Veer Shiromani Vastupal Part 02

SR No.: 006162
Original Sutra Author: N/A
Total Pages: 200
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 21

શ્રી વિજયસેનસૂરિ. 13 ઘટે છે અને જે તે એ વિચાર કરીને કાર્યમાં જોડાય છે, તે તેનાથી અહિંસાનું કેટલેક અંશે પાલન થઈ શકે છે. સંસારી માણસે વ્યવહાર ધર્મનાં અંગે ગમે તેવું કામ કરતી વખતે અહિંસાના સૂત્રને સતત સ્મરણમાં રાખવાનું છે. તેણે માનવ જીવનના આવશ્યકીય ગુણ-દયા, પ્રેમ, મૈત્રી કરૂણા અને સ્નેહ-ઇત્યાદિને કદિ પણ ત્યાગ કરવાનો નથી; કારકે એ ગુણો વિના અહિંસાનું પાલન થઈ શકતું નથી.” એ પ્રમાણે કહીને આચાર્યો મંત્રીશ્વરના સામે જોયું. મંત્રીશ્વર તથા નગરશેઠ આચાર્યની અમૃતવાણીને એકધ્યાને સાંભળી રહ્યા હતા. તેમનું સ્થિરચિત્ત જોઈને આચાર્યો આગળ ચલાવ્યું. " હવે પ્રસંગોપાત અહિંસાના વિષયમાં એક બીજી વાત પણ સ્પષ્ટ કરવાની અગત્ય છે. કેટલાકની એવી માન્યતા છે કે અહિંસાના સેવનથી માણસ નિર્બળ અને આત્મઘાતી બની જાય છે. આ કથનની પુષ્ટી માટે તેઓ એવી દલીલ કરે છે કે જે માણસ અહિંસક બને, તો તે પોતાનું રક્ષણ કરી શકતો નથી અને ધીમે ધીમે નિર્બળ બનીને કશા કામને રહેતો નથી. આ કથન અને તે માટેની દલીલ કેટલાં અસત્ય છે, તે સહજમાં સમજી શકાય તેમ છે. ખરી રીતે તે અહિંસાનાં સેવનથી જ માણસ સબળ અને આત્મરક્ષક બની શકે છે. પ્રથમ તો અહિંસક માણસને દુશ્મનો જ હોતા નથી, અને કદાચ હોય છે, તે તેઓ તેનો વિનાશ કરી શકતા નથી, કારણ કે અહિંસક માણસને પ્રભાવજ એ છે કે તેની પાસે શત્રુઓ જઈ શકતાજ નથી અને જાય છે તે તેઓ તેને નુકશાન કરી શકતા નથી. અહિંસાનાં સેવનથી મનુષ્યમાં પ્રેમ અને કરૂણે ઈત્યાદિ સદગુણેનો વાસ થતો હોવાથી તેનો સ્વભાવ ઉદાર અને ક્ષમાશીલ બને છે. સર્વ કઈ જાણે છે કે ઉદારતા અને ક્ષમા એ વીર પુરૂષોને સ્વભાવ છે અને લેભ અને વેર એ કાયર પુરૂષોનો સ્વભાવ છે. હિંસાનાં સેવનથી માશુસ લેભી અને વેરી બને છે અને અહિંસાનાં સેવનથી પ્રેમી અને કરૂણાળુ બને છે, એ આ ઉપરથી સ્વતઃ સમજી શકાય છે અને તેથી અહિંસાથી માણસ નિર્બળ અને આત્મઘાતી બને છે, એ દલીલ કેટલી અસત્ય અને નિમૂળ છે. એ સમજાવવાની અગત્ય રહેતી નથી. વસ્તુતઃ તે અહિંસાના પાલનથી જ માણસ ખરેખરે વીર અને સબળ બની શકે છે અને તેથી અહિંસકવૃત્તિ એ માનવજીવનમાં કેટલી આવશ્યકીય છે, એ સહજમાં સમજી શકાય તેમ છે. હિંસકવૃત્તિ એ માનવજીવનની અવનતિનું પગથીયું છે, કારણ કે તેવી