________________ વીરશિરોમણી વસ્તુપાળ. ભાતના સૈનિકે ઉપર તુટી પડશે, તે સમયે તમે જોઈ શકશો કે શંખ અજ્ય છે; તેને વસ્તુપાળ જે શ્રાવકમંત્રી જીતી શકે તેમ નથી.” એમ કહી શંખ સદીકને સાથે લઈ તેનાં સૈન્યની તપાસ કરવા છાવણીમાં ચાલ્યો ગયો. -- @ -- પ્રકરણ 12 મું. હિંમતવાન જયદેવ. ખંભાત નગરમાં આજ બીજે ઉત્સવ હતું. પ્રથમ ઉત્સવ મહામાત્ય વસ્તુપાળનું ધોળકાથી આગમન થયું ત્યારે ઊજવાયા હતા અને આ દ્વીતિય ઊત્સવ વસ્તુપાળે શંખ ઉપર મેળવેલા અપૂર્વ વિજયને ઊજવાતું હતું. સરદાર શંખ ઘણો જ બળવાન અને વીર્યવાન હતો અને તેના ઉપર વિજય મેળવે, એ કાર્ય સરલ નહેતું; તોપણ વસ્તુપાળે યુદ્ધકળાથી શંખને જીવનમુકત કરીને અપૂર્વ વિજય મેળવ્યો હતો. આ યુદ્ધમાં વસ્તુપાળના અનેક સૈનિકે અને મંત્રી ચાચિંગ, સરદાર ભુવનપાળ ઈત્યાદિ સામતો કામ આવી ગયા હતા. શંખનું સૈન્ય અને તેના સામતિની પણ તેવી જ દશા થઈ હતી; તોપણ શખના બળ આગળ વસ્તુપાળના સામતિ અને સૈનિકે લાચાર બની ગયા હતા અને શંખને વિજય થવાને પૂરતો સંભવ હતા; પરંતુ સેનાપતિનું પદ સંભાળી વીરશિરોમણિ વસ્તુપાળ જ્યારે યુદ્ધમાં ઉતર્યો; ત્યારે લડાઈનું સ્વરૂપ બદલાઈ ગયું અને છેવટ વસ્તુપાળની છત થઈ અને તેથી ખંભાત નગરમાં આજે અલૌકિક ઉત્સવ ઊજવાત. હતો. વિજયના ગૌરવ માટે રાજગઢમાં રાજસભા ભરવામાં આવી હતી અને ત્યાં વિજયી સનિકને અને બહાદુર સામે તેને માન અકરામ આપવાની ગોઠવણ કરવામાં આવી હતી. - રાજ્યકાર્યથી નિવૃત્ત થઈને વસ્તુપાળ જ્યારે તેના આવાસે આવ્યો, ત્યારે મધ્યાહનો સમય થઈ ગયો હતો અને તેથી તેણે થોડી વાર આરામ લેવાનો વિચાર કર્યો. વો ઊતારીને તે શયનગૃહમાં ગમે તે ત્યાં તેની જીવનસખીઓ લલિતા અને સૌખ્યલતા તેની રાહ જોતી અને પરસ્પર હાસ્યવિનોદ કરતી બેઠેલી હતી. વસ્તુપાળ યુદ્ધમાં જેવો બહાદુર અને કૃતાંત કાળ સમે હતા, તેમજ તેના ગૃહસંસારમાં નમ્ર અને