________________ 126 વીરશિરમણ વસ્તુપાળ. “જયદેવ!” મેનકાએ દિલગીરી ભરેલા અવાજથી કહ્યું. “જે મેનકાએ સેંકડો નહિ હજારે પુરૂષને માત્ર નયનનાં એકજ બાણથી ઘાયલ કરી નાંખ્યા છે, તે વિજયી મેનકાને પરાજય જ્યારે કેના. જાણવામાં આવશે, ત્યારે મારું કેવું ઉપહાસ્ય થશે, એની કલ્પના મારાથી થઈ શકતી નથી. મારા મનદુઃખનું કારણ એજ છે અને તેને લઈને જ મારા સૌંદર્યના રાશિ સમાન આ શરીરના આવા હાલ થયેલા છે.” હા, એ ખરૂં છે. " જયદેવે એમ કહીને પૂછયું. “પણ મેનકા ! હવે તું શું કરવા માગે છે? આપણે વસ્તુપાળની ઉપેક્ષા કરીને ભેગાં રહી શકશું ખરાં ?" શું કરવા માગું છું, એ પ્રશ્નને હાલ આપણે બાજુ ઉપર રાખીએ.” મેનકાએ ઉત્તર આપતાં કહ્યું. “અને બીજા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં હું તમને જ પૂછું છું કે શું આપણે ભેગાં રહી શકશું નહિ ?" મને તો કેવળ અશક્ય લાગે છે.” જયદેવે વિચાર કરીને કહ્યું. વસ્તુપાળ આપણને કદિ પણ એકત્ર રહેવા દેશે નહિ. કા તને કે પછી મને બીજા સ્થળે એકલી દેવાની બાજી તે જરૂર ગઠવશેજ.” જયદેવનું કથન સાંભળીને મેનકા જરા ક્રોધાતુર થઈ. તેણે સહજ જીસ્સાથી કહ્યું. " જયદેવ ! તમે જે દઢ નિશ્ચય કરે કે મેનકા વિના મારે રહેવું નથી, તે પછી વસ્તુપાળ તમને શું કરી શકે તેમ છે ? શું તમે તેનાથી ડરે છે? તમે પુરૂષ છે કે સ્ત્રી ?" હું તેનાથી ડરતો નથી, મેનકા !" જયદેવે ધીરજથી કહ્યું“તેમ તેનાથી ડરવાનું મને કોઈ કારણ પણું નથી, પરંતુ તે એટલે બધે પ્રપંચી. બાહોશ અને ચતુર છે કે આપણને કદિ પણ જુદાં પાડયાં વિના રહેશે નહિ. તારા જેવી અતિ દક્ષ સ્ત્રી જેનાથી મહાત થાય, તે પુરૂષ કે હું જોઈએ, એને ખ્યાલ શું હજી તને આવ્યો નથી ?" ઠીક, જયદેવ !" મેનકાએ અવાજમાં ગંભીરતા આણીને કહ્યું. “જ્યારથી પેલી કમળાનાં ગાન ઉપર મોહિત થયા છે, ત્યારથી તમે મારી દરકાર કરતા નથી અને મારાથી દૂરને દૂર રહેવાનો પ્રયત્ન કરે છે. એ કાંઈ મારી સમજણ બહાર નથી. તે દિવસથી જ તમે મારે ત્યાગ કરવાની તમારા અંતરમાં ગાંઠ વાળી છે, એ હું તમારા રંગઢંગ ઉપરથી જાણી શકી છું; પરંતુ મારો અને તમારે ઘણું દિવસનો સહવાસ અને સ્નેહ હોવાથી તમે એકદમ મારે ત્યાગ કરી શક્તા નથી; પણ એક યા બીજા કારણને લઈ આપણાં સંબંધને ઘટાડતા તે જાઓ છો.