Book Title: Trishashti Shalaka Purush Charitra Part 02
Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Arihant Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032705/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI SiISaSTi zalAkA paBE caMraga JEEL prakAran. uG!JkArA, TalELCHE Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI triSaSTizalAkA puruSa caritra. parva 3-4-5-6 ThuM zrI AdIzvarajI ane bharatacakrInuM caritra tathA zrI ajitanAthajI ane sagaracakrInuM caritra. kalikAlasarvajJa A. zrI hemacaMdrAcAryaviracita saMskRta padyAtmakanuM gujarAtI bhASAMtara. prakAzaka zrI jainadharma prasAraka sabhA (bhAvanagara)nA saujanyathI arihaMta prakAzana amadAvAda navI AvRtti caitra suda-15 saMvata 2041 kiMmata-rUA. 200=00 (seTanA) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : arihaMta prakAzana 711, jaina cAlI, khamAsA geTa sAme, amadAvAda-380001 mukhya vikretA : sarasvatI pustaka bhAra hAthIkhAnA, ratanapALa, amadAvAda-380001 phezana naM. 336629 sAmacaMda DI. zAha jIvana nivAsa sAme, pAlItANA zrI pArzvanAtha jaina pustaka bhaMDAra, phuvArA sAme, taLeTI roDa pAlItANA 1 luM 1 2 nuM 1 3 svargastasya gRhAMgaNaM sahacarI sAmrAjyalakSmIH zubhA / saubhAgyAdiguNAvalivilasati svairaM Sapurvezmani // saMsAra: sutaraH zivaM karatalakoDe luThatyaMjasA / yaH zraddhAbharabhAjanaM jinapateH pUjAM vidhatte janaH // 1 // zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritranA daza parvamAM samAvelA caritronu yaMtra. pa. tIrthaMkara cakravo. vAsudeva baLadeva kula cirA 1 O . ra 1 2 8 pamuka na ? * *y `ry >> % % % ? 9 10 mu 8 1 24 mudraka- pI. je. zAha 7 g 1 4 2 1 d anya prAptisthAna jaina prakAzana madira dAzIvADAnI` peALa, amadAvAda-1 12 . . 5 1 1 deg . 9 o IM pa g zrI pArtha prakAzana nIzApeALa, jhaverIvADa, rIlIpharADa, amadAvAda-380001 DIlakSa prinTa, ghIkAMTA rADa,--nagarazeThanA vaDA amadAvAda-1 prativAsudeva O . 5 . 2 1 1 megharAja jaina pustaka bhaMDAra gADIjInI cAla, pAyadhunI muMbaI-2 d O sevatIlAla vI. jaina 20, mahAjanagalI, jhaverI bajAra mukhaI-2 22 2 14 4 2 63 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA (noMdha : agAu A graMtha zrI jainadharma prasAraka sabhA-bhAvanagara taraphathI taiyAra thaI chapAyo hato. te sabhAe te vakhate A graMthanI prastAvanArUpe je lakheluM, temAMthI sAra bhAga ahIM uddhata karyo che -) jenA pustakamAM je jJAnano bhaMDAra samAyelo che tenA cAra vibhAgo karavAmAM AvyA che. dravyAnayoga, kathAnayoga, gaNitAnayoga ane caraNakaraNAnuga dravyAnuyogamAM philosophI eTale vastusvarUpanuM jJAna AvI jAya che. jIva saMbaMdhI vicAra, SaTdravya saMba dhI vicAra, karma saMbaMdhI vicAra ane TUMkAmAM kahIe to sarva vastuonI utpatti, sthiti, nAza vigerene tAvika bedha-eno A vargamAM samAveza thAya che. A anuyoga bahu kaThIna che ane tene sarala karavAnA upAyo AcAryoe yojyA che. A anugamAM atIndriya viSayono samAveza thaI jAya che, ane tethI tenuM rahasya samajavAmAM muzkelI paDe e tadana svAbhAvika che. tyArapachI kathAnuyoga Ave che. A jJAnanidhimAM mahAtmA puruSonAM jIvanacaritro ane te dvArA upadeza-prasAdI cakhADavAmAM Ave che. trIjA anugamAM gaNita viSaya Ave che. temAM gaNatarIne viSaya eTale kSetranuM pramANa, jyotiSacakranuM varNana ItyAdi aneka hakIkta Ave che temaja ATha prakAranA gaNitano paNa temAM samAveza karelo che. cothA anugamAM caraNasIrI ane karaNasIttarInuM varNana ane saMbaMdhI vidhi vagere batAvela che. A cAra anuyoga para sUtro ane aneka graMtha lakhAya che temAMthI ghaNAno nAza thaye che, chatAM paNa haju ghaNA jaina graMtho vidyamAna che ane te sarvamAM eka athavA tethI vadhAre anuga para vivecana karavAmAM AveluM hoya che. ame atre prayAsa karI je bhASAMtara bahAra pADyuM che te graMtha caritAnuyegano che. caritAnuyogathI lAbha e che ke te sAdhAraNa vyakti ane vidvAna sarvane ekasarakho lAbha karI zake che. sarva manuSyAnuM buddhibaLa sarakhuM kAma karI zakatuM nathI. ane khAsa karIne dravyAnuga jevA gahana viSayamAM to taddana sAmAnya buddhi bahu ochuM kAma karI zake che. avalokana karanArAone joyuM haze ke jyAre dhArmika kIDA savAlo para vyAkhyAno cAle che tyAre keTalAka bagAsAM khAya che, paNa kathAno viSaya para sarvane eka sarakho AnaMda Ave che; eTaluM ja nahi paNa te ja kathA ghaNA rasathI yAda rAkhI sAMjanA gharanAM mANasone, pADozIne athavA devamaMdiramAM bIjAone saMbhaLAvavAmAM Ave che ane tenA sAMbhaLanArAo AnaMda pAme che. dIgha avalokana karanArA zAstrakAre manuSyasvabhAvanI A kucI pAmI gayA ane teno lAbha levAno pUrato vicAra karyo. tene loko upara upakAra karavAnI ekAMta buddhi hatI ane te uttama hetuthI doravAIna teoe kathAno sAthe dharmanAM mukha pharamAno, vartAnanA UMcA niyamo ane jIvananA UMcA udeze joDI dIdhA. A to spaSTa vAta che ke-eka manuSyane ema kahevAmAM Ave che pramANikapaNe jIvana gALavAmAM bahu lAbha che tenA karatAM pramANikapaNe jIvana gALanAra amuka vyaktine amuka vadhAre lAbha thayo che, ema batAvI ApavAmAM Ave to te tenA para vadhAre asara kare che. A niyamane anusarIne ja uttama puruSonI kathAo racavAmAM AvI che. jyAre lekamAM dravyAnuyogano viSaya vaMcAta ocho thato gayo, loko jyAre A agatyanA viSayanA abhyAsamAM ochA thavA lAgyA tyAre AcAryoe banelA banAvanI upayogI kathAo sAthe dhArmika viSaya joDI dIdhA, ane saMskRta gadya tathA padyamAM kathArUpe bedhadAyaka vRttAMto mUkI dIdhAM. chevaTe prAkRtamAM paNa kathAo racI, ane Akhare abhyAsa bahu maMda sthiti para AvI gayo tyAre rAsa vigere paNa prAkRta ane gujarAtImAM cavAmAM AvyA. A kathAnuyogathI aneka jIvo para upakAra thayo ane thAya che. bekana tattvajJAnanA abhyAsane Drylight kahe che ane tenA tarapha lokonuM dhyAna eAchuM kheMcAya e tadana banavAjoga che, paNa kalpanAzakti sAmAnya vyaktimAM vadhAre baLavAna hoya che ane kathAnuyeAgamAM kalpanAzaktino bahu upayoga karavo paDe che; tethI te sAmAnya vargane bahu AnaMda Ape che. ATalA uparathI jaNAyuM haze Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke kathAnuyoga sAmAnya buddhinA mANaso para bahu lAbha kare che. buddhibaLane vaibhava dhAraNa karanArane paNa te bahu asara kare che; kAraNa ke thAkelA magajane tethI vizrAMti ane Teke maLe che. AvI rIte kathAnuyogathI sarvane ekasarakho lAbha maLe che, tethI tenuM upayogIpaNuM jainagraMthakAre sArI rIte asalathI ja svIkAratA AvyA che. . hemacaMdrAcArya eka mahAna AcArya thaI gayA che. teoe kumArapALa rAjAne bAdha ApI, jainadharmI banAvI, AkhA dezamAM jenadharmane vijayavAvaTo pharakAvyo che ane teone upakAra eTalo badhe che ke atyAre koI paNa jaina teonuM nAma bahu magarUbItho leze. A mahAna AcAryane kumArapALa bhUpALe vinaMti karI te parathI A graMtha daza parva (vibhAga)mAM lakhAye ema jaNAya che. A saMbaMdhamAM teo pote ja dazamA parvanI prazastimAM lakhe che ke-"cedo, dazA, mAlava, mahArASTra, siMdhu ane bIjA dagama dezone potAnA bhajavIryanI zakitathI harinI jema jItanAra, paramArNata, vinayavAna ane caulukAnA kuLamAM thayelA kumArapALa rAjAe eka vakhate te (hemacaMdra) sUrine namIne kahyuM kesvAmina ! niSkAraNa upakAra karavAnI buddhivALA Apano AjJAthI narakagatinA AyuSyanAMnimittakAraNa mRgayA, ghata, madirA vigere dargaNono mArI pRthvImAMthI meM niSedha karyo che tathA putrarahita mRtyu pAmelAnuM dhana leve paNa me choDI dIdhuM che ane badhI pRthvI aUtanA cAvaDe suzobhita karI dIdhI che te have huM sAMpratakALamAM saMpratirAja jevo thayo chuM. agAu mArA pUrvaja siddharAjanI bhaktiyukta yAcanAthI vRttiyukta sAMga vyAkaraNa (siddhahaimavyAkaraNa) Ape raceluM che, mAre mATe nirmaLa yogazAstra raceluM che ane lokone mATe prayAzrayakAvya, chaMdAnuzAsana, kAvyAnuzAsana ane nAmasaMgraha (abhidhAnaciMtAmaNi vigere kaSa) pramukha bIjA zAstro paNa racelA che. te svAmin ! tame svayameva lake para upakAra karavA mATe sajaja thayA che, tathApi mArI prArthanA che ke-mArA jevA manuSyone pratibaMdha thavA mATe saTha zalAkA puruSonAM caritra prakAza karo." kumArapALa rAjAnA AvA AgrahathI zrI hemacaMdrAcAryo dharmopadeza jenuM eka pradhAnaphaLa che evuM A triSaTi zalAkA puruSa caritra vANInA vistAramAM sthApita karyuM. AvI rIte kumArapALanA AgrahathI lakhAyeluM A graMtha atyuttama hoya temAM kAMI paNa navAI nathI. kalikALasavAnuM biruda dhAraNa karanAra mahAtmAne lekha ane kumArapALa jevA paramahaMta rAjAnA AgrahathI ane tene baMdha thavAnA uddezathI lakhAyelo graMtha kAvyacamatkRtine ane kathAviSayane namUno bane emAM kAMI paNa Azcarya jevuM nathI. A graMthanI khUbIo tarapha dhyAna ApIe te temAM hemacaMdrAcAryanI buddhinI vizALatA, vistRta smaraNazakti ane prazaMsanIya pRthakkaraNa zakti e khAsa dhyAna khecanArA thaI paDe che. hemacaMdrAcArya pite vyAkaraNa, keSa, kAvya ane alaMkAranA kartA hovAthI teomAM zabdoSa Ave ke tANItoDIne Azaya lAvavAno aphalita prayAsa karavo paDe evuM te saMbhavita ja nathI. A graMthamAM eTalAM badhAM caritrAno samAveza karavAmAM Avyo che ke vAMcanAra vicAramAM paDI jAya che. rathAnanAM vaNane ane lazkaranI bhUharacanA tathA senAnA pravAsanuM varNana abhUta ApeluM che. prabhunA kalyANakonA mahotsava, cakIno digavijaya ane devakRta samavarasaNanI racanAnuM cittAkarSaka varNana vAMcatAM te samaye, te sthAna, te citra hRdaya para khaDuM thAya che ane jarA paNa lAgaNIvALA manuSya ApaNA lake cothA ArAnuM sukha kahe che teno kSaNabhara anubhava kare che. atra tenuM vizeSa vivecana na karatAM vAMcanAranI kalpanAzakti para cheDI bIjI rIte vicArIe te dareka prabhunI inTe karelI stuti ane dareka prabhunI dezanA para khAsa dhyAna kheM'cAya che. A graMthanA mULa daza vibhAga karelA che ane tene parva evo saMjJA ApelI che. te daza parvemAM sUrie evI khUbI karI dIdhI che ke tethI sarvA siddhAMtanuM rahasya samajAI jAya. judA judA prabhunI dezanAmAM nAnuM svarUpa, kSetrasamAsa, jIvavicAra, karmasvarUpa, AtmAnuM astitva, bAra bhAvanA, saMsAra para vairAgya, jIvananI asthiratA ane TUMkAmAM bedha temaja jJAnanA sarva viSayo evI saraLatAthI ane cittAkarSaka bhASAmAM samAvyA che ke kathAnuyogane UMcAmAM UMco lAbha ApavA sAthe bahu bhAre badhA ApI vAMcanArane potAnI pharaja tarapha jAgRta karI dIdhA che. A prasaMge eTaluM lakhavuM vAstavika che ke Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 kathAnuyAganA citrakAra tarIke hemacaMdrAcAryAM pUrepUrA kuMtehamada utaryAM che, ane tenu citra taddana doSarahita hAI vAMcanAra ane sAMbhaLanArane AnaMda sAthe madha Ape che. kavi tarIke teonI kutteha pAzcimAtya vidvAneA paNa svIkArI cUkayA che ane pariziSTa panI prastAvanAmAM preA. jekaiAkhI kavi tarIke temane uttama sthAna Ape che, te preAphesara temane mATe lakhe che ke "zabdAnuzAsana jevA mahAvyAkaraNanA racanAra, abhidhAnaciMtAmaNi jevA kASanA racanAra ane chaMdAnuzAsana jevA pi`gaLanA racanAra tathA kAvyAnuzAsana jevA kAvyo para graMthA racanAranI vidvattA kAi paNa prakAranI bhUlA dUra karavAne mATe pUratI hatI, chevaTe te lakhe che ke--Still he has done his work cleverly and he has succeeded in producing a narrative which the reader will paruse with as much pleasure and interest as many works of greater pretension. (ATalu` chatAM hemaca'drAcArye' A graMtha ati nipuNatAthI racelo che ane peAtAnI kathA vAMcakava samakSa mUkavAmAM teo eTalA badhA kuttebhAMda thayA che ke AthI vadhAre sArA granthe heAvAnA saMbhava na rAkhatAM apUrva pustakAnI jeTalA ja Ana Mda ane hAMzathI vAMcanAra A graMtha vAMcaze.)'' ame keTalIka tapAsa karyAM pachI evA niNaeNya para AvyA chIe ke A graMtha sAMvata 1220 mAM lakhAyA che. e sabadhI yAgya purAvA ane dalIlA zrI hemacaMdrAcAryAMnA caritramAM vistArathI ApavAmAM AvI che. rAjyavahIvaTanI dareka bAbata para dhyAna rAkhanAra, rAjyasabhAmAM dararAja janAra ane satata gra Mtha racavAnA abhyAsI evA asAdhAraNa muddhibaLavALA kalikALamAM sanatulya thayelA A sUrie rAjasabhAmAMthI upAzraye AvatAM ja hAthamAM kalama laI je anupama graMthA banAvyA che te kharekhara jaina kAmane mATa vArasA che ane te vArasA jALavI rAkhavA mATe jaina krame tatpara temaja magarUba thavu joIe. A pramANe daze parvanI upayAgitA ane graMthakartAnI khUbInu jarA jarA citra graMthanA daza paoNMmAM tresaTha mahApuruSonAM caritro kevI rIte samAvyAM che te batAvavAnI ' pahelA pamAM zrI AdIzvara prabhu ane bharatacakrI maLI e mahApuruSAnAM 2 khIjA pa`mAM zrI ajitanAthajI tathA sagaracakro maLI e mahApuruSonAM caritro che. ApI have A AvazyakatA che. caritro che. 3 trIjA parvamAM zrI saMbhavanAthajIthI zItaLanAthajI paryaMta AThe tIkAnAM caritro che. 4 ceAthA pamAM zrI zreyAMsanAthajIthI dharma nAthajI sudhI pAMca tIrthaMkarAnAM ane pAMca pAMca vAsudeva. khaLadeva ane prativAsudevanAM tathA maghavA te sanatakumAra e e cakrInAM maLI 22 mahApuruSAnAM caritra che. tIrthaMkara te cakrI 5 pAMcamA pa mAM zrI zAMtinAthanu ja caritra che, paNa tee eka lavamAM ema e padavIvALA thayelA hAvAthI e caritra gaNelAM che. chaThThA pa`mAM zrI kuMthunAthajIthI munisuvratasvAmI payaMta cAra tIrthaMkarAnAM, cAra cakrInAM ane e-khe vAsudeva, baLadeva ane prativAsudevanAM maLI kula 14 mahApuruSonAM caritro che. temAM paNa cAra cakrImAM e teA kuMthunAthajI tathA aranAthajI ja te bhavamAM cakrI paNa thayelA hAvAthI temane gaNelA che. 7 sAtamA pa'mAM zrI neminAthajI, dazamA tathA agiyAramA cakrI ane AThamA khaLadeva, vAsudeva ane prativAsudeva-rAma, lakSmaNa tathA rAvaNanAM ciratra maLI 6 mahApuruSAnAM caritro che. A padegtA moTo bhAga rAmacadrAdinAM cAritramAM zakAyelA hAvAthI te jaina rAmAyaNa tarIke oLakhAya che. AThamA pamAM zrI neminAthajI tathA navamA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva-kRSNa, khaLabhadra tathA jarAsa`dhanA maLI 4 mahApuruSAnAM caritro che. pAMDavA neminAthajInA samakAlIna hovAthI temanAM caritrone samAveza paNa A parvamAM karelA che. 9 navamA pamAM zrIpArzvanAthajI tathA brahmadatta nAmanA bAramA cakrInA maLI e mahApuruSAnAM caritro che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dazamA