________________ 122 વીરશિરોમણિ વસ્તુપાળ. તે એલીજ દેવના આવાસે ગઈ અને સીધી જયદેવ જે ખંડમાં સુતે. હતું, ત્યાં પહોંચી. ત્રિને પ્રથમ પ્રહર વ્યતિત થઈ ગયે હતો અને બીજો પ્રહર પણ વ્યતિત થવાની તૈયારીમાં હતા, જયદેવ પલંગ ઉપર અર્ધનિન્દ્રામાં પડ્યો હતા. મેનકાએ પલંગ પાસે જઈ જયદેવનાં મુખનું અને પછી સમસ્ત શરીરનું એકવાર ધ્યાનપૂર્વક અવકન કર્યું અને ત્યારપછી ઉતાવળા પણ શાંત અવાજે બુમ મારી. “જયદેવજી!” જયદેવ ડીવાર પહેલાંજ સુતો હતો એટલે તે ભરનિદ્રામાં પડેલ નહતો. પિતાનું નામ સાંભળીને તે સફાળા જાગી ઉઠે અને આ બેલીને આમતેમ જોયું. પલંગ પાસે મેનકાને ઉભેલી જોઈ તેને જરા આશ્ચર્ય થયું. પાંચ દિવસે આમ અચાનક અને મોડી રાતે તે ક્યાંથી અને કેમ આવી હશે, એ વિષે તે વિચાર કરવા લાગે. જયદેવને જાગૃત થયેલે તથા પોતાની સામે આશ્ચર્યથી જેતે જોઈને પૂછ્યું. “શું જૂઓ છે, જયદેવ ! હું મેનકા છું—એને તમે ઓળખતા નથી કે આમ આશ્ચર્યથી જોઈ રહ્યા છો ?" હું તને ઓળખું છું, મેનકા!” જયદેવે કહ્યું. “પણ મારા આશ્ચર્યનું કારણ બીજું છે. તું ધારે છે, એ મારા આશ્ચર્યનું કારણ નથી.” “ત્યારે તમારા આશ્ચર્યનું કારણ શું છે?” મેનકાએ પ્રશ્ન કર્યો. જયદેવે ઉત્તર આપ્યો. “પ્રથમ તે આજ સુધી તું ક્યાં હતી અને બીજું તારામાં આટલો બધે ફેરફાર શાથી થવા પામે છે, એ મારા આશ્ચર્યનું કારણ છે.” મેનકાએ તરતજ કહ્યું. “મારી તબિયત છેલ્લા ચાર દિવસથી જરા નરમ હતી, એ તમારા જાણવામાં છે, એટલે આજ સુધી હું કયાં હતી, એ સંબંધી તમારા આશ્ચર્યનું કારણ વ્યાજબી નથી, તેમજ મારામાં ફેરફાર શાથી થવા પામ્યો છે, એ સંબંધી આશ્ચર્યનું કારણ પણ વ્યાજબી નથી; કારણકે મારામાં કોઈ ફેરફાર થયો હોય, એવું જાણમાં આવ્યું નથી.” તારી તબિયત નરમ હતી, એ મારા જાણવામાં આવ્યું હતું અને એથી કરી તું બહાર નીકળી નહિ હોય, એ બનવાજોગ છે; પરંતુ તે મને મળવાની ના પાડી, તેથી મને તે વખતે આશ્ચર્ય થયું હતું અને બીજું આશ્ચર્ય અત્યારે તને જેવાથી થાય છે.” જયદેવે પલંગમાં જ બેઠા થઈને કહ્યું. કોઈ દિવસ નહિ ને આજે મને જેવાથી તમને આશ્ચર્ય થાય છે, એ નવાઈની વાત છે.” મેનકાએ ગંભીરતાપૂર્વક કહ્યું. .