________________ વિરશિરોમણી વસ્તુપાળ. વીરમ તેના ઉત્તરમાં ચૂપ રહ્યો. સન્યાસીએ આગળ ચલાવ્યું. “રાજકુમાર ! આપની નિરૂતરતા એ આપનાં વિનય અને સૌજન્યતાને પૂરાવો છે. પણ મારું કથન અસત્ય નથી. વસ્તુપાળ અને તેજપાળ પાસે શું આપના પિતા પરતંત્રનથી ?" - “આપનું કથન કેવળ સત્ય છે.” ભેળા રાજકુમારે તેના પિતાની પરતંત્રતાને સ્વીકાર કર્યો. * " અને મને જણાય છે કે આપના પિતાની પરતંત્રતા આપને ભવિષ્યમાં હાનિકર્તા થઈ પડશે, એ યાદ રાખજે.” સન્યાસીએ દઢ નિશ્ચય પૂર્વક કહ્યું. “યુવરાજની પણ એવી જ માન્યતા છે.” વચ્ચે મધુરીએ કહ્યું. “અને તે એ માટે ચિંતાતુર રહ્યા કરે છે. આપ વિદ્વાન અને મહાત્મા પુરૂષ છે. યુવરાજને ચિંતામાંથી મુક્ત થવાને કઈ ઉપાય આપ નહિ બતાવે ? વીરમે મધુરી તરફ આભારદર્શક દૃષ્ટિથી જોયું અને મધુરીએ સન્યાસીને સંકેત કર્યો. રાજકુમાર એથી અજ્ઞાત હતા. સન્યાસીએ કહ્યું. “જગતના જીવો ઉપર ઉપકાર કરે, એ અમારો ધર્મ છે, મધુરી ! મારા જ્ઞાન અને સલાહથી રાજકુમારનું હિત થતું હશે, તે હું જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરવાને અને યોગ્ય સલાહ આપવાને તૈયાર છું.” . એટલું કહીને સન્યાસીએ પિતાની આંખો બંધ કરી અને કેમ જાણે સમાધિમાં હેય નહિ, એ દેખાવ ધારણ કર્યો. વીરમ અને મધુરી સન્યાસી તરફ એકધ્યાને જોઈ રહ્યા હતા, પરંતુ ઉભયનું દૃષ્ટિબિન્દુ જુદું જુદું હતું. આ ક્ષણવાર પછી સમાધિમાંથી જાગૃત થઈને તથા આંખો ખેલીને સન્યાસીએ ગંભીર નાદથી કહેવા માંડયું. “રાજકુમાર! આપની ચિંતા વાસ્તવિક છે. રાજા વીરધવળજી પરતંત્ર છે અને વસ્તુપાળ તથા તેજપાળ એ ઉભય બંધુઓ ધોળકાના સ્વતંત્ર રાજા જેવા છે. વળી તેઓ. આપના ભાઈ વીસલદેવને જ રાજ્યગાદી અપાવવાના પ્રયાસમાં છે. માટે આપે બહુજ સાવધાન રહેવાની અગત્ય છે. મારું કથન આપને લાગે તે આપ સરદાર જયંતસિંહને આપના પક્ષમાં લેવાનો પ્રયાસ કરે; કારણકે બધા સંયોગો જોતાં તે આપને ખરો સલાહકાર અને મદદગાર થઈ પડશે, એમ મને જણાય છે. તેને જોકે રાજદ્રોહી ગણવામાં