pa+mAM zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMtanuM caritra ja che, paNa prasaMgeApAta zreNika, abhayakumArAdika aneka mahApuruSAnAM ghaNAM vistAravALA caritro temAM ApelAM che. A parva badhA paryAM karatAM meTTu che ane zrI vIrabhagavatanuM caritra ATalA vistArathI khIjA koI graMthamAM upalabdha nathI. A pramANe daza pamAM maLI 63 zalAkA puruSAnAM caritronA samAveza karavAmAM AvelA che. tenu yaMtra paNa A prastAvanAnI prArabhamAM Apelu che. A tresaTha mahApuruSA zalAkA puruSa' eTalA mATe kahevAya che ke temanA mekSagamananA ceAsa nirNaya thayelA che. cAvIza tIrthaMkarA te tadbhavameAkSagAmI hoya che, cakravattAmAM je te bhavamAM cAritra grahaNa kare che te svage athavA meAkSe jAya che ane je sAMsAramAM ja rahe che te narake jAya che. A ceAvIzImAM thayelA 12 cakrImAMthI subhUma ne brahmadatta e cakrI mahApApArabha karI narake gayelA che, paNa te AgAmI bhave avazya meAse janArA che. vAsudeva ne prativAsudeva te te bhavamAM narake ja jAya che, kAraNa ke te sa`sAramAM bahu khUMcelA hAya che te sa'sAra tyajI zakatA nathI; paNa AgAmI bhave te jarUra meAse janArAM che. nava baLadeva uttama jIvA hAvAthI vAsudevanA kALa karI gayA pachI cha mAse snehuba dhana tUTavAthI cAritra grahaNa kare che ane svage athavA mekSe jAya che. svarge janArA baLadevA AgAmI bhave meAkSe jAya che. zrI kALasittarI prakaraNamAM 11 rUdra tathA 9 nAradanA paNa samAveza karI 83nI sakhyA karelI che. dareka cAvIzImAM 11 rUdra thAya che. A ceAvIzImAM 11 mA rUdra satyakI zrI mahAvIrasvAmInA samayamAM thayelA che, je 'ziva'nA nAmathI prakhyAti pAmelA che ane dareka vAsudevanA samayamAM ekeka nArada thatA hovAthI 9 nArada thAya che. A graMthamAM batAvelA 63 zalAkApuruSAmAM jIva pa ane svarUpa 60 che; eTale ke zrI zAMtinAthajI, kuMthunAthajI tathA aranAthajI te ja bhavamAM cakravatI' 'paNa thayelA hovAthI te traNa bAda karatAM 60 svarUpa (zarIra) thAya che ane zrI mahAvIrasvAmIne jIva ja pahelA vAsudeva tripRSTha tarIke thayela hAvAthI kula cAra bAda karatAM pa9 jIva thAya che. jIvA anAdi kALathI bhavabhramaNa karatAM hovAthI tenA bhava teA ana'tA thAya che; paraMtu jyAre te sakita pAme che tyArapachInA bhava gaNatrImAM gaNAya che. vadhAremAM vadhAre ardhA pudgaLaparAvatananI aMdara teA samakita pAmyA pachI meAkSe jAya ja che. tI karanA jIvA samakti pAmyA pachI teTaluM bhavabhramaNa karatA nathI. eka mahAvIrasvAmIneA jIva kreADAkrADa sAgaropama uparAMta samakita pAmyA pachI sa`sAramAM rahyo che, khIjA tIrthaMkaranA jIvA te! bahu theADA kALamAM gheADA bhavamAM samakita pAmyA pachI mekSe gayA che. A caritrama thamAM dareka prabhu samakita pAmyA te bhavathI prArakhIne temanAM caritra varNavelAM che. jemake zrI RSabhadeva prabhu teramA bhave dhanasA vAhanA bhavamAM samakita pAmyA tyArathI temanu* caritra varNavela che. dareka to 'karanAmaka trIjA bhave ja khAMdhe che ( nikAcIta kare che ) ane te vIza sthAnaka paikI eka athavA vadhAre cAvata vIze sthAnakAnA ArAdhanathI baMdhAya che. e vIza sthAnakanu vana pahelA samAM chevaTanA bhAgamAM Apelu che. A graMtha mahAkAvya hAvAthI temAM mahAkAvyanA lakSaNa pramANe dareka bAbata samAvelI che. chae Rtunu varNana, nAyaka nAyikAnA rUpa vigerenuM varNana, deza nagarAdinuM varNana, yuddhanu varNana vigere dareka parva'mAM pRthak pRthak prasaMge samAvela che. A graMthanA sabaMdhamAM jeTalu' lakhIe teTalu gheADu' che, kAraNa ke kartApuruSa mahAvidvAna ane dareka viSayamAM paripUrNa temaja vyAkaraNAdinA AdyakartA jevA hAvAthI A graMthamAM koI vAta bAkI rAkhelI tatho. A AkhA graMthamAMthI prabhunI stuti ane prabhue ApelI dezanAone judo sa'graha karavAmAM Ave te tenI aMdara jinapravacananI sava` bAbateA samAI jAya tema che Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhAgamAM AvelA 4 5mAM kayA kayA mahApurUSanAM caritre AvelAM che te A nIce TUMkAmAM batAvavAmAM Ave che. " parva trIjAmAM ATha saga che. temAM 1 sarga pahelAmAM-zrI saMbhavanAthajInuM caritra. 2 sarga bIjAmAM-zrI abhinaMdana svAmInuM caritra, 3 sarga trIjAmAM-zrI sumatinAthajInuM caritra, 4 sarga cethAmAM-zrI padmaprabha prabhunuM caritra, 5 sarga pAMcamAmAM-zrI supArzvanAthajInuM caritra. 6 sarga chaThThAmAM-zrI caMdraprabha prabhunuM caritra. 7 sarga sAtamA mAM- zrI suvidhinAthajInuM caritra. 8 sarga AThamAmAM zrI zItaLanAthajInuM caritra. parva cothAmAM sarga sAta che. temAM 1 sarga pahelAmAM-zrI zreyAMsanAthajInuM tathA pahelA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva tripuSTa, acaLa ne agrIvanAM caritra. 2 sage bIjAmAM-zrI vAsupUjyajInuM tathA bIjA vAsudeva, baLadeva ne ne tArakanAM caritro. 3 sarga trIjAmAM-zrI vimaLanAthajInuM tathA trIjA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva svayaMbhU, bhadra ne merakanAM caritra. 4 sarga cethAmAM-zrI anaMtanAthajInuM tathA cethA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva purUSottama, suprabha ne madhunAM caritra. 5 sarga pAMcamAmA-zrI dharmanAthajInuM tathA pAMcamA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva puSasiMha, sudarzana ne nizuMbhanAM caritra. 6 sarga chaThThAmAM-trIjA maghavA cakravattanuM caritra, 7 sarga sAtamA mAM-thA sanatkumAra cakravartInuM caritra. parva pAMcamAmAM sarga 5 che. - temAM zrI zAMtinAthajInuM tathA temanA putra cakrAyudhanuM caritra che. 1 sa pahelAmAM-prathama pAMca bhavanuM varNana. pahele bhave zrISeNa rAjAne abhinaMditA rANI, bIje bhave uttara kurUmAM yugalika, trIje bhave saudharma devalokamAM devatA, ethe bhave amitateja vidyAdhara te tripRSTa vAsudevanA putra zrI vijaya ane pAMcame bhave dazamA devalokamAM devatA thayA tenuM savistara caritra che. 2 sage bIjAmAM-chaTTA ne sAtamA bhavanuM varNana-chaThTha bhAve aparAjita nAme baLadeva ane anaMtavIrya nAme vAsudeva mahAvidehakSetramAM thayA, prAMte baLadeva bAramA devalokanA Idra thayA ane vAsudeva pahelI narake gayA. tyAMthI nIkaLI vAsudevane jIva meghanAda vidyAdhara thayA ane cAritra ArAdhIne te paNa bArame devaleke IdranA sAmAnika deva thayA tenuM asarakAraka caritra che. 3 saNa trIjAmAM-AThamAM ne navamA bhavanuM varNana-AThamA bhAvamAM amyucyavane mahAvidehakSetramAM kSemaMkara tIrtha karanA putra jayudha nAme cakravattI thayA; ane tenA sAmAnika deva hatA te tenA putra sahastrAyudha thayA. prAte dIkSA laIne baMne navamA bhave trIjA saiveyakamAM aniMdra devatA thayA temanuM camatkArika caritra che. - 4 sarga cethAmAM-dazamA ne agyAramA bhavanuM varNana-dazamA bhavamAM baMne chava trIjA graMveyakathI avIne mahAvidehakSetramAM ghanaratha tIrtha karanA megharatha ane dasaratha nAme putra thayA. te bhavamAM megharathe Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArevo ugAryo ane vIzasthAnakanI ArAdhanAvaDe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. prAMte dIkSA laIne baMne agyAramA bhave sarvArthasiddha vimAnamAM devatA thayA, tenuM mane hara caritra che. 5 sarga pAMcamAmAM-megharatha rAjAne jIva zrI zAMtinAtha nAme pAMcamA cakrI ne sALamAM tIrthakara thayA temanuM temaja daDharathane chava zrI zAMtinAthajInA prathama putra ane prathama gaNadhara cakrAyudha nAme thayA temanuM apUrva caritra che. A pramANe pAMcamA parvamAM zrI zAMtinAthajInuM temanA bAra bhavanA savistara varNana sAthe ekaja caritra samAMveluM che. uttama chavo dareka bhavamAM uttama sthAne, uttama kuLamAM, uttama jIvane putrapaNe upaje che, te AmAM pratyakSa dekhADI ApyuM che. zAtinAthajInA jIva bevAra tIrthakaranA putra thayA, bevAra cakravatIpaNuM pAmyA, ekavAra baLadeva thayA ane pote tIrthakara paNa thayA. AvI zreSThatA keI apUrva - purayavAna jIvane ja prApta thAya che. zrI mahAvIra svAmInA cha maricinA bhavamAM kuLamada karyo, paraMtu temanA karatAM zrI zAMtinAthajInA jIvanI ugratA ati vizeSa che, ane emanuM AkhuM caritra prazaMsanIya che. temanA caritramAM kaI paNa prakArano DAgha sarakhe paNa dRSTie paDatuM nathI. chaThThA parvamAM ATha sarga che temAM- 1 sarga pahelAmAM-chaThThA cakrI ne 17 mA tIrthakara zrI kuMthunAthajInuM caritra. * 2 sage bIjAmAM-sAtamA cakro ne 18 mA tIrthaMkara zrIaranAthajInuM caritra. temAM vistAra sahita vIrabhadranuM caritra. * 3 sarga trIjAmAM-cha vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva puruSapuMDarika, AnaMda ne baLirAjAnAM caritra. 4 sarga cethAmAM- subhUma nAme AThamA cakravatInuM caritra, tenI aMtargata parazurAmanuM caritra. '' ' upasarga pAMcamA mAM-sAtamAM vAsudeva, baLadeva ne prativAsudeva datta, naMdana ane alhAdanAM caritra. 6 sarga chaThThAmAM zrI mallinAthanuM caritra. te sAthe temanA pUrva bhavanA che mitronAM paNa caritra, malIkumArI mATe dUta mekalavAnAM kAraNe vigere. 7 sarga sAtamA mAMzrI munisuvratasvAmInuM caritra. temAM harivaMzanI utpatti, azvAvabedha tIrthanI utpatti ane kArtikazeThanI kathA vigere. 8 sarga AThamAmAM-mahApadma nAme navamAM cakravatInuM caritra. tenI aMtargata temanA meTA bhAI viSNakumAranuM caritra eka dara cAra parva mAM 28 sarganI aMdara 45 mahApurUSonAM ane bIjAM aneka caritro samAvelAM che. tenI aMdara vAsudeva, prativAsudeva ne 1 subhama cakrI durgatie gayelA che; bAkI badhA jIvo sadagatinA bhAjana thayelA che. - dareka saga mAM 2 hakIkata che tenI vistAravALI viSayAnukramaNikA A sAthe judI ApelI hovAthI ahIM' te saMbaMdhI vadhAre lakhavAnI AvazyakatA rahetI nathI. ' anamatio jene daitya kahe che ane jene mAravA mATe teo potAnA devane avatAra dhAraNa karavA paDyAnuM kahe che te daitye prativAsudeva ja jaNAya che ane temanA devanA avatAra te vAsudeva jaNAya che. A bhAgamAM AvelA sAta prativAsudeva adhIva, tAraka, meraka, madhukaiTabha, nizuMbha, baLi ne allAda e badhAne anyamatio asura athavA daitya tarIke ja oLakhe che. teo vAstavika daitya nahIM paNa daitya jevA hevAthI daitya gaNAyelA jaNAya che. A bhAgamAM AvelAM caritra saMbaMdhI, temAM AvelI hakIkata saMbaMdhI temaja maMthako saMbaMdhI vadhAre na lakhatAM A prastAvanA ATalethIja samApta karIe chIe; ane sRjJa temaja guNagrAhI vidyAne pratye bhASAMtaramAM thayelI bhulacukane mATe kSamA yAcanA karIe chIe. 1 madhu ne kaiTabha be bhAio thayelA che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA. parva 3-4-5-6. parva 3 ju. pA mAM-zrI saMbhavanAthajInuM caritra-temane pUrvabhava-vipuLavAhana rAjA-tenA guNanuM varNana-paDela duSkALa-tenuM varNana-te uparathI rAjAne thayele vicAra-zrI saMdhanI bhakti karavAnI thayelI IcchA-dukALamAM paNa karelI apratima saMghabhakti-tethI bAMdheluM tIrthaMkaranAmaka-ekadA medha utpanna thaIne ekAeka astavyasta thayela joI upajelI vicAraNa- te uparathI cAritra grahaNa karavAne karela nirNaya-putra sAthe thayela uttara pratyuttara-vipuLavAhane lIdhelI dIkSA-navamA devalokamAM upajavuM-chatArI rAjA ne senA devInuM varNana-mAtAne AvelAM cauda sva-navamA devalokathI yavI senA devInA garbhamAM upajavuM-IdranuM svapnArtha kahevA AvavuM-bhagavaMtano janma-dizAkumArIoe karela sUtikarma-temaNe karela jame cha-Ikoe karela janmochava-sadhame karela stuti-jAri rAjAe karele janmachavaguNaniSpanna saMbhavanAtha nAma pADavuM-bALakrIDA-prApta thayela yauvana-deha varNana-bhagavaMtane vivAharAjyasthApana -bhagavaMte vicArela saMsArathiti-lekAMtika devonuM Agamana-prabhue ApeluM saMvatsarIdAnadIkSA mahotsava-bhagavaMte lIdhela dIkSA-i karela stuti-bhagavaMte karela prathama pAraNu-paMca dIvyanuM prakaTa thavuM-prabhane utpanna thayela kevaLajJAna-samavasaraNanI racanA bAra parSadAnuM aAgamana- ke ke stuti-bhagavaMte ApelI dezanA-temAM anitya bhAvanAnuM svarUpa-gaNadharanI sthApanA-prabhunA yakSayakSiNI-bhagavaMtane parivAra-prAMte sameta zikhara padhAravuM-bhagavaMtanuM nirvANa-AyuSyanuM pramANa vigere | pRSTha 1 thI 17 thInA sanAM-zrI abhinaMdana svAmInuM caritra-temane pUrvabhava-mahAbaLarAjAe lIdhelI dIkSA-niraticAra pratipAlana-vIza sthAnaka ArAdhana-tIrthakara nAma kamane baMdha-vijayavimAnamAM upajavuM-adhyAnuM varNana-saMvara rAjA ne siddhArtha rANInuM varNana-vijayavimAnathI cavavuM-siddhArtha devInA garbhamAM utpanna thavuM-temaNe dIThelAM cauda sva- Idra kahela tene artha-prabhune janma-devakRta janma2chava-I karelI stuti-abhinaMdana nA sthApana-dehanuM varNana-bhagavaMtane vicAra-rAjyasthApanabhagavate lIdhelI dIkSA-prApta thayela kevaLajJAna-Ike karelI stuti-bhagavaMte ApelI dezanA-temAM azaraNu bhAvanAnuM svarUpa-gaNadharasthApanA-cakSayakSiNa-bhagavaMtane parivAra-sametazikhara padhAravuM-bhagavaMtanuM nirvANa--AyunuM pramANa vigere- pRSTha 18 thI 25 trInA samAM - zrI sumatinAthanuM caritra -temane pUrvabhava-vijayasena rAjA ne sudarzanA rANI-rANune thayela putrAbhilASa-tene mATe rAjAe karela kuladevInuM pUjana-teNe karela putraprAptinI vAta rANIne garbha rahe-pUrNa samaye thayela putrajanma-purUSasiMha nAmasthApana-yauvanAvasthAnI prApti-munirAjano meLApa-tene jotAM thayelA vicAra-puchele dharma-munie kahela dharmanuM svarUpa-purUSasiMhane dIkSA levAne thayela vicAra-pitAputrane thayela praznottara -purUSasiMhe lIdhela dIkSA-tIrtha karanAmakarmanuM upArjana vaita vimAnamAM upajavuM-megharAjA ne maMgaLA rANInuM varNana-vaijayaMtavimAnathI cavavuM-maMgaLA rANInI kukhe upajavuM-be zekIne eka putranA saMbaMdhamAM paDela vivAda-rAjAthI na thayela InsAphagarbhanA prabhAve rANIne prApta thayela sumati-teNe karI Apele InsApha-prabhune janma-devata janma27va-saudharme karelI stuti-sumatinAtha nAmasthApana-yauvanAvasthA - pANigrahaNa-rAjesthApana-- dIkSA grahaNa-prathama pAraNuM-kevaLajJAna prApti-IdronuM Agamana-I karelI stuti-bhagavaMte ApelI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanA-temAM ekatva bhAvanAnuM svarUpa-gaNadharasthApanA-yakSacakSaNI-prabhuno parivAra-sametazikhara padhAravuM -prabhunuM nirvANa-AyuSyanuM pramANu vigere pRSTha 24 thI 36 roNA samAM-zrI padmaprabha caritra -temane pUrvabhava-aparAjita rAjAne thayela vicAraNAtemaNe lIdhelI dIkSA-vIzasthAnaka ArAdhana-vIrthakaranAmakarmane baMdhanavamAM zreyakamAM upajavuM-dhara