________________ 106 વીરશિરોમણી વસ્તુપાળ. વીરમ તથા જયંતસિંહ અંદર દાખલ થયા. મહાસામંત ત્રિભુવનપાળ એક આસન ઉપર વિચારગ્રસ્ત અવસ્થામાં બેઠેલા હતા. તેણે વીરમ તથા જયંતસિંહને ખંડમાં દાખલ થતાં જોઈને આસન ઉપરથી ઉડી આવકાર આપે. “પધારે, વિરમકુમાર!” ત્રિભુવનપાળે મુખ મલકાવીને કહ્યું. તમને જોઈને હું ઘણો ખુશી થયો છું. તમે અત્યારે રાતના સમયે કયાંથી આવી ચડયા ? વિરમ અને જયંતસિંહ યોગ્ય જગ્યાએ બેઠા અને પછી વીરમે ત્રિભુવનપાળને ઉત્તર આપતાં કહ્યું. “સરદાર જયંતસિંહના કહેવાથી હું તમને મળવાને માટે આવ્યો છું. ઘણા દિવસ થયા તમને મળવાને માટે હું આતુર થઈ રહ્યો હતો, પરંતુ અવસર મળતો નહોતો. આજે અવસર મળતાં તેને સદુપયોગ કરી લીધું છે.” - “બહુ સારું.” ત્રિભુવનપાળે સંતોષ દર્શાવીને જયંતસિંહના સામે જોયું. બન્નેની ચાર આંખેએ ગુપ્ત સંકેત કરી લીધે એટલે તેણે કહ્યું. મેં સાંભળ્યું છે કે તમારા પિતા વીરધવલજીએ તમારું અપમાન કર્યું છે, એટલું જ નહિ પણ તમારા નાના બંધુ વીસલદેવને રાજ્યને ઉત્તરાધિકારી બનાવવા ઈચ્છે છે. આ વાત શું સત્ય છે?” ત્રિભુવનપાળના પ્રશ્નથી વીરમને આશ્ચર્ય થયું અને તેને શે ઉત્તર આપો, એ વિષે તે વિચાર કરવા લાગ્યો. એટલે જયંતસિંહે તેના સામે જોઈને તેના બદલે ઉત્તર આપે. “એ વાત કેટલે અંશે સત્ય છે, તે મારા જાણવામાં નથી, પરંતુ વીરમકુમારને એ વહેમ છે, એ હું જાણું છું અને કદાચ એ વહેમ ખરો પડે તો તે માટે શો ઉપાય કરવું ? એ બાબતમાં તેમણે મારી સલાહ પ્રમાણે વર્તવાનું નક્કી કર્યું છે.” “ત્યારે તમારાં કથન ઉપરથી મેં સાંભળેલી વાત કેટલેક દરજે સત્ય હોવાનું જણાય છે.” મહાસામંતે કહ્યું. “મને લાગે છે કે એ સંબંધમાં વસ્તુપાળનીજ બધી ખટખટ હોવી જોઈએ. કેમ, તમે શું ધારે છે, કુમાર !" વીરમનું અંતઃકરણ સાક્ષી પૂરતું હતું કે તે પોતે કરેળીઆની જાળમાં એક નાના જંતુની પેઠે સપડાતો જાય છે, પરંતુ તે જેમ વીર અને સાહસીક હતા, તેમ ભોળા હૃદયને હતો તથા જુવાન વયને લીધે તેને હિતાહિતનું જ્ઞાન નહોતું. વળી તેના ઉપર મધુરીને એ પ્રભાવ પડી ગયો હતો કે તે પોતાનું વ્યકિતત્વ ગુમાવી બેઠે હતો અને મધુરીના હાથમાં એક નિર્જીવ રમકડાં તૂટ્ય બની ગયો હતો. મોટા મોટા