" padmAe nisteja mukhane sateja karIne kahyuM. garamInA divasa vyatita thaI gayA hatA. varSAnuM Agamana thayeluM. hevAthI tApanuM jora narama paDayuM hatuM. svaccha ane nirabhra AkAza kALAM vAdaLAMothI sadeva gherAyeluM rahetuM hatuM. koIvAra vijaLInA camakArA, keivAra vAdaLAMne gagaDATa ane kaIvAra jharamara jharamara te koIvAra muzaLadhAra meha varSano hato. mayurano TahukAra ane cAtakane piyu piyune avAja dilane uttejaka karatA hatA. jayadevanI parityaktA strI padmA mahAlayanI bArIe ubhI hatI ane prakRttinuM suMdara dazya joIne saMtApa karatI hatI. barAbara A vakhate tenI bhAbhI anupamAe AvIne Upara pramANe karyuM, tyAre teNe TuMkAmAMja javAba Ape. " tamAruM kathana ThIka che, bhAbhI !" pavA keTalAka samaya thayA pitAnA bhAInA AvAse AvIne rahI hatI. bhAInA AvAse tene badhA prakAranuM sukha hatuM ane anupamA tene laiMgI bahena pramANe rAkhatI hatI; topaNa tenAM dilane ArAma nahoto. kAraNa mAnasika du:kha AgaLa zArIrika sukha nirUpayegI hatuM. padmA. gorI hatI; anupamA zyAma hatI. paraMtu tenuM gaura badana virahanI vyathAthI zyAma banI gayuM hatuM. tenAM ujavala mukha upara glAni chavAI gaI hatI, tenI AMkhe nisteja banI hatI ane tene AnaMda uDI gayA hatAM. "mALI vinAnI khAlI, jobana taNI phUlavADI" e vAkya pavAne AbAda lAgu paDatuM hatuM. paDyA ane anupamanAM vayamAM jema taphAvata hatuM, tema temanAM svarUpa ane anubhavamAM paNa hatuM. padmA jobanavatI ane AzAbharI bALA hatI, jayAre anupamA prauDha ane anubhavI tarUNI hatI. te jarA zyAma hatI eTaluM ja. bAkI tenI AkRti manahara hatI, tenuM aMga nidaoNSa hatuM, tenA avayavonI zreNI saMpUrNa hatI, tenuM lAvaNya niSkalaMka hatuM, tenAM lakSaNe zreSTa hatAM, tenuM lalATa tejasvI hatuM ane tenI AMkho Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupamA. 35 bhAvavAhI hatI. tene joine ane tenI vANI sAMbhaLIne purUSa ane strIe tene pUjavAne lalacAtAM hatAM. AvI strIzaktinA namunArUpa tarUNI ane bheLI paDyAnI vacce svarUpa ane anubhavamAM taphAvata hoya to e sarvathA svAbhAvika hatuM. anupamAne jotAMja pavA dilagIrIne tyAga karIne khuza dekhAvane DaLa karatI hatI. Aje paNa teNe temaja karyuM. mukha upara hAsyanI chaTA telAvI zakI; paraMtu e hAsyamAM dilagIrI spaSTa jaNAtI hatI. vicikSaNuM anupamAthI te gupta rahI zakI nahi. te teNe kahyuM. "mArUM kathana ThIka che, to pachI tame zAmATe udAsa rahyA kare che ane dilagIrIno tyAga karatAM nathI ?" padmA hamezAM anupamAnI AgaLa mahAta thatI hatI. te tenI hAjarImAM kada paNa udAsa ke dilagIra rahetI nahotI. ane kadAca hoya te udAsinatA ane dilagIrIne ekadama tyAga karIne anupamAnI sAthe AnaMdI vArtAlApa karavAmAM mazagula banI jatI hatI. paNa Aja tenAthI na dilagIrIno tyAga thaI zakyo ke na AnaMdI vArtAlApamAM bhAga laI zakANo. teNe anupamAnA prabhAvathI mAtra tamAruM kathana ThIka che eTaluM ja karyuM. e sivAya te na bolI ke na cAlI; paraMtu prakRttinuM dazya jotI jemanI tema ubhI rahI. padmAne mauna rahelI joIne anupamA tenI pAse gaI. teNe vahAlathI padmAnA khabhA upara potAne hAtha mUko ane mukhamAM tathA AMkhamAM madhuratA bharIne te tenA tarapha jaI rahI. komaLa hRdayanI pavA A vahAlabharyA vartanathI vadhAre dilagIra thaI, tenuM aMtaHkaraNa bharAI gayuM ane tenAM vizALa nayanomAMthI azrunI dhArA vahevA lAgI. anupamAe padmAne potAnI mRdu bAthamAM lIdhI ane tenAM aMtaHkaraNanA ubharAne azruo dvArA vahI javA dIdho. keTalAka samaya pachI anupamAe pAlava vaDe paDyAnI AMkho lUchI nAMkhI ane te pachI tene bAthamAMthI mukta karIne kahyuM. pA bahena ! huM tamArA upara gusse thaI chuM; mane tamArA upara rIza caDhI che." mArA upara gusso ? mArA upara rIza?" pavAne Azcarya thayuM. teNe AzcaryathI pUchyuM. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNuM vastupALa. hA, tamArAja upara ane te eTalAM badhAM ke jenI samAja nahi." anupamAe gaMbhIratAthI kahyuM. paghAnI udAsinatA ane dilagIrI cAlI gaI ane tenA badale te Azcarya ane ajAyabImAM garakAva thaI gaI. teNe jIjJAsAthI pUchayuM. "bhAbhI ! paNa evuM zuM kAraNa banyuM che ke jene laIne Aje tame mArA upara gusse thayA che?" - "kAraNa eja ke tame udAsa ane ciMtAtura zA mATe rahyA karo. che ?" anupamAe kAraNa darzAvatAM pUchyuM. "mArI udAsinatA ane ciMtA e zuM tamArA gussAnuM kAraNa che? padmAe vadhAre Azcarya pAmatAM pUchayuM. "hA." anupamAe pUrvavata gaMbhIratAthI uttara Ape. "bhAbhI! tame mArI mazkarI kare che." paDyAe sahaja hasIne kahyuM. nA, pavA bahena ! huM tamArI mazkarI karatI nathI. huM je kahuM chuM, te sAcuM ja kahuM chuM." anupamAe kahyuM. tyAre tamAre gusse ajaba prakArano gaNI zakAya, bhAbhI!" padmAe kahyuM. barAbara che." anupamAe kahyuM. "jevI tamArI ciMtA ane dilagIrI ajaba prakAranAM che, teja mAre gusso paNa ajaba prakAranuM che. paDyA anupamAnAM kathanane barAbara samajI zakI nahi. teNe kaMTAbIne kahyuM. "bhAbhI ! tamArAM mArmika kathanane huM samajI zakatI nathI. huM te phakta tamane eTaluM ja kahuM chuM ke je mArAthI kAMI bhUla thaI hoya, to te mATe mane kSamA Apaze." - "paNa tamArAthI evI gaMbhIra bhUla thaI che ke te mATe tamane kSamA ApI zakAya tema nathI." anupamAe zAMtithI kahyuM. zuM evaDI moTI bhUla mArAthI thavA pAmI che?" paDyAe saralatAthI pUchayuM. hA. ane te mATe tamane zI zikSA karavI, ene ja huM have vicAra karuM chuM. "anupamAe javAba ApatAM kahyuM. - "je zikSA karavI hoya, te karo; huM sahana karavAne taiyAra chuM." paMDyAe nikhAlasa dilathI kahyuM. anupamAne lAgyuM ke bhaLI paDyA potAnA marmane samajI zakaze nahi ane tethI teNe spaSTatAthI vAta karavAno vicAra karyo Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupamAM. * 37 teNe padmAnAM mukha upara hAtha pheravIne kahyuM. "bheLAM naNaMda ! kharekhara bhoLAMja cho. saMsAramAM bahu bheLAM thavAnI jarUra nathI. bhoLAM mANasane manuSya mUrkha gaNe che ane prasaMge temanuM hAsya paNa kare che. ApaNuM mana ane vartana zuddha ane sarala joIe; paraMtu zuddha mana ane sarala vartanano keI geralAbha laI jAya teTalI sImA paryata ApaNe bheLAM thavuM joIe nahi. saMsAramAM sarala manuSyo karatAM kuTIla manuSya ghaNAM hoya che ane tethI ApaNe temanI kuTIlatAmAM sapaDAI na jaIe, te mATe dhyAna rAkhavAnI agatya che. padmA bahena! tame tamArI saralatAthI be gaMbhIra bhUle karI beThAM che ane have udAsa ane ciMtAmagna rahyA kare che. jayadevanAM vartananI tamane khabara hatI, te chatAM utAvaLathI tene zuddha thayeluM mAnIne tame tenI sAthe lagnathI joDAyAM ane lagnathI joDAyAM pachI tenA premane saMpAdana karI zakayAM nahi, e tamArI saralatAnuM ja pariNAma che. tamAruM bhoLapaNaja tamane duHkhadAyaka thaI paDayuM che." pavA have anupamAnAM kathanane marma samajI zakI; paraMtu ethI te punaH udAsa thaI gaI. ane tenA mukha upara ciMtAnI kAlimA patharAI gaI, teNe uttejaka banIne kahyuM. "bhAbhI tamAruM kathana kharUM che, huM sarala chuM, bheLI chuM, are mUrkha chuM. e badhuM kharuM; paraMtu huM have udAsa ane ciMtAmagna na rahuM te bIjuM zuM karuM ? patithI tyajAyelI strI bIjuM zuM karI zake ?" zrI zuM karI zake ?" anupamAe sahaja jussAno bhAva A, NIne kahyuM. " tamAro e prazna keTalo badho ayogya che ? zuM strI e manuSya nathI ? zuM strImAM caitanya nathI ?" " jema strI e manuSya che ane tenAmAM caitanya che, tema huM paNa strI hoI manuSya chuM ane mArAmAM citanya che; paraMtu ethI zuM ?" paDyAe prazna karyo. ethI kAMI nahi!" anupamAe mArmikatAthI javAba ApatAM kahyuM. "sacetana manuSyathI ciMtA ane du:khamAM saDyAM vinA bIjuM kazuM thaI zake nahi !" paDyAe vizeSa dilagIra thatAM kahyuM. "bhAbhI ! tamAre marmaprahAra mArAthI sahana thatuM nathI. tamane lAge che ke huM ciMtA ane duHkhamAM saDuM chuM, e ThIka nathI. tamArI e mAnyatA sAcI che; paraMtu mArAthI ciMtAmagna ke udAsa thayA vinA rahI zakAtuM nathI. varSAno A snigdha divasa, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 viraziromaNI vastupALa. vijaLIne bhayAnaka camakAra, vAdaLAMnI bhISaNa garjanA, mayurIne madabharyo TahukAra ane cAtakane piyu piyune uttejaka avAja mArI udAsinatAne vadhAre che; mane ciMtAmAM vadhu magna banAve che ane mArA dilane becena kare che. bhAbhI ! virahanI AkarI vedanA mArAthI sahana thatI nathI ane virahiNInI veraNa varSARtunA AgamanathI e vedanA eTalI badhI asahya thaI paDI che ke jenuM yathArtha varNana karavAne azakta chuM. he prabhu ! evAM te meM zA pApa karyA haze ke jene laIne kharekharI juvAnImAMja patie mAre tyAga karyo !" eTaluM kahetAMja paDhAnAM nayanamAMthI muktAphaLanI dhArA vahana karavA lAgI. anupamAe tene punaH potAnI bAthamAM lIdhI ane te padyAnAM AMsuone vastravaDe luchI nAMkhavA lAgI. pAnAM hRdadayano ubhare jarA zAMta paDyo. ane azruo sukAI gayAM eTale anupamAe tene AzvAsana ApavAno vicAra karyo. teNe pitAnA madhurA avAje kahevA mAMDayuM. "pavA bahena! mane tamArA upara gusse thavAnuM ane tamane marma-prahAra karavAnuM kAMI kAraNa nathI ane je kAMI kAraNa hoya, to te mAtra tamane ciMtA ane duHkhamAMthI mukta karavAnuM ja che. jayadevanI rItabhAta prathama kevI hatI, tyArapachI kevI thaI ane hamaNuM kevI che, e vAtane ApaNe javA daIe; kAraNake e viSe vAdavivAda ke carcA karavAthI kAMI artha sare tema nathI. tamAre te mAtra tene prema zI rIte jItI zakAya, ene ja have vicAra karavAno che. bahena ! mAruM kathana tamane jarA apriya lAgaze; paraMtu satya kahyA sivAya huM rahevAnI nathI. jayadeve tamAre tyAga karyo, e saMbaMdhamAM huM jayadevane doSa ApI zakatI nathI, kAraNa ke te saMgadeSane laI mANasanAM kharAM vartanathI bhraSTa thayela che ane tethI jene sArAsAranuM bhAna nathI, tene doSa Apavo kevaLa nirarthaka che. e saMbaMdhamAM kharo. deSa tamArAja che. strI tenA patinA premane jItI zake nahi, tene vaza karI zake nahi, te te strI ja nathI. patine vaza karavA, e zuM strIne mATe azakya che ? jarA paNa nahi. jenA vALamAM mehatA che, jenA nayanamAM jAdU che, jenA mukhamAM hAsya che, jenI vANImAM madhuratA che, jenA bAhupAzamAM sukha che ane jenAM aMgamAM suMdaratA che, evI strI tenA patine vaza na karI zake, to bIjuM kazuM karI zake? patine rAjI rAkhavA, tene prema saMpAdana karavo ane tene vaza karavA, e ApaNuM strIonuM kAma che ane je strI e pramANe karI zakatI nathI, tene janma vRthA che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupamI. * 39 jayadeva tamArA upara gusse thayA paNa tame tenA gussAne kema zAMta karyo nahi? teNe tamAre tyAga karyo, paNa tame tene javA zA mATe dIdhA ?" paghA anupamAnuM AzvAsanajanaka ane uttejaka kathana sAMbhaLIne vicAramAM paDI gaI, keTaleka samayaparyata vicAra karIne teNe kahyuM. "bhAbhI tamAruM kathana satya che; paraMtu mArAmAM evI zakti nathI. gusse thayelA patine manAvavA ane temano prema saMpAdana karavA jeTaluM mArAmAM sAmarthya nathI. are hAya ! huM strI padane lAyaka nathI." " tyAre zuM tame AvI duHkhadAyaka dazAmAM jIvana gujAravA Iccho cho ?" anupamAe prazna karyo. nA, ema to nahi." padmAe javAba ApatAM kahyuM. "paNuM patinAM tiraskArabharyA vartanathI huM hatAza thaI gaI chuM. mane kAMI sujatuM nathI. bhAbhI ! tame ja kaho ke AvI dazAmAM mAre zuM karavuM ? kayA upAye temane vaza karavA ? meM sAMbhaLyuM che ke tamArI pAse vazIkaraNa vidyA che. tame paraNIne AvyA, tyAre mArA bhAI tamane cAhatA na hatA ane tamArI upekSA karatA hatA, paraMtu thoDA ja samayamAM tame temane vaza karI lIdhA ane have te e tathA meTA bhAI tamane pUchyA vinA ke tamArI salAha lIdhA vinA keI kAma karatA nathI. bhAbhI ! e vidyA mane nahi zIkhaDAvA ?" anupamAe hasIne kahyuM. "mArAM hAlAM naNaMda ! tame kevaLa bhoLAMja che. je vidyA mArI pAse hevAnuM tame mAne che, te ja vila tamArI pAse paNa che, tema chatAM tame tene mArI pAsethI zIkhavA mAge che, e bahu AzcaryanI vAta che. " bhAbhI ! tame asatya bele che. mArI pAse koI vidyA cheja nahi. huM tamArI jema koI vidyA zIkhIja nathI." pAe kahyuM. paDyA bahena!" anupamAe punaH hasIne kahyuM, "huM asatya belatI nathI; paraMtu tamArI samajaNamAM phera che. tame je prakAranI vazIkaraNa vidyA mArI pAse hovAnuM mAne che, tevI vighA mArI pAse nathI ane evI melI vidyA ApaNe strIoe zIkhavAnI agatya paNa nathI. evI vidyAthI lAbhane badale nukazAnaja thAya che, mATe have tenuM nAma paNa kadi bhUlecuke leze nahi. bAkI mArI pAse je vidyA kiMvA kaLA che, te tamArI pAse paNa che. pratyeka strI e vidyAne-kaLAne jANatI hoya che ane temAM ja tenI mahattA rahelI che. nayanonuM nRtya, mukhanuM hAsya ane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 viziramaNa vastupALa. vANInuM mAdhurya e traNa strInI vazIkaraNa vidyAnAM sAdhana che. mAtra e sAdhanone kema upayoga karo. e jANI levAnI agatya che, ane je strI sAdhanane upayoga karI jANe che, te patinI priyatamA banIne saMsAranA sukhone bhogavI zake che. strI zyAma hoya ke gorI hoya, te bahu agatyanuM nathI, kAraNake spAmatA ke gauratAmAM sauMdarya raheluM nathI. sauMdarya meM kahyuM te sAdhanAmAM samAyeluM che. A sAdhana eja mArI vidyA ke. kaLA che ane te vaDe meM ApaNuM gRhanAM sarva manuSyone vaza karI lIdhAM che. A sAdhano tamArI pAse paNa che ane vizeSamAM tame gaura che; tema chatAM tame tamArA patine vaza karI zake nahi, te temAM kene deSa? patine vaza karavA, e kArya kAMI mahAnuM nathI. mAtra sAdhananA upayoganI ja jarUra che. nayananAM nRtya, mukhanAM hAsya ane vANInAM mAdhurya AgaLa purUSa-patinI zI tAkAta che ke te ApaNane vaza na thaI zake ?" paDyA avanata mukhe A badhuM sAMbhaLatI hatI. anupamA bolatI baMdha thaI eTale teNe uMcuM joyuM. anupamAnAM kathanathI tenI nirbaLatA, udAsinatA ane ciMtAno lepa thaI gaye hato ane tene spaSTa bhAva tenAM mukha upara chavAI rahyo hato. teNe khuzamIjAjathI kahyuM. "bhAbhI ! tame mArA upara aneka upakAre Ajaparyata karatAM AvyAM che; paraMtu Aje mane mArI zaktinuM bhAna karAvI dukhamAMthI mukta thavAno upAya batAvI je mahAna upakAra karyo che, te huM A janmamAM bhUlavAnI nathI. tame patine vaza karavAnI je vidyA-kaLA mane darzAvI che, te kAMI navIna nathI, paraMtu mane tenuM jJAna ke bhAna nahotuM. have mane tenuM bhAna thayuM hovAthI huM teno upaga karavAne mAMguM chuM. paNa te zI rIte ane kyAre kare, e viSe tamAre mane salAha ApavI paDaze." anupamAe khuzI thatAM kahyuM. "vAha, mArAM naNaMda ! tame te. have patine vaza karavAne kamarakasI jaNAya che ne zuM ? paNa huM kAMI bheLI nathI ke kAMIpaNa InAma vinA tamane sAdhanano upayoga karavAnuM zIkhavI dauM ? " paDyA hatI. teNe hasatAM hasatAM kahyuM. "bhAbhI ! tamArI mazkarI yogya che. AjathI ApaNe naNaMda-bhAbhIno saMbaMdha cheDIne gurU ane ziSyane saMbaMdha bAMdhe che; mATe ziSya pAsethI gurUne zikSaNa badala kAMI inAma levuM ghaTatuM hoya te mArI kAMInA nathI. tame kaheze te ApavAne huM baMdhAuM chuM." Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupamA. are mArA ziSya ! tame te Ajane Aja cAlAka banI gayA ne zuM ? guru ane ziSyane saMbaMdha dhaTAvIne tame mArAM InAmanI vAtane uDAvI devA mAge che paraMtu ApaNe kAMI evAM bhoLAM nathI ke evA saMbaMdhathI bhoLavAI jaIe ! ApaNe te InAma paheluM ane pachI zikSaNa; kahe che zIkhavAnI IcchA?" anupamAe sahAsya mukhe Nu gaM. bhIratAthI kahyuM. "tame kahezo, te InAma ApazuM; pachI che kAMI?" paDyAe hasIne kahyuM. "hA; te barobara paNa Apa kela." anupamAe hAtha lAMbo karIne kahyuM. vizvAsa na Avate heya, te le A kela." pavAe hAtha tALI ApatAM kahyuM. premaghelI premadAno vizvAsa vaLI kevo ? atyAre te bhAbhI, bhAbhI kare che; paraMtu jyAre patine manAvazo ane temanA thaI jaze, tyAre bhAbhIne saMbhArazo paNa nahi!" anupamAe paNa hasIne kahyuM. bhAbhI ! zuM huM evI svArthI chuM ke tamArA aneka upakArane bhUlI jaI tamane saMbhArIza paNa nahi ?" padmAe pUchayuM. e vAtanI AgaLa upara khabara paDaze." anupamAe kahyuMpaNa have e vAtane javA daIe ane mULa vAta upara AvIe. sAdhananA upayogane mATe tamAre thoDo parizrama sevavo paDaze." ze parizrama karavo paDaze ?" paDyAe pUchayuM. "tamAre khaMbhAta javuM paDaze, kAraNake jayadevakeTalAka samaya tyAja rahevAnA che." anupamAe javAba Apyo. te tame kema jANyuM, bhAbhI! padmAe pharIne pUchyuM. - "kema zuM ? mArI salAhathI ja temane khaMbhAtamAM rAkhavAnuM nakkI thayuM che. ane ema karavAnuM kAraNa pelI menakAnA pAzamAMthI temane munA karavAnuM ja che." anupamAe javAba Ape. anupamAnI goThavaNathI tenA patine khaMbhAtamAM rahevAnuM thayuM che, e padmA jANatI nahotI ane tethI anupamAnI vAta sAMbhaLIne tene Azcarya thayuM. teNe kahyuM. "bhAbhI! tamArI buddhi agAdha che. huM tamArAM zA vakhANa karuM?" Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakhANa karavAnI koI jarUra nathI." anupamAe kahyuM. "paNa kahe, khaMbhAta javAne tame taiyAra che ke nahi ?" jevI gurUnI AjJA; paraMtu ziSyane ekalAe javAnuM che ke gurU ane ziSya banee javAnuM che?" padmAe sahAsya vadane prazna karyo. emAM gurUnuM zuM kAma che ?" anupamAe sAme prazna karyo. "gurUnuM te paheluM ja kAma che. gurUvinA ziSya javAne rAjI nathI" paghAe javAba Ape. mAre khaMbhAta AvavAnI koI jarUra nathI, tame ekalA jAo, eja ThIka che; kAraNake jayadevane manAvavAnuM kAma tamAre karavAnuM che; mAre nahi, samajyA bahena!" anupamAe spaSTatAthI kahyuM. e kharuM, paraMtu bhAbhI ! tamArA vinA te huM javAnIja nathI ane huM ekalI jaIne karuM paNa zuM ? kAraNake tamArI salAha ane tamArAM zikSaNanI mane Dagale ne pagale jarUra paDaze." padmAe kahyuM. . "te huM AvIza; paraMtu khaMbhAta gayA pachI mane bhUlI jatA nahi. e dhyAnamAM rAkhazo." anupamAe khaMbhAta javAnuM svIkAratAM jarA hAsyathI kahyuM. are nA, nA. tamane-mArA upakArI gurUdevane zuM huM bhUlI jaiza? zuM tame mane evI naguNa dhAre che ?" padmAe pUchayuM. 0 enA uttaramAM anupamA sahaja hatI ane te joIne pavAe paNa hAsya karyuM. te pachI anupamA dhIre dhIre tyAMthI cAlI gaI. A vakhate vijaLIne camakAra ane vAdaLAMno gagaDATa baMdha paDI gayA hatA tathA mayurInA TahakAra ane cAtakane piyu piyuno avAja have saMbhaLAtA nahotA. kAraNa meha muzaLadhAra varasato hato. padmA hajI paNa prakRttinuM A suMdara dRzya jotI bArIe ubhI hatI; paraMtu have tenA mukha upara ciMtA ke duHkhanI chAyA jaNAtI nahotI. mehanAM AgamanathI vRkSe jema navapallavita thAya che, tema padmA rUpI mAnavavRkSa anupamAna AzvAsanarUpI mehathI navapallavita thayuM hatuM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtano adhikArI. : - 43 prakaraNa 6 ThuM. khaMbhAtane adhikArI. rAjendra kumArapALanA mahAmAtya udayane vaMzaja salakSa khaMbhAtane. mukhya adhikArI hato. khaMbhAta pradezanuM nyAyakhAtuM tenA adhikAramAM hatuM ane rAjanI upajanuM khAtuM bIjA adhikAranA tAbAmAM ropAyeluM hatuM. A adhikArInI jagyAe jayadeva Avyo hato. tene vahIvaTakhAtAnuM jJAna nahotuM ane te uparAMta tene vahIvaTI kAmano aNagamo hato. te paNa mahAmAtya vastupALanA Agraha ane dAbathI tene te padano svIkAra karavo paDayo hato. mukhya adhikArI salakSa kaDaka hato ane tenA tAbAmAM jayadevane rahevAnuM hovAthI pitAnI manasvI icchAone ane yatheSTa vartanane tene aMkuzamAM rAkhavAM paDatAM hatAM. jayadevamAM avazya keTalAka sArA guNono vAsa hato, tenI buddhi atitIvra hatI ane tenAmAM kAma karavAnI AvaData hatI, paraMtu tenA badhA sArA guNe mojamajA tathA ALasane lIdhe DhaMkAI jatA hatA; tene menakAnI eTalI badhI laganI lAgelI hatI ke khaMbhAtanA adhikAra, vaibhava tathA mAna akarAma vageremAM tene majA AvatI nahotI. menakA vinA tene badhuM zUnyakAra lAgatuM hatuM. te rAta ane divasa ciMtA ane udAsinatAmAM vitAvato hato tathA menakAne khaMbhAtamAM lAvavA aneka prakAranI yukti-prayuktio karato hato khaMbhAtamAM AvIne rahyA pachI jayadeva prabhAte uDIne daMtadhAvana vagere zauca kArya karato ane te pachI gheDA upara besIne nagaramAM pharavAne nIkaLato. nagaramAM pharIne AvyA bAda te jamato ane madhyAnha vityA pachI rAjakAryamAM DIvAra guMthAto ane saMdhyA samaye punaH ghoDA upara besIne pharavAne nIkaLato. jayadevano A nityakrama hato. prabhAtamAM kaI koI vAra te mukhya adhikArI salakSane maLavA jate; paraMtu ghaNA bhAge te tenAthI dUrane dUraja rahe. salakSa paNa jayadevane bahu lAvato ke maLato haLato nahi; to paNa mahAmAtya vastupALanI sUcanAnusAra tenAM dareka kArya ane vartana upara najara rAkhatA hatA. prabhAtane samaya hate. nityanA niyama mujaba Aje paNa jayadeva zauca kAryathI paravArI ghoDesvAra banIne nagaramAM pharavA nIkaLavAnI taiyArI karato hato, eTalAmAM salakSane sevaka tene bolAvavA mATe AvI pahoMce. niyama pramANe pharavA javAnAM kAryamAM vidhra paDavAthI jayadevane Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrazaramaNa vastupALa. jarA gussA te ca; paraMtu gusse thavAthI kAMI vaLe tema nahotuM. eTale gussAne dabAvIne sevakanI sAthe salakSanA makAne ravAnA thaye. salakSanuM makAna bahu dura nahatuM. jayadeva tarataja salakSanI sanmukha hAjara thaye. A vakhaNe salakSa eka oraDAmAM beThe hatuM ane jayadevanAM AgamananI rAha joI rahyo hate. - "Ave, jayadeva! be" salakSe jayadevane dhyAnapUrvaka nihALIne mIThI vANIthI kahyuM "tamAre atyAre kAMI kAma nahetuM ne ?" nA, nA atyAre mAre kAMI kAma nahatuM " jayadeve sAmenAM Asana upara besIne javAba ApatAM kahyuM. Apane sevaka mane teDavA. Avyo tyAre huM taiyAra thaIne pharavA mATe jato hato. bahu sAruM " salakSe saMtoSano bhAva darzAvatA kahyuM. " tamane atyAre eTalA mATe bolAvyA che ke dhoLakAthI mahAmAtyano saMdezo Avyo che ane temAM jaNAvyuM che ke teo thoDA samayamAM khaMbhAtamAM svArI sahita AvanAra che." e khabara sAMbhaLIne jayadevane kAMI harSa ke zoka thayo nahi, teNe zAMtithI puchayuM "te mATe ApaNe kAMI taiyArI karavAnI che ?" hA, taiyArI te karavI ja paDaze ne ?" salakSe anAtmaka javAba ApatAM kahyuM "mahAmAtya, temanA khAnagI nokara-cAkare ane temanAM myane mATe utArA vagerenI geThavaNa karavAnuM kAma atyArathI ja zarU karavuM paDaze ane huM te kAma tamane ja soMpavA dhAruM chuM." salakSanuM chelluM vAkya AzAsUcaka hatuM. dhoLakAnA nagarazeThanA putra jayadevane te jarA AkaruM lAgyuM, paraMtu ahIM khaMbhAtamAM te svataMtra nahoto. te rAjya sevaka hatA ane tethI teNe tenAthI moTA adhikArInI IcchAne mAna ApavAnI jarUra hatI. te paNa teNe kacavAtAM mane kahyuM "bhale, paNa huM e kAmathI ajJAta chuM." hA,e huM jANuM chuM ane tamane kAmamAM harakata na Ave eTalA mATe mArA tAbAnA eka adhikArIne tamArI madadamAM ApIza" salakSakahyuM. " tyAre te ThIka." jayadeve nirUpAye tenI IcchAne svIkAra karatAM kahyuM. ane atyAre ApaNe nagara bahAranI dharmazALAo ane pAMca Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtane adhikArI, 45 janonAM makAne jevA javAnuM che ane temAM kAMI sudhAre vadhAre ke marAmata karavA paDaze ke kema, e nakkI karI levAnuM che." eTaluM kahIne salakSa uThe ane taiyAra thaIne makAnanI bahAra nIkaLe tene ghaDe taiyAra hatA. te upara savAra thaIne salakSa jayadevanI sAthe nagara bahAra javAne ravAnA thayo. keTalAka samaya pachI teo nagara bahAra AvI pahoMcyA ane dharmazALAo tathA pAMcajanonAM Azrame tapAsavA lAgyA. dareka makAnamAM zuM zuM kAma karAvavuM paDaze tenI noMdha salakSanI sUcanAnusAra jayadeve karatA gaye. chevaTa teo eka vizAla makAnamAM AvyA. A makAna jema vizALa hatuM tema sagavaDatAvALuM hatuM ane temAM ucca komanA pathike jatA AvatA utaratA hatAM. zaheranA adhikArIone AvatA joIne makAnanA rakSaka temanA sAme Avyo ane namratAthI namIne ubho rahyo. salakSe rakSakane pUchyuM. "A makAnamAM hAla keTalA musAphare che!" " che, pacIzeka to haze ane atyAre cAra musAphare navAM AvyAM - che." rakSake namratAthI javAba Ape. "teo kANu che ane kayAMthI Ave che, e tuM jANe che ?" salakSe svAla karyo. jI, hA, teo be strIo ane be purUSa che ane dhoLakAthI AvyA che. " rakSake uttara Apyo. ThIka, paNa thoDA samayamAM amAre A makAnanI jarUra paDaze; mATe have bIjA musApharone ahIM utaravA daIza nahi." rakSakane e pramANe kahIne salakSe jayadevanA sAme joyuM. jayadeve paNa tenA sAme joyuM eTale teNe kahyuM. "jayadeva ! A makAnane tameja tapAsI lyo te ThIka; kAraNake jarUrI kAma prasaMge mAre eka sthaLe javuM che. ane tame mane sAMje maLaje eTale ApaNe utArA vagere mATe seksa nirNaya upara AvazuM." mukhya adhikArI salakSa e pramANe kahIne tarataja pitAnA gheDAne zahera tarapha deDAvI gaye. te gayA pachI jayadeva ane rakSaka makAnanI aMdara gayA ane jayadeve badhuM makAna tapAsI lIdhuM. chevaTe te makAnanI bahAra nIkaLatA hatA, te vakhate tenI daSTi eka vyakita upara Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNI vastupALa. paDI ane tarata ja te stabdha thaI gayuM. teNe ghaDAne ubho rAkhe ane e vyakti tarapha ekAgra cittathI joI rahyo. e vyakitanuM dhyAna paNa jayadeva tarapha derAyuM ane te paNa jayadevane Atura nayane joI rahI. A vyakita e bIjI kaI nahi, paNa dhoLakAnI prasiddha guNikA menakAja hatI. jayadeve tene oLakhI hatI ane menakAe tene oLakhyo hato. jenuM ghaNA divase thayA ciMtana karatA hatA. tene Ama acAnaka prApta , thayelI joIne jayadevane harSAtireka thaI gayo ane te pitAnA adhikArane bhUlI gaye. teNe sAme ubhelA rakSakane pUchyuM. "Aje dhoLakAthI cAra musAphare AvyA che, te kayAM utaryA che ?" jI, ApanA sAme jarA dUra pelI strI ubhI che tyAMja teo utaryA che." rakSake javAba ApatAM kahyuM ane jayadevane bhAva kaLI jaIne umeryuM. " ane temAM eka strI te ghaNIja suMdara che; pelI sAme ubhI teja. jANe svargalokanI apsarA !" hA, e che te tevI ja." jayadeve kahyuM. "paNa teo dhoLakAnAja hoya to teo koNa che, e jANavAnI mane agatya che." - " AjJA hoya to huM badhI hakIkata pUchI lAvuM ?" rakSake AjJA mAgI. - "huM jAte ja temane pUchavA mAguM chuM." jayadeve kahyuM. - "te huM tene ahIM bolAvI lAvuM ?" rakSake pUchayuM. nA, atyAre te mATe javAnI utAvaLa che eTale ahIM pUchavAnuM phAvaze nahi." jayadeve kahyuM. " tyAre ApanA AvAse tene teDI lAvuM?" rakSaka pAke hate. te jayadevano bhAva kaLI gayA hatA ane tethI ja teNe A svAla pUchavAnI hiMmata karI. jayadeva vicAramAM paDayo. rakSake tarata ja kahyuM. "emAM vicAra karavAnI zI jarUra che? Apa A nagaranA adhikArI che. musApharonI tapAsa karavI, e ApanuM kAma che. " bhale tyAre." ema kahIne jayadeva menakAne gupta saMketa karIne tyAMthI cAlyo gayo. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtane adhikArI. 83 have te pharavA nahi jatAM bArebAra pitAnA AvAse gaye ane kapaDAM utArIne oraDAmAM Ama tema AMTA mAravA lAgyo. te atyAre menakAnA vicAramAM ja mazagula banI gayo hato ane atyaMta AturatAthI tenA AgamananI rAha joI rahyo hato. thoDIvAramAM tenI AturatAno aMta AvyuM. menakA jayadevanI sanmukha AvIne ubhI rahI. bannenI cAra AMkho eka thaI ane ubhayanAM mukhamAMthI hAsya jharavA lAgyuM. premane Aveza zAMta thatAM teo sAthe ja eka Asana upara beThAM ane pachI jayadeve Azcaryane bhAva darzAvIne menakAne pUchyuM. " priya menakA ! paNa tuM ahIM zI rIte AvI zakI ? huM khaMbhAta gaye chuM, e khabara tane zI rIte paDI ?" menakAe sahaja hasIne javAba Ape. "mane e viSenI khabara game te rIte paDI; paraMtu huM kevI AvI chuM ? " " kharekhara mArAM khaMbhAta-gamananI hakIkata meLavIne ahIM AvavAmAM teM pUrI cAturI batAvI che ane te mATe huM tane dhanyavAda - ApuM chuM, paraMtu meM tane je svAla pUche che, eno javAba tAre Apa te paDazeja. " jayadeve menakAnI cAturIne vakhANune AgrahathI kahyuM. "te te huM tamane kahevAnI ja chuM. " menakAe kahyuM. "mahAmAtyane sevaka tamane teDI javA Avyo ane tame tenI sAthe gayA, teja vakhatathI mane zaMkA paDI hatI ke ApaNane judA pADavAne mATe mahAmAtye kAMI prapaMca karyo haze ane chevaTa thayuM paNa temaja. tame e sevakanI sAthe gayA ke tarataja meM mArA eka mANasane tamArI pAchaLa mokalyo hato ane te mANasa tame khaMbhAta tarapha ravAnA thayA, tyasudhInI hakIkta meLavIne sAMje pAcho Avyo hato, e pachI meM ahIM AvavAne ane tamane maLavAno nizcaya karyo. thoDA divasamAM dhoLakAnAM mArAM makAna vagerenI goThavaNa karIne huM ahIM AvavA nIkaLI ane mArgamAM koI paNa prakAranI harakata thayA vinA sukharUpa tamArI sevAmAM A rIte hAjara thaI zakI." jayadeva menakAnI hakIkata sAMbhaLIne khuzI thaI gayuM. teNe AnaMdanA atirekathI kahyuM. "vahAlI menakA ! tuM ahIM AvI pahoMcI e. ghaNuM ja uttama thayuM che. A uparathI tAre mArA upara ke ane keTale. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vIrazirAmaNuM vastupALa. agAdha prema che, e huM jANuM zaka chuM. kharuM kahuM to mane khaMbhAta AvavAnI jarA paNa IcchA nahetI; kAraNake ethI tAre viyegA thavAno hatoparaMtu maMtrIzvara ane mArA pitAnA Agrahane mAna ApyA vinA bIjo koI upAya mArA mATe rahyo nahe. maMtrIzvara mane khaMbhAta mokalIne ApaNane judA pADavAne mAge che, evI mane prathama khabara paDI nahotI ane tethIja meM temanA Agrahano svIkAra karyo hato, paraMtu je mane emanA prapaMcanI prathamathI ja khabara paDI hatI, te huM khaMbhAta javAnI spaSTa nA pAData. paNa have thayuM te kharuM. tArAM mIlanathI ApaNuM vigada:kha TaLI gayuM che ane have ApaNe ahIM AnaMde mojamajA mANI zakazuM." hA, tamAruM kathana satya che ane mojamajA mANavAne mATe to huM ahIM AvI chuM; paraMtu ApaNe tema karI zakazuM ke nahi, e zaMkAspada che. menakAe kAMIka gaMbhIra banIne kahyuM. jayadeve AturatAthI pUchayuM. "enuM zuM kAraNa?" * " kAraNa tame paNa jANatAja haze. mahAmAtya ahIM khaMbhAta AvavAnA che, e zuM tame jANatA nathI ?" menakAe javAba ApatAM pUchyuM. hA, e huM jANuM chuM ane tane ahIM AvelI jANIne te ApaNane judA pADavA vaLI kAMIka navo prapaMca racyA vinA raheze nahi." jayadeve sahaja dilagIrIyukta svarathI kahyuM. menakA kSaNavAra vicAramAM paDI gaI. paNa te dilagIra te thaI nahatI ja. tene dilagIra thavAnuM koI kAraNa paNa nahatuM. te kaLAvatI gaNikA hatI. ane potAnI kaLAthI teNe aneka moTA moTA purUSone mahAta karyA hatA. menakAne potAnI kaLAne garva hatuM. tene kaLAviSayaka garva tenI jhINuM AMkhamAM taravaravA lAgyo ane tenuM sthUla zarIra garvathI vadhAre pralita banyuM. teNe nizcayAtmaka bhAvathI kahyuM. "priya jayadeva! tame dilagIra zA mATe thAo che ? mahAmAtya ApaNane have judA pADI zakaze nahi. temane prapaMca A vakhate cAlaze nahi. vastupALa dhoLakAnA mahAmaMtrI che; huM dhoLakAnI prasiddha kaLAvatI chuM. jeuM chuM ke te mane zI rIte tamArAthI dUra karI zake che tene mahAta karI tenI cAturI ane tenA prapaMca upara pANI na pheravuM, te mAruM nAma menakA nahi, samajyA ke?" Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtane adhikArI. menakAnAM AzvAsanajanaka ane uttejaka vacanothI jayadevanI dilagIrI cAlI gaI ane te punaH AnaMdamagna banI gayo. teNe AnaMdanA AvezathI menakAnA komaLa karane pitAnA hAthamAM lIdhe ane te tenAM suMdara mukhacaMdrane vivazatAthI joI rahyo. | menakAe paNa jayadevanAM mukha sAme joyuM ane smita hAsya karyuM. jayadeva e hAsyamAM svarganuM sukha anubhavavA lAge. mahAmAtya vastupALanI dhAkane, potAnA adhikArane ane pitAnI pratiSThAne khaMbhAtane adhikArI banele mUrkha jayadeva bhUlI gaye. thoDIvAra rahI jayadeve pUchyuM. paNa tuM mahAmAtyane zI rIte mahAta karI zakIza ?" te vakhata AvyethI joI levAze. atyAre e viSayanI carcA karavAnI jarUra nathI." menakAe javAba Apyo ane pUchayuM. "ThIka, paNa amAre rahevAne mATe zI goThavaNa karI che ? ame ekaMdara cAra mANaso chIe." A makAnamAM ja." jayadeve uttara Ape. A "nA, tamArAM makAnamAM amArAthI rahI zakAze nahi. amane eka jUduM paNa najIkanuM makAna jeze ane temAM ja ame raheze. " menakAe kahyuM. bhale, Ajeja huM tamane rahevA lAyaka makAnanI tapAsa karovIza." jayadeve kahyuM. menakA have Asana uparathI ubhI thaI ane jayadevanI rajA mAgatAM kahevA lAgI. "tyAre huM have javAnI AjJA mAguM chuM ane makAnanI tapAsa karAvI tame mane khabara Apaze eTale ame temAM rahevAne jaIzuM. " eTaluM kahIne menakA tvarAthI pelA rakSakanI sAthe cAlI gaI ane khaMbhAtane adhikArI jayadeva kAMIka taMdrAmAM tathA kAMIka mehanidrAmAM paDe paDaye avanavI kalpanAomAM guMthAI gaye. - (c)-~ Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 vizimaNI vastupALa prakaraNuM 7muM. mohamugdha. khaMbhAta devAlayanuM nagara hatuM. nagaranI aMdara ane bahAra zaiva ane jena dharmAnayAyIonAM aneka maMdira zobhI rahyAM hatAM. AmAM koI nAnAM ane koI moTAM hatAM, paNa pratyekamAM mANasonI bhIDa rahetI hatI. A devAlayomAM saMdhyA samaye jyAre AratI gavAtI hatI, tyAre AkhuM nagara jANe gAnanA tAlamAM ramatuM hoya, ema jaNAtuM hatuM. A prakaraNanI zarUAta thAya che, tyAre saMdhyAno samaya hato ane sUryadeva kopAyamAna jevA raktavarNaya mukhe astAcaLa tarapha tvarAthI prayANa karatAM chevaTa kSitijamAM jovAmAM AvatA hatA. devAlayamAM AratInI taiyArIo thatI hatI. sUryanArAyaNane kevaLa asta thayo ke tarataja pratyeka devAlayamAM AratInI zarUAta thaI gaI ane tenA ghoSathI samasta khaMbhAta gAjI rahyuM. khaMbhAtane vahIvaTI adhikArI jayadeva nagara bahAra pharIne atyAre nagara tarapha vaLato hato. tenA javAnA mArganI bAjumAM ja eka jena devAlaya hatuM ane temAM thato AratIne gheSa AsapAsa gAjI rahyo hato. jayadeva e devAlaya pAse thaIne nIkaLyo, tyAre tenAM Azcaryane ane vadhi AvI rahyo. teNe pitAnA ghoDAne ekadama ubho rAkhe ane te nIce utarI paDayo. tyArapachI ghoDAne devAlayanA rakSakane soMpIne te devAlayanI aMdara gayo. maMdiranAM raMgamaMDapamAM pravezIne teNe je dazya joyuM, tethI te maMtramugdha banI gayA ane bhagavAnanI pratimAnAM darzana karavAne badale eka anya cetanamaya vyaktinAM darzanakAryamAM guMthAI gayo. maMdiranA madhya bhAgamAM tarUNa vayanI strI trilokanAthanI AratI utAratI hatI, maMdiranA pUjArI moTA gaMbhIra nAdathI AratI gAto hato ane darzane AvelAM anya strI-purUSo hAthanI tALIo sAthe AratIne jhIlatAM hatAM.. A dekhAva uparAMta badhAMnI madhyamAM eka navajuvAna bALA potAnA hAthamAM pakaDelI vINAmAM AratIne utArI lekene maMtramugdha banAvI rahI hatI. A bALAe zubhra vastro paherelAM hatAM, tenA kapALamAM caMdanane lepa karela hato ane tenA kaMThamAM sapheda pArAnI mALA zobhI rahI hatI. A suMdara bALAne kaMTha eTale badhA sumadhura hato ke svarga lokanI apsarAonuM uttama devagAna tenA kaMThamAMthI nIkaLatAM gAnanI tulanAmAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehamugdha. pa1 kevaLa utaratuM hatuM, ema jayadevane jaNAyA vinA rahyuM nahi. AratI saMpUrNa thaI ane lekee jayajayakArathI Akho pradeza gajAvI mUko. jayadeva maMdiranA aMdaranA bhAgamAMthI bahAra Avyo ane mukhya pravezadvAra pAse AvIne ubhe rahyo. darzane AvelAM leke dhIme dhIme nagara tarapha vaLI rahyAM hatA; paraMtu temAM pelI vINAdhArI bALA jaNAtI nahotI. devAlayanA rakSake jayadevano gheDe lAvI hAjara karyo. jayadeve tenI lagAma pakaDIne pUchyuM. "AratI vakhate vINune dhAraNa karI temAM AratIne utAratI hatI, e juvAna strI kezu che ? tuM tene oLakhe che ?" rakSake namratAthI javAba Ape. "nA, cha. huM tene oLakhato nathI. te be ke traNa divasathI roja sAMje AratI vakhate ahIM Ave che eTaluM ja huM mAtra jANuM chuM." pahelA koI divasa te AvatI hatI ke kema ?" jayadeve punaH pUchyuM. "jI, nA. te pahelA koI divasa meM tene joI nathI." rakSake , javAba Ape. "pUjArI tene oLakhe che khare ?" jayadeve pharIthI pUchyuM. pUjArI tene oLakhato hoya ke na hoya, te to te jANe, paraMtu te tenuM tathA eka bIjI strInuM mAna bahu sAcave che." rakSake uttara Ape. bIjI strI koNa che?" jayadeve praznamALA zarUja rAkhI. "hamaNAM bhagavAnanI AratI utAratI hatI te." rakSake tarataja , uttara Ape . tene paNa tuM eALakhato nathI ke ?" jayadeve vAtamAM vadhAre uMDA utaravAne prazna karyo. nA, jI." rakSake Tuke uttara Apyo. jayadeva mauna ubho rahyo. kSaNavAra rahI teNe rakSakane AjJA karI "ThIka, pUjArIne ahIM belAvI lAva." rakSaka tarataja pUjArIne bolAvI lAvavA gayA ane DIjavAramAM pUjArI sahita pAcho Avyo. pUjArI avasthAe vRddha ane svabhAve bALaka hatuM. teNe jayadevanI . