________________ 124 વીરશિરામણ વસ્તુ પાળ. * જયદેવને મેનકાની આવી સ્થિતિ જોઈને સ્વાભાવિક રીતે જ તેના માટે લાગણું થઈ આવી. તેણે અવાજમાં દિલાસાને સુર મેળવીને કહ્યું. મેનકા! આમ થવાનું શું કારણ છે? તારાં માનનું શું કેઈએ ખંડન કર્યું છે કે તું આમ નિરાશ બની ગઈ છે?” મેનકા પૂર્વવત્ જેમની તેમ ઉભી રહી; પણ તેણે કાંઈ ઉત્તર આપો નહિ. જયદેવે ફરીને પૂછ્યું. “હાલી મેનકા ! મારા પ્રશ્નનો ઉત્તર કેમ આપતી નથી ? તારા શરીરની આ દશા તબિયતની અસુખાકારીને લીધે થઈ છે કે માનસિક ચિંતાને લીધે? કહે, ખરી રીતે તને શું થયું છે?” ઉત્તરમાં મેનકાએ ધીમે નિઃશ્વાસ મુ. એથી જયદેવની જીજ્ઞાસા વધી. તેને ખાતરી થઈ કે મેનકાના સંબંધમાં ગમે તે ઘટના બનવા પામી હેય; પરંતુ તેના શરીરની આવી દશા થવાનું કારણ માનસિક દુઃખજહેવું જોઈએ. તેણે તરત જ કહ્યું. “મેનકા! તું કહે કે ન કહે; પરંતુ કઈ પ્રકારનાં માનસિક દુઃખથીજ તારી આવી અવસ્થા થયેલી છે; નહિતો માત્ર ચાર દિવસમાં તારી આવી હાલત થાત નહિ.” એ સાંભળીને મેનકાએ તેનાં મુખને ઉન્નત કર્યું. તેણે ધીરજ અને શાંતિથી જયદેવના સામે જોયું અને પછી કહ્યું. તમારી ધારણ અને કલ્પના ખરી છે, જયદેવ ! મારા શરીરની આ દશા થવાનું કારણ માનસિક દુઃખજ છે.” એવું કહ્યું માનસિક દુઃખ તને પડી રહ્યું છે કે તારી આવી દુર્બળ દશા થવા પામી છે, મેનકા !" જયદેવે મેનકાને ખંભે પિતાને હાથ મુકીને પૂછયું. મેનકાએ ઉત્તર આપતાં કહ્યું. “જયદેવ ! તમે સારી રીતે જાણે છે કે આપણું પ્રેમમાં મહામાત્ય વસ્તુપાળ વિખરૂપ હોવાથી તેને મારા મેહમાં ફસાવી મહાત કરવાનું મેં પણ લીધું હતું.” “હા, એ હું સારી રીતે જાણું છું.” જયદેવે કહ્યું. આજથી ચાર દિવસ પહેલાં મારાં એ ૫ણને પૂરું કરવા હું તમારા સાળા વસ્તુપાળના આવાસે ગઈ હતી.” મેનકાએ ગંભીરતાથી એમકે?” જ્યદેવે આશ્ચર્યથી પૂછયું “અને ત્યાં જઈને તેં શું કર્યું?”