rAjA ne sImA rANInuM varNana-navamAM caiveyakathI cavavuM-sasImA rANInI kukhe upajavuM-prabhune janma merUparvata para janmecchava-I karelI stuti-padmaprabha nAma sthApana-yauvanAvasthA-pANigrahaNa- rAjya sthApana--dIkSA grahaNa-prathama pAraNuM-kevaLajJAnaprApti-vAgamana-I karelI stuti-bhagavaMte ApelI dezanA-temAM saMsAra bhAvanAnuM svarUpa-cAre gatimAM prApta thatAM du:khanuM savistara varNanagaNadharasthApanA - kSakSaNa-prabhune parivAra-prAMte sameta zikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa-AyuSyanuM pramANa vigere | pRSTha 37 thI 45 iaa samAM-zrI supArzvanAtha caritra - temane pUrvabhavanaMdiSeNa rAjAe lIdhela dIkSA viza sthAnakanuM ArAdhana-tIrthaMkaranAmakarmane baMdha-chaThThA saiveyakamAM upajavuM-pratiSTha rAjA ne pRthvI rANInuM varNana-chaThThA saiveyakathI avavuM-pRthvI rANInA udare upajavuM-prabhune janma-janmachava-I karelI stuti supArka nAma sthApana-yauvanAvasthA-pANigrahaNa-rAjya sthApana-saMvatsarIdAna-dIkSA grahaNa-prathama pAraNuMkevaLajJAnaprApti-IdrAgamanaI karela stuti-bhagavaMte Apela dezanA -temAM anyatva bhAvanAnuM svarUpa-gaNavasthApanA - kSakSaNI -prabhune parivAra-sameta zikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa-ayunuM pramANa vigere- | pRSTha 46 thI 51 chaThThA nAnAM-zrI caMdraprabha caritra-temane pUrvabhava -padma rAjAe lIdhela cAritra-vIzasthAnaka ArAdhana-tIrthakara nAmakarmane baMdha-vaijayaMta vimAnamAM upajavuM-mahAsena rAjA ne lakSamaNa rANInuM varNana-vaijayaMta vimAnathI racavavuM-lakSamaNuM rANInI kakSAmAM upajavuM-prabhune janma-I kRta janmAbhiSekaIde karelI stuti-caMdraprabha nAmasthApana - yauvanAvasthA- pANigrahaNa-rAjayapratipAlana -dIkSA grahaNaprathama pAraNuM-kevaLajJAna prApti-devAgamana- IndrakRta stuti-prabhue Apela dezanA-temAM azuci bhAvanAnuM svarUpa-gaNadhara sthApanA-cakSayakSa -prabhune parivAra-sameta zikhara padhAravuM -prabhunuM nirvANaAyunuM pramANa vigere pRSTha para thI pa7 rAtamAM mAM-zrI suvidhinAtha caritra - temane pUrvabhava-mahApadma rAjAe lIdhelI dIkSAvIza sthAnaka ArAdhana-tIrthaMkaranAmakarmanuM upArjana-vaijayaMta vimAnamAM upajavuM- sugrIva rAjA ne rAmarANInuM varNana-yaMta vimAnathI cavavuM-rAmA devInI kukSImAM upajavuM-prabhune janma-devakRta janma chava-IddhakRta stuti-suvidhi ane puSpadaMta nAma-sthApana-yovanAvasthApANigrahaNa-rAjya paripAlana-caritramA prathama pAraNu-devA mana-Ina karelI stuti -prabhue Apela dezanA - temAM Azrava bhAvanAnuM svarUpa-ATha karma bAMdhavAnA hetuo-gaNadhara sthApanA-cakSayakSa-prabhune parivArasameta zikhara padhAravuM - prabhunuM nirvANa-AyunuM pramANa- tIrthoche -asaMyati pUjA-bIjA cha prabhunA aMtaramAM paNa te ja pramANe thavAne tIrthoccheda-mithyAtva vRddhi vigere- pRSTha 58 thI 65 TdanA samAM-zrI zItaLanAtha caritra - temane pUrvabhava-paddhottara rAjAe lIdhela dIkSAvizasthAnaka ArAdhana-tIrtha karanAmakarmanuM upArjana-dazamA devalekamAM upajavuM -daDhatha rAjA ne naMdArANInuM varNana-dazamAM devalokathI evI naMda devInI kakSAmAM upajavuM-prabhuno janma-devakRta janmecchava-Indrata stuti-zItaLanAtha nAmasthApana-yauvanAvasthA-pANigrahaNa-rAjesthApana-lakAMtika devAgamana-cAritragrahaNa-prathama pAraNuM-kevaLajJAna prApti- devAgamana-I karelI stuti-prabhue ApelI dezanAMtemAM saMvara bhAvanAnuM svarUpa-saMvaranA-bheda gaNadhara sthApanA-cakSakSaNa-prabhune parivAra-prAMte sametazikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa - AyuSyanuM pramANa vigere pRSTha 66 thI 71 parva trIjuM samApta, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva ceAthe. sarga-7 TA sana-zrI zreyAMsanAtha, tripuSTa, acaLa ne adhagrIvanuM caritra zrI zreyAMsanAthajIne pUrvabhava-nalinaguma rAjAe lIdhela dIkSA-vIzasthAnaka ArAdhana-tIrthakaranAmakarmane devalokamAM upajavuM-siMhapura nagara, viSNarAja rAjA ane viSNudevI rANInuM varNana-sAtamA devalekathI avavuM-viNa rANInI kakSAmAM upajavuM-teNe dIThelAM cauda svapna-prabhune janma-chappana dizAkumArInuM AvavuM. teNe karela janmocchava ne sUtikarma-I droe karela janmecchava-saudharme karelI stuti-zreyAMsa nAmasthApana-yauvanAvasthA-rAjamAragrahaNulekAMtika devanuM AvavuM-sAMvatsarikadAna-dIkSA mahocchava-cAritragrahaNa prathama pAraNuM-acaLa baLadevane pUrvabhava-anuttara vimAnamAM upajavuM-tripRSNa vAsudevano pUrvabhava-vizvabhUti kumAranI udyAnakrIDA-vizAkhanaMdIne thayela IrSA-yuktithI vizvabhUti pAse karAvela udyAnanuM tyAjanatene thayela vairAgya-teNe lIdhela dIkSA-mathurA nagarImAM ekaThA thavuM-vizAkhana dIe karela hAMsI-vizvabhUtie karela niyANuM-mahAzaka devalokamAM upajavuM* pitanapura nagara, ripupratizatru rAjAne bhadvAranuM varNana-acaLa baLadevanA jIvanuM anuttara vimAnathI cyavavuM-bhadrAdevInI kukSImAM upajavuM-teNe dIThelAM cAra svapna-putrajanma-acaLa nAmasthApana-bIjIvAra rahela garbha- mRgAvatIne janma-tenA rUpanuM varNana-riapratizatru rAjAne tenA para thayela anurAga-tenuM aMtaHpuramAM sthApana-tenI sAthe karela gAMdharva lagna-lekee pADeluM prajApati nAma-bhadrAdevIne thayela lajajA-tenuM dakSiNa dezaprati gamana-mAtAne tyAM mukIne acaLanuM pAchuM AvavuM- vizvabhUtinA jIvanuM sAtamA devalakathI pavavuM-mRgAvatInI kakSAmAM upajavuM-tene AvelAM sAta svapna-putrajanmatripRSTa nAmasthApana-acaLa kumAra sAthe krIDA-baMnene apratima sneha- - ratnapura nagaramAM adhigrIva prativAsudevano janma-teNe sAdhelA traNa khaMDa-tene thayela mRtyu saMbaMdhI ciMtA-nimittine karela prazna-nimittie batAvelI tene mAranAranI nIzAnIo-azvagrIve sabhAmAM karela prazna-caMDavega dUtane mokalavo-tenuM prajApati rAjAnI sabhAmAM AvavuM-tethI thayele raMgamAM bhaMga...tripRSTa kumAranuM tenA para gusse thavuM-caMDaveganuM pAchuM nIkaLavuM-tripuSTa kareluM tenuM atyaMta apamAna-prajApati rAjAne paDelA khabara-tene thayela kheda-caMDa vegane pAcho bolAvIne teNe karela sanmAna-caMDaveganuM azvagrIva pAse gamana-azvagrIvane prathamathI paDelA khabara-caMDavege prajApati rAjAne karelo bacAva-zALInA kSetranI siMhathI rakSA karavAne prajApati upara mokalela hukama-pitAputra vacce thayela saMvAda-tripRSTine acaLanuM zALAkSetra prati gamana--siMha sAthe tripRTe kareluM yuddha-siMhanuM vidAraNa-tene thayela zoka-sArathIe karela sAMtvana-azvagrIvane kahevarAvela saMdeza-pitA pAse AvavuM-acaLa kumAre kahela vRttAMta-tenuM khuzI thavuM- vaitADhasya parvata upara akIrtine svayaMprabhAne janma-svayaMprabhAnA rUpanuM varNana-tene thayela munisamAgama-samakitanI prApti-tenA vara mATe tenA pitA javalanajIne thayela ciMtA-te bAbata pradhAnane karela prazna-temaNe batAvela judA judA vicAra-rAjAe nimittione puchavuM-teNe tripuSTa kumAranI batAvelI yogyatA-tyAM mokalela dUta-kabula thayela vivAha-svayaMprabhAne laIne paraNAvavA AvavuM-tripRSTa sAthe thayelA lagna-vivAhanuM varNana azvagrIvane paDelA khabara-tene thayela krodha-valanaTI pAse mokalela dUta-teNe karela svayaMprabhAnI mAgaNI-valana jaTIe Apela uttara-dUtanuM tripRSTa pAse AvavuM-tenI pAse karelI svayaMprabhAnI mAgaNa-tripRSTa Apele uttara-dUtanuM azvIva pAse AvavuM-azvI vidyAdharane karela hukama-tenuM javalanaTI sAthe yuddha karavA javuM-teone thayela parAjaya-azvaprIvane yuddha mATe kareluM nimaMtraNa-azvagrIve pradhAnanI lIdhelI salAha-temanI salAhanuM aNagamatapaNuM-yuddhanI taiyArI-azvagrIvane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayelAM apazukane-te chatAM yuddhamAM karela prayANa-rathAvattagiri pAse karela paDAva-tripuSTa ne acaLa kumAre karela vidyAsAdhana-temanuM paNa yuddha mATe prayANa-rathAvatta giri pAse AvavuM-tripuSTanI agrasenAe hayagrIvanI senAne karela parAjaya-tenA pakSanA vidyAdharoe batAvela mAyA-tripRSTanI senAnuM nirAza thavuMjavalanajaTIe tripRSThane karelI preraNA-tripRSTane acaLanuM yuddhabhUmi tarapha prayANa-devI zastrAdikanI prApti -azvagrIve potAnA sainike karela tiraskAra-azvagrIvanuM yuddhabhUmimAM AvavuM-tripRSThanuM ne azvagrIvanuM sAmasAmA thavuM-paraspara thayela vivAda-baMnee paraspara yuddha karavAne karela nirNaya- baMnee karela yuddhaaneka zastra pratizastranuM nAkhavuM-azvagrIvanA zastronuM niSphaLa javuM -teNe kareluM cakranuM maraNa-tripRSTa upara cakranuM pheMkavuM tenA prahArathI tripRSTane Avela mUcha-mUchanuM vaLavuM-tripRSTa karela cakranuM grahaNaazvagrIva upara cakranuM pheMkavuM -teNe karela azvagrIvanA mastakane cheda-tenuM sAtamI narakamAM upajavuMtripraSTine jaya-prathama vAsudeva pragaTa thayAnI aMtarIkSa vANI-tripRSTa karele digvijaya- koTI zIlAna upADavuM-pitanapuramAM praveza-ardhacakrIpaNAne abhiSeka zreyAMsanAthajIne svastha vihAra-kevaLajJAnaprApti-gaNadhara sthApanA kSakSaNI-prabhunuM patanapura padhAravuM-deve raceluM samavasaraNanAra parvadA-tripRSTane gayela vadhAmaNI-tenuM prabhu pAse AvavuM-iMdrAdike karelI prabhunI stuti-prabhue ApelI dezanA-temAM nirjarA bhAvanAnuM svarUpa-prabhune parivArasametazikhara padhAravuM-bhagavaMtanuM nirvANa-AyuSyanuM pramANa tripRSNa vAsudevane thayela putra-gayAone baMdha rAkhavAne sacyApALane karela hukama-teNe karela anAdara-tripRSTane caDela kopa-tenA kAnamAM reDAveluM taravuM-tethI sApALanuM thayela maraNa-tripUTe bAMdhela asAtA vedanI kama-tripRSTinuM maraNu-sAtamI narakamAM upajavuM -acaLa baLadevane thayela ati kheda-teNe batAvela mehavilAsa-prAMte lIdhela dIkSA-niraticAra pratipAlana-baLadevanuM nirvANa | pRSTha 7ra thI 100 vInA sAmAM-zrI vAsupUjya, dvipuSTa, vijaya ne tArakanuM caritra-zrI vAsupUjyane pUrva bhava-pavottara rAjAe lIdhela dIkSA- vIza sthAnakanuM ArAdhana-tIrthakaranAmakarmane baMdha-dazamA devalokamAM upajavuM--caMpAnagarI, vasupUjaya rAjA ne jayArANInuM varNana-prANu devalAkathI cyavavuM-jyAdevInI kakSImAM upajavuM-prabhune janma-Indoe karela janmAbhiSeka-saudharmendra karelI stuti-vAsupUjya nAma sthApanabALakIDA-yauvanAvasthA-mAtapitAe vivAha mATe karelI prArthanA-bhagavate Apela uttara-mAtapitAnuM pharIne kahevuM-tene paNa prabhue Apela uttara-vivAhane asvIkAra-lekAMtika devonuM Agamana-dIkSAmahocchava--udyAnavarNana-prabhue lIdhela dIkSA-prathama pAraNuM - ' vijaya baLadevane pUrvabhava-teNe lIdhela dIkSA-anuttara vimAnamAM upajavuM-dvipUSTa vAsudevane pUrvabhava-viMdhyazakti rAjAe parvata rAjA pAse mokalela dUta-guNamaMjarI vezyAnA rUpanuM varNana-tenI mAgaNIparvata rAjAe dUtanuM kareluM apamAna-viMdhyazakitanuM yuddha mATe prayANa-paraspara yuddha-parvata rAjAne parAjaya-teNe karela palAyana-guNamaMjarI vezyA vagerenuM viMdhyazaktie karela grahaNu-parvata rAjAne thayela dakhagarbhita vairAgya-teNe lIdhelI dIkSA-vidhyazaktine mAranAra thavAnuM kareluM nivANuM--dazamA devalekamAM upajavuM-viMdhyazaktinA jIvanuM keTalAka bhava pachI devatA thavuM-tyAMthI cavavuM-vijayapuramAM upajavuM-tAraka prativAsudeva thavuM dvArakA nagarImAM brahma rAjA ne subhadrAne umArANI-anuttara vimAnathI baLadevanA jIvanuM cyavana-subhadrAne AvelAM cAra svapna-tenI kakSAmAM upajavuM-putrajanma-vijayakumAra nAmasthApana-dazAmAM devalokathI vAsudevanA jIvanuM cyavana-umAdevIe dIThelAM sAta sva-putrane janma-dvipRSTa nAmasthApana-acaLa ne dipraSTane apratima sneha-bAtamIdAre tArakane kahelI hakIkata-teNe senApatine karela hukama-maMtrIe data Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokalavAnuM karela sUcavana-brahmarAjA pAse mokalela dUta-uttama vastuonI karelI mAgaNuM-dipRSTa kumAre dUtanuM karela apamAna-tAraka prativAsudevanuM yuddha mATe prayANa-dipRSTanuM paNa prayANa-baMne senAnuM paraspara thayeluM yuddha-tAraka ne dvipRSNanuM sAma sAme thavuM-tArake mUkeluM cakra-dripuTane thayela mUracha-temAMthI sAvadhAna thavuM-tAraka upara cakranuM mUkavuM- tene ziraccheda-dipRSNanuM bIjA vAsudeva tarIke prasiddha thavuM-teNe karelA digvijaya-koTI zilAnuM upADavuM-dvArakAmAM praveza-ardha cakrIpaNAno abhiSeka - vAsupUjya svAmIne chaghastha vihAra-prApta thayela kevaLajJAna-gaNadhara sthApanA - yakSakSaNI - dvArakA tarapha prabhunuM padhAravuM-priNAdikanuM vAMdavA nIkaLavu-samavasaraNamAM praveza-inTe karela stuti-bhagavaMte Apela dezanA-dharma durlabha bhAvanAnuM svarUpa- mithyAvIomAM dharmanuM ajJAnapaNuM-temaNe mAnelo adharmane dhama-tene vistAra-prabhune parivAra-prAMta pAnagarIe padhAravuM-prabhunuM nirvANaAyuSyanuM pramANa dipRSNa vAsudevanuM maraNa-chaThThA narakamAM upajavuM-baLadevane thaela zoka- teNe lIdhelI dIkSA temanuM mokSagamana | pRSTha 110 thI 125 tranA mAM-zrI vimaLanAtha, svayaMbhU, bhadrane merakanuM caritra-vimaLanAthane pUrvabhava- padmasena rAjAe lIdhelI dIkSA-vIza sthAnakanuM ArAdhana-tIrthakaranAmakamanuM upArjana-AThamA devalokamAM upajavuM-kAMpiyapara nagara, katavarmA rAja tathA syAmAM rANInuM varNana-AThamA devalokathI thavavuM-- sthAmArANInI kukSImAM upajavuM-prabhune janma-devakRta jova- zakeMke karela stuti-vimaLanAtha nAmasthApana- yauvanAvasthA-pANigrahaNa-rAjayapratipAlana - dIkSA mahotsava-udyAnavarNana - dIkSAgrahaNa-prathama pAraNuM- - bhadra baLadevane pUrvabhava-cAritragrahaNa-anuttara vimAnamAM upajavuM-svayaMbhU vAsudevane pUrvabhava- dhanamitra rAjA ne baLirAjAnI ghatakrIDA-dhanamitranuM rAjya hArI javuM-teNe lIdhelI dIkSA-baLirAjane vadha karanAra thavAnuM kareluM niyANuM- bAramA devaleke upajavuM-baLirAjanuM paNa devatA thavuM - tyAthI cyavI meraka prativAsudeva thavuM-teNe karela digviya- dvArakA nagarImAM rUdra rAjAne suprabhA ne pRthivI rANasuprabhAnI kukSimAM anuttara vimAnathI gRvIne baLadevanA jIvanuM upajavuM-tene AvelAM cAra svapnaputrane janma - bhadra nAmasthApana-dhanamitranA jIvanuM bAramA devalethI cyavavuM-pRthivI devInI kukSimAM upajavuM-teNe dIThelAM sAta svapna-putrane janma-svayaMbhU nAmasthApana-baMne bhAIonI apratima maitrI-temanuM krIDA karavA javuM-prativAsudevane bheTa ApavA janArAM saunyanI chAvaNI- tene lUMTI levAne svayaMbhUe karela hukama-subhaToe chAvaNIne luMTavI-meraka pAse gayelI pharyAdi, - tene caDele kapa- eka maMtrIe kareluM nivAraNu-maMtrIne rudra rAjA pAse mokalava-tyAM svayaMbhUe saMbhaLAvelAM vacanasacIvanuM pAchA javuM-merakanuM yuddha mATe prayANa-svayaMbhUnuM paNa prayANa-baMne rInyanuM maLavuM-paraspara yu-merake kareluM cakranuM smaraNa-svayaMbhU upara choDavuM- tene AvelI mUcha-mUchanuM vaLavuM-teNe cakranuM meraka upara mukavuM- merakane ziraccheda-nake gamana - svayaMbhUnuM trIjA vAsudeva tarIke prasiddha thavuM-teNe karela digvijaya-keTizilAnuM upADavuM-dvArakAmAM praveza-ardhacakrIpaNAne abhiSeka zrI vimaLanAthanA chadmasthavihAra-kevaLajJAnanI prApti-gaNadhara sthApanA- yakSacakSaNI -dvArakA pAse AvavuM-prabhunuM samavasaraNa-parSadAnuM Agamana-vAsudevane vadhAmaNuM-tenuM prabhune vAMdavA AvavuM-IbrAdike karelI stuti-prabhue ApelI dezanA - badhi dUrlabha bhAvanAnuM svarUpa prabhune parivAra-sameta zikhara padhAravuM-prabhunuM-nirvANa-AyunuM pramANa-svayaMbhUnuM chaThThI narake javuM-bhadra baLadevanuM mekSe javuM ItyAdi. pRSTha 126 thI 135 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poNA samAM-zrI anaMtanAtha, purUSottama, suprabha ne madhunuM caritra-anaMtanAthane pUrva bhava- padAtha rAjAe lIdhela cAritra-vIza sthAnakanuM ArAdhana-tIrthakaranAmakarmane baMdha- dazamAM devalekamAM upajavuM ayodhyAnagarI, siMhasenarAjA ne suyazArANInuM varNana-dazamA devalokathI vavuM-suyazA mAtAnI kakSAmAM upajavuM-prabhune janma-devakRta janmocchava-Ide karelI stuti-anaMtajita nAmasthApana-vauvanAvasthA-pANigrahaNa-rAjesthApana-prabhue lIdhela dIkSA-prathama pAraNuM baLadevane pUrvabhava-mahAbaLarAjAe lIdhela dIkSA-AThamA devalokamAM deva thavuM-vAsudevane pUrvabhavasamadradatta rAja ne naMdA rANa-malayapati caMDazAsane rAjAnuM tene tyAM AvavuM-naMdA rANIne joI vyAmeha thavuM-tenuM teNe kareluM haraNa-samudradattane thayela vairAgya-teNe lIdhelI dIkSA-caMDazAsanane mAranAra thavAnuM kareluM niyANuM -AThamA devalekamAM upajavuM- . caMDazAsananuM saMsAramAM paribhramaNa karIne pRthvIpuramAM madhu nAme prativAsudeva thavuM tene kaiTabha nAmano eka bhAI%ArakAnagarImAM sema nAme rAjA sudarzanA ne sItA rANI-sudarzanAnA udarathI cAra ane sUcita baLadevano janma-suprabha nAmasthApana-sItA rANInA udarathI sAta svane sUcita vAsudevano janma-purUSottama nAmasthApana -baMnene apratima sneha -devatAe karela AyudhArpaNa-nAradanuM madhu rAjA pAse gamana-teNe karelI kalahapreraNA-sema rAjA pAse dUtanuM mekalavuM--sAra sAra varatunI bhAgaNI-purUSottama vAsudeve karela dUtane tiraskAra- dUtanuM pAchA javuM-madhu rAjAne caDelo krodhayuddha karavA nIkaLavuM-sema rAjAnuM paNa baMne putro sahita sAme nIkaLavuM-paraspara yuddha-madhurAjAnA saunyane parAjaya- madhu rAjAnuM yuddha karavA uThavuM- purUSottamanuM sAmA thavuM- te baMnenuM yuddha-madhue kareluM cakranuM smaraNa-cakranuM pragaTa thavuM-vAsudeva upara phekavuM-tene AvelI mUccha-mUchanuM vaLavuM-teNe hAthamAM lIdhela caka-madhu upara pheMkavuM-tene ziraccheda-narake gamana-kaiTabhanuM paNa senApatithI bharaNa- puruSottama rAjAnuM vAsudeva tarIke pragaTa thavuM-teNe karela digvijaya--keTIzIlAnuM upADavuM-ardhacakrIpaNuno abhiSeka ' anaMtanAthane svastha vihAra-temane thayela kevaLajJAna-gaNadharasthApanA-yakSacakSaNI-dvArakA nagarIe padhAravuM-prabhunuM samavasaraNa-vAsudevane vadhAmaNI-temanuM prabhune vAMdavA AvavuM-IdrAdike karelI prabhunI stuti -prabhue ApelI dezanA-nava tatvonuM svarUpa-jIva ne ajIva tatvanI savistara prarUpaNA--prabhune parivAra-prAMte sameta zikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa-AyuSyanuM pramANa-puruSottama vAsudevanuM chaThThI narake gamana-suprabha baLadevanuM mekSagamana - pRSTha 136 thI 149 -zrI dharmanAtha, puruSasiMha, sudarzananenizuMbhanuM caritra-dharmanAthane pUrva bhAva-zaratha rAjAe lIdhela dIkSA-zasthAnakanuM ArAdhana-tIrthaMkaranAmakarmane baMdha-vaiyaMta vimAnamAM upajavu-ratnapura nagara bhAnurAjA ne suvratA rANInuM varNana-vaijayaMta vimAnathI cyavana-suvratA rANInI kukSImAM upajavuM-Idrata janme chava-I karela jina stuti-dharmanAtha nAmasthApana -yauvanAvasthA- pANigrahaNa-rAjaye sthApana- dIkSAvicAra-udyAnavarNana-prabhue lIdhelI dIkSA -prathama pAraNuM baLadevane pUrvabhava-puruSavRSabha rAjAe lIdhelI dIkSA-AThamA devalokamAM upajavuM-vAsudevane pUrvabhava-vikaTa ane rAjasiMha rAjA-rAjasiMha vikaTa karele parAjaya-vikaTa rAjAe lIdhelI dIkSArAjasiMhane mAranAra thavAnuM kareluM nivANuM-bIjA devalekamAM upajavuM-rAjasiMhanuM bhavabhramaNa-haripuramAM nizuMbha nAme prativAsudeva thavuM azvapuramAM ziva nAme rAjA ne vijayAne aMmakA nAme rANI-baLadevanA jIvanuM AThamA devalokathI vavuM-vijayAnI kukhe upajavuM tene janma-sudarzana nAmasthApana-vAsudevanA jIvanuM bIjA devakathI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cavavuM-aMmakAnI kukhe upajavuM-tene janma-puruSasiMha nAmasthApana-baMneno apratima sanehasImADAnA rAjAne jItavA baLadevanuM gamana-puruSasiMhanuM pAchaLa javuM-mArgamAM rokAvuM-zivarAjAne dAhajavaratenA khabara maLavAthI puruSasiMhanuM pazcAtnamana-pitAne meLA-aM'mAM mAtAne agnipravezapuruSasiMhane thayela zoka-zivarAjanuM bharaNa-puruSasiMhane vizeSa zeka-baLadevane khabara ApavA-tenuM Agamana-baMne bhAIonuM maLavuM-zekanI vizeSatA-nizuMbha prativAsudevanA dUtanuM AvavuM-teNe ziva rAjAnA baMne putrane potAnI pAse AvavAnuM kahevarAvavuM-puruSasiMhane caDele ko--teNe kareluM dUtanuM apamAna-tenuM pAchA pharavuM-nizuMbhanuM yuddha karavA nIkaLavuM-puruSasiMhanuM paNa sasainya nIkaLavuM baMnene meLApa-paraspara yuddha-nizuMbhe karela cakranuM smaraNa-cakanuM pragaTa thavuM- vAsudeva para choDavuM-vAsudevane mUchamUchanuM vaLavuM teNe hAthamAM lIdhela cakra-nizuMbha para choDavuM-tethI thayela tene ziracheda-purUSasiMhanuM pAMcamAM vAsudeva tarIke pragaTa thavuM-teNe karela digvijaya-keTI zIlAnuM upADavuM-ardhacakropaNano abhiSeka dharmanAtha prabhune kevaLajJAna-gaNadharasthApanA-cakSayakSiNa-azvapura padhAravuM-purUSasiMhane vadhAmaNa- tenuM vAMdavA nIkaLavuM-IdrAdike karelI stuti-prabhue ApelI dezanA-cAra kaSAyonuM savistara varNana-prabhune parivAra-sameta zikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa-AyuSya pramANa-puruSasiMha vAsudevanuM chaThThI narake gamana-sudarzana baLabhadranuM mokSa gamana pRSTha 150 thI 165 chaThThA varSamAM zrI maghavA cakravatInuM caritra-tene pUrvabhava-narapati rAjAe lIdhela cAritramadhyama graMveyakamAM upajavuM-zrAvastI nagarI, samudravijaya rAjA ane bhadrA rANInuM varNana-caiveyakathI cavavuM bhAdevInI kakSImAM upajavuM-teNe dIThelAM cauda svama-putrajanma-maghavA nAmasthApana-yovanAvasthArAjaye besavuM-prApta thayela cauda ratna-chakhaMDane digvijaya-pAchI zrAvastIe AvavuM-cakravatIpaNune abhiSeka-zrAvaka tathA sAdhu dharmanI pratipAlanA--prAMte trIjA devalekamAM upajavuM. pRSTha 166 thI 168 sAtamA mAM-sanatakumAra cakrInuM caritra-tene pUrvabhava-vikramayazA nAme jA-teNe kareluM nAgadattanI strI viSaNutrInuM apaharaNa-nAgadattanuM gAMDA thaI javuM-viSNuzrInuM kAmaNaprayAgathI maraNa-vikramayazAne thayela apAra zeka ane unmattapaNuM-maMtrIoe viSNuzrInA zarIrane araNyamAM batAvavuM-zabanI thayelI duvyavasthA-te joI vikramayazAne thayela vairAgya-tenI bhAvanA-teNe lIghela cAritra-trIjA devaleke deva thavuM-tyAMthI vana-ratanapuramAM jinadharma nAme zreSThiputra thavuM-nAgadattanuM bhava bhramaNa siMhapuramAM agnizarmA nAme brAhmaNa thavuM-teNe svIkArela tridaMDIpaNuM-tenuM ratnapura Agamana-jinadharmane jotAM pragaTa thayeluM vaira-rAjAe karela nimaMtraNa-jinadharmanI pITha upara uSNa dudhapAkanuM pAtra mukIne jamavAne karelA svIkAra-rAjAe jinadharmane karela AjJA-teNe sahana karela asahya duHkha-tenA zubhavicAra-teNe lIdhela dIkSA-karela kAryotsarga -tenuM saudharme thavuM -vidaDInuM yakSa thavuM. hastInApuramAM azvasena rAjA ne sahadevI rANa-sahadevInI kakSAmAM saudharmenakanuM upajavuM-cauda svama sacita garbhadhAraNa-putrajanma-sanakumAra nAmasthApana-yovanAvasthA-azva upara svAra thavuM-tenA vegathI ghare dara javuM azvasena rAjAnuM pAchaLa AvavuM-prApta thayela aTavI-kumAranA mitra mahendrasiMhanuM aTavImAM gamana-azvasenanuM pAchA vaLavuM--sanata kumAranI mahendrasiMhe karelI eka varSa parvata zedha-varSa prAMte sanatakamArano meLApa-paraspara vAtacita-mahendrasiMhe karela tenI hakIkata saMbaMdhI prazna-sanatakumAre bakulamatine karelI saMjJA-teNe kahI batAvela sanata kumAranuM sarva vRttAMta-temAM eka pakSe tene mAna sarovara laI javuM tyAM asitAkSa yakSanuM AvavuM -kumArane jotAM tene thayela vairanuM smaraNa-paraspara yuddha-yakSanuM bhAgI javuM-bhAnuveganI ATha kanyA sAthe pANigrahaNu-sukhe nidrA-tyAMthI asitAkSa yakSanuM upADavuM-aTavImAM pheMkI devuM-tyAM sunaMdA sAthe meLApa-vajIveganuM mRtyu-sunaMdA sAthe pANigrahaNa-vaMdhyAvaLInuM AvavuM-tenI sAthe pANigrahaNacaMdravega ne bhAnuvega Adi vidyAdharanuM AvI maLavuM-vaMdhAvaLIe Apela prajJapti vidyA-vabhAganA pitA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 aniveganuM yuddha karavA Avavu tenI sAthe yudda-mazaniveganuM mRtyu--vidyAdharAdhipatipaNAne abhiSe -- caMdraveganI se| putrI sAthe paraNavuM-krIDA mATe ahIM AvavuM ne tamArA meLApa-mahedrasiMha sahita sanatyumAranuM vaitADhaye gamana-mahedrasiMhe mAtApitAne maLavA javAnI karelI preraNA-hastInApura tarapha prayANa-mAtApitAnA meLApa-azvasena rAjAe sanatkumArane rAjya ApI lIdhela dIkSA-bharatakSetrane sAdhavu -'stInApura AvavuM- sau dhamendre mAkalala devatA vageree karela cakravatI paNA abhiSeka saudharmendre sanatkumAranA rUpanI karelI praza'sA--e devatAnu jovA AvavuM teNe dIThela apratima rUpa-sanatkumAre sabhAmAM AvavAnuM kahevu tenuM samAmAM Avavu-vyAdhigrasta zarIra joI temane thayele kheda-sanatkumAre puchavuM-teNe batAvela kAraNu-sanatkumArane thayela vairAgya dIkSA levAnA vicAra-lIdhelI dIkSA-temaNe karela ugratapa-prApta thayela labdhi-sAMtase varSa paryaMta vyAdhinuM sahevuM-IMdre temanA dehuMnirapekSapaNAnI karelI prazaMsA-me devAnuM parIkSArthe AvavuM-parIkSAmAM pAra utaravuM-devAe kahela peAtAnI hakIkata-sanatkumAranuM AyuSya--prAMte karela anazana-trIjA devalAkamAM deva thavuM, pRSTha 169 thI 184 pa ceAthuM samApta, pa pAMca sa5. zrI zAMtinAthajI caritra. sarga paheAmAM- zrIzAMtinAthanA prathama bhava-ratnapura nagaramAM zrISeNarAjA ane tenI abhinagnatA tathA zikhina ditA rANInuM vaNu na--duSaNane khi duSaNu nAmanA be putro-acaLa grAmamAM dharaNIjaTa brAhmaNunI dAsInA putra kapila-tenA pracchannapaNe vedAbhyAsa-tenuM paradeza nIkaLavuM-ratnapura AvavuM-satyaki brAhmaNane tyAM nivAsa-putravat rahevuM-satyakinI strI ja'bUkAnA AgrahuthI tenI putrI satyabhAmA sAthe kapilanuM pANigrahaNu-tenA mAnanI vRddhi-anyadA tenuM nATaka jovA javuM-rAtrI ne varSA hovAthI vastra rahita thaIne AvavuM-te uparathI satyabhAmAne kulinapaNAnI paDelI bhrAMti-snehanI maMdatA-dharaNIjaTanu* nirdhana thavuM-kapila pAse AvavuM--teNe karelu. pRthagU bhAjana -satyabhAmAnI zaMkAmAM vRddhi--tenu' dharaNIjaTa pratye puchyu -teNe karela khulAsA--satyabhAmAnuM zrISeNu rAjA pAse javuM-akulina varane tajI devAtA Agraha-rAjAe kapilane kahevu'--tene na tajavA devAnI Agraha-chevaTa tajI jarUra-satyabhAmAnuM rAjamahelamAM rahevu -IduSeNune varavA svayaMvara Avela zrIkAMtA kanyA-tenI sAthe AvelI anaMtamatikA vezyA-tenA para iMduSaNa ne biMduSaNa bannenuM me|hI paDavu -paraspara yuddha--tenu nivAraNa na thaI zakavAthI zrISeNu rAjA, baMne rANIo tathA satyabhAmAe karela viSaprANa--tethI cArenu maraNu-uttara kurUmAM cArenuM yugalika thavuM- IduSaNa niduSaNu pAse eka vidyAdharanu' AvavuM teNe kahelA pUrva bhava-anaMtamatikAnuM. tenI pUrvabhavanI bahena tarIke oLakhAvavuM--temane upajelA vairAgya--tethI lIdhelI dIkSA--zrISeNa rAnta vigere 4 yugalikanuM saudharma ka2e deva thavuM- paDelI akakItti vidyAdharanI strI jyeAtimAMLAnA udaramAM zrISeNa rAjAnA jIvanuM upajavu -putrajanmaamitateja nAmasthApana--satyabhAmAnA jIvanuM tenI bahenapaNe utpanna thavuM-sutArA nAmasthApana--ami- naMditAnA jIvanuM tripRSTa vAsudevanA putra thavuM-zrIvijaya nAmasthApana-zikhina ditA jIvanu` tenI bahena thavu -jAtaHprabhA nAmasthApana-kapilanA jIva' saMsAramAM bhamI azinASa vidyAdhara thavuM--sutArA te zrIvijanuM ane amitateja te yeti:prabhAnuM pANizraddha-a kIrtie karela cAritragrahaNu-amitate Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ januM rAjA thavuM-tripRSTanA rAjya zrI vijayanuM rAjA thavuM-amitatejanuM potanapura AvavuM-tyAM mahotsava joI zrIvijaya pratye puchavuM-teNe kahela tenuM kAraNa-temA nimittaAe kahela zrIvijaya upara vidyutapAtanI hakIkata-nimittionuM vRttAMta-upadrava TALavA mATe maMtrIonA vicAra-eka maMtrIe bhAvI bhAva mithyA na thavA upara kahela kathA-zrI vijayane sthAnake vaizramaNanI pratimAnuM sthApana-tenA para thayela vidyutpAtanimitiAne satkAra-amitatejanuM pAchA rathanupura cakravALa javuM-zrI vijayanuM sutArA sAthe tivanamAM javuM-tyAM azanighoSanuM AvavuM-teNe vipratAraNe vidyAvaDe karela sutArAnuM haraNa kRtrima sutArAnuM dekhADeluM maraNa-tethI zrIvijayane thayela apAra zaka-tenI sAthe baLI maravAnI taiyArI-be vidyAdharanuM AgamanateNe chAMTelA maMtrita jaLathI kRtrima sutArAnuM nAsI javuM-vidyAdharae kahele pitAno vRttAMta-temAM sutArAnuM azaniSe karela haraNanI hakIkata-sUtArAnA kahevAthI tenuM ahIM AvavuM-zrIvijayane amitateja pAse laI javuM-tene kahelI hakIkata-lazkara sahita zrIvijayane azanighoSa sAthe yuddha karavA mokalavuM-amita- tejanuM mahAjavALA vidyA sAdhavA javuM-zrIvijaye azaniSa pAse dUtane mokalavuM-teNe karela dUtane tirasakAra-cahanI zarUAta-azaniSanA sau nu 5chI haThavuM-azaniSanuM yuddha karavA uThavuM tenuM ne zrIvijayanuM yuddha-azanighoSanI vidyAzakti-amitatejanuM mahAjavALA vidyA sAdhIne tyAM AvavuM-tenA baLathI azaniSanuM bhAgavuM-pAchaLa mokalelI mahAjavALA vidyA-azaniSanuM kevaLajJAnI baLadeva munine zaraNe javuM-mahAjavALAnuM pAchI vaLavuM-teNe amitatejane kahelI hakIkata-sUtArAne teDavA marici vidyAdharane ekalI amitatejane zrIvijayanuM baLadeva muni pAse AvavuM-marici vidyAdharanuM sutArA pAse javuM-tenuM paNa baLadeva muni pAse AvavuM- azaniSa amitateja ne bIvijayane khamAvavuM-baLadeva muni pratye satArAparanA nehasaMbaMdhI azaniSe karela prazna-munie kahela pUrvabhavanuM vRttAMta-temAM kapilanA bIjA bhavonI hakIkata-amitateje karela pitAnI bhavyatA saMbaMdhI prazna-munie kahela tenA AgAmI bhavanI hakIkata-temAM bharata kSetramAM pAMcamAM cakravatIne saLamA tIrthaMkara thavAnI kahela vAta-amitateja ne zrI- vijaye grahaNa karela zrAvakadharma-azaniSe batAvela pitAne vicAra-pitAnA bALaputrane amitatejane khoLe soMpavuM-azanighoSe grahaNa karela cAritra-amitateja ne zrIvijaye karela dharmArAdhana-amitateje Apela munidAna-anyadA baMnenuM naMdana vanamAM javuM-tyAM munirAjanA darzana-munie Apela dezanAAyuSya saMbaMdhI baMnee karelA prazna-munie kahela 26 divasanuM banenuM AyuSya-baMnenuM tipitAne nagare AvI putrane rAjya soMpI cAritranuM grahaNa karavuM-zrIvijaye karela vAsudeva thavAnuM niyANuM-baMnee karela anazana-dazamA devalokamAM devatA thavuM. pRSTha 185 thI 203 - a cInAnAM-jaMbudvIpanA pUrva videhamAM ramaNIya vijayamAM zubhA nagarI, svimitasAgara rAjA ne vasuMdharA tathA anuhArA rANI-vasuMdharA devInA udaramAM amitatejanA jIvanuM AvIne u5javuM-teNe dIThelA baLadevanAM janma sUcaka cAra svapna-putra janma-aparAjita nAma sthApana-anuharAnA udaramAM vijayanA jIvanuM utpanna thavuM-teNe dIThelA vAsudevanAM janmasucaka sAta svapna-putra janma-anaMtavIrya, nAmasthApana-baMnenI prItiyauvanAvasthA-stimitasAgara rAjAne muni samAgama-teNe lIdhelI dIkSA-tenuM , camaka thavuM-anaMtavIrya tathA aparAjitane eka vidyAdhara sAthe maitrI-teNe ApelI mahAvidyA-barbarIne kirAtI nAmanI tenI nRtyakuzaLa be dAsIe-nAradanuM tatrAgamana-dAsIonA nRtyAdimAM lIna hovAthI nAradane nahIM ApeluM mAna-nAradane thayela kepatenuM damitAri prativAsudeva pAse javuM-damitArie Apela sanmAna-nArada pratye AzcaryakArI vastu saMbaMdhI teNe karelA prazna-nArade babarI ne kirAtInAM karelAM vakhANa-damitArie anaMtavIya pAse mokalela dUta-teNe karelI be dAsInI mAgaNI-anaMtavI dAsIo mokalavAne Apela uttara-temaNe sAdhelI vidyAe-tatkALa vidyAonuM sAdaya thavuMkarIne Avele damitArine dUta-tenAM kaThera vaya-anaMtavIryanuM sahanazILapaNa tenI sAthe ja be Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsIne rUpe be bhAIonuM javuM -damitAri pAse pahoMcavuM-damitArIe nATaka karavAnI karelI AjJAkRtrimadAsIoe kareluM nATaka-temAM dareka rasanuM poSaNa-damitArinuM prasanna thavuM-pitAnI putrI kanakazrIne nATayakaLA zikhavavA vAste eNpavuM-tenA rUpepara anaMtavIryanuM mohita thavuM-tenI pAse anaMtavIryanA rUpanA aparAjita karelA vabA - takonuM anaMtavI para anurAgI thavuM-anatavI ne jovAno batAvelI daDha IcchA-baMne bhAIonuM pitAnA rUpamAM pragaTa thavuM-kanakazrIe anaMtavIryane pati tarIke karelo svIkAra-tyAMthI zabhA nagarIe javAno karelo nirNaya-anaMtavIrye karela udyoSaNa-kanakazrIne laIne AkAza mA gamana-damitArie pAchaLa mokalelA subhaTo-tenuM hArIne pAchA AvavuM-daptirinuM yuddha karavA nIkaLavuM-rInyanuM yuddha-damitArine anaMtavIyanuM yuddha-anaMtavIryapara cakra mukavuM-teNe cakra laIne pAchuM damitAri upara mukavuM -damitArine ziraccheda-vAsudeva tathA baLadeva tarIke prasiddha thavuMzubhAnagarI tarapha prayANa-mArge merU samIpe AvatAM jinacaityanA darzana karavA javuM-kevaLI munino samAgama-kanakazrIe potAnA pitAnA pUrvabhava:di saMbaMdhI puchelA prazna-munie kahela tene pUrvabhavatemAM zrIdattAnuM vRttAMta-teNe karela dharma cakravALa tapa-jaina dharmanuM ArAdhana-dharmanA phaLane saMdeha-zivamaMdira nagaramAM kIrtidhara rAja ne anilagA rANI-tene thaela traNa svapna sUcita damitAri prativAsudeva putratenI strI madirAnA udaramAM dattAnA jIvanuM upajavuM-tene janma-kanakazrI nAmasthApana-dharmaphaLanA saMdehathI baMdhu janene viraha-kIrtidhara rAjAe lIdhela dIkSA-te huM muni-pUrva bhava sAMbhaLavAthI kanakatrIne thayela vairAgya-teNe dIkSA levA mATe mAgelI AjJA-zu e nagarIe pahoMcyA pachI dIkSA levAnuM kahevuM-kanazrIe kabula karavuM-zubhA nagarIe pahoMcavuM-ardhacakrIpaNane anaMtavIryane abhiSeka-anaMtavIryane svayaMprabha prabhu padhAryAnI maLelI vadhAmaNI-vAsudevanuM vAMdavA javuM-kanakazrIe lIdhela dIkSA-tene thayela kevaLajJAna ne mokSapadanI prApti-baLadevane sumati nAme putrI-teNe Apela munidAna-tene svayaMvara-maMDapamAM AkAzamAMthI vimAnanuM utaravuM-temAM AvelAM saudharmedranI IdrANuM-teNe kahela pitAne tathA sumatine pUrvabhava-teNe Apela bodha-tenuM pAchI utpatI javuM-sumatine thayela jAtismaraNa-teNe dIThelo pUrvabhava-utpanna thayela vairAgya-teNe mAgelI dIkSA levAnI AjJA-teNe lIdhelI dIkSA-tene thayela kevaLa jJAna ane mekSapadanI prApti anaMtavIryanuM maraNa-pahelI narakamAM upajavuM-aparAjite lIdhelI dIkSA-tenuM bAramA devalokamAM Idra thavuM-anaMtavIryane jIvanuM narakamAMthI nIkaLI meghanAda vidyAdhara thavuM-tenuM merU parvata para AvavuM-amyutene meLApa-neNe Apele meghanAdane bodha-teNe lIdhelI dIkSA-pUrva janmanA vairI deve karela upasargamuninuM nizcaLa rahevuM anazana karIne bAramA devalekamAM upajavuM- pRSTha 204 thI 218 '. jIranAM_maMgaLAvatI vijayamAM ratnasaMcayAnagarI, kSemakara rAjA ne ratnamALA rANIratnamALAnI kukSImAM aparAjitanA jIvanuM AvavuM-teNe dIThelAM cakravartInA janma sUcaka cauda svapna tathA paMdaramuM vaja-putrajanma-jAyuddha nAma sthApana-yauvanAvasthA-lamIvatI sAthe pANigrahaNa-tene thayela sahastrAyudha putra te anaMtavI ne jIvatI vAnAvasthA-tenuM kanekazrI sAthe pANigraNa-tene thayela zatabaLI putra- IzAna kalpanA devAmAM thayelI vajAyudhanA samyakta viSe carcA-citrazULa devanuM parIkSA nimiro kSemaMkara rAjAnI sabhAmAM AvavuM-teNe kareluM nAstikamatanuM sthApana-vajayadhe Apela tene uttara-devanI prasannatAtenuM svarga gamana-IzAne dra varjayudha AgAmI bhave tIrthakara thavAnA che ema kahevuM-vAyuddhanuM vasaMtakIDA mATe udyAnamAM javuM.-jaLakrIDA-mitAri prativAsudevanA jIvanuM vidyudaMSTra deva thaIne tyAM AvavuM-teNe karela upadrava-vAyu karela tenuM nivAraNu-zakeMdranuM tyAM AvavuM-teNe karela pUjA ne stutikSemakara rAjA pAse lekAMkita devanuM AvavuM-temaNe lIdhela dIkSA-prApta thayela kevaLajJAna-temanI dezanAne vAyudha vigerenuM vAdIne svasthAne javuM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 vajAyudhanI AyudhazALAmAM cakra ratnanI utpatti-teNe karela maMgaLAvatI vijayanAM chakhaMDanuM sAdhanasahastrAyudhanuM yuvarAjapade sthApana vAyudhanI sabhAmAM eka vidyAdharanuM tene zaraNe AvavuM-tenI pAchaLa AvelI surekhA vidyAdharItyAra pachI Avela eka vidyAdhara-teNe pelA vidyAdharanA durnaya saMbaMdhI kahela vRttAMta- te sAMbhaLI avadhijJAnavaDe jANIne vAyudhe kahele temanA pUrvabhavane vRtAMta-te sAMbhaLIne traNene thayela vairAgya-teonuM paraspara khamAvavuM-vAyudhe kahele AgAmI vRttAMta-te sAMbhaLI temanuM kSemaMkara prabhu pAse jaI cAritranuM grahaNa karavuM-anukrame avyaya padanI prApti sahastrAyudhanI rANu jayanA devIne thayela zubha svapna sUcita putra-kanakazakti nAma sthApana-tenuM kanakamALA sAthe pANigrahaNa-tyArabAda vasaMta senA sAthe pANigrahaNa-vasaMta senAnI phaInA putrane thayela kapa-kanakazaktine AkAzagAminI vidyAnI prApti-tenuM himavaMtagirie javuM-cAraNa munine samAgamateNe tathA baMne strIoe lIdhela dIkSA -tene thayela upasarga-kevaLajJAnanI prApti-vajAyudhe karele tene mahotsava- kSemaMkara prabhunuM vajAyudhanI nagarIe padhAravuM-vAyudhanuM vAMdavA javuM-tene thayela vairAgya-sahastrAyudhane rAjaye sthApana-vAyu lIdhelI dIkSA-tene thayela upasarga-raMbhA vigeree kareluM tenuM nivAraNa-sahastrAyudhe karela rAjya pAlana-teNe lIdhelI dIkSA-vajAyudha sAthe maLavuM-baMnee karela tIvratA ne zubha dhyAnasAthe karela aNusaNa-trIjA raiveyakamAM utpanna thavuM-pRSTha 220 thI 228 rothAmAM puSkaLAvatI vijyamAM puMDarIkizuM nagarImAM ghanaratha rAjA-tenI priyamati ne maneramA nAme rANI-te baMnenA udaramAM trIjA raiveyakathI AvIne baMne devanuM upajavuM -banene janma-megharatha ne daratha nAma sthApana-nihatazatru rAjAnA maMtrInuM AvavuM-teNe te baMnene pitAnA rAjAnI kanyA ApavAnI karelI mAgaNa-gharatha rAjAe karela svIkAra-megharatha ne daDharathanuM te tarapha prayANa-mArgamAM suredradatta rAjA yuddha-tene parAjayasumaMdIrapura pahoMcavuM-traNa kanyA sAthe pANigrahaNu-pAchA vaLatAM suredattane tenuM rAjaya pAchuM meMpavuM-traNa rANIone thayela ekeka putra-diSeNa, mevasena ne rUpasena nAma sthApana ghanaratha rAjA pAse susenA gaNikAnuM kukaDe laIne AvavuM tenI sAthe maneramA rANInA kukaDAnuM yuddha-parasparanuM ajayapaNuM--ghanaratha rAjAe kahela te baMnene pUrvabhava-megharatha batAveluM tenuM vidyAdhara adhiSThitapaNunuM kAraNa-be vidyAdharanA pUrvabhavanuM kahevuM-tenuM pragaTa thavuM-zanaratha rAjAne namIne temanuM asthAne javuM-kukaDAone thayela jAti maraNa-temaNe karela anazana-temanuM bhutanAyaka thavuM-megharatha pAse AvavuM-temanA upakAranuM karAvela smaraNa-vimAnamAM sAthe laI jaIne manuSyalakanuM batAvavuM temanuM svasthAne gamana ghanaratha rAjA pAse lekAMtika devanuM Agamana-temaNe lIdhelI dIkSA-prApta thayela kevaLajJAna megharatha rAjAnuM udyAnamAM javuM- temanI pAse bhUtae kareluM tAMDava-eka vidyAdhara yugalanuM tyAM AvavuM tene megharatha rAjAe kahela vRttAMta-priyamitranA puchavAthI kahele tene pUrvabhava-te siMharatha vidyAdharanuM svasthAne javuM-teNe ghanara prabhu pAse lIdhelI dIkSA-prApta karela avyayapada megharatha rAjAnuM pauSadha laIne besavuM-eka pArevAnuM tenA meLAmAM AvIne paDavuM-megharathe ApelI tene AzvAsanA-pAchaLa bAja pakSInuM AvavuM teNe karelI pArAvatanI mAgaNI-megharathe Apela upadezateNe Apele uttara-megharatha rAjAe pArevA jeTaluM pitAnuM mAMsa ApavAnuM kabula karavuM-kAMTAnuM maMgAvavuM-pArevAne atyaMta tela-megharatha rAjAnuM kAMTAne eka pAse besI javuM-sAmaMtAdike karela hAhAkAra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAnuM pragaTa thavuM-teNe parIkSA mATe AvavAnuM kaheluM kAraNa-tenuM svasthAne javuM-pArevAne bAjapakSInA tathA te dezanA pUrvabhavane megharathe kahela vRttAMta-ane pakSIne thayela jAti smaraNa-teNe karela anazana- tenuM bhuvanapati devatA thavuM| megharatha rAjAe aThThama karIne karela kAryotsarga-izAnendra karela prazaMsAbe IMdrANuonuM parIkSA mATe AvavuM temaNe karela anukULa upasarga-megharathanuM acaLa rahevuM-IdrANIonuM svasthAne javuM-megharathane thayela vairAgya-ghanAratha tIrthakaranuM tyAM padhAravuM-megharathe jaNAvela dIkSA levAne vicAra-darathanuM paNa sAthe ja taiyAra thavuM-meghasenane rAjya sthApana-megharatha tathA daDharathe lIdhela dIkSA-megharathe karela vIza sthAnakanuM ArAdhana-tIrthakara nAma karmane baMdha- baMnee karela anazanasarvArthasiddha vimAnamAM baMnenuM upajavuM | pRSTha 229 thI 242 sa ramImAM-hastInApura nagara, vizvasena rAjA ne acirA devInuM varNana-megharathanA jIvanuM sarvArtha siddhathI racavavuM-acirAM mAtAnI kakSAmAM upajavuM- mAtAe dIThelAM cauda svapna-bhagavaMtanA garbhamAM upajavAthI marakI vigerenI thayelI zAMti-prabhune janma-dizA kumArIkata janmecchava-IdrakRta janmochavaIje karelI prabhunI stuti-vizvasena rAjAe karele janme cha-zAMtinAtha nAma sthApana-vauvanAvasthA-rAjya sthApana-aneka rAjakanyAo sAthe vivAha-zAMtinAthanI rANI yamatie dIThela zubha svapnarathanA jIvanuM sarvArthasiddhathI vayavavuM tenI kakSAmAM upajavuM-putra janma-cakAyuddha nAma sthApana cakraratnanI utpatti-zAMtinAthanuM digvijaya mATe prayANa-mAgadhAdi devanuM svayameva sAdhya thavuMtemaNe Apela bheTa-uttara taraphanA traNa khaMDa sAdhavA javuM-kIrAta sAthe yuddha-teNe kareluM megha kumAranuM ArAdhana-meghakumAree karela upadrava-prabhunA sevaka devanuM tenI pAse javuM ane samajAvavuM-kIrAtanuM vaza thavuM-RSabhakUTa para nAma lakhavuM-navanidhAnanuM vaza thavuM- hastInApuramAM praveza-pAMcamA cakrI tarIke abhiSeka-RddhinuM varNana kAMtika devenuM AvavuM-sAMvatsarikadAna-dIkSA mahecchava-prabhue lIdhela dIkSA-prathama pAraNuMprabhune kevaLajJAna-devakRta samavasaraNa-cakAyudhane vadhAmaNa-tenuM vAMdavA AvavuM-IkAdike karelI prabhunI stuti-prabhunI dezanA Itine jItavA saMbaMdhI upadeza-cakAyudhe lIdhela dIkSA-gaNadhara sthApanAyakSayakSa-kucaMke karela pUrvabhava sabaMdhI prazna-prabhue kahela tene pUrvabhava-temAM vasaMtadevane kAmapALa tathA maMdirAne kesarAnuM savistara vRttAMta-prabhune parivAra-sametazikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa -AyuSyanuM pramANa-cazvayudhanuM kaTizilAe mekSa gamana vigere-pRSTha 243 thI 263 parva pAMcamuM samApta, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pa che huM sa-8 sa paheAmAM-zrI kuMthunAtha caritra-temanA pUrvabhava-siMhAvatu rAjAe lIdhela dIkSAnI za sthAnakanuM ArAdhana--tIrthaMkara nAma kA baMdha-sarvAM siddha upajavuM-hastInApura nagaramAM zUra rAjA tathA zrIdevInuM varNana--zrI devInI kukSImAM sarvArtha siddhathI AvIne upajavuM-temaNe dIThelAM cauda svapna-putra janma --devakRta janmAcchava-Indre karelI stuti kuMthunAtha nAma sthApana-yauvanAvasthA-pANigrahaNu-rAjya sthApana-- cakra ratnanuM utpanna thavu-cha khaMDanA digvijaya-chaThThA cakrI tarIke abhiSeka-leAkAMtika deve nu Avavu -prabhue lIdhela dIkSA-prathama pAraNuM kevaLa-jJAnanI niSpatti-samavasaraNa-iMdrAgamana-I Mdre karelI prabhunI stutiprabhunI dezanA-mana zuddhinI AvazyakatAne upadeza-gaNadhara sthApanA-cakSu yakSaNI-prabhune parivAra- sametazikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa--AyuSyanuM pramANapRSTha 264 thI 269 sana nInAmAM-zrIaranAtha caritra-temanA pUrva bhava-dhanapati rAjAe lIdhela dIkSA-vIza sthAnakanuM ArAdhana--tIrthaM kara nAma karmAnuM upArjIna--navamA traiveyake upajavuM-hastInApuramAM sudarzana rAjA te mahAdevInuM varSoMna--navamA gre veyakathI cyavavuM-mahA devInI kukSImAM upajavuM-cauDha svapna-prabhunA janma-devakRta janmAcchavaIMdre karela stuti-aranAtha nAma sthApana-yauvanAvasthA-vivAha-rAjaya sthApana--sAtamA`cakravatI paNa - leAkAMtika devanuM AvavuM-prabhue lIdhela dIkSA-prathama pAraNuM-prabhune kevaLa jJAna-IMdrAdikanuM AvavuM-iMdre karelI prabhustuti-prabhunA dezanA-rAgadveSaneA jaya karavAne upadeza-gaNadhara sthApanA-yakSayakSaNI prabhunuM padminI khaMDa nagare padhAravuM-kuMbha gaNadharanI dezanA--e vAmananuM tyAM AvavuM-sAgaradatta zeThe kahela vRttAMta-temAM potAnI putrI priyAnAne vIrabhadra sAthe vivAha-vIrabhadranuM ekAkI paradezagamana vAmanathI tenA keTalAka maLelA khabara--sphuTa jANavA mATe prazna-ku MbhagaNadhare kahela vIrabhadranuM vRttAMtavIrabhadre karela rUpanuM parAvartana--tenu siMhaladvIpa javuM- za kha zeThane tyAM putra tarIke rahevu tenI putrI vinayavatI sAthe rAjaputrI anaMga suMdarI pAse javuM-vIrabhadranI kaLA joIne tenu vaza thavuM-vIrabhadre peAtAnuM rUpa pragaTa karavuM-anaMga suMdarIne thayela prIti-teNe potAnI mAtAne jaNAvelA vicAra-anukrame tenI sAthe thayelA vIrabhadranA vivAha-tyAMthI svadeza javA nIkaLavu-samudra bhAge prayANu--vahANunuM bhAgavuM-anaMga suMdarInuM kInAre nIkaLavuM-tApasAneA prasaMga-tApaseAe padminIkhaMDa nagare mukI javuM-tyAM sutratA sAdhvInA meLApa tenA upAzrayamAM rahevuM--priyadarzInAnA meLApa-baMnene thayela sneha-vIrabhadrane rativallabha vidyAdhare samudramAMthI kADhavA- teNe kahela baMne strIonI hakIkata-vIrabhadre karela gaurava -yuddhadAsa nAma-rAkhavu rativallabhanI putrI ratnaprabhA sAthe pANigrahaNu-tenI sAthe karelA AnaMda-anyadA padminI khaMDa nagare tenuM AvavuM-sutratA sAdhvInA upAzraya pAse ratnaprabhAne mukIne vIrabhadranuM pracchanna rahevuM-ratnaprabhAnu gabharAvuM-sAdhvIe karela AzvAsana-- upAzrayamAM rahevuM-vIrabhadranuM. vAmanarUpa karIne zeheramAM pharavuM-ratnaprabhAnA anaMgasuMdarI te priyadarzInA sAthe meLApa-paraspara vAtacita-paraspara sneha-kAI paNa puruSa sAthe na kheAlavAnI pratijJAmAM traNenuM sthita thavuM rAja pAse thayelI te vAta-vIrabhadre temane kheAlAvavAnuM svIkAravuM-vAmana veSe upAzrayamAM AvavuM teNe kahevA mADelA potAne vRttAMta-pahelAM priyadarzInAnuM pachI anaMga suMdarInuM te pachI ratnaprabhAnu' kheAlavu'-te ja vIrabhadra A vAmana che ema kuMbhagaguvare pragaTa karavuM-vAmananuM upAzraye AvavuM--peAtAnA rUpanuM pragaTa karavuM-paraspara meLApa-atizaya AnaMda-sutrAtraNinIe manAvelA supAtradAnane prabhAva-vizeSa puchavA mATe aranAtha prabhu pAse AvavuM-sutranA gaNinIe kahela prazna-prabhue kahela vIrabhadrane pUrvabhava-temAM tenA jIve aranAtha prabhunA jIvane pUrvabhave Apela dAna--tenA prabhAvathI thayela sukha prApti-anukrame vIrabhadranuM svaM gamana Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabhune parivAra-sametazikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa-AyuSyanuM pramANa- pRSTha 270 thI 285 cIjhAsamAM - chaThThA vAsudeva, baLadeva ne prativAsudevanA caritra-baLadevane pUrvabhavasudarzana rAjAnuM dIkSA laIne AThamA devalokamAM upajavuM-vAsudevane pUrvabhava-priya mitra rAjAnI rANInuM suketu rAjAe haraNa karavuM-priya mitre lIdhela dIkSA-suktane mAranAra thavAnuM kareluM nivANuM-trIjA devalekamAM upajavuM-suketunA jIvanuM bhava bhramaNa karIne vaitADhya upara bali nAme prativAsudeva thavuM-cakrapura nagaramAM mahAzira rAjAne vaijayaMtI ne lakSmIvatI nAme be rANIo- sudarzananA jIvanuM jaya tInI kukSImAM upajavuM- putra janma-AnaMda nAma sthApana-priya mitranA jIvanuM lakamavatInI kukSImAM upajavuM-puruSapuMDarika nAma sthApana-baMnene atyaMta sneha-vauvanAvasthA-puruSapuMDarikanuM padmAvatI sAthe pANigrahaNa-tenA rUpanuM varNana sAMbhaLI baLi rAjAnuM tene haraNa karavA AvavuM-paraspara yuddha-LirAjAe phekela cakra-tenuM niSphaLa javuM te ja cakrathI puruSa puMDarike karela baLirAjAne ziraccheda-puruSa puMDarikane AnaMdanuM chaThTha vAsudevane baLadeva tarIke prasiddha thavuM-keTI zIlAnuM upADavuM-vAsudevanuM brI narake javuM-baLadevanuM mekSe javuM | pRSTha 286 thI 287 thA mAM-subhama cakravatInuM caritra-tene pUrvabhava-bhUpALa rAjAe lIdhelI dIkSAniyANuM bAMdhIne sAtamA devalokamAM upajevuM-hastinApuramAM anaMtavIrya rAjA-jamadagni tApasanI utpattibe devatAnuM dharma parIkSA mATe AvavuM-temaNe karelI padyaratha rAjarSinI parIkSA-tenuM pAra utaravuM-devanuM yamadagni tApasa pAse AvavuM-cakalA cakalIrUpe tenI dADhImAM rahevuM-tenA saMvAdathI yamadagnine thayela krodha-tenA vacanathI strI paraNavAne teNe karele nirNaya-tenuM jitazatru rAjA pAse kanyA yAcavA AvavuM-devanuM svarga gamana-jaina dharma upara daDha vizvAsa-jitazatru rAjAnI 99 putrIe karele yamada- nine asvIkAra tene kabaDIo banAvI devI-raNakAe karela svIkAra-teno sAthe yamadagnine vivAha-98 rAjaputrIne sajaja karavI-reNukAnuM yavana vayamAM AvavuM-tene mATe ne tenI bena mATe ekeka carUnuM sAdhavuMreNukAe khAdhela kSatriya carU ne teno benane Apela brahmacarU-baMnene thayela putra-reNukAne rAma ne tenI benane kRtavIrya-rAme eka vidyAdharanI karelI sevA-teNe Apela parazu vidyA-tenuM sAdhavuM-parazurAma nAmathI pragaTa thavuM-reNukAnuM anaMtavIryane tyAM javuM tenI sAthe lubdha thavuM-temAMthI thayela putpattiyamakagninuM pura sahIta tene laI AvavuM-parazurAmane tevI caDele krodha-teNe putra saDota reNukAne karelA vinAza-te vAta sAMbhaLI anaMtavIrthanuM tyAM AvavuM-madagninA AzramAdine nAza pamADavo-tApasenA AkaMdathI parazurAmanuM tyAM AvavuM-teNe karelA anaMtavIryane vinAza-anaMtavIryanA rAjya katavIryanuM besavuM tenI strI tArAnA udaramAM bhUpALa rAjAnA jIvanuM upajavuM-kRtavIrye yamadamine karela vinAza parazurAme karele kRtavI ne vina za-tenA rAjave tenuM besavuM-kRtavIryanI strInuM tApasane zaraNu javuM-tyAM bhUmigRhamAM rahevuM-cauda svapna sUcita putrane janma-subhUma nAma sthApana-parazurAmane kSatriya jAtipara caDele kepa-teNe karelI sAvAra nakSatro bhUmi-tenI dADhane bharele thALa-eka nimitivAne pitAnA mRtyu saMbaMdhI parazurAme karela prazna-teNe batAvela nizAnI- parazurAme maMDAvelI dAnazALA- subhUmanuM bhoMyarAmAM vRddhi pAmavuM meghanAda vidyAdharanI putrI sAthe tenuM pANigrahaNa-subhame mAtAne karela prazna-teNe Apela uttara-subhUmanuM bahAra nIkaLavuM-hastInApura javuM-dAnazALAmAM praveza-dADhAnuM kSIra thaI javuM-subhUme karele tene AhAra-parazurAma sAthe yuddha-parazurAmanuM maraNateNe karelI 21 vAra nabrAhmaNa pRthvI-sabhUme karela digvijaya-tevuM cakravatapaNuM-teNe karela aghora pApa-maraNa pAmIne sAtamI narake javuM' pRSTha 288 thI 292 * vAMcamA mAM-sAtamA vAsudeva baLadevane prativAsudevanuM caritra-baLadevane pUrvabhavavasuMdhara rAjAe lIdhelI dIkSA-pAMcamAM devalokamAM upajavuM-vAsudevane pUrvabhava-lalitamitranuM baLa maMtrIe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 karela apamAna-lalimitre lIdhelI dIkSA-khaLa maMtrIne mAranAra thavAnuM karelu. niyANuM--pahelA devalAkamAM deva thavuM- khaLa maMtrInu bhava bhramaNa karIne vaitADhaya paryaMta upara prahlAda nAme prativAsudeva thavuM- vArANasI nagarImAM agnisiMha rAjAne jayaMtI ne zekhavatI rANI-jayaMtInI kukSImAM vasudharanA jIvanuM upajavu -putra janma-naMdguna nAma sthApana-zeSavatInA udaramAM lalitamitranA jIvanuM upajavu-putra janmadatta nAma sthApana--baMnenI maitrI-temanI pAsethI prahlAde karelI arAvaNu hastInI mAgaNI--teNe karelA tIraskAra-paraspara yuddha-pralhAde mukSu cakra-tenu niSphaLa javuM-teja cakra datte prahlAdapara mukavuM--tethI thayela tenA ziraccheda-naMdana ne dattanuM sAtamA vAsudeva baLadeva tarIke prasiddha thavuM-kATI zilAnuM upADavuM-dattanuM maraNu-pAMcamI narake javuM-nadana khaLadeve lIdhelI dIkSA-temanuM meAkSa gamana- pRSTha 293 thI 294 laLa chaThThAmAM-zrI mallInAtha caritra-temane pUrva bhava-vItazeAkA nagarImAM baLa rAjA te dhAraNI rANInA mahAbaLa nAme putra-tene cha mitro-baLa rAjAe lIdhela dIkSA-temanuM mekSa gamana--mahAbaLane thayela khaLabhadra nAme putra-mahAbaLane dIkSA levAnA thayela vicAracha mitranI saMmati-sAte mitroe lIdhela dIkSAsamAna tapasyA karavAnA karela saMketa-mahAbaLa munie kapaTavaDe karela vizeSa tapa-tethI bAMdhela strIvedazIza sthAnakanA ArAdhanathI bAMdhela tIthaMkara nAkha ka-sAte mitronuM vaijyaMta vimAnamAM upajavuM-mithilA nagarImAM kuMbha rAjA ne prabhAvatI rANInuM vana--mahALaLanA jIvanuM cyavavu -prabhAvatInI kukSImAM upajavu - cauda svapna sUcita putrIne janma-devakRta janme.cchava-IMdre karela stuti-malIkumArI nAma sthApana-- acaLa mitranA jIvanuM vavuM-sAketapuramAM pratibuddhi rAjA thavuM--tenI rANI sAthe nAga ma MdiramAM tenu' AvavuM-puSpa sugara saba'dhI maMtrIne karela prazna-teNe malTIkumArInA puSpa mugaranI karelI prazaMsAtene upajelA rAga--teNe meAkalelA ku bharAjA pAse dUta- dhaNa mitranA jIvanuM cyavavu.-capApurImAM caMdrachAya rAjA thavuM-- pAnivAsI annaya zrAvakanA jaLa pravAsa--tenI dharma dRDhatA saMbaMdhI IMdre karelI praza'sA--eka devatAnuM parIkSA karavA AvavuM-temAM pAra utaravu --devatAe Apela kuMDaLanI e joDa-eka joDa mithilAmAM kuMbha rAjAne bheTa dharavI--khIjI joDa caMpAe AvIne cadrachAya rAjAne bheTa dharavI--rAjAe puchela tenI hakIkata-prasaMge teNe kareluM malTIkumArInA rUpanu varSoMna--tethI tene thayelA anurAga-teNe kuMbharAjA pAse meAkalela dUta- pUraNa mitranA jIvanuM zrAvastImAM rUkmI rAjA thavu-teNe potAnI putrIneA karela snAnavidhi--te saMbadhI rAjAe karela sevakane prazna--teNe karelI mallIkumArInA snAnavidhinI temaja tenA rUpanI prazaMsA--tethI tene upajelA anurAga--teNe kuMbharAjA pAse mekalela dUta vasumitranA jIvanu vArANasIpurImAM zaMkha rAjA thavu'--ahIM' malTIkumArInA kuMDaLanuM bhAMgavu-te sAMdhI devAnA kuMbha rAjAe karela sAnIAne hukama--sAnIee batAvela peAtAnu azaktapaNuM--kubha rAjAe karela dezanIkAla--temanu vArANasI AvavuH-za`kha rAjA pAse teoe karelu. mallIkumArInA rUpanu varNana--te uparathI zaMkha rAjAne thayela anurAga--teNe mekalela kuMbharAjA pAse dUta-- abhicaMdra mitranu` kAMpiyapuramAM jitazatru rAjA thavuM--cAkSA parivrAjikAnuM mallokumArI pAse AvavuM--tenA matane malTIkumArIe karelA nirAsa--dAee karela apamAna -tene thayela kApa--tenu jitazatru rAjA pAse AvavuM teNe potAnI rANIenA rUpa saMbadhI karela prazna--ceAkSAe mallIkumArInA rUpanI karelI prazasA--te sAMbhaLI jitazatrune thayelA anurAga-teNe kuMbharAjA pAse mekalela dUta vaizravaNa mitranA jIvanuM hastInApuramAM aThThInazatru rAjA thavuM-malTIkumArInA bhAI malakumAre citrAvelI citrazALA-eka citrakAre cItreluM malTIkumArInuM AbehuJa citra-mallakumAranuM tyAM krIDA mATe AvavuM-malTIkumArIne dekhIne zaramAvuM-dhAtrIe karelA khulAse-citArApara caDelA krodha-tenA aMguThAnu Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 chelve-citArAnuM hastInApura AvavuM-adInazatru rAjA pAse teNe kareluM mallIkumArInA rUpanuM varNana-te sAMbhaLI te rAjAne thayela anurAga-teNe mokalela kuMbha rAja pAse dUta mallIkumArIe chae rAjAone pratibodha pamADavA mATe karelI veThavaNa-suvarNamaya pitAnI mUrti dararoja temAM eka annakavaLane prakSepa cha rAjAnA dUtanuM kuMbha rAjA pAse AvavuM--dareke judI judI rIte karelI mallIkumArInI mAgaNIkuMbharAjAe e dUtAne karele tirasakAra-dUtonuM pAchI javuM-chae rAjAe ekaThA maLIne laDAI mATe AvavuM teNe nAkhele mithilA pharate gherakuMbha rAjAne thayela ciMtA-mallIkumArIe karela tenuM nivAraNa -chae rAjane pitAnI mUrtivALA sthAnamAM teDAvavuM-teonuM AvavuM-mallIkumArInI mUrti joIne anurAgI thavuM-mallIkumArIe mAthAparanuM ughADeluM DhAMkaNuM-temAMthI uchaLe durgadha-chae rAjAnuM parAmukha thavuM-te vakhate malIkumArIe Apela bedha-chae rAjAne thayela jAti smaraNa-temaNe mAnela. malIkamArIne upakAra-avasare dIkSA levAnuM svIkArI temanuM svAsthAne javuM- kAMtika devenuM Agamana-malIkumArIe Apela saMvatsarIdAna-temaNe lIdhela dIkSA-te ja divase thayela kevaLajJAna-deve racela samavasaraNa-kuMbha rAjAnA chae mitra rAjAnuM AvavuM-Idra tathA kuMbha rAjAe karelI stuti-prabhue ApelI dezanA-samatAnI AvazyaktAno upadeza-cha rAjAoe lIdhela dIkSA-gaNadhara sthApanA-prathama pAraNuM - kSakSaNI-prabhune parivAra-sametazikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANu-AyuSyanuM pramANa pRSTha 295 thI 305 sAtamA mAM-zrI munisuvrata svAmInuM caritra-temane pUrvabhava-sura zreSTha rAjAe lIdhela dIkSA-vIzasthAnakanuM ArAdhana-tIrthakara nAma karmane baMdha-dazamA devalekamAM upajavuM harivaMzanI utpatti-kauzAMbI nagarImAM sumukha rAjA vIraviMdanI strI vanamALAne joIne tene upajele maha-tene meLavavA mATe sumati maMtrI mArata karele prayatna-teNe meklelI parivAjikA-vanamALAne paNa thayela anurAga-parivArikAe karI Apela baMnene meLApa-tenI sAthe sumukha rAjAe karela kriIDA-vIraviMdanuM gAMDA thaI javuM-tene tevI sthitimAM joIne sumukha rAjAne thayele che te avasare tenI ne vanamALAnI upara thayela vidyutpAta-baMnenuM maraNatenuM harivarSa kSetramAM yugaLika thavuM-harine hariNI nAmasthApana-vIrakuviMde karela bALa tapa-tenuM saudharma devalokamAM kiviSika deva thavuM-tenuM avadhijJAnavaDe yugaLikane dekhavuM tene upajela kepa-mArI nAkhavAne thayela vicAra-vicAranuM pharavuM-caMpAnagarImAM te baMnene mUkavuM-tyAMnA rAjA rANI thavuM-aneka prakAranAM pApa karIne temanuM durgati javuMtenA nAma uparathI zItaLanAthajInA tIrtha mAM thayelI harivaMzanI utpatti-tenA vaMzamAM thayelA aneka rAjAo- rAjagRha nagaramAM harivaMzamAM thayela sumitra nAme rAjA-tenI padmAvatI rANInA udaramAM dazamAM devalokathI ravIne sura zreSTha rAjAnA jIvanuM upajavuM-teNe dIThelAM cauda svapna-putrane janma-IdranuM merUpara laI javuM-tyAM karele janmAbhiSeka-InTe karela stuti-munisuvrata nAma sthApana-yauvanAvasthApANigrahaNa--prabhAvatI rANIthI thayela suvrata nAme putra-kAMtika devenuM AvavuM-prabhue lIdhela dIkSAprathama pAraNuM-kevaLajJAnanI niSpatti-samavasaraNa-Indra karelI stuti-prabhue ApelI dezanAyati dharma tathA gRhastha dharmanuM varNana-gRhasthane sAmAnya dharma-gaNadhara sthApanA kSakSaNa prabhunuM bhRgukaccha nagare padhAravuM-jitazatru rAjAnuM azva sahIta vAMdavA AvavuM-gaNadhare keNu dharma pAmyuM ? evo karela prazna-bhagavaMtanuM azva ja dharma pAmyuM che ema kahevuM-rAjAe azva saMbaMdhI puchelA prazna-bhagavate kahela tene pUrvabhava-temAM batAveluM sAgaradatta karAvelA zivAlayanA pujArIonuM duSTa AcaraNa-sAgaradattanA jIvanuM abdha thavuM-jitazatrue azvane karela svataMtra-adhAvabodha tIrthanuM pragaTa thavuM-azvanuM sadgatie javuM- Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 kAttika zeThanI kathA-rAjAnI AjJAthI karAvavuM paDeluM parivrAjakane pAraNuM teNe lIdhelI munisuvrata svAmI pAse dIkSA-tenuM saudharmendra thavuM-parivrAjakanuM erAvaNathavuM-arAvaNane vaza karavuM. prabhune parivAra-sameta zikhara padhAravuM-prabhunuM nirvANa-AyunuM pramANa pRSTha 306 thI 316 mAmA nAM -mahApadma cakavatInuM caritra-tene pUrvabhava-prajApALa rAjAe lIdhelI dIkSAbAramA devalekanA Idra thavuM-tyAMthI ravavuM-hastInApuramAM pottara rAjAnI javALA rANInI kukSImAM upajavuM-putrano janma-vizazukumAranA nAnA bhAI thavuM-mahApadma-nAmasthApana ujajayinImAM zrIva rAjAne namuci nAme pradhAna-suvratAcAryanuM tyAM padhAravuM-maMtrI sahIta rAjAnuM temanI pAse javuM-namucie karavA mAMDelo vAda-eka kSullaka munie tene kareluM nirUttara-namucine caDele. dha_rAtre munine mAravA javuM deve karelI thaMbhanA-lokamAM thayeluM ati apamAna-tenuM paradezagamanahastInApura AvavuM-mahApadmanA pradhAna tarIke rahevuM-siMhabaLa rAjAne pakaDavA mATe tene mela-siMhabaLane bAMdhIne lAvavuM-mahApadmanI thayelI prasannatA-teNe Apele vara-namucie rAkhelI varanI thApaNu jainarathane brahmaratha calAvavAnI javALA rANIne tenI zeka vacce thayela spardhA-pakvottara rAjAe karela bannene aTakAva-mahApadmane lAgeluM apamAna-tenuM paradezagamana-tApasanA AzramamAM nivAsa-caMpAnA rAjAnI rANunuM madamAvaLaM putrI sAthe tyAM AvavuM-madanA vaLI ne mahApadmane thayela paraspara anurAga-madanAvaLanI mAtAe karela aTakAva-mahApadmanuM tyAMthI nIkaLI javuM-siMdhusadanapure pahocavuM-tyAMnA rAjAnA hAthInuM baMdhana troDIne bhAgavuM- mahApa kareluM tenuM nivAraNu-gajane vaza karavo-mahAsena rAjAnI putrIo sAthe thayelA vivAha-vegavatI vidyAdharInuM tyAM AvavuM-teNe kahelo pitAne vRttAMta-tenI sAthe mahApadma kumAranuM suradayapure javuM-jayacaMdra sAthe pANigrahaNa-be vidyAdhare sAthe yuddha-temane parAjaya-cakrAdi ratnonI utpattimahApadma kareluM khaMDanuM sAdhana-vaLatAM tApasanA AzramamAM AvavuM-tyAM madamAvaLI sAthe paraNavuM-hastInApura pahecavuM-mAtA pitAne thayela AnaMda suvratAcAryanuM hastInApura padhAravuM-pakvottara rAjAnuM vAMdavA AvavuM-tene thayela vairAgya-viSNukumArane rAjaya levA kahevuM-teNe paNa dIkSA levAne batAvela vicAra-mahApadmakumArane cakravatIpaNunA abhiSeka sAthe pitAnA rAjyane paNa abhiSeka-teNe karele dIkSA mahecchava-paDyottara rAjA ne viSNukumAre lIdhela dIkSAmahApa janaratha pheravavAne karela mahecchava-pakvottara rAjAnuM mokSagamanaviSakumArane prApta thayela aneka labdhio suvratAcAryanuM caturmAsa karavA hastinApura AvavuM-namucie vera vALavAne karelA vicAra-mahApadma pAse karela varanI mAgaNI-amuka divasa mATe tene sopeluM rAjya-suvratAcArya pAse jaIne teNe karela AkSepa-sAta divasanI aMdara bharatakSetra mukIne jatA rahevAne karela hukama-viSNukumArane lAvavAnI jaNAyelI jarUrIAta-gurUnI AjJAthI eka muninuM merU parvata upara temanI pAse javuM-viSNukumAranuM tenI sAthe AvavuM-namuci pAse javuM-tene ghaNI rIte samajAvava-pitAne rahevA mATe karela traNa pagalAM jamInanI mAgaNI-namucie karela tethI vadhAre jamInane niSedha-viSNukumArane caDela krodha-teNe vaikriya zarIra karavuM- tethI thayela atyaMtya kSobha-namucine bhUmipara pachADavo-mahApadma cakrInuM temanI pAse AvavuM-mahA pravAse temanA kepanuM karela nivAraNa- temaNe karela zarIrane saMkeca-namucine choDI mukavo-viSNukumAranuM mokSagamanamApawya krIe lIdhela dIkSA-1manA AyunuM pramANa-temanuM mekSAmana ItyAdi. pRSTha 317thI 325 parva chaThuM samApta, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA puruSa carita parva trIju. prathamasargaH trailokyaprabhave puNyasaMbhavAya bhavacchide / zrIsaMbhava jinendrAya manobhavabhide namaH // 1 // traNa lekanA svAmI, pavitra janmavALA, saMsArane chedanArA ane kAmadevane bhedanArA evA zrI saMbhavanAtha jinaMdrane namaskAra karIne pRthvIne pavitra karanAruM ane karmarUpI latAne chedanAruM evuM temanuM (zrI saMbhavanAtha svAmInuM) caritra huM kahIza. dhAtakIkhaMDa dvIpanA arAvata kSetrane viSe kuzalapaNAnA sthAnarUpa kSemaparA nAme eka prakhyAta nagarI che, tyAM svargamAMthI pRthvI upara jANe Idra avataryo hoya eve vizALa badrivALe vipulavAhana nAme rAjA che. bAgavAna jema bagIcAnuM pAlana kare tema e rAjA avizrAMtapaNe sarva prakAranA zalya (duHkha) ne ucheda karI vidhithI prajAnuM pAlana karate hato. pathikanI jema dezane pratikArI evI e rAjAnI nItirUpI saritA niraMtara cotarapha prasaratI hatI. asahya zAsanane dhAraNa karanAra e rAjA e nItivaMta hato ke je potAnA aparAdhane paNa bIjAnA aparAdhanI peThe jarA paNa sahana karato nahI. jema sArI cikitsA karanAra vaidya roganA pramANamAM regIone auSadha Ape che, tema e rAjA gunhegArane tenA gunhA pramANe ja daMDa Apate hatA, ane guNa purUSonI temanA guNa pramANe pUjA karatuM hatuM. yogyatA pramANe vartavuM te vivekI purUSanA vivekana kaLa che. e rAjAne bIja le keAnI jema mada thavAnAM sthAna paNa madane arthe thayAM nahotAM, kAraNa ke varSAgaDatu jevI rIte nadIne garva karAve che tevI rIte samRddha karAvI zakatI nathI. cityanI jema tenA hRdayamAM hamezAM sarvajJa deva rahetA hatA, jenazAstranI peThe tenI vANImAM sarvajJanA guNanIja prazaMsA hatI. tIrthaMkara deva ane susAdhurUpa gurune ja te pitAnuM mastaka namAvato hato ane bIjA save tene namatA hatA. Arta ane zaidra zivAyanA zubha dhyAnavaDe mananuM, svAdhyAya karavAthI vANInuM ane jinezvaranI pUjAthI zarIranuM teNe paramaphaLa meLavyuM hatuM. vasamAM jema gaLIne raMga sthira rahe che tema tenAmAM bAra prakArane zrAvakadharma hamezAM sthira rahelo hato. moTA manavALe e zA bAra prakAranA rAjacakramAM jevI rIte jAgrata rahe tevIja rIte bAra prakAranA zrAvakadharmamAM paNa jAgrata raheto hato. pavitra AtmAvALo te ja, dharma, vRkSanA aMkurane usana karanAra bIja vAve tema potAnA dravyane yogyatA pramANe sAta kSetramAM niraMtara vALyA karato hato. dIna ane anAthanA eka zaraNarUpa ane parama Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga1 lA dayALu e rAjA pAsethI keAI paNa yAcaka samudra pAsethI meghanI jema khAlI jatA nahIM, medha jema jaLane varase tema te yAcakAnI upara dravyanI vRSTi karatA hatA, to paNa taddana aha`kAra rahita hovAthI meghanI jema jarA paNa garjanA karatA nahI', kaTakanA uccheda karavAmAM kzIrUpa ane dAna ApavAmAM kalpavRkSa jevA e rAjA pRthvI upara rAjya karatA hatA tyAre kAI paNa naThArI hAlatamAM naheAtu 2 e pramANe e rAjA nItipUrvaka rAjya karatA hatA tApaNu eka vakhate ghaNA bhayaMkara dukALa paDayA. bhavitavyatAnA yoga ullaMdhana thavA e azakaya che, dizAone aMdhakALavALI karanAra meghanA abhAvathI jANe bIjo grISmaRtu AvyA hoya tevA varSI- Rtu bhayaMkara jaNAvA lAgyA. sava jaLane zASaNa karanArA, vRkSane ukheDavAmAM unmatta ane kalpAMta kALanA pavananI jevA nairUtya dizAnA pavane vAvA lAgyA, AkAzamAM vAdaLAMnA raMga kAgaDAnA uttarabhAga jevA atyaMta zyAma dekhAvA lAgyA, sUrya kAMsAnI thALI jevA jaNAvA lAgyA, ane nagara tathA dezanA loko dhAnya nahI maLavAthI tApasanI jema vRkSanI chAla, kadamULa tathA phaLane khAvA lAgyA. jANe bhasmakara nAmanA roga thaye hAya tema leAkeAne kadApi puSkaLa bheAjana maLe teA tethI paNa dharAtA nahAtA. bhIkha mAgavAmAM lAja pAmanArA leAkeA bhikSA meLavavAne mATe ghaNe bhAge kapaTatApasanA veSa laIne pharavA lAgyA. pitAe, mAtAe ane putra kSudhA lAgavAthI jANe digmUDha thayA hoya tema eka bIjAne tyajI daine ADA avaLA bhamavA lAgyA. pitA paNa kadi anna maLI jAya tA sAmu joI rahelA ane khAvAne mATe rUdana karatA potAnA putrane ApatA nahIM. jema cAMDALanI strI sUpaDA vigere tuccha vastu vece tema zerIomAM bhamatI mAtAe eka caNAnI pasalIne mATe pAtAnA bALakane vecavA lAgI, prAtaHkALe dhanavAnanI havelI- AnA AMgaNAmAM gherAyelA dANAne garIba rAMkAe gharanA pArevAnI jema vINavA lAgyA. dunA kadoinI dukAnA para vAraMvAra zvAnanI peThe lAga meLavI khAvAnA padArtho para jhaTa mAravA lAgyA. keTalAeka leAkeA AkhA divasa bhamI bhamI chevaTe sAyakALe mAMDamAMDa grAsa jeTaluM khAvAnuM maLe te e divasane sArA mAnavA lAgyA. Amatema khAparIenI jema athaDAtA ati bIhAmaNA rAMkAothI nagaranA rAjamArgo smazAnathI paNa vadhAre kharAba jaNAvA lAgyA, ane ThekANe ThekANe bhamatA rAMkAnA moTA kolAhaleAthI sadgurUSAnA kAna jANe sAye vIMdhAtA hoya tema pIDAvA lAgyA. AvA kalpAMta kALanI jevA dukALamAM caturvidha saMghanA kSaya thatA joI moTA manavALA mahArAjA vicAra karavA lAgyA ke " A saghaLI pRthvInu mAre A vakhate rakSaNa karavuM joie paNa zuM karU ! A pApI kALa mArA astranA viSayamAM lAvI zakAtA nathI, tathApi A sarva saMghanI tA mAre avazya rakSA karavI joie; kAraNa ke mAyA purUSo satpAtranA upakAmAM prathama AraMbha kare che." evI rIte vicArI rAjAe potAnA rasAIAne AjJA karI ke "he pAcakA ! AjathI saMghanA jamyA pachI avazeSa raheluM anna huM jamIza, mATe mAre vAste rAMdheluM . annamunione vaheArAvavu' ane bIjA rAMdhelA annathI zrAvakAne jamADavA." rAjAnI 1 duSTAcaraNavALI prajArUpa kaTaka, 2 traNuM khAtA chatAM paNa tRpti na thAya evA vyAdhi-vizeSa. 3 phALI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM evI AjJAno svIkAra karI rasoIe te pramANe nitya karavA lAgyA, ane rAjA pote te jovA lAgyo. nAsikAthI suMgadhanuM pAna karI zakAya tevI kamaLanA jevI uttama zALI, aDadanA dANAthI paNa moTA rasa bharelA maga, meghanA jaLanI peThe puSkaLa, ghATA ane jANe amRtanA mitra hoya tevA jAtajAtanA zAke vigere, khAMDa bheLavIne banAvelA mAMDA, pramoda karanArA modaka, svAdiSTa khAjA, khAMDanI mIThAI, kamaLa mamarA, ati suMvALAM vaDAM, manohara kaDhI, ghATA dahIM, mazAlA nAkhIne ukALelAM dUdha, ane sudhAne TALanAra zIkhaMDa evA rAjabhejana jevA padArtho zrAvakane maLavA lAgyA, ane e moTA manavALe rAjA mahAmunione eSaNIya, kalpanIya ane prAsuka AhAra pitAnI jAte ApavA lAgyo. AvI rIte rAjAe dukALa rahyo tyAM sudhI sarva saMghane yathAvidhi bhojana pUruM pADayuM. sarva saMghanI vayAvacca karavAthI ane samAdhi upajAvavAthI teNe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. eka divasa te mahArAjA mahelanI agAzI upara beThe hato, tevAmAM pRthvInuM jANe chatra hoya tevo AkAzamAM caDelo megha temanA jovAmAM Avyo. jANe AkAzane gaLIe raMgelA vastrano kaMcuka hoya tevo e megha vidyat rUpa AbhUSaNane dhAraNa karate sarva dizAomAM cotarapha vyApI gayo. e arasAmAM vRkSone mULamAMthI kaMpAvato ane pAtALakaLazanuM jANe sarvasva hoya te pracaMDa pavana utpanna thaye. e moTA pavane AkaDAnA phUlanI peThe te mahAna meghane uDADIne daze dizAmAM veraNa cheraNa karI dIdho. kSaNavAramAM utpanna thayelA ane pAchA kSaNavAramAM nAza pAmelA evA meghane joIne e saddabuddhivALo rAjA vicAra karavA lAgyuM ke "aho ! jotajotAmAM A megha jema danaSTa "thaI gaye tema A saMsAramAM bIju sarva paNa jotAjotAmAMja nAza pAmI jAya tevuM che. je prANI svecchAthI le che, praveza kare che, nAce che, hase che, rame che, dravya meLavavAnA aneka upAye ciMtave che, cAle che, ubhA rahe che, jue che, vAhanapara caDe che, kepa "kare che ane gharanI aMdara ke bahAra vilAsa kare che, te prANIne tevI kriyA karatAM ja yamarAjAnA dUtanI jema nitya pAse rahelA aneka dezo mRtyu pamADe che. te deSo A pra mANe che-tatkALa kALe prerele sarSa AvI karaDe che, pracaMDa vijaLI rUpa daMDa paDIne pADI "nAkhe che, unmatta hAthI AvIne daMtazULathI pIse che, junI vaMDI ke bhIta tUTI paDI "dabAve che, bhukhathI kRza udara vALavyAdhra bhakSa karI jAya che, jenI cikitsA na thaI za. ke te vikAra lAgu paDe che, akasamAta unmatta ghoDA vigere pADI nAkhe che, zatru ke cora AvI charI vaDe haNI nAkhe che, pradIpta thayelo agni bALI nAkhe che, mahA vRSTithI A nadInuM pUra vegavaDe tANI jAya che, sarve aMgamAM vAyune balavAna doSa pragaTa thAya che, zarIranI tamAma garamIne zAMta karIne kapha vyApta thAya che, pittane prabaLa deSa "prANane lupta karI nAkhe che, athavA tatkALa thayele sanipAta parAbhava kare che, koLIAne roga zarIrane bhakSaNa kare che, rAjyamAM prApta thAya che, visUcikA no upadrava herAna kare che, jenuM kharAba pariNAma che evuM anda jAtinuM traNa pedA thAya che, pravAhano re ga mUracha pamADe che, saMgrahaNIno vyAdhi sapaDAve che, vidradhino rega rUMdhe che, "khAMsInuM darada kaleza pamADe che, zvAsane vyAdhi bharapUra thAya che, athavA phUlano rega "umUlana karI nAkhe che. AvA aneka dezothI prANI mRtyu pAme che, - 1 rega. 2 tephAnI. 3 kSayaroga. 4. kolerA, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo "tathApi pazunI peThe maMda buddhivALo manuSya potAnI sthitine zAzvata mAnI potAnA jIvita rU5 vRkSanuM phaLa levAne pravartate nathI. e mugdha buddhivALo "purUSa "A mArA bhAIo naThArI sthitimAM che, A mArA putro adyApi nAnA "che, A kanyA haju kuMvArI che, A putrane haju bhaNAve che, A bhAryA haju "navoDhA che, A mAtApitA vRddha che, A sAsusasare garIba sthitimAM che ane A "bahena vidhavA che-ema sarva parivAra niraMtara potAne ja pALavA egya che evI ciMtA "karyA kare che, paNa te parivAra pitAne saMsArarUpI samudramAM DubADavAne hRdayapara bAM"dhelI zilA je che ema jANatuM nathI, ane jayAre aMtakALa Ave che te vakhate paNa "e jaDa purUSa pazcAtApa kare che ke "are! adyApi kAMTAnA zarIrane AliMgana karavA"nA sukhathI huM tRpta thaye nathI, dUdha vigere khAdya padArthothI parANe nathI, puSpa saMgha"vAnI mArI IcchA pUrI thaI nathI, manahara padArthone javAne mane ratha pUro thayA nathI, hajI vINAyukta vezyAnA gIta sAMbhaLavAne AnaMda jarA paNa pAye nathI, mArA kuTuMbane mATe haju bhaMDAra bharapUra karyA nathI, A jIrNa gharane uddhAra karIne navIna ka2vuM bAkI raheluM che, UMcI zikSA ApelA A ao upara hajI ArUDha thaye nathI, "ane A paleTelA baLada uttama ratha sAthe joDayA paNa nathI. evI rItane pazcAttApa kare che, paNa meM dharma karyo nathI" e jarA paNa pazcAtApa karatA nathI. A saMsAramAM "eka tarapha mRtyu sadA taiyAra thaI raheluM che. eka tarapha aneka prakAranA apamRtyu thayA "kare che, eka tarapha aneka prakAranA vyAdhio thAya che, eka tarapha ghaNI Adhi utpanna "thAya che, eka tarapha rAgadveSAdi zatruo nitya udyata thaI rahyA che, ane eka tarapha "durjananI peThe prabaLa kaSAye vipatti ApyA kare che, tethI temAM marUdezanI peThe kAMIpaNa " sukhakArI nathI, te chatAM prANIo temAM sukha kema mAnI rahe che ane vairAgya kema pAmatA " nathI? sutelA mANasa upara jema akasamAtuM rAtriyuddha AvI paDe tema sukhAbhAsathI " mUDha thayelA prANI upara sadya prANano nAza karanAra kALAza AvI paDe che, tethI % rAMdhelA ananaM phaLa jema bhojana karavuM che tema A nAzavaMta zarIranuM kuLa dharmAcAraNa che. A nAzavaMta zarIravaDe avinAzI pada meLavavuM sulabha che, te chatAM mUDha prANIo tene meLavatA nathI, paNa huM te A zarIravaDe nirvANasaMpattine kharIda karavA atyaMta utsAha rAkhIza, ane A rAjya putrane soMpI daIza." A pramANe nizcaya karI rAjAe tatkALa dvArapALane ekalI jene kIrti priya che. evA pitAnA putra vimalakItine teDAvyuM. rAjakumAre AvI parama bhaktithI ISTadevanI jema potAnA pitAnA caraNamAM praNAma karyo, ane aMjali joDI A pramANe che pitAjI! kaI TI AjJA karI prasanna thaI mArA upara anugraha kare; temAM A putra bALaka che evI zaMkA rAkhaze nahIM. Apa AjJA kare-tamArA kayA zatrurAjAnI pRthvI khuMcavI lauM ? kyA pAhADI rAjAne parvata sahita sAdhI AvuM ? jaladurgamAM rahelA kyA zatrune jala sAthe vinAza karuM? athavA te sivAya bIjuM paNa koI tamane zalyarUpa hoya to tene paNa kaho ke tarata ukheDI nAkhuM. huM bALaka chatAM paNa tamAro putra hovAthI dusAdhyane sAdhavAmAM samartha chuM, e Apa pitAjIne ja prabhAva che, temAM kAMI mArI bahAdvarI nathI." putranAM evAM vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM- he moTI bhujAvALA kumAra ! mAre koI zatrarAjA nathI, koIpaNa pahADI rAjA mArAM vacanane ulaMghana karato nathI, ane Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavI 3 juM ne kaI beTana rAjA paNa mArI AjJAne anAdara karato nathI, ke jene sAdhavAne huM tane mekaluM. paNa he kuLabhUSaNa! he pRthvIne bhAra dhAraNa karavAmAM dhuraMdhara ! eka A bhavavAsa mane hamezAM zalyanA je pIDe che tene tuM uddhAra kara, ane A paraMparAthI AvelA rAjyane mArI jema tuM aMgIkAra kara ke jethI dIkSA laIne huM A bhavavAsane kAyamane mATe tyAga karUM. he vatsa! alaMya evI gurujananI AjJAne ane hamaNu karelI tArI potAnI pratijJAne bhaktipUrvaka saMbhArIne tAre te anyathA karavI ghaTita nathI." e sAMbhaLI kumAra vicAramAM paDe ke "pitAzrIe AjJA ApIne ane mArI pratijJAne saMbhArI daIne mane nirUttara karyo. rAjaputra A pramANe ciMtavato hato tevAmAM to rAjAe teja vakhate abhiSeka mahotsava sAthe tene pitAne hAthe rAjya upara besArI dIdhe; ane kumAra vimalakIrtie jemane dIkSA abhiSeka karelo che evA te mahArAjA zibikA para besI tarataja svayaMprabha nAmanA sUri pAse AvyA tyAM AcAryanI samIpe sarva sAvagha yoganuM pratyAkhyAna karIne temaNe dIkSA lIdhI. saMyamarupI rathamAM ArUDha thayelA e rAjamunie aMtaraMga zatruno jaya karI vidhithI sAmrAjayanI peThe dIkSAnuM pratipAlana karyuM, ane vIza sthAnaka mAMhenA bIjA sthAnakone paNa ArAdhanavaDe pitAnA tirthaMkara nAma karmanuM temaNe sArI rIte piSaNa karyuM. upasargothI udvegane nahi pAmatA ane parISahAthI khuzI thatA e munirAja paheregIra jema pitAnA piherane khapAve tema AyuSyane khapAvI chevaTe anazana karI mRtyu pAmI Anata nAmanA navamA devakane prApta thayA. mokSanA phaLane ApanArI dIkSAnuM ATaluM phaLa ghaNuMja thoDuM che. A jaMbudvIpamAM pUrva bharatAddhanA AbhUSaNarUpa, lakSmIthI bharapUra ane vistAra vALI zrAvastI nAme nagarI che. temAM IzvAku kuLarUpI kSIrasAgarane caMdra samAna ane ario jItavAthI yathArtha nAmavALo jitArI nAme rAjA che. mRgo mAM siMhanI jema ane pakSIomAM garUDanI jema rAjAomAM tenA jevA ke tenAthI adhika koI paNa rAjA te vakhate nahoto. maMDaLanI aMdara praveza karanArA grahevaDe jema grahapati zobhe tema dilarUpe praveza karatA rAjAothI e rAjA zobhato hato. jANe mUrtimAna dharma hoya tema te koI paNa adharmakArI vacana bolate nahIM, tevuM Acarato nahIM, ane tevuM ciMtavato paNa nahI durAcArIne zikSA karanAra ane nirdhanane dhana ApanAra e rAjAnA rAjyamAM keI adhamI ke nidhana hatuM nahI. zastradhArI chatAM e dayALu hatA, zaktimAna chatAM kSamAvAna hatuM, vidvAna chatAM abhimAna rahita hato, ane yuvAna chatAM jIteMdriya hate. e jitAri rAjAne rUpa ane saMpattithI gya evI senAdevI nA me mahiSI hatI. e guNanA sainyanI senApati tulya hatI. rohiNInI sAthe caMdranI jema te rANI sAthe bIjA purUSArthone bAdhA karyA sivAya te rAjA yogya avasare kroDA karato hato. ahI vipulavAhana rAjAne jIva navamA devalokamAM pitAnuM AyuSya pUrNa karI, tyAMthI cavIne phAguna mAsanI zukala aSTamIne divase mRgazira nakSatramAM caMdramAne vega AvyuM hatuM te samaye senAdevInA udaramAM avataryo. e vakhate nArakInA jIvane paNa kSaNavAra sukha thayuM, ane traNalekamAM vidyutanA je udyota thaI rahyo. rAtrinA avazeSa bhAgamAM sutelI senAdevIe pitAnA mukhakamaLamAM praveza karatAM cauda mahA svapna joyAM-jANe zaradaRtuno medha hoya te garjanA karato ane ujajavaLa moTA gajeMdra, sphaTika maNinA parvatanA 1 saMsAramAM rahevuM te. 2 sUrya. 3 paTTarANI. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo paththarano jANe moTe goLe hoya te nirmala vRSabha, kuMkumanI jevI ati rakta kesarAvALo kesarIsiMha, be hAthI jene abhiSeka karI rahyA che tevI lakSmIdevI, saMdhyAkALanA vAdaLAnI kAMtine ciranArI paMcavaNa puSpanI mALA, jANe rUpAnuM darpaNa hoya te pUrNa caMdramA, aMdhakArane nAza karanArUM sUryanuM maMDaLa, nAda karatI dhudharIonA jALa ane patAkAvALo mahAdhvaja, jenA mukha upara kamaLanAM puSpa DhAMkelAM che e suvarNane jalapUrNa kuMbha, vikAzI kamaLa vaDe jANe hasatuM hoya tevuM moTuM padma sarovara, UMcA taraMga rUpI hAtha vaDe jANe nRtya karato hoya te kSIrasamudra, jenuM pratimAna keI ThekANe jovAmAM AvatuM nathI tevuM ratnanimita vimAna, pAtALanA phaNidharone jANe maNisamUha hoya teve ratna puMja ane prAta:kALanA sUryanI je nidhUma agni-A pramANenAM cIda svapnane joI devI jAgyA, ane tarata ja rAjA samIpe jaI svapnAnI hakIkata kahI. rAjAe kahyuM- he devI! A svapnanA prabhAvathI tamane traNalekane vaMdana karavA yogya putra thaze." - AsanakaMpathI Idroe trIjA tIrthakaranuM cyavana jANyuM, eTale tyAM AvI senAdevIne namaskAra karI svapnAnA arthane kahevA lAgyA ke "he svAmini ! A avasarpiNI kALamAM jaganA svAmI ane trIjA tIrthakara evA tamAre putra thaze." evA svapnanA arthane sAMbhaLavAthI meghanI garjanAthI jema mayUrI harSa pAme tema devI harSa pAmyA, ane bAkInI rAtri jAgratapaNAmAMja nigamana karI. te divasathI hIrAnI khANa jema hIrAne ane araNinuM vRkSa jema agnine dhAraNa kare tema senAdevIe moTA satyavAna ane pavitra evA garbhane dhAraNa karyo. gaMgAnA jaLamAM suvarNakamaLanI jema devInA udaramAM e gabha gUDha rIte vadhavA lAge. jema zaradaRtunA samayamAM sarasInA kamaLe vizeSa vikAza pAme che tema te vakhate devInI daSTimAM vizeSa vikAza jAvA lAge. garbhanA anubhAvathI pratidina devInA aMgamAM lAvaNya, stanamAM puSTatA ane gatimAM maMdatA adhika adhika vadhavA lAgI. phAlgana mAsanI zukala aSTamIe te garbhane dhAraNa karanAra devI meghanA garbhane dhAraNa karanAra AkAzanI peThe jagatanA harSane mATe thayA. pachI navamAsa ane sADAsAta divasa gayA tyAre mAgazara mAsanI zukala catuchIe mRgazira nakSatramAM caMdra AvatAM, pUrva dizA jema sUryane janma Ape tema jarAya ane rUdhira vigere deSathI vajita ane azvanA lAMchanavALA evA suvarNavaNa putrane devIe janma ApyuM. te kSaNe rolekyamAM aMdhakArane nAza karanAra udyota pragaTa thayo, nArakI prANIone paNa kSaNavAra sukha thayuM, sarva graho Ucca sthAnamAM AvyA, sarva dizAo prasanna thaI rahI, sukhakArI pavana vAvA lAgya, sarva leka kriIDA karavA lAgyA. sugaMdhI jaLanI vRSTi thaI, AkAzamAM duMdubhInA nAda thavA, pavane raja dUra karI, ane pRthvI ucchavAsa pAmI gaI. e vakhate alakamAMthI bhegaMkarAdika ATha kumArIkAo avadhijJAnavaDe prabhanA janmane jANI svAmInA maMdiramAM prApta thai, ane bhagavaMtane tathA mAtAne traNa pradakSiNA DI ke tame bhaya pAmaze nahI" ema kahI potAnA AtmAne oLakhAvyo. pachI IzAna. dizAmAM jaI vaikriya samudaghAta karI, saMva vAyuvaDe eka jana sudhI kAMTA vigere dara 3 prAMtabiMba. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 ju karI, bhagavAnane praNAma karI gopIonI jema prabhunA guNagIta gAtI temanI najIka beThI. tevIja rIte AsananA kaMpavAvaDe prabhuno janma jANI, methaMkarA, vigere ATha Urdhvalaka vAsI dikumArIo tyAM AvI, ane jinezvara tathA jinezvaranI mAtAne namaskAra karI teoe tatkALa abhra (vAdaLa) vikRta karyuM. tenA vaDe sudhI jalanI vRSTi karIne sUtikAgrahanI pharatI eka ye jana sudhI rajane zamAvI dIdhI, ane jAnu pramANa paMcavaNa pupenI vRSTi karI; pachI jinezvarane namI temanA guNonuM gAna karatI teo potAnA ucita sthAne sthira rahI. pUrva rUcakAdri upara rahenArI naMdA, naMdottara vigere ATha dikakumArIe AvI namaskAra karI pitAnA hAthamAM darpaNa rAkhI pUrva dizA tarapha ubhI rahI. dakSiNa rUcakAdrimAM rahenArI samAhArA vigere ATha dikakumArIe tyAM AvI, jinezvara ane temanI mAtAne namaskAra karI hAthamAM kalaza laIne dakSiNa dizAmAM ubhI rahI. pazcima rUcakedrimAMthI IlA vigere ATha dikumArIe AvI, namaskAra karI hAthamAM paMkhA rAkhIne pazcimadizAmAM gAyana karatI karatI ubhI rahI. uttara rUcakAdri uparathI alaMbusA vigere ATha kumArIkAo tyAM AvI bhagavaMtane tathA temanI mAtAne pUrvanI peThe namaskAra karI hAthamAM cAmara rAkhI gAna karatI karatI uttara dizA mAM ubhI rahI. vidizAmAM rahelA rUcaka parvatathI citrA vigere cAra dikakumArIo AvI, ane jinezvara tathA mAtAne namana karI hAthamAM dIpaka rAkhI izAna vigere vidizAomAM gIta gAtI ubhI rahI. rUcaka dvIpanA madhyathI rUpA vigere cAra diphakumArIo paNa tatkAla tyAM AvI; teoe bhagavAnanA nAbhinALane cAra aMgula rAkhI chedana karyuM, pachI tyAM eka khADo khodI temAM te nALa nikSipta karI khADAne rana ane vajAthI pUrI dIdhe, ane tenA upara dUrvA (dro ) thI pIThikA bAMdhI. pachI bhagavAnanA janmagRhane lagatA pazcima zivAya pUrva dakSiNa ane uttara dizAmAM catu:zALA (ka) sahita traNa kadalIgRha vikrcA. pachI jinezvarane pitAnA be hAthavaDe laI, jinamAtAne hAthane Teko ApI, dakSiNa dizAnA catuHzALamAM laI jaIne tyAM siMhAsana upara besAryA, ane lakSapAka tailathI atyaMgana karI sugaMdhI divya udvartanathI baMnene udvartana karyuM. pUrva dizAnA catuHzALamAM laI jaI siMhAsana upara besArI, teoe sugadhI udakathI snAna karAvyuM, devadUSya vastrathI temanA aMgane luchI nAkhyuM, ane gozISacaMdananA rasathI temane carcita karI devadUSya vastra tathA divya AbhUpaNa paherAvyAM. pachI bhagavAna ane bhagavAnanI mAtAne uttara dizAnA keLanA catuzA-LamAM laI jaI ranamaya siMhAsana upara besAryA. tyAM teoe Abhigika devatAo pAse gozISacaMdananA ghaNuM kASTa maMgAvI, temanA samidha karIne araNinA be kASThane ghasavAvaDe utpanna karelA agnimAM homa karyo. te agnithI thayelI bhasmanI teo e vidhivaDe be rakSApiTalI karIne baMnene hAthe bAMdhI. pachI " tame parvatanI jevA AyuSyavALA thAo evuM prabhunA kAnamAM kahI, pASANanA be gaLAnuM teoe AsaphAlana karyuM; pachI prabhune ane mAtAne sUtikA gRhamAM laI jaI zayyA upara savArI teo UMce vare maMgaLa gIta 'gAvA lAgI. - te vakhate prabhunA caraNakamaLanI pAse javAne icchatA hoya tema sarva iMdronA Asane kaMpAyamAna thayA. avadhijJAnathI bhagavAnanA janmane jANI zake che te dizA sanmukha sAta ATha pagalA bharIne tIrthakarane vaMdanA karI. ghaMTAnA ghoSathI ane senApatinI ghoSaNathI ekaThA thayelA devatAo prabhune janmotsava kara Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 le vAmAM utsuka thaIne IdranI pharatA pharI vaLyA. pachI Idra te devatAo tathA pitAnA pari. vAra sAthe pAlaka vimAnamAM besI, naMdIzvaradvIpe jaI vimAna saMkSepI ekAkIpaNe prabhunA nivAsagRha pAse AvyA. prathama nivAsagRhane potAnA nAnA vimAna sahita pradakSiNA karI IzAna dizAmAM vimAnane mUkI nIce utaryA. pachI I prabhunA vAsagRhamAM praveza karyo ane prabhunuM darzana thatAM ja temane bhaktithI praNAma karyo. tyAM jinezvarane ane temanI mAtAne traNa pradakSiNA karI, pAMca aMgethI pRthvIne sparza karI vAraMvAra namaskAra karyA. pachI senAdevIne avasthApinika nidrA mUkI ane tene manI pAse prabhunuM pratibiMba rAkhI iMdra pitAnA pAMca svarUpa vikavyAM. teomAM eka svarUpe prabhune dhAraNa karyA, eka svarUpe mAthe chatra dharyuM, be svarUpe be bAju cAmara viMjavA mAMDayAM ane eka svarUpe AgaLa vA uchALI cAlavA mAMDayuM. evI rIte jayajaya zabda karatA devatAonA parivAra sAthe iMdra prabhune laI kSaNavAramAM merUparvatanA zikhara upara AvyA. tyAM atipAMDukabalA nAmanI zilA upara rahelA siMhAsanane viSe jagatpatine utsagamAM laI zakra Indra beThA. te daramyAna Asanone kaMpa thavAthI anAhata avadhijJAnavaDe bhagavAnane janma jANIne tatkALa ayyate, prANa, sahastrAreMdra, mahAzukrendra, lAMta kendra, he brahadra, mAheMdra, sanaskumAra, IzAna, camara, bali, dharaNa, bhUtAnaMda, hari, harisaha, veNudeva, veNudArI, agnizikha, agnimANava, velaMba, prabhaMjana, sughoSa, mahAghoSa, jalakAMta, jalaprabha. pUrNa. avaziSTa, amita, amitavAhana, kAla, mahAkAla, surUpa pratirUpa, praNabhadra, mANibhadra, bhIma, mahAbhIma, kinara, jiMpurUSa, saMpurUSa, atikAya, mahAkAca, gItarati gItayazA, saMnihita, samAna, dhAtA, vidhAtA, RSi, RSipALa, Izvara, mahezvara, suvatsaka, vizAlaka, hAsa, hAsati veta, mahAta, pavaka, pavakapati, sUrya ane caMdraka e tresaTha IMdro sarvaRddhi ane parivAra sAthe laI prabhunA janmAