Veer Shiromani Vastupal Part 02

Page 1

ઉપઘાત. છેલ્લા પાંચ વર્ષથી અમે ઐતિહાસિક જેને પ્રભાવશાળી પુરૂષનાં થાનકે નોવેલરૂપે ગુંથાવીને આપવા શરૂ કરવા પછી ટુંક વખતમાં સમાજના મોટા ભાગમાં જેનશકિતનું જે મહત્વ તરવરવા લાગ્યું જોવાય છે, તે જ અમારા શ્રમની સાર્થકતા છે, એમ સમજીએ છીએ. વસ્તુપાળ-તેજપાળ જેવા સર્વ પ્રકારે પ્રતિષ્ઠા પામેલા પુરૂષના માટે તેમના જીવનના વિવિધ આદર્શો અંતરમાં ઉતારવાને તક આપવા વિના ઉદ્દઘાતમાં કેટલું કહી શકાય ? જેની રાજ્ય કુશળતા-અથાગ આત્મવિર્યલડાયક બળ અને અસીમ ઉદારતાના કીતિથંભ હજુ પણ અચળ ઝગમગી રહ્યા હોય તેવા પ્રભાવિક પુરૂષના જીવન પાઠેજ જેને પ્રજાની શક્તિઓ ખીલવવામાં ઉપકારક થઈ પડે. - જેન મંત્રીશ્વર વસ્તુપાળ અને સેનાનાયક તેજપાળનો ઈતિહાસ ઘણો લાંબે છે. થાકેલા ગુજરાતને નવું ચૈતન્ય આપનાર આ સહેદના જીવનપાઠ ઉકેલવાને તો ઘણે કાળ જોઇશે. જેની પાસે અથાગ બળ છતા મેં ઉપર દયા અને પ્રેમના ઝરણું ઝરતાં, જેની પાસે સત્ત ની છડી છતાં બંધુભાવ અને સમાનતા ઝળકી રહેતાં અને જેની એક જીભે સેંકડોબલકે હજાર સૈનિકે ચરણમાં હાજર રહેતા, છતાં તેમનામાં લાખેની રખાવટ હતી એ ઝીણી વાતે કાળાનુક્રમેજ સાંપડી શકે. એક કવિએ તેમના માટે કહ્યું છે કે शूरो रणेषु चरणप्रणतेषु सोमो। पक्रोतिषक्र चरितेषु बुधोऽर्थबोधे॥ जीतौ गुरुः कविजने कविरक्रियासु / भंडोपि च प्रहमयो न हि वस्तुपालः॥ અર્થાત–યુદ્ધમાં શો, છતાં શરણગત પ્રત્યે શાંત, કુટીલ ચારિત્રવાળા સાથે કુટીલ, તત્ત્વજ્ઞાનમાં પંડિત,ઈદ્રિયોના વિકાર જીતવામાં અગ્રેસર, કવિવર અને સદા ઉઘોગી એ વસ્તુપાળ સર્વ ગુણગ્રહે શેભત હતો. જેને અખૂટ સંપત્તિ, અનંત સત્તા અને અતુલ બળ છતાં મનના ઉન્માદને જીતવાની વાત કહેવી તે અસંભવિત ઘટના જેવું કદાચ કોઇને લાગે છે તે માટે પણ તેમના ચરિત્રથી જણાય છે કે -