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vIraziromaNuM vastupALa. sanmukha AvIne namaskAra karyo ane bALakanI jema bedarakArIthI kahyuM. "zuM kAma che, mAruM ?" khaMbhAtanA adhikArI jayadeva pUjArInI bedarakArIthI saheja krodhe bharAye, paNa teNe krodhane kAbumAM rAkhIne kahyuM "tamAruM kAma che ane tethIja tamane batAvyA che." bhale, je kAma hoya te kahI nAMkhe; kAraNa ke mAre hajI bIjuM ghaNuM kAma che." pUjArIe javAba ApatAM kahyuM. - jayadeve vicAra karyo ke A mANasane sattAno paricaya karAvyA vinA cAlaze nahi; paNa sattAne paricaya karAvyAthI pUjArI kharI hakIkatane chupAve e saMbhava tene jaNayo ane tethI pujArInI bedarakArIne dhyAna bahAra karIne jayadeve pUchyuM. "hamaNuM AratI vakhate vINa vagADatI hatI, e juvAna strI ane AratI utAratI hatI, e tarUNa strI keNa che, e tame jANe che? tame tene oLakho che ? Apane e jANavAnuM zuM prajana che?" pujArIe javAba ApavAne badale sAme prazna karyo. - pujArInA praznathI jayadevane pharIthI krodha utpanna thayo. teNe pUjAkarIne sattAnAM baLathI AMjI nAkhavAno vicAra karyo, paNa bIjI ja kSaNe teNe e vicArane jato karyo; kAraNa ke rUAbathI pUjArI kharI hakIkta kahI de tevuM nathI, evI khAtarI jayadevane thaI hatI. jayadeve naramAzathI kahyuM "mAre prajana che, tethI ja tamane puchuM chuM." che. pUjArIe zAMtithI kahyuM. "ajANI strIonI oLakhANa jANavAnuM Apane zuM prayojana che, e mane samajAtuM nathI. A devamaMdira che devamaMdiramAM game te mANasa strI ke purUSane AvavAnI chuTa che." teonI hakIkta jANavAnuM mane kAMI khAsa kAraNa nathI. je kAMI kAraNa kiMvA prayajana che, e mAtra eTaluM ja ke huM ghaNIvAra A maMdiramAM darzanArthe ane te paNa AratI vakhate ja AvuM chuM, paraMtu Ajaparyata koI divasa e strIone meM joI nathI ane tethI ja mAre tamane temanI oLakhANa viSe puchavuM paDayuM che. "jayadeve kahyuM. teo mAtra chellA be ke traNa divasathI ja ahIM Ave che, e kharuM cheparaMtu ethI temanI oLakhANa meLavavAnuM Apane kAMI prayojana hoya ema huM mAnato nathI. ajANuM ane juvAna kiMvA tarUNa strIo viSe puchaparacha karavI, e ApanA jevA sana purUSane yogya nathI." pUjArIe kahyuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahamugdha. A vakhate rAtrine aMdhakAra dhIme dhIme phelAte ja hatuM. paNa tyAM roke be dIpa pragaTAvyA hatA ane tethI tenA prakAzamAM pujArInI zAMta, gaMbhIra ane nIDara mukhamudrA joIne jayadevane have kharekhara krodha utpanna thayo. teNe jarA AvezathI kahyuM. "pUjArI ! tArI bedarakArI ane vAcAlatAne huM have vadhArevAra cAlavA daiza nahi. huM keNuM te tuM jANe che?" pUrI nizcaLa rahyo. teNe purvavat zaMtithI javAba Ape. "che, hA. Apa A nagaranA mAnanIya adhikArI che." te pachI huM tane AjJA karuM chuM ke tAre e strIe kahyuM che, temanAM nAma zAM che ane teo kayAM rahe che, e badhI hakIkta sAcesAcI vinA vilaMbe kahI. devI ajANyA mANasa-cAhe to te strI hoya ke purUSa heya tenI oLakhANa meLavI levI, e amAruM kAma che, e zuM tuM jANato nathI ?" huM e jANuM chuM; paraMtu e kAma to A nagaranA mukhya adhikArI zrImAna salakSa mahetAnuM che. ApanuM nathI. " pUjArIe gaMbhIratAthI javAba ApatAM kahyuM. pUjArInA uttarathI jayadevane pItte ukaLI AvyuM. teNe krodhabharyA svare kahyuM "tAre kazI paMcAta karavAnI nathI, paraMtu huM je puchuM tene sIdhe uttara ApavAnuM che, samaje !" A vakhate darzane AvelA ghaNuM mANase cAlyAM gayAM hatAM. mAtra pAchaLa DAM rahelAM te atyAre maMdiranI bahAra nIkaLatAM hatAM. temAM pelI be strIo paNa hatI. pUjArI ane jayadevane vivAda sAMbhaLIne te bane te sthaLe ubhI rahI. jayadevane vadhAre krodhe bharAyale joI pUjArIe te banne strIone batAvI kahyuM "Apa mArA upara gusse thAo che; paraMtu jenI oLakhANunI Apane agatya che. te banne strIo A UbhI, tene ja pUchI juo ke tame keNu che ?" dIpakanA prakAzamAM jayadeve te banne strIone dhyAnapUrvaka joI; bannemAMthI keTI strI ke je lagabhaga prauDhAvasthAnAM dvAre pahoMcI gaI hatI, te zyAma hatI. teNe vacce paNa sAdAM ane saphedaja paherelAM hatAM ane AMkha tathA mukhanA bhAvane evI rIte pheravI nAMkhyA hatA ke mAtra Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 - * vIraziromaNi vastupALa. jevAthI ja tene koI oLakhI zake tema nahotuM ane bIjI navajuvAna bALA te tenA paheraveza uparathI saMsAratyAga saMnyAsInI ja jaNAtI hatI. pUjArInAM kathana pachI jayadeva keTalIkavAra paryata kAMI bolyo nahi, eTale pelI strIe pUjArI tarapha joIne kahyuM "pUjArI ! A sAme UbhelA purUSa keNu che ane amArI oLakhANa zA mATe meLavavA mAge che ? " pUjArIe tarataja javAba Ape. "e purUSa te A nagaranA adhikArI che, paraMtu te tamArI oLakhANa zuM kAraNathI jANavA mAge che, enI mane khabara nathI." te strIe jayadevane puchayuM "amArI oLakhANa meLavavAne Apa mAge che zuM?" jayadeva jarA zaramAya. te strInI ojasapUrNa mukhamudrA joIne tene lebha thayo. teNe dhImA svare javAba ApatA kahyuM "huM te pUjArIne sahaja pUchato hato ke tame tathA vINuM bajAvanAra strI koNa che. tamArI - oLakhANa meLavavAnuM mane kAMI khAsa kAraNa nathI." "bahu sArU" eTaluM kahIne te strI tathA tenI sAthenI bIjI juvAna strI ane maMdiranA mukhadvAramAMthI bahAra nIkaLI nagara tarapha ravAnA thaI gaI. te pachI jayadeva paNa gheDesvAra thaIne tyAMthI cAlyo gaye, te tenA AvAse Avyo, paNa tenuM mana tenA tAbAmAM nahatuM. rUpanI lAlasAvALuM tenuM caMcaLa mana pelI juvAna bALAnAM rUpamAM parovAI gayuM hatuM ane tene prApta karavAM mATe aneka prakAranI avanavI kalpanAo karatuM hatuM. menakA asAdhAraNa sauMdaryavatI hatI ane svAbhAvika rIte tene kaMTha atyaMta madhura hatA. paraMtu jayadeve Aje je juvAna bALAne joI hatI, tenA nirmaLa rUpa-lAvaNya AgaLa ane tenA sumadhura kaMTha AgaLa menakA kAMI hisAbamAM nahatI. rUpanA pyAsI jayadevanuM mastaka bhramita. thaI gaI hatuM ane tethI teNe dhunamAM ne dhunamAM te bALAne game te bhege meLavavAnI pratijJA karI. - have jagata upara rAtrinuM sAmrAjya jAmI gayuM hatuM. A vakhate jayadeva menakAnI pAse haMmeza jato hato. Aje paNa te tenI pAse javAne nIkaLe. pitAnI sAthe tenA eka vizvAsusevakane laIne makAnamAMthI ravAnA thaye. menakAnA mATe eka jUduM makAna levAmAM AvyuM hatuM. te jayadevanAM Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohamugdha. makAnathI bahu dUra nahotuM. rAtrie jayadeva tyAM jatA hatA ane tyAM mejamajA bhegavatA hatA. jayadeva menakAnAM makAna najIka AvI pahoMcyA, tyAre tenA banane kAnamAM amRta raDAvA lAgyuM. te mIThAM mehaka gAnane sAMbhaLavAne kSaNa vAra tyAMja ubho rahyo. prathama te tene lAgyuM ke menakA gAI rahI che, paraMtu tyArapachI tene jaNAvyuM ke A avAja menakAne nathI. tene tarataja yAda AvyuM ke Aja sAMje nagara bahAranAM maMdiramAM je bALA vINanI sAthe gAI rahI hatI, tene je A avAja che. menakAnAM makAnathI thaDe dUra AvelAM eka bIjA makAnamAMthI e avAja Avato hato ane te eTale badhe karNapriya ane sumadhura hato ke jayadeve te ja vakhate e sthaLe javAno nizcaya karyo. saMgItanI pAchaLa pAchaLa jema mRga jAya che, tema jayadeva e avAjanI dizA tarapha gayo. ane thoDA ja vakhatamAM e sthaLe jaI pahoMcyo. makAnanuM mukhadvAra khulyuM hatuM ane be rakSake tyAM ubhA hatA. teoe jayadevane namana karyuM. jayadeva temanI sAthe kAMI vAtacita nahi karatAM sIdhe makAnI aMdara cAlyo ga; kAraNa ke tene aMdara jatAM makAnanA rakSakoe aTakAvyo nahi ane tethI saMgItathI maMtramugdha banela jayadeva aMdara bedhaDaka cAlyo gaye. makAnanA je khaMDamAMthI avAja AvatA hatA, te khaMDa sudhI jayadeva gayo ane bahArathI najara karI aMdara joyuM te sAMje maMdiramAM joyelI yauvanavatI bALA vINAnI sAthe paramAtmAnI stutinuM madhura gAna gAI rahI hatI ane bIjI strI tenA sAme beThI hatI. A alaukika dazya joIne jayadevanuM caMcaLa mana kabajAmAM rahI zakyuM nahi. sArAsArane kAMI paNa vicAra karyA vinA te khaMDanI aMdara ekadama jaIne ubho rahyo. tene jotAMja bane strIo ubhI thaI gaI ane temAMthI prauDha vayanI strIe tene AvakAra ApatAM kahyuM. padhAre jayadevajI ! A Asana upara bese." e strInA mukhethI pitAnuM nAma sAMbhaLIne jayadevane kAMI thoDuM ghaNuM Azcarya thayuM nahi, paraMtu khaMbhAta nagaranA adhikArI tarIke tene koNa oLakhatuM nathI, ema mananuM samAdhAna karI te Asana upara beThe. te pachI banne strIo svasthAnake beThI. kSaNa vAra rahI meTI strIe vinayathI kahyuM. "jayadevajI ! Ape A vakhate amArAM makAnamAM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. vIraziromaNI vastupALa. padhArI kharekhara amane upakata karyA che; Apa kRpA karIne ApanAM AgamananAM prayojanane kaheze, te vizeSa upakAra thaze." A daramyAna jayadeva te pelI navajuvAna kusumakaLIne jovAmAM tallIna thaI gayo hato, paraMtu e strI bolatI baMdha thaI eTale tenAM kathanane kAMIka uttara Apavo paDaze, ema vicArIne te jarA svastha thaye ane e strInA sAme joIne bolyo. mamama to mane ApelA AvakAra mATe huM tamAre atyaMta AbhArI chuM." jayadeve kahyuM. "ane mArAM AgamananuM prayojana te kAMI khAsa nathI. Aja sAMje nagara bahAranAM maMdiramAM meM A yuvatInuM gAna sAMbhaLyuM hatuM ane te eTaluM badhuM karNapriya hatuM ke hajI paNa e avAja ane kaMThanI halakane huM visarI gayo nathI. eja vakhatathI huM tamArI oLakhANa meLavavAne ane tamArA paricayamAM AvavAne Atura banyo chuM; paraMtu maMdiranA pUjArInI kuTilatAthI te vakhate tamArA paricayane meLavI zakyo nahoto. paNa mAre tamArA paricayamAM tarataja AvavuM, e IzvarI saMketa hovAthI huM atyAre pharavA nIka Lyo. mArAM makAnathI thoDe dUra AvatAM sAMje maMdiramAM sAMbhaLela avAja punaH mArA sAMbhaLavAmAM Avyo ane avAjanI dizA tarapha cAlatAM chevaTa huM ahIM tamArI sanmukha AvI pahoMcyo. A uparathI mArA AgamananuM kAraNa te tame samajI zakayAM haze ?" - jayadevanuM lAMbu kathana pUruM thayuM eTale e strIe kahyuM. "hA, Apa sAMje maMdiramAM darzana mATe AvyA hatA ane pUjArIne amArI oLakhANa pUchatA hatA, e mane yAda che." tyAre have tame koNa che, kyAMnA rahevAsI che ane tamArAM nAma zAM che, te kaheze te tamAre mArA upara upakAra thaze. jayadeve ArjavatAthI kahyuM. "Apa amArI oLakhANa meLavavAne ATalA badhA Atura kema che, e huM samajI zaktI nathI." e strIe sahaja Azcaryane bhAva darzAvI kahyuM. "paNa jyAre Apa amAro paricaya meLavavAne Aturaja che, tyAre Apane sajajana purUSa dhArIne amAro paricaya ApavAne mane kazI harakata nathI." eTaluM kahIne e strI kSaNavAra cUpa rahI. teNe eka vAra jayadeva tarapha ane eka vAra tenI pAse beThelI yuvatI tarapha joyuM ane tyAra Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehamugdha. pa7 pachI kahyuM. jayadevajI ! ame dhoLakAnA rahevAsI chIe, ane yAtrAne mATe nIkaLyAM chIe. jade ja sthaLe yAtrA karatAM karatAM ame thoDAka divasothI ahiM khaMbhAtamAM AvyA chIe. A nagara maMdiranuM prakhyAta sthaLa hovAthI amAre vicAra ahIM keTalAka divasa rahevAno che ane tyArabAda bharUca javAno che. ame banne bahena chIe. mAruM nAma tejaprabhA ane mArI nAnI bahenanuM nAma kamaLA che." jayadeve khuzI thatAM kahyuM. "tamAre paricaya meLavIne huM ghaNuM" kRtArtha thayo chuM; paraMtu hajI mArI eka abhilASA che ane te je tamArI bahena pUrNa karaze, to huM vadhAre kRtArtha thaIza." ApanI zI abhilASA che?" tejaprabhAe pUchyuM. "mane saMgItane ghaNe zokha che ane e kaLA tamArI bahena bahu sArI rIte jANatA jaNAya che; mATe ekAda sumadhura gAna temanA kokila kaMThathI saMbhaLAvavAnI te kRpA kare to mane ghaNe AnaMda thaze." jayadeve potAnI abhilASA kahI batAvI. tejaprabhAe kamaLA tarapha joyuM. ane pachI kahyuM. "bhale ApanI 1 e abhilASAne kamaLA pUrNa karaze; ApanA jevA moTA mANasanI abhilASAne amAre mAna ApavuM joIe." e pachI tejaprabhAe kamaLAne netrasaMketa karyo. kamaLAe vINuM ne hAthamAM lIdhI ane tene banAvavAnuM zarU karyuM, gAnanI zarUAta karatAM tenAM mukha upara lajajA ane zaramanI chAyA chavAI gaI, paraMtu mahA mahenate tene dUra karIne teNe tenA kaMThane khullo mUkayo. gAna jema jema vadhavA lAgyuM tema tema jayadeva masta banIne DelavA ane vacce vAha vAhanA zabda pUkAravA lAgyo. kamaLAe A vakhate potAnI kaLAne evI sarvottama rIte darzAvI ApI ane virahavyathAnuM gAna evA te hAvabhAvapUrvaka gAI batAvyuM ke jayadeva je rasika yuvaka masta banI DolavA lAge te e sarvathA svAbhAvika ja hatuM. gAna pUruM thayuM paNa jayadevanI taMdrAuDI nahi, eTale tejaprabhAe kahyuM. "jayadevajI ! ze vicAra kare che ?" jayadeve taMdrAmAMthI jAgIne kahyuM. "vicAra te eja karuM chuM ke AvI uttama kaLA dharAvavAne mATe tamArI bahenanI huM zI prazaMsA karuM ane mArA AnaMdane zI rIte bAhera darzAvI ApuM ? kamaLAne kaMTha eTale badho madhura che ke e mAnuSI strI nahi paNa devakeTInI kinnarI che." Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 vIraziromaNI vastupALa. tejaprabhAe kamaLA tarapha joIne smita hAsya karyuM. ane te joIne kamaLA zaramAI gaI, teNe avanata mukhe ekavAra jayadeva tarapha joI lIdhuM. thoDI vAra pachI jayadeve kahyuM. "mane saMgItane eTale badhe zekha che ke koI gAnAra hoya, te huM dehanuM paNa bhAna bhUlIne sAMbhavyAja karuM ane tethI kamaLA hajI paNa gAya ane huM sAMbhaLuM evI mArI AMtarika icchA che; paraMtu Ajane Ajaja tamane vadhAre taradI ApavAnI mArI icchA nathI. tamane je mArAM AgamanathI kazI harakata paDatI na hoya, to huM haMmezA ahIM A vakhate AvIne kama-LAnI gAyanakaLAno lAbha lIdhA karIza." - tejaprabhAe tarataja kahyuM. "ApanA jevA sajjana purUSa amArAM AMgaNe Ave, e te amArUM sadbhAgya kahevAya. ApanAM AgamanathI amane kazI paNa harakata paDavAnI nathI; Apa khuzIthI padhAraje." e mATe huM tamAre AbhAra mAnuM chuM." jayadeva ema kahIne Asana uparathI uThe ane pitAnA hAthanI AMgaLImAMthI bahumUlya vIMTI kahADIne kahyuM. "ApaNuM parasparanI AjanI oLakhANanI yAdagIrImAM huM A nirjIva bheTa kamaLAne ApavA IcchA rAkhuM chuM. je strIkArI mane vadhAre AbhArI karaze. evI AzA che." tejaprabhAe kamaLAne kahyuM. "kamaLA! jayadevajI oLakhANanAM aracinha tarIke e bheTa tane ApatA hovAthI te levAmAM kazI paNa harakta nathI, mATe khuzIthI tuM tene svIkAra kara. kamaLAe kiMcita krodhabharI najara tenA tarapha karI ane pachI avanata mukhe pitAno kamaLadaMDa samAna hAtha lAMbo karyo, jayadeve e navajuvAna yuvatI tarapha tRSAtura nayanAe jotAM jotAM tenA hAthamAM vIMTI mUkI pachI IcchA nahi chatAM paNa te dhIme dhIme tyAMthI cAlyA gaye. prakaraNa 8 muM. duSTanuM damana khaMbhAtamAM mahAmAtya vastupALanI svArI AvyAne keTalAka divase vyatita thaI gayA hatA. khaMbhAta vastupALanA sIdhA adhikA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTanuM damana, ramAM hevAthI tene vicAra khaMbhAtamAM hAla turata rahevAno hate. kAraNa ke lAMbo samaya eka sthaLe rahevAthI rAja ane prajAnI sthiti kevI che ane adhikArIo taraphathI lekene kAMI duHkha che ke nahi, e badhI hakIkta satya svarUpamAM jANI zakAya che, ema tenI mAnyatA hatI. sajananuM sanmAna ane duSTonuM damana e vastupALanuM rAjakIya khAsa dhyeya hatuM ane tethI te sAdhu, sanyAsI, paMDita, kavi, ane citrakAra ItyAdi nuM sanmAna karato hato ane temane rAjamada, dhanamada ke sattAnA madathI AMdhaLA banelA manuSya taraphathI kAMI harakata thAya che ke nahi, enI bahu kALajI rAkhatuM hatuM. tenA adhikAramAM aizvaryane mAna nahotuM; paraMtu vikatA ane sajajanatAne bahumAna hatAM ane evA guNI manuSyone mahAmAtya uttejana ApavAmAM jarA paNa kacAza rAkhato nahato. vastupALa mAtra rAjyane pradhAna ke sainyane senAnAyakaja nahote, paraMtu te vidvAna, paMDita ane kavi hato ane tethI prajAjane tene pitAne AtmabaMdhu gaNune hRdayathI pUjatA hatA. khaMbhAtamAM vastupALano AvAsa judo hato. e AvAsanA eka khaMDamAM vidvAnonI sabhA bharIne te beThe hatA ane kavionI avanavI kalpanAmAM AnaMdano anubhava karI rahyo hate. vastupALa eTale badhe rasika hato ke pitAnI rasavRttine piSavAnI khAtara te keTalAka rasajJa kavione pitAnI sAthe ja rAkhatA hatA ane rAjyakAryamAMthI jyAre jyAre vakhata maLatuM, tyAre tyAre te kavione ekaThA karIne kAvyAlApa karavAmAM moja mAnato hato. keTalAka samaya AnaMdano A rIte upabhoga karyA pachI vastupALa rAjyakAryane mATe bIjA khaMDamAM gayA ane vidvAne potapotAnA kAmane mATe cAlyA gayA. A khaMDamAM salakSa ane jayadeva bane beThA hatA. mahAmAtyane joI temaNe ubhA thaIne tenuM sanmAna karyuM. vastupALa pitAnAM Asana upara beThe eTale salakSa ane jayadeva paNa ucita jagyAe besI gayA ane kSaNavAra e khaMDamAM zAMti patharAI rahI. thoDI vAra pachI vastupAle salakSa tarapha joIne pUchayuM; "mahetA !. jayadevane have kAmakAjamAM kAMI aDacaNa AvatI nahi hoya ane temane ahIM khaMbhAtamAM rahevuM paNa gamatuM haze." ApanI mAnyatA satya che." salakSe javAba Apo. "prathama temane barAbara gamatuM nahotuM ane Akho divasa udAsa rahyA karatA hatA, paraMtu have te temane ahIM rahevAnuM bahuja gamI gayuM che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 vizimaNI vastupALa. temaja rAjakAryamAM paNa te umaMgathI bhAga le che. mane lAge che ke, jayadeva DAka samayamAM rAjyanA dareka kAmamAM kuzaLa banI jaze." eTalA mATe te meM temane ahIM tamArI pAse mokalyA che ane jANIne mane saMtoSa thAya che ke temane ahIM mokalavAno mAre hetu lagabhaga pAra paDyo che." vastupALe jayadevanI tarapha joIne kahyuM. * jayadeva avanata mukhe A vArtAlApa sAMbhaLI rahyo hato, paraMtu tenA manamAM zaMkA hatI ke menakAnuM Agamana vastupALanA jANavAmAM AvyuM che ke nahi. A vArtAlApa eTalethI aTakI jAya to ThIka, ema te IcchatA ho ane thayuM paNa emaja, vastupALanuM kathana pUruM thatAM salakSa bolavA jato hato, paNa te kAMI paNa bole e pahelAM vastupALIno eka sevaka khaMDamAM AvI pahoMce ane mahAmAtyane namIne sAme. ubho rahyo. vastupALa tenA sAmuM joyuM eTale teNe namratAthI kahyuM. "A. nagarano eka vaNika Apane maLavAne mATe Icache che ane AjJAnI rAha ' jeto bahAra ubho che." "tene aMdara AvavA de." vastupALe AjJA karI. sevaka namIne cAlyo gayo ane thoDIvAramAM madhyama vayanA eka purUSe e khaMDamAM praveza karyo. teNe sAdAM vastro paherelAM hatAM ane tenI sukhakAti tejasvI paNa sahaja jhAMkhI paDI gayelI hatI. te mahAmAtyane ane salakSa tathA jayadevane anukrame name ane sanmukha ubho rahyo. vastupALe tene barAbara nihALI laIne kahyuM. "mane maLavAne mATe AvyA che, te tame ja ke?" "jI, hA." te vaNike uttara Ape. "bese." vastupALe tene besavAnI sUcanA karatAM kahyuM. "tamAruM nAma zuM che?" vaNike sAme besatAM javAba Ape. "mAruM nAma devajI che." devajI!" vastupALa tene tenAM nAmathI saMbodhIne kahyuM. "tame mane zuM kAraNathI maLavAne AvyA che? tamAre kAMI khAnagI vAta kahevAnI hoya, to ApaNe ekAMtamAM ja rahIe." mahAmAtyanuM kathana sAMbhaLatAMja salakSa ane jayadeva tarataja ubhA thayA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dunuM damana devajIe temanA tarapha joIne kahyuM. "jI, nA. mAre kAMI khAnagI vAta kahevAnI nathI. mAre to eka bAbatamAM phariyAda karavAnI che." bese." vastupALe salakSa ane jayadevane anulakSIne kahyuM. ane pachI devajIne pUchayuM. "zI phariyAda karavAnI che ane kAnI virUddha ?" devajIe kSaNavAraparyata vicAra karIne kahevA mAMDayuM. " maMtrIzvara ! mAre je phariyAda karavAnI che, te A nagaranA dhanADhaya musalamAna vyApArI sadInI virUddhanI che. hakIkata evI che ke ame A nagaranA rahevAsI chIe. mArA pitA sagara nirdhAnAvasthAmAM AvI javAthI ane mArAM kuTuMbana nirvAha calAvavA mATe vahANavaTI sadInI sevAvRtti karatA hatA. A sadIka vahAvraTI keTalAka varSothI A nagaramAM AvIne rahela che ane teno vyApAra bahoLo hovAthI tathA tenAM vahANe dezaparadezamAM jatAM hovAthI te mAro zrImaMta banI gayo che. dhananA madathI te eTale badho abhimAnI banI gayo che ke sarva kene tRNa samAna gaNe che ane rAjanA adhikArIonI paNa paravA ke darakAra karato nathI. mArA pitA A vepArInI cAkarI karatA hatA. eka divase mArA pitA pitAnA zeThanA vepArane mATe samudramArgo paradeza gayA ane tyAM keTalAka samaya rahI ghaNuM dhana pedA karIne pAchA AvyA. temaNe pedA kareluM badhuM dhana sadIkane ApI dIdhuM hatuM; to paNa kaI durjananI salAhathI mArA pitA upara zaMkA lAvIne teNe amAruM sarvasva luMTI lIdhuM ane gupta rIte mArA pitAno vadha karAvI nAMkhe. A pramANe teNe amArA upara anyAya gujAryo che ane eTalA mATeja huM ApanI pAse nyAya meLavavAne A vyo chuM. Apa A nagaramAM padhAryA, te pahelAM meM zrImAna salakSa mahetA pAse A bAbatamAM phariyAda karI hatI. paraMtu temaNe Ajaparyata e viSayamAM kAMI karyuM hoya, ema mane jaNAtuM nathI. have te Apa mArI hakIkata dhyAnamAM laI mane nyAya Apaze, to huM Apano upakAra jIvanabhara bhUlIza nahi." devajInI hakIkata sAMbhaLIne vastupALa vicAramAM paDI gaye. kSaNa vAra rahI teNe salakSane pUchyuM. "devajInI A hakIkata satya che ke teNe tamArI pAse nyAya maLavA vinaMti karI hatI ?" "teNe mArI pAse phariyAda karI hatI, paraMtu ApanI svArI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 vIrahimaNI vastuLa AvavAnI hovAthI ApanI pAse jatano nyAya karAvavA mATe meM Ajaparyata e saMbaMdhamAM kAMI tapAsa karI nathI. have ApanI AjJA hoya, te pramANe karavAne huM tayAra chuM." salakSe javAba ApatAM kahyuM. salakSa mahetA !" vastupALe gaMbhIratAthI kahyuM. "tamArI A rIta prazaMsApAtra nathI. devajIe phariyAda karI ke tarataja tamAre tapAsa karI yogya nyAya Apavo joIto hata; kAraNa ke e viSayamAM tamane saMpUrNa adhikAra che. nyAya meLavavAne mATe prajAjanone sahaja paNa muzkelI bhegavavI na paDe, e mAro khAsa Azaya che ane tame e Azayane jANatAM chatAM A kAmamAM DhIla karI che, e kaI rIte yogya karyuM nathI." "e mATe huM dilagIra chuM." salakSe pitAnI dilagIrI jAhera karI. ThIka, paNa bhaviSyamAM have tame sAvaceta raheje." vastupALe ema kahIne devajI tarapha joyuM ane tene kahyuM. "devajI ! tamArI hakIkatane meM barobara sAMbhaLI che ane tamane nyAya ApavAne mATe sadIkane huM hamaNAM ja ahIM belAvuM chuM." devajI kAMI na belatAM gupacUpa besI rahyo eTale vastupALe sadIkane bolAvI lAvavAnI salakSane AjJA ApI. salakSe tarataja eka sevakane bolAvI lAvavA mokalyo. daramyAna vastupALe devajIne kahyuM. "tamAre nirvAhanuM kAMI sAdhana na hoya, te te mATe rAjyanI sevA karavAnI tamArI IcchA che ? ane je tamArI evI IcchA hoya, to huM tamane rAjyanI sevAmAM ghaNI khuzIthI rAkhIza." devajIe khuzI thatAM kahyuM. " hAlamAM mAruM svasva luMTAI gayuM hovAthI svataMtra vepAra karavA mArI pAse dhana nathI ane tethI huM rAjyanI sevAmAM rahevAne ghaNoja khuzI chuM. Apa kRpA karIne mane mArA lAyaka jagyA Apaze, te huM Apane upakAra mAnIza." bhale, AjathI ja huM tamane jayadeva mahetAnI nIce kaSAgAramAM nAmu lakhavAnAM kAma upara niyukta karuM chuM ane tame je sAruM kAma karaze, te AgaLa upara tamane moTI jagyA ApavAmAM Avaze." vastupALe kahyuM. - devajIe mahAmAtyano AbhAra mAnyo ane tyArabAda te AgaLa belavA jato hato eTalAmAM je sevaka sadIkane belAvI lAvavAne gaye. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dunuM damana. hata, te AvI pahoMcyo ane teNe mahAmAtyane namIne kahyuM. "ApanI AjJAthI huM sadIka vahANavaTIne bolAvavAne gayo hato. tenA AvAse, jaI meM ApanI AjJA tene kahI darzAvI eTale te krodhAtura banI gayo ane ApanI sanmukha AvavAnI spaSTa nA pADI. vizeSamAM teNe kahevarAvyuM che ke huM koI paNa adhikArInAM ghera jato nathI, mATe maMtrIzvarane kAma hoya, te khuzIthI mArAM ghera Ave." vastupALa sevakanuM kathana sAMbhaLIne krodhAtura thayo nahi. mAtra tenI vizALa AMkho sakhta thaI ane teNe potAno hAtha mUcho upara pheravyo. tenA bhavya kapALa uparanI karacalIo spaSTa dekhAvA lAgI. teNe salakSane prazna karyo, " tyAre zuM ApaNe sadInAM ghera javuM paDaze?" salakSe saraLatAthI uttara Apyo. "hA, emajaamAre paNa kAMI kAma hoya, to tene ahIM nahi bolAvatAM ame jAteja tenAM ghera jaIe chIe." salakSano uttara sAMbhaLIne vastupALanI lAla Akho vadhAre lAla thaI. teNe gaMbhIratAthI kahyuM. "bhale, cAle tyAre." ema kahetAMja vastupALa uThe. teNe sevakane netrasaMketa karyo eTale te namIne tarataja cAle gaye. vastupALa taiyAra thaIne AvAsanI bahAra nIkaLyo. tenI pAchaLa lakSa, jayadeva ane devajI paNa bahAra nIkaLyA. AvAsanAM mukhadvAre vastupALano ghoDo ane bIjA so ghoDesvAro taiyAra ubhA hatA. vastupALa ghoDA upara svAra thayo. salakSa ane jayadeva paNa ghoDesvAra thaIne AgaLa cAlyA. temanI pAchaLa vastupALa ane tenI pAchaLa so joDesvAre e pramANe cAlatAM teo badhA sadIkanAM makAne AvI pahoMcyA. sadIka vahANavaTInuM makAna eka bhavya mahAlaya hatuM ane tenAM jevuM majabuta, suMdara ane vizALa makAna AkhA khaMbhAtamAM nahotuM. mahAlayanA mukhadvAre pacIza rakSake hathiyArabaMdha beThelA hatA. teo badhA ubhA thaI gayA ane A badhI zI hakIkata che, e saMbaMdhI pUchaparacha karavA lAgyA; te daramIyAna vastupALanA sainikoe vastupALanI AjJAthI te badhAne keda karI lIdhAM. vatupALa, salakSa ane jayadeva ghoDA uparathI utarIne sIdhA mahAlayanI aMdara cAlyA gayA. temanI pAchaLa vastupALanA daza mANaso paNa gayA. sadIka beThakanA khaMDamAM gAdI takIe paDyo hato ane nagaranA keTalAka vepArIonI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64. * vIrazirAmaNI vastupALa sAthe vepAra saMbaMdhI carcA karI rahyo hato. mahAmAtya vastupALa vagere e khaMDamAM AvI pahoMcyA. teo khaMDanI aMdara gayA ane tenA mANaso bahAra ubhA rahyA. sadIkano dekhAva ane tene ThAThamATha bAdazAhane chAje tevo hato, tenuM kALu paNa bhavya mukha, lAla AMkho ane lAMbI dADhIthI te maI mANasa hoya, ema jaNAtuM hatuM. * teNe salakSa vagere adhikArIone joI vastupALa tarapha najara karIne garvabharyA avAje pUchyuM. "tame dhoLakAnA mahAmAtya vastupALa ke? Ava, bese ane mAruM zuM kAma paDayuM che, te kaho." vastupALe karaDI najare e vepArIne nihALIne joI lIdho ane pachI sAme prazna karyo. "tameja dIka vahANavaTI ke ?" "hA, zuM tame mane oLakhatA nathI " sadIke jarA hasIne kahyuM. duniyAmAM sarva keAI A sadIkane te oLakhe che ane tame oLakhatA nathI, e navAInI vAta che. " " navAI to kharIja."" vastupALe gaMbhIratAthI kahyuM "paNuM gujarAtanA mahAmAtya vastupALane tame paNa oLakhatA jaNAtA nathI." haragIja nahi." dIke tarataja kahyuM. "adhikArIonI oLakhANa huM rAkhaja nathIkAraNake mane temanI zI paravA che?" tyAre amAre tamArI zI darakAra che ke tamArI oLakhANa rASpIe ?" vastupALe svAla karyo. - " are e zuM bole che ?" sadake TaTTAra besatAM kahyuM. "Alamamazahura dIkanI kene paravA nathI ? tame adhikArIo to zuM paNa rAjAo suddhAMta mArI paravA ane darakAra rAkhe che." vastupALanI AMkho sateja thaI. teNe kiMcita jussAthI kahyuM. "ThIka, javAde e vAtane. paNa tame sagara vepArIne vinA kAraNe luMTI laI mArI nAMkhyo che?" devajI vastupALanI pAseja ubho hato. tenA sAme karaDI najare jeI sadake javAba ApavAne badale pUchyuM. " tenuM tamAre zuM kAma che ?" A devajIe e saMbaMdhamAM tamArI virUddha phariyAda karI che ane tethI mAre tene nyAya Apavo che. " vastupALe zAMtithI javAba Ape. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSTanuM damana have sadIka krodhAtura banI gayo. tenI AMkhamAMthI aMgArA kharavA lAgyA. teNe jussAthI kahyuM. " mAro nyAya karanAra A AlamamAM te kaI nathI. mahetAjI! tamAre e sivAya bIjuM kAMI kAma hoya to kaho ane nahi to cAlyA jAo. A sadIkane tame hajI oLakhatA nathI eTale AvI dhraSTatA karavA taiyAra thayA che." paNa tamAre mArA praznano uttara te Apaja paDaze." vastupALe daDhatAthI kahyuM. "devajInI phariyAda kharI che ke khoTI ane tamAre kAMI deSa che ke nahi, e mAre khAsa jANavuM che." sadIka gAdI upara ubho thaI gayo. teNe tIraskArathI kahyuM. "mArI pAsethI uttara meLavanAra tame koNa cho, e huM samajI zakatA nathI, tame game tevA paNa rAjanA nokara che ane huM svataMtra zeTha chuM. mane je yogya lAgyuM, te sagaranA saMbaMdhamAM meM karyuM che, ane tethI tamAre te sAthe koI levAdevA nathI. tame tamAre jevA AvyA che, tevA cAlyA jAo; nahi to tamAre jana paNa jokhamamAM AvI paDaze." have mahAmAtyano raMga badalAI gayo. teNe jussAthI krodhabharyA avAje kahyuM. " sadIka! meM je prazna tamane pUche che, tene spaSTa uttara tamAre Apavo che ke nahi ?" sadIo paNa teTalAja jussAthI javAba Ape. "haragIja nahi." "ema ke ?" vastupALe phATI AMkhe kahyuM. "to pachI saMbhALa tArI talavArane.'' ema kahetAMja vastupALe pitAnI talavArane myAnamukta karI. sadInI talavAra paNa gAdI uparaja paDI hovAthI teNe mahAmAtyanuM anukaraNa karyuM ane te jussAthI vastupALa Upara dhasI AvyuM. vastupALa je atyAra sudhI dRDhatAthI ubho hato, te tvarAthI bALakanI jema khasI gayo ane sadIkanI jamaNI bAjue jaI teNe sadIkanA hAtha upara talavArano eka phaTake lagAvI dIdho. tarataja tenA hAthamAMthI talavAra paDI gaI ane je te tene levA nIce vaLe ke teja vastupALe tene baLapUrvaka dhake mArIne nIce pADI dIdhuM ane te pote tenA upara caDI beThe. te pachI teNe tenA mANasane bUma pADI bolAvyA ane temane sadIkane keda karI kArAgRhamAM laI javAnI AjJA ApI dIdhI. teo sadIkane pakaDIne laI gayA, te pachI vastupALe lakSane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. viraziromaNI vastupALakahyuM. " mahetA ! ame have jaIe chIe ane tame sadIkanI badhI bhakatane kabaje karI rAjabhaMDAramAM atyAreja mokalavAnI goThavaNa kare. ane tyArabAda tame mArI pAse Avaje." - ema kahIne mahAmAtya vastupALa jayadeva ane devajIne sAthe laI tyAMthI cAlyA gaye. - te gayA pachI salakSe sadIkanI badhI mIkta pitAnA mANaso pAse kabaje karAvI rAjabhaMDAramAM mokalI ApI. sadIkanA mANaso sAmA thayA, te badhAne mahAta karIne keda pakaDI lIdhA ane teno AvAsa pitAnA mANasane soMpI te mahAmAtyanA AvAse gayo. -- -- prakaraNa 9 muM. kaLAvatI menakA. priya jayadeva! kahe ke na kahe; paNa tame mane have prathamanI jema cAhatA nathI. mane tamAruM citta keTalAka divasa thayA vyAkuLa jaNAya che ane tame mArI upekSA karatA jaNuo che. huM guNikA chuM, e tame jANe che. koI ekaja purUSa upara prema rAkhavo, e amAro AcAra, naithI ane game te upAye dhana pedA karavuM, e amAro vyavasAya che. te chatAM mArA AcAra vyavasAyano tyAga karI huM mAtra tamane ja cAhuM chuM ane tamArA upara prANa pAtharUM chuM, e tame kema bhUlI jAo che ! pATaNane choDI huM ahIM zA mATe AvI chuM ? mAtra tamArA mATe ja. paNa tamane mArA A svArtha tyAganI kazI kiMmata nathI. meM sAMbhaLyuM che ke tame eka anya ramaNI upara mohita thayA che ane te mATe ja mArI upekSA karavA lAgyA che; tame vyAkuLa paNa eTalA mATe ja rahyA che. zuM A vAta satya che ?" jayadevanI pyArI menakA upara pramANe belIne chelle prazna karI cUpa rahI ane sAme Asana upara beThelA jayadevanA sAme ekAgratAthI joI rahI. jayadeva menakAnuM A vicitra kathana sAMbhaLIne Abho ja banI gaye. teNe menakAne kadi AvA svarUpamAM gaMbhIratAthI vAta karatAM joI nahatI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabhavatI menA. hAsya ane AnaMdanA bhaMDArasamI menakA sadaiva mejamajAmAM rahetI hatI ane jayadevane niravadhi AnaMda pamADatI hatI. paNa te chevaTanuM vAkaya sAMbhaLIne samajI gayo ke kamaLAnI theDI ghaNI hakIkata menakAnA jANa vAmAM AvI haze. teNe mukha upara hAsya lAvIne kahyuM. "mArI menakA ! mojamajA ane gAnatAnanI vAta choDIne tuM Aje A zI vAta kare che, te huM samajI zakatA nathI. AnaMda ane hAsya, e tArAM svabhAvasiddha lakSaNe che, tene tyAga karIne Aje tuM gaMbhIra banI gaI chuM, ane mArA premamAM zaMkAne sthAna Ape che, enuM zuM kAraNa?" kAraNane to tame jANo cho. te chatAM mane pUche che ? e tamArI dhRSTatA che, kaho, kahe; tame kaI ramaNInA pyAramAM phasAyA che ? enAmAM mArA karatAM vizeSa zuM che ? " menakAe kAMIka gussAthI ane kAMIka jussAthI pUchayuM. " tuM ja kahIdene ke huM kaI ramaNInA pyAramAM phasAyo chuM ane tenAmAM tArA karatAM vizeSa zuM che ?"ze uttara Apo, e nahi sujavAthI jayadeve teneja vAkaya pakaDIne sAme prazna karyo. "kaI rakhaDatI sAdhuDI jevI jaNAtI strI ke je keTalAka divasa thayA A nagaramAM AvIne rahI che, tenA pyAramAM tame phasAyA che, e vAta. zuM khoTI che ! haMmezAM rAte tenA utAre tame jAo cho ane bhaktirasanA pado sAMbhaLe che, e zuM asatya che !" menakAe jayadevanA. praznanA uttararUpe be prazno karyA. menakAe hakIkta barobara meLavI che, ema jayadeve tarataja jANI. lIdhuM ane tethI have ze uttara Apo, e viSe te vicAra karavA lAgyo. keTalIkavAra paryata teNe vicAra karyo, paraMtu koI uttara jaDI AvyA nahi. menakAe tarataja kahyuM. "kema uttara ApatA nathI, jayadeva ! meM tamane je strInI vAta, kahI, tenuM nAma kamaLA che ane te sAthe tejaprabhA nAme bIjI strI paNa che, kema kharuM ne !" 1 jayadeva hajI paNa ze uttara Apavo, e saMbaMdhamAM vicAra karatA mauna beThe hatA. menakAe kahyuM; "ane tame kamaLA upara mohita thayA che; kAraNa ke te navayauvanA che; bAkI rU5 ane gAyanakaLA te jema tenAmAM che, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNI vastupALa. tema mArAmAM paNa che. paNa mane dilagIrI eja thAya che ke tame rakhaDatI sAdhuDI jevI jaNAtI strInA mehamAM zuM joIne phasAyA che ! tenAmAM mArA karatAM zI vizeSatA rahelI che ke tame tenA upara mohita thayAche !" jayadeva zI rIte kahI zake ke kamaLAmAM menakA karatAM ghaNI vizeSatA samAyelI hatI, menakA avazya rUpavatI hatI, paNa tenuM rU5 agninI pracaMDa jvALA samAna hatuM, jyAre kamaLAnuM rUpa zItaLa caMdana samAna hatuM. menakAnI AMkha caMcaLa hatI ane temAMthI abhimAna jharatuM hatuM, jyAre kamaLAnI AMkho zAMta hatI ane temAMthI zuddha premanI jyoti jaLahaLatI hatI. ane menakAnuM samasta zarIra skUla madabharyuM hatuM ane tenA pratyeka avayavamAMthI kAmadevanA bANe nIkaLatAM hatAM, jyAre kamaLAnuM samasta zarIra kemaLa hatuM ane tenA pratyeka bhAgamAMthI amRta varSatuM hatuM. DhaMkAmAM menakAnA rUpadarzanathI mANasanuM mana uttejaka banatuM hatuM, jyAre kamaLAnAM rUpadarzanathI mANasanuM mana niravadhi AnaMdamAM DubI jatuM hatuM. paNa A satyane spaSTa karavAnI jayadevamAM hiMmata nahatI. menakAnA pAzamAM te e sapaDAI gayeluM hatuM ke tene spaSTa kahI nAMkhIne tene tyAga karI zake tema nahatuM. jayadeve jarA hasIne kahyuM. "vahAlI menakA ! tAruM kathana keTaleka aMze satya che ane keTaleka aMze asatya che. kamaLA gAyanakaLAmAM kuzaLa hovAthI huM haMmezA tenA utAre tenuM gAna sAMbhaLavAne jAuM chuM, paraMtu huM tenA mohamAM phasAyo nathI. tuM jANe che ke mane gAnatAnane ghaNo zokha che ane tethI tenI majA mANavAne mATe huM game tyAM javAne paNa acakAtuM nathI. bAkI mAro je prema tArA upara che, te kaI rIte juna thavAne nathI, e nizcayathI mAnaje." paNa tamAre gAna sAMbhaLavuM hoya te huM kyAM nathI ! " menakAe kahyuM. "huM gAyanakaLA jANuM chuM, ane te mATe AkhuM dhULakA mArI pAchaLa gAMDu thayela che, e tame jANe che, tema chatAM mAruM gAna sAMbhaLavuM 5DayuM mUkIne eka ajANI ane gAyanakaLAthI ajJAta strInuM gAna sAMbhaLavA haMmezAM jAo cho, eja batAvI Ape che ke tame e strInA mehamAM phasAyA che, " menakAnuM bolavuM sAMbhaLIne jayadeva avanata mukhe mauna besI rahyo hato. menakAe AgaLa kahyuM. "ane tame tenA mohamAM phasAyA cho, enuM bIjuM paNa kAraNa che ane tamArAthI tenI nA pADI zakAze nahi." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLAvatI menakA. 69 jayadeve jIjJAsAthI pUchayuM. "te kAraNa zuM che?" . eja ke tame prathamanI jema have mArI pAse AvatA nathI; pahelA haMmezAM AvatA hatA ane have cAra ke cha divase Ave che. tame mArI upekSA kare che, enuM A spaSTa udAharaNa che." menakAe kAraNane spaSTa karatAM kahyuM. jayadeva menakAne rIjhavavAnI vicAramALA manamAM goThavato jato. hato. teNe kahyuM. "menakA ! paNa te darzAvelAM kAraNano mArI pAse bacAva che, have huM tArI pAse haMmezAM AvatA nathI, enuM kAraNa tuM kahe che tethI bIjuM ja che. hamaNAM mahAmAtyanI svArI ahIM AvelI che ane tethI mAre ghaNo samaya temanI pAse rahevuM paDe che tathA rAjyanAM kAmamAM guMthAI rahevuM paDe che. A kAraNathI huM, tArI pAse dararoja AvI zakato nathI." barobara che." kaLAvatI menakAe laMgamAM kahyuM. "ane tema chatAM kamaLAnI pAse te haMmezAM jaI zake che." - jayadevathI have kAMI kahI zakAya tema nahotuM. teNe sahaja dilagIrIne bhAva darzAvatAM kahyuM. "vhAlI menakA, Aje tArA manamAM zuM bhUta bharAyuM che ke haMmezAMnI mojamajAne mUkI nirarthaka vAdavivAdamAM samayane vyatita kare che ? meM je kAraNa darzAvyuM, te satyaja che ane te mAnavuM ke nahi, e tArI IcchAnI vAta che. bAkI jyAMsudhI mahAmAtyano mukAma ahIM raheze, tyAM sudhI mArAthI tArI pAse niyamita AvI zakAze nahi; kAraNake mane temanI taraphane bhaya paNa rahyA kare che ke je tArAM AgamananI temane khabara paDaze to vaLI mane bIjA sthaLe mekalI deze ane e rIte pharIne ApaNe viyoga thaze.' "ThIka che." menakAe gaMbhIratAthI kahyuM. "tamane mahAmAtyano je bhaya che, te dUra thAya te pachI tame prathamanI jema niyamita Avaze kharAne?" "avazya" jayadeve TuMkamAMja uttara Apyo. e pachI menakAe kAMI kahyuM nahi ane jayadeva menakAnI rajA laI svasthAnake gayo. pAchaLa menakA potAnA vicAramAM paDI gaI. - menakA dhoLakAnI prasiddha guNikA hatI. tene pitAnI kaLAnuM abhimAna hatuM. zekhIna lokamAM tenAM rUpa ane kaLAnA guNAnuvAda Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17% - vIraziromaNI vastupALa gavAtA hatA. moTA zrImati ane sattAdhArIo tenI kRpA meLavavAne Atura rahetA hatA, paNa teNe badhAno tiraskAra karIne mAtra jayadevane pitAno premI banAvyo hato. te jayadevane kharA aMtaHkaraNathI cAhatI hatI ane tethI te potAnA mohapAzamAM kAyama rahyA kare, evA prayatnamAM rahetI hatI. paNa tene khabara nahotI ke purUSa bhegI bhramara che; te kadipaNuM ekaja puSpano rasa grahaNa karato nathI. rasa ekaThA karavAne tene ghaNAM puSpo joIe chIe. jyAre menakAe jAyuM ke tene priya jayadeva kaI ajANI strInA premamAM phasAye che, tyAre tenAM abhimAnane phaTako paDaye. teNe jayadevane game te upAye pitAnA kAbumAM rAkhavAno nizcaya karyo ane teNe e nizcayano prAthamika upaga jayadeva jyAre tenI pAse Avyo tyAre upara pramANe karyo. vicAramAM ne vicAramAM tene AkhI rAta nidrA AvI nahi, teNe game te upAye kamaLA ane tejaprabhAnI sAthe mitratA bAMdhavAno nizcaya karyo ane mahAmAtya vastupALane mahAta karavAnuM paNa lIdhuM. AkhI rAta AvA prakAranA vicAromAM gALI te jyAre prabhAte uThI, tyAre sUryodaya sthaI gaye hato ane samasta khaMbhAta pravRttimAM paDeluM hatuM. daMtadhAvana, zauca ItyAdi kAryathI paravArIne menakAe gRhasthanI strIne chAjatAM vastro paridhAna karyA ane tyArabAda te kamaLAnA utAre javAne nIkaLI. kamaLAno utAre bahu dUra nahi hovAthI menakA DIvAramAM tyAM pahoMcI gaI ane nokarathI tapAsa karAvI kamaLA ane tejaprabhA jayAM beThI hatI, tyAM jaIne ubhI rahI. tejaprabhAe tenA sAme joyuM ane tene Azcarya thayuM. paNa teNe Azcaryane chupAvI kahyuM. "Avo, bahena ! tame koNa cho ane atre zAmATe AvyA che ?" menakAe tejaprabhA tathA kamaLAne dhyAnapUrvaka joI lIdhA bAda kahyuM. "huM eka gRhasthanI strI chuM ane tamArAM A makAnathI najIkamAMja rahuM chuM. A makAnamAM tame AvIne rahyA, tyArathI huM tamArI pAse AvavAno vicAra karatI hatI, paraMtu gharanA kAmakAjane laI avAtuM na hatuM. Aje darzana karavA jatAM vicAra thoke lAvane jarA jaI AvuM." tejaprabhAe jarA hasIne kahyuM. "tame AvyA e sAruM karyuM. tamane joine ame khuzI thayA chIe. besone bahena ! ubhA che kema ?" menakAe kamaLAnI pAse besatAM kahyuM. "tamAruM nAma tejaprabhA ane A bahenanuM nAma kamaLA kharuM ne?" Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLAvatI menakA. 1 "hA." tejaprabhAe TuMke uttara ApatAM pUchayuM. "ane tamAruM nAma zuM che?" "viyA "mArUM nAma - menakAe jarA acakAtAM javAba Ape. "vijayA bahena ! vAhavAha nAma te ghaNuM uttama che." tejaprabhAe kamaLA tarapha joI hasIne kahyuM. ane tamArAM bannenAM nAma paNa kayAM uttama nathI"menakAe kahyuM. " paNa tejaprabhA bahena ! tame kayAMnA rahevAsI che ane ahIM khaMbhAtamAM zA arthe AvI rahelAM cho?" "ame rahevAsI te dhoLakAnAM chIe. tejaprabhAe sarala bhAve. uttara Ape. "ane yAtrA nimitte nIkaLelAM chIe. khaMbhAta maMdironuM nagara hevAthI yAtrAnAM sthaLa jevuM che ane tethIja ame ahIM AvyAM chIe temaja hAla ahIM rokAvAnAM paNa chIe." "bahu sArI vAta che." menakAe kahyuM. "paNa tame tathA tamArI. bahena kamaLAe kaSAya vastro kema paheryA che? zuM tamAre vicAra saMsA-- rane tyAga karavAno che ?" nA, ema to nahi; paraMtu saMsAra upara amane bahu meha rahyo nahi hevAthI ame sAdAM vastro paheravAnuM pasaMda karIe chIe." tejaprabhAe uttara ApIne pUchyuM. "e te ThIka, vijayA bahena! paNa tame A nagaranAMja rahevAsI che ke bIjA koI nagaranAM ?" menakAe tejaprabhAnAM mukhanuM avalokana karIne uttara Ape. "huM to mULathIja A nagaranI rahevAsI chuM; mAruM piyara temaja sAsaruM ane A nagaramAM ja che." ema ke?" tejaprabhAe jarA Azcaryane bhAva darzAvIne kahyuM. " tyAre te tame moTAM bhAgyazALI ke patinA sahavAsamAM rahyAM chatAM mAtA-pitA tathA bahena-bAMdhavanA sahavAsane lAbha paNa laI zake che." hA, che to emaja. " menakAe kahyuM ane pachI kamaLA tarapha joI tene saMbodhIne pUchayuM. "tame kema kAMI bolatAM nathI. kamaLA bahena ! " uttaramAM kamaLAe jarA hAsya karyuM, tejaprabhAe javAba Ape.. " tene bahuja gheruM belavAnI Teva che." Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNi vastupALaDAboluM mANasa mane game kharUM; paNa kAMIka te bolavuM joIe ne ?" menakAe kahyuM. - " hA, paNa te zaramALa hevAthI aparicita mANasa sAthe bahu belatI nathI. tamAre paricaya jema jema vadhatuM jaze, tema tema tenI zarama cAlI jaze ane te tamArI sAthe hasI maLIne belaze." tejaprabhAe kamaLA tarapha joIne kahyuM. * " hA e vAta kharI. aparicita mANasanI sAthe vAtacitta karatAM jarA kSobha thAya kharo." menakA ema kahIne ubhI thaI. " have huM jaiza, tejaprabhA bahena! paNa tame kaI kaIvAra mArA AvAse AvatAM raheje. kaho to AjakAla tame kaho tyAre mArI dAsIne tamane teDavA mATe mokaluM ?" "have ApaNe oLakhANa thaI che eTale ame paNa tamArAM makAne AvazuM " tejaprabhAe paNa ubhA thatAM kahyuM. " ane tame paNa kAI koI vAra AvatAM raheje." "bahu sArU." ema kahI hasIne menakA cAlI gaI. - te gayA pachI tejaprabhAe kamaLAne pUchyuM. "A strIne tame oLakhI ke nahi ?" kema, teNe tenI oLakhANa pitAnI jAteja ApI hatI ne ?" kamaLAe sAmo svAla karyo. , " tyAre tame tene oLakhI nathI." tejaprabhAe kahyuM. "gRhasthanI strI banIne tathA vijyA nAma dhAraNa karIne AvelI e strI bIjI kaI nahi paNa tamArI zakaya banIne beThelI kaLAvatI menakA hatI." "menakA !" kamaLAne avAja phATI gaye. "zuM kahe che ? e bhalI ane bhoLI jaNAtI strI menakA hatI ?" avazya. paNa zuM tame tene bhalI ane bhoLI mAno cho ? " tejaprabhAe javAba ApatAM pUchyuM. - "paNa te ahIM khaMbhAtamAM kyAMthI ?kamaLAe javAba ApavAne badale prazna karyo. mane paNa eja prazna thAya che." tejaprabhAe uttara Ape. kamaLAnAM mukha upara nirAzA ane tejaprabhAnAM mukha upara Azcarya A vakhate chavAI rahyAM hatAM. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAcina mahetA. prakaraNa 10 muM. cAciMga mahetA. mahAmAtya vastupALe musalamAna vahANavaTI sadIkane prathama keda karyo hato, paraMtu pAchaLathI dayA lAvIne tene phoDI mUkyA hatA ane khaMbhAtano tyAga karI anyatra cAlyA javAnI Aza karI hatI. dIka abhimAnI ane krodhI hato. teNe A apamAnane badale vALavAno nizcaya karyo hato. te tarata ja tenA mitra sidhurAjaputra zaMkha pAse gayo. A zakha vaDavA baMdarano saradAra hatuM ane AsapAsanA pradeza upara tenI ANa vartatI hatI. sAdIka tene maLyo. teNe potAnAM vitakanI vAta kahI ane khaMbhAta upara caDI AvavAnI salAha ApI. zaMkha baLavAna hatA. tenI pAse sainya paNa vipula hatuM. khaMbhAta baMdarane jItI levAnI tenI IcchA hatI. teNe potAnA mitra sadIkanI salAha mAnya karI. ane te khaMbhAta upara jIta meLavavAne taiyAra thaze. vastupALane cAra purUSo dvArA A hakIkatanI khabara paDI hatI. teNe dhoLakAthI cAciMga maMtrIne sainya sAthe bolAvyA hatA ane khaMbhAtamAM yuddhanI taiyArIo cAlI rahI hatI. mahAmAtyanAM AgamanathI zAMta ane AnaMdI baneluM khaMbhAta yuddhanI vAto sAMbhaLIne khaLakhaLI uThayuM ane AkhA nagaramAM sadIka, zaMkha, devajI ane yuddhanI vAte thavA lAgI. mahAmaMtrI sainyanI tapAsa karIne nagaramAM pAcho vaLato hato. dhoLakAthI cAciMga maMtrI AvI gayo hato ane te atyAre mahAmaMtrInI sAtheja hatA. khaMbhAta nagarano durga atyaMta majabuta hatA. mahAmaMtrI vastupALa ane maMtrI cAciMga durgane jotAM jotAM AgaLa cAlyA jatA hatA. temanI sAthe bhuvanapALa nAme eka saradAra paNa hato. maunane bhaMga karI vastupALe pUchayuM. "nAgaDa mahetAnuM kema cAle che ? pele sanyAsI banela jayaMtasiMha hamaNuM kayAM che ?" "te divasanA banAva pachI nAgaDa mahetA jarA vadhAre sAvaceta banyA che ane je kAMI kare che, te bahuja saMbhALa pUrvaka kare che." cAciMge Uttara ApatAM kahyuM. "ane jayaMtasiMha hamaNuM peLakAmAM to nathI. mane lAge che ke te pATaNamAM hevo joIe " Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNi vastupALa* * "mane paNa emaja lAge che." vastupALe kahyuM. "paNa tamane enA nivAsanI cokkasa khabara hovI joIe." barAbara che. paNa have huM enI khabara rAkhatA nathI. jyArathI tenI hilacAlanuM svarUpa mArA jANavAmAM AvyuM che, tyArathI meM tene saMga taLe che. mArA ane enA AzayamAM phera che." cAciMge khulAsAthI kahyuM. e huM jANuM chuM." mahAmaMtrIe kahyuM. " jayaMtasiMhane Azaya pATaNanI sattA tribhuvanapALa solaMkIne apAvavAne che ane tame ethI virUddha che. tame viradhavaLaneja pATaNane mahArAjA jevAne Iccho cho; paraMtu amAtya te nAgaDa mahetA ke tame hovA joIe." nAgaDa mahetA e prayAsa kare che kharA; huM nahi." cAciMge sagarva kahyuM. "mAre mahAmAtya thavuM hoya, to tame kayAM nA pADe che ke mArI IcchAnI ADe Ave che ?" "semezvaradeve khaTapaTa na karI hota to Aje dhoLakAnA mahAmAtya tameja heta ane hajI paNa tame mahAmAtya thavAne IcchatA ho. to huM tamArI ADe AvavAne Icchato nathI; kAraNake nAdAna mitra karatAM DAhyo duzmana vadhAre sAre che." vastupALe spaSTatAthI kahyuM. huM tamAre mitra ke zatru bemAMthI eka paNa nathI, ane mahAmAtya thavA mAgato nathI. nAgaDa mahetAne thavuM hoya to bhale thAya." cAciMge svamAnanI lAgaNIthI kahyuM. tyAre have vAghelA vaMzane jayavAra che. maMtrIo eka bIjAnI IrSA karavAnuM mUkI de te dhoLakAnuM rAjya sarvoparI thAya, emAM jarA paNa zaka nathI." mahAmAtye jarA khuzI thatAM kahyuM. "mazkarI karato nathI tema asatya paNa bolatA nathI, paraMtu dhoLakAnI lagAma jyAM sudhI tamArA hAthamAM che, tyAMsudhI dhoLakAne jyavAroja che. bAkI maMtrIonI khaTapaTa ane temanI IrSAvRtti dUra thavAnI nathI. khaTapaTa ane IrSA e maMtrIonA svabhAvajanya gaNe che." cAcige kahyuM. tame mArI mazkarI karatA nathI, paraMtu prazaMsA to kare ja che." vastupALe cAciMganI sAme najara rAkhIne kahyuM. "bAkI maMtrIonI IrSAvRtti dUra thAya, to pATaNanI paDatImAMthI caDatI thatAM vAra lAge nahi." "tamane satya kahuM ?" cAciMge prazna pUchatAM kahyuM "tamArA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAciMga mahetA. 75 Azayo ane tamArI IcchAone huM jANuM chuM ane mane khAtarI che ke te jarUra pAra paDaze; pATaNane uddhAra tamArA hAthe thaze ane je mArI dhAraNuM AvI na hota, to zuM tame ema dhAro cho ke tame mahAmAtya rahI zake kharA ? mArA Azayo ane IcchAo tamArAthI pAra 5DavAne saMbhava hevAthI ja huM tamArI ADe AvatA nathI; nahi te mahAmAtya thavuM e mArAM manathI kaThina nathI. " "barAbara che." vastupALe cAciMga tarapha tIvra daSTithI joIne kahyuM. "ane hajI paNa jo tame mahAmAtya thavAnI abhilASA rAkhatA hai, te huM tamane mAruM pada atyAre ja ApI devA taiyAra chuM. huM jANuM chuM ke cAciMga mahetA tribhuvanapALa solaMkI ke vIradhavaLa vAghelAe bannemAMthI keAInA pakSamAM nathI; paraMtu taTastha vRttinA che ane tethI temanA hAthe pATaNanI avanati nahi paNa unnatija thaze." cArjiMgane pitAne mahAmAtya thavAnuM gamatuM hatuM. sarvoparI sattAne te lobhI hata; paNa te khaTapaTI ke kapaTI naheto. khaTapaTa ane kapaTathI mahAmAtyanuM pada meLavavAne te rAjI nahe. pATaNana ane gujarAtanA rAjyano te zubhecchaka hatA ane tethI te khaTapaTI ane kArastAnI maMtrIo ane saradAranA pakSamAM rahevA karatAM pATaNanI caDatIne mATe prayatna karanArA viradhavaLa ane vastupALanA pakSamAM rahevAnuM vadhAre pasaMda karatA hatA. teNe zAMtithI kahyuM. " mahAmAtya tame ho ke huM houM, e mAre mana bahu mahattvanI vAta nathI; kAraNake mAre ane tamAro Azaya eka che. pATaNanI prabhutA e mAruM jIvanasutra che ane te pAra pADavAmAM mAre kadAca eka sAmAnya sinika tarIke kAma karavuM paDe; to paNa huM nArAja thavAno nathI. meM tamane kahyuM che ke mAre mahAmAtya thavuM nathI ane je thavuM hoya te mAre mana e vAta bahu sarala che. mahAmAtya tameja raho ane gujarAtanA gauravane vadhAre, eja mArI IcchA che." vastupALe cAciMganAM zuddha hadayanI kadara pIchANuM. teNe smita hAsyapUrvaka kahyuM. "jevI tamArI IcchA; paraMtu A yuddhamAM senApatinuM pada te tamAre svIkAravuM paDaze." "ghaNuM khuzIthI." cAciMge tarataja kahyuM. "ane upasenApatinuM kAma bhuvanapALa karaze." vastupALe saradAra bhuvanapALa tarapha joine kahyuM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virazirAmaNI vastupALa. e paNa barAbara che." cAciMge kahyuM. upara pramANe vArtAlApa karatA karatA teo nagaranA eka daravAjethI bIjA daravAje AvI pahoMcyA hatA. te vakhate sAmethI eka videzI ghoDesvArane nagara tarapha AvatA joIne vastupALa tyAM ubho rahyo. cAciMga ane bhuvanapALa paNa ubhA rahyA, thoDIvAramAM videzI ghoDesvAra temanI lagolaga AvI pahoMcyA. vastupALe tarataja tene kahyuM. "ubhA raho. Ama kayAM jAo cho?" ghoDesvAre vastupALa tarapha joyuM ane gheDAne lagAma kheMcIne ubho rAkhe. teNe kahyuM. "tamAre enI zI jarUra che?" "tame kenI sAthe vAta kare che, enI tamane khabara lAgatI nathI." bhUvanapALe ghoDesvAranuM avivekI valaNa joIne kahyuM. "nA." ghaDevAre TuMkAmAM ja kahyuM. tyAre tamAre jANavuM joIe ke tame mahAmAtya vastupALajInI sAthe vAta karI rahyA cho." bhUvanapALe tene samajaNa pADatAM kahyuM. "ema ke?" ghoDesvAre Azcarya darzAvatAM kahyuM. "mAre emanuM ja kAma che. huM emane ja maLavAne jato hato." vastupALa A daramyAna e videzI gheDesvAra tarapha joI rahyo hato. teNe have tene pUchyuM. " tyAre kahe, tamAre mane maLavA AvavAnuM zuM kAraNa che? tame kayAMthI Ave che ?" ' ghoDesvAre khaMkhAre karIne kahyuM. "huM vaDavAbaMdaranA saradAra ziromaNi zrImAna zaMkha taraphathI AvuM chuM ane temaNe Apelo saMdeza Apane pahoMcADo, e Apane maLavA AvavAnuM kAraNa che." mahAmAtyanI AMkho sateja thaI teNe aMdaranI jIjJAsA paNa bahAranI zAMtithI pUchyuM. "zrImAna zaMkhane saMdeza sAro ja haze ane e mane pahoMcADavAne mATe ja tame AvyA che ?" ghoDesvAre mastIe caDelA ghoDAne zAMta karatAM kahyuM. "huM je saMdeza lAvyo chuM, te sAro che eTaluM ja nahi paNa ApanAM hitane che ane Apane e ApavAne mATe ja mAre khAsa AvavuM paDayuM che." zrImAna zaMkha amArAM hita mATe ATalA badhA tatpara rahe che, e meM Ajeja jANyuM." vastupALe jarA hasIne kahyuM. "ThIka, paNa kaho joIe ke tame zo saMdeza lAvyA cho ?" Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAciMga mahetA. "paNa Ama ubhA page ane cAlatA gheDe saMdeze sAMbhaLavAnuM ThIka paDaze nahi." ghoDesvAre kahyuM. ThIka, cAlo amArI sAthe. " ema kahI vastupALe tenA ghoDAne AgaLa calAvyo ane tenI pAchaLa cAciMga, bhUvanapALa ane videzI ghoDesvAra gayA. vastupALa e ghoDesvArane nagaramAM nahi laI jatAM dhULakAthI je senTa cAciMga mahetAnI saradArI nIce AvyuM hatuM, tenI chAvaNImAM laI gayo. ghoDesvAre e sainyane joI kahyuM. "tamAruM A sainya amArAM sainya karatAM adha bhAganuM paNa nathI. hazepaNa gujarAtI senikanA hAthane tame ja lAgato nathI." bhUvanapALe mUchetAla detAM detAM kahyuM. "tamArAM sainikane hAtha tamArA mutsadI maMtrIethI ja zobhe che. gujarAtanA sainike saurASTranA sainike jevA bahAdUra ane javAMmarda te nathI ja." ghoDesvAre sagarva kahyuM. . A vakhate teo chAvaNanI madhyamAM AvelAM mukhya taMbunI pAse AvI pahoMcyA hatA. ghaDA uparathI utarIne badhA taMbumAM gayA. te bumAM salakSa ane jayadeva beThelA hatA. mahAmAtya beThA pachI badhAM besI gayA. ghoDesvAra madhyamAM sthira ubhe hate. mahAmAtye tenI tarapha joIne kahyuM. "zrImAna zekhano saMdezo sAMbhaLavAne ame taiyAra chIe. kaho, temane zo saMdezo kahA che ?" ghoDesvAre khAMkhAro karI tathA mUche hAtha pheravIne kahevA mAMDayuM, maMtrIzvara ! zrImAna vIradhavaLane ApanA jevA tathA ApanA baMdhu tejapALa jevA maMtrI maLyA che, e joI amArA saradAra ghaNuM khuzI thAya che; paraMtu te sAthe ja temane dilagIrI thAya che ke Apa buddhizALI hovA chatAM buddhine durUpayoga bahu kare che. amArA saradAranA parama mitra sadIkanuM Ape je apamAna karyuM che ane tenA upara Ape che anyAya gujAryo che, te mATe amArA saradAra ghaNuja gusse thayA che ane je emanA gussAne zAMta karavAmAM nahi Ave to Apane A nagaramAM sukharUpa rahevuM bhAre thaI paDaze. baLIA sAthe bAtha bhIDavAmAM kAMI sAra nIkaLatuM nathI, e Apa sArI rIte samajatAM hazo." - "e huM sArI rIte jANuM chuM, paNa tamArA saradAra ethI ajJAta Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 vIraziromaNI vastupALa. haze, ema mane jaNAya che. kAraNake je jANatA hatA, te anyAyI, julmI ane durAcArI sadIkane pakSa laI amArI sAthe yuddhamAM utaravAnuM pasaMda karatA nahi." vastupALe gaMbhIratAthI kahyuM ane pachI pUchayuM, "have tamAre kAMI kahevAnuM che" hajI mAre ghaNuM kahevAnuM che." ghoDesvAre javAba ApatAM kahyuM. "sadIka game te hoya, e sAthe amAre saMbaMdha nathI. e amAro mitra che ane mitrane kharA samaye sahAya karavI, e amAruM kartavya che; paraMtu ApaNe e vAtane javA daIe ane mULa vAta upara AvIe. khaMbhAta nagara amArUM che ane Ape amArI durbaLa thittimAM e amArI pAsethI paDAvI lIdhuM che, e tamane yAda ja haze. ame amArUM nagara pAchuM levAnA vicAramAM hatA ane keAI uttama takanI rAha joI rahyA hatA. e daramyAna tame amArA mitra sadIka upara anyAya gujAryo ane amane joitI taka maLI gaI. have tame amAruM nagara amane pAchuM soMpI do ane tame sukharUpa dhoLakA cAlyA jAo." , vastupALe zAMtithI pUchyuM. "ThIka, have vadhAre kahevAnuM che ?" "hA." zaMkhanA sevake tarataja uttara Apyo. "zrImAna zaMkhanI eka IcchA che ane te e ke je A nagara upara adhikAra calAvavAnI tamArI vAsanA hoya te tarata AvIne amane namI paDe. ame tamane ghaNIja khuzIthI A nagarano adhikAra sAMpazuM. tamArA jevA lAyaka maMtrInI kadara ame jANIe chIe ane tethIja ame A IcchA vyakata karI che. tema chatAM e pramANe karavAnI tamArI marajI na hoya te. pachI tamAre A nagaramAMthI ekadama cAlyA javAnuM rahe che." mahAmAtya zaMkhanA dUtanuM kathana sAMbhaLIne gusse thayA nahi. teNe saMpUrNa zAMtithI kahyuM. " khaMbhAta nagarane eka yA bIjA kAraNathI hastagata karavAne tamAre vicAra che, e amArI jANa bahAra nathI; paraMtu e kAryamAM keTaluM jokhama samAyeluM che, e zrImAna zaMkhanI jANamAM hoya ema jaNAtuM nathI. je nagaranI prajA tamArA anyAyathI dhrujatI hatI, tene zAMtvana, nyAya ane rakSaNa ApavAnI khAtara ame amArAM baLathI jItI lIdhuM che, te zuM ame tamane pAchuM ApIe ema zrImAna zaMkhanuM mAnavuM che? ane jo te evI mAnyatA dharAvatA hoya, to mane lAge che ke temanI mati viparIta thaI che. ane mane lAlacamAM nAkhI nagarane hastagata karavAne tame je vicAra dharAve che, te te tamane zobhAspada nathI. vIrapurUSonI sAthenA vyavahAramAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAciMga mahetA. lAlaca kazA kAmanI nathI, paraMtu talavArano khaNakhaNuTa ane khaDagane prahArAja upayoganA che, e tamAre samajavAnI jarUra che. " dUtanAM mukha upara krodhanAM cihe tarI AvyAM. teNe pitAnI AMkhane vikALa banAvIne pUchyuM. " tyAre amArA saradAranA saMdezAne yuddha eja tamAro uttara che ne ?" emAM tamane hajI zaMkA che ?" vastupALanI tarapha joI bhavanapALe pUchavuM. - " maMtrIzvarane javAba ApavA de; svAla ke javAba karavAnuM tamAruM kAma nathI. " dUte bhavanapALa tarapha tiraskArathI joIne kahyuM. " mahAmAtyanoja e prazna rUpe uttara che. " bhUvanapALe, jussAthI kahyuM. "tame barAbara vicAra karIne A uttara Ape che?" te vastupALane pUchayuM. vicAra karyA vinA ame koI kAma karatA nathI." vastupALe javAba Apo. "AnuM pariNAma zuM Avaze, e tame jANe che ?" dUte punaH pUchayuM. hA, paNa ene tamArA saradAre ja vicAra karavAno che." vastupALe javAba Ape. ThIka. tamArI talavArane sajAvI rAkhaje tyAre." dUta ema kahIne e taMbumAMthI bahAra nIkaLyo ane ghoDA upara svAra thaI ravAnA thaI gaye. te gayA pachI vastupALe sahaja hasIne cAciMga tarapha joyuM. cAciMge kahyuM. "mane lAge che ke have thoDA samayamAM zaMkha A nagara upara caDI Avaze." mane paNa emaja lAge che." vastupALe kahyuM. " ane ApaNe tathA ApaNuM sinya badhI rIte taiyAra che. vaLI cAciMga mahetA jevA senAnAyaka che eTale ApaNane ciMtA karavAnuM koI kAraNa nathI. " ema kahI vastupALa uThayA ane taMbunI bahAra Avyo. cAciMga mahetA mahAmAtyanI rajA laIne svasthAnake javA nIkaLe. mArgamAM. vastupALanI sAthe thayelA vArtAlApano vicAra karato te jato hato. teNe pitAnA AvAse pahoMcatA sudhImAM nizcaya karI lIdhuM ke mahAmAtya vastupALa hoya ke cAciMga hoya, paNa pATaNanI prabhutA e ubhayane Azaya have joIe. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraziromaNI vastupALaprakaraNa 11 muM. zaMkha ane sadIka. "priya mitra sadIka! gujarAtanA mahAmAtye tamane luMTI lIdhA e zuM kAraNathI, te te tame kahyuM ja nathI." saradAra zakhe Amatema pharatA pharatA prazna karyo. ' "vAta evI che ke " sadIka ke je sAme Asana upara beThe hato, teNe uttara ApatAM kahyuM. "khaMbhAtamAM sagara nAme vaNika mAre sevaka hatA. tene vepAra mATe meM dezAvara mokalyo hato. te dezAvarathI pAcho Avyo, tyAre mAro eka bIjo sevaka ke je tenI sAthe gayA hato, teNe mane sagare keTaluMka dhana mArAthI gupta rAkhI corI karyAnI vAta karI. meM tarata ja tenAM mAla mIlakatane luMTI lIdhAM ane tene marAvI paNa nAMkhe. tene AvI sakhta zikSA karavAnuM kAraNa e hatuM ke mAre koI sevaka pharIne corInuM kRtya kare nahi. sagaranA putra devajIe A hakIkatanI khaMbhAtanA adhikArI salakSa mahetA pAse phariyAda karI hatI paraMtu khaMbhAtanA nAnA moTA adhikArIo mArAthI DaratA hovAthI salakSe e saMbaMdhamAM kAMI tapAsa karI nahatI ane e rIte e hakIkata visAre paDI hatI. paNa dhoLakAthI mahAmAtya vastupALanI svArI khaMbhAtamAM AvI ane devajIe vastupALanI pAse phariyAda karI. vastu pALe e saMbaMdhamAM mAro khulAso mAgyo ane meM khulAse nahi karavAthI mArAM makAne AvI. mane keda karyo eTaluM ja nahi paNa mArAM mAla mIlkatane luMTI lIdhAM. e pachI mane kArAgRhamAM pUravAmAM AvyA; paraMtu tyAM ceDAM vakhata rAkhI mane choDI mUkavAmAM Avyo ane khaMbhAtamAMthI cAlyA javAnI AjJA karavAmAM AvI. A uparathI tame samajI zakayA haze ke vastupALe mArA upara kevaLa anyAya ane julma gujAryA che. " zaMkhe sadIkanAM kathanane dhyAnapUrvaka sAMbhaLI lIdhA pachI kahyuM. " sagare corI karyA saMbaMdhamAM tame tapAsa karI hatI ke nahi ane te kharekhara doSita Tharyo hato ke nahi, e A hakIkatamAM agatyane svAla che." emAM tapAsa karavAnI zI agatya hatI ? je mANase mane e Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkha ane sadIka 181 vAta karI hatI, te mAro vizvAsapAtra hato ane tethI tenuM kathana asatya hovAnuM mane jaNAtuM nahotuM" dIke tarata ja kahyuM. zaMkhe jarA gaMbhIratAthI kahyuM. "mitra sadIka! koI mANase karela apakRtyanI tapAsa karyA vinA ane tene kharekharo doSita TharAvyA vinA zikSA karavI, e yogya nathI. vaLI daSanI tapAsa karI doSita mANasane daMDa Apavo, e rajasattAnuM kAma che, tema chatAM tame rAjasattA tamArA pitAnA hAthamAM laI sagarane je zikSA karI che, te ghaNuM ja ayogya karyuM che ane tamArAM e ayogya kAryane mATe vastupALa jevo maMtrI tamane pratidaMDa Ape, e svAbhAvika ja che." "paNa A uparathI tame zuM kahevA mAgo cho, e huM samajato nathI." sadIke adhiratAthI pUchayuM. mAre kahevAno bhAvArtha eTaleja che kiMvA huM eTaluM ja kahevA mAguM chuM ke sagarane daMDa ApavAmAM tame kevaLa bhUla karelI che. " zaMkhe Asana upara besatA uttara Ape. tame ene bhUla mAnatA hai, te bhale; huM te ene bhUla mAnato nathI." sAdIke sahaja hasIne kahyuM. "paNa thavAnuM hatuM e thai gayuM che ane tethI te mATe pAchaLathI vAdavivAda kara, e cogya nathI. have to vera vALavAne meM je nizcaya karyo che, te pAra pADavAno ja vicAra karavAno che ane temAM tamArI madadanI mane AvazyakatA che." * "tame mArA mitra hovAthI tamane madada ApavAnuM vacana huM ApI. cu chuM eTale e saMbaMdhamAM tamAre manamAM zaMkAne sthAna ApavAnI agatya nathI." e kahyuM. " vastupALa upara vera vALavuM, e jema tamAre nizcaya che, tema khaMbhAta pAchuM meLavavuM, e mAro nizcaya che. ApaNe eka sAthe be kAma karavAnAM che ane te mATe yuddha eja mAtra upAya che. mAtra ApaNe mokalela dUtanA AgamananI ja rAha jovAnI che." vastupALa tamAre saMdezo mAnya rAkhe tema nathI. tenI sattA ane teno pratApa atyAre nyArAM che. " sadoke sahaja dilagIrIsUcaka bhAvathI kahyuM. e huM sArI rIte jANuM chuM." zekhe kahyuM. "paNa game te upAye tene mahAta karIne khaMbhAta pAchuM meLavavuM, e mAro nizcaya che ane tene huM pAra pADIza, tyAre ja jaMpIza." Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrazirAmaNI vastupALa. "barAbara che tamAro nizcaya stutya che. paNa e abhimAnI maMtrIne lAlacathI vaza karI zakAya tema nathI?" dIke zaMkhanAM kathanane -uttejana ApatAM pUchyuM. "ene lAlacamAM nAMkhavA meM prayAsa te karyo che ane saMdezAmAM e hakIkata tene kahevarAvI che, paraMtu e saMbaMdhamAM mane vizvAsa nathI. vastupALa lAlacane vaza thAya, e mUrkha heya, ema huM mAnato nathI." rAkhe uttara ApatAM kahyuM. mArI mAnyatA paNa evIja che; tema chatAM tame ene lAlacamAM nAMkhavA prayAsa karyo che, e ThIka karyuM che. have pariNAma zuM Ave che, e jovAnuM che." dIke kahyuM. pariNAma yuddha vinA bIjuM AvavAnuM nathI. vIra purUSonI takarAramAM talavAra e chevaTane upAya che." zaMkhe kahyuM. yuddha thAya te emAM ApaNane DaravAnuM koI kAraNa nathI. tamArA zaurya ane bAhubaLa AgaLa vastupALa zA hizAbamAM che?" dIke pAMkhanA vakhANa karatAM kahyuM. zaMkhe mUcho upara pitAne hAtha pheravyo. teNe khuMkhAre karIne kahyuM A yuddhamAM ja ApaNo ja che." "tamArI dhAraNA satya che." dIke kahyuM. - "ane khaMbhAta ApaNA hAthamAM AvatAM enuM maMtrIpada tamane ApavAnI mArI IcchA che." zaMkhe kahyuM. "tamArI IcchAne mAna ApavA huM taiyAra chuM." sadI hasIne kahyuM. bahu sArU" zaMkha eTaluM kahIne Asana uparathI uThaze. sadIka paNa ubhuM thayuM. zaMkhe cAlatAM cAlatAM kahyuM. "have sinyanI tapAsa karavA mATe jAuM chuM. tame mArI sAthe Avo cho?" hA." sadI ke uttara Ape. "kAraNa ke tamAruM sinya kevuMka ane keTaluMka che, e jovAnI mArI icchA che." "te cAlo tyAre." zaMkhe kahyuM. teo vArtAlApa karatAM karatAM khaMDamAM pravezadvAra sudhI AvI. pahoMcyA hatA. te vakhate paheregIre AvI zaMkhane namana karIne kahyuM. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkha ane sadIka. khaMbhAta gayelo dUta AvI pahoMcyo che. ane te ApanI AjJAnI rAha jote bahAra ubho che." ema?" zaMkhe kahyuM. "tene ahIM AvavA de." paheregIra cAlyo gayo ane khaMbhAtathI Avelo dUta zaMkhanI. sanmukha AvIne tathA namIne ubho rahyo. bahu vahele AvI pahoMcyo. " zaMkhe jarA Azcaryane bhAva darzAvIne puchayuM. "vastupALa maMtrIe zuM kahyuM che?" Apa dhAratA hatA, te pramANe teNe javAba Ape che." dUte uttara ApatAM kahyuM. "teNe ApanA saMdezAno tiraskAra karyo che." e sAMbhaLatAM zaMkhanuM mukha krodhAtura thayuM. teNe dUtane pUchayuM. paNa vastupALe je uttara Apyo hoya, te mane spaSTatAthI kahI batAva; mAre te akSarasaH sAMbhaLavo che." te javAba Ape. " Apano saMdeza sAMbhaLIne vastupALe e. uttara Ape che ke khaMbhAtanI prajA anyAyathI dhrujatI hatI, tene zAMtvana, nyAya ane rakSaNa ApavAnI khAtara ame amArAM baLathI e nagarane jItI lIdhuM che, te zuM ame tamane pAchuM ApI daIe, ema zrImAna zaMkhanuM mAnavuM che ? ane je te evI mAnyatA dharAvatA hoya, te mane lAge che ke temanI mati viparIta thaI che. ane mane lAlacamAM nAMkhI khaMbhAtane haratagata karavAno tame je vicAra dharAvo cho. te to tamane zobhAspada nathI. vIrapurUSonI sAthenA vyavahAramAM lAlaca kazA kAmanI. nathI; paraMtu talavArano khaNakhaNATa ane khago prahAraja upayoganA che, e tamAre samajavAnI jarUra che. gujarAtanAM maMtrI vastupALane A. spaSTa uttara che." zaMkhanI AMkho lAla thaI AvI. e joI sadIne kahyuM. "e abhimAnI maMtrI bAhubaLanA svAda vinA vaza thaze nahi; tene yuddhathIja mahAta karavA paDaze." barAbara che." me kahyuM. "vastupALano uttara kevaLa vyAjabI che. vIra purUSomAM talavAra eja chevaTano nyAya che." ApaNu pAse sainya keTaluM che?" dIke prazna karyo. ApaNI pAse sainya to pUratuM che; paraMtu khaMbhAtamAM keTaluM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 viraziromaNI vastupALa A e ja vizALa sainya che ane vastupALanI taiyArIo kevI ane keTalI che, te jANavAnI agatya che." zaMkhe uttara ApatAM jaNAsA darzAvI. dUte tarata ja kahyuM. "khaMbhAtamAM ApaNuthI adhika sainya nathI; paraMtu vastupALe bIjuM sainya dhoLakAthI maMgAvyuM che ane te ceDA samayamAMja AvI pahoMcavAno saMbhava che. ane yuddhanI dareka prakAranI taiyArIo khuda vastupALanI dekharekha nIce huM tyAM gaye, e pahelAMthI ja cAlyA kare che." zaMkhe mUcho upara hAtha pheravatAM kahyuM. " kAMI harata nahi. tenuM sainya ApaNuM sainyathI vizALa haze; to paNa ApaNane kazI harakta AvavAnI nathI. mArA sainike vastupALanA sainike karatAM vadhAre laDAyaka ane kuzaLa che; ApaNane DavAnuM kAMI kAraNa nathI." vastupALanA sainike nirmAlya te nathI ja; teo paNa tAlIma bAja ane yuddhakaLA vizArada che. vaLI tenA saradAro ane sAmata yuddhavidyAmAM mahA nipuNa che." dIke vastupALanA sainike ane sAmaMto saMbaMdhamAM potAne abhiprAya Ape. te paNa zI harakata che?" zaMkhe sahaja jussAthI kahyuM. "mArA -sainike ane sAmatimAM keTaluM baLa che ane yuddhavidyAnuM keTaluM jJAna che, e laDAIne medAnamAM jaNAI raheze. mitra sadIka! tamAre DaravAnuM kAMI kAraNa nathI. tamane thayela apamAnanuM vera vALavAno meM je nizcaya karyo che, tene huM game te bhoge vaLagI rahevAno chuM, e nizcayathI mAnaje." e mATe mane pUro vizvAsa che." sadI, hasIne kahyuM. "tamAre je atUla bAhubaLavALA vIra jeno mitra che, tene DaravAnuM kazuM paNa kAraNa nathI. " zaMkha paNa jarA ha. kSaNavAra rahI teNe dUtane pUchyuM. "khaMbhAtane adhikArI hamaNAM keNa che ? tyAMnA mUkhya adhikArInuM nAma salakSa che ane tenI nIce vahIvaTI adhikArI tarIke thoDA samayathI eka juvAna mANasa AvelA che." dUte javAba Ape. "salakSanuM nAma te meM sAMbhaLyuM che; paraMtu e ne adhikArI keNu che ane tenuM zuM nAma che?" zakhe jIjJAsAthI pUchayuM. enuM nAma jayadeva che ane te vastupALa maMtrIne banevI che." te uttara Ape. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkha ane sadIka. . i85 "vastupALano banevI ?" zaMkhe Azcarya darzAvyuM. "hA." te uttara Ape. "paNa te juvAna vayano ane anubhavahina che. vastupALa tene mAtra potAne Aptajana jANune ja rAjanI sevAmAM rAkhe che." "tuM khabara te ThIka lAvyo chuM." zaMkhe kahyuM. "paNa khaMbhAtanAM sainyanA senApati tarIke kANu kAma karanAra che, e saMbaMdhamAM teM kAMI tapAsa karI che ke nahi ?" "e saMbaMdhamAM paNa meM tapAsa karI che." dUte javAba ApatAM. kahyuM. "khaMbhAtI sainyanA senApati tarIke cAciMga maMtrI tathA upasenApati tarIke bhuvanapALa saradArane niyukta karavAmAM AvyA che, evuM mArA jANavAmAM AvyuM che." " e cAciMga maMtrI koNa che ?" zaMkhe prazna karyo. - - - "enA saMbaMdhamAM huM kAMI vadhAre jANato nathI; paraMtu te prauDha, anubhavI ane mutsadI maMtrI che tathA yuddhamAM durjAya che, eTaluM tapAsa uparathI huM jANuM zakya chuM." dUte javAba Ape. vastupALa bhAI tejapALa A yuddhamAM bhAga levA AvavAno che ke nahi ?" zaMkhe bIje prazna karyo. e sabaMdhI mane cokkasa hakIkata maLI nathI. " dUte uttara Ape. "paNa te ghaNe bhAge dhoLakAmAM ja raheze, ema sAMbhaLavAmAM AvyuM che. " ThIka." zaMkhe saMtoSa darzAvatAM kahyuM. "teM karelI tapAsa ghaNuM upayogI che ane te mATe tArI yogya kadara thaze. musApharInA zramathI tuM kaMTALI gayo haze; mATe have tuM jA ane ArAma le." dUta namana karIne cAlyo gayo ane zaMkha tathA sadIka vArtAlApa karatAM AgaLa cAlyA. sadIkane vicAramAM paDele joIne zaMkhe pUchyuM. "zA vicAramAM che, mitra ?" eja ke A yuddhamAM vijaya kone thaze ane mAruM vera vaLaze ke kema ?" dIke spaSTa uttara Ape. zaMkha ha. teNe khuMkhAra karIne kahyuM "vijaya ApaNeja che. mArAM bAhubaLa AgaLa vastupALa, cAciMga vagere kAMI visAtamAM nathI ane tenA sainikamAM dama nathI. je samaye agnisamA mArA sainike baM Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNI vastupALa. bhAtanA sainike upara tuTI paDaze, te samaye tame joI zakazo ke zaMkha ajya che; tene vastupALa je zrAvakamaMtrI jItI zake tema nathI." ema kahI zaMkha sadIkane sAthe laI tenAM sainyanI tapAsa karavA chAvaNImAM cAlyo gayo. -- @ -- prakaraNa 12 muM. hiMmatavAna jayadeva. khaMbhAta nagaramAM Aja bIje utsava hatuM. prathama utsava mahAmAtya vastupALanuM dhoLakAthI Agamana thayuM tyAre UjavAyA hatA ane A dvItiya Utsava vastupALe zaMkha upara meLavelA apUrva vijayane UjavAtuM hatuM. saradAra zaMkha ghaNo ja baLavAna ane vIryavAna hato ane tenA upara vijaya meLave, e kArya sarala nahetuM; topaNa vastupALe yuddhakaLAthI zaMkhane jIvanamukata karIne apUrva vijaya meLavyo hato. A yuddhamAM vastupALanA aneka sainike ane maMtrI cAciMga, saradAra bhuvanapALa ItyAdi sAmato kAma AvI gayA hatA. zaMkhanuM sainya ane tenA sAmatinI paNa tevI ja dazA thaI hatI; topaNa zakhanA baLa AgaLa vastupALanA sAmati ane sainike lAcAra banI gayA hatA ane zaMkhane vijaya thavAne pUrato saMbhava hatA; paraMtu senApatinuM pada saMbhALI vIraziromaNi vastupALa jyAre yuddhamAM utaryo; tyAre laDAInuM svarUpa badalAI gayuM ane chevaTa vastupALanI chata thaI ane tethI khaMbhAta nagaramAM Aje alaukika utsava UjavAta. hato. vijayanA gaurava mATe rAjagaDhamAM rAjasabhA bharavAmAM AvI hatI ane tyAM vijayI sanikane ane bahAdura sAme tene mAna akarAma ApavAnI goThavaNa karavAmAM AvI hatI. - rAjyakAryathI nivRtta thaIne vastupALa jyAre tenA AvAse Avyo, tyAre madhyAhano samaya thaI gayo hato ane tethI teNe thoDI vAra ArAma levAno vicAra karyo. vo UtArIne te zayanagRhamAM game te tyAM tenI jIvanasakhIo lalitA ane saukhyalatA tenI rAha jotI ane paraspara hAsyavinoda karatI beThelI hatI. vastupALa yuddhamAM jevo bahAdura ane kRtAMta kALa same hatA, temaja tenA gRhasaMsAramAM namra ane Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMmatavAna jyadeva. premI hate. zayanagRhamAM pravezatAM premI hRdayanA vastupALa tenI bane patnIone uddezIne pUchayuM. "ze vinoda cAlI rahyo che?" lalitA ane saMkhelatA ane temanA jIvanasAthIne AvelA joIne ubhI thaI gaI. lalitAe hasIne kahyuM. "Aje bIje che vinoda cAlato hoya ? Ape laDAImAM je apUrva vijaya meLavyo che, tenA utsavane UjavavA saMbaMdhIneja vida cAle che." vAha vAha!" vastupALe hasIne kahyuM. "vineda te sAre cAle che!" kema sAre na heya?" lalitAe sau latA tarapha joIne kahyuM. "ane A sau latA UtsavanA vinodamAM eTalI badhI gAMDI banI gaI che ke jenI kAMI samAja nathI. te kahe che ke havenI laDAImAM tene paNa bhAga le che ke jethI karI vijayanA aMte UjavAtA utsavanuM rahasya ane tene khare AnaMda tenAthI anubhavI zakAya." saukhelatAe lalitA tarapha tIvra kaTAkSa karyo. vastupALe te je ane kahyuM. "saukhelatAnI e IcchA stutipAtra che; UtsavanuM rahasya ane teno AnaMda meLavavo hoya, to yuddhamAM bhAga levo joIe. paNa tame strIo gRharAjyamAM pradhAna ane saMsAyuddhamAM senApatinAM padane niraMtara zobhAve che ane aneka aTapaTAM kAryone pAra UtArI vijayane vare che, tema chatAM tamAre prANuonA sahArajanaka yuddhamAM bhAga levAnI jarUra che ?" saukhelatAne caMcaLa svabhAva vastupALanA praznathI kabaje rahI zakya nahi, teNe tarata ja kahyuM. "prANIonA saMhArajanaka yuddhamAM strIe bhAga levAthI jarUra che ke nahi, e praznane bAju Upara rAkhI huM Apane pUchuM chuM ke AvAM yuddhamAM pitAnA prANanAthanAM jIvanarakSaNa mATe vIrapatnIe zuM bhAga levo na joIe ? potAnA jIvanasAthInI bAjumAM teNe UbhA rahevuM na joIe ?" vastupALa sau latAnA praznathI haryo. teNe ati premathI saukhelatAnA koLa karane pitAnA hAthamAM lIdhuM ane kahyuM. " havenAM yuddhamAM senAnAyakanuM pada taneja ApazuM." saukhalatA zaramAI gaI. tene belavAmAM karelAM sAhasathI lajajA Usanna thaI ane tethI teNe vastupALanA hAthamAMthI pitAne hAtha pAcho kheMcI lIdhuM ane te lalitAnI pAchaLa jaIne UbhI rahI. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 varaziromaNa vastupALa. mahAmAtya zaramathI rakatavaNuMya banelAM sau latAnAM suMdara vadanane kSaNabhara joI rahyo. teNe lalitA tarapha joyuM ane bannee hAsya karyuM. e vakhate eka dAsIe AvIne vastupALane kahyuM. "jayadeva mahetA AvyA che ane beThakanA khaMDamAM ApanI rAha jotA beThA che." vastupALe lalitAne kahyuM. "rAjyanA amAtyane ArAma nathI. ArAma levAne vakhata paNa tene maLato nathI. huM jAuM chuM." saukhelatAe zaramano tyAga karI vastupALanI bhavya mukhamukAnuM eka vAra avakana karI lIdhuM. vastupALa te jete ane hAsyathI tene mauna Uttara ApatA beThakanA khaMDamAM cAlyo gayo. beThakanA khaMDamAM pravezatA mahAmAtye jayadevane uddezIne kahyuM "mahetAjI ! have thaDA samayamAMja kadAca mAre dhULakA javAnuM thaze. tamAre mArI sAthe AvavuM hoya, te khuzIthI Avaje ane tyAM keTalAka divasa rokAI punaH khaMbhAtamAM AvIne raheje." jayadeva mahAmAtyanAM mukha sAme ghaDIbhara te joI rahyo. tene mahAmAtyanA kathanamAM pUro vizvAsa beThe nahi. chevaTa tene dvidhAbhAvathI kahyuM. "dhoLakAmAM AvavAnI ane mAtApitAne maLavAnI keTalAka divasa thayA mArI IcchA thaI che, paraMtu hAla turata mArAthI AvI zakAya tema nathI. hAlamAM ahIM kAma ghaNuM vadhI gayuM che. tame dhoLakA kyAre javAnA cho ?" vastupALa tenAM Asana upara beTho. teNe vicAra karyo ke jayadeva have mUrkha rahyo nathI; rAjakAryanA anubhavathI tenI mUrkhatA dUra thatI jAya che. teNe kahyuM. "mAre dhoLakA kayAre javAnuM thaze, e cakkasa nathI. tamAre mArI sAthe AvavuM na hoya ane pAchaLathI AvavuM hoya, te mane aDacaNa nathI; tamArI khuzI hoya, tyAre Avaje." tamArI sAthe AvavAmAM mane kazI harakata nathI, paraMtu hamaNuM yuddhanA vyavasAyamAM paDavAthI vahIvaTI kAma ghaNuM caDI gayuM che ane tethI tene saMpUrNa karyA vinA dhoLakA AvavuM, e mane yogya lAgatuM nathI." jayadeve kahyuM. "e to ThIka, paNa tame mane A nagaranA mukhya adhikArInuM pada kayAre ApavAnA che " vastupALa jayadeva tarapha ghaDIbhara joI rahyo. tenAmAM prazna pUcha vAnI hiMmata AvelI joIne vastupALane sahaja Azcarya thayuM; paraMtu teNe pitAne e bhAva kaLAvA dIdho nahi. teNe jarA gaMbhIratAthI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMmatavAna jayadeva. kahyuM. "e pada tamane ApavAnuM che; paraMtu salakSa mahetAnI goThavaNa bIjA sthaLe karyA pachI ApavAnuM banI zakaze." "salakSa mahetAne cAciMga mahetAnAM khAlI paDelAM pada Upara nImI zakAya tema che." jayadeve bolavAmAM vadhAre hiMmata darzAvI. jayadevanuM kathana sAMbhaLIne vastupALanA vizALa kapALa Upara karacalIo paDI ane tenI AMkho sateja thaI teNe tIvra draSTithI jayadevanA sAme joyuM. jayadevane ethI AghAta thaye; teNe tarataja nIce joI lIdhuM. vastupALe e joIne kahyuM. "jayadevajI! tamArI sUcanA saMbaMdhI huM vicAra karI joIza; paraMtu e pahelAM mAre tamane eka vAta kahevAnI che." eka vAtanuM nAma sAMbhaLIne jayadeva muMjhAyo. tenAM manamAM zaMkA usanna thaI ke zuM menakAnAM AgamananI vastupALane khabara paDI haze? teNe AturatAthI vastupALa tarapha jaIne dhImethI pUchyuM. "zI vAta kahevAnI che ?" meM ema sAMbhaLyuM che ke tamane gAyanane ghaNo zokha che. zuM e vAta sAcI che ?" vastupALe prazna karyo. A vo prazna pUchavAno zo hetu haze, e jayadevathI tarata samajAyuM nahi; paNa svAla javAba karavAnI tenAmAM hiMmata AvI hatI ane tethI teNe vinA saMkoce Uttara Apyo. "tame sAMbhaLelI vAta sAcI che; mane tevo zekha che kharo." "ane eTalA mATe ja tame dhoLakAmAM menanA makAne jatA hatA kharuM ke nahi ?" vastupALe jayadevane tarata ja sapaDAvyo. jayadeva vastupALanA prathama praznane hetu have samajI gayo. paNa te have pahelAMnI jema vastupALathI bahu Darato nahoto. teNe sidhe sIdho javAba Apyo. "tamArI dhAraNuM satya che; huM kevaLa gAna sAMbhaLavAne mATeja menakAnA makAne jatA hatA." babara che." vastupALe kahyuM ane pachI dhIme rahIne pUchyuM. tyAre aMhI tenuM gAna sAMbhaLyA vinA tamane cAle che kharuM ?" "nirUpAye cAle che." jayadeve tarataja Uttara Apo. "paNa dhAre ke menakA aMhI AvIne rahe agara to tame tene belAvIne aMhI rAkhote ta . zekha pUro thAya khare." vastupALe salAhanAM rUpamAM kahyuM. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 , viraziromaNI vastupALa. jayadeva vastupALanI vAtano marma have barobara samajI gayo. teNe tenAM manathI nakkI karyuM ke menakAnAM AgamananI gupta vAta game te rIte vastupALanA jANavAmAM AvI che ane tethI ja te pharI pharIne judA judA prazna pUche che. paNa jayadeva rAjanI khaTapaTamAM paDavAthI kAMIka hiMmatavAna banyo hato ane sAmAnI vAtane marma jANavAmAM tathA tene sacoTa javAba ApavAmAM thoDe ghaNe kuzaLa thayo hato. teNe vastupALa tarapha dhyAnapUrvaka joIne kahyuM. "tamAruM kahevuM kharuM che; paraMtu mane dhoLakAthI khaMbhAta meklIne menakAthI jUde te tame ja pADayo che ane have pAchA tene ahIM lAvI rAkhavAnI salAha Ape che, e kevI vAta?" paNa tame atyAre je hiMmata ane kauzalyathI mArI sAthe vAta kare che, e je tame menakAthI judA paDyA na hota ane rAjanI ekarImAM joDAyA na hota, te karI zakta nahi, e to tame samajI zako cho, ne?" vastupALe sAme prazna karyo. hA, e huM samajI zakuM chuM." jayadeve DIvAra vicAra karIne javAba Apo. tyAre have te tame menakAnA sahavAsamAM AvavAne khuzI nahi he?" vastupALe jayadevane uttara sAMbhaLIne bIjo prazna karyo. nahi ja." jyadeve vicAra karyA vinA hiMmata ane rUAbathI javAba ApI dIdhe; paraMtu pachI tene vicAra thayo ke kevaLa nA pADavAmAM teNe meTI bhUla karI che. jayadevamAM ATalI badhI hiMmata AvelI joIne vastupALane sahaja Azcarya thayuM ane tenA chellA uttaramAM samAyelI dhRSTatAne vicAra karatAM jarA dilagIrI paNa thaI. kSaNavAra vicAra karato te jemane tema besI rahyo ane tyArabAda Asana uparathI uThIne khaMDanI bahAra Avyo. jayadeve tenuM anukaraNa karyuM. thoDIvAramAM teo bane cAlatAM cAlatAM bAganA eka ekAMta bhAgamAM AvI pahoMcyA. vastupALe tyAM paDelAM eka Asana upara besIne jyadevane kahyuM. "jayadevajI ! tamAre chelle uttara sAMbhaLIne huM ghaNe khuzI thayo chuM. paNa mAre tamane je vAta kahevAnI che, te eja che ke khaMbhAtanA mukhya adhikArI kiMvA durgapALanAM padane tamAre prApta karavuM hoya, te gAyanane bahu zokha rAkhavAnI agatya nathI." "tamArI salAha vyAjabI haze." jyadeve kahyuM. "paraMtu gAyana Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - hiMmatavAna jayadeva. kaLA zuM eTalI badhI halakI che ke mANasanI unnatimAM enA zakhathI vizna Ave che ?" gAyanakaLA halakI nathI, paraMtu tenA uparanI mohAMdhatA halakI che -kharAba che ane evI mahAzvetAthI mANasa AgaLa vadhI zakatA nathI." vastupALe sacoTa javAba Apyo ane tethI jayadevavicAramAM paDI gaye. A vakhate pratihArI vastupALa jyAM beThe hato, tyAM AvI pahae ane teNe mahAmAtyane namIne kahyuM. "eka juvAna ApanI sanmukha . AvavAne icche che." "tene aMhI mokala." mahAmAtye AjJA karI. pratihArI namIne cAlyo gayo eTale jayadeve kahyuM. "tyAre mane have rajA che" kema bese ne? javAnI utAvaLa che ?' vastupALe pUchyuM. - "utAvaLa te khAsa nathI; paraMtu have huM jaIza." jayadeve uttara ApatA kahyuM. bhale jAo; paraMtu mArI chellI vAta upara pUratuM dhyAna - Apaze." vastupALe tene javAnI rajA ApatAM bhArapUrvaka kahyuM. - jayadeva jato jato ubho rahyo. teNe vastupALa tarapha dhyAnapUrvaka joyuM ane tyArapachI kahyuM. "tamArI vAta ane salAha mArA dhyAnamAM che. huM e bAbatamAM pUrato vicAra karIza." eTaluM kahIne jayadeva cAlyo gayo ane mahAmAtya vastupALane eka vAranA mUrkha, bhoLA ane bIkaNu jayadevane svAla javAbamAM A hiMmatavAna banela joIne sAnaMdAzcarya thayuM. prakaraNa 13 muM. jItendriya mahAmAtya. jayadeva gayA pachI vastupALa bAgamAM Asana upara beThe beThe banI gayelA banAva viSe vicAra karI rahyo hato, eTalAmAM eka juvAna tyAM AvI pahoMcyo. teNe mahAmAtyane namana karyuM ane AjJAnI rAha jotA tenI sanmukha ubhe rahyo. e juvAnI avasthA nAnI jaNAtI hatI, paraMtu avasthAnA pramA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraziromaNi vastupALa. NamAM tenuM zarIra vadhAre dhUla hatuM. teNe paherelAM vastro uparathI te kaI jAtine haze, e pahelI ja najare kaLI zakAya tevuM nahotuM, paraMtu dhyAnapUrvaka jenArane te vaNika kemano hAya, evuM anumAna bAMdhavAne kAraNa maLatuM hatuM. vastupALa tene saMpUrNa nihALI laIne pUchyuM. "tame ja mArI pAse AvavAne IcchatA hatA ke ?" "jI, hA." juvAne javAba Ape. juvAnanA avAjamAM sahaja kamaLatA hatI. mahAmAtya vicAravA lAge ke e avAja strIne che ke purUSane ? tame zuM kAraNathI mArI pAse AvyA che ?" kSaNavAra rahI vastupALe pUchayuM. "mAre Apane vinaMti karavAnI che ane te mATe mAruM Agamana thayuM che" e yuvake uttara Ape. vastupALa mauna rahyo eTale yuvake kahevA mAMDayuM. "huM jAte vaNika ane dharme jaina chuM. mArAM mAtApitA gujarI gayAM che ane mAre bIjuM kaI saguM ke saMbaMdhIjana nathI. temaja peTanuM gujarAna calAvavAne mArI pAse kAMI sAdhana nathI; huM nirAdhAra chuM. kRpA karIne mane Azraya Ape. e mArI vinaMti che." vastupALa tenA belebala upara vicAra karato hato. yuvake pitAnuM bolavuM purUM karyuM ke tarataja vastupALe kahyuM. "tamArI nirAdhAra sthiti joIne mane dayA Ave che, paraMtu tamArAM nirmAlya vacano sAMbhaLIne huM dilagIra thAuM chuM. viza ke pacIsa varSane juvAna mANasa nirAdhAra chuM, ema kahe e zaramanI vAta che." "Apane ema lAgatuM haze." yuvake gaMbhiratAthI kahyuM. "paNa mArA jevA nirAdhAra mANasane ApanA jevA moTA mANasanAM Azraya nI jarUra che. vRkSa vinA velI caDe che kharI ? " vastupALe e juvAna tarapha tINa najarathI joIne kahyuM. "tamArAM vacano strInA mukhamAMthI nIkaLatAM zebhe tevAM che. yuvAna vayanA purUSane bIjAnA AdhAranI zI agatya che ? tenuM bAhubaLa eja tene AdhAra che. strIne bIjAnA AdhAranI jarUra kharI; paNa zuM tame strI che?" " e yuvakanAM mukha upara vastupALanA chevaTanA praznathI zaramanI kiMcita chAyA chavAI gaI te tarataja gaMbhIra banI gaye, paraMtu e vastupALanAM dhyAna bahAra rahetuM. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItendriya mahAmAya. 3 "huM strI chuM, evuM Apane jaNAya che ?" e yuvake prazna karyo. "tamAre veza purUSane che; tamArAM vacane strInAM che. " mahAmAye uttara Apyo. "Apane jaNAtuM hoya, te kharUM. " yuvake zAMtithI kahIne pUchyuM. paNa Apa ApanA eka jJAtijanane Azraya ApavAne taiyAra cho. jarUra." vastupALe Uttara Apyo. "paNa tamAre kevA Azraya 'vA AdhAranI agatya che ?" mane ApanI sevAmAM rAkho eTale basa." yuvake vastupALa tarapha tIvra draSTithI joIne uttara Apyo. "mArI sevAnA ghaNuM artha thAya che. tame kevA prakAranI sevAmAM rahevA Iccho cho ?" vastupALe tarataja pUchyuM. yuvaka vicAramAM paDayo. mahAmaMtrInAM praznano ze uttara Apavo, e tene tarataja cUkyuM nahi, keTalIka vArasudhI vicAra karIne teNe kahyuM. "rAtri ane divasa ApanI pAse rahevuM paDe, evI sevAmAM rahevAnA mArI icchA che." - vastupALe e yuvakanA sAme dhyAnapUrvaka joine kahyuM. "evI sevAmAM huM keIne rAkhato nathI; rAtri ane divasa covIse kalAka kAIne nekarInAM baMdhanamAM rAkhavA, e mane pasaMda nathI. tyAre mAtra rAtrine mATe ja mane ApanI cAkarImAM rAkhe." yuvake gaMbhIratAthI kahyuM. "rAtrine mATe mArI potAnI nokarImAM huM kaIne rAkhato nathI. vastupALe paNa tevIja gaMbhIratAthI kahyuM. "paNa jo tamAre rAjanI nokarImAM rahevuM hoya, to tamane rAtrinI nokarI ApavAmAM Avaze; A nagaranAM rakSaNane mATe rAkhelA sainyamAM tamane dAkhala karavAmAM Avaze." yuvaka jarA vAra muMjhAye. teNe have cokkasa prakArano nizcaya karIne pUchayuM "huM navayuvaka chuM, enA badale navayuvatI houM, to Apa mane ApanI dAsI tarIke rAtrine mATe nokarImAM rAkho kharA ke nahi ?" yuvakanAM e vicitra kathanathI vastupALane Azcarya thayuM nahi. teNe sahasA kahyuM. " paNa tame kayAM navayuvatI che ? tame to khAsA navajuvAna purUSa che." yuvake vastupALanI najara sAthe pitAnI najara meLavI eka kSaNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 viraziromaNa vastupALavAra vicAra karyo ane pachI mAthethI pheMTAne ane zarIra uparanAM purUSanAM vastrane dUra pheMkI daIne pUchayuM. "have te mane rAtrine mATe ApanI sevAmAM rAkhaze ne ?" pitAnI sanmukha navayuvakane badale navayuvatI ubhelI joIne vastupALanAM mukha upara AzcaryanI chaTA jarAtarA dekhANa ane vilina thaI gaI. teNe zAMtithI pUchyuM. "menakA ! A sAhasa ane prapaMca zA mATe karavAM paDayAM che?" e navayuvaka-nahi e navayuvatI menakAja hatI. teNe smita karIne uttara Ape. "ApanA mATe ja." "mArA mATe enI jarUra nahatI." vastupALe pUrvavata zAMtithI kahyuM. Apane ema lAgatuM haze; paraMtu mAre to enI jarUra hatI ane tethI meM A pramANe karyuM che. avinaya mATe kSamA Apaze." menakAe paNa zAMtithI kahyuM. paNa A prapaMca karavAnuM prayojana zuM che?" vastupALe prazna karyo." "prayajana ?" menakAe uttara ApatAM kahyuM. "ApanA sahavAsamAM AvavAnAM ane ApanI kRpA meLavavAnA prayajanane mATe mAre A prapaMca kare paDe che. keTalA divase thayA Apane maLavAnuM ane mAruM aMtaHkaraNa ApanI pAse khAlI karavAne huM Atura hatI. mArI e AturatAno Aja aMta Avyo che. Aja mane mAruM aMtaHkaraNa khAlI karavA do." vastupALa mauna rahyo. teNe menakAnuM kathana mAtra sAMbhaLyA karyuM. menakAe vastupALanAM mukha upara potAnI draSTi ekAgra karIne kahyuM " maMtrIzvarAnevAMnAM pANI Aje mobha caDe che. je menakAe pATaNanA tathA dhoLakAnA saradAra, adhikArIo, zrImati ane aneka svarUpavAna navajuvAno AgaLa kadipaNu namatuM ApyuM nathI ane jayadeva vinA bIjA koIne pitAnAM rUpa-lAvaNyane bhogI banAvyo nathI, e menakA Aje ApanI pAse namatuM Ape che. A prazna karaze ke ema karavAnuM zuM kAraNa che ? enuM kAraNa mAtra eTaluM ja che ke A mAninI menakA ApanA premanI abhilASA rAkhe che. je Apa ema mAnatA he ke menakA Apane adhikAra, ApanI dhanADhathatA, Apane vaibhava, ApanAM rUpa ane ApanA guNane joi ApanA premanI abhilASA rAkhe che, te e mAnyatA bhUla Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItendriya mahAmAya. bharelI karaze. menakAe Ajaparyata ghaNA adhikArIonI, ghaNA zrImatenI ghaNA vaibhavI mANasonI, ghaNuM kAmadeva samAna yuvakanI ane ghaNA guNu purUSonI darakAra karI nathI ane Aja te ApanI darakAra karatI svayaM AvI che, enuM kAraNa bIjuM kAMI nahi; paraMtu ApanuM vyaktittvaja che. huM Apane ApanAM vyaktitvane mATeja cAhuM chuM. menakAne premI je keI hoya, te te asAdhAraNa vyaktitvavALo gujarAtane mahAmAtya vastupALaja hovo joIe. ATalA mATe ja huM ApanA premanI tRSAtura rahyA karatI hatI ane mane lAge che ke mArI tRSA Aje zAMta thaze. " mahAmAtya vastupALa menakAnuM kathana sAMbhaLIne kSaNavAra maina rahyo. menakA tene lebhAvavA AvI che, evuM te tarata ja kaLI gayA hatA ane tethI tene kevI rIte mahAta karavI, e viSe vicAra karato hato. teNe saMpUrNa gaMbhIratAthI pUchyuM. " tyAre teM jayadevane tAre premI zA mATe banAvyo che ?" ema karavAmAM mAre hetu hate." menakAe AMkhone tIkSaNa banAvIne kahyuM. "tame gujarAtanA mahAmaMtrI. tene prema chatavo, e kAMI sarala vAta nathI. jayadevane mAre premI banAvavAthI tamAre prema chatI zakAze, evI mArI mAnyatA hovAthI ja meM e pramANe karyuM che." tArI mAnyatAne samajI zakto nathI. jarA spaSTatAthI samajAva." vastupALe vAtane spaSTa karavAnA hetuthI kahyuM. maMtrIzvara! tame eTaluM samajI zakatA nathI ? je jayadevane mArA pAzamAMthI mukta karavA hoya ane tamArI bahena padyAnuM duHkha dUra karavuM hoya, to tame mArA premane svIkAra kare ane jo tame mAre tiraskAra karaze, te yAda rAkhaje ke jayadeva ane paDyA kadi paNa eka thaI zakaze nahi." menakAe vAtane marma spaSTa karI darzAvyo. huM samaje, menakA !"vastupALe kapALe hAtha pheravIne kahyuM.. "mAre prema meLavavAnI khAtara te jayadeva jevA mUrkha juvAnane tArA mehamAM phasAvyo che ThIka, paNa menakA ! ema karavAthI te tArAM kauzalya. upara pANI pharI vaLyuM che. vastupALa kadi paNa parastrInA premane svIkAra * karatA nathI, e zuM tArI samajaNamAM nathI ?" - "e mArI samajaNamAM che; paraMtu huM parastrI nathI. huM te kaLA vatI gaNikA chuM ane game tenI sAthe prema joDavAne svataMtra chuM. je ghaDIe tame mArA premane svIkAra karazo, teja ghaDIe jayadeva ThThA thaze. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraziromaNI vastupALa ane te sAthe tamArI bahena paNa sukhI thaze." menakAe jAtigata garvathI kahyuM. guNikA te parastrI karatAM paNa vadhAre tyAga karavA lAyaka che." mahAmAtye kahyuM. " zAstrakAro ema kahe che kharA." menakAe jarA hasIne kahyuM. paNa A guNikA bIjI guNikAo jevI nathI. te jene pitAne prema, ape che, tene zuddha hRdayathI cAhe che ane huM tamane khAtarI ApuM chuM ke AjathI mAruM tana mana, ane dhana tamArA adhikAramAM che. tame AjJA karaze te aneka mAnI purUSonA garvanuM khaMDana karanArI A menakA tamArI dAsI thaIne paNa rahevA taiyAra che." "tuM game tevI paNa Akhare guNikA chuM; guNikAne vizvAsa ze?" vastupALe kahyuM. "tyAre tame mArI mAgaNIne tiraskAra kare che ?" menakAe gaMbhIra banIne prazna karyo. tiraskAra nahi paNa asvIkAra." vastupALe uttara Ape. menakAe kahyuM. "maMtrIzvara ! sAMbhaLyuM che ke tame rasika che. paNa rasika purUSa tamArI jema AzAbharI lalanAne tiraskAra kare nahi. jenuM madhura hAsya jevAne, jenI premabharI vANI sAMbhaLavAnuM ane jeno kRpAkaTAkSa meLavavAne aneka purUSo prayatna karI rahyA che, te menakA tamArA premanI mAgaNuM kare che ane potAnuM sarvasva arpavA taiyAra thaI che, tyAre tame tene asvIkAra karo cho, e tamArI moTI bhUla che." mahAmAtye kahyuM, "menakA ! mArI bhUla kyAre ane kyAM thAya che. te jovAnuM kAma mArU che, tAruM nahi." - "maMtrIzvara ! tamane tamArAM buddhicAturyanuM abhimAna che ane tethIja tame ema kahe che; paraMtu huM tamane sApha sApha kahuM chuM ke mAro tiraskAra karavAmAM tame kevaLa bhUla kare che. eka lalita lalalAnI premamayI mAgaNIno asvIkAra karavo, e bhUla nahi te bIjuM zuM ! rAjakIya khaTapaTamAM racyA pacyA rahevAthI tamAruM hRdaya kaThina banI gayuM jaNAya che; paraMtu jarA vicAra kare ane hRdayane komaLa banAvI tamArAM cakSune pAvana kare. tamArI sanmukha saidanI sajIva pratimA mRdutAnI khANa, lavazyane bhaMDAra ane jagatanI sarva sajIva ajIva vastuomAM sarva eSTa evI lalanA pitAnA prANane tamArA caraNamAM dharIne ubhI che. zuM tame tene Thokara mAre che; teno tiraskAra kare che ! kahe, kahe ke Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItendriya mahAmAya 7 menakA ! tane huM cAhuM chuM." ema kahIne menakA vastupALanI pAse gaI ane tenA caraNa pAse tenuM mastaka namAvIne besI rahI. vastupALe tenA caraNone laI lIdhA. te sahasA ubhe thaye. menakA paNa ubhI thai gai! mane tenA mohaka svarUpane vadhAre mohaka banAvIne sAme ubhA rahI. vastupALane badale bIje purUSa A samaye heta, te te jarUra mahAta thayo hata; paraMtu vastupALa mahAta thAya ema nahotuM. teNe menakA tarapha tIrNa dRSTithI joyuM. menakAthI vastupALanI dRSTinuM teja sahana thaI zakayuM nahi. te jarA pAchI haThI ane kSaNavAra avanata mukhe ubhI rahI. thaDIvAra pachI potAnAM badhAM baLane, badhI kaLAne ane badhI hiMmatane ekatra karIne menakAe mukhane unnata karyuM ane te pachI teNe nayanakaTArIne sateja karI zarIramAM hAvabhAva ane mukhamAM smita hAsya bharIne vastupALa upara prahAro karavAmAM kacAza rAkhI nahi. paNa e mRdu jaNAtAM kAtIla prahAre sAme ubhelA vIra purUSane kazI asara karI zakyAM nahi. trilocanadhArI zaMkaranI peThe vAra vastupALa mohinI svarUpa menakAnI AgaLa acaLa, aDaga ane daDha ubhA hatA. menakA tenAM zuddha cAritranAM tejane sahana karavAne have asamartha banI gaI. teNe zaramathI pitAnA mukhane be hAthavaDe DhAMkI dIdhuM ane te hatAza banIne nIce jamIna upara besI gaI. vastupALe menakAnI sthiti joIne kahyuM. "menakA ! tuM tArA prayatnamAM niSphaLa gaI che. jyadevanI peThe mane paNa tArA pAzamAM phasAvavano tAre vicAra hatApaNa temAM tane nirAzA prApta thaI che. tAruM abhimAna Aja naSTa pAmyuM che ane tethI tane duHkha thatuM hoya, to e svAbhAvika che. paNa e nirAza thayelI suMdarI ! tuM vicAra kara; tArAM hRdayamAM uMDI utarIne tapAsa kare ane tane mAluma paDaze ke tArA parAjyamAM paNa tAro vijaya samAyeluM che. A suMdara dehakaLI, A madabhara nayane, A amRta varSAvatuM hAsya, A manohArI aMgamareDa ane A mIThI mehaka vANI eno upayoga zuM jUdA jUdA purUSone mohapAzamAM nAMkhavAne mATe ja karavAno che ? nahi. e badhAM sAdhanono upayoga purUSone lalacAvavA mATe karavAno nathI, paraMtu samAjamAM tenI suvAsa prasarAvavAne mATe ja karavAno che. te kahe che ke guNikAno AcAra game te purUSanI sAthe prema joDavAno che; paraMtu te tArI bhUla che. guNikAne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNI vastupALa. e AcAra vicchedI hoI zake nahi. teNe AjIvana ekaja purUSane pitAnA svAmI tarIke svIkAravo joIe. guNikAne dharma gAyanakaLAthI lokonAM manane raMjana karI potAnuM gujarAna calAvavAne che; purUSone mohavaza karI ane pitAnA pAzamAM phasAvI temanuM jIvana naSTa karavAno nathI. menakA ! bhoLAM hRdayanA jayadevane tArA pAzamAMthI mukta kara ane tenAM jIvanane sudhAravAnI taka Apa. tene tArA pAzamAM pakaDI rAkhavAthI eka AzAbharI bALAnuM jIvana naSTa thAya che; paDyA tenA svAmInA viyogathI ati piDAya che ene tuM vicAra kara ane jayadevane cheDI. de. mAtra saMgItakaLAnA sAdhanathI lokone khuzI karI tArAM jIvanane sudhArI le. e sarvAga suMdarI menakA ! ubhI thA, nirAzAne tyAga kara ane tArAM trIjIvanane sudhAravAne tatpara thA. " vastupALanAM AzvAsanajanaka ane upadeza pUrNa vacana sAMbhaLIne menakA ubhI thaI. tenI vikArI AMkho have zAMta banI gaI hatI ane tenAM AkhA aMga upara unmAdane badale gaMbhIratA chavAyelI jovAmAM AvatI hatI. teNe zAMta paNa mIThA avAje kahyuM. "maMtrIzvara ! tame A upadeza mane prathamathI ja kAM na saMbhaLAvyo ? tamAro upadeza have mArA mATe rAMDayA pachInA DahApaNuje che. jIvananI zarUAta adhamatAthI thayA pachI tene dharmamArga upara lAvavAnuM kArya bahu kaThina che." menakAnA avAjamAM hajI nirAzA hatI. manuSyane mATe kaThina kAMI nathI. daDhanizcaya ane prabaLa IcchAthI te dhAre te karI zake che." vastupALe zAMtithI kahyuM. menakAe kAtara mukhamudrA ane bhAvapUrNa AMkhothI vastupALa tarapha joyuM ane pachI kahyuM. "e te ThIka, paNa tame mArI eka vinaMtine mAnya rAkhaze, te ja huM mArA jIvanane sudhArI zakIza huM guNikAna badhA AcAra-nRtya, saMgIta ane vilAsa A kSaNathIja mUkI ne vAne taiyAra chuM, paraMtu eka zarateja ane te zarata e che ke tamAre mane tamArI dAsI tarIke rAkhavI paDaze." vastupALe kahyuM. "menakA ! tArAM jIvanane unnata banAvavAne huM ghaNe IntajAra chuM; paraMtu te tArI mAgaNIne kabula rAkhIne to nahi ja. mArA mATe tAre koI paNa prakAranI AzA rAkhavAnI nathI ane tema chatAM rAkhIza, te tu nirAzaja thaIza." " tyAre tamAro chevaTa eja uttara che ?" menakAe pUchyuM. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMtasiMhanI salAha. "jarUra." vastupALe daDhatAthI uttara Ape. paNa enuM kAraNa zuM che ? eka rUpasuMdarI, lAvaNyamayI ane madhurI yuvatInA premano are tenI sevAne asvIkAra karavAnuM kAraNa zuM che?" menakAe pharIthI pUchyuM. " kAraNane tuM jANatI nathI, menakA !" vastupALe sahaja hasIne uttara Ape ke "siMha kadApi paNa tRNanI IcchA karato nathI ?" menakA vastupALane mahAta karavAne AvI hatI, paraMtu tene mahAta karavAne badale poteja tenAthI mahAta thaI. teNe vastupALane uttara sAMbhaLIne gADha nizvAsa mUko ane dilagIrI bharelA svarathI pUchyuM. "tyAre have mAre zuM karavuM ?" tArAM amUlya ane pavitra strIjIvanane sudhAravAno prayAsa kare ane tArA jevI anya strIone paNa tevo upadeza Apavo, eja have tAre karavAnuM che." vastupALe uttara ApatAM kahyuM. - menakA kSaNavAra mauna ubhI rahI. teNe vastupALa tarapha tIvra najara nAMkhI. e najaramAM nirAzA spaSTa jaNAtI hatI. paNa vastupALanI najara jevI ne tevI sakhta hatI. temAM dayA hatI; paraMtu vikAra nahote. madabharI mAninI menakAnAM mAnanuM Aje khaMDana thayuM ane te kevaLa hatAza banI gaI hatI. thoDIvAra rahI menakA tyAMthI avanata mukhe dhIre dhIre cAlI gaI. jItendriya mahAmAtye mahAta banelI menakAnI pITha tarapha najara karIne jarA hAsya karyuM. menakA dekhAtI baMdha thaI eTale teNe potAnAM manathI kahyuM. "have padmA sukhI thaI zakaze kharI." prakaraNa 14 muM. jayaMtasiMhanI salAha. pATaNamAM mahAsAmaMta tribhuvanapALa solaMkInA vADAmAM pATaNanA sAmatinI sabhA AgaLa eka vAra bharANI hatI. A navalakathAnA pahelA bhAgamAM e hakIkata AvI gayAnuM vAcake jANe che. e sabhAnuM kAma sarvAnumate pasAra thayuM nahotuM ane sabhA bharanArane Azaya pAra paDe nahota; paraMtu e divasathI tribhuvanapALa ane tenA pakSanA jayaMtasiMha, vIrasiMha vagere saradAra dhoLakAnAM rAjataMtrane nAza karavA mATe aneka Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. vIrazirAmaNI vastupALa. kAvatrAM karI rahyAM hatAM. pATaNamAM mahArAjA bhImadevane maLI ane mahAmaMtrI zrIdharane samajAvI tathA dhoLakAmAM maMtrI nAgaDa ane cAhaDane uzkerIne teoe keTaleka aMze khaTapaTane jagADI hatI ane chevaTa vAradhavaLanA pATavIkumAra vIramane kapaTajALamAM phasAvIne rAjyasattAne pitAnA adhikAramAM levAno prayAsa zarU karyo hato. A samaya daramyAna vIrama ane madhurIne prema-sahavAsa cAlu hato ane tethI vIra pATaNa ane dhoLakAnI rAjakhaTapaTane bhUlI jaI kevaLa eza-ArAma bhogavatohato. madhurI ane sanyAsInI salAhathI teNe jayaMtasiMhane maLavAnuM ane tenI sahAya meLavavAno nizcaya karyo hato, e vAcakenA jANavAmAM che. madhurIe Aje vIramanA nizcayane amalamAM mUkavAnI goThavaNa karI hatI ane jayatasiMhane maLavAne mATe tribhuvanapALa selaMkInA vADAnuM sthaLa pasaMda karyuM hatuM. rAtrine vakhata hatA. vADImAM sarvatra aMdhakAra vyApI gayuM hatuM ane AkAzamAM camakatA tArAo vinA prakAzanuM nAma ke nizAna nahotuM, paNa keTalAka rAmaya pachI vADe mazAlanAM ajavALAthI prakAzita banI gayo. mazAlanA prakAzamAM AMbAnA vRkSa nIce be mANaso ubhelA jovAmAM AvatA hatA. temAM eka purUSa hatA ane bIjI strI hatI. teonI avasthA lagabhaga samAna hatI eTale ke banne juvAna vayanA hatA. vAcaka mahAzayo A strI purUSane oLakhatA hovA joIe. juvAna purUSa e vIrama hatA ane juvAna strI e madhurI hatI. banne paraspara dhImethI vArtAlApa karatA hatA ane temanAthI keTaleka dUra be mazAlacI mazAla pakaDI beThA hatA. jayaMtasiMhane AvavAno vakhata have thaI gayuM che." madhurIe kahyuM. hA." vIrame kahyuM ane pachI pUchyuM. "paNa te tAre zo sage thAya che, te te teM mane kahyuM ja nahi ?" madhurI e manane ze uttara Apa e viSe jarA vicAramAM paDI. paNa vicAra karatAM teNe bahu vAra lagADI nahi. teNe kSaNavAra rahIne ja kahyuM. "e te huM Apane kahevAnI ja hatI, paraMtu atyArasudhI huM te kema bhUlI gaI, e mane samajAtuM nathI.' "jema tuM kahevuM bhUlI gaI hatI, tema huM pUchavuM paNa bhUlI gaye hatA." vIrame saralatAthI kahyuM. ApanuM kathana satya che." madhurIe hasIne kahyuM. " kaI kaI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMtasiMhanI salAha vAra jarUrI vAta kahevAnuM ke pUchavAnuM bhUlI javAya che ane mArA ane ApanA ubhayanA saMbaMdhamAM A vakhate e pramANe banyuM che." madhurI mukhya praznano javAba ApavAne badale vAtane laMbAvyuM jAya che, e sarala hRdayanA vIramathI samajI zakAyuM nahi. teNe paNa hasIne kahyuM. "bhUla to ApaNuM bannenI thaI che; paNa have e sudhArI levAnuM tAruM kAma che. " barAbara che ane huM thayelI bhUlane sudhAravAja mAguM chuM." madhurIe hajI paNa vAtane labAvavAnA uddezathI kahyuM. "tyAre have e bhUlane sudhAravAmAM zIvAra che ?" vIrame prazna karyo. vAra kAMIja nathI; mAtra ApanI AjJAnI rAha che. " madhurIe kahyuM. paNa AmA AgAne kayAM svAla che?" vIrame bhAra daIne svAla karyo. nA, AjJAno svAla te AmAM nathI." madhurIe uttara Apo. ane baLatI mazAla tarapha joIne kahyuM. "jayaMtasiMha AvatA jaNAya che pATaNanI rAjagAdIne ekavAra pacAvI pADanAra ane chevaTa rAjadrohI banIne dezanikAla thayelo saradAra jayaMtasiMha sAmethI Avato hato. "hA; koI Ave che kharuM." vIrame e bAjue joIne kahyuM. "ane huM have jarA dUra aMdhArAmAM jaIne ubhI rahuM chuM." ema kahIne madhurI tvarAthI tyAMthI cAlI gaI ane pAsenAM bI ja vRkSanI pAchaLa jaine ubhI rahI. jayaMtasiMha najIka Avyo ane vIramanI sanmukha ubhe rahyo. vIrama mauna ubho hato eTale jayaMtasiMhe kahyuM. "vIramakumAra ! mane AvatAM jarA moDuM thayuM kharuM. tame kayAranA AvIne ubhA che ? " vIrame uttara ApatAM kahyuM. " nA; tamane moDuM thayuM nathI; kAraNa ke huM paNa hajI hamaNAja Avyo chuM." "tyAre to ThIka " jayaMtasiMhe saMtoSa darzAvyo ane pachI kahyuM. "tame mane zA kAraNathI maLavA mATe bolAvyo che, e madhurInAM mukhethI meM sAMbhaLyuM che. hAlamAM cAlatI rAjakIya khaTapaTathI, tamArA pitAe karelAM apamAnathI ane vastupALa vagere maMtrIonI sattAthI kaMTALIne tame mArI salAha ane sahAya levAne AvyA che, e mATe huM tamAro AbhArI chuM. sahAyanI vAta hAla bAju upara rAkhIe; paraMtu mArI salAha tamane racaze kharI ?" Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10ra viziromaNI vastupALa, jayaMtasiMhanA chellA praznathI vIrama vicAramAM paDe. ane te ethI vicAramAM paDe, e svAbhAvika hatuM. kAraNa ke te bhoLA hRdayane hato ane tenAmAM sArAsAra samajavAnI zakti nahatI. keTalAka samaya vicAra karIne teNe pUchyuM. " ApaNuM meLApanI zarUAtamAja A prazna pUchavAnI zI agatya che? mane tamArI salAha ane sahAyanI jarUra che ane te mATe ja meM tamane lAvyA che. eTale pachI evo prazna karavAnI agatya hoya ema huM mAnatA nathI." tamane enI agatya lAgatI nahi hoya; paraMtu mane enI agatya lAge che." jayaMtasiMhe daDhatAthI kahyuM "tame jANatA haze ke mahArAjA bhImadeva, tamArA dAdAjI lavaNuprasAda ane tamArA pitAjI vIrajavaLa tathA dhoLakAnA jena maMtrIe vastupALa tathA tejapALa vagere mane temane zatra gaNe che. vaLI mahArAja bhImadeve mane rAjadrohI TharAvIne dezanikAlanI zikSA paNa karelI che. tamArA dAdA ane tamArA pitAnA je rAjakIya vicAre che, tethI mArA vicAro bhinna che. pATaNanI caDatI ane gujarAtanAM gauravane mATe huM judoja mata bAMdhIne beTho chuM ane tethIja mAre tamane pUchavuM paDe che ke mArI salAha tamane rUcaze kharI ?" jayaMtasiMhanuM spaSTa kathana sAMbhaLIne vIrama vadhAre vicAramAM paDe. zo uttara Apavo, te ene suvuM nahi. chevaTa teNe spaSTa Uttara ApavAne badale sAme prazna karyo, paNa tame kevI salAha ApavAnA che ke te mane rUcaze nahi ? madhurI ane tenA oLakhItA sanyAsIe mane tamArI salAha ane sahAya levAnI bhalAmaNa karI che, ethI mane jaNAya che ke tamArI salAha geravyAjabI to nahi ja heya." jayaMtasiMhe tarata ja kahyuM. "mArI salAha vyAjabI haze ke geravyAjabI. e saMbaMdhI te tamAre ja vicAra karavAno che. paNa tame mArA. praznane spaSTa uttara ApavAne badale mane sAme prazna kare che, tyAre mAre tamane badhI vAta khullA dilathI ja kahevI paDaze." eTaluM bolIne jayaMtasiMhe vIramanA sAme joyuM ane pachI kamare laTakatI talavArane ThIka karIne kahyuM. "sAMbhaLo vIramakumAra ! madhurI ane tenA oLakhItA sanyAsInI bhalAmaNathI tame mArI salAha ane sahAya levAne AvyA cho; paraMtu mane lAge che ke tamane mArI salAha racaze nahi. hAlanI rAjakIya caLavaLa saMbaMdhI mArA vicAre. mArI kalpanAo ane mAre kAryakrama judA ja prakAranAM che. tamArA pitAe sthApita karelA dhoLakAnAM navAM rAjyataMtranA astitvane te Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMtasiMhanI salAha. 103 huM Icchatoja nathI. ane pATaNanI gAdI upara jaina sAdhu jevA ke brAhmaNa sanyAsI jevA vRddha bhImadevane badale tamArA jevA navajuvAna vIrane beThelA jevAne IcchuM chuM. ane vastupALa tathA tejapALa vagere jevA ahiMsAdharmane mAnanArA jena maMtrIone to dezanikAlaja karavA joIe, evI mArI IcchA che. vartamAna rAjakIya khaTapaTanA A vicAre che ane e je tamane e mAnya hoya, teja tamane mArI salAha anukULa paDaze ane nahi te mArI salAha game tevI vyAjabI haze; te paNa tamane pratikUlaja jaze." vIrakumAra jayaMtasiMhanuM uparanuM kathana ekadhyAne sAMbhaLI rahyo hato. te potAnAM manathI vicAra karato hato ke jayaMtasiMha je bele che te aMtarathI bole che ke mAtra pitAne AMjI nAkhavAne mATe ja bele che! kSaNavAra rahI teNe kahyuM. " dhAro ke tamArA vicAre, tamArI kalpanAo ane tamArA Azayo mane mAnya che ane te pramANe vartavAne huM taiyAra chuM; te pachI hAla tarata mAre zuM karavuM joIe ?" jayaMtasiMhe tarataja kahyuM. "huM ema dhAruM chuM, e nakAmuM che. tame aMtaHkaraNathI ema mAne che ke nahi te nakkI thavuM joIe." "te nakkI ja che." vRkSa pAchaLathI madhurIne avAja AvyuM ane te banne najIka AvIne UbhI rahI. teNe vIramanA sAme netra-kaTAkSa karIne jayaMtasiMhane kahyuM. "vIramakumAranA vicAro tamArA vicAre jevAja che. te paNa dhoLakAnA rAjyataMtranI ke vastupALa ane tejapALanA maMtrIpadanI hayAtI IcchatA nathI." jayaMtasiMhe jarA paNa Azcarya darzAvyA vinA madhurInA sAme joyuM ane kahyuM. madhurI ! A vAta evI gaMbhIra che ke kumAre piteja pitAnI saMmati darzAvavI joIe." madhurI vIramanI pAse gaI ane jAdUbhaya nayanene nacAvI smita hAsyapUrvaka puchayuM. "zuM Apa saradAra jayaMtasiMhanA vicAra sAthe saMmata nathI ?" vIrama bahAdUra hatA, paraMtu tenAmAM ojasa nahotuM. rUpasuMdarI yuvatI AgaLa manane daDha rAkhavA jeTalI tAkAta tenAmAM nahotI. teNe yaMtravat tarataja uttara Apyo. "emanA vicAre sAthe huM saMmata chuM ane te kahe e pramANe vartavAne taiyAra chuM." Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 vIraziromaNi vastupALa. madhurI ane jayaMtasiMhe paraspara hAsya karyuM, paraMtu te vIramanA jovAmAM AvyuM nahi. - "tyAre juo, vIramakumAra!"jayaMtasiMhe vIramanI sahaja najIka AvIne kahyuM. "tame mArA matanI sAthe maLatA thAo che eTale tamAre amArA kAryakramamAM joDAvuM paDaze, mahAsAmaMta tribhuvanapALa solaMkIne te tame oLakhatA haze. ame enI saradArI nIce sainya ekatra karIe chIe ane barAbara tiyArI thaI rahyA bAda ame prathama pATaNanI rAjyagAdI hastagata karavAne mAgIe chIe. tamane amAre A kAryakrama anukULa che?" vIrama sAhasIka hata; paNa jayaMtasiMhe kahela kAryakrama sAMbhaLIne hebatAI gayo. te nIce mukhe vicAra karato ubho rahyo. madhurI pAseja ubhI hatI. teNe viramanI adaDhavRtti joIne manamehaka avAjathI puchayuM. "kema uttara ApatA nathI, rAjakumAra zuM Apane e kAryakrama anukuLa paDe ema nathI ?" madhurInAM vacanothI vIramamAM jIvana AvyuM. teNe turataja uttara Ape. "mane e kAryakrama anukULaja che; paraMtu huM vicAra karuM chuM ke pATaNanI rAjagAdI ApaNAthI hastagata thaI zakaze kharI ? ane kadAca thAya te ema karavAmAM ApaNe zuM rAjadrohI thatAM nathI ?" A "rAjadrohI?" jayaMtasiMhe AzcaryathI kahyuM. "rAjanA droha vinA sajakIya koI kAma pAra paDatuM nathI, e zuM tame jANatA nathI ? cAvaDA vaMzanA chellA rAjA sAmaMtasiMha pAsethI ApaNuM pu. rvaja mULarAja solaMkIe pATaNanI rAjyagAdI paDAvI lIdhI e rAjadeha nahite bIjuM zuM ? ane tamane kharuM kahuM te tribhuvanapALa solaMkI mahArAjA bhImadeva pachI rAjyagAdInA kharA hakadAra che, te chatAM tamArA pitA viradhavalane yuvarAjapada apAyuM ane temaNe dhoLakAmAM navuM rAjyataMtra sthApyuM, e paNa zuM rAjadroha nathI ke e te rAjanAM kAma emaja cAle che. e te mAre enI talavAra ane baLIAnA be bhAga, eja rAjakIya khaTapaTamAM khare nyAya che, mATe tamAre amArA kArya kramathI jarApaNu gabharAvAnuM nathI. kAraNa ke chevaTa ethI tamane ja lAbha thavAno che. ame pATaNanI rAjyagAdIne hastagata karI tamane ja te upara besAravA mAgIe chIe; kAraNa ke pATaNanA pati thavAne tame sarvAze yogya che." vIrama jayaMtasiMhanuM kathana sAMbhaLIne kAMI be nahi. teNe Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapALanA AvAsamAM. 105 mAtra ekavAra jayaMtasiMha tarapha ane eka vAra madhurI tarapha joyuM ane tyArapachI te gaMbhIra vicAramAM paDI gayo. jayaMtasiMhanA matanI sAthe maLatA thavAthI kevuM pariNAma Avaze, e viSe te judI judI kalpanA karato hato, paraMtu temAMthI kaI kalpanA kharI paDaze, e nakkI karavA jeTalI buddhi tenAmAM nahotI. te zuro ane sAhasIka hata; paraMtu tenuM zaurya ane sAhasa madhurInI mohajALamAM sapaDAvAthI cAlyAM gayAM hatAM ane te kevaLa nirbaLa ane parAdhina banI gayo hato. " tyAre yuvarAja ! " jayaMtasiMhe AgaLa calAvyuM. "mArI salAha levAno ApaNuM meLApane je hetu hato, te pAra paDI gayo che; mATe tamArI IcchA hoya, to ApaNe mahAsAmaMtane maLavAne jaIe kAraNa ke ethI tamane ghaNuM navuM jANavAnuM maLaze." " jevI tamArI IcchA." vIrame kahyuM. ThIka, cAle tyAre." jayaMtasiMhe kahyuM. "te ghaNuM bhAge temanA AvAsamAMja haze." ema kahIne jayaMtasiMhe cAlavA mAMDayuM. madhurIe tene aTakAvIne kahyuM. "paNa UbhA rahe. huM have zuM karuM ? tamArI sAthe AvuM ke mArA AvAse jAuM?" "amArI sAthe AvavAmAM kAMI harakata nathI." vIrameja uttara Ape. "yuvarAjanI IchA tamane sAthe levAnI che, te cAle. tyAM AvavAmAM kAMI harakata nathI, e temanuM kahevuM satya che" jayaMtasiMhe madhurIne uddezIne kahyuM. te pachI teo traNe mahAsAmaMtanA AvAsa tarapha ravAnA thayA. prakaraNa 15 muM. tribhuvanapALanA AvAsamAM. vIrama, jayaMtasiMha ane madhurI traNe thaDA samayamAM mahAsAmaMtanA AvAse AvI pahoMcyAM ane sIdhAM beThakanA khaMDa tarapha cAlyAM gayAM; kAraNake mahAsAmaMtanA AvAse jayaMtasiMhane game tyAre javAnI kTa hatI. khaMDanAM dvAra pAse pahoMcyAM pachI madhurI bahAra ja ubhI rahI ane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 vIraziromaNI vastupALa. vIrama tathA jayaMtasiMha aMdara dAkhala thayA. mahAsAmaMta tribhuvanapALa eka Asana upara vicAragrasta avasthAmAM beThelA hatA. teNe vIrama tathA jayaMtasiMhane khaMDamAM dAkhala thatAM joIne Asana uparathI uDI AvakAra Ape. "padhAre, viramakumAra!" tribhuvanapALe mukha malakAvIne kahyuM. tamane joIne huM ghaNo khuzI thayo chuM. tame atyAre rAtanA samaye kayAMthI AvI caDayA ? virama ane jayaMtasiMha yogya jagyAe beThA ane pachI vIrame tribhuvanapALane uttara ApatAM kahyuM. "saradAra jayaMtasiMhanA kahevAthI huM tamane maLavAne mATe Avyo chuM. ghaNA divasa thayA tamane maLavAne mATe huM Atura thaI rahyo hato, paraMtu avasara maLato nahoto. Aje avasara maLatAM tene sadupayoga karI lIdhuM che." - "bahu sAruM." tribhuvanapALe saMtoSa darzAvIne jayaMtasiMhanA sAme joyuM. bannenI cAra AMkhee gupta saMketa karI lIdhe eTale teNe kahyuM. meM sAMbhaLyuM che ke tamArA pitA vIradhavalajIe tamAruM apamAna karyuM che, eTaluM ja nahi paNa tamArA nAnA baMdhu vIsaladevane rAjyane uttarAdhikArI banAvavA Icche che. A vAta zuM satya che?" tribhuvanapALanA praznathI vIramane Azcarya thayuM ane tene ze uttara Apo, e viSe te vicAra karavA lAgyo. eTale jayaMtasiMhe tenA sAme joIne tenA badale uttara Ape. "e vAta keTale aMze satya che, te mArA jANavAmAM nathI, paraMtu vIramakumArane e vahema che, e huM jANuM chuM ane kadAca e vahema kharo paDe to te mATe zo upAya karavuM ? e bAbatamAM temaNe mArI salAha pramANe vartavAnuM nakkI karyuM che." "tyAre tamArAM kathana uparathI meM sAMbhaLelI vAta keTaleka daraje satya hovAnuM jaNAya che." mahAsAmaMte kahyuM. "mane lAge che ke e saMbaMdhamAM vastupALanIja badhI khaTakhaTa hovI joIe. kema, tame zuM dhAre che, kumAra !" vIramanuM aMtaHkaraNa sAkSI pUratuM hatuM ke te pote kareLIAnI jALamAM eka nAnA jaMtunI peThe sapaDAto jAya che, paraMtu te jema vIra ane sAhasIka hatA, tema bhoLA hRdayane hato tathA juvAna vayane lIdhe tene hitAhitanuM jJAna nahotuM. vaLI tenA upara madhurIne e prabhAva paDI gayo hato ke te potAnuM vyakitatva gumAvI beThe hato ane madhurInA hAthamAM eka nirjIva ramakaDAM tUTya banI gayo hato. moTA moTA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapALanA AvAsamAM. 127 tapasvI, saMyamI ane vIra puruSo paNa ramaNInA mohamAM paDIne pAyamAla banI gayA che; te pachI sarala hRdayanA ane kAcI ummaranA vIramane ze doSa devo ? teNe uo vicAra karIne uttara Ape. "mane paNa e badhI khaTapaTa vastupALanI hovAnuM lAge che." tribhuvanapALe jarA TaTTAra banIne kahyuM. "huM jANuM chuM ke hAlanI rAjakIya khaTapaTanuM mULa vastupALaja che. mahArAjA bhImadeva, mahAmaMtrI zrIdhara, rAjaciMtAkArI lavaNuprasAda ane tamArA pitA vIravaLa vagerene pitAnI vAkapaTutAthI vaza karI laIne teNe AkhA gujarAtamAM ane dezAvaramAM potAnI kIrti phelAvI dIdhI che ane mane bhaya rahe che ke je tenuM zAsana A pramANe cAlaze to te badhAne mahAta karIne pATaNanI rAjyagAdIne paNa pacAvI pADavAnuM cukaze nahi." vimala, muMjAla ane udayana jevA mahAna mutsaddIone Takkara mAre evA e bhAIo-vastupALa ane tejapALa che ane je ApaNe Amane Ama besI rahezuM to ApaNane sutA mUkIne teo gujarAtanA dhaNI banI jaze, e ni:saMdeha che." jayaMtasiMhe mahAsAmaMtanAM kathanane anumodana ApyuM. tribhuvanapALa ane jayaMtasiMhanI vAta sAMbhaLIne sAhasI vIramano jusso uchaLI AvyuM hate. tenI AMkhomAMthI aMgArA varSanA hatA. teNe jethI kahyuM. "zuM pRthvI nakSatriya banI gaI che ke ahiMsA dharmanA pALaka ane mahetAgIrI karanAra zrAvake gujarAtanA dhaNI banI jaze ?" bane rAjakArasthAnIoe vicAryuM ke vIramanA jussAne uttajIta karavAmAM potAno lAbha samAyela che. jayaMtasiMhe ethI baLatAmAM ghI homyuM. " rAjakumAra ! tamArA pitA jevA vIra purUSa paNa e bhAIo AgaLa lAcAra banI gayA che ane teo jema nacAve tema nAce che, e tame jANatAM chatAM e prazna zA mATe pUcho cho ? je pRthvI nakSatriya banI gaI na hoya, to pATaNanI rAjyasattA ane mahArAjA bhImadeva hayAta chatAM dhoLakAmAM navuM rAjyataMtra sthapAya kharUM ane teo mahAmAtya ane senApati banIne gujarAtane kabaje karI zake kharA ke ?" jayaMtasiMhanuM kathana kevaLa satya che, vIramakumAra !" tribhuvanapALe ThaMDA peTe kahyuM.. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 vIraziromaNI vastupALa. paNa tame A anyAyane zAmATe calAvI lyo che ? teone mahAta karavAne zAmATe kAMI prayAsa karatA nathI ? zuM tamArA bAhumAM tAkAta nathI ? tamArAmAMthI kSatriyane jusso cAlyo gayo che?" vIrame uparA-uparI prazno pUchI nAMkhyA amArA bAhumAM tAkAta tathA amArAmAM juse che ke nahi, te vakhata paratve jaNAze; paraMtu tame vIradhavaLanA yuvarAja thaIne A badhuM zI rIte sahana karI zake che ? zuM tame e zrAvakone mahAta karavAne zakitavAna nathI ?" tribhuvanapALe zAMtithI sAmo prazna karyo. "?" vIrame kamare laTakatI talavAranI muTha upara potAno hAtha mUkIne kahyuM. "hAlamAM cAlatI rAjakIya khaTapaTa ane aMdhAdhuMdhIne nAza karavAne huM eka page taiyAra chuM, paraMtu mArA pakSamAM ubhuM rahenAra koNa che? huM gupacupa besI rahyo chuM ane zAMtithI badhuM joyA karuM chuM enuM kAraNa paNa eja che. paNa samaya ane saMga anukULa thatAM huM mArA mananuM dhAryuM karavAnuM cukIza nahi." tamArA pakSamAM ubhA rahevAne ane tamane sahAya karavAne ame taiyAra chIe pachI zuM !" jayaMtasiMhe bhAra daIne kahyuM. "te huM tamArI salAha pramANe vartavAne taiyAra ja chuM." vIrame abhimAnapUrvaka kahyuM. "ane te tamArA mananuM dhAryuM pAra pADavAmAM jarA paNa vilaMba thaze nahi." tribhuvanapALe ema kahIne pUchyuM. "tame amArI salAha pramANe vartavAne taiyAra thayA che; paraMtu amArA kAryakrama ke che, e tame jANo cho ?" hA, saradAra jayaMtasiMhe hamaNuMja mane ethI jANa karyo che." vIrame uttara ApatAM kahyuM. "tamArA kAryakramanuM prathama pagathIyuM pATaNanI rAjyagAdIne hastagata karavAnuM che, e vAta sAcI che ne? "hA, e vAta sAcI che." tribhuvanapALe uttara Ape. "ane te pachI ame zuM karavAnA chIe, e paNa tame jANatA ja hazo." e paNa huM jANuM chuM kAraNa ke mane saradAre badhI vAta kahelI che." vIrame jarA dilagIra thatAM kahyuM. "dhoLakAnAM rAjyataMtrane nAza, e tamArA kAryakramanuM bIjuM pagathIyuM che." tribhuvanapALa vIramanI dilagIrI kaLI gayo. teNe sahaja hasIne kahyuM. "babara che; paraMtu ethI tamAre dilagIra thavAnuM kaI kAraNa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapALanA AvAsamAM. 109 nathI. kAraNa ke pATaNanI rAjyagAdI ame tamane ja soMpavA mAgIe chIe." " e hakIkata paNa meM emane kahelI che." jayaMtasiMhe vIrama sAme joIne kahyuM. paNa tamArI avasthA hajI kAcI che, eTale rAjyane kArabhAra tame ummaralAyaka thAo, tyAMsudhI mahAsAmaMta calAvaze." vIrame ekavAra tribhuvanapALa tarapha ane bIjI vAra jayaMtasiMha tarapha joyuM; paraMtu te ubhaya rAjyakArasthAnIonAM mukha upara kevA bhAvo taravaratA hatA, te e mUrkha rAjakumAra jANI zakayo nahi. tenA jANavAmAM hatuM ke tribhuvanapALa ane jayaMtasiMha tenA pitAnA zatruo che ane tethI te temanuM kathana sAMbhaLIne ane temanA vicAre jANune zaMkAmAM paDI jatuM hatuM, paraMtu tene madhurI upara saMpUrNa vizvAsa hate. madhurI kada paNa tene avaLe mArge laI jAya nahi, evI tene khAtarI hatI. paNa sarala dilane vIrama jANato nahato ke evI khAtarI thavAnuM kAraNa mAtra tene madhurI uparano mohaja hato. te madhurI upara eTale badhe mohAlva banI gayo hato ke tenA kahevA pramANe vartavAmAM te jarA paNa AnAkAnI karato nahoto vidvAnoe strIne abaLA kahI che; paraMtu abaLA gaNAtI strInuM kaI kaI vAra purUSa upara evuM prAbalya cAle che ke jenA lIdhe A jagatamAM vAraMvAra avanavI ghaTanAo - banavA pAme che. saMsAramAM banatI ghaNI ghaTanAonI utpAdaka strI jAti che, ema ItihAsa sAkSI pUre che. vIramane vicAramAM paDelo joI tribhuvanapALe kahyuM. "jayaMtasiMha! je rAjakumAra poteja rAjyane badho bhAra upADavAne taiyAra hoya, te mAre rAjyakArabhAramAM vacce paDavAnI jarUra nathI; kAraNa ke rAjyakArabhArane beja upADe, e kAMI sarala vAta nathI." " tamAruM kahevuM kharuM che " jayaMtasiMhe kahyuM. "paNa jyAre vIramadeva ApaNI salAha ane sahAya levAne AvyA che ane ApaNumAM vizvAsa mUke che, tyAre ApaNe temane yogya mArga darzAve, e ApaNo dharma che. rAjakumAra alabata zuravIra ane buddhizALI che, paraMtu hajI te kAcI ummaranA che ane tethI tamArA jevA anubhavI, bAhasa ane mutsaddI purUSanI rAjyano bojo vahana karavAmAM khAsa agatya che. kema, tamAruM zuM mAnavuM che rAjakumAra ?" A daramyAna vIrama vicAranidrAmAMthI jAgRta thayA hatA. jayaMta Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 vIraziromaNuM vastupALa. siMhe chevaTe pUchelA praznano uttara ApatAM teNe kahyuM. "mAruM mAnavuM paNa tamArA jevuM ja che. rAjyanAM aTapaTAM kAmamAM mAre tamArA tathA mahAsAmaMtanA sahakAranI khAsa jarUra paDaze." tribhuvanapALa ane jayaMtasiMhanAM mukha upara AnaMdanI chAyA phelAI gaI; paraMtu vIrama tene marma samajI zakyuM nahi. te te atyAranA prasaMga viSe jUdA jUdA tarage manamAM racate mauna besI rahyo. jayaMtasiMhe Asana uparathI uThIne vIramane uddezIne kahyuM "tyAre rAjakumAra ! have ApaNe mahAsAmaMtanI rajA laIe te kema ?" " bhale, jevI tamArI marajI." vIrame tenA matane anumodana ApatAM tathA Asana uparathI uThatAM javAba Apyo. mahAsAmata tribhuvanapALanI rajA laI teo banne Asana uparathI uThIne cAlatA thayA. AgaLa vIrama ane pAchaLa jayaMtasiMha e pramANe cAlatA teo khaMDamAM pravezadvAra pAse AvI pahoMcyA. paNa dvAramAMthI bahAra nIkaLatAMja teo ekadama sthaMbhI gayA. kema jANe teonA paga keIe bAMdhI lIdhA heya nahi ? Ama banavAnuM kAraNa pravezadvAramAM eka pracaMDakAya purUSa ubhela hato e hatuM ane tene jevAthIja teo Azcarya pAmI gayA hatA. te purUSa vAghelAone saradAra ane pATaNane rAjaciMtAkArI amAtya lavaNaprasAda hatA. lavaNaprasAde vIrama tarapha dayAbharI ane jayaMtasiMha tarapha karaDI najare jaIne kahyuM. "tame traNe zI masalata calAvatA hatA?rAjyagAdIne hastagata karavAne tamAro vicAra ayogya to nathI " chevaTanuM mArmika vacana sAMbhaLIne jayaMtasiMha tarataja samajI gaye ke lavaNuprasAda dvAramAM ubhA rahIne badhI vAta sAMbhaLI lIdhI che ane tethI tenAM mukha upara ane AMkhamAM krodhanAM cihe tarI AvyAM; paNa vIramanAM motI marI gayAM hatAM. te tenA dAdAne sAme ubhelA joIne gabharAI gaye hate. corI karatAM cAra corInA mAla sAthe pakaDAya ane tenI te vakhate jevI dazA thAya, tevI dazA atyAre vIramanI thaI hatI. paNa jayaMtasiMha lavaNaprasAdathI Dare ema nahote. teNe bedarakArIthI kahyuM, "tamArA pautrane ja pUcho ke ame zI masalata calAvatA hatA? rAjaciMtAkArInuM pada tame dharAvo che, eTale rAjyanI ciMtA mAtra tamane ja haze, ema dhArazo nahi. ame paNa rAjanI ciMtA rAkhIe chIe kharA." Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapALanA AvAsamAM. 111 tame ?lavaNaprasAdanI AMkho phATI ane teNe kahyuM. "rAjakIya kAraNe dezadrohI karIne dezanikAla thayele mANasa zuM rAjyanI ciMtA rAkhe che ? tadana asatya. tamArA svArthanI ciMtA rAkhatA he te e vAta satya che." A vArtAlApa sAMbhaLIne tribhuvanapALa tyAM AvI pahoMce. paraMtu sAme lavaNaprasAdane ubhela joIne jarA dUra khasIne ubho rahyo. "zAmATe dUra khaso cho ? ahIM ubhA rahe." jayaMtasiMhe AjJAsUcaka avAjathI tribhuvanapALane kahyuM ane pachI lavaNuprasAdane uddezI uttara Apyo. "svArthanI ciMtA tame rAkho che; ame nahi. amAre pATaNanI unnati karavA ane kharA hakkadAra purUSane haka jALavavA sivAya bIjI zI ciMtA karavAnI che ? ane tamAre to dhoLakAnA rAjyata trane surakSita rAkhavAnI sAthe pATaNanI rAjyagAdIne pacAvI pADavA mATe paNa ciMtA karavI paDe che. samajyAne ?" pATaNanI unnati karavA ane hakadAra purUSano haka jALavavAnA bahAnAM nIce tame tamArA svArthane poSo che, e keIthI ajANyuM nathI. mahArAjAnI gerahAjarIne lAbha laI tathA pitAnA svAmI tarapha vizvAsaghAtaka banI tame pATaNanI rAjyagAdIne hastagata karavAne je upAya ajamAvyo hato, te keIthI ajANyo nathI. saradAra jayaMtasiMha ! tame dezadrohI ane dezanikAla thayelA che, te chatAM khuda pATaNamAM ane dhoLakAmAM je khaTapaTa karI rahyA che, e mahArAjAnI jANamAM che, paraMtu khAsa dayAnI khAtara teo tamane pakaDIne paraheja karatA nathI, paNa tame mahArAjAnI e dayAne durUpayoga kare che. mahAsAmaMta tribhuvanapALane pakSamAM rAkhI tame navAM navAM kAvatrAM race che, e to ThIka; paraMtu vIramadevane eka ajANuM strInA mehamAM phasAvIne je khaTapaTa AdarI che, te calAvI laI zakAya tema nathI. e mATe tamane avazya zikSA karavI paDaze." lavaNaprasAde saMpUrNa gaMbhIratAthI kahyuM. mane zikSA karanAra A jagata upara te kaI nathI." jayaMtasiMhe sahaja mazkarInI Dhabe talavAranI muTha pakaDIne kahyuM. e huM tamane thoDA samayamAM batAvI ApIza ke tamane zikSA karanAra A jagata upara kaI che ke nahi. " lavaNuprasAde ema kahIne vIramanA sAme joyuM. vIrama avanata mukhe mauna ubhe hato. te mAtra bannene vivAda gabharATathI sAMbhaLI rahyo hato. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 vIraziromaNI vastupALa. | lavaNaprasAde tribhuvanapALa tarapha jaIne kahevA mAMDayuM. mahAsAmaMta ! jayaMtasiMha jevA svAmIdrohI saradAranA pakSamAM rahIne kAvatrAbAja tarIke gaNAvuM, e tamane yogya nathI. tame pote koNa che ? mahArAjA ane tamArI vacce zuM saMbaMdha che? tame kayA pada upara che ane tamArUM kartavyuM zuM che ? e badhI bAbatone vicAra kare te tamAre nakkI jayaMtasiMhanA pakSamAM rahetAM zaramAvuM joIe." - tribhuvanapALa lavaNaprasAdanuM kathana sAMbhaLIne mauna rahyo. teNe tene uttara ApavAnuM pasaMda karyuM nahi. paNa jayaMtasiMhathI bolyA sivAya rahI zakAyuM nahi. teNe lavaNaprasAdane uddezIne kahyuM. "tame mahAsAmaMtane salAha ApavAne hiMmata kare che; paraMtu prathama te huM e pUchavA mAguM chuM ke tamane ahIM koNe bolAvyA che ane amArA A khAnagI khaMDamAM kenI rajAthI AvyA che?" vIrama hajI paNa maunaja ubho hato. lavaNuprasAde tenA sAme ekavAra najara nAMkhIne jayaMtasiMhane uttara ApatAM kahyuM-"jayaMtasiMha! svAmIdrohI, vizvAsaghAtI ane rAjanI sevAmAMthI bAtala thayelA mANasane e prazna pUchavAne adhikAra nathI." "tyAre pATaNanI rAjyasattAne chinnabhinna karIne dhoLakAnuM navuM rAjyataMtra sthApanAra svArthI mANasane prazna pUchavAna ane salAha ApavAne adhikAra che zuM?"jayaMtasiMhe jussAthI pUchayuM. jayaMtasiMhane svAla sAMbhaLIne lavaNuprasAdanAM mukha upara gaMbhIratA chavAI gaI. teNe kevaLa zAMtithI kahyuM. " jayaMtasiMha! mane ke ane keTale adhikAra che, e jaNAvavAnI agatya nathI. mAre tamane je kAMI jaNAvavAnuM che, te eTaluM ja che ke A bheLA mananA rAjakumArane eka ajANuM strInA mehamAM pADI tame je kAvavuM karavA dhAryuM che, temAM tame phatehamaMda thazo nahi, e cokkasa yAda rAkhaje. mahArAjA bhImadevane nirbaLa dhArI pATaNanI rAjyagAdIne hastagata karavAne tame prapaMca karI rahyA che, e mArA jANavAmAM Avela che ane huM tamane pratijJApUrvaka kahyuM che ke tamArA prapaMcane jyAM sudhI mArA dehamAM prANa che, tyAM sudhI phAvavA daIza nahi. huM dhAruM to jayaMtasiMha ! tamane Aja ghaDIe pakaDIne mahArAjA pAse laI jaI zakuM tema chuM; paraMtu huM tema karavAne icchato nathI ane tenuM kAraNa mArI tamArA pratyenI lAgaNI che. tame zaravIra ane bAhoza che ane tethI jo tame kAvatrAM karavAnuM mUkI do ane rAjanI sevA karavAnuM svIkAre, te tame ApaNI janmabhUminI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapALanA AvAsamAM. 163 unnati karavAnI sAthe mahata kItine prApta karI zake. ane mahAsAmaMta tribhuvanapALa ! rAjanA sevaka ane sthaMbha banIne tame kAvatrAM karavAmAM sAmela rahe che, e tamane zobhatuM nathI. huM jANuM chuM ke pATaNanI rAjyagAdIne uttarAdhikAra nahi maLavAthIja tame kAvatrAMbAjone uttejana Ape che; paraMtu je banavAnuM hatuM, te banI gayuM che eTale je tame e badhI khaTapaTa cheDIne rAjyasatA tarapha ekaniSTa rahevAnuM vacana Ape, te tamane saMpUrNa saMtoSa thAya evI goThavaNa karI ApavAne huM baMdhAuM chuM. bele, tamAre zuM vicAra che ?" eTale tamAruM kahevuM evuM che ke amAre tamArI-vAghelAonI sevAne svIkAra kare, kharuM ne ?" jayaMtasiMhe bhArapUrvaka svAla karyo. vAghelA paNa solaMkIja che, e tame kema bhUlI jAo cho?" lavaNuprasAde sAme prazna karyo. e kharuM, paraMtu pATaNanI rAjagAdInA uttarAdhikArI te nahi ja." tribhuvanapALe kahyuM. paNa have e saMbaMdhamAM vAdavivAda karavAmAM tamane ke amane lAbha nathI. mahArAjA bhImadeve vIradhavaLane pitAne yuvarAja banAvIne e praznanuM nirAkaraNa karI nAMkhyuM che eTale tame je kharekharA svAmIbhakta he, te tamAre temanI IcchAne mAna ApavuM joIe." lavaNuprasAde pUrvavata zAMtithI kahyuM. ame evI ayogya IcchAne mAna ApavAne taiyAra nathI." jayaMtasiMhe utAvaLathI kahyuM. to aMdaroaMdaranI laDAIthI pATaNa pAyamAla thaze." lavaNaprasAde gaMbhIratAthI kahyuM. e vAta IzvarAdhina che." jayaMtasiMha belavA jato hato, tene aTakAvIne mahAsAmate paNa gaMbhIratAthI kahyuM. "hA, mANasane jyAre potAnAM mananuM dhAryuM karavuM hoya che ane sAmA mANasanI salAhane mAnya rAkhavI hotI nathI, tyAre badhI vAta izvaranA AdhAre mUkI devAnI kaLAne te sArI rIte upayoga kare che." e pramANe kahIne lavaNuprasAda khaMDanAM dvAramAMthI bahAra nIkaLyo ane vIramane netrasa ketathI potAnI pAchaLa AvavAnI AjJA karI. - vIrame khaMDamAMthI bahAra nIkaLatAM Amatema joyuM; paraMtu madhurI jovAmAM AvI nahi. te aneka prakAranI kalpanAo karate karatA tenA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 vIrazirAmaNI vastupALa. dAdAnI pAchaLa ghasaDAte gayo. ane jayaMtasiMha tathA tribhuvanapALa lavaNuprasAda gayA pachI punaH Asana upara jaine beThA ane banI gayelI ghaTanA viSe carcA karavA lAgyA. jayaMtasiMha bedarakAra mANasa hato eTale lavaNaprasAdanAM acAnaka AgamanathI tene bahu asara thaI nahetI; paratu tribhuvanapALa ekaMdara rIte bheLo hovAthI tene bahu asara thaI hatI ane tethI te muMjhAI gayA hatA. jayaMtasiMha tene AzvAsana Apate hate. prakaraNa 16 mu. sarevaranA ghATa upara, saMdhyAno samaya hato. pazcimAkAzamAM sUryanArAyaNa lAla raMge raMgAIne jagatanuM dRSya jevAne ghaDIbhara aTakyA hatA. bIjI bAju nizAdevI jagata upara potAnuM svAmItva jamAvavAne talapI rahI hatI. pakSIo aMdhakAranA bhayathI mALAmAM bharAI javAnI taiyArImAM paDayA hatA ane kAma upara gayelAM kheDuta-strIpurUSo potAnA pazuonI sAthe nagara bhaNI vaLI rahyAM hatAM. A vakhate dhoLakAnA malhAra (malAva) sarovaranA dUranA ghATe be purUSo ubhA hatA ane paraspara vArtAlApa karI rahyA hatA. temAMnAM eka purUSe sarevaramAM paDatAM sUryanAM raktavarNIya pratibiMbane joIne bIjAne saMbodhIne kahyuM "nAgaDa mahetA ! khaMbhAtathI samAcAra AvyA che ke zakha sAthenA yuddhamAM vijaya te maLyo che, paraMtu cAciMga mahetA ane saradAra tribhuvanapALanuM mRtyu thayuM che. A jotAM te e vijaya ghaNe Akare gaNuM zakAya." bIjo purUSa je maMtrI nAgaDa hatuM, teNe kahyuM. "hA, hajI evA bIjA aneka bhoga ApIne vijaya meLavavA paDaze ane tyAre ja dhoLakAnuM rAjyataMtra surakSita banI zakaze. navuM rAjayataMtra sthApana karavuM ane tene surakSita rAkhavuM, e kAMI sahelI vAta nathI." barAbara che." pahelA purUSe kahyuM. "paNa mane lAge che ke have ApaNe koInI sAthe yuddhamAM utaravuM paDaze nahi; kema kharuM ke nahi ?" "cAhaDa mahetA ! " nAgaDe pahelA purUSane tenA nAmathI saMbe Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarovaranA ghATa upara. 