________________ 54 - * વીરશિરોમણિ વસ્તુપાળ. જેવાથી જ તેને કોઈ ઓળખી શકે તેમ નહોતું અને બીજી નવજુવાન બાળા તે તેના પહેરવેશ ઉપરથી સંસારત્યાગ સંન્યાસીની જ જણાતી હતી. પૂજારીનાં કથન પછી જયદેવ કેટલીકવાર પર્યત કાંઈ બોલ્યો નહિ, એટલે પેલી સ્ત્રીએ પૂજારી તરફ જોઈને કહ્યું “પૂજારી ! આ સામે ઊભેલા પુરૂષ કેણુ છે અને અમારી ઓળખાણ શા માટે મેળવવા માગે છે ? " પૂજારીએ તરતજ જવાબ આપે. “એ પુરૂષ તે આ નગરના અધિકારી છે, પરંતુ તે તમારી ઓળખાણ શું કારણથી જાણવા માગે છે, એની મને ખબર નથી.” તે સ્ત્રીએ જયદેવને પુછયું “અમારી ઓળખાણ મેળવવાને આપ માગે છે શું?” જયદેવ જરા શરમાય. તે સ્ત્રીની ઓજસપૂર્ણ મુખમુદ્રા જોઈને તેને લેભ થયો. તેણે ધીમા સ્વરે જવાબ આપતા કહ્યું “હું તે પૂજારીને સહજ પૂછતો હતો કે તમે તથા વીણું બજાવનાર સ્ત્રી કોણ છે. તમારી - ઓળખાણ મેળવવાનું મને કાંઈ ખાસ કારણ નથી.” “બહુ સારૂ” એટલું કહીને તે સ્ત્રી તથા તેની સાથેની બીજી જુવાન સ્ત્રી અને મંદિરના મુખદ્વારમાંથી બહાર નીકળી નગર તરફ રવાના થઈ ગઈ. તે પછી જયદેવ પણ ઘેડેસ્વાર થઈને ત્યાંથી ચાલ્યો ગયે, તે તેના આવાસે આવ્યો, પણ તેનું મન તેના તાબામાં નહતું. રૂપની લાલસાવાળું તેનું ચંચળ મન પેલી જુવાન બાળાનાં રૂપમાં પરોવાઈ ગયું હતું અને તેને પ્રાપ્ત કરવાં માટે અનેક પ્રકારની અવનવી કલ્પનાઓ કરતું હતું. મેનકા અસાધારણ સૌંદર્યવતી હતી અને સ્વાભાવિક રીતે તેને કંઠ અત્યંત મધુર હતા. પરંતુ જયદેવે આજે જે જુવાન બાળાને જોઈ હતી, તેના નિર્મળ રૂપ-લાવણ્ય આગળ અને તેના સુમધુર કંઠ આગળ મેનકા કાંઈ હિસાબમાં નહતી. રૂપના પ્યાસી જયદેવનું મસ્તક ભ્રમિત. થઈ ગઈ હતું અને તેથી તેણે ધુનમાં ને ધુનમાં તે બાળાને ગમે તે ભેગે મેળવવાની પ્રતિજ્ઞા કરી. - હવે જગત ઉપર રાત્રિનું સામ્રાજ્ય જામી ગયું હતું. આ વખતે જયદેવ મેનકાની પાસે હંમેશ જતો હતો. આજે પણ તે તેની પાસે જવાને નીકળે. પિતાની સાથે તેના એક વિશ્વાસુસેવકને લઈને મકાનમાંથી રવાના થયે. મેનકાના માટે એક જૂદું મકાન લેવામાં આવ્યું હતું. તે જયદેવનાં