________________ 18 વીરશિરોમણિ વસ્તુપાળ. - - “પણ એનું કારણ?” રાજચિંતાકારીએ ચિંતાતુર વદને પ્રશ્ન કર્યો. કારણ એક નહિ પણ અનેક છે; પરંતુ હાલ હું કહેવા બેસીસ, તે તમારા માનવામાં આવશે નહિ. મારાં કથનનાં સત્યાસત્યને નિર્ણય તમે ભવિષ્યમાં કરી શકશે.” વીરમે જવાબ આપ્યો. લવણુપ્રસાદે પૂર્વવત્ શાંતિથી કહેવા માંડયું. “વીરમ! તારી માન્યતા ભૂલ ભરેલી છે. તારા કરતાં વીસલ પ્રત્યે વીરધવલ વધારે પ્રેમ ધરાવે છે, એ વાત મારાથી અજાણ નથી; તેમજ મંત્રીઓ વગેરે તેને વધારે ચાહે છે, એ પણ મારી જાણ બહાર નથી; પરંતુ એથી કરીને તેઓ વીસલને રાજ્યગાદીને ઉત્તરાધિકારી ઠરાવવા માગે છે, એમ કાંઈ કરતું નથી. વીસલ શાંત પ્રકૃતિને હેવાથી સર્વને પ્રિય થઈ પડ્યો છે. એ વાત ખરી છે, પરંતુ એ ઉપરથી તારે ગભરાવાનું કાંઈ કારણ નથી; કારણ કે યુવરાજ તે તું જ છું અને ભવિષ્યમાં રાજ્યગાદી તને જ મળવાની છે, એ ચક્કસ છે.” - લવણપ્રસાદના શાંત વચનથી વરમ જરા ધીમે પડ્યો, તેણે પિતાના ગુસ્સાને કાબુમાં રાખીને કહ્યું, “દાદાછા ઘેળકામાં હમેશાં શા . નવા નવા રંગ જામે છે, તેની તમને ખબર નથી અને તેથી જ તમે સાદી અને સીધી સમજણ ધરાવે છે. ધોળકામાં જૈન મંત્રીઓનું જોર એટલું બધું વધી ગયું છે કે, તેઓ ધારે તે રાજ્યગાદીને પણ પોતાના અધિકારમાં લઈ શકે તેમ છે. મારા પિતાજી બિચારા ભેળા છે, તેમને રાજકીય ખટપટની કાંઈ ખબર નથી. તે તે વસ્તુપાળના હાથમાં રમકડાં તુલ્ય થઈ પડ્યા છે અને તે જેમ કહે તેમ વર્તે છે. જેના મંત્રીઓએ વીસ-લને પોતાના પક્ષમાં લીધો હોવાથી પિતે કેમ જાણે યુવરાજ ન હોય એ રીતે વર્તન ચલાવે છે. આ ઉપરથી હું ચક્કસ કહું છું કે વીસલજ રાજ્યગાદીને ઉત્તરાધિકારી થશે.” વીરમની હકીકત સાંભળી લીધા પછી મહામંડલેશ્વરે કહ્યું, “વીરમ! ધોળકામાં હમેશાં શું બને છે અને કેવા કેવા રંગો જામે છે, તેની મને કશી ખબર નથી, એવી તારી જે માન્યતા છે, તે ભૂલ ભરેલી છે. ધોળકાના બનાવોથી હું જાણું છું. વસ્તુપાળ, તેજપાળ, નાગડ, ચાહડ વગેરે મંત્રીઓ કેવી કેવી ખટપટો કરી રહ્યા છે, એથી હું અજાણ્યો નથી, પરંતુ એ ઉપરથી તેઓ વીસલને રાજ્યના ઉત્તરાધિકારી બનાવવા માગે છે, એમ કહી શકાય નહિ. તેઓ શું તાજું ઉચિત માન સાચવતા નથી કે તું આવી વિરૂદ્ધ માન્યતા બાંધી બેકે છું? " ના, પણ મને તેમની દરકાર નથી, હું તેમને પૂરે પડું તે છું.