135 dhIne kahyuM. "evuM mAnavAmAM tamArI moTI bhUla thAya che. hajI ApaNe ghaNA baLavAna rAjAonI sAthe yuddhamAM utaravuM paDaze; eTaluM ja nahi paNa te sAthe aMdaroaMdaranI takarAranAM samAdhAna mATe paNa kadAca laDavuM paDaze. " aMdaroaMdaranI takarArane mATe ApaNe kadAca talavAra kheMcavI paDe, e tamAruM kathana kharuM cheparaMtu bIjA baLavAna rAjAonI sAthe yuddhamAM utaravAnI tame je vAta kare che, te mArA samajavAmAM AvatI nathI. evA bIjA kayA baLavAna rAjAo che ke je ApaNuM sAme mAthuM ucakI zake ? " cAho nAgaDanI eka vAtane svIkAra karIne bIjI vAtanA khulAsA mATe prazna karyo. nAgaDa cAhaDane prazna sAMbhaLIne hasya. sAMjanA AchA prakAzamAM cAhaDe te joyuM; paraMtu te kAMI bolyo nahi. nAgaDe uttara ApatAM kahyuM. "cAhaDa mahetA ! rAjanA maMtrI ane rAjAnA khAsa kRpApAtra mANasa thaine tame mane A prazna pUcho cho, e meTA AzcaryanI vAta che! saurASTra, bhadrezvara, bharUca ane khaMbhAtanA nAnA rAjAone ApaNe harAvyA, ethI zuM tame ema mAne che ke have bIjA moTA rAjAonI sAthe ApaNe vigraha mAMDa nahi paDe ?" "nA, ema te nahi; paraMtu huM eTaluM ja jANavA mAguM chuM ke evA moTA rAjAo kyA che ke jenI sAthe ApaNe laDAI karavI paDaze ?" cAhaDe AturatA pUrvaka pUchayuM. "eka te dakSiNane yAdava rAjA siMghaNu ane bIje dihIne musalamAna bAdazAha" nAgaDe tarata ja uttara a . "siMghaNu zuM eTale badhe baLavAna che ke te gujarAta upara caDI AvavAnuM sAhasa kare ane ApaNe tene mahAta karI zakIe nahi ?" cAhaDe punaH AturatAthI pUchyuM. nAgaDe javAba ApavAne badale sAme prazna karyo. "zuM tame siMghaNanAM baLa ane zaurya viSe kAMI sAMbhaLyuM nathI? teNe chatrIsagaDha prAMtanA adhipatine, tripura, dhAra, mALavA, mathurA, kAzI ItyAdinA rAjAone ane lakSmIdhara tathA ballALa jevA mahArathI nRpatione harAvIne temanA upara vijaya meLavyuM che, e zuM tamArA jANavAmAM AvyuM nathI ? siMghaNa pita, tenA sAmate ane tenI senA zuravIra, baLavAna ane yuddhakaLA vizArada che ane tethI je te gujarAta upara caDI Ave, te tene mahAta karavAnuM kArya ApaNane ghaNuMja kaThina thaI paDe tema che. " Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 vIraziromaNi vastupALa. siMdhaNa viSe meM ghaNuM sAMbhaLyuM che ane dilhInA musalamAnone bhaya rAkhavAnuM ApaNane kAraNa che; paraMtu teo ApaNuM upara caDI Ave, e saMbhava mane lAgatuM nathI; kAraNa ke ApaNI senA, ApaNuM sAmati ane ApaNuM maMtrIonAM baLa, sAhasa ane buddhine teo sArI rIte jANatA hovA joIe, evI mArI mAnyatA che." " ApaNI senA ane ApaNuM sAmenI vAta bAju upara rAkhIe; paraMtu ApaNuM maMtrIonAM baLa, sAhasa ane buddhinI te kAMI sImA nathI!" nAgaDe mazkarInI DhabathI kahyuM "devagirine siMdhaNa ane dilhIne bAdazAha sArI rIte jANe che ke gujarAtamAM ahiMsAdharmanA upAsaka ane vitarAganA bhakta zrAvaka maMtrIo che ane temanI buddhie cAlatA ApaNA rAjAne mahAta karavAnuM kAma kaThina che ke sarala che.' nAgaDa mahetA! tamArAM kathana uparathI spaSTa samajAya che ke tame zrAvaka maMtrIone taddana nirmAlya gaNI kADhe che. " cAhaDe gaMbhIra banIne kahyuM. "nA, nA. mArAM kathanane e bhAvArtha karavAne nathI. " nAgaDe tarata ja kahyuM. " mArUM kahevuM evuM che ke zrAvaka maMtrIoe-vastupALa ane tejapALe ghaNI jIta meLavI che, paraMtu na kare nArAyaNane kadAca devagirina siMghaNa ke dilhIno bAdazAha gujarAta upara caDI Ave te teo kevIka chata meLave che, e jovA jevuM thaI paDaze." e te samaya Avye badhuM ApoApa jaNAI Avaze." cAhaDe zAMtithI kahyuM. "huM dhAruM chuM ke vastupALa khaMbhAtathI theDA, samayamAM AvI pahoMcavA joIe." tamArI dhAraNA satya che kAraNa ke rAjAe tene ahIM AvavAnuM AjJApatra melAvI dIdhuM che ane tethI te jema bane tema tvarAthI ahIM AvI pahoMce, e saMbhavita che." nAgaDe paNa zAMtithI kahyuM. nAgaDa ane cAhaDa ghATa uparathI AgaLa cAlyA ane thoDe dUra jaIne punaH ubhA rahyA. nAgaDe cAhaDanA khabhA upara pitAne hAtha mUkIne kahyuM. "cAhaDa mahetA ! huM vastupALa ke tejapALanI niMdA karato nathI, paraMtu teo rAjanA kula sattAdhArI thaI paDayA che ane rAjanAM mukhya mukhya adhikAra potAnA hAthamAM rAkhyA che, ema tamane jaNAtuM nathI ? tamane senApati, daMDanAyaka ke khaMbhAtanA durgapALanuM pada ApavAmAM Ave, to zuM tame te padanuM kAma karI zakavAne lAyaka nathI ?" Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarevaranA ghATa upara. 117 cAho nAgaDanA prazna saMbaMdhI pitAnAM manathI vicAra karyo. tene lAgyuM ke nAgaDanuM kahevuM TheSathI bhareluM nathI. pitAnA svArthanI vAta kayA mANasane gamatI nathI? teNe kahyuM. "tamAruM kahevuM te vyAjabI che, paraMtu mahAmaMDalezvara ane rAjAjIe jAteja temane mahAmAtya ane senApatinA pada ApyAM che, e vAta temanI virUddha mata bAMdhatAM pahelAM ApaNe vicAramAM levI joIe." "e kharUM. " nAgaDe kahyuM. "paNa A nagaranA daMDanAyakanuM pada tathA khaMbhAtanA durgapALa ane vahIvaTI adhikArInuM pada kene soMpavAmAM AvyuM che, e vAta paNa bhUlavI joItI nathI." teo zrAvake che ane tethI zrAvake upara temane pakSapAta he svAbhAvika che; paraMtu teo rAjA, prajA ane dezanAM hitamAM tana, mana ane dhanathI bhAga le che, e vAtane sAthe sAthe svIkAra karyA vinA cAle tevuM nathI." cAhaDe spaSTavaktA banIne kahyuM. rAjA prajA ane dezanAM hitamAM tana, mana ane dhanathI teo bhAga le che, evAM tamArAM kathanane huM asvIkAra karatA nathI, paraMtu huM, tame tathA bIjA maMtrIo paNa zuM evI rIte bhAga letA nathI ke Apa ne rAjanAM jarUrI ane khAnagI kAmothI dUra rAkhavAmAM Ave che ? laDAI ane evAM ja bIjuM kAmamAM teo ane tenA pakSanA maMtrIo AgaLa paDato bhAga le che ane ApaNane pAchaLa rAkhe che, e zuM tame samajI zaktA nathI ?" nAgaDe cAhaDanA kathanane svIkAra karIne tene ADatarI rIte asatya TharAvavAno prayAsa karatAM pUchyuM. e huM samajuM chuM ane e mATe zuM upAya kare e viSe huM zuM divase thayA vicAra karuM chuM; paraMtu koI upAya maLI AvatA nathI." cAho chevaTa nAgaDanA matane anumodana ApatAM uttara Apyo. upAya zodhI kahAve, e mAruM kAma. " nAgaDe kahyuM. "mane lAge che ke ApaNe dakSiNanA yAdavanI sAthe thoDA vakhatamAM yuddhamAM utaravuM paDaze. A yuddhamAM senApatinuM pada mAre agara to tamAre game teNe prayAsa karIne levuM ane vijaya meLavIne ApaNe darzAvI ApavuM ke ame paNa chIe." paNa senApatinuM pada ApaNane maLaze kharuM ?" cAho rakA karI. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 virazirAmaNI vastupALa. kema nahi maLe ?" nAgaDe kahyuM. "tame rAjAjInA kRpApAtra mANasa che ne eTaluM nahi karI zake ?" "e vAta kharI." cAhaDe kahyuM. "A vakhata huM rAjAjIne khAsa karIne kahIza ane senApatinuM pada tamane ja ApavAno Agraha karIza; paraMtu hajI mane eka zaMkA thayA kare che. devagirinA rAjA upara vijaya meLava, e tamArA kahevA pramANe kAMI sahela nathI." e huM jANuM chuM; paraMtu evo prasaMga Avaze tyAre ApaNe khuda rAjAjIne paNa sAthe laI jaze eTale vijaya maLaze to ThIka che ane kadAca parAjaya thaze, te rAjAjI sAthe hovAthI ApaNuM upara deSa Avaze nahi. " nAgaDe kahyuM. barobara che." cAhaDe kahyuM. "ane je ema karatAM ApaNe vijaya thaze, te vastupALa ane tejapALanI jema ApaNe paNa AgaLa AvI jazuM." "bhagavAna somanAthanI kRpAthI ApaNo vijayaja thaze." nAgaDe kahyuM. tenA avAjamAM ane tenAM mukha upara nirAzA jaNAtI hatI, paraMtu cAhaDa te jANI zake nahi. * cAhaDe AgaLa cAlatAM kahyuM. "tyAre ApaNe have jazuM ne?" "hA, cAle."nAgaDe paNa cAlatAM cAlatAM kahyuM. teo banne sarovaranA ghATa uparathI utarIne nIce AvyA hatA ane nagara tarapha jatA mArge vaLyA hatA. A samaye sudi paMcamIne caMdra AkAzamAM udaya pAmyo hato ane tenA prakAzathI pRthvI rUperI raMge raMgAI gaI hoya evo AbhAsa thata hato. nagara tarapha jatA mArge cAlatA cAlatAM cAhaDe kahyuM. " ApaNuM pAchaLa koIne pagarava saMbhaLAya che ?" nAgaDe pAchA pharIne joyuM ane uttara Ape. "keI mANasa ApaNI pAchaLa dUra cAlyo AvatA hoya ema jaNAya che kharU; paraMtu te kezu che, e kaLI zakAtuM nathI." tyAre ApaNe jarAvAra o sAmenAM vRkSanA paDachAye aMdhArAmAM ubhA rahIe eTale je haze te ahIMthI pasAra thatAM jaNAI Avaze" cAhaDe kahyuM. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarevaranA ghATa upara 119 "e barAbara che." ema kahIne nAgaDa cAhaDanI sAthe vRkSa nIce jaIne ubhe rahyo. . pAchaLa AvanAra mANasa thoDA vakhatamAM cAhaDa tathA nAgaDa je vRkSanA paDachAyAmAM ubhA hatA, tenI barobara sAme AvIne ubhe rahyo ane teNe e bAju joIne sattAvAhaka svarathI pUchyuM. "jhADa nIce aMdhArAmAM keNa ubhuM che e ?" cAhaDe tarataja nAgaDanA kAnamAM kahyuM. " A te senApati tejapALa !" "hA, paNa DaravAnuM koI kAraNa nathI." nAgaDe dhImethI kahyuM ane pachI moTA svare javAba Ape. "e to ame, tejapALa mahetA ? " "keNa, nAgaDa mahetA ?" tejapALe avAjamAM Azcaryane bhAva lAvIne kahyuM. "ane bIjuM koNa che ?" e cAhaDa mahetA che." nAgaDe javAba Ape ane te cAhaDane laine tejapALanI pAse AvI pahoMcyo. "bahu sArU." tejapALe saMtoSa darzAvyo ane pUchyuM. " Ama kayAM ghATa upara pharavAne gayA hatA ke zuM ?" hA." nAgaDe uttara ApatAM kahyuM. "haMmezAM sAMjanA ame ahIM pharavAne AvIe chIe; kAraNa ke khullI havAmAM pharavAthI magaja tara thAya che; paNa tame Ama kyAMthI Avo cho ? " huM paNa ghATa uparathI ja AvuM chuM." tejapALe uttara Ape. ema ke ? " cAhaDe Azcarya pAmIne kahyuM. "paNa ame to tamane joyA nahotAM." huM jarA dUra hatA. " tejapALe kahyuM. "paNa meM tamane joyA hatA. ghATanI pelI bAju ubhA ubhA tame dakSiNanI yAdo viSe kAMIka vAdavivAda karatA hatA. " tejapALanuM kahevuM sAMbhaLIne nAgaDe ane cAhaDe paraspara sAme joyuM. temanAM ubhayanAM mukha upara AzcaryanI rekhAo spaSTa jaNAtI hatI. tejapALanI tejasvI AMkhoe temanAM mukha upara thayelA pheraphArane tarataja joI lIdho. " barAbara che." ghaDIbhara rahI vicAra karIne nAgaDe kahyuM. "devagirine siMghaNu gujarAta upara caDI AvavAno che, evI vAta mArA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 viraziromaNI vastupALa. sAMbhaLavAmAM AvI che ane huM e vAta cAhaDa mahetAne kahete have, e tame sAMbhaLyuM haze." hA, emaja."tejapALe kahyuM. "ane senAnAyakanI vAta paNa tame kAMIka karatA hatA." - tejapALanAM vacanethI nAgaDa ane cAhaDa vadhune vadhu AzcaryamAM paDatA jatA hatA. nAgaDe AzcaryanI lAgaNIne dabAvI kahyuM. "na kare nArAyaNane devagirinA rAjA sAthe ApaNane yuddhamAM utaravuM paDe te yuddhamAM ApaNuM sainyanA senAnAyakanuM pada kone ApavAmAM Avaze, e saMbaMdhamAM ame jUdI jUdI kalpanAo karatA hatA." tejapALe nAgaDa tathA cAhaDa tarapha tIvra najarathI joIne kahyuM. "mane lAge che ke havenA yuddhamAM senAnAyakanuM pada tamane ke cAhaDa mahetAne maLe, e vadhAre ThIka che." tejapALanAM kathanamAM marmaprahAra hato. catura nAgaDa te kaLI gaye. teNe vicAryuM ke badhI vAta tejapALanA jANavAmAM AvI che eTale have ene chupAvavAthI ke tenAthI DaravAthI kAMI vaLe tema nathI. teNe Azcaryano tyAga karI hiMmatathI kahyuM, "tamAruM kahevuM vyAjabI che. senAnAyakanuM pada tamane na maLatAM amane maLe te emAM zuM TuM che? ame paNa talavArane upayoga karI jANIe chIe." jarUra." , tejapALe kahyuM. "ane eTalA mATe ja tame senAnAyakanuM pada meLavavAne mathI rahyA che." "hA; kAraNa ke dareka vakhate tamane ane vastupALajIne yuddhanI takalIphamAM mUkavA, e amane yogya lAgatuM nathI. " nAgaDe kahyuM. "ane tethI havenAM yuddhamAM huM ke cAhaDa mahetA senAnAyaka banIe, te tamane eTale vakhata ArAma maLaze." tamArI lAgaNI mATe huM tamAre upakAra mAnuM chuM " tejapALe gaMbhIra bhAvathI kahyuM. "amane tamArAM kahevA pramANe ArAma maLe, te huM ghaNe khuzI thaIza." tamane A vakhate ArAma maLe, evI ame tajavIja karIzuM." nAgaDa kAMI bole te pahelAM cAhaDaja bolI uThe. nAgaDane enuM utAvaLuM kathana gamyuM nahi; paraMtu bolI gayA pachI zuM thAya ? Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana-parivartana 121 tejapALe muko upara hAtha pheravatA pheravatAM kahyuM. "tamArI evI IcchA che, te huM mArUM senAnAyakanuM pada atyArathI ja tamane soMpI dauM chuM. joIe ke havenA yuddhamAM tame kevuMka parAkrama kare che ?" tejapALanAM kathanathI nAgaDane jarA krodha caDyo. teNe jussAthI pUchyuM. "zuM ame nAmarda chIe ke tamAre evuM bolavuM paDe che?" "ema kahetA nathI." tejapALe zAMtithI kahyuM. "paNa madaI ke nAmardAInI parIkSA to yuddhamAM ja thAya ne ? nAgaDa tejapALanuM kahevuM sAMbhaLIne cUpa rahyo. temaja cAhaDa paNa kAMI bolyo nahi eTale tejapALa bane tarapha tINu daSTipAta karIne tyAMthI cAlyo gayo. nAgaDa tathA cAhaDa tene cAlyo jato joIne eka bIjAnA sAme AzcaryanI lAgaNIthI joI rahyA. -AdajIe-- prakaraNa 17 muM. jIvana-parivartana. ghaNuM vAra evuM bane che ke je mANasa bahu pApI hoya che, te dharma, je bahu durAcArI hoya che, te sadAcArI ane je bahu zayatAna hoya che, te sAdhu thaI jAya che. alabata, eTaluM kharUM che ke mAnuSI jIvanamAM AvuM parivartana keI Akasmika ghaTanAthIja banavA pAme che; paNa AvI rIte mAnavajIvanamAM parivartana ghaNI vAra thAya che, e niHsaMdeha che. prakRti ke karmane A kAMI sarvamAnya abAdhita niyama nathI; tepaNa prasaMgopAta evuM jIvana-parivartana mANasanI avasthAmAM bane te cheja. guNikA menakAnA saMbaMdhamAM paNa evuM parivartana thayuM hatuM. menakA mahAmAtya vastupALane mahAta karavA jatAM poteja mahAta thaI hatI ane te vakhate jIte ndriya mahAmAtye tene je upadeza Ape hatA, e ghaTanA ne enuM jIvanaparivartana AbhArI hatuM. e ghaTanA banI gayA pachI traNa-cAra divasa sudhI menakA potAnA makAnamAMthI bahAra ja nIkaLI nahatI. e daramyAna jayadeva ene be vAra maLavAne Avyo hate; paraMtu mAMdagInuM bahAnuM kADhI te tene maLI nahotI. teNe e divase vicAramAM ja pasAra karyA hatA. chevaTa pAMcamA divase menakA bahAra nIkaLI ane te paNa rAteja. aMdhArI rAte 11 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 vIraziromaNi vastupALa. te elIja devanA AvAse gaI ane sIdhI jayadeva je khaMDamAM sute. hatuM, tyAM pahoMcI. trine prathama prahara vyatita thaI gaye hato ane bIjo prahara paNa vyatita thavAnI taiyArImAM hatA, jayadeva palaMga upara ardhanindrAmAM paDyo hatA. menakAe palaMga pAse jaI jayadevanAM mukhanuM ane pachI samasta zarIranuM ekavAra dhyAnapUrvaka avakana karyuM ane tyArapachI utAvaLA paNa zAMta avAje buma mArI. "jayadevajI!" jayadeva DIvAra pahelAMja suto hato eTale te bharanidrAmAM paDela nahato. pitAnuM nAma sAMbhaLIne te saphALA jAgI uThe ane A belIne Amatema joyuM. palaMga pAse menakAne ubhelI joI tene jarA Azcarya thayuM. pAMca divase Ama acAnaka ane moDI rAte te kyAMthI ane kema AvI haze, e viSe te vicAra karavA lAge. jayadevane jAgRta thayele tathA potAnI sAme AzcaryathI jete joIne pUchyuM. "zuM jUo che, jayadeva ! huM menakA chuM--ene tame oLakhatA nathI ke Ama AzcaryathI joI rahyA cho ?" huM tane oLakhuM chuM, menakA!" jayadeve kahyuM. "paNa mArA AzcaryanuM kAraNa bIjuM che. tuM dhAre che, e mArA AzcaryanuM kAraNa nathI." "tyAre tamArA AzcaryanuM kAraNa zuM che?" menakAe prazna karyo. jayadeve uttara Apyo. "prathama te Aja sudhI tuM kyAM hatI ane bIjuM tArAmAM ATalo badhe pheraphAra zAthI thavA pAme che, e mArA AzcaryanuM kAraNa che." menakAe tarataja kahyuM. "mArI tabiyata chellA cAra divasathI jarA narama hatI, e tamArA jANavAmAM che, eTale Aja sudhI huM kayAM hatI, e saMbaMdhI tamArA AzcaryanuM kAraNa vyAjabI nathI, temaja mArAmAM pheraphAra zAthI thavA pAmyo che, e saMbaMdhI AzcaryanuM kAraNa paNa vyAjabI nathI; kAraNake mArAmAM koI pheraphAra thayo hoya, evuM jANamAM AvyuM nathI." tArI tabiyata narama hatI, e mArA jANavAmAM AvyuM hatuM ane ethI karI tuM bahAra nIkaLI nahi hoya, e banavAjoga che; paraMtu te mane maLavAnI nA pADI, tethI mane te vakhate Azcarya thayuM hatuM ane bIjuM Azcarya atyAre tane jevAthI thAya che." jayadeve palaMgamAM ja beThA thaIne kahyuM. koI divasa nahi ne Aje mane jevAthI tamane Azcarya thAya che, e navAInI vAta che." menakAe gaMbhIratApUrvaka kahyuM. . Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana-parivartana. 123 e kharUM." jayadeve kahyuM. paNa tArA zarIranI sthiti A cAra ke pAMca divasamAM eTalI badhI pharI gaI che ke mane te zuM paNa game te mANasane tane joyAthI svAbhAvika rIte ja Azcarya thAya tema che." paNa huM mArA zarIramAM eTaluM badhuM sthityaMtara thaI gayuM che?" menakAe pitAno jamaNo hAtha ucA karI tene nihALatAM nihALatAM pUchyuM. avazya." jayadeve tarataja uttara Ape. "menakA ! tane tArA zarIranA hAlanI khabara paDI nahi hoya, paraMtu tene pratyakSa joI zakuM chuM ane tethI kahuM chuM ke tuM pUranI eTale ke cAra-pAMca divasa pahelAnI menakA rahevA pAmI nathI. paNa enuM kAraNa zuM ?" menakAe DAbA hAthane nihALatAM nihALatAM pUchayuM. "enuM kAraNa game te hoya." jayadeve vinA vilaMbe javAba Apyo. " paNa tArA zarIramAM parivartana thaI gayuM che, e saMdeha vinAnI vAta che. tAruM ujajavala mukha nisteja banI gayuM che, tArAM madabhara ane caMcaLa nayane zAMta banI gayAM che, tAre raMga zyAma thaI gayuM che, tAruM samasta zarIra zithila thaI gayuM che ane tAre svara karkaza banI gayuM che. pAMca divasa pahelAnI vijayI ane mAninI menakA atyAre nathI; kintu tenA badale nirAza, hatAza, nirUtsAhI ane parAjIta banelI eka raMka strIne mArI sanmukha ubhelI jouM chuM" menakA cupa rahI. jayadevanuM kathana sAMbhaLIne te nIcuM joI gaI jayadeve palaMga uparathI uThIne kahyuM. menakA ! tane mAruM kahevuM kharuM lAgatuM na hoya, to tuM A sAmenA darpaNamAM tArAM zarIranuM barabara avalokana karI je eTale tane mAruM kahevuM kharuM che ke khoTuM, enI khAtarI thaze. ema kahIne jayadeva menakAno hAtha pakaDI tene darpaNu pAse laI gayo ane darpaNanA sAme barAbara ubhI rAkhIne kahyuM. "menakA ! darpaNamAM najara nAMkhI ane pachI kahe ke mAruM kahevuM kharuM che ke khoTuM ?" " menakA potAnA zarIranI sthiti jANatI hatI eTale tene darpaNamAM jovAnI jarUra nahatI; paNa teNe jayadevanA kahevA pramANe karyuM. tene darpaNamAM najara nAMkhatAMja khAtarI thaI ke mAnabhaMga ane parAjIta thayelI eka kaMgALa strI nisteja ane hatAza vadane sAme ubhI che. ane evI khAtarI thatAM menakAe be hAthavaDe pitAnuM mukha DhAMkI dIdhuM ane tyArabAda te avanata mukhe ubhI rahI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 vIrazirAmaNa vastu pALa. * jayadevane menakAnI AvI sthiti joIne svAbhAvika rIte ja tenA mATe lAgaNuM thaI AvI. teNe avAjamAM dilAsAne sura meLavIne kahyuM. menakA! Ama thavAnuM zuM kAraNa che? tArAM mAnanuM zuM keIe khaMDana karyuM che ke tuM Ama nirAza banI gaI che?" menakA pUrvavat jemanI tema ubhI rahI; paNa teNe kAMI uttara Apo nahi. jayadeve pharIne pUchyuM. "hAlI menakA ! mArA praznano uttara kema ApatI nathI ? tArA zarIranI A dazA tabiyatanI asukhAkArIne lIdhe thaI che ke mAnasika ciMtAne lIdhe? kahe, kharI rIte tane zuM thayuM che?" uttaramAM menakAe dhIme niHzvAsa mu. ethI jayadevanI jIjJAsA vadhI. tene khAtarI thaI ke menakAnA saMbaMdhamAM game te ghaTanA banavA pAmI heya; paraMtu tenA zarIranI AvI dazA thavAnuM kAraNa mAnasika duHkhajahevuM joIe. teNe tarata ja kahyuM. "menakA! tuM kahe ke na kahe; paraMtu kaI prakAranAM mAnasika duHkhathIja tArI AvI avasthA thayelI che; nahito mAtra cAra divasamAM tArI AvI hAlata thAta nahi." e sAMbhaLIne menakAe tenAM mukhane unnata karyuM. teNe dhIraja ane zAMtithI jayadevanA sAme joyuM ane pachI kahyuM. tamArI dhAraNa ane kalpanA kharI che, jayadeva ! mArA zarIranI A dazA thavAnuM kAraNa mAnasika duHkhaja che." evuM kahyuM mAnasika duHkha tane paDI rahyuM che ke tArI AvI durbaLa dazA thavA pAmI che, menakA !" jayadeve menakAne khaMbhe pitAne hAtha mukIne pUchayuM. menakAe uttara ApatAM kahyuM. "jayadeva ! tame sArI rIte jANe che ke ApaNuM premamAM mahAmAtya vastupALa vikharUpa hovAthI tene mArA mehamAM phasAvI mahAta karavAnuM meM paNa lIdhuM hatuM." "hA, e huM sArI rIte jANuM chuM." jayadeve kahyuM. AjathI cAra divasa pahelAM mArAM e 5Nane pUruM karavA huM tamArA sALA vastupALanA AvAse gaI hatI." menakAe gaMbhIratAthI emake?" jyadeve AzcaryathI pUchayuM "ane tyAM jaIne teM zuM karyuM?" Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana-parivartana 15 e huM tamane kahuMja chuM " menakAe uttara ApatAM kahevA mAMDayuM. "vastupALanI pAse huM purUSane veza laIne gaI hatI ane tenI nokarImAM rahevA mATe meM mAgaNI karIparaMtu e ati dakSa ane sucatura mahAmAye mane tarata ja oLakhI lIdhI. tenI sevAmAM rahevA mATe vAdavivAda karatAM chevaTa huM mArA muLa svarUpamAM khullI thaI ane mAro svIkAra karavA tathA tene prema mane ApavA meM ghaNe Agraha, ghaNuM vinaMti ane ghaNuM dabANa karyuM, paraMtu e jItendriya mahAmAtya sahaja paNa Dage nahi. je menakAe hajAro mANasone DagAvyA hatA, te menakA-hA teja menakA vastupALanAM saMyama, zAMti ane daDhatAthI DagI gaI. te tenI pAse kevaLa hatAza ane nirUtsAha banI gaI." zuM te tane tarataja oLakhI gayo? tyAre te tArA AgamananI khabara ene paDI gayelI hovI joIe?" jayadeve AturatA ane jIjJAsAthI kahyuM. emAM zI zaMkA?" menakAe kahyuM. paNa pachI zuM thayuM ? zuM menakA mahAta thaI?" jayadeve tevIja ane teTalI ja AturatAthI pUchyuM. alabata." menakAe javAba Apyo. "vastupALane mahAta karavA jatAM huM ja mahAta thaI ane e manaduHkhathIja mArI A dazA thayelI che." kharekhara menakA jevI mohinI ane mAninI nArI mahAta thAya, e tenA mATe jevuM tevuM manaduHkha kahevAya nahi ane evA manaduHkhathI tArI A dazA thAya che temAM kAMI Azcarya pAmavAnuM kAraNa nathI." jayadeve kahyuM. "barAbara che; paraMtu vastupALane meM A jItendriya dhAryonahete. te mutsadI ane zuravIra sAthe IndriyajIta paNa che, te meM hamaNuja jANyuM." menakAe kahyuM. "mArI mAnyatA paNa tArA jevI ja hatI." jayadeve kahyuM. "ane te tArAthI jarUra mahAta thaze, ema huM cokkasa mAnate hato, paraMtu mArI e mAnyatA Aje beTI Thare che. menakA jevI madabharI sauMdaryazAlinI ane lAvaNyamayI lalanAthI paNue mahAta na thayo, tyAre enAmAM keTale AtmasaMyama, keTalI agAdha zakti ane keTaluM sAmarthya hovuM jeIe, enI kalpanA thaI zaktI nathI." Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 vIraziramaNa vastupALa. "jayadeva!" menakAe dilagIrI bharelA avAjathI kahyuM. "je menakAe seMkaDo nahi hajAre purUSane mAtra nayananAM ekaja bANathI ghAyala karI nAMkhyA che, te vijayI menakAne parAjaya jyAre kenA. jANavAmAM Avaze, tyAre mAruM kevuM upahAsya thaze, enI kalpanA mArAthI thaI zakatI nathI. mArA manaduHkhanuM kAraNa eja che ane tene laIne ja mArA sauMdaryanA rAzi samAna A zarIranA AvA hAla thayelA che." hA, e kharUM che. " jayadeve ema kahIne pUchayuM. "paNa menakA ! have tuM zuM karavA mAge che? ApaNe vastupALanI upekSA karIne bhegAM rahI zakazuM kharAM ?" zuM karavA mAguM chuM, e praznane hAla ApaNe bAju upara rAkhIe." menakAe uttara ApatAM kahyuM. "ane bIjA praznanA uttaramAM huM tamane ja pUchuM chuM ke zuM ApaNe bhegAM rahI zakazuM nahi ?" mane to kevaLa azakya lAge che." jayadeve vicAra karIne kahyuM. vastupALa ApaNane kadi paNa ekatra rahevA deze nahi. kA tane ke pachI mane bIjA sthaLe ekalI devAnI bAjI te jarUra gaThavazeja." jayadevanuM kathana sAMbhaLIne menakA jarA krodhAtura thaI. teNe sahaja jIssAthI kahyuM. " jayadeva ! tame je daDha nizcaya kare ke menakA vinA mAre rahevuM nathI, te pachI vastupALa tamane zuM karI zake tema che ? zuM tame tenAthI Dare che? tame purUSa che ke strI ?" huM tenAthI Darato nathI, menakA !" jayadeve dhIrajathI kahyuM"tema tenAthI DaravAnuM mane koI kAraNa paNuM nathI, paraMtu te eTale badhe prapaMcI. bAhoza ane catura che ke ApaNane kadi paNa judAM pADayAM vinA raheze nahi. tArA jevI ati dakSa strI jenAthI mahAta thAya, te purUSa ke huM joIe, ene khyAla zuM hajI tane Avyo nathI ?" ThIka, jayadeva !" menakAe avAjamAM gaMbhIratA ANIne kahyuM. "jyArathI pelI kamaLAnAM gAna upara mohita thayA che, tyArathI tame mArI darakAra karatA nathI ane mArAthI dUrane dUra rahevAno prayatna kare che. e kAMI mArI samajaNa bahAra nathI. te divasathI ja tame mAre tyAga karavAnI tamArA aMtaramAM gAMTha vALI che, e huM tamArA raMgaDhaMga uparathI jANI zakI chuM; paraMtu mAro ane tamAre ghaNuM divasano sahavAsa ane sneha hovAthI tame ekadama mAre tyAga karI zaktA nathI; paNa eka yA bIjA kAraNane laI ApaNAM saMbaMdhane ghaTADatA te jAo cho. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana-parivartana. 127 mArA AgamananI jANa mahAmAtyane thaI ane huM tenAthI hArI. e ghaTanA, mArI TADhA pANIe khasa kADhavAmAM tamane ghaNI sahAyaka thaI paDI che " "menakAnuM belavuM sAMbhaLIne jayadeva vicAramAM paDI gaye. kSaNavAra rahI teNe kahyuM. " menakA ! tuM utAvaLI thAya che-tArI bhUla thAya che." mArI bhUla thatI nathI; kintu kamaLAnA mehamAM phasAvAthI tamArI mati viparita banI gaI che ane tethI ja tamane mArI bhUla jaNAya che." menakAe kahyuM "huM satyaja kahuM chuM ke have tamane mArI jarUra nathI, paNa jayadeva ! tame mAruM kathana dhyAnapUrvaka sAMbhaLajo ke jema tamane mArI jarUra nathI, tema mane tamArI jarUra paNa nathI. mahAmAtya vastupALe mane mArAM kharAM kartavyanuM bhAna karAvyuM hovAthI huM AjathIja ane atyArathI ja guNikAnA AcAra-vicArane tyAga karuM chuM. ane te sAthe tamArI sAthenA saMbaMdhane paNa tilAMjalI ApuM chuM. A kSaNathI A menakA jUdA vezane dhAraNa kare che ane te jIvanaparyata nibhAvaze. mAtra saMgita kaLAthI lokone khuza karI jIvana gujAravAnA kharA AcArane bAju upara mUkI daIne mArA jevI abhAginI je je guNikAo vezyAne AcAra sevatI haze, tene upadeza ApI temanAM adhama jIvanane sudhAravAno prayAsa karavAnuM ane mArA zeSa jIvanane e kAryamAMja purU karavAnuM AjathI huM mAthe lauM chuM. jayadeva ! tamane paNa mArI have te. eja salAha che ke tame tamArI vRttine kAbumAM rAkhatA zIkho ane tamArI du:khinI strIne sukhI karavAne tatpara thAo. te bicArI tamArA viyogathI jhurI maratI haze tene khyAla karo ane aMtaramAM dayA, prema, karUNuM ane sneha ItyAdi ucca guNene sthAna ApI tenAM duHkhane dUra karavAnI pratijJA karo." jayadeva jarA ha. teNe kahyuM. "menakA ! jAdUgara vastupALe tane bharamAvI jaNAya che. je je rakhene tuM sAdhuDI thaI jatI ! tArA vinA mane cena paDaze nahi ! " "jayadeva !" menakAe zAMtithI kahyuM. "have e mazkarInI vAtane javA de. vastupALa jAdUgara hoya ke game te heya, enI mane paravA nathI; paNa enA amUlya upadezathI mAruM jIvana badalAI gayuM che ane mArAmAM addabhUta parivartana thaI gayuM che. meM tamane kahyuM tema huM have Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 viziromaNI vastupALa. mArA jevI adhama jIvana gujAranArI strIone gRhasaMsAranuM mahAbhya samajAvI temanAM jIvanane sudhAravAnAM kAryamAM ja mArA jIvanane gALavAnI chuM. mahAmAtye je mArA premano svIkAra karyo hota, te huM tenI dAsI banIne raheta; paraMtu jyAre teNe teno asvIkAra karyo che, tyAre huM have teNe ApelA upadeza pramANe vartavAmAMja mArA premane reDIza ane meM nakkI karelA mArge cAlavAmAMja kartavyanI ItizrI mAnIza. tame paNa tamArI patnIne sukhI karavA ane jIvananI kharI majA mANavA gRhasaMsAramAM joDAI tamArA jIvanane sudhArI leze, evI AzA rAkhuM chuM." eTaluM kahIne menakA jayadeva tarapha ekAgra dhyAnathI joI rahI; paNa jayadevanI mati muMjAI gaI hatI. menakA bele che ke vastupALathI mahAta thatAM gAMDapaNamAM bake che, e tenAthI samajI zakAtuM nahotuM. te paNa menakAnI jema tenI tarapha eka dhyAnathI joI rahyo. jayadevane vimAsaNamAM paDele joIne menakAe kahyuM. " jayadeva ! mArA kathanamAM zaMkA dharavAnuM kAMI kAraNa nathI; kAraNa ke huM je kahuM chuM, te taddana satya che. mahAmAtyanA upadezathI meM je nizcaya karyo che, te meM tamane kahI batAvyo che ane tethI huM jarA paNa DagavAnI nathI. ane tyAre huM ahIM tamArI pAse AvI chuM, te tamane kehavaza karavA ke tamane raMgarAgamAM DUbAvavAne mATe AvI nathI; kAraNake e vakhata have vahI gayo che. mArA AgamananuM kAraNa tamane tamArA kartavyanuM bhAna karAvavAnuM che. tame tamArI patnI padyAne sukhI kare, e mArI aMtaHkaraNanI icchA che ane je tene hajI paNa bIjI strInA mehamAM paDIne duHkhI karaze, te tame pAchaLathI ghaNuM pastAze, e yAda rAkhajo. tyAre huM have jAuM chuM. jayadeva! ane ApaNA AgalA saMbaMdhane atyArathI taddana visaro jaje." ema kahI menakA jayadeva tarapha chellIvAra najara nAMkhIne tyAMthI ekadama cAlI gaI. jayadeva hajI paNa vicAranidrAmAMthI jAgRta thayo nahe. prakaraNa 18 muM. yAdave sAthe thayeluM yuddha. je vakhate gujarAtamAM vAghelAonuM prAbalya vadhatuM jatuM hatuM, te vakhate dakSiNamAM yAdavonuM jera jAmatuM hatuM. A samaye devagirimAM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 yAda sAthe thayeluM yuddha yAdava rAjA jetrapAlane kumAra siMghaNu gAdI upara hato ane teNe pitAnAM bAhubaLathI ghaNuM rAjAone jItIne temanAM rAjya pitAne kabaje karelAM hatAM. uparA upara chata maLavAthI anya deza chatI pitAnAM rAjayanI vRddhi karavAne tene lebha vadhato jato hato. gujarAta jevA rasALa ane samRddha dezanI kIrti siMghaNe ghaNI vAra sAMbhaLI hatI, ane tethI te dezane jItI levAne ghaNA samayathI teNe nizcaya karyo hato. gujarAtamAM eka bAju je ke vAghelAe jora upara AvatA jatA hatA; paraMtu bIjI bAju pATaNamAM je bhayaMkara rAjakhaTapaTa cAlatI hatI, ethI gujarAtanAM rAjyanI asthira sthiti che, ema dezAvaranA rAjAonA jANavAmAM AvI gayuM hatuM. siMghaNe paNa evI vAta pitAnA gupta dute mAraphata jANI lIdhI hatI ane tethI te gujarAta upara caDAI laI javAne Atura thaI rahyo hato. chevaTa teNe eka brAhmaNasaMsthAnika khALezvaranI saradArI nIce vizALa senAne gujarAta mokalI ApIne pitAnI AturatAne pAra pADI. barAbara madhyAhano samaya hato. eka bAju yAdavonI ane bIjI bAju selaMkI tathA vAghelAnI chAvaNI AvI rahelI hatI. yAdavo khALezvaranI saradArI nIce ane selaMkI tathA vAghelAe nAgaDanI saradArI nIce paraspara pUra jesamAM laDI rahyA hatA. prabhAte yuddha zarU thatAM gujarAtIo joramAM hatA; paraMtu te pachI khALezvaranI yukti ane yAdavonI bahAdurI AgaLa teonuM kAMI cAlatuM nahotuM ane teonI bAjI ane vaLI paDatI jatI hatI. gujarAtI sainyanA humalA ane ghasArA niSphaLa jatA hatA ane temanA ghaNA sinike yAdava sainikenA hAthathI kapAI maratA hatA. TuMkAmAM gujarAtI sinya hAravAnI aNu upara AvIne raheluM hatuM. A vakhate gujarAtI sinyano senApati maMtrI nAgaDa ghoDesvAra banIne Ama tema ghumI rahyo hato. upasenApaticAhaDa paNa ghaDesvAra thayele hatA ane te sainikone uttejIta karatA hatA, paraMtu jyAre teNe potAnA senyanA dareka humalA ane dhasArA niSphaLa jatA joyA, tyAre te nAgaDanI pAse deDI AvyA. teNe gheDAnI lagAma kheMcIne kahyuM. "nAgaDa mahetA ! ApaNuM sainya ghaNuM kapAI gayuM che ane tethI pAchuM paNa hatuM jAya che. have te kAMIka navina yukti karIe to ThIka, nahi te ApaNuM hAra thaze ema mane jaNAya che." Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 vIraziromaNI vastupALa. nAgaDe cAhaDanA sAme joIne kahyuM. "tame zuM bolo cho ane zuM kaho cho, e huM samajI zakto nathI. jarA najIka Avo ane pachI je kahevuM heya ne khuzIthI kahe." - cAhaDa nAgaDanI bedarakArI joine jarA khIjAye; paraMtu zAMti rAkhIne teNe potAnA gheDAne tenI pAse lIdhe ane pachI kahyuM. "mAruM kahevuM ema che ke je ApaNe kAMIka navina yukti zodhI kADhIzuM nahi, te ApaNe hArI jazuM, samajyA ?" "kahe che ? " nAgaDe vismaya pAmIne pUchyuM. "zuM ApaNe hArazuM ?" nAgaDanuM akAraNa Azcarya joIne cAhaDa punaH khIjAyo. teNe jarA jussAthI kahyuM. "mArA kathanamAM tamane navAI lAge che e ghaNuM ja AzcaryanI vAta che. ApaNuM sainike yAdavonA hAthe mAra khAtA khAtA kapAI jAya che ane sainyanI hAranI hAra pAchI haThatI jAya che, e zuM tame joI zakatA nathI ke ApaNe hArazuM, e nirarthaka svAla kare che?" tamArI mAnyatA game tevI hoya, paraMtu mane te ApaNuM jIta thaze, evo vizvAsa che."nAgaDe kahyuM. - "tamAre vizvAsa akAraNa che, nAgaDa mahetA ! " cAhaDe gaMbhIratAthI kahyuM. "je laDAInuM svarUpa Ane A dhoraNe saMdhyAkALa paryata cAlyA kare ane badalAya nahi te ApaNI ceksa hAraja thaze, e nizcayathI mAnaje. - nAgaDe Azcarya darzAvIne prazna karyo. " tyAre zuM ApaNI jIta thaze ja nahi?" . . mane te emaja lAge che ke A vakhate ApaNuM jIta thavAnA nathI ane te sAthe ApaNI apakIrti thavAmAM paNa kAMI bAkI rahevAnI nathI. cAhaDe uttara ApatAM kahyuM. "vastupALa ane tejapALanI pAse ApaNe nakkI hAsyane pAtra banazuM." - nAgaDane cAhaDanuM kathana vyAjabI lAgyuM. gujarAtI sinya dhIme dhIme pAchuM hatuM jAya che, e tenA jANavAmAM hatuM, paraMtu te zuM kAraNathI pAchuM haThe che, e saMbaMdhamAM teNe kAMI vicAra karyo nahoto; kAraNa ke e vicAra karavAne tene samaya paNa nahoto. teNe sahaja dilagIrI darzAvIne kahyuM. "cAhaDa mahetA ! tamArA kahevA pramANe je ApaNe hArazuM, te ApaNI sthiti ghaNIja kharAba Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdavo sAthe thayeluM yuddha. 131 thaze. rAjAjInI AgaLa ApaNe zuM moDhuM laIne jazuM ? ane vastupALa tathA tejapALane pAchA pADI devAnI je ApaNe bALa racI che, tenuM zuM thAya?" e mATeja huM kahuM chuM ke ApaNe kAMIka navIna yuti zedhI kADhIye te ThIka. " cAhaDe bhAra daIne kahyuM. tamArI vAta sAMbhaLIne mAruM mastaka bhramita banI gayuM che." nAgaDe kahyuM. ane tethI mane kAMI yukti sujatI nathI. tame ja koI yukti zadhI kADhe te sAruM." cAhaDe tarata ja kahyuM. "mane paNa tevI koI yuti sujatI nathI; paNa mAruM kahevuM tamane yogya lAge to A kSaNathIja laDAI baMdha karavAnI jarUra che." "paNa laDAI baMdha karavAthI te zatruo ApaNuM nirbaLatA jANI jaze, enuM tame zuM dhAryuM ?nAgaDe pUchyuM. cAhaDe uttara ApatAM kahyuM. "tamAro prazna egya che; paraMtu Avo kaTokaTInA samaye nirbaLatA ke sabaLatAne vicAra karavAnuM nathI. atyAre to ApaNane game te rIte yuddhane ekadama baMdha karavAnI ja agatya che." dhAro ke ApaNe yuddha baMdha karI zakyA, paraMtu pachI zuM?" nAgaDe bIje svAla karyo. pachI zuM karavuM eno vicAra atyAre karavAnuM nathI." cAhaDe uttara Ape. "atyAre to yuddha baMdha karavuM, eja ApaNu mATe salAhabhareluM che." tyAre saMdhine vAvaTe caDAvI daIe eTale yuddha enI meLeja baMdha thaze." nAgaDe kahyuM. "barAbara che." cAhaDe kahyuM. "saMdhine dhvaja pharakAvavAthI tarataja yuddha baMdha thaze, e niHsaMdeha che." " tyAre tame jAo ane saMdhinA dhvajane caDAvI de. eka vAtane nizcaya karyA pachI DhIla zI ?" nAgaDe kahyuM. cAhaDa tarataja tyAMthI cAlyo gayo ane thoDA samayamAM gujarAtI sainya taraphathI saMdhine dhvaja pharakato jovAmAM AvatAM banne bAjunA sainike laDatA ekadama baMdha paDI gayA. gujarAtI sainikone te eTaluM ja Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra vIraziromaNI vastupALa. joItuM hatuM. yuddha baMdha paDavAthI teo te khuzI thaI gayA; paraMtu dakSiNa sainike jItavAnI aNu upara AvelA hoI ethI nirAza thayA. yuddha baMdha paDatAM sainike pitApitAnI chAvaNImAM cAlyA gayA. nAgaDa ane cAhaDa chAvaNuthI jarA dUra have zuM karavuM, e vicAramAM eka vRkSa nIce vAta karatA ubhA hatA. A vakhate savitAnArAyaNa pazcimAkAzamAM virAjatA hatA ane saMdhyAkALa thavAne bahu vAra nahatI. nAgaDa ane cAhaDa keTalAka samaya paryata vicAra karatAM tyAM ubhA rahyA ane tyArabAda chAvaNuM tarapha javAnI zarUAta karatA hatA eTalAmAM temanI sanmukha prauDhavayane eka purUSa AvIne ubho rahyo. AvanAra purUSa yuddhanA pizAkamAM sajja thayela hato ane tenI kamare lAMbI talavAra laTakatI hatI. nAgaDe tathA cAhaDe tene oLakhyo hato. nAgaDe tene uddezIne kahyuM. "Avo khALezvara ! atyAre ekAeka kema AvavuM paDayuM che ? " - e purUSa yAdava sainyane senApati khALezvara hatA. teNe AMkhanI bhamara caDAvIne kahyuM. "tame amArI sAthe suleha karavAne icache che, tethIja mAre AvavuM paDayuM che. cAle, amArI chAvaNImAM ane sulehinI tamArI zI zI zarato che, te mane kahI darzAve." cAhaDe mutsadIne chAjatuM hAsya karyuM ane pachI kahyuM. "senApatijI! tamArI jema ame svataMtra nathI. sulehanI zarato taiyAra karI ame hamaNuMja amArA rAjAjIne ApavA mATe ghoDezvArane deDAvyo che. ane amane khAtarI che ke e ghoDesvAra kAla sudhImAM AvI jaze. e AvyA bAda ApaNe sulehanI zaratonA saMbaMdhamAM carcA karI eka nizcaya upara AvazuM." - khALezvare tenI vizALa AMkho cAhaDanAM mukha upara sthira karIne kahyuM. "cAhaDa mahetA! tamAruM kahevuM vAstavika nathI; to paNa kAla sAMja sudhI huM rAha joIza. je e daramyAna sulehanI vAta nakkI nahIM thAya, te parama divasa savArathI yuddha pharIne zarU thaze. sulehanAM bahAne laDAI baMdha rakhAvI tame madada mATe bIjuM sainya maMgAvyuM hoya to bhale. mane tenI darakAra nathI; paraMtu amArI gaphalatane lAbha laI amArI chAvaNI upara acAnaka dhasAro karazo, te vizvAsaghAtanuM pariNAma sAruM Avaze nahi. gujarAtanA maMtrIo mutsadI ga@Aya che ane ame dakSi nA adhikArIo bheLA kahevAIe chIe, paraMtu tamArI mutsaddIgiri amArI pAse cAlavAnI nathI, e khAsa karIne dhyAnamAM rAkhaje." Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdave sAthe thayeluM yuddha 133 . e bAbata tamAre phIkara rAkhavAnI nathI." cAhaDane badale nAgaDe kahyuM. je parama divasa savArasudhImAM sulehanI vAta nakkI nahi, thAya, te bApaNe teja divasathI pharIne laDAI zarU karazuM, e cakkasa che. paNa ghaNubhAge to suleha thaI jaze, ema amane lAge che; kAraNake amArA rAjA mULathI ja tamArA rAjA sAthe suleha-saMpa rAkhavAne khuzI hatA; paNa tame amane saMdhinA kAMI paNa khabara ApyA vinA ekadama amAro deza pacAvI pADavAne AvyA eTale nirUpAye amAre tamArI sAthe laDAImAM utaravuM paDayuM che. je ApaNe paraspara saMpa jaLavAta heya, to nAhaka zA mATe laDavuM joIe ?" barAbara che. " khALezvare saralabhAvathI kahyuM. "ApaNuM vacce parasparanuM yeya mAna sacavAIne saMpa jaLavAte he ya to pachI ApaNe laDAImAM utaravAnuM koI kAraNa nathI; kAraNake tamArI peThe ame paNa sulehasaMpa jALavavAnI IcchA rAkhIe chIe, paraMtu amArA rAjAne yogya mAna sAcavIneja, e tamAre yAda rAkhavAnuM che." e saMbaMdhamAM amane kAMI vAMdho nathI." nAgaDe kahyuM. "ApaNe je suleha karazuM, te ubhaya rAjAonuM yogya mAna sAcavIneja karazuM ane nahi to pachI yuddha te chelle upAya che ja." "hA," khALezvare kahyuM. " tyAre huM jAuM chuM ane parama divasa savAra sudhI rAha joiza. kAle madharAta paryata tamArA taraphathI kaI khabara nahi Ave, to pachI prabhAtamAM yuddha zarU thaze." tamAruM kathana amane mAnya che." cAhaDe kahyuM ane khALezvara tarataja cAlyo gayo. - te dUra gayA pachI nAgaDe chAvaNI tarapha cAlatA cAlatA kahyuM. "tyAre tamArA vicAra e ja che ke kAle sAMje aApaNuM navuM sinya AvI jAya eTale madharAta pachI ApaNe yAdavo upara acAnaka humale kare ?" jarUra." cAhaDe kahyuM. ane teTalAja mATe sulehane dhvajA - caDAvIne meM laDAI baMdha rakhAvI che. kAle sAMja sudhImAM ApaNuM navuM sainya AvI pahoMcaze ane tene madharAta sudhI ArAma ApI chellI rAtamAM ApaNe yAdavonI chAvaNa upara acAnaka dhasAre laI jaze.. jIta meLavavAno A eka yukti che, e have tame samajI zakayA haze." paNa Ama karavAthI ApaNe yAdavone vizvAsaghAta karIe chIe. pachI tamArI marajI. nAgaDe khullA manathI kahyuM. ' , 12 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 virazirAmaNa vastupALa.. "e huM jANuM chuM; paraMtu laDAImAM vizvAsaghAta ke prapaMca na. karIe te kadi paNuM jIta meLavI zakAya ja nahi." cAhaDe kahyuM. paNa mane ema karavuM yogya lAgatuM nathI." nAgaDe kahyuM. " tyAre tame kadi paNa yAdavone jItI zakaze nahi " cAhaDe kahyuM " ane hAra thavAthI ApaNI zI sthiti thaze, enI tame kalpanA karI zake che kharA ?" enI kalpanA to huM karI zakuM chuM. nAgaDe kahyuM. "mAnabhaMga ane apakIrti e ApaNuM parAjayanuM pariNAma che." teo e pramANe vAto karatA karatA chAvaNanA mukhya taMbu pAse AvI pahoMcyA ane ubhaya taMbunI a dara gayA. cAhaDe Asana upara besI kSaNavAra vicAra karIne kahyuM. "nAgaDa mahetA ! laDAI ke rAjaprapaMcamAM vizvAsaghAta karavA, e bahu mahattvanI vAta nathI, paraMtu jo e pApamAM paDavuM na hoya, te hajI eka upAya che." nAgaDe jIjJAsAthI cAhaDanA sAme joyuM. eTale cAhaDe kahyuM. ane te upAya e che ke ApaNe maMgAveluM sainya AvI jAya ke tarataja khALezvarane ApaNe kahI devuM ke saMdhi karavAnI amArI IcchA nathI ane ame laDavAne taiyAra chIe." e upAya ThIka che; paraMtu ema karavAthI ApaNe jItI zakazuMja, ema te kahI zakAya nahi. " nAgaDe kahyuM. cAhaDe kahyuM. "eTale ja kahuM chuM ke acAnaka ane ekAeka humalA vinA ApaNe phAvavAnA nathI, e nizcita che; paraMtu khALezvaranA vizvAsano bhaMga karavA tamAruM aMtaHkaraNanA pADatuM hoya, to pachI jevI tamArI marajI." paNa vicAra karatAM nAgaDa mahetAne cAhaDanI e yukti sArI lAgatI hatI. vizvAsaghAtanA bhayathI te hAra khAvAnuM pasaMda kare, e pApabhIrU nahato. teNe tarata ja kahyuM. "cAhaDa mahetA! laDAI jevA nirdaya kAryamAM aMtaHkaraNane vacce lAvavAnI agatya nathI, ema badhI bAbatano vicAra karatAM mane jaNAya che ane tethI tame darzAvelI yuktine amalamAM mukIe te kAMI khoTuM nathI. ema karyA vinA jIta meLavavI muzkela che." cAhaDe laDAImAM jIta meLavavAnI yukti te darzAvI; paraMtu ethI chata maLazeja, ema tenuM dhAravuM nahotuM. ane tethI e yuktine amalamAM mUkavI ke nahIM, e saMbaMdhamAM te pAcho vicAra karato hato. chevaTa teNe kahyuM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAjaya. 135 " jyAre tamAre vicAra thAya che, tyAre e yukitane amalamAM mUkavAmAM kAMI harakata nathI, paNa ethI bIjI rIte vicAra karatAM tamAruM kahevuM mane cogya lAge che. laDAImAM vizvAsaghAta bahu mahatvanI vAta nathI, paNa ethI gujarAtanA maMtrIo vizvAsaghAtI che, ema te kahevAze ja." - nAgaDa cAhaDanAM chellAM vAkayathI vicAramAM paDI gayo. kSaNavAra rahI teNe kahyuM. "tamAruM kahevuM vyAjabI che. tamArI yukti pramANe vartavAthI vizvAsaghAtane doSa to ApaNA mAthe jarUra AvavAno ja." eTalA mATe ApaNuM navuM sinya AvI jAya ke tarataja khALezvarane yuddhanuM kaheNa mokalavuM ane parama divasa prabhAtathI yuddha pharIne zarU karI devuM, e vadhAre sAruM che. pachI thAya te kharuM." cAhaDe kahyuM. e barAbara che ane e pramANe vartavAthI vizvAsaghAtano deva ApaNuM mAthe jarA paNa Avaze nahi. " nAgaDe kahyuM. "ane IzvaranI kRpA haze te navuM sainya AvavAthI ApaNe jIta meLavavAne bhAgyazALI thaI zakIzuM." e pramANe yukita racI e banne maMtrIo saiinyamAM keTalI khuvArI , thaI che, e nakkI karavAne sinikAnA nivAsa tarapha javAne nIkaLyA. -- - prakaraNa 19muM. parAjaya, "rAjAjI ! harakeAI rAjAnA rAjyaamala daramyAna hAra-jItanA prasaMge AvyA kare che ane tethI yAdanI sAthenA yuddhamAM ApaNI thayelI hArane mATe Apane dilagIra thavAnI jarUra nathI. hAra ke jItanI vAta karmAdhina che. jIta mATe prayAsa karavo, e ApaNI pharaja che; paraMtu tema chatAM hAra thAya, to e mATe dilagIrI karavAthI kAMI artha sare tema nathI." vastupALe rAjA vIradhavaLane uddezIne kahyuM. prabhAtano samaya hato. rAjA vIradhavaLa rAjasabhA bharIne beTho hato ane tenI AsapAsa mahAmAtya vastupALa, senAnAyaka tejapALI, saradArasiMha ane bIjA maMtrIo potapotAne yogya Asana upara beThelA hatA. mahAmAtya vastupALa zakhane harAvI, dIkane mahAta karI tathA e pradezamAM rAjakIya vyavasthA karIne thoDA divase thayA dhoLakAmAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 vIraziromaNI. vastupALa. "AvI gayA hatA ane tethI AjanI rAjasabhAmAM tenI hAjarI hatI. rAjacaMtAkArI lavaNuprasAda pATaNamAM hato ane maMtrI nAgaDa tathA cAhaDa yAdavo sAthenA yuddhamAM gayA hatA eTale teonI gerahAjarI hatI. yAdava sainya sAthe laDatAM gujarAtI sainyanI hAra thaI che, evuM gupta dUtadhArA vIradhavaLanA jANavAmAM AvyuM hatuM ane tethI te sahaja dilagIra jaNAto hato. rAjasabhAmAM e vAtanI carcA thatI hatI ane temAM vastupALa upara pramANe kahyuM, te vIradhavaLanI dilagIrIne dUra karavAne mATe ja kahyuM hatuM. vastupALanuM kathana sAMbhaLIne rAjA viradhavale kahyuM. "mahetAjI ! hAra ke jItanI vAta karyAdhina kiMvA IzvaranA hAthamAM che, e tamArI vAta sAva sAcI che. mane hArane mATe dilagIrI thatI nathI, paraMtu dUtanA kahevA pramANe ApaNuM senyanI ghaNI ja khuvArI thaI che, e dilagIrIjanaka che. senAnAyaka tejapALe nAgaDa mahetAnI sAthe vAdavivAda karavAthI A pariNAma AvyuM che. " e saMbaMdhamAM mAre thoDA-ghaNe doSa che ane te huM vinA vilaMbe svIkAruM chuM." tejapALe kahyuM. "paraMtu rAjAjI ! nAgaDa mahetAne A vakhate senApatinuM pada ApavAnI khAsa agatya hatI." "tamAruM kahevuM mArA samajavAmAM AvatuM nathI." vIradhavaLe Azcarya darzAvIne kahyuM. " nAgaDa tathA cAhaDa mahetAe senApatinuM pada mArI pAsethI laI levAno nizcaya karyo hato, e vAta je ApanA jAsvAmAM hota, te Apane Azcarya darzAvavAnuM kAMI kAraNa raheta nahi.tejapALe uttara ApatAM kahyuM. * "paNa senApatinuM pada laIne teo pariNAma te A lAvyA ne ?" vIradhAne kahyuM. "ane tejapALa mahetA ! temaNe senApatinuM pada tamArI pAsethI laI levAne je nizcaya karyo hato, te mane pahelethIja jaNAvI dIdho hota, te ApaNane hArano prasaMga jovAno vakhata avata nahi." ApanuM kahevuM kharuM che " tejapALe kahyuM. "paNa nAgaDa tathA cAhaDa mahetAne senAnAyakanAM padane ane yuddhano svAda cakha DavAnI mArI - icchA hatI ane tethI ja meM Apane e vAta e vakhate karI nahotI." ThIka, je thayuM te kharUM. banI gayelA banAva viSe pAchaLathI zeka "kara nirarthaka che. " viradhavaLe ema kahIne pUchayuM. "paNa nagaranAM rakSaNano te tame badho baMdobasta karyo che ne ?" Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAma, e mATe Apane ciMtA karavAnI agama nathI." tejapALe javAba ApatAM kahyuM. nagara rakSaNane badhe baMdebasta AmanI AjhA, : maLyA pahelAMja meM karI dIdhuM che." rAjA viradhavaLe tejapa La tarapha saMtoSanI najare joyuM ane pachI . vastupALane uddezIne pUchyuM. " ApaNuM sainyanA bIjA kAMI samAcAra tamAsa jANavAmAM AvyA che kharA?" gaI rAte dUta je khabara lAvyo hato, ethI vizeSa khabara mArA jANavAmAM Avela nathI." vastupALe uttara ApatAM kahyuM. " paNa mane lAge che ke ApaNuM sainya thoDAja vakhatamAM pAchuM AvI pahoMcavuM joIe." ema lAgavAnuM kAMI khAsa kAraNa che ?" rAjAe pharIne pUchyuM. je dUta ApaNI hAranA samAcAra lAvyA hatA, teNeja nAgaDa " mahetA bacelAM sainya sAthe A tarapha AvavAne prayANa karI cUkyA che, ema kahyuM hatu ane te uparathI huM kalapanA karuM ke teo jema bane tema tvarAthI AvI pahoMcavA joIe." vastupALe javAba Ape. hA, dUte ema kahyuM hatuM kharuM." vIravALe yAda karI jarA hasIne kahyuM. " tyAre te nAgaDa mahetAno praveza mahatsava Ajeja karavo paDaze ke zu ?" vIradhavaLane mA siMha nAgaDanA pakSano hato. tenA bhANeja vIradhavaLe nAgaDanI mazkarI karI, e tene gamyuM nahi. teNe gaMbhIratAthI kahyuM. " rAjAjI ! hAra ke jIna e ApaNA hAthanI vAta nathI ane tethI nAgaDa mahetA jevA ekaniSTha adhikArI mATe evA zabdo kahevA, e yogya nathI. zuM tame paNa bhImasiMha pratihAra sAthenI laDAImAM prathama hAyo nahatA ? viradhavaLe tenA mAmA sAme sahaja karaDI najarathI joyuM ane pachI hasavAne DeLa karIne kahyuM. "hA, e vAta kharI che. paNa huM to enI sahaja mazkarI karato hato. bAkI nAgaDa mahetA ekaniTa adhikarI che, e mArI jAnuM bahAra nathI. ane e uparAMta te dasa tathA catura paNa che. A vakhate tenI kema hAra thavA pAmI, eja huM te samajI zakato nathI?" enuM kAraNa che." siMhe kahyuM. "yAdave bAhoza yoddhAo che ane temane senApati khALezvara mahAna zUravIra purUSa che. enI sAthe yuddhamAM utaravuM, e kAMI sarala vAta nathI." Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 vIrazirAmaNI vastupALa vastupALe bhedaka dRSTithI siMha sAme joyuM ane tejapALe mUcho upara potAne hAtha pheravatAM pheravatAM vyaMgamAM kahyuM. " tyAre yAdavo ApapaNane harAvI ApaNuM rAjyane jItI leze, evI mAnyatA tame dharAvatA lAgo cho ? " tejapALanA vyaMgathI siMhane krodha caDe. teNe sahaja jussAthI. kahyuM "mArI mAnyatA evI che ke nahi, e tamAre jovAnuM nathI. tamAre baLa batAvavuM hoya, te hajI vakhata cAlyo gayo nathI. yAdavo ekavAra jItyA che eTale pharIne gujarAta upara caDAI lAvyA vinA raheze nahi." caDAI lAvatA hoya, te bhale Ajeja lAve." tejapALe paNa jussAthI kahyuM. "gujarAtIo kAMi nirbaLa nathI ke temanAthI DarI jAya." "e vAdavivAdane hAla ja kare." vIradhavaLe AjJAsUcaka avAjathI kahyuM. " gujarAtanAM rAjyane sudaDha karavAne mATe hajI ApaNe ghaNuM yuddho karavA paDaze ane anya dezo upara svArIo paNa laI javI paDaze. ApaNA maMtrIonI ane saradAranI e vakhate ApoApa kasoTI thaI jaze. mukhanA vAdavivAdathI kAMI baLanI kasoTI thatI nathI." ane ApaNuM baLanI kharI kasoTI te ekasaMpamAM rahelI che." vastupALe kahyuM. " jA ApaNe kusaMpa karIne aMdaroaMdara khaTapaTane jagADazuM, to ApaNuM baLa game tevuM ane game teTaluM haze; te paNa kAMi kAmamAM Avaze nahi, e rAjyanA dareka adhikArIe samajavAnuM che." vastupALanAM e kathanathI siMha tathA tejapALa zAMta thaI gayA. e vakhate dvArapALe praveza karI vIradhavaLane namIne kahyuM. "mahArAja! nAgaDa tathA cAhaDa mahetA sabhAmAM Ave che." . eTaluM kahIne te cAlyA gaye ane nAgaDe cAhaDanI sAthe sabhAmAM praveza karyo. vastupALe temane AvakAra Apyo ane teo viradhavaLane namana karI egya Asana upara beThA. temanAM mukha upara parAjaya ane dilagI-- rAnI chAyA harakoI mANasanA jovAmAM AvI zakatI hatI. vIradhavaLe temanA sAme joyuM, paraMtu kAMI kahyuM nahi. eTale vastu pALe hasIne kahyuM. "yAdavanA zA samAcAra che? ApaNI hAra thaI, e vAta zuM kharI che ?" vastupALe jeke e prazno sAmAnya rIte ja pUchyA hatA, paraMtu nAgaDa. tathA cAhaDane te mazkarI ane upAlaMbhathI bharelA jaNAyA. paNa rAjAjInI. samukha pUchAyelA praznone uttara ApyA sivAya cAle tema nahotuM; tethI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAya. nAgaja uttara ApatAM kahyuM. "ApaNuM hAra thaI che e vAta kharI che paraMtu hAratA hAratA ane kapAtA kapAtA ApaNuM senikoe yAdavonI evI dazA karI mUkI che ke teo amArI pAchaLa paDavAnuM sAhasa karI zakyA nathI ane chata maLavA chatAM paNa ekadama potAnA deza tarapha cAlyA gayA che." * "yAdavoe ApaNuM upara chata te meLavI che." vastupALa nAgaDano uttara sAMbhaLIne kAMI bolyo nahi eTale cAhaDe kahyuM. "paNa e chata temane ghaNuM bhAre thaI paDI che; kAraNake temanAmAM paNa ghaNuM khuvArI thaI che ane tethI teo amArI pAchaLa paDavAnuM mUkI daIne pAchA cAlyA gayA che. " ane e mATe tamane dhanyavAda ghaTe che." tejapALe vacce ja kahyuM. nAgaDa tathA cAhaDe sahasA tejapALa tarapha joyuM. tejapALanAM mukha upara mazkarInuM AchuM hAsya taratuM hatuM. e joIne teo zaramIMdA banI gayA. vastupALe kahyuM. "hAra ke jItanI vAtane bAju upara rAkhIe; paNa je yAdo kharekhara pAchA cAlyA gayA hoya ane te ApaNe karelI khuvArIthI ja, to ApaNuM mATe e kAMI thoDAM ghaNuM gauravanI vAta nathI." nAgaDe vastupALanA sAme najara nAMkhI. vastupALa sAdhAraNa rIte vAta kare che ke mazkarImAM banAve che ? e tenAthI kaLI zakAyuM nahi; kAraNa ke vastupALanAM mukha upara hAsyane badale gaMbhIratA prasarelI hatI. teNe vIradhavala tarapha dhyAnapUrvaka joine kahyuM, "hA, ane ApaNuM hAra thavAnuM kAraNa yAdavasenA karatAM ApaNI senA ghaNI ochI hatI eja hatuM. jemAM ekavAra amArI madadamAM navuM sainya AvI pahoMcyuM, tema bIjIvAra paNa eTaluM ja sainya AvyuM hatuM, te ApaNuM hAra thAta nahi." "topaNa ApaNAM sainya kAMI DI ghaNI bahAdurI darzAvI nathI." cAhaDe sanyanAM vakhANa karatAM kahyuM. vastupALa samajato hato ke thayelI hArane sIdhI rIte kabula nahi karavAnAM A badhAM temanAM bahAnAM ja che. teNe temanAM bahAnAne khoTA pADavAne potAnAM manathI nizcaya karyo. nAgaDa tathA cAhaDa ubhayanAM mukhanuM dhyAnapUrvaka avakana karIne vastupALe kahyuM. "paNa ame te ema sAMbhaLyuM che ke yAdavasenA ApaNI senAthI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrasiramaNa vastupALa. kAyara thaIne pAchI cAlI gaI nathI, paraMtu devagiriyIkaI kAraNasara pAchA, pharavAnI tene AjJA AvavAthI pAchI gaI che. zuM A vAta khoTI che " kharI rIte vastupALe kahyuM emaja hatuM. yAda gujarAtIothI . kaMTALInekeDarIne pAchA gayA nahatA; paraMtu devagirithI pAchA AvavAnI AjJA maLavAthI temanI pAchaLa paDavAnuM choDI daIne teo cAlyA gayA hatA. nAgaDe pitAnAM sainyanI bahAdurInA vakhANa karavAnI sAthe hAranAM kalaMkane InAMkhavAnA hetuthI e pramANe kahyuM hatuM. paNa satya hakIkata vastupALanI jANa bahAra nahotI. vastupALane prazna sAMbhaLIne nAgaDa muMjhAya, teNe cAhaDa sAme joyuM. cAhaDa paNa vimAsaNamAM paDI gaye hato. kSaNavAra rahI vicAra karI nAgaDe uttara ApavAne badale sAmo prazna karyo. "evI vAta tamane koNe kahI ?" "e jANavAnI tamAre jarUra nathI." vastupALe daDhatApUrvaka kahyuM. "paNa meM sAMbhaLelI vAta kharI che ke khoTI, e kahI do eTale rAjAjInAM manamAM e bAbatamAM koI zaMkA hoya to te dUra thaI jAya.' lyane huM ja kahuM chuM ke e vAta taddana khoTI che." cAhaDe ekadama javAba ApI dIdho. ane bIjI vAta paNa mArA sAMbhaLavAmAM AvI che." vastupALe cAhaDanA javAba tarapha durlakSya karIne kahyuM. "vaLI bIjI kaI vAta ?" nAgaDe kaMTALIne pUchayuM. * " tame kaho cho ke ApaNI hAra thavAnuM kAraNa ApaNuM sinya ghaNuM ochuM hatuM, e che; paraMtu mArA sAMbhaLavA pramANe te yAdavI sanya ApaNa karatAM ochuM hatuM ane te chatAM ApaNI hAra thavA pAmI che tathA ApaNuM sainya ghaNuM kapAI gayuM che. vastupALe javAba ApIne rAjA vIradhavaLa tarapha joyuM. e uparathI viradhavaLe kahyuM. "vastupALa mahetAnuM kahevuM barAbara che. mArA jANavAmAM paNa evI hakIkta AvelI che." have nAgaDa ke cAhaDathI vastupALa ke vIradhavaLanA kathanane pratikAra thaI zake tema nahotuM. topaNa kevaLa muMgA maheo temanA kathanane sAMbhaLI le evA teo naheAtA. nAgaDe vastupALa tarapha joIne kahyuM. "tamArA tathA rAjAjInAM kAne yuddha saMbaMdhamAM game te vAta AvI hoya; paraMtu kharI vAta to meM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' parAjaya. (141 kahI eja che. te mAnavI ke na mAnavI, e rAjAjInI IcchA upara raheluM che. bAkI mArI vAtamAM avizvAsa dharavAnuM koI kAraNa hoya to te kaho, eTale ene khulAso thaI zake." nAgaDanI kevaLa asatya vAta sAMbhaLIne tejapALa pitAno utAvaLo svabhAva kAbumAM rAkhI zako nahi. teNe jussAthI kahyuM " tyAre tamArUM kahevuM ema che ke rAjAjIe sAMbhaLelI kiMvA meLavelI vAta khATI che ?" " tyAre meM kahI e vAta khoTI che? tamArI pAse teno purAve che ?" bIjo upAya nahi rahevAthI nAgaDe paNa jussAthI kahyuM. vIradhavaLane maMtrIono vivAda pasaMda nahe. vastupALa paNa evA nirarthaka vivAdane icchato nahoto. bane saMpa ane ekyatAnA cAhaka hatA. vIradhavaLe nAgaDa mahetAne uddezIne kahyuM. "nAgaDa mahetA ! game te rIte paNa ApaNe parAjaya thayo che ane yAda pAchA gayA che, eTaluM to cokkasa che. mATe e saMbaMdhamAM nakAmo vivAda karavAnI jarUra nathI. pATaNamAM khaTapaTa, vivAda, kAvatrAM ane kusaMpa cAlatAM haI gujarAtanAM gauravane jALavavA ApaNe dhoLakAmAM navuM rAjyataMtra sthApyuM che, e tame badhA maMtrIo jANo cho. ApaNuM kharuM kartavya aMgata bhedone bhUlI jaI ApaNuM dezanI sevA karavAmAM ane tenA gauravane vadhAravAmAM samAyeluM che. pATaNanI peThe AMhI paNa khaTapaTa, vivAda ane kusaMpane sthAna ApazuM, te pachI ApaNA udezane zI rIte pAra pADI zakazuM? ene tamAre badhAe vicAra karavAno che. dharma ke kAmanA bhedabhAva ane aMgata svArthane tilAMjalI ApI ApaNI mAtRbhUminI unnati mATe ApaNe badhAe sAthe maLI aneka kAryo karavAnAM che, e rAjyanA ke prajAnA sevake khAsa karIne yAda rAkhavAnuM che." nAgaDa, cAhaDa ane tejapALa vIradhavaLanuM kahevuM sAMbhaLIne kevaLa cUpa thaI gayA. badhA maMtrIe rAjAjIe Apela upadezane aMtaramAM utAratA heya, ema jaNAtuM hatuM. kSaNa vAra rahI vastupALe viSayane badalI nAMkhavAnA hetuthI vIradhavaLane uddezIne kahyuM. " ApanI IcchA hoya, te sabhAne barakhAsta karI ApaNe laDAImAMthI AvelA sinyanI tapAsa karavAne jaIe ?" viradhavaLe e vAtano svIkAra karyo. ane tyArapachI te tathA vatupALa, nAgaDa, cAhaDa; tejapALa vagere maMtrIone laI yAdavothI hA rIne AvelA sinyanI tapAsa karavAne chAvaNI tarapha gayA. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 varaziromaNi vastupALa. prakaraNuM 20muM. duHkha pachI sukha. khaMbhAtane adhikArI jayadeva mahAmAtya vastupALanA javA pachI pahelAMnI jema Aja sAMje paNa ghoDesvAra banIne pharavAne nIkaLyo hato. teNe kamaLA ane tejaprabhAnA sahavAsathI ane khAsa karIne menakAnAM jIvana parivartananI ghaTanAthI potAnA AcAra vicAramAM sudhAro karavA mAMDayo hato. te rAjakAjamAM pahelAM karatAM have vadhAre lakSya ApatA hatA ane mojazokhano tyAga karI sArA mANasonA sahava samAM AvavAno prayAsa karato hato. tejaprabhAnA uttama guNothI ane kamaLAnA apUrva saMgitathI jayadeva upara ghaNI asara thaI hatI. eka taraphathI te sArA mANasone sahavAsa vadhArato jato hato ane bIjI taraphathI menakAnA mehapAsamAMthI mukta thayo hato. A banne kAraNothI jayadevanA AcAravicAra kevaLa pharI gayA hatA. menakAnA upadezathI tenAM hRdayamAM tenI parityaktA patnI padhAne sukhI karavAnI IcchAno janma thayo hato; 5raMtu tenI e IcchA hajI daDha thayelI nahatI. e IcchAne daDhabanAvavAmAM ane pAra pADavAmAM kamaLAne meha ADe Avato hato. jayadeva pharIne pAcho vaLato hato, tyAre nagara bahAra AvelAM jenamaMdiramAM AratI pUrNa thavA AvI hatI. tejaprabhA ane kamaLA bane sakhIo haMmezanA niyama mujaba devamaMdire darzana karavAne AvelI hatI. AratI pUrNa thatAM kamaLAe prabhustutinuM suMdara gAna AraMbhya ane jayadeve devamaMdira pAseMthI pasAra thatAM te sAMbhaLyuM. ghaDA uparathI utarIne te tarataja maMdiramAM gayo ane kamaLAnuM gAna sAMbhaLavAmAM tallIna thaI gaye. thoDIvAramAM stuti pUrNa thaI ane tejaprabhA tathA kamaLA maMdiranI bahAra nIkaLI, jayadeve temanuM anukaraNa karyuM. - teo maMdiranI bahAra nIkaLyAM, tyAre saMdhyA vItI gaI hatI ane aMdhakAra dhIme dhIme vadhato jato hato. jayadeve ghoDA upara svAra thatAM thatAM kahyuM. "tejaprabhA ! aMdhArUM bahu thaI gayuM che. kahe to tamane tamArA AvAsa sudhI mUkI jAuM ?" tejaprabhAe tarataja kahyuM, "Apane evI tI levAnI jarUra nathI. hajI aMdhArUM bahu thayuM nathI ane thatAM pahelAM to ame amArA AvAse pahoMcI jazuM." Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha pachI sukha. 14 jayadeva vadhAre Agraha karI zakaze nahi. te tarataja tenA ghaDAne nagara tarapha doDAvI gaye. te gayA pachI tejaprabhA ane kamaLA utAvaLe nagara tarapha javA lAgI ane vizeSa aMdhAruM thatAM pahelAM AvAse 5hoMcI gaI. khaMDamAM pravezatAM tejaprabhAe kahyuM. " kamaLA ! have badhA saM-- yoge anukULa thayA che. Amane Ama kayAMsudhI samaya gumAve che ?" kamaLAnA suMdara mukha upara zaramanI gulAbI chAyA chavAI gaI.. teNe kaze paNa uttara Apyo nahi. te joI tejaprabhAe kahyuM. "kamaLa ! jIvanamAM duHkhamAMthI sukha meLavavAnA saMge vAraMvAra AvatA nathI. anukULa soga ane samayane je gumAve che, te pAchaLathI pastAya che." "tamAruM kahevuM taddana satya che. "kamaLAe gaMbhIra banIne kahyuM. - "to pachI samayane zA mATe nirarthaka gumAvavo paDe che ?" tejaprabhAe tarataja prazna karyo. "zuM hRdayamAM hajI hiMmata AvI nathI ? " tejaprabhAnuM bolavuM jussAdAra hatuM, kamaLA te samajI gaI. teNe uttara ApatAM kahyuM. "jyArathI tamArI salAhe cAlavAne meM nizcaya karyo che, tyArathI hRdayamAM hiMmate janma to lIdho che. vAra mAtra tamArI sUcanAnI ja che." mArI sUcanA ?" tejaprabhAe AzcaryathI kahyuM. mArI sUcanAnI have zI agatya che ! kahe to jayadevane AMhI lAvI dauM ?" "mane belAvavAnI takalIpha levAnI jarUra nathI." eja vakhate jayadeve khaMDamAM praveza karIne kahyuM. "huM hAjaraja chuM." "Apa vakhatasara AvI pahoMcyA, e bahu ThIka karyuM." tejaprabhAe kamaLA tarapha netra saMketa karI jarA hasIne kahyuM. mane bolAvavAnI zI jarUra paDI che ?" jayadeve kamaLA tarapha nihALIne tejaprabhAne pUchyuM. tejaprabhAe thoDIvAra vicAra karIne kahyuM. "ame have be-traNa divasamAM bhRgukaccha javAnA hovAthI jatAM pahelAM Ape amane je je sagavaDatA karI ApI che, te mATe Apane upakAra mAnavAne Apane ahIM. bolAvavA ke amAre Apane tyAM AvavuM, e saMbaMdhI vAta cAlatI hatI. e sivAya Apane bolAvavAnI khAsa jarUra nahatI." "emAM mAre upakAra mAnavAnI zI agatya che?" jayadeve kahyuM." Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vIrazirAmaNa vastupALa. tame amArA jJAtijana che ane vaLI yAtrAne mATe nIkaLyAM che. jJAtijana ane yAtrALune dareka prakAranI sagavaDatA karI ApavI, e jJAtijana tarIke mAro dharma che. tamane sagavaDatA karI ApavAmAM mArA e dharmane bajAvyA sivAya vizeSa meM kAMI karyuM nathI ane tethI tamAre mAre jarA paNa upakAra mAnavAnuM koI kAraNa nathI." "e ApanI sajjanatA che." tejaprabhAe kahyuM. "paNa Ape jema Apano dharma bajAvyo, tema amAre paNa amAre dharma bajAve joIe." "ThIka ThIka." jayadeve hasIne pUchyuM. " paNa zuM tame be-traNa divasamAM ja javAnA che ?" avazya." tejaprabhAe kahyuM. amane AMhI AvyAne ghaNuM divase thayA hovAthI have vadhAre vakhata rekAvAno amArI IcchA nathI; kAraNake hajI amAre ghaNAM sthaLoe javAnuM che. " jayadevane ethI sahaja dilagIrI thaI AvI. tejaprabhA te kaLI gaI ane teNe kamaLAnA sAme netrasaketa karIne kahyuM " jayadevajI ! Apa jarA bese, huM hamaNuja AvuM ." ema kahIne tejaprabhA tvarAthI cAlI gaI ane pAchaLa kamaLA tathA jayadeva beja rahyAM. - jayadeva ane kamaLA; eka yuvaka bIjI yuvatI; jayadeva kamaLAnAM rU5 karatAM tenAM saMgita ane saMgita karatAM tenI nirdoSatA upara vadhAre mehyo hato. ane kamaLA jayadeva upara mohI hatI ke nahi, e zI rIte kahI zakAya ? strInAM hadayane pArakhavuM ane te paNa premanA viSayamAM, e ghaNuM muzkela che." tejaprabhA gayA pachI keTalIkavAraparyata kamaLA ke jayadeva bane. mAMthI koI kAMI bolyuM nahi. kamaLA zaramanI mArI kevaLa nIcuM joIne ja ubhI hatI ane jayadeva ekAgratAthI tenI tarapha je Asana upara beThe hato. aMte jayadeve belavAnI zarUAta karI. "kamaLa ! tame mArAthI zA mATe zaramAo che ? huM kAMI ajANyo mANasa nathI ke tamAre zaramAvuM paDe ?" kamaLAe sahaja uMcI AMkha karIne jayadeva tarapha joyuM; paraMtu, kAMI uttara ApyuM nahi. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha pachI sukha. 145 jayadeve pharIne kahyuM. " ApaNI paraspara oLakhANa thayA pachI ane ApaNe sahavAsa vadhyA pachI zarama rAkhatrI, e kevI vAta kahevAya, kamaLA !" kamaLA ghaNIja zaramALa hatI; paraMtu Aja tene zarama rAkhavI pioSAya tema nahotuM. teNe tejaprabhAnA saMketathI jayadevanI sAthe karavA jevI vAtacitta karI nAMkhavAno nizcaya karyo hato. A nizcayane amalamAM mUkavA teNe hiMmatane Azraya lIdho ane pachI kahyuM. " zarama athavA lajajA e nArInuM bhUSaNa che, e Apa jANatA haze." " jarUra." jayadeve kahyuM. paNa tenI kAMIka hada te hevI joIe ne?" hadanI vAta huM nathI jANatI." kamaLAe javAba Apato kahyuM. "strInAM mukha upara, tenI vANImAM, tenA svabhAvamAM ane tenI cAlamAM lajajA hovI joIe, eTaluM ja mAtra huM jANuM chuM. lajajA ke zarama vinAnI strI e strI ja nathI." paNa dareka vakhate lajajA rAkhavI e Avazyaka che?" teno kyAreya paNa tyAga thaI zake nahi?" jayadeve pUchyuM. tyAga thaI zake te khare; paraMtu tevI AvazyakatA hoya tyAreja. anyathA te nahi ja." kamaLAe daDhatAthI uttara Apo. "ThIka, kamaLA ! tamArA kathanane mArAthI asvIkAra thaI zake tema nathI." jayadeve jarAvAra vicAra karIne kahyuM. "paNa e vAtane javA daIe; kAraNa ke mAre tamane keTalIka hakIkata pUchavI che." have kamaLAmAM saMpUrNa hiMmata AvI hatI. teNe tarataja kahyuM. "je pUchavuM hoya, te khuzIthI pUcho. tene egya uttara ApavAne huM bhUlIza nahi." "tamAro upakAra. " jayadeve kamaLAne AbhAra mAnyo ane pUchyuM. "kamaLA ! jyAre tame mane hakIkta pUchavAnI rajA Apo cho, tyAre mAre prathama prazna e che ke tame paraNyA che ke kumArI avasthAmAM che, te kahe ?" svAbhAvika rIte ja A prazna harakeI strIne lajA utpanna karAvanAro. heya che ane thayuM paNa emaja; kAraNa ke ethI kamaLAnAM mukha upara zaramanI AchI chAyA tarI AvI. teNe tene tarata uttara ApavAnuM pasaMda karyuM nahi. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 vIraramaNa vastupALa. e jaI jayadeve kahyuM. "lajAne have kayAMsudhI nabhAvaze ? tame hamaNuMja kahyuM che ke praznane yogya uttara ApavAnuM huM bhUlIza nahi ane tema chatAM tame atyAre pUchelA praznano javAba paNa ApatAM nathI." kamaLAne ene uttara te Apaja hato. teNe lajajAne tyAga karyo ane uttara ApavAne badale sAme prazna karyo. "huM paraNuM chuM ke kumArI chuM, e jANIne tame zuM karaze ?" jayadeva ethI vicAramAM paDaze. thoDIvAra rahI teNe uttara ApatAM kahyuM. "tamArA jevI ke lAyaka bALA sAthe lagna karavAne mATe vicAra che ane tethIja tame paraNelAM che ke kuMvArA che, te jANavAne meM e prazna pUche che." "mAne ke huM kumArI chuM." kamaLAe jayadevanI najara sAthe najara meLavIne kahyuM. te huM tamArI sAthe lagna karavAne taiyAra chuM. tame kuMvArA he ane mArI sAthe lagnathI joDAvAnI hA pADe, te mArA jevo bIjo keNu bhAgyazALI hoI zake ? paNa kahe, tame kharekhara kuMvArA cho ?" jayadeve AturatAthI pUchyuM. huM kumArI chuM ke paraNelI, e pachI vAta; paraMtu meM sAMbhaLyuM che ke tame te paraNelA che. zuM e vAta kharI che ?" kamaLAe javAba ApatAM pUchyuM. - jayadeve prathama te bATe uttara ApavAne vicAra karyo, paraMtu tyArabAda e vicArane badalI khare uttara ApavAno nizcaya karyo. teNe kahyuM. "tame sAMbhaLelI vAta kharI che. huM paraNe hato khare." - "ema kema bole che ? paraNyo hate khare eTale zuM tamArI strI marI gaI che ?" kimaLAe tenuM chevaTanuM vAkya pakaDIne prazna karyo. jayadeve A vakhate paNa kheTe uttara ApavAne eTale ke hA pADavAne vicAra karyo, paraMtu prathamanI jema teNe e vicArane paNa badalI nAMkhyo ane kahyuM. "nA, evuM kAMI nathI. mArI patnI paDyA. hayAta che; paraMtu mAro ane teno svabhAva nahi maLavAthI meM tene tyAga karyo che ane tethI meM e pramANe javAba Apyo che." "bahu sArU. kamaLAe kahyuM. "ane e kAraNathI tame have bIjuM lagna karavAne taiyAra thayA che ?" " hA; tamArI mAnyatA sAcI che." jayadeve kahyuM ane pachI AturatAthI pUchayuM. " paNa kamaLA ! mane kahe ke tame kuMvArAM cho?" Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:kha pachI sukha. 147 kamaLAe ghaDIbhara vicAra karIne javAba Apyo. "hA; chuM te kuMvArA jevIja." kamaLAe kevo dakSatAthI javAba Apyo hato, e jayadeva samajI zakayo nahi, paraMtu te kumArI che, eTaluM ja te jANI zako. teNe vinA vilabe pUchyuM. " tyAre tame mArI sAthe lagna karaze ?" kamaLA have zaramAtI nahotI. teNe tarataja uttara Ape. pavAno svabhAva tamArI sAthe na maLyo ane tame tene tyAga karyo, evI ja rIte mAro svabhAva paNa tamArI sAthe na maLe, te mArI zI sthiti thAya ?" "are ! tamAre svabhAva mArI sAthe na maLe, evuM bane ja nahi. paDyA ane tamArAmAM ghaNe taphAvata che. padmA abhimAnI ane krodhI hatI, tame nirAbhImAnI ane zAMta che. tamAro svabhAva mArA svabhAvanI sAthe jarUra maLavAne ja. mAro svabhAva zAMta che khare " kamaLAe kahyuM. " paNa strIone svabhAva vakhata paratve badalAIne krodhI thAya che, e tamArA jANavAmAM to haze ja " paNa tamAro svabhAva badalAya, e huM mAnato nathI. tame te ghaNuja zAMta che." jayadeve kahyuM. tamAruM kahevuM ThIka che; paraMtu zAMta jaNAtI ratrIne svabhAva kayAre krodhanuM svarUpa dhAraNa kare che, e kahI zakAtuM nathI. kamaLAe kahyuM. "e game tema hoya; paraMtu tamAre svabhAva zAMta ane badalAya nahi eve che. ema tamArI sAthenA paricaya uparathI huM kahI zakuM chuM ane tethI mAre ane tamAro svabhAva maLavAmAM kazI paNa harakata Avaze nahi, e niHsaMdeha che." jayadeve potAnA mananuM samarthana karatAM kahyuM. mAno ke mAre ane tamAre svabhAva te maLe; paraMtu tame menakA jevI keAI tarUNAnA mehamAM paDI jAo, te pachI mAre zuM samajavuM?" kamaLAe barAbara tIra choDayuM. ane jayadevane te chAtImAM vAgyuM. menakAnI vAta kamaLAnA jANavAmAM kayAMthI AvI ! eno te vicAra karavA lAgyo ane have zuM bolavuM tathA vAtane zI rIte AgaLa vadhAravI, e viSe avanavA taraMge racavA lAgyo. - jayadevane mAna rahele joI kamaLAe pUchyuM "kema, mAre svAla nirarthaka che ! tame vicAramAM zA mATe paDI gayA che ?", - - - * * * Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 viraziromaNa vastupALa. jayadeve nizcaya karyo ke kamaLAnI pAse asatya balavAnI jarUra nathI. teNe javAba ApatAM kahyuM "kamaLA ! tamAre svAla khare che. huM menakAnI sAthe premamAM paDela hato; paraMtu have mAre tenI sAthe kAMI saMbaMdha nathI. teNe mahAmAtya vastupALanA upadezathI mArA saMbaMdhane choDI dIdho che ane sAduM jIvana gujAravAno nizcaya karyo che. have huM tamane khAtarI ApuM chuM ke game tevA saMyogamAM paNa huM anya strInA premamAM kadi paNa phasAIza nahi." bahu sAruM." kamaLAe saMteSa darzAvatAM kahyuM. "paNa hajI eka vAtane khulAso thavAnI agatya che. mArI sAthe lagna karavAthI padyAnuM zuM thaze, ene tame kAMI vicAra karyo che kharo ?" jayadeva kamaLAnA praznathI muMjhAya, kAraNake eno uttara Apo, e sarala vAta nahotI. ghaNo samaya vicAra karI chevaTe teNe javAba Ape. "pavAnA saMbaMdhamAM jema tame kaheze, tema karIza." tene manAvIne tamArI pAse rAkhavI paDaze ane dareka prakAre sukhI karavI paDaze, e zarata tamAre kabula che ?" jayadevane e zaratane svIkAra karyA vinA cAle ema nahotuM; kAraNa ke enAM hRdaya upara kamaLAe saMpUrNa adhikAra jamAvI dIdho hato. teNe vinA vilaMbe kahyuM "mAre e zarata to zuM paNa tame je je zarato karazo e badhI kabula che. " - kamaLAe pahelI ja vAra hAsya karyuM ane jayadeva tarapha premAtura najare joyuM. A vakhate jayadevane svargamAM viharavA jeTaluM sukha utpanna thayuM. teNe AturatA pUrvaka pUchayuM. " tyAre have to tame mArI mAgaNIne svIkAra karaze ne ?" kamaLAe javAbamAM mAtra madhuruM smita-hAsyaja karyuM. paNa e hAsyamAM jayadevanA praznano spaSTa uttara hato. jayadeva ekadama Asana uparathI uThe ane kamaLAnI pAse jaIne tenA kamaLa karane potAnA hAthamAM lIdhe. * kamaLAe tvarAthI pitAnA karane kheMcI lIdho. te jarA dUra khasI ane hAsya tathA zaramathI bharelAM avanata mukhe ubhI rahI. jayadeva jevA yuvakane kenI zarema hatI ? te punaH kamaLAnI pAse gaye ane tenA khabhe hAtha mUkI tenA suMdara mukhacaMdramAMthI hAsyarUpe jharatA, amRtanuM tRSAtura najare pAna karavA lAgyo. teNe gherA avAjathI kahyuM "kamaLA ! kahe, kahe ke tuM mane cAhe che ? mArI sAthe lagna karavAne khuzI che ? Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha pachI sukha, 149 kamaLA vaLI jarA dUra khasI; paNa te nAhiMmata nahotI. teNe khaDakhaDATa hasIne kahyuM. "tame te kevA mANasa che lagna te kumArI strI sAthe hoya ke paraNelI sAthe ?" tyAre zuM tame paraNelAM che?" jayadeve Azcarya pAmIne pUchayuM. tyAre zuM tame mane mArI mAne che ?" kamaLAe javAba ApavAne badale sAmo prazna karyo. paNa tame kahyuM hatuM ne ke huM kumArI chuM ?" jayadeve vadhAre AzcaryamAM paDatAM kahyuM. kamaLAe tarataja kahyuM "huM kumArI chuM, ema meM kahyuM ja nathI; paraMtu zuM te kuMvArA jevI ja, eTaluM ja mAtra meM kahyuM hatuM." "kuMvArA jevIja, ene artha zuM? " jayadeve jIjJAsAthI prazna karyo. "eno artha kumArI te nahi ja" kamaLAe javAba Ape "tyAre eno artha zuM paraNelI ?" jayadeve pharIne prazna karyo. "avazya." kamaLAe uttara Ape. "paNa evo artha zI rIte thaI zake ? " jayadevanI jIjJAsA vadhatI jatI hatI. vAta evI che ke tame jema pAne pahelIja rAtathI tyAga karyo che, tema mArA patie paNa mane pahelI ja rAtathI tyajI che. patine sahavAsa, tene paricaya ane tenuM sukha meM hajI joyA nathI ane tethI ja meM kahyuM hatuM ke, hA; chuM te kuMvArAM jevI ja." tyAre zuM tamArA patie paNa tamArAM pahelIja rAtathI tyAga karyo che ?" jayadeve Azcarya darzAvIne kahyuM "AhA ! tamArA jevI manamehaka, zAMta ane nirdoSa ramaNIne tyAga ? tamAre pati kharekhara mUkhane saradAra have joIe; paNa mane kaheze ke teNe tamArA zA mATe tyAga karyo che ?" kamaLAne javAba ApavAmAM vicAra karavAne nahe. teNe tarataja kahyuM. "je mATe tame padmAne tyAga karyo hato, eja mATe mArA patie paNa mAro tyAga karyo che." tamArI vAta barAbara samajavAmAM AvatI nathI, kamaLo?" jayadeve belavAnuM kAMI nahi sujhavAthI nirAzApUrvaka kahyuM. " kharuM che. mArI vAta ema samajavAmAM Ave tevI nathI. " Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 virazirAmaNI vastupALa. kamaLAe hasIne kahyuM. "paNa ubhA rahe; huM hamaNAM ja AvuM chuM. ane tyArapachI mArI badhI vAta ApoApa tamArA samajavAmAM AvI jaze." . ema kahIne kamaLA tvarAthI khaMDanI bahAra cAlI gaI ane jayadeva tene jatI joIne AzcaryamAM paDI gaye. - thoDIvAra pachI e khaMDamAM eka yuvatIe praveza karyo. tenuM vaya, tenAM zarIrane bAMdhe, tenI uMcAI tathA tenI cAla kamaLAnAM jevAMja hatAM, paraMtu teNe paherelAM vastro uparathI te kamaLA heya, ema kahI zakAtuM nahotuM; kAraNa kamaLA sAdAM ane sapheda vastro paheratI hatI, jayAre A suvatIe bahu mUlya ane raMgIna vastro paherelAM hatAM ane vaLI tenuM mukha vastrathI DhaMkAyeluM hatuM. jayadeve tene saMbaMdhIne ajAyabIthI pUchayuM. "tame koNa che ? kamaLA kayAM che?" e yuvatI khaDakhaDATa hasI paDI. hasatAM hasatAM teNe kahyuM. "zuM tame mane oLakhatA nathI ?" - e hAsya ane e avAja kamaLAno hato. jayadeva ethI muMjhAye. "tameja kamaLA cho." jayadeve kahyuM. "paNa sAdA vastrone badale AvAM mUlyavAna vastro tame kema paheryA che ? ane vaLI mukhacaMdrane zAmATe chUpAvI rAkhe che ?" : "mArI vAta tamArA samajavAmAM AvatI nahi hevAthI ja mAre A pramANe veza parivartana karavuM paDe che." kamaLAe javAba Ape ane pachI pitAnAM mukha uparathI vastrane dUra karI jayadeva sAthe potAnI najara meLavIne pUchyuM. "Ama juo ane kaho ke mArI vAta have tamArA samajavAmAM Ave che ?" jayadeve kamaLAnAM mukha tarapha dhyAnapUrvaka joyuM, jotAM ja tenAM A zcaryanI kaI sImA rahI nahi. tenAM mukha upara eka sAthe Azcarya, zoka ane harSanI lAgaNue tarI AvI. - kamaLAe jayadevanI najIka jaI madhura svarathI kahyuM. "nAtha ! Ama AzcaryathI zuM joI rahyA che ? zuM Apa ApanI parityaktA, viyegInI ane dukhinI patnI padmAne oLakhI zakatA nathI ?" jayadeve pavAne oLakhI hatI ane tethI ja te AzcaryamAM paDI gaye hato. kamaLA ane pavA ekaja ane te AMhI kayAMthI, e saMbaMdhI te vicAra karate hatA. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukha pachI sukha 1pa1 '' padAe AgaLa kahyuM. "prANanAtha ! have mane mArI bhUla samajAya che. Apane pahelI ja rAte upadeza ApavAnI meM je hiMmata karI hatI, te mArI bhUla hatI. e bhUlane mATe mane pUratI zikSA maLI gaI che. have Apa zuM e mATe mane kSamA nahi Ape ?" pavAnA avAjamAM evI te madhuratA hatI ke game tevA pASANa hadayane mANasa paNa pIgaLI gayA sivAya raheja nahi. jayadevanuM hRdaya tarata pIgaLI gayuM ane tene svAbhAvika prema ubharAI Avyo. teNe tarataja tenI priyA paTTAne bAthamAM lIdhI ane 5DyA vinA saMkoce patinI bAthamAM samAI gaI. , barAbara e vakhate tejasabhAe khaMDamAM praveza karyo ane jayadeva tathA kamaLApavAne AliMganamAM magna banelA nihALIne pUchyuM. "A zuM, kamaLA ?" kamaLA kivA paDyA jayadevanA bAhupAzamAMthI chUTIne dUra jaI ubhI rahI. zaramathI tenI sAmaLa dehalatA dhrujatI hatI A - tejaprabhAe jayadevanA sAme joyuM. te paNa zaramAI gaye hato. teNe jayadevane uddezIne kahyuM. "sajajana purUSa thaIne tame kamaLA jevI bhoLI yuvatIne phasAvI dIdhI, e ThIka karyuM nathI." - jayadevane tejaprabhAnuM kahevuM AkaruM lAgyuM. teNe zaramane tyAga karIne kahyuM. "meM kamaLAne phasAvI nathI, paraMtu teNe ja mane phasAvyo che." "ThIka che. huM ene pUchI joIza ke kaNe kone phasAvela che." tejaprabhAe zAMtithI kahyuM. bhale pUchI lejo; paraMtu mane kahe ke kharekharI rIte tame kahyuM che ?" jayadeve tejaprabhAnAM kathanane mAnya rAkhIne pUchayuM. . " tyAre zuM tame mane hajI sudhI oLakhI zakayA nathI ?" tejaprabhAe javAba ApavAne sAme prazna karyo. ' jayadeve tenA uttaramAM nA pADI eTale tejaprabhAe paDyA tarapha joI tene uddezIne kahyuM. " kamaLA ! tame ja mArI oLakhANa karAvaje, huM jAuM chuM." - tejaprabhA cAlI gaI eTale jayadeve kamaLAne pUchyuM. "e tejaprabhA keNa che, paDyA ?" kamaLAne have pAnAM nAmathI ja ApaNe oLakhazuM. teNe javAba ApatAM kahyuM. " Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura viraziramaNa vastupALa, - "tame ene hajI oLakhI zakyA nahi, e Azcaryajanaka che. te mArA baMdhu tejapALenI patnI anupamA che." paDyAne uttara sAMbhaLIne jayadevanI ajAyabIne pAra rahyo nahi. teNe jIjJAsAthI pUchayuM. "tyAre vezanuM parivartana karI tamAre bannene ahI sudhI AvavuM paDayuM, e mArA mATeja ke nahi?" ' : - " tamArA mATeja, vahAlA !" padhAe kahyuM. "tamane manAvavA ane tamAre prema saMpAdana karavAne mATe ja amAre vezanuM parivartana karI A rIte AvavuM paDayuM che." mane lAge che ke A badhI cAturI te anupamAnI ja hevI joIe, kema kharuM ke nahi?"jayadeve punaH paNa chAsAthI pUchayuM. - - "tamArI mAnyatA kharI che. mane tamAre prema meLavI ApI sukhI karavAne badhe yaza mArI bhAbhI anupamAne ja dhaTe che." padmAe uttara ApatAM kahyuM. - jayadeva have badhI vAta spaSTatAthI samajI gayo. tenA mukha upara saMtoSa ane AnaMdanI chaTA vilasI rahI. te paDyAnI pAse gayo ane tenA banne hAthane potAnA hAthamAM laIne kahyuM. padmA ! kharekhara Aje mAruM jIvana saphaLa thayuM. meM menakAnA kiMvA menakAe mAre saMbaMdha taddana choDI dIdho che, e vAta tArA jANavAmAM AvI haze ane jeNuvAmAM na AvI hoya, te atyArathI jANuM leje. AjathI huM tane mArA prANuM samAna gaNIne rAkhIza ane ananya premathI cAhIza; paraMtu hAlI ! meM atyAra sudhI tArI je avagaNanA karI hatI, te mATe tuM mane kSamA ApIza ke?" uttaramAM paDyAe ThapakAbharelI najare jayadevanA sAme joI smita hAsya karyuM. jayadeva e saMketano marma samajI gaye. e pachI paghA patinA hAthamAMthI pitAnA hAtha cheDAvIne khaMDanI bahAra cAlI gaI ane jayadeva harSAtirekathI vicAra karate e khaMDamAMja Amatema pharavA lAge. DIvAra pachI paDyA anupamAne laI AvI pahoMcI. e pachI jayadeva, anupamA ane padmA traNe jayadevanA AvAse gayA. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTradharma, 1pa3 prakaraNa 21 muM. rASTradharma. dhoLakAnI pauSadhazALAmAM Aje agatyanI carcA thatI hatI. pauSadhazALAmAM mAtra be ja mANaso hatA; eka AcArya naracaMdrasUri ane bIjA tenA ziSya muni AnaMda. AcAryanA bIjA ziSyo pAsenA khaMDamAM abhyAsa karatA hatA ane keTalAka gocarI mATe bahAra gayA hatA. gurU prauDhahatA; ziSya yuvAna hato. gurUnA mukha upara gaMbhIratA chavAyelI hatI. ziSyanAM mukha upara caMcaLatA jovAmAM AvatI hatI. gurUnuM zarIra kRza hatuM; ziSyanuM zarIra majabuta hatuM. A rIte gurU ane ziSyamAM bAhya taphAvata ghaNe hato. A banne guru ane ziSya agatyanI carcA calAvatA hatA. muni AnaMde kapALa upara vaLelA prasvedane hAtha vaDe luchI nAMkhatA kahyuM. " gurUdeva ! avinayane mATe ApanI kSamA cAhuM chuM; paraMtu mane ApanuM kathana yogya lAgatuM nathI. Apa jevA AcAryothI, vastupALa -tejapALa jevA mahAna purUSathI ane anupamA jevAM strIratnothI jainasamAja unnatinA zikhare pahoMcele che, ema svAbhAvika rIte jaNAya che; paraMtu keTalAka sAdhuo ane keTalAka zrAvake aMdaroaMdara kusaMpanAM bIja vAve che ane navA navA taDa go ane mata vadhAratA jAya che, - zuM jenasamAjanI bhaviSyanI paDatInI nizAnI nathI ? je ke bhaviganI cekasa vAta sarvajJa vinA kaI jANI zakatuM nathI, paraMtu vartamAna saMyogo uparathI bhaviSyamAM zuM banaze, enI kalpanA te mANasa karI zake che" AcAryo ziSyanA kathana upara kSaNavAra vicAra karyo. temanAM tejasvI mukha upara hAsyanI chaTA vilasI rahI hatI. temaNe kahyuM "AnaMda! tAruM kahevuM ThIka che. jenasamAjamAM dhIme dhIme kusaMpanAM bIja vavAya che ane navA navA bheda vadhatA jAya che, e mArI jANa bahAra nathI; paraMtu jainadharmane rASTradhama banAvavAne tAre je Agraha che, e ethI sAbIta thatuM nathI." "gurU mahArAja! Aje huM jarA chuTathI vAta karuM, to Apa mArA e avinayano upekSA karaje, evI mArI vinaMti che." muni AnaMde Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 vIraziromaNi vastupALa. kahevA mAMDayuM. " jenadharmanI, jene samAjanI ane te sAthe sAthe dezanI unnati karavI, e ApaNe pradhAna Azaya che ane Ape tathA meM e AzayanI pUtine mATe saMsAra choDI dIkSA grahaNa karI che. mArA dharmane huM bAju upara rAkhuM chuM; kAraNa ke mAre hajI e saMbaMdhamAM ghaNuM zikSaNa levAnuM bAkI che, paraMtu AcArya tarIke ApanI pharaja te dharma ane samAjanuM rakSaNa karavAnI che. e suspaSTa che ane dharma, samAja tathA dezanuM rakSaNa tathA tenI unnati jyAre kaI cakkasa dharma rASTradharma bane, tyAre ja sahelAIthI thaI zake ema che. A kAraNathI prathama to ApaNuM dharmamAM ja ekasaMpa karI matabhedone tilAMjali ApavI joIe ane e mATe ja huM ApanuM dhyAna ApaNuM dharma ane samAjanI sthiti tarapha kheMcuM chuM. - AcAryo ziSya tarapha zAMtabhAvathI nihALIne kahyuM. "dharma, samAja ane dezanI unnati karavI e ApaNe pradhAna Azaya che, ema kahevAmAM tuM utAvaLa kare che, AnaMda! dharma, samAja ane dezanI unnati ane tenuM rakSaNa e ApaNuM kartavya te che. paraMtu saMsAra choDI dIkSA grahaNa karavAmAM ApaNe pradhAna Azaya A paMcabhUtamAM rahelA AtmAne vikAsa karavAnuM che, e tAre bhUlI javuM joIe nahi. AbhAne vikAsa e sAdhunuM prathama kartavya che ane dharma, samAja tathA dezanI unnati ane rakSaNa, prANIonuM kalyANa ane lekrone upadeza vagere e pachInAM kartavya che." paNa AcAryanuM kathana ziSyane gamyuM nahi. teNe mukhane jarA maraDIne kahayuM. "je samAjamAM ApaNe jamyA chIe, je dharmane A paNe pALIe chIe ane je dezamAM ApaNe rahIe chIe, enI avanati thatI hoya, tyAre AtmavikAsanA dhyeyane pakaDIne besI rahevuM e zuM yogya che gurUdeva !" | muninA praznathI sUri hasyA. temaNe tene zAMtithI uttara ApatAM kahyuM. "AnaMda! carcA karavAmAM tuM jarA adhire thaI jAya ethI tane mAruM kahevuM barAbara samajAtuM nathI. mAruM kahevuM ema che ke samAja ke dezanI unnati ke avanatine mATe sAdhuo karatA saMsArI mANaso vadhAre javAbadAra che. dharmanI vAta ApaNe bAju upara rAkhIe; paraMtu samAja ke dezanA kAmamAM vacce paDavuM e sAdhunuM kAma nathI. samAja ane dezanuM kalyANa karavAnuM kArya eja bajAvavuM joIe ane ApaNe to dhArmika draSTie emane mAtra salAhaja ApavI joIe." AnaMdanI adhiratA ema zAMta thAya evI nahatI. teNe tarataja Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTradharma. 1papa pUchyuM. " tyAre samAja ke dezanI avanati thAya ke unnati thAya; e sAthe saMsAratyAgI sAdhuone kAMI saMbaMdha nathI. ema ApanuM kahevuM che ne ?" "AnaMda ! mAruM kahevuM evuM nathI. deza ke samAjanI unnati ane avanatinI sAthe saMsArI ane sanyAsI bannene saMbaMdha te che; paraMtu jeTale saMbaMdhasaMsArIne che, eTale ja saMbaMdha sanyAsIne nathI, saMsArI ane sAdhunA dharmo judA che. saMsArI mANasane saMsAramAM rahevAnuM hovAthI, samAja ane dezanI sAthe vadhAre saMbaMdha rAkhavA paDe che ane sAdhuoe saMsArane choDI dIdho hovAthI teone eTale saMbaMdha rAkhavo paDato nathI. saMsArI mANasanuM kartavya samAja ane dezanI unnati mATe satata prayAsamAM rahevAnI sAthe dharmanuM pAlana karavAnuM che ane ApaNuM kartavya dharmanA rakSaNanI sAthe amAnuM kalyANa karavAnuM che. saMsArI ane sAdhumAM eTale bheda che ane e bhedamAMja ekabIjAnuM mahattva raheluM che. " Ana de kahyuM. "paNa gurUdeva ! ApanuM kahevuM hajI paNa mane yogya lAgatuM nathI. mArI mAnyatA to evIja che ke samAja, deza ane dharmanI jyAre paDatI thatI hoya, tyAre saMnyAsIe AtmavikAsanAM dhyeyane bAjI upara rAkhIne enI unnatinA kAryamAM joDAvuM joIe. dharmanAM rakSaNane je Apa sAdhunuM kartavya gaNatA he, te samAja ane dezanAM rakSaNane paNa sAdhunuM kartavya avazya gaNavuM joIe. atyAre je ke jainasamAja ane jainadharmanI sAdhAraNa rIte unnata dazA jaNAya che; paraMtu samAjamAM vivAtAM kusaMpanAM bIja ane dharmamAM vadhatA jatA matabhedone jyAre vicAra karIe chIe, tyAre enI unnata dazA kayAMsudhI TakI raheze, e koI kahI zakAtuM nathI. A kAraNathI pANI paheNAM pALa bAMdhI levAnA hetuthI dharmanAM rakSaNanI khAtara matabhedone dUra karI tene vadhAre vizALI svarUpa ApavAnI agatya che. dharma e evuM sAdhana che ke jenAthI samAja ane dezamAMthI kusaMpane dUra karI lekane eka sAMkaLe bAMdhI zakAya ema che. ApaNA dezamAM je ekaja dharma hota, to atyAre zaiva ane jene paraspara virodhanAM kAraNe lakI samAja ane dezanI pragatine je asara karI rahyA che, e asara ekaja dharmane pALanArA mANase kadi paNa karI zake nahi. atyAranA saMyoga ane paristhitine dhyAnamAM letAM sAdhuonuM kharuM kartavya dharmamAMthI matabhedone dUra karI, samAjamAM aikyane vadhArI ane ApaNu ahiMsAmaya dharmane rASTradharma banAvI dezanI unnati karavAmAM raheluM che ane ApaNe dharma rASTradharma banavAthI enAM rakSaNa ane unnatine mATe atyAre ke bhaviSyamAM ciMtA karavAnuM kAMI kAraNuM raheze nahi." Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 vIraziromaNu vastupALa. A vakhate mahAmAtya vastupALa ane tenA putra jaitrasiMha AvI pahoMcyA. bannee sUrijIne vaMdana karyuM. AcAryo temanA tarapha prasanna mukhamudrAthI joyuM paNa temanuM vadhAre lakSya te temanA ziSya taraphaja hatuM. vastupALa ane jaitrasiMha beThA pachI AcAryo ziSyane uddezIne kahyuM. "dharmanAM rakSaNa ane unnati mATenA tArA vicAra ane tArI bhAvanA avazya prazaMsAne pAtra che. tArUM aMtaHkaraNa zuddha che ane dharma, samAja ane dezanI ciMtAmAM sadeva baLyAM kare che, e huM jANuM chuM; paraMtu tArI mAnyatA ane tArA vicAro badhI bAjuno vicAra karIne baMdhAyelAM nathI. samAja ane dezanI unnati mATe ApaNA dharmane rASTradharma banAthavAnI tArI je IcchA che, te vyAjabI nathI. keI cakkasa dharmane rASTradharma banAvavAthI khuda dharmanI ane te sAthe dharmanAM prAbalyathI samAja ke dezanI unnati thAya, e mAnavA lAyaka nathI. mArI evI prabaLa mAnyatA che ke kaI paNa dharmane tenI unnati ke tenAM rakSaNane mATe rASTradharma banAvavAnI agatya nathI. dharmanI unnatI ane avanatino AdhAra rAjanA Azraya upara ke anuyAyIonI saMkhyA athavA dharmanA uttama siddhAMta ane anuyAyIonI daDhatA upara rahelo che. dharmane rAjya ke dezanI khaTapaTathI dUra rAkhavAmAM ja tenuM mahattva samAyeluM che." naracaMdrasUri kSaNavAra aTakyA. temaNe vastupALa tarapha arthasUcaka najara nAMkhIne AgaLa kahevA mAMDayuM. ane ApaNA dezamAM ekaja dharma hota, te deza ane samAjamAM kusaMpa utpanna thAta nahi, e mAnyatA paNa bhUlabharelI che. judA judA dharmanA anuyAyIo dharmanAM kAraNe laDe che, tema ekaja dharmanA anuyAyIo vicAra ane kriyAnA bhedanAM kAraNe laDatA nathI ! dezanA badhA dharmonI eja dazA che. ApaNeja dAkhala laIe. jainadharmamAM kriyA ane vicAranA bhedathI paMtho ane go utpanna thayA che, e tuM jANe che, tema chatAM ekaja dharmathI dezanI unnati thaze, e tuM zI rIte kahI zake che? - AcAryano prazna sAMbhaLIne mahAmAtya vastupALe ziSyanA sAme joyuM, tyAre te avanata mukhe vicAra karI rahyo hato. gurU belatA baMdha thayA, eTale teNe sahasA vicAranidrAmAMthI jAgrata thaIne kahyuM. "ema kahevAnuM mArI pAse vyAjabI kAraNa che tethIja huM evI mAnyatA bAMdhI beThe chuM" yuvAna jaitrasiMha guru ane ziSyanA saMvAdane dhyAnapUrvaka sAMbhaLate hatA. gurUe tenAM mukha uparanA bhAvanuM avalekana karI ziSyane uddezIne kahyuM "mAtra mArI pAse kAraNa che, ema kahevAthI cAlaze nahi." Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTradharma. 157 AnaMdamunie tarataja kahyuM. "e huM jANuM chuM ane tethI e saMbaMdhamAM vadhAre spaSTatAthI vAta karavAne taiyAra chuM. dharmamAM matabheda ane kriyAbhedanAM kAraNathI kusaMpa hoya, e svAbhAvika che; paraMtu je kusaMpa ane je virodha jUdA jUdA dharmavALAo dharAve che, te kusaMpa ane virodha ekaja dharmanA paNa judA judA ga7 ane paMcanA anuyAyIo dharAvatA nathI. dharma ja ekaja hoya, te vicAra ane kriyAnA bhedone nahi gaNakAratA loko sarva sAmAnyanA hitanI khAtara tathA samAja ane dezanA rakSaNa mATe vakhata Avye eka saMpathI kAma karavA taiyAra thaI zake, paraMtu dezamAM je aneka dharmo hoya, to dhAmika kaleSa ane virodhanAM kAraNathI leke jUdA ane jUdAja rahe ane deza ke samAjanAM sarvamAnya hitane mATe taiyAra thavAmAM pachAta rahe. A kAraNathI mArI evI ceksa mAnyatA kiMvA zraddhA che ke deza ane samAjanAM kalyANa ane unnati mATe dezamAM ekaja dharma che joIe." ane e ekaja dharma ApaNe jenadharmaja hovo joIe, evI mAnyatA paNa tuM dharAve che." sUrie kahyuM. hA ane evI mAnyatA huM dharAvato houM te te jarApaNa ane yogya nathI. jenadharmane rAjadharma kiMvA rASTradharma banAvavAmAM ghaNI saraLatA rahelI che; kAraNa ke ApaNA dharmanA siddhAMta ghaNuM udAra che. prathama te ahiMsA ApaNe mukhya siddhAMta che ke je siddhAMtane bIjA dharmamAM ApaNuM jeTalI mukhyatA apAyelI nathI. vaLI ApaNuM dharmamAM game te varNane mANasa bhaLI zake che ane evA mANasane dharmabaMdhu gaNIneM A paNe enI sAthe yogya vyavahAra rAkhIe chIe ane e uparAMta paNa dharmanA sAdhuo kevaLa nirlobhI, kaMcana tathA kAmInInA tyAgI hoya che bIjA dharmamAM ahiMsAne sthAna te apAyeluM che; paraMtu anuyAyIo te tarapha durlakSya karIne yajJanA nAme nirdoSa prANIone vAta kare che. temaja temAM varNAzrama-dharmanA nAme evAM sakhta baMdhane bAMdhelAM che ke anuyAthIo dharmanI vizALa bhAvanA ane baMdhupremanA siddhAMtane visArI daI mAtra bAhya AcAre ane sAmAjIka aMdhazraddhAthI vaLagI rahe che. A kAraNuthI jainadharma e rASTradharma thavAmAM bIjA badhA dharmo karatAM vadhAre yoga che, ema Apane jaNAyA vinA raheze nahi." na AcArye kSaNavAra vicAra karIne kahyuM. "AnaMda! teM atyAra sudhI karelI carcA uparathI be muddAo tAravI zakAya che. pahele muddo sa- 14 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 vIraziromaNi vastupALa, mAja ane dezanI unnati mATe dharma ekaja hovo joIe ane bIjo mudo jenadharmane rASTradharma banAvI sAdhuoe samAja ane dezanI unnati karavA mATe AgaLa paDavuM joIe. e rIte tArI carcAnA be muddAo che.. e kharuM ke nahi ?" AnaMde tarataja javAba Apyo. "e kharuM che ane e muddAenI puSTImAM meM je dalIla karI che, te Apa dhyAnamAM leze te Apane svayaM jaNAze ke mArA muddAo yathArtha che." sUrijIe gaMbhIratAthI kahyuM." tArI dalIla meM dhyAnamAM lIdhI che, ane e uparathI deza ane samAjanI unnatine mATe tuM tIvra IcchA dharAve che, e huM samajI zakuM chuM. paNa AnaMda ! mAre kahevuM joIe ke tArA banne muddAo mAtra tArI utAvaLI buddhinuM ja pariNAma che. tuM ema mAne che ke samAja ane dezanI unnati mATe ekaja dharma hovo joIe. paraMtu huM kahuM chuM ke dhArmika viSayane sAmAjIka ke rAjakIya viSayanI sAthe bheLavI devAnI jarUra ja nathI. sAmAjIka ke rAjakIya unnatinA A dhAra dharma eka heya ke aneka heya, e upara rahele nathI, paraMtu tene. AdhAra to samAjanA AgevAna purUSonI sevA-buddhi, temanuM uttama cAritra ane temane Apabhoga tathA rAjakIya viSayanA jJAtA purUSonI matsaddIgIrI ane vIra purUSonAM zaurya upara rahelo che. dharma e jadI ja vastu che ane te sAmAjIka ke rAjakIya laukIka unnati karatA AtmAnI pAralaukika unnati sAdhavAmAM vadhAre upayogI che ane tethI tene sAmAjIka ke rAjakIya bAbate ane khaTapaTo sAthe bheLavI devAnI jarUra nathI, evI daDha mAnyatAne huM dharAvuM chuM. ApaNuM AkhA dezamAM ghaNuM kALathI judA judA dharmonuM astitva che. temAMthI kaI ceksa dharmane rASTradharma banAvavAno atyAre prayAsa karavo, e cokakhI mUrkhatA nahi. to ene bIjuM zuM kahI zakAya? eka dharmane rASTradharma banAvavAno prayAsa karavAthI bIjA dharmonI sAthe dhArmika yuddhamAM utaravuM paDe ane tethI dezanI ane samAjanI kharAbI thavA pAme, e tuM kema bhUlI jAya che, e huM samajI zakato nathI. bIjA muddAmAM deza ane samAjanI unnati mATe sAdhuoe AgaLa paDato bhAga levo joIe, evI tArI mAnyatA che; paraMtu sAdhuonuM mukhya kartavya zuM che? ene tuM vicAra karate hoya, ema jaNAtuM nathI. saMsAranuM baMdhana, tenI mAyA ane tenA trividha tApathI mukta banI AtmAne vikAsa karavAne mATe ApaNe sAdhudharmane. aMgikAra karyo che, e khAsa karIne smaraNamAM rAkhavAnI agatya che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTradharma, 159 ApaNe sAdhuoe sAmAjIka ke rAjakIya khaTapaTamAM paDavAne lAbha rAkhavAne nathI. e kAma saMsArI manuSyonuM che ane temane ja bajAvavA devuM, eja temanA ane ApaNuM mATe hitAvaha che. ApaNe AtmAnA vikAsanuM mukhya kartavya karavAnI sAthe saMsArI mANasone sumArge rAkhavA mATe dharmAmRtanuM pAna karAvatA rahevuM ane teo adharmanA mArge cAlyA jatA hoya, te upadeza ApI temane temanAM kartavyanuM bhAna karAvavuM, eTaluM ja karavAnuM che. samAjanI unnati mATe vastupALa jevA samAjanA ghaNuM sevake ane rAjyanI unnati mATe vIradhavaLa jevA ghaNA zarIre che. eTale ApaNe enI ciMtA zA mATe rAkhavI joIe ?" paNa yuvAna muni AnaMdane AcAryanuM kathana yogya lAgyuM nahi; kAraNake tenA mukha uparanA bhAvo sahaja paNa badalAyA nahotA. teNe avAjamAM sahaja jussa lAvIne kahyuM. " tyAre ApanA kahevA uparathI jaNAya che ke deza ane samAjanI unnati mATe dharma eka hoya ke aneka hoya, e mahattvanI vAta nathI ane ApaNe sAdhuoe deza, samAja ane rAjyanI paDatI thatI hoya kivA tema thavAno saMbhava hoya; te paNa AtmavikAsanAM dhyeyane paDatuM mUkavuM nahi. gurUdeva ! A ApanI carcAne sAra che; paraMtu mane te gaLe utarato nathI. huM to daDhatA ane zraddhAthI mAnuM chuM ke samAja, rAjya ane deza--e badhAMnI caDatI mATe judA judA dharmone badale mAtra ekaja rASTradharmanI agatya che; kAraNa ke rASTradharmathI jUdI jUdI kemane dharmanAM bahAne eka sAMkaLe bAMdhI zakAya che. temaja dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane vicAra karI ApaNe sAdhuoe dharma, samAja ane dezanI unnati kasvAnAM kAryamAM AgaLa paDavuM joIe; kAraNake sAdhu saMsArI mANaso sAthe temanAM kartavyamAM bhAga letA ' thaze, to saMsArI mANasomAM judA prakAranuM cetana Avaze ane sAdhunA prayAsa tathA lekenA cetanathI kAryanI jaldI siddhi thaI zakaze. " "to AnaMda! tArI mAnyatA tane mubAraka che. paraMtu tArA hitanI khAtara ane ApaNuM gurU tathA ziSyanA saMbaMdhanI khAtara mAre tane kahevuM joIe ke tArI mAnyatA tArI utAvaLI buddhinuM pariNAma che. tuM zAMtithI vicAra karI jaIza to tane spaSTa jaNAze ke ApaNuM zAstrakAroe rAjakathA ane dezakathAne vikathA kahI che ane AtmakalyAzunA pipAsu janone e khaTapaTathI dUra rahevAnI bhalAmaNa paNa karelI che. je samAja ane dezanuM ekaja dharmathI kalyANuM thAya tema hota, te che AgaLa thaI gayelA koI paNa dharmanA mahAna AcAryoe tevo prayAsa che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 vIrazirAmaNI vastupALa. avazya karyo hata. bhagavAna mahAvIre zrImukhe ja kahyuM hatuM ke jainadharmanA mArA upadezane mAruM gaurava ke mAnanI khAtara mAnaze nahi; paraMtu te tamane satya lAgato hoya, to tene mAnya rAkhaje ane te pramANe vartana karaje. A uparathI tene jaNAze ke bhagavAna pote paNa jainadharmane, Agraha ke baLAtkArathI vadhAravAne IcchatA nahotA. jyAre tuM to emaja kahe che ke jainadharmane rASTradharma banAvavA ane te dvArA samAja tathA dezanI unnati karavI; paraMtu dharmane rASTrIya svarUpa ApavA jatAM keTale kaleza, keTale baLAtkAra ane keTale Agraha karavo paDe, eno teM kAMI vicAra karyo che ? ane je karyo hoya, te kaleza, baLAtkAra ane AgrahanuM pariNAma unnatimAM Ave ke avanatimAM Ave, e samajAvavAnI agatya che kharI ?" AnaMda A vakhate vicAramAM paDI gayo hato. teNe gurUnA chevaTanA pramane kAMI paNa uttara Ape nahi. eTale gurUe kahyuM, "AnaMda ! atyAre te tuM tArA abhyAsanA, khaMDamAM jA ane tyAM jaI badhI carcAne zAMtithI vicAra karaje eTale tane mArA thananuM rahasya svayaM samajAze. tArI IcchA haze, te ApaNe A viSaya upara pharIne carcA karazuM." T ziSya tarataja UTha ane gurUne vaMdana karIne cAlyA gayA. jatI. vAre tenuM mukha udAsa ane vicAragrasta hatuM ane tenI cAla sAva dhImI . hatI. e joI gurUe sahaja hAsya karyuM. A ' e pachI naracaMdrasuri ane vastupALa dhArmika viSaya saMbaMdhI vArtAlApamAM paDayA. yuvAna jetrasiMhane emAM rasa paDaze nahi. te rASTradharmanI carcAthI moha pAmyuM hovAthI thoDIvAra rahI AnaMda muninI pAse javAne tyAMthI uThIne cAlyo gaye. prakaraNa 22 muM. sAmrAjyavAda. ja vastupALane putra jaitrasiMha ane tejapALane putra luNasiMha bane " navayuvAna hatA. bannenI avasthA nAnI hatI, paraMtu avasthAnA pramAzumAM teo baheza, catura ane zuravIra hatA. jetrasiMha ane luNasiMhanI : ummara lagabhaga samAnaja hatIpaNa temanA svabhAvamAM samAnatA nahatI.' Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmrAjyavAda. 161 trasiMha kalpanApUrNa ane caMcaLa hata; luNasiMha gaMbhIra ane zAMta hatA. eka udyamavAdI hata; bIje karmavAdI hato. tema chatAM temanA vacce bahu sAro nehabhAva hatuM jendrasiMha rAjakIya viSayamAM mAthuM mArate hatA, jyAre luNasiMha banatAM sudhI evI khaTapaTathI dUra raheto hato ane rAjakIya pravRtti karatAM sAmAjIka ane dhArmika pravRttimAM joDAvAnuM vadhAre pasaMda karatA hatA. netrasiMha AcArya tathA AmAtyane dhArmika carcAmAM paDelA joI tyAMthI uThIne AnaMdamuninI zodhamAM nIkaLe tyAre e muni tenI eraDImAM abhyAsa karavAne badale vicAragrasta sthitimAM AmathI tema ane temathI Ama AMTA mAratA hatA. jetrasiMha e oraDInAM dvAra pAse jaIne ubho rahyo. jaitrasiMhane joI AnaMde kahyuM, "Ave, jetrasiMha! tame amArI carcA dhyAnapUrvaka sAMbhaLI hatI ke nahi?" trasiMha aMdara gayo. teNe javAba ApatAM kahyuM. "hA. meM e carcAne barAbara dhyAnathI sAMbhaLI hatI ane te mATe ja huM, ahI tamArI pAse Avyo chuM." * "ThIka karyuM." AnaMde saMtoSa darzAvatA pUchayuM. "tamArA pitAzrI gayA ke gurUdeva pAse beThA che?" nA, mArA pitAzrI hajI gurUjI pAse beThA che. AtmA, karma tathA mekSa vagere dhAmika viSayanI carcA calAve che. mane temAM rasa nahi paDavAthI tamArA rASTradharmanA vicAre jANavAne ahI cAlyo Avyo chuM. " jetrasiMhe uttara Ape. barAbara che." AnaMda munie kahyuM "tamArA jevA navayuvAnane evA gahana vicAramAM rasa na paDe, to te sarvathA svAbhAvika che. dhArmika carcAne mATe yuvAna avasthA nathI; ene mATe prauDha kiMvA vRddha avasthAnI jarUra che. " tamAruM kahevuM taddana kharUM che." jetrasiMhe kahyuM. ane pachI pUchayuM "paNa mane tamArA rASTradharmanA vicAra kivA e saMbaMdhanI janA jarA vistArathI samajAvaze ?" . "avazya." AnaMde garvathI hasIne kahyuM. "rASTradharma viSenI mArI yojanA evI che ke samAja, rAjya ane dezanI sarvAze unnati karavI hoya ane tenAM gauravane vadhAravuM hoya, te dezamAM aneka dharmone badale mAtra ekaja dharma joIekAraNa ke ethI jUdI jUdI kAmanAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 viraziromaNI vastupALa. mANone dharmanAM sarvamAnya kAraNathI eka sAMkaLe bAMdhI zakAya che ane e rIte dhArmika kalene nAza tathA ejyanI sthApanA karI unnatimAM AgaLa vadhI zakAya che. A kAraNathI dezamAM ekaja dharma eTale ke rASTradharmanI agatya che, evI mArI prabaLa mAnyatA che ane vadhArAmAM rASTradharma tarIke jainadharma hovo joIe, ema paNa huM daDhatAthI mAnuM chuM." jetrasiMha muni AnaMdanuM kathana eka dhyAne sAMbhaLI rahyo hato. ane jetrasiMha!" AnaMde AgaLa calAvyuM. "huM jainadharmane rASTradharma banAvavAno zA mATe Agraha karUM chuM, e meM AcArya mahArAjanI sAthe carcA calAvatAM spaSTatAthI darzAvI ApyuM hatuM ane te vakhate tame tyAM beThelA hatA eTale e saMbaMdhamAM mAre tamane vadhAre spa tAthI samajAvavAnI agatya rahetI nathI. paNa mane kahezo ke tamane mArA vicAra yogya lAge che ke nahi ? " . jaitrasiMhane e vicArogya lAge, te temAM Azcarya pAmavAnuM kAMI kAraNa nahetuM; kAraNa ke te paNa AnaMda muninI jema evA ja prakAranA vicAro dharAvanAre hatuM. teNe vinA vilaMbe javAba ApatAM kahyuM. "munizrI ! tamArA vicAre yogya che eTaluM ja nahi, paraMtu AcAramAM mUkavA lAyaka paNa che. tamArI yojanA pramANe vartavAthI ApaNuM dharmanI unnati thavAnI sAthe samAja, deza ane rAjyanI unnati thavAno paNa parate saMbhava che; paraMtu AcArya mahArAja e vicAre ane yojanAne utAvaLI buddhinuM pariNAma kahe che, enuM zuM kAraNa haze, e huM samajI zakate nathI ?" enAM kAraNane jema tame jANI zakatA nathI tema huM paNa jANI zakato nathI. AnaMde kahyuM, "paNa mane jaNAya che ke jainadharmane rASTradharma banAvavA jatAM bIjA dharmonI sAthe kaleSamAM utaravuM paDe ane tenuM viparita pariNAma Ave, e bhayathI te mArA vicAre ane yojanAne pasaMda karatA nahi hoya." e game tema heya; paraMtu mane te tamArA vicAre ghaNAja uttama lAge che. tame jema jenadharmane rASTradharma banAvI sAmAjIka, rAjakIya ane dhArmika unnati sAdhavAnI abhilASA rAkhe che, tema huM dezamAMthI nAnAM nAnAM rAjya, jAgIre ane garAsane nAbuda karI eka sAmrAjyanI sthApanA karI sAmAjIka ane rAjakIya unnati sAdhavAnI IcchA dharAvuM chuM. mArA vicAro ane tamArA vicAre A rIte ekaja prakAranA che. " Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmrAjyavAda. tamArA vicAre stutya che" AnaMde tarataja kahyuM ane pachI prama karyo. "paNa tamArI yojanA kevI che, te mane kaheze?". jarUra." jesiMhe javAba Apyo. " ApaNuM ulayanA vicAre ane yojanAnI Apa-le karavAnA AzayathI ja huM tamArI pAse Avyo chuM ane tame je mArI yojanAnI sAthe saMmata thAo, to ApaNe bane maLI teno pracAra karavAnuM kArya mAthe laIe." : - AnaMde tarataja kahyuM. "tamArI sAthe maLI kArya karavAne huM sadA taiyAra ja chuM." " tyAre sAMbhaLe."trasiMhe kahyuM. "sAmrAjya sthApavAnI mArI yojanA evI che ke rASTranA badhA ThAkare, AsapAsanA rAjAo dakSiNanA yAdave ane mALavAnA paramAra vigere badhAne mahAta karI tathA temanAM rAjyone khAlasA karI gujarAtamAM sAmrAjyanI sthApanA karavI. ane e rIte sAmrAjyanI sthApanA thavAthI ApaNuM sainyabaLa ghaNuM vadhI jaze ane te pachI musalamAna ke jeo uttaramAM jAmatA jAya che, temane harAvI temanA dezamAM pAchA kADhI mUkavA ApaNe zakitavAna thaI zakazuM. sAmrAjyanI sthApanA karavAnuM A mukhya kAraNa che; kAraNa ke musalamAne. ApaNuM upara be vAra jIta meLavI gayelA hovAthI hajI pharIne paNa taka maLatAM ApaNuM upara caDI AvavAnuM bhUlaze nahiM ane e vakhate ApaNe je bedarakAra ke paraspara laDatA hazuM, te teo e vakhate ApaNane evI sakhta hAra khavarAvaze ke kadAca ApaNane kAyamane mATe gujarAtanI rAjasattAne khoI besavuM paDaze." AnaMdamuni jetrasiMhanI sAmrAjyanI nA sAMbhaLI manamAM e. yuvAnanI dIrdhadazitA viSe prazaMsA karavA lAgyA. temaNe kSaNavAra vicAra karIne kahyuM. " jetrasiMha ! sAmrAjya sthApavAnI tamArI yojanA ane ene hetu tadana spaSTa che ane tame musalamAno mATe je bhaya darzAve che, e dhyAnamAM laIe to tamArI pejanAne jema bane tema veLAsara amalamAM mUkavAnI paramAvazyakatA che." " ane tame dhAre che, e pramANe dezamAM jenadharma e rASTradharma hoya tathA huM dhAruM chuM, e pramANe pATaNanuM rAjya e sAmrAjya hoya te samAja ane dezanI keTalI ane kevI unnati thAya tathA dhArmika ane rAjakIya khaTapaTane nAza thavAthI keTalI ane kevI zAMti patharAya, enI kalpanA thaI zake tema nathI." trasiMhe kahyuM. . "barobara che. e kalpanA ghaNuja suMdara che." AnaMde kahyuM.. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIradaromaNI vastupALa. paNa tamArA pitAzrI tamArI yojanA jANe che ke nahi ane je jaNatA hoya, to te e saMbaMdhamAM kevo mata dharAve che, e tamArI jANamAM AvyuM che?", . : : mArA pitAzrI sAmrAjyavAdanA mArA vicAro ke mArI yAjanAne jANatA nathI kAraNake meM emane ke koIne Ajaparyata e saMbaM dhamAM kAMI paNa vAta karelI nathI. atyAre meM sarvathI prathama tamaneja mArA vicAra ane janAthI jANatA karyA che. " netrasiMhe javAba Ape. "e kharuM." AnaMda munie kahyuM." paNa e saMbaMdhamAM mahAmAtyano zo mata che, e ApaNe jANavuM te joIe." " tamArI rASTradharmanI vAta sAMbhaLyA pachI ane sUrIzvarane mata jANyA pachI mane ema lAge che, ke sAmrAjyavAdanAM mArA vicAre ane yojanA mAre mArA pitAzrI tathA kAkAzrIne kahI darzAvavA joIe ane teo e saMbaMdhamAM zo mata dharAve che, e jANI levuM joIe; kAraNa ke temane mata jANyA pachI ApaNuM kArya ghaNuM sarala thaI paDaze." trasiMhe kahyuM. ane sAmrAjyavAdanA tArA vicAro ane yojanA jANavAne huM Aturaja chuM." pAchaLathI avAja Avyo. che e ati paricita avAjathI AnaMdamuni ane jaitrasiMha banne AzcaryamAM paDI gayA; kAraNa ke e avAja gujarAtanI rAjyasattAnA sutradhAra vastupALanoja hato. e avAja sAMbhaLIne ubhaya paraspara joI karavA. ke vastupALe AnaMda muninA khaMDamAM praveza karyo. teNe baMne tarapha sahAsya mukhe joyuM ane pachI jedrasiMhane uddezIne pUchyuM. "sAmrAjyavAdanA tArA vicAro ane yojanA kevA che, e huM cokkasa jANatA nathI, paraMtu sAmrAjyavAdIo kevA vicAre ane kevI janAo dharAve che. enI kalpanA huM karI zakuM chuM. sAmrAjyavAda eTale nAnAM moTAM rAje, jAgI ane tAlukAone nAza ane tenI yojanA eTale nirbaLa upara sabaLane baLAtkAra sAmrAjyavAdanI mArI A ka95nA kharI che, trasiMha !" jetrasiMhavinayI hatA, paraMtu nAhiMmata nahotA. teNe javAba ApatAM kahyuM. "tamArI kalpanA peTI te nathI, pitAjI! paNa rAjyane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmrAjyavAda. 165 nAza ane nirbaLa upara sabaLane baLAtkAra e zA mATe, e saMbaMdhamAM tame kAMI kalpanA karI che kharI ?" e kalpanA tadana spaSTa che." vastupALe retrasiMnA vicAre. jANavA mATe kahyuM " nAnA moTA rAjyone nAza ane nirbaLa upara sabaLane baLAtkAra e sAmrAjyanI sthApanAne mATe che; paraMtu evI rIte sAmrAjya sthApavAthI keTalAM rAjyane jamInadosta karavAM paDe che, keTalA tAlukAono nAza karavo paDe che ane keTalAM nirbaLa mANaso upara baLAtkAra gujAravo paDe che, teno khyAla ane enI kalpanA tane che ke nahi, e huM jANavAne icchuM chuM." "ane te huM tamane kahevAne paNa IcchuM chuM." jaitrasiMhe potAnA vicAre pragaTa karavAno nizcaya karyo hovAthI tarataja kahyuM. A avasara pharIne maLavAnuM nathI; mATe mArA aMtaranI je vAta Aja ghaNe samaya thayAM tamane kahevAnI huM umeda rAkhatA hatA, tene kahIne mArI umeda atyAre pUrNa karIza. AnaMda muni jema rASTradharmathI samAja ane dezanuM kalyANuM thavAnuM mAne che, tema huM sAmrAjyathI. samAja ane dezanuM kalyANa thavAnuM mAnuM chuM. bannenI mAnyatA ekaja prakAranI che. paNa mane bhaya che ke jema AnaMda muninI vAtane naracaMdrasUrie utAvaLI buddhinuM pariNAma gayuM che, tema mArI vAtane tame paNa utAvaLI buddhinuM pariNAma kadAca gaNuM kADhaze ane e pramANe gaNuM kADhe to bhale gaNAya? paraMtu tamane mArA aMtaranI vAta kahevA mATe maLelA avasarano lAbha Aja jato karavAnuM mane pAlave tema nathI.". eTaluM kahIne netrasiMha DIvAra aTaka. te pachI teNe ekavAra AnaMda muni tarapha joIne kahyuM. "pitAjI ! sAmrAjyanI sthApanA karavAthI rAjyono nAza thAya che ane nirbaLa upara baLAtkAra karavo paDe che, e tamArI vAta sAcI che; paraMtu sAmrAjyanI sthApanAthI samAja ane dezanI unnati thAya che, e tamAre bhUlavuM joituM nathI. dezamAM nAnAM moTA rAjyonAM astittvathI najIvAM kAraNane mATe paraspara vAraMvAra laI utpanna thAya che ane AvI aMdaroaMdaranI laDAithI deza ane samAjanI pragatine keTaluM nukazAna pahoMce che, ene khyAla karavAnI - jarUra che. vaLI uttaramAM musalamAne pitAnI sattA vadhAratA jatA hovAthI temanA taraphano bhaya rAkhavAnI paNa agatya che. je dezamAM eka moTuM sAmrAjya heya ane tenI sattA nIce badhAM rAjya AvI gayAM che, te paraspara nirarthaka laDAIo utpanna thAya nahi ane ekatra sainyabaLathI . Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 vIraziromaNI vastupALa. paradezI sattAne jAmatI aTakAvI zakAya. A kAraNathI dezamAM judAM judAM rAjyane badale eka sAmrAjya hevAnI khAsa agatya che, e mArI mAnyatA tamane sAcI ane arthamaya hovAnuM jaNAyA vinA raheze nahi." vastupALa jetrasiMhanI sAmrAjyavAdanI dalIla upara thoDIvAra vicAra karyo. te pachI teNe gaMbhIratAthI kahyuM. "jetrasiMha! sAmrAjyavAdanI tArI dalIla meM sAMbhaLI che ane sAmrAjya sthApavAthI nAnAM meTAM rAjayone nAza thAya che tathA nirbaLa upara baLAtkAra gujAravo paDe che, e vAtane tuM svIkAra kare che, e paNa meM jANyuM che. e uparathI jaNAya che ke tAruM aMtaHkaraNa zuddha che. sAmrAjya sthApavAmAM tane aMgata svArtha nathI. tuM te deza ane samAjanAM kalyANane mATe sAmrAjyavAdanI mAnyatAne dharAve che. e badhI vAta kharI che; 5raMtu tArI mAnyatA viSe vicAra karavAnI khAsa agatya che. gujarAtane vizALa sAmrAjya banAvavA ApaNuM pUrvajoe saurASTra, mALavA, Abu, lA, siMdha vagere dezonI sAthe ghaNuM laDAIo karI che ane temanA upara vijaya meLavI keTalAka dezone gujarAtanA tAbedAra paNa banAvyA che, paraMtu hajI sudhI gujarAtanI e IcchA pAra paDI nathI. ulaTuM ema karavA jyAM ApaNane ane ApaNuM pratispardhi rAjyone ghaNuM khuvArI bhogavavI paDI che. A aMdara aMdaranI laDAIothI ApaNe ane AsapAsanAM rAjya dhIme dhIme nabaLAM paDatAM gayAM ane e kAraNathIja chevaTe musalamAnonA hAthathI ApaNane sakhta hAra khAvI paDI che. gujarAta ane tenAM pATanagara khuda pATaNamAMja hAlamAM dhArmika ane rAjakIya kAraNathI eTalAM badhAM kusaMpa ane khaTapaTa che ke enA tarapha durlakSya karI atyAre ApaNane gujarAtane sAmrAjya banAvavAnA mehamAM paDavAnI agatya nathI. prathama te pATaNanI paDatImAMthI caDatI karavA aMdaro aMdaranA kaleza ane kusaMpane mITAvI pATaNanA rAjyane suvyavasthita karavAnI . ApaNane khAsa jarUra che, e tArA dhyAnamAM hoya, ema jaNAtuM nathI. gujarAta ane pATaNanI hAlanI sthiti je tArA dhyAnamAM hota, te sujarAtane sAmrAjya banAvavA eTale ke tene AsapAsanAM rAjyonI sAthe moTA saMgrAmamAM utaravAnI tArI mAnyatA keTalI utAvaLI che, ene. khyAla tane AvyA vinA raheta nahi." - jetrasiMha ane AnaMdamuni vastupALanuM kathana ekadhyAne ; banI rahyA hatA. vastupALa bolI rahyo ke tarataja trasiMhe kahyuM. "vastu Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAjyavAda, sthiti e pramANe che, te zuM ApaNe gujarAtane sAmrAjya banAvavAnA vicArane paDato mUko, ema tamAruM kahevuM che pitAjI ? vastupALane tenA putranA praTanathI sahaja hasavuM AvyuM. teNe uttaraApatAM kahyuM. "jesiMha! mAruM kathana taddana spaSTa ane samajI zakAya evuM che. dezane eka sAmrAjyathI lAbha che ke nAnAM moTAM svataMtra rA-- thI, e viSe hAla vicAra karavAnI jarUra nathI. hAla to gujarAtanuM gaurava zI rIte vadhe ane pATaNanI paDatImAMthI caDatI kevI rIte thAya, e beja bAbatone ApaNe vicAra karavAno che. gujarAtane sAmrAjya banAvavAne mATe ApaNuM pUrvaje ghaNAM rAjyonI sAthe yuddhamAM utaryA, keTalAka dezone kabaje karI tenI prajAne gulAmImAM sapaDAvI ane saurASTra, siMdha, lATa vagere dezane khAlasA paNa karyo, paraMtu e badhA prayAsanuM phaLa zuM AvyuM, e zuM tArA jANavAmAM nathI ? ApaNe bhUtakALa ujavala ane gauravabharyo hovA chatAM ApaNe musalamAnothI parAjaya pAmyA, gujarAtanuM prabaLa rAjya chinna bhinna thaI gayuM ane pATaNanA rAjamugaTa DagamagavA lAgyo. dhoLakAmAM navuM rAjyataMtra sthApyAM pahelAM ApaNI A sthiti hatI ane hAla temAM ApaNe ghaNe sudhAre karI zakyA chIe; paraMtu hajI ApaNe eTalAthI saMtoSa mAnavAne nathI. hajI ApaNe rAjakIya ane dhArmika kaleSane nAza karavAnuM che, tAbAnA dezane suvyavasthiti karavA che ane pATaNanI paDatImAMthI caDatI karI tenI rAjayasattAne punaH majabuta banAvavI che. A badhuM ApaNe je samaye karavAnuM che, te samaye pratispardhi rAjyonI sAthe sAmrAjya mATe saMgrAma karavo ApaNane pAlavaze ?" vastupALano chevaTane prazna sAMbhaLI netrasiMha mukhane maraDayuM. teNe bhArapUrvaka pUchyuM. " tyAre zuM gujarAtIo eTalA badhA nirbaLa banI gayA che ke teo jema bane tema saMgrAmathI dUra rahevAne Icache che? ane je e vAta kharI hoya, te teo musalamAna jevI prabaLa kAmanA dhasArAne have zI rIte aTakAvI zakaze? potAnAM zaurya, baLa ane vIryane mATe zuM pATaNa paravArI beThuM che?" vastupALe uttara ApatAM gaMbhIratAthI kahyuM. "jetrasiMha ! guru rAtIo nirbaLa banyA nathI, tema pATaNa zaurya, baLa ane vIryane paravArI beThuM paNa nathI. tenA pratApa, sattA, gaurava, teja ane zaurya jevAMne tevAM ja che; paraMtu mahArAjA bhImadevanAM avicArI kAryo ane tenAM pariNAmane lIdhe te DhaMkAI gayAM che ane aMdaroaMdaranAM khaTapaTa, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 vIraziromaNI vastupALa. kusaMpa ane kaleSane lIdhe te upara kATa vaLI gayo che. A kAraNathI atyAre vicArazIla mutsaddIe ane gujarAtanA hitecchuo gujarAtIonA DhaMkAI gayelA guNone bahAra lAvavAnuM prathama karavAnuM che ane sAmrAjyanAM svapnane ghaDIbhara bhUlI javAnuM che." paNa pitAjI!" jetrasiMhe tarata ja kahyuM. "uttaramAM vijayI musalamAno je hIlacAla karI rahyA che, te tamArA dhyAnamAM hoya, ema jaNAtuM nathI. gujarAte e lekanAM baLane svAda cAkhyo che eTale tene e tarapha durlakSya karavuM pAlavaze kharuM ? teonI hilacAla ane temanuM baLa jotAM teo mALavA, gujarAta vagere rAjyone gaLI jaI dezamAM pitAnuM zAsana majabutapaNe jamAvI deze, ene tamane khyAla che? ane A prasaMga bane, e pahelAM temanAM jarane toDavA ane temane AgaLa vadhatA aTakAvavA temanA sAme eka vizALa sAmrAjyane khaDuM karI devAnI zuM khAsa AvazyaktA nathI ?" tAruM kahevuM ThIka che, paraMtu bhaviSyamAM zuM thaze, enI kalpanA atyAre karavI nirarthaka che. atyAre te ApaNe ApaNuM prApta kartavyane bAvavAnuM che ane emAM ja gujarAtanuM zreya samAyeluM che. paNa tuM kahe che tema kadAca musalamAno mALavA, gujarAta ane evAMja bIjA rAjyone gaLI jaze, to e sAmrAjyanA abhAve nahi; kintu paraspara vera, kusaMpa ane khaTapaTanA kAraNathIja tema karI zakaze. A vastupALe kahyuM. ane e vera, kusaMpa ane khaTapaTane dUra karI dezamAM ekaya sthApavAne mATe ja huM sAmrAjyanI mAnyatAne dharAvuM chuM. jesiMhe kahyuM. " paNa e mATeja judA judA dharmone badale rASTradharmanI jarUra hevAnuM mAnuM chuM." AnaMda munie paNa pitAnI mAnyatA kahI darzAvI. ke "te bhale tame ubhaya tamArI mAnyatAne amalamAM mUkavAne prayAsa kare."vastupALe beparavAthI kahyuM. "mane emAM kAMI aDacaNa nathI." "e kharuM. paNa tame amane amArA prayAsamAM kAMI sahAya Apaze ke nahi, e jANavAne ame mAgIe chIe." AnaMda munie pUchayuM. emAM mArI sahAyanI zI jarUra che?" vastupALe sIdhe uttara ApavAne badale sAme prazna karyo. " tamArI sahAyanI amane ghaNI jarUra che." AnaMde kahyuM tame samAjanA AgevAna netA ane dharmanA sthaMbha che. tame dhAre te tamArI sattA ane lAgavAno upayoga karI jainadharmane rASTradharma banA( vavAmAM amane amUlya madada ApI zake." Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmrAjyavAda. " ane tame gujarAtI rAjyasattAnA sutradhAra hovAthI pATaNanAM rAjyane vizALa sAmrAjya banAvavA mATe ghaNuM karI zake. " "jetrasiMhe vastupALa A be utsAhI yuvAnanAM caMcaLa mananuM zI rIte samAdhAna karavuM, e viSe vicAra karato hato. - jaitrasiMha kAMI bolyo nahi; paraMtu AnaMda munithI vastupALanI gaMbhIratA ane zAMti sahana thaI zakI nahi. teNe tarata ja kahyuM "maMtrIzvara ! mArI Ajaparyata evI mAnyatA hatI ke tame bhagavAna pArzvanAthanA parama bhakata ane jainadharmamAM saMpUrNa zraddhAvAna hovAthI mArA matane tarataja anukuLa thaze ane rASTradharmanAM mArA kAryamAM vinAvilaMbe madadarUpa thaI paDaze; paraMtu tamArI gaMbhIratA ane zAMtithI mArI e mAnyatAmAM mAre zaMkAne sthAna ApavuM paDe che. bhalA! tamane tamArA dharmanuM paNa abhimAna nathI ke tame rASTradharmanA kAryamAM sahAya ApavAnI vAta sAMbhaLIne Ama gaMbhIra ane zAMta banI gayA che ?" vastupALanAM mukha upara hAsya spaSTa jaNAtuM hatuM. teNe pUrvavata zAMtithI javAba ApatAM kahyuM. "munizrI huM bhagavAnano bhakta chuM; ane mane dharmanuM abhimAna paNa che. dharmanA mATe mArAM tana, mana ane dhana arpavAne huM sadA taiyAra chuM; jainadharma AkhI duniyA upara phelAyelo jevAne huM IntajAra paNa chuM; paraMtu huM aMdhazraddhALu nathI; e tamAre dhyAnamAM rAkhavAnuM che. baLAtkAra, bIjA dharmonuM khaMDana, lAgavaga ane sattAthI koI dharmane rASTradharma banAvI zakAtuM nathI. evAM kAryathI dharmane lAbhane badale nukazAnaja vadhAre thAya che. ApaNA dharmanA pracAranuM kArya baLAtkAra, lAgavaga ane sattAthI vadhAravAmAM nahi Ave, te zaiva vigere dharmanA prabaLa virodhanI sAme jainadharma TakI zakaze ke nahi. evI ja tamArA manamAM zaMkA hoya to tene kADhI nAMkhaje; kAraNa ke bhagavAne zrI mukhe kaheluM che ke jenadharma zAzvata dharma che ane tene kadi paNa nAza thavAnuM nathI. tenA anuyAyIonI saMkhyA vadhavA ke ghaTavAno AdhAra dravya, kSetra, kALa ane bhAva Upara raheluM che, paraMtu tenA ahiMsA, samAna bhAva ane uttama cAritra ityAdi siddhAti game tevI sthiti ane game tevA saMyogamAM paNa sarvatra pUjAzeja." vastupALa eTaluM bolIne thoDIvAra thobhyo. te pachI teNe tenA putra tarapha snehALa dRSTithI joIne kahyuM. "ane jaitrasiMha ! gujarAtanI 15 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 vIraziromaNI vastupALa. rAjakIya unnati pratiSThA, samRddhi ane vizALatA vadhAravA huM sadeva tatpara chuM ane rahIza. gujarAtanAM rakSaNane mATe mArA prANanI paNa huM darakAra karUM evo nathI; paraMtu hAlanI vastusthiti jotAM bIjAM rAjyonI sAthe vinA kAraNe saMgrAmamAM utarI tathA tenI prajAnI janmasiddha svataMtratAne luMTI laI pATaNane sAmrAjya banAvavAnA mehamAM paDavAnI hAla jarUra nathI ane tene musalamAnono je bhaya rahe che, te geravyAjabI nathI. huM jANuM chuM ke teo be vAra phAvyA hovAthI A deza upara pharIne avazya koIvAra caDI Avaze ane tethI emanA humalAmAMthI gujarAtanuM rakSaNa karavAnA prabaMdhane goThavI rAkhavAnI AvazyakatA che. e mATe jaitrasiMha ! hAla te gujarAta sAmrAjyane lAbha mUkI daI Abu ane mALavAnA paramAra, saurASTranA ThAkora ane dakSiNanA yAda vagerenI sAthe sAma, dAma, daMDa ane bhedathI potAnuM svamAna sAcavI salAha karI ekasaMpa karavo paDaze. je paramAre ane selakIovAda ane vAghelAe eka saMpa banIne musalamAnonA sAmA thaze, to teo uttaramAMthI sahaja paNa AgaLa vadhI zakaze nahi. ane je paramAre, solaMkI tathA yAdava pitapotAnuM varcasva sthApavA paraspara laDatA haze ane mAhamAMhe dhArmika ke rAjakIya kAraNe khaTapaTa jagADI kaleSa tathA kusaMpane vadhAraze, te jema rATheDe ane cahuANa musalamAnethI mahAta thayA, tema paramAre, solaMkIe ane yAdavane paNa temanAthI mahAta thavuM paDaze, e nizcita che. " | muni AnaMda ane jaitrasiMha vastupALanuM lAMbuM vivecana sAMbhaLIne kevaLa cupa thaI gayA. temane vastupALanuM kathana rUgyuM nahotuM, ema temanAM mukha uparanA bhAvathI kaLI zakAtuM hatuM, paraMtu tenI dalIlane khATI pADavA jeTalI hiMmata teomAM rahI nahatI ane tethI ja teo kAMI paNa balavAne badale cupa ja rahyA hatA. temane cupaja rahelA jaI vastupALa vadhAre carcAmAM nahi utaratA dhImI paNa makkama cAlathI pauSadhazALAnAM mukhadvAra tarapha cAlate tha. muni AnaMda ane jetrasiMha hajI paNa jemanA tema vicAra karatA oraDImAMja ubhA hatA. -- -- Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra vIsaLa. 171 prakaraNa 23 muM. rAjakumAre vIsaLa. rAjA vIradhavaLane be putro hatA. maTe vIrama ane nAne vIsaLa. bannenA ummaramAM mAtra beja varSane taphAvata hata; paraMtu bannenA svabhAva, vartana ane vyavahAramAM taphAvatanI mAtrA ghaNuM vadhAre hatI. ubhaya zuravIra te hatA. paNa vIrama uddhata, krodhI, abhimAnI ane sAhasika hate; jyAre vIsala zAMta ane gaMbhIra hatA. vIrama yuvarAja hato; vIsala nAne kumAra hite; paraMtu rAjyanA adhikArIo ane prajAne vIrama karatAM vIsala vadhAre priya hatA. khuda temane pitA rAjA vIradhavala paNa vIsalane cAhate hatA, eTale vIramane cAhato nahote. vIramane tenA pitAe dhoLakA nagarane tyAga karavAnI AjJA karelI hovAthI te vIramagAmamAM ane ghaNuM bhAge pATaNamAM ja raheto hato. nAna kumAra vIsaLa pATanagara dhoLakAmAM rahI zAMta ane AnaMdI jIvana gALato hate.. viradhavalane kumAra vIsaLa ane tejapALane putra luNasiMha bane AnaMdI vArtAlApa karatA rAjamahelanA bAgamAM beThA hatA. vIsala ane luNasiMha bannenI ummara ane bannene svabhAva samAna hovAthI teo 5raspara mitra banyA hatA ane divasane ghaNe bhAga sAthe haravA-pharavAmAM ane AnaMdI vArtAlApa karavAmAM gALatA hatA. Aje paNa teo bAgamAM beThA beThA nIce pramANe vArtAlApa karatA hatA. , , luNasiMhe jarA hasIne kahyuM. " kumAra ! mane lAge che ke have ApaNuM maitrI bahu lAMbo kALa cAlaze nahi." vIsaLe Azcarya darzAvatAM pUchayuM. "ApaNI maitrI have bahu lAMbo kALa cAlaze nahi, e tamArI vAta sAMbhaLI mane Azcarya thAya che! paNa ema lAgavAnuM koI kAraNa che?" " kAraNa bIjuM zuM che ? sAMbhaLyuM che ke tame koI bIjI vyatinI sAthe mitrI bAMdhavAne tatpara thaI rahyA che. " luNasiMhe uttara ApatAM kahyuM. vIsaLa luNasiMhanA marmane samajI zako nahi. teNe ajAyabIthI kahyuM. " tamArI vAta mArAthI samajAtI nathI. je kahevuM hoya, te spaSTatAthI kahe eTale samajaNa paDe. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 viraziromaNi vastupALa. " emAM spaSTatAthI kahevAnI zI agatya che ?" luNasiMhe pUchyuM. zuM tame cokkasa mANasanI sAthe maitrI bAMdhavAnA lebhamAM paDayA nathI ? "paNa kayA mANasanI sAthe, e khulluM kema kahetA nathI ?" vIsaLe sAme prazna karyo. e vyakitanuM nAma mArI pAse levarAvavuM hoya, to emAM mane aDacaNa nathI." luNasiMhe uttara ApatAM kahyuM. "paNa tame mArI pAse ajANapaNuM batAvo che, e ThIka nathI." vIsaLa sAdo ane sIdhe yuvAna hato. luNasiMhanI vAtanA marmane e samajato nahoto ane tethI manamAM ne manamAM muMjhAto hato. teNe akaLAIne kahyuM. "luNasiMha! mitra ! tame kaI vyakita viSe marma kare che, e mArA samajavAmAM AvatuM nathI ane tethI ja huM enuM nAma tamArI pAse levarAvavAne kahI rahyo chuM." " tyAre sAMbhaLe; e vyakita ke jenI sAthe tame metrI-gADhamaitrI bAMdhavAne Atura thaI rahyA che, enuM nAma caMdramaNuM." luNasiMhe hasIne kahyuM. . vIsala khaDakhaDATa hasI paDo. hasatAM hasatAM teNe kahyuM. " AvI sIdhI ane sAdI vAta kahetAM ATalI badhI vAra zI lagADI? paNa tame ema mAno cho ke caMdramaNanI sAthe maitrI bAMdhavAthI huM tamane bhUlI jaIza ?' "nA, ema te nahi."luNasiMhe paNa hasatAM hasatAM kahyuM. "paNa kadAca snehamAM vadhAro ghaTADo te avazya thaze." "e vaLI vadhArA ghaTADAne marma za karyo ?"visane pUchayuM. karNATaka narezanI kuMvarI caMdramaNIne tame paraNaze, eTale mArI sAthenA snehamAM kAMI nyunatA nahi thAya ?" luNasihe sIdho javAba ApavAne badale sAme svAla karyo. "priya mitra! ethI tamArI sAthenA premamAM nyunatA thavAnuM kAMI kAraNa nathI. caMdramaNa mArI patnI thaze; tame mArA mitra che. patnI ane mitro ne judA judA prakArane heya che, e zuM tame jANatA nathI ke caMdramaNa sAthe paraNavAthI ApaNA maitrI saMbaMdhamAM nyunatA AvI jaze, ema tame mAnI beThA cho ?vIsane javAba ApavAnI sAthe prazna karyo. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra vIsaLa. 173 nA, huM ema mAnato nathI." luNasiMhe uttara Apyo. "huM te tamArI sahaja mazkarI karato hato." "ThIka.vIsaLe ema kahIne pUchyuM. "paNa mitra luNasiMha! tuM kAI navayuvAna bALAne cAhe che ke nahi ? te tAruM dila koI yuvatIne arpaNa karyuM che ke nahi ? " * "rAjakumAra !" luNasiMhe gaMbhIratAthI javAba detAM kahyuM. "koine cAhavuM ke dila arpaNa karavuM, e sahaja vAta nathI. premano mArga ghaNo vikaTa che." tAruM kahevuM kharuM che." vIsaLe kahyuM. huM paNa jANuM chuM ke premane paMtha ghaNe vikaTa che; paraMtu meM je prazna pUche che, ene sidhe javAba ApavAne badale premanA mahattvanI vAta zA mATe kare che?" tamArA praznano javAba ApavAne huM kayAM nA pADuM chuM? luNusiMhe kahyuM. huM paNa tamArI jema eka navajuvAna bALAne cAhuM chuM." " ghaNI khuzInI vAta." vIsaLe AnaMda pradarzita karIne kahyuM. "paNa tamArAM lagnane zI vAra che?" hajI amAro prema gupta che. ame amArAM mAtapitAne ethI jANItAM karyA nathI." luNasiMhe javAba Ape. javAba ApatI vAre svAbhAvika rIte luNasiMhanI najara, sAmethI cAlI AvatI eka vyakita upara paDI. teNe tarata ja kahyuM. "nAgaDa mahetA A tarapha Ave che." e daramyAna nAgaDa najIka AvI pahoMcyA. vIsaLe tenA tarapha " joyuM ane nAgaDe luNusiMha upara najara nAMkhIne pUchayuM. "zI vAta cAle che rAjakumAra !" vIsaLane nAgaDane e prazna gamyo nahi. teNe tarataja uttara A. "be mitro bhegAM thaIne je vAta kare, te vAta ame karIye chIye. yuvAna mitronI vAta kaMI khAsa jANavA jevI hetI nathI." kharuM che." nAgaDe mukha upara hAsya lAvIne kahyuM. "tamArI ane luNasiMhanI maitrI aMtaHkaraNanI che, e huM sArI rIte jANuM chuM." nAgaDe ema kahIne luNasiMha tarapha joyuM. paNa luNasiMha svasthatAthI beThA hatA. nAgaDanAM AgamanathI tene jarA paNa kSobha thayo nahote. hA, ame bane khAsa mitro chIe." vIsane kahyuM. "paNuM tame atyAre kathI AvI caDayA ? pitAjI pAse gayA nathI ke zuM?" Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 vIraziromaNI vastupALa. " tyAMthI cAlyo AvuM chuM" nAgaDe javAba Apyo. "rAjacha rANIvAsamAM gayA ane huM A tarapha bAgamAM Avyo. ghaNuM divaso thayA tamArI mulAkAta thaI nahotI; tethI mulAkAta thAya to ThIka, ema icchA hatI ane te atyAre A rIte pAra paDI." "bahu sAruM." vIsaLe rUkSa manathI kahyuM. "paNa ubhA cho kema ? Avo; AMhI bese." - nAgaDane eTaluM ja joItuM hatuM. te tIvra draSTithI luNasiMhanA sAme joI tenI tathA vIsaLanI vacce beThe. " nAgaDanI rItabhAta uparathI luNasiMha samajI gayo hato ke te rAjakumArane kAMI vAta kahevAne AvyuM che, paraMtu tenI hAjarIne lIdhe kahI zakato nathI. - nAgaDa beThe ke tarataja luNasiMha ume thaze. teNe vIsaLane uddezIne kahyuM. "huM thoDI vAramAM jaIne AvuM chuM. daramyAna tame nAgaDa mahetAnI sAthe vAta karI le." . * ema kahIne te tarataja cAlyo gaye. vIsaLa tathA nAgaDa bane e yuvAnanI gauravayukta cAlane joI rahyA. luNasiMha dekhAto baMdha thayo eTale nAgaDe vIsaLanA sAme dhyAnapUrvaka joyuM. kema jANe te enAM dilanI guptamAM gupta vAta jANuM levAno prayAsa karatA hoya nahi? kSaNavAra rahI nAgaDe kahyuM. "rAjakumAra ! sAMbhaLyuM che ke yuvarAja vIramadeva pATaNamAM eka ajANuM ramaNanA mehamAM phasI paDyA che." vIsaLa kevaLa zAMta bhAvathI jemane tema besI rahyo. "eTaluM ja nahi paNa te svAmIdrohI saradAra jayaMtasiMha ane mahAsAmaMta tribhuvanapALanA pakSamAM bhaLyA che." nAgaDe AgaLa calAvyuM. e hakIkta sAMbhaLIne vIsaLa svasthatA sAcavI zakaze nahi. te kAMI che te nahi; paraMtu tenA mukha upara jIjJAsA, Azcarya ane kAMIka dilagIrInI lAgaNIo spaSTa jaNAvA lAgI. ane dhoLakAnAM rAjyataMtra virUddha kAvatru racatA te pakaDAI gayA. che." nAgaDe jarA bhAra daIne kahyuM. vIsaLanI jIjJAsA vadhI gaI. teNe tarataja pUchayuM. "koNe pakaDyA, mahArAjA bhImadeve ?" Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra vIsaLa. 175 ' "nA; tamArA dAdA lavaNuprasAde" nAgaDe uttara Ape. A vAta tamArA jANavAmAM kayAre AvI ? " vIsaLe prazna karyo. "game tyAre AvI; paraMtu e vAta tamane kahevAne mATe huM AMhI Avyo chuM, e have tamArA samajavAmAM AvyuM haze." vIsaLanAM mukha upara saMtoSanI lAgaNuM tarI AvI. teNe pUchyuMche ane pachI zuM thayuM ?" pachI je thayuM hoya, te kharUM." nAgaDe tarataja javAba Ape. paNa e banAvathI tamane ghaNo lAbha thayo che." "mane?" vIsaLe ajAyabIthI pUchyuM. "hA, tamane ja."nAgaDe bhArapUrvaka kahyuM. "zI rIte ?" vIsane punaH paNa ajAyabIthIja pUchayuM. "zI rIte kema ? " nAgaDe kahyuM. "eka te mULa rAjAjInI vIramadeva upara kRpA nahatI ane temAM A banAva banyuM eTale pachI temanI avakRpAnuM pUchavuM ja zuM ?'' "pitAjI A vAtane jANe che kharA ?" vIsaLe prazna karyo. "cokkasa." nAgaDe tarataja javAba Ape. "paNa ethI mane zuM lAbha thavAno che kiMvA thayo che ? e mArA samajavAmAM AvatuM nathI." rAjakumAre nAgaDanI vAtane nahi samajI zAkavAthI kahyuM. "ethI tamane ghaNo moTo lAbha bhaviSyamAM thavAnuM che. rAjAjIno tamArA upara ghaNo prema che ane rAjyanA adhikArIo tathA prajAjane paNa tamane cAhe che. e hakIkata dhyAnamAM letAM tathA bIjI bAju vImadeva rAjyavirUddha kAvatrAmAM sAmela thavAthI rAjadrohI Thare che, eno vicAra karatAM yuvarAjapada tamane maLavAnuM e cokkasa che." vIsaLe spaSTa uttara Apyo. vIsaLa nAgaDane uttara sAMbhaLIne vicAramAM paDI gayA. nAgaDe ene vicAramAM paDelo joIne kahyuM. rAjakumAra ! emAM vicAra karavA jevuM zuM che? vIramadeva karatAM tame yuvarAjapadane vadhAre lAyaka che ane vaLI pATaNamAM A banAva banyo eTale yuvarAjapadanA tame adhikArI thaI cukyA cho." vIsaLa hajI paNa vicAra karato hato. tethI nAgaDe Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 vIraziromaNI vastupALa, jANyuM ke vIsaLane bheLavavAne atyAre barAbara samaya che. teNe tarata ja kahyuM. "vaLI ame maMtrIo paNa tamane ja yuvarAja jevAne IcchIe chIe, e tame kayAM jANatA nathI ke mArI vAtamAM zaMkAne sthAna Ape che ? khuda mahAmAtya vastupALa paNa tamArA pakSamAM che ane te tamane ja rAjAjI pachI rAjyanA uttarAdhikArI banAvavA mAge che. ' tamArA mitra luNasiMhe tamane e hakIkta koI divasa kahI nathI ?" nAgaDe kahyuM te pramANe vastupALa karavA mAge che ke nahi, e vIsaLanA jANavAmAM AvyuM nahotuM, paraMtu vastupALa ane tenA baMdhu tejapALane enA upara ghaNe neha hatA, e te jANato hato ane yuvarAja karatAM paNa vadhAre mAnapAnathI tenI sAthe teo vartatA hatA, e tenA samajavAmAM AvyuM hatuM. nAgaDanAM kathanathI Aja eka navI hakIkata vIsaLanA jANavAmAM AvI. vIsaLa jANato hato ke rAjyano khare hakkadAra vIrama che; paraMtu vIrama karatA tene badhA vadhAre cAhatA hatA ane tenuM mAna sArI rIte sAcavatA hatA. e pratyakSa kAraNathI tathA nAgaDe kahelA pATaNamAM banelA banAvanAM kAraNathI A vakhate vIsaLane ema to thayuM ke mAtapitAnI kRpA tathA adhikArIonI sahAyathI tenA mATe yuvarAja banavuM, e kaMI azakya nahetuM. keTalAka samaya vicAra karI visaLe kahyuM. "luNasiMhe mane evI vAta koI divasa karI nathI; kAraNa ke ame banatAM sudhI rAjakIya vAta karatAja nathI." te AjathI meM je kahyuM, emAM vizvAsa rAkho." nAgaDe kahyuM ane pachI AsapAsa jaI dhImethI pUchyuM. "paNa tame mArI eka vAta sAMbhaLazo kivA mAnaze ?" vIsaLa jIjJAsAyukta vRttithI nAgaDanA sAme joI rahyo. nAgaDe dhImethI kahevA mAMDayuM. "vastupALa mahetA tamArA pakSamAM che, tamane cAhe che ane lAga maLe te tamane yuvarAja banAvI devAne paNa Icche che, paraMtu ema karavAmAM tene Azaya kevaLa jUdAja che ane te mAtra huM ekaja jANuM chuM." - nAgaDa jevA pAkA khaTapaTI maMtrInI navI navI vAta sAMbhaLIne vIsaLa kevaLa muMjhAI gayuM hatuM ane tethI teNe belavA karatAM sAMbhaLavAnuM ja vadhAre pasaMda karyuM. nAgaDe AgaLa calAvyuM. yuvarAja vIramadeva krodhI ane abhimAnI che ane tethI tene tamArA pitA vIradhavaLanI jema potAnA kabajAmAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra vIsaLa. - 177 rAkhI zakAze nahi, e vastupALa sArI rIte samaje che. tame zAMta ane gaMbhIra che ane tethI tamane yuvarAja banAvavAmAM Ave, to tame tenA kabajAmAM rahe, ema paNa te samaje che. tamane yuvarAja banAvI tathA mahArAjA kumArapALanI jema jainadharmanI dIkSA ApI vastupALa jainadhamanI prabaLa unnati karavAnI IcchA rAkhe che. A uparathI vastupALa tamane yuvarAja banAvavAne zA mATe Icche che, e tame samajI zakayA haze." vIsaLa nAgaDanuM kathana eka dhyAne sAMbhaLI rahyo hate. " ane huM tathA mArA pakSanA maMtrIo ane saradAre paNa tamane yuvarAja banAvavAne cAhIye chIe. paraMtu te tamArI saMpUrNa svataMtratA sAcavIne tathA tamane kevaLa dhoLakAnA nahi; kintu samasta gujarAtanA mahArAjA banAvavAne mATeja. vaLI tamAre ane amAre ubhayane dharma ekaja che; ApaNuM dharmanI unnati karavI, e ApaNuM pharaja che." nAgaDe dhImA paNa daDha avAjathI kahyuM. vIsaLa jANato hato ke mahAmAtya vastupALa ane senAnAyaka tejapALa pitAnA pakSamAM che; paraMtu nAgaDanI vAta sAMbhaLIne e anubhavahina yuvAna rAjakumAranAM manamAM temanA mATe zaMkAne sthAna maLyuM ane te sAthe ja tene evo vicAra paNa tha ke vastupALa tathA tejapALa jevAnA pakSamAM svataMtratA gumAvIne rahevuM, te karatAM svataMtratA sAcavIne nAgaDanA pakSamAM rahevuM vadhAre uttama che. paNa teNe bolavAnuM ke uttara ApavAnuM pasaMda karyuM nahi. ane rAjakumAra ! tamAre vastupALa ke tejapALa koInAthI paNa dabAvAnI agatya nathI. huM ane saradArasiMha tamArA pakSamAM chIe, eTale pachI tamAre bIjAnI darakAra zA mATe rAkhavI joIe ? bhaviSyamAM ame tamane pATaNanA mahArAjA banAvazuM, e nizcita che." nAgaDa eTaluM daDhatAthI kahIne uThe. te kSaNavAra vIsaLanA sAme eka najarathI joI rahyo. te pachI teNe kahyuM. "rAjakumAra! atyAre meM tamane je hakIkata kahI che, te upara pUrate vicAra karaje ane mArA kathanamAM saMpUrNa vizvAsa rAkhaje. huM have jAuM chuM." e pramANe kahIne nAgaDa tyAMthI cAlyo gayo ane pAchaLa rAjakamAra vIsaLa vicAra-sAgaramAM gothAM khAvA lAge. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 vIraziromaNI vastupALa prakaraNa 24 muM. dRSTimIlananuM pariNAma eka samayane uDAu, svacchaMdI ane manamejI jayadeva have udAra, saMyamI ane zAMta banI gayA hatA. tenI patnI padyAnAM mIlanathI, tenA sahavAsathI ane tenAM uttama cAritrathI badhA unmAdane choDI te sukhI jIvana gujAratA hatA. ane ekavAranI parityakatA tathA duHkhinI padmA patine prema prApta thavAthI parama sukhI thaI hatI. jayadeva have khaMbhAtano vahIvaTI adhikArI rahyo nahote; paraMtu bhRgukacchane mukhya adhikArI banyo hato ane potAnI priyA paDyA sahita bhugukacchamAMja raheto hato. jayadevanI nyAyabuddhi ane dhArmIka vRttithI tenA tAbAnA pradezanI prajA sukhI ane saMtoSI hatI tathA jayadeva je suyogya adhikArI maLavAthI pitAne bhAgyazALI mAnatI hatI. jayadeva ane paghAniraMtara anupamAne upakAra mAnatA hatA; kAraNake tenI cAturIthI teo sukhI thaI zakyA hatA. devIsvarUpA ane saddaguNuM nArIthI saMsAra svarga bane che, e kenAthI ajAyuM che ? bhRgukacchanA zrAvaka rAjacaMdranI putrI yazomatI ane padmA ubhaya samAna vayanI hatI ane temanI vacce sajjaDasakhIbhAva hate. yazomatI ghaNuMkharUM paDyAnI pAsene pAseja rahetI hatI ane tene potAnI mAtA karatAM paNa vizeSa cAhatI hatI. padmAne yazAmatI jevI ghaNI sakhIo hatI; paraMtu tene sarvathI vadhAre prema yazomatI upara hate. yazomatI yauvanAvarathAne pAmI hatI; to paNa tene svabhAva, tenI raheNu-karaNuM ane tenuM cAritra daza varSanI sarala bAlikA samAna hatuM. saMsAranI mAyA ane tenAM baMdhanane kaDavo anubhava e sarala hRdaya bALAne sahaja paNa thayo nahoto. tenuM komaLa aMtaHkaraNa jagatanI jaMjALa nihALIne duHkhAtuM hatuM ane manuSyanA kheTA vaibhava ane vilAsa joIne zaramAtuM hatuM. yazomatIe ATalI ummaramAM dhArmika abhyAsa paNa sArI rIte karyo hatuM ane tethI tenAM cittamAM vairAgyavRttinuM bIjAropaNa thayuM hatuM. koI purUSanI sAthe paraNane jIvanane saMkucita maryAdAmAM mUkI devuM tenA karatAM kuMvArI avasthAmAM rahI jIvanane svataMtra rAkhavuM evI yazomatInI AMtarika IcchA hatI. A sarala ane svataMtra hadayanI bALA yamatInAM saudaryanuM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTimIlananuM pariNAma. 179 varNana karavAnI agatya nathI. jenAM mukha upara sadA mIThuM hAsya ramI rahyuM che, jenI AMkhomAM hamezAM devI teja raheluM che, jenI vANImAMthI sadeva amRta jhare che ane jenuM vartana nizadina zuddha che, evI nirdoSa hRdayanI bALAnAM saudayanuM, tenAM lAvaNyanuM zuM varNana karavuM ? bhalA, keAI sauMdaryanI vyAkhyA kahI batAvazo ? kaI lAvaNyanA vakhANa karI batAvaze ? sauMdarya ane lAvaNya zuM mastakanA kALA vALamAM che ? u javaLa kapALamAM che ? bharelA gAlemAM che ? madabhara nayanomAM che ? sarala nAsikAmAM che ? gulAbI ekTamAM che ? unnata stanamAM che ? kamaLadaMDa samAna bAhumAM che ? kamaLa karamAM che ? kRSa udaramAM che ? thula nitaMbamAM che ? kadaLI samAna aMdhAmAM che ? nAjuka caraNamAM che ? ke ati gorAM badanamAM che? kaI anubhavI vAcaka mahAzaya kaheze ke suMdarInuM kharUM soMdarya zarIranA kayA bhAgamAM raheluM che ? lekhaka mAne che ke suMdarInuM sAcuM sauMdarya ane tenuM lalita lAvaNya mananI nirdoSatA, vacananI nirmaLatA ane kAyAnI zuddhatAmAM raheluM che. yazomatImAM A badhuM hatuM ane tethI te gorI hatI ke kALI athavA to sAMvarI hatI ke ghauMvarNo, e kahI darzAvavAnI zI agatya che bhalA ? paNa hamezAM hasatI ane ramatI yazomatI Aja padmAnA AvAse AvI, tyAre udAsa ane gaMbhIra hatI. te AvI ane patrAne maLI. padmA nityanA niyama mujaba tene bheTI paDI; paNa A zuM ? yazematInAM mukha upara saralatAne badale gaMbhIratA kema jovAmAM Ave che ? ethI padmAne sahaja Azcarya thayuM ane teNe jIjJAsA pUrvapha pUchyuM. "yazomatI ! Aje tuM udAsa kema jaNAya che? zuM tArUM zarIra kAMI asvastha che ?" yazAmatI e praznano uttara jANatI nahatI eTale zuM javAba Ape ? pavA tene palaMga upara besArI tenI pAse beThI ane teNe tenAM mastake pitAne kemaLa kara pheravatAM pheravatAM kahyuM. "vahAlI yazomatI ! tane zuM thayuM che ? tuM kema kAMI bolatI nathI ?" yazomatI mAtra nIcuM joIne beThI hatI. padyAnA praznane ze uttara Apo, e viSe te vicAra karatI hatI. padmAe tene potAnI mRdu bAthamAM laI ati vahAlapUrvaka kahyuM. "priya sakhI ! koI divasa nahi ane Ajeja tuM ATalI gaMbhIra ane udAsa kema jaNAya che ? zuM keIe tane kAMI kahyuM che ke keInI sAthe Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 vizimaNuM vastupALa. tAre kaleza thaye che ? kharI hakIkata zuM che, te mane nahi kahe, to bIja kene kahIza ?" - padmAnAM vahAlabharyA vartanathI yazomatInAM vizALa nayanomAM mukatAphaLa jevAM azrubinduo ubharAI gayAM. padmAne ethI vadhAre Azcarya thayuM. teNe vastranA pAlavaDe tenAM AMsuone lUchI nAMkhatAM pUchyuM "yazomatI ! tuM zA duHkhathI rUve che ? raDavAnuM kAraNa zuM che ?" yazomatIe acakAtAM acakAtAM javAba Apyo. "tamane ze uttara ApuM, padmA bahena ? huM pote ja jANatI nathI ke mane Aje zuM thayuM che ?" paNa tArI AvI dazA kayArathI thaI che, e to tuM jANe che ne ?" padmAe tenA uttarathI ajAyabImAM garakAva thaI jatAM pUchayuM. e te huM jANuM chuM." yazomatIe uttara Ape. "gaI kAle AMhIthI huM mArA AvAse gaI, tyArathI mArI AvI dazA thayelI che; paraMtu te zAthI thaI che, e mArA samajavAmAM AvatuM nathI." priya sakhI!" paDyAe prazna karyo. "tAro dhArmika abhyAsa ghaNo sAro che. tenAM manana ane nididhyAsanathI paNa tArI mAnasika ke zArIrika avasthAmAM kAMI phera paDayo nahi ?" nahi ja." yazomatIe mAtra eTaleja uttara Apo. padmAe kSaNavAra vicAra karIne kahyuM. " tyAre vahAlI yazomatI ! mArI mAnyatA pramANe tane kaI navayuvakanI najara lAgelI che. " eka navayuvakane jovA mAtrathI, mananI ane zarIranI viparita sthIti thatI haze, evI kalpanA paNa yazomatIne nahatI ane tethI teNe pitAnAM mukhane unnata karIne pUchayuM. "tame zuM kahe che, e huM samajatI nathI. koI navayuvakane jovA mAtrathI athavA te enI najara ApaNI najara sAthe maLavAthI yuvatInAM mana ane zarIranI zuM A dazA thatI haze ?" "najaramAM keTaluM jhera ane AkarSaNa raheluM che, ene tane anubhava nathI. tuM ghaNI bhoLI che. saMsAranI mAyA ane tenAM vicitra svarUpanuM tane jJAna nathI ane tethI tene mArI mAnyatA viSe Azcarya thAya che; paraMtu sakhI! emAM Azcarya pAmavAnuM kAMI kAraNa nathI; kAraNake najara kiMvA dRSTinuM AkarSaNa ajabaja hoya che." padmAe DahApaNuthI kahyuM. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTimIlananuM pariNAma. 181 tyAre gaI kAle ahIthI jatAM eka yuvaka beThakanA khaMDamAM beThe hato ane tenI najara sAthe mArI najara maLI hatI. te vakhatathIjahA e vakhatathIja mAruM zarIra ane mana bane asvastha banI gayAM che. mane koI paNa sthaLe cena paDatuM nathI. " yazomatIe spaSTatAthI kahyuM. paghA e sAMbhaLIne hasI hasatAM hasatAM teNe kahyuM "yazomatI ! have badhI vAta mArA samajavAmAM AvI gaI che. e yuvakanI najara sAthe najara maLavAthI mAtra tArIja AvI avasthA thaI che, ema nahi; paraMtu e yuvakanI paNa tevI ja avasthA thaI che. te paNa tArI peThe udAsa ane gaMbhIra jaNAya che ane Aje bhajana samaye pUrUM jo paNa nathI." yazomatIne padyAnuM kathana Azcaryajanaka lAgyuM. teNe tarataja pUchyuM. "paNa, padmA bahena! ethI ema thavAnuM eTale ke bannenI viparita sthIti thavAnuM zuM kAraNa haze, e mArA samajavAmAM AvatuM nathI." "enuM kAraNa tArA jevI ajJAna ane anubhavahina bALAnA samajavAmAM na Ave, te emAM kAMI navAI nathI. " padmAe kahyuM. yazomatInI vizALa AMkho vadhAre vizALa thaI. teNe sahasA pUchayuM. "zuM huM ajJAna ane anubhavahina chuM ?" "alabata." paDyAe tarataja javAba Apyo. " saMsAranI mAyA ane jagatanI jaMjALathI tuM kevaLa ajJAnaja che. tane strI-purUSanA svAbhAvika vyavahArano anubhava nathI. teM uMcA prakAranI keLavaNI lIdhI che tathA dharmane marma ane zAstranAM rahasyane jANyAM che; paraMtu samAjamAM rahenAra strI purUSa tenA vyavahAra ane mAnava prANInA svabhAva siddha vyavahArane samajavAnI khAsa jarUra che. tuM enAthI kevaLa ajJAna che ane tethI tene mArA kathanathI Azcarya thAya che." tamArI mAnyatA mujaba huM ajJAna ane anubhavahina houM, heluM; mane tamArA saMsAra ane samAjanAM sAMkaDAM baMdhAraNa ane sadeva azAMti tathA jIvananI khoTI doDadhAmamAM paDelAM mANasanA vyavahAranAM jJAnanI darakAra nathI." yazomatIe jassApUrvaka kahyuM, "mAre kayAM tamArI jema paraNIne saMsAra mAMDavo ke huM evA mithyA jJAnanI darakAra rAkhuM ?" - " tyAre zuM tuM jIvana paryata kumArI avasthAmAM ja rahevAne icache che?"pavAe prazna karyo. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraziromaNuM vastupALa. " avazya." yazomatIe svAbhAvika rIte uttara Ape. paNa paDyA enA uttarathI hasI paDI. hasatAM hasatAM teNe kahyuM" yamati ! eka yuvakanAM mAtra daSTimIlanathI tArAM zarIra ane mananI viparita dazA banI gaI che, e chatAM tuM jIvanaparyata kumArI avasthAmAM rahevAnuM kahe che, e moTI ajAyabInI vAta che. huM jouM chuM ke tAre e nizcaya kayAMsudhI TakI rahe che ?" tyAre zuM tame ema dhAro cho ke huM koI purUSanI sAthe paraNIne tenI gulAma banI jaIza ?" yazomatIe prazna karyo. huM zuM dhArIza; paNa tArAM mana ane zarIranI sthItija evI thatI jAya che ke tuM paraNIza. eTaluM ja nahi paNa tArA patinI kevaLa gulAma banIne ja rahIza." padmAe uttara Ape. to pavA bahena ! ema dhAravAmAM tamArI bhUla thAya che" yazomatIe kahyuM. "huM caMcaLa mananA, kapaTI, mithyAvAdI ane mukhe mIThuM mIThuM bolanAra purUSane kadi paNa saMga karavAnI nathI, e nizcayathI mAnaje. mAro pati, mAre AtmA athavA to traNa lekane nAtha paramA tmA ja che ane huM tenIja gulAma banIne jIvanane gujArIza; paraMtu ke purUSanI gulAma tA banavAno nathI te nathI ja. " yazomatInI cheDI vAra pahelAnI sthiti ane atyArane tene jusso joIne paDyAne Azcarya thayuM nahi. te jANatI hatI ke juvAnIne jusse saMdhyA samayanA citravicitra raMga jevo ja hoya che. paDyAe dhIme rahIne kahyuM. "yazematI ! tArA vicAro ghaNuM sArA che. koI purUSanI sAthe paraNIne svataMtra jIvananI majA gumAvavI, e IcchavA yogya nathI. tArA jevI bhaNelI ane dhArmika jJAnane jANa nArI bALAe saMsAranA mohamAM paDI paramAtmAnI bhakti ane AtmavikAsanAM kharAM kartavyane bhUlI javuM, e ThIka kahevAya nahIM ane tethI tArA uttama nizcayane mATe huM tane dhanyavAda ApuM chuM ane icchuM ke tArI manakAmanA pUrNa thAo; paraMtu sakhI ! tAro e nizcaya, thoDIvAra pahelAnI tArI avasthAne vicAra karatAM, emane ema TakI raheze ke nahi, e saMbaMdhamAM mane zaMkA che." yazomatIne pahelAnI avasthA yAda AvatAM sahaja glAni utpanna thaI. tene pitAnI nirbaLatA mATe sahaja krodha paNa thaze. te paNa teNe zAMtithI kahyuM. "tamane evI zaMkA thAya, e svAbhAvika che; kAraNa ke Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTimIlananuM pariNAma. 183 tame paraNelAM che. paNa pavA bahena ! tame tamArI AgalI avasthA kema bhUlI jAo cho ? jayadeva mahetAe vinA kAraNe tamAre tyAga karIne je duHkha ApyuM hatuM, te tamane yAda rahyuM nathI ke mane ADakatarI rIte paraNavAno Agraha karI rahyA cho ? " "sakhI! mArI e sthIti mane yAda nathI ema nathI; paraMtu saMsAramAM rahenArAM strI purUSane mATe paraNavuM e kevaLa svAbhAvika che. strI ane purUSe parasparane jIvana arpaNa karI A dAvAnaLa samAna saMsAramAM svargano anubhava karavo, e jarUranuM che. lagna e dhArmika baMdhana che ane emAM jIvananI majA che. strI ke purUSe kuMvArA rahevuM hoya to saMsArano tyAga karI sAdhu banavuM joIe. " paDyAe kahyuM. te huM saMsArano tyAga karI sAdhvI banIza.' yazomatIe kahyuM, ThIka, paNa je yuvakanI sAthe tAruM milana thayuM che, te yuvakanuM zuM thaze, enI tane kAMI kalpanA thAya che kharI ?" padmAe prazna karyo. enI kalpanA.vaLI zI karavI che ? te paNa saMsArano tyAga karI sAdhu thAya." yazomatIe javAba ApatAM kahyuM. "bhale, huM ene evI salAha ApIza." padmAe marmathI kahyuM. paNa mane kahezo ke e yuvaka keNa hato ?" yazomatIe pUchyuM. e jANavAnI tAre zI agatya che ? tAre kayAM enI sAthe paravuM che?" paDyAe javAba ApavAne badale pUchyuM. e kharuMparaMtu enI oLakhANa ApavAmAM zI harakta che? yazomatIe padyAnI vAtane svIkAra karatAM prazna karyo. harakta te kaMI nathI; paraMtu ethI tane AghAta to nahi thAya ne ?" paDyAe A vakhate paNa sIdho javAba ApavAne badale sAmo prazna karyo. nahi. emAM AghAta thavAnuM zuM che ?" yazomatIe daDhatA pUrvaka kahyuM. enuM nAma luNasiMha che." paDyAe dhImethI yuvakanuM nAma kahyuM ane ethI yazomatI upara zI asara thAya che, e jANavAnA uddezathI tenA sAme eka dhyAne joI rahI. - padyAnI dhAraNuM mujaba yazomatIne lujhusiMhanuM nAma sAMbhaLatAM ja jAdUI asara thaI. paNa teNe e asarane mukha upara gaMbhIratA ANune Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 vIrAzamI vastupALa. DhAMkI dIdhI ane pachI dhIrajathI kahyuM. " luNasiMha e tamArA baMdhu tejapALanA putra ke nahi ?" "hA, eja."pavAe uttara Apyo. - "tame mane enA saMbaMdhamAM agAu eka vAra kAMIka vAta karI hatI." yazomatIe kahyuM ane pUchayuM. " tamArA baMdhu tejapALa ahI AvyA che eTale e temanI sAthe AvyA haze ?" "emaja." padmAe javAba Ape. luNasiMhanA saMbaMdhamAM ethI vadhAre hakIkata pUchavAnuM yazematIe yogya mAnyuM nahi. teNe AsapAsa najara nAMkhIne kahyuM. " tyAre paDyA bahena! have huM rajA laIza. " paghAe rajA ApI eTale yazomatI pitAnA AvAse javAne nIkaLI. pannAnAM makAnanI bahAra nIkaLatAM ja tene luNasiMha sAme maLyo. e vakhate svAbhAvika rIte ja bannenI cAra AMkho bhegI maLI. luNasiMha tyAM ubhe rahyo; paraMtu yazomatI tvarAthI cAlI gaI. thoDe dUra jai teNe pAchA vaLIne joyuM, te luNasiMha e sthaLe jemane tema ubheja hato. ene joIne yazomatIthI dhImoniHzvAsa mUkI javAyo; paraMtu tene e mATe bhAre dilagIrI thaI. teNe potAnI dRSTi tarataja pAchI kheMcI lIdhI ane vinA vilaMbe potAnAM makAna tarapha ravAnA thaI gaI. saMsAranI mAyA ane jagatanI jaMjALathI ajJAna bALA yazomatI ! sAvadhAna rahI manane daDha ane majabuta rAkhaje; nahi te nizcayathI DagI jatAM jarA paNa vAra lAgaze nahi. vAcaka mahAzayane yazomatI ane luNasiMhanAM jIvanamAM banelI ghaTanAne mATe samayanA niyamAnusAra hAla te rAhaja jevI ghaTe che. prakaraNa 25 muM. rAjA ke mahArAja? - dhoLakAne rANA vIravaLa ane mahAmAtya vastupALa dhoLakA nagaranI bahAra upavanamAM pAMcajananA nivAsane mATe baMdhAvelA eka vizALa bhuvananA bahAranA oTA upara ubhA hatA. samaya prabhAtane have ane sUryanArAyaNano udaya thayAne keTalAka samaya vyatita thaI gaye hato. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ke mahArAjA ? 185 rAjA ane pradhAna ubhaya savAramAM vahelA ghoDesvAra banIne pharavA gayA hatA ane tyAMthI pAchA pharatA DIvAra vizrAMti levA e rathaLe thobhyA hatA. temanA ghoDA thoDe dUra ubhA ubhA pitAnA ravAronI rAha joI rahyA hatA. udaya pAmatA sUrya tarapha jaI vastupALe viradhavaLane uddezIne kahyuM. "rANujI! A udaya pAmatA sUryanI jema tamArI kIrti dinapratidina vadhatI jAya che. izvaranI kRpAthI ApaNe dareka yuddhamAM vijaya meLavatA AvyA chIe. pATaNanA mAMDalike, AsapAsanA rAjAo ane paramAra tathA yAdavane ApaNe mahAta karI zakyA chIe ane samasta gujarAtamAM zAMti ane suvyavasthAne sthApI zakyA chIe. hAlanI paristhitine vicAra karatAM dhoLakAnuM navuM rAjyataMtra sthApavAno ApaNe Azaya ghaNuM aMze pAra paDyo che ane tethI have mArI evI salAha che ke dhoLakAne gujarAtanuM pATanagara banAvI Ape mahArAjAnAM padane dhAraNa karavuM joIe." vIradhavaLa vastupALanI salAha eka dhyAne sAMbhaLI rahyo hato. mahAmAtyanI salAhano vicAra karatAM tene sahaja Azcarya thayuM. teNe vicAra karatAM karatAM ekavAra sUrya tarapha ane ekavAra vastupALa tarapha joyuM. paraMtu kAMI uttara Ape nahi vIradhavaLane mauna rahelo joIne vastupALe AgaLa calAvyuM. "mArI salAha tamane cagya lAgI hoya, ema jaNAtuM nathI." vIradhavaLa hajI paNa vicAra karato hato. ghaNuM samayaparyata vicAra karavA chatAM vastupALanA kathananuM rahasya tenA samajavAmAM AvyuM na hoya tema teNe jIjJAsu vRttithI kahyuM. "tame zuM kaho cho, e huM samajI zakatuM nathI.' mArUM kathana taddana spaSTa che." vastupALe kahyuM. " gujarAtamAM ghera ghera rANuM vIradhavaLanA vakhANa thAya che. tenA amalathI prajAjane saMtuSTa che. jene ane zaiva ubhaya tamane cAhe che ane tamArI dhArmika taTastha vRttithI tamArA upara bhakitabhAva rAkhe che. AvI anukULa paristhIti ane AvA suMdara sAganA lAbhane javA de, e rAjakIya kaSTie yogya nathI." paristhIti ane saMgane lAbha laI le, e tamArI salAha ThIka che; paraMtu ethI tamArA kathananuM haraya mAre samajavAmAM Avatu nathI. vIradhavale punaH jIjJAsAthI kahyuM. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 vIrazirAmaNI vastupALa. mArA kathananuM rahasya ghaNuM spaSTa che. " vastupALe kahyuM. "dhalakAnuM rAjyataMtra sthApavAne ApaNo uddeza gujarAtamAM zAMtinuM sthApana karI pATaNanI paDatImAMthI caDatI karavAno hato ane te ghaNuM aMze pAra paNa paDe che ane pATaNanA mAMDalike, gujarAtanA prajAjano ane AsapAsanA rAjAo ApaNane anukULa che. A kAraNathI dhoLakAne gujarAtanuM pATanagara banAvI tenI rAjyagAdI upara mahArAjA tarIke Apane rAjyAbhiSeka karI devAnI jarUra che." vIradhavaLa mahAmAtyanAM kathanane have samajI gaye. teNe kSaNavAra vicAra karIne pUchyuM. " paNa pATaNanI rAjyagAdI ane khuda mahArAjA bhImadeva hajI hayAta che ane huM to temano mAtra eka mAMDalika rAjA chuM, e vAtane tame kema bhUlI jAo che ?" "e vAta mArA dhyAnamAM che." vastupALe javAba ApatAM kahyuM. " paNa mahArAjA bhImadeve Apane pATaNanI rAjyagAdInA uttarAdhi- kArI TharAvI yuvarAjapada ApyuM che, e vAta ApanA dhyAnamAM heya, ema jaNAtuM nathI. e vAta mArA dhyAna bahAra nathI." viradhavale kahyuM ane pachI pUchayuM. "paNa samasta gujarAtanA mAlika ane pATaNanI rAjyagAdInA svAmI mahArAjA bhImadeva hayAta hovA chatAM mAre mahArAjA tarIke rAjyAbhiSeka zI rIte thAya, e huM samajI zakato nathI ?" "e huM tamane samajAvuM chuM " vastupALe kahyuM. " mahArAjA bhImadeve gujarAtamAM aMdhAdhuMdhI ane khaTapaTa cAlatI hovAthI dhoLakAmAM navuM rAjyataMtra sthApI mAMDalika rAjAone mahAta karavA ane samasta gujarAtamAM vyavasthA jALavavA Apane salAha ApI hatI ane te anusAra vartAne ApaNe emanI IcchAne pAra pADI zakyA chIe. Apa vicAra karaze, te jaNAze ke pATaNa vinA gujarAtamAM badhe zAMti ane vyavasthA patharAI gaI che ane sarva keAI Apane gujarAtanA mahArAjA mAnI ApanI AjJA zIra upara caDAve che. vastusthiti A pramANe hovAthI Apane mahArAjA banavAmAM jarA paNa harakata hoya, ema huM mAnato nathI." vIradhavale kahyuM. "tamArI badhI vAta kharI che, paraMtu jyAM sudhI mahArAjA bhImadevanI hayAtI che, tyAMsudhI svataMtra mahArAjA banavAnI mArI sahaja paNa IcchA nathI." Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ke mahArAja ? 187 pATaNanI rAjyagAdI upara mahArAjA bhImadevanI hayAtI che, e vAta dhyAnamAM levA jevI che, paraMtu e te mAtra nAmanAja mahArAjA che; te rAjyanA koI paNa kAryamAM bhAga letA nathI ane saMnyAsIjIvana gALe che, e tame kayAM jANatA nathI?" vastupALe pUchyuM.. e badhI vAta kharI; paraMtu tamArI salAha mAnya rAkhavAnuM mane yogya lAgatuM nathI." varadhavaLe spaSTatAthI kahI nAMkhyuM. mArI salAha mAnya rAkhavAnuM Apane yogya lAgatuM na hoya, te bhale. mAro e saMbaMdhamAM Agraha nathI, paraMtu mane enuM kAMI kAraNa te batAvazene ?" vastupALe kAraNa jANavA mAgyuM. "enuM kAraNa ghaNuM spaSTa che." vIradhavaLe kahyuM. "tame dhoLakAnI rAjyagAdI upara mAro rAjyAbhiSeka karI mane gujarAtane mahArAjA banAvavAne Icche che, e tamArI mArA pratyenI kRtajJatA che; paraMtu mArAmAM gujarAtanA mahArAjA banavAne kaze paNa mahimA nathI, ApaNe hajI pATaNanI pratiSThA, gujarAtanAM gaurava ane dezamAM zAMtinAM sthApanane mATe ghaNuM karavAnuM che. temaja pATaNamAM ApaNI virUddha pI khaTapaTa ane kAvatrAM cAle che, tene pahoMcI vaLavAne ApaNe sAvaceta rahevAnI paNa jarUra che. TuMkAmAM mAruM kahevuM evuM che ke rAjyagAdI upara jyAMsudhI mahArAjA bhImadeva hayAta che ane jyAM sudhI ApaNe ApaNuM Azayane saMpUrNatAthI siddha karI zakayA nathI, tyAM sudhI gujarAtanA mahArAjA banavA karatAM pATaNanA mAMDalika rAjA ane dhoLakAnA rANuM tarIke rahevAmAMja mArUM pitAnuM, vAghelAonuM ane samasta gujarAtanuM hita samAyeluM che." "mahAmaMDalezvara lavaNaprasAdane A viSayamAM zo abhiprAya che, e Apa jANe che ?" vastupALe svAla karyo. nA; kAraNa ke mAre ane temane e viSaya saMbaMdhI kadi paNa vAta thayelI nathI. gujarAtanA mahArAjA banavAno meM kadi vicAra paNa karyo nathI." vIradhavane uttara Apyo. "te pachI ApaNe temane abhiprAya te jANavuM paDaze." vastupALe kahyuM. "temane abhiprAya paNa mArA vicArane taddana maLateja Avaze, evI mArI mAnyatA che." vIradhavale kahyuM. vastupALe kSaNavAra vicAra karIne kahyuM. "e game te hoya; pa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 vizimaNuM vastupALa. raMtu mahAmaMDalezvara tamArA dareka vicAranI sAthe maLatAja heya athavA te maLatAja Ave ema huM mAnato nathI." ema tame zA uparathI kahe che ?" vIradhavaLe jIjJAsAthI pUchyuM. "e carcAne paDatI mUkIe te ThIka; kAraNa ke spaSTa AdhAra vinA mArUM kathana ApavA mAnavAmAM Avaze nahi. " vastupALe javAba Ape. vIradhavaLe e saMbaMdhamAM vastupALane bahu Agraha karyo nahi. teNe saralatAthI kahyuM. "mAro e saMbaMdhamAM kaI paNa prakArano Agraha nathI; kAraNa ke matabheda e mANasano svabhAvaja che ane tethI je mArA pitA dareka vicAranI sAthe maLatA na hoya, to emAM navAI jevuM kAMI nathI." - A vakhate rAjA tathA pradhAna ubhaya oTA uparathI nIce AvI ubhA hatA. vastupALe vIradhavaLanI najara sAthe najara meLavIne pUchayuM. " rAjakumAra vIramanA zA khabara che?" "mArA jANavAmAM kaMI nathI." vIdhavaLe javAba Ape. "paNa te ghaNuM karIne viramagAmamAM ane nahi te pATaNamAM haze." "te viramagAmamAM hoya ke pATaNamAM hoya, e bahu mahatvanI vAta nathI, paraMtu te jyAM hoya tyAM zI hilacAla kare che, e dhyAnamAM rAkhavAnI khAsa agatya che. vastupALe kahyuM. "tamArI vAta uparathI tamane enI hilacAlanA kAMI khabara maLyA hoya, ema jaNAya che." varadhavale kahyuM. vastupALe dhImethI kahyuM. "hA, te pATaNanI rAjyagAdI hastagata karI gujarAtanA mahArAjA banavAno prayAsa kare che." "gujarAtane mahArAjA?"viradhavaLe Azcarya pAmatAM pUchayuM. "hA. ane eTalAja mATe huM Apane gujarAtanA mahArAjAnuM pada dhAraNa karavAno Agraha karI rahyo chuM. " vastupALe javAba ApatAM kahyuM. vIradhavaLa vastupALanA uttarathI vicAramAM paDI gaye. kSaNavAra rahI teNe kahyuM. "maMtrIzvara ! vIrama gujarAtane mahArAjA banavAne prayAsa karato hoya, to bhale kare; paraMtu mAre tevo prayAsa karavo nathI ja. mahArAjA bhImadeva jyAM sudhI hayAta hoya, tyAM sudhI huM pATaNane mAMDalika rAjA, temane uttarAdhikArI yuvarAja ane dhoLakAno rANe rahIza. temanI hayAtImAM mahArAjA banavAne mane jarA paNa lebha nathI." Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ke mahArAjA ? 189 vastupALa tarata ja kahyuM. "huM ApanA uttama vicArane sArI rIte samajI zakuM chuM; paraMtu e chatAM huM Apane gujarAtanA mahArAjA banavAne Agraha karI rahyo chuM, enuM kAraNa jAdu ja che. pATaNamAM atyAre je khaTapaTa ane kAvatrAM cAle che, tene dAbI devAnI agatya che ane te mATeja dhoLakAne pATanagara banAvI Apane mahArAjAnuM pada dhAraNa karavAnI jarUra che. " vIradhavaLe kahyuM. "maMtrIzvara ! rAjakIya draSTie jotAM tamArI salAha kevaLa vyAjabI che paraMtu vAdhelAonI pATaNanI rAjyagAdI ane tenA mahArAjA taraphanI vaphAdArIno vicAra karatAM tamArI vAta mAnya rAkhavAnuM mane yogya lAgatuM nathI. tema chatAM mArA pitA tathA mahArAjA bhImadeva je tamArA vicArane saMmata thaze, to huM te pramANe avazya vartIza." e pramANe carcA karatA karatA teo pitAnA ghaDAnI pAse AvI pahoMcyA. banne potapotAnA ghoDA upara tarataja svAra banI nagara tarapha ravAnA thayA ane thoDI vAramAM teo nagaramAM AvI pahoMcyA. rAjA vIravaLa tenI rANI ratnAvaLInA mahele gayo ane vastupALa pauSadhazALA tarapha gayo. pATaNanI paDatImAMthI caDatI karavAne temane je Azaya hato, te dhoLakAnuM navuM rAjyataMtra sthApana karavAthI ghaNe aMze pAra paDyAM hato; kAraNa ke teo pATaNanA mAMDalikane, AsapAsanA rAjAone, saradArane tathA ThAkarene mahAta karI zakayA hatA ane gujarAtamAM prasarelI aMdhAdhuMdhI tathA geravyavasthAne dUra karI zAMtine sthApI zakyA hatA, paraMtu dhoLakAne gujarAtanuM pATanagara banAvI vIradhavaLane gujarAtanA svataMtra mahArAjA banavuM ke mahArAjA bhImadevanI hayAtI sudhI mAtra pATaNanA mAMDalika rAjAja rahevuM, e rAjA tathA amAtya nakkI karI zakayA nahi. tyAre ApaNe AMhIthIja parama kRpALu paramAtmAne namaskAra karI A navalakathAnA bIjA bhAgane saMpUrNa karazuM. pATaNanI caDatI paDatInA vizeSa raMga jevAne mATe vAcaka mahAzayane trIjA bhAganI rAha jovI paDaze. astu. vittaail che dvitIya bhAga samApta. . binajIkanI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahIlAmahodaya. A upAya. A graMtha eka saMsAranI suMdaratAne kImatI khajAne che. je kalpavRkSanuM kAma kare che. A graMthanI upayegItA mATe eja pramANapatra che ke tene muMbaI sarakAranA keLavaNI khAtAe temaja vaDedarA, junAgaDha ane porabaMdaranA keLavaNI khAtAe InAma tathA pustakAlaya mATe maMjura karela che. temAM nIcenA viSaye che te jANuM javAthI khAtrI thaze. prathama pariche. | | 21 prasava samaye jANavAnA 1 bALalagna. lakSaNa. 2 pukhta garbhAzaya. 22 suvAvaDInA mATe kevuM makAna 3 RtuvatInA dharma. joIe ? 4 hatusnAna pachIne vidhi. | 23 Na lAvavAnA upAya. 5 zayana cikitsA. 24 prasava samayanI vyAdhIo ane ka putri ke putra pedA karavAnI tenA upAya. vidhi. 25 ora na paDatI hoya te tenA 7 nakSatra vicAra 8 AhAra vihAra. 26 janma saMskAra vidhi. 9 svacchatAnI saMtati phaLa upara 27 gaLathuthI. asara, 28 suvAvaDInA khorAka. 10 mAnasika bhAvanAne prabhAva. 29 prasava suLane upAya. 11 garbha keLavaNuM. 30 dAvyaoNdika kavAtha. 12 putra ane putrimAM samAnatA. 31 caMdra darzana vidhi. 32 havaNa vidhi. 13 garbha rahyo che ke kema ? tenI parIkSA. 33 kSiAsana saMskAra vidhi. 34 pachI pUjana saMskAra. 14 garbhamAM putra che ke putri ? 35 nAmAdhikaraNa saMskAra. te jANavAnI rIta. 36 suMThapAka ( kATaluM) 15 garbhiNIe pALavAnA niyamo. 37 bALakane zI rIte ucheravA ? 16 soLa saMskAra. dvitIya pariccheda. 17 garbhAdhAna saMskAra vidhi. 38 saMtati sarakSaNa. 18 puMsavana saMskAra vidhi. 39 sabaLa saMtati utpanna thavAno 19 prasUtine pALavAnA niyamo. | samaya. 20 garbhavatInA dardo ane tenA 40 dhAvaNa parikSA. upAya. 41 bhADutI dhAva. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 gAya ke bakarInA dudhanuM sevana. | 71 bALakane prAthamika zikSaNa. " 43 hema. 72 bALazikSaNamAM rAkhavAnI 44 stanapAnano samaya. saMbhALa. 5 dhAvaNa dhavarAvavAno upAya. 73 bALakano rAga pArakhavAnI 46 ajIrNane upAya. rIta. 47 bALakane baliSTa kema banAvavuM. 74 bALakanA khAsa roge. 75 bALaroga mATe auSadhI. 48 annaprAzana saMskAra vidhi. 76 davAnuM pramANa. 4. khorAka zarU karavAnI AgAhI. 77 karNavedha saMskAra. 50 bALakano zarUAtano khorAka. 78 keza vapana saMskAra, 51 bALakane hUvarAvavAnuM dhoraNa 79 upanayana saMskAra. para bALakanA aMgenI khIlavaNI. 80 vidyAraMbha saMskAra. 53 svaccha havAno paricaya. 81 zikSaNamAM mAtAnA saMka95 54 kasarata. baLanI asara. 55 bALakanA lehInI zakitanuM tRtIya pariccheda. mA5. 82 putri zikSaNa pa6 rahevAnuM makAna kevuM joIe. 83 mAtAnA vIratvanuM phaLa. 57 bALakane keTalI uMgha jarU 84 zikSita strIne gRhasaMskAra. ranI che. caturtha pariccheda. 58 bALakane kapaDAM kevAM paherAvavAM 85 prAcina satIonuM zikSaNIya 59 bALakane cAlatAM zI rIte jIvana. zIkhavavuM ? 86 kauzalyA. 6. dAMta puTatI vakhate rAkhavAnI 87 sItA. mAvajata. 88 sumitrA. 61 bALakane bolatAM zI rIte 89 jarUskAra. zIkhavavuM ? 90 ubhamabhAratI. 62 bALakanI sAthe mAbApoe 91 lIlAvatI. kema vartavuM ? hara draupadI. 63 mAbApa e bALakanA varta- 93 gAMdhArI. mAna gurU che. 94 madAlasA. 64 sobata tevI asara. 95 damayaMtI. 65 tamAkuno jherI mahimA. 96 maMdodarI. 66 tamAkuno hiMdamAM praveza. 97 tArAmatI. 67 bALake ane dAgInA. 98 menAvatI. 68 bALaaMjana. 99 karmAdevI. 69 bALAgALI. 100 tArAbAI. 70 bALakane baLIyAzALI kahA- 101 padmAvatI. vavAM. ] 102 pratAparANunI patnI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 cArUmatI. [ 125 aMjanA suMdarI. 104 mIrAMbAI. 126 zivA suMdarI. 105 durgAvatI. 127 draupadI. 106 ahalyAbAI. 128 jayeSThA. 107 veLabAI. 129 mRgAvatI. 108 rANIcaMdA. 130 kalAvatI. 109 zrImatI haradevI. 131 zILavatI. 110 kahAnadevI. 132 RSidattA. 111 paramezvarI devI. 133 naMdayaMtI. 112 radhurAja kumArI. 134 rati suMdarI. 113 saralA devI. 135 narmadA suMdarI. 114 ajJAna strIonuM varNana. ! 136 brahmabALA. paMcama pariccheda saptama pariccheda 115 lagna kevaDI ummarathI jaDavA. | 137 purve putrIone apAtuM 116 kevA varane kanyA paraNAvavI zikSaNa. joIe. 138 strIonI 64 kaLA. 117 strI pote sAsare jatAM dhyA- 139 bALakIone jarUranuM zikSaNa - namAM levAyegya niyama. 140 niyamitapaNuM. 118 pati pratyenA dharma mATe zA- ! 141 mAtRpitR bhakti. stronI AzA. 142 vidyA ane vinayanuM zikSaNa 119 ghareNAM kevAM paheravA. 143 buddhi vikAsa. SaSTha paricacheda 144 milanasAra prathA ane gRhapativratA pramadA. vyavasthA. 120 sulasA satI. - 145 strIonuM sAmAnya dharma zAstra. 121 madana lekhA. 146 sAmAnya nItisUtro. 122 damayaMtI. 147 strIonI hAlata sudhAravA 123 sItAjI. " saMbaMdhI keTalAka upAya. 124 subhadrA. 148 svadeza premanI garabI. AvA upayogI viSayothI bharapura graMthanI janatAmAM eka AvRti khalAsa thaI javAthI bIjI AvRti kADhI che. pAku kapaDAnuM puMTha, tathA suMdara citrothI bharapura graMtha hovA chatAM kIMmata rU. 2) pesTa kharca alaga. ' lakhe -strIsukha darpaNa ophIsa. bhAvanagara,