Page Text
________________ ખંભાતનો અધિકારી. : - 43 પ્રકરણ 6 ઠું. ખંભાતને અધિકારી. રાજેન્દ્ર કુમારપાળના મહામાત્ય ઉદયને વંશજ સલક્ષ ખંભાતને. મુખ્ય અધિકારી હતો. ખંભાત પ્રદેશનું ન્યાયખાતું તેના અધિકારમાં હતું અને રાજની ઉપજનું ખાતું બીજા અધિકારના તાબામાં રોપાયેલું હતું. આ અધિકારીની જગ્યાએ જયદેવ આવ્યો હતો. તેને વહીવટખાતાનું જ્ઞાન નહોતું અને તે ઉપરાંત તેને વહીવટી કામનો અણગમો હતો. તે પણ મહામાત્ય વસ્તુપાળના આગ્રહ અને દાબથી તેને તે પદનો સ્વીકાર કરવો પડયો હતો. મુખ્ય અધિકારી સલક્ષ કડક હતો અને તેના તાબામાં જયદેવને રહેવાનું હોવાથી પિતાની મનસ્વી ઇચ્છાઓને અને યથેષ્ટ વર્તનને તેને અંકુશમાં રાખવાં પડતાં હતાં. જયદેવમાં અવશ્ય કેટલાક સારા ગુણોનો વાસ હતો, તેની બુદ્ધિ અતિતીવ્ર હતી અને તેનામાં કામ કરવાની આવડત હતી, પરંતુ તેના બધા સારા ગુણે મોજમજા તથા આળસને લીધે ઢંકાઈ જતા હતા; તેને મેનકાની એટલી બધી લગની લાગેલી હતી કે ખંભાતના અધિકાર, વૈભવ તથા માન અકરામ વગેરેમાં તેને મજા આવતી નહોતી. મેનકા વિના તેને બધું શૂન્યકાર લાગતું હતું. તે રાત અને દિવસ ચિંતા અને ઉદાસિનતામાં વિતાવતો હતો તથા મેનકાને ખંભાતમાં લાવવા અનેક પ્રકારની યુક્તિ-પ્રયુક્તિઓ કરતો હતો ખંભાતમાં આવીને રહ્યા પછી જયદેવ પ્રભાતે ઉડીને દંતધાવન વગેરે શૌચ કાર્ય કરતો અને તે પછી ઘેડા ઉપર બેસીને નગરમાં ફરવાને નીકળતો. નગરમાં ફરીને આવ્યા બાદ તે જમતો અને મધ્યાન્હ વિત્યા પછી રાજકાર્યમાં ડીવાર ગુંથાતો અને સંધ્યા સમયે પુનઃ ઘોડા ઉપર બેસીને ફરવાને નીકળતો. જયદેવનો આ નિત્યક્રમ હતો. પ્રભાતમાં કઈ કોઈ વાર તે મુખ્ય અધિકારી સલક્ષને મળવા જતે; પરંતુ ઘણા ભાગે તે તેનાથી દૂરને દૂરજ રહે. સલક્ષ પણ જયદેવને બહુ લાવતો કે મળતો હળતો નહિ; તો પણ મહામાત્ય વસ્તુપાળની સૂચનાનુસાર તેનાં દરેક કાર્ય અને વર્તન ઉપર નજર રાખતા હતા. પ્રભાતને સમય હતે. નિત્યના નિયમ મુજબ આજે પણ જયદેવ શૌચ કાર્યથી પરવારી ઘોડેસ્વાર બનીને નગરમાં ફરવા નીકળવાની તૈયારી કરતો હતો, એટલામાં સલક્ષને સેવક તેને બોલાવવા માટે આવી પહોંચે. નિયમ પ્રમાણે ફરવા જવાનાં કાર્યમાં વિધ્ર પડવાથી જયદેવને
| SR No. | 006162 |
| Book Title | Veer Shiromani Vastupal Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | |
| Publisher | |
| Publication Year | |
| Total Pages | 200 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |