________________ શંખ અને સદીક. . i85 “વસ્તુપાળનો બનેવી ?" શંખે આશ્ચર્ય દર્શાવ્યું. “હા.” તે ઉત્તર આપે. “પણ તે જુવાન વયનો અને અનુભવહિન છે. વસ્તુપાળ તેને માત્ર પોતાને આપ્તજન જાણુને જ રાજની સેવામાં રાખે છે.” “તું ખબર તે ઠીક લાવ્યો છું.” શંખે કહ્યું. “પણ ખંભાતનાં સૈન્યના સેનાપતિ તરીકે કાણુ કામ કરનાર છે, એ સંબંધમાં તેં કાંઈ તપાસ કરી છે કે નહિ ?" “એ સંબંધમાં પણ મેં તપાસ કરી છે.” દૂતે જવાબ આપતાં. કહ્યું. “ખંભાતી સૈન્યના સેનાપતિ તરીકે ચાચિંગ મંત્રી તથા ઉપસેનાપતિ તરીકે ભુવનપાળ સરદારને નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે, એવું મારા જાણવામાં આવ્યું છે.” " એ ચાચિંગ મંત્રી કોણ છે ?" શંખે પ્રશ્ન કર્યો. - - - “એના સંબંધમાં હું કાંઈ વધારે જાણતો નથી; પરંતુ તે પ્રૌઢ, અનુભવી અને મુત્સદી મંત્રી છે તથા યુદ્ધમાં દુર્જાય છે, એટલું તપાસ ઉપરથી હું જાણું શક્ય છું.” દૂતે જવાબ આપે. વસ્તુપાળ ભાઈ તેજપાળ આ યુદ્ધમાં ભાગ લેવા આવવાનો છે કે નહિ ?" શંખે બીજે પ્રશ્ન કર્યો. એ સબંધી મને ચોક્કસ હકીકત મળી નથી. " દૂતે ઉત્તર આપે. “પણ તે ઘણે ભાગે ધોળકામાં જ રહેશે, એમ સાંભળવામાં આવ્યું છે. " ઠીક.” શંખે સંતોષ દર્શાવતાં કહ્યું. “તેં કરેલી તપાસ ઘણું ઉપયોગી છે અને તે માટે તારી યોગ્ય કદર થશે. મુસાફરીના શ્રમથી તું કંટાળી ગયો હશે; માટે હવે તું જા અને આરામ લે.” દૂત નમન કરીને ચાલ્યો ગયો અને શંખ તથા સદીક વાર્તાલાપ કરતાં આગળ ચાલ્યા. સદીકને વિચારમાં પડેલે જોઈને શંખે પૂછ્યું. “શા વિચારમાં છે, મિત્ર ?" એજ કે આ યુદ્ધમાં વિજય કોને થશે અને મારું વેર વળશે કે કેમ ?" દીકે સ્પષ્ટ ઉત્તર આપે. શંખ હ. તેણે ખુંખાર કરીને કહ્યું “વિજય આપણેજ છે. મારાં બાહુબળ આગળ વસ્તુપાળ, ચાચિંગ વગેરે કાંઈ વિસાતમાં નથી અને તેના સૈનિકમાં દમ નથી. જે સમયે અગ્નિસમા મારા સૈનિકે બં