________________ જીવન-પરિવર્તન 15 એ હું તમને કહુંજ છું " મેનકાએ ઉત્તર આપતાં કહેવા માંડયું. “વસ્તુપાળની પાસે હું પુરૂષને વેશ લઈને ગઈ હતી અને તેની નોકરીમાં રહેવા માટે મેં માગણી કરીપરંતુ એ અતિ દક્ષ અને સુચતુર મહામાયે મને તરત જ ઓળખી લીધી. તેની સેવામાં રહેવા માટે વાદવિવાદ કરતાં છેવટ હું મારા મુળ સ્વરૂપમાં ખુલ્લી થઈ અને મારો સ્વીકાર કરવા તથા તેને પ્રેમ મને આપવા મેં ઘણે આગ્રહ, ઘણું વિનંતિ અને ઘણું દબાણ કર્યું, પરંતુ એ જીતેન્દ્રિય મહામાત્ય સહજ પણ ડગે નહિ. જે મેનકાએ હજારો માણસોને ડગાવ્યા હતા, તે મેનકા–હા તેજ મેનકા વસ્તુપાળનાં સંયમ, શાંતિ અને દઢતાથી ડગી ગઈ. તે તેની પાસે કેવળ હતાશ અને નિરૂત્સાહ બની ગઈ.” શું તે તને તરતજ ઓળખી ગયો? ત્યારે તે તારા આગમનની ખબર એને પડી ગયેલી હોવી જોઈએ?” જયદેવે આતુરતા અને જીજ્ઞાસાથી કહ્યું. એમાં શી શંકા?” મેનકાએ કહ્યું. પણ પછી શું થયું ? શું મેનકા મહાત થઈ?” જયદેવે તેવીજ અને તેટલી જ આતુરતાથી પૂછ્યું. અલબત.” મેનકાએ જવાબ આપ્યો. “વસ્તુપાળને મહાત કરવા જતાં હું જ મહાત થઈ અને એ મનદુઃખથીજ મારી આ દશા થયેલી છે.” ખરેખર મેનકા જેવી મોહિની અને માનિની નારી મહાત થાય, એ તેના માટે જેવું તેવું મનદુઃખ કહેવાય નહિ અને એવા મનદુઃખથી તારી આ દશા થાય છે તેમાં કાંઈ આશ્ચર્ય પામવાનું કારણ નથી.” જયદેવે કહ્યું. “બરાબર છે; પરંતુ વસ્તુપાળને મેં આ જીતેન્દ્રિય ધાર્યોનહેતે. તે મુત્સદી અને શુરવીર સાથે ઈન્દ્રિયજીત પણ છે, તે મેં હમણુજ જાણ્યું.” મેનકાએ કહ્યું. “મારી માન્યતા પણ તારા જેવી જ હતી.” જયદેવે કહ્યું. “અને તે તારાથી જરૂર મહાત થશે, એમ હું ચોક્કસ માનતે હતો, પરંતુ મારી એ માન્યતા આજે બેટી ઠરે છે. મેનકા જેવી મદભરી સૌંદર્યશાલિની અને લાવણ્યમયી લલનાથી પણુએ મહાત ન થયો, ત્યારે એનામાં કેટલે આત્મસંયમ, કેટલી અગાધ શક્તિ અને કેટલું સામર્થ્ય હોવું જેઈએ, એની કલ્પના થઈ શક્તી નથી.”