________________ દુનું દમન દેવજીએ તેમના તરફ જોઈને કહ્યું. “જી, ના. મારે કાંઈ ખાનગી વાત કહેવાની નથી. મારે તો એક બાબતમાં ફરિયાદ કરવાની છે.” બેસે.” વસ્તુપાળે સલક્ષ અને જયદેવને અનુલક્ષીને કહ્યું. અને પછી દેવજીને પૂછયું. “શી ફરિયાદ કરવાની છે અને કાની વિરૂદ્ધ ?" દેવજીએ ક્ષણવારપર્યત વિચાર કરીને કહેવા માંડયું. " મંત્રીશ્વર ! મારે જે ફરિયાદ કરવાની છે, તે આ નગરના ધનાઢય મુસલમાન વ્યાપારી સદીની વિરૂદ્ધની છે. હકીકત એવી છે કે અમે આ નગરના રહેવાસી છીએ. મારા પિતા સગર નિર્ધાનાવસ્થામાં આવી જવાથી અને મારાં કુટુંબન નિર્વાહ ચલાવવા માટે વહાણવટી સદીની સેવાવૃત્તિ કરતા હતા. આ સદીક વહાવ્રટી કેટલાક વર્ષોથી આ નગરમાં આવીને રહેલ છે અને તેનો વ્યાપાર બહોળો હોવાથી તથા તેનાં વહાણે દેશપરદેશમાં જતાં હોવાથી તે મારો શ્રીમંત બની ગયો છે. ધનના મદથી તે એટલે બધો અભિમાની બની ગયો છે કે સર્વ કેને તૃણ સમાન ગણે છે અને રાજના અધિકારીઓની પણ પરવા કે દરકાર કરતો નથી. મારા પિતા આ વેપારીની ચાકરી કરતા હતા. એક દિવસે મારા પિતા પિતાના શેઠના વેપારને માટે સમુદ્રમાર્ગો પરદેશ ગયા અને ત્યાં કેટલાક સમય રહી ઘણું ધન પેદા કરીને પાછા આવ્યા. તેમણે પેદા કરેલું બધું ધન સદીકને આપી દીધું હતું; તો પણ કઈ દુર્જનની સલાહથી મારા પિતા ઉપર શંકા લાવીને તેણે અમારું સર્વસ્વ લુંટી લીધું અને ગુપ્ત રીતે મારા પિતાનો વધ કરાવી નાંખે. આ પ્રમાણે તેણે અમારા ઉપર અન્યાય ગુજાર્યો છે અને એટલા માટેજ હું આપની પાસે ન્યાય મેળવવાને આ વ્યો છું. આપ આ નગરમાં પધાર્યા, તે પહેલાં મેં શ્રીમાન સલક્ષ મહેતા પાસે આ બાબતમાં ફરિયાદ કરી હતી. પરંતુ તેમણે આજપર્યત એ વિષયમાં કાંઈ કર્યું હોય, એમ મને જણાતું નથી. હવે તે આપ મારી હકીકત ધ્યાનમાં લઈ મને ન્યાય આપશે, તો હું આપનો ઉપકાર જીવનભર ભૂલીશ નહિ.” દેવજીની હકીકત સાંભળીને વસ્તુપાળ વિચારમાં પડી ગયે. ક્ષણ વાર રહી તેણે સલક્ષને પૂછ્યું. “દેવજીની આ હકીકત સત્ય છે કે તેણે તમારી પાસે ન્યાય મળવા વિનંતિ કરી હતી ?" “તેણે મારી પાસે ફરિયાદ કરી હતી, પરંતુ આપની સ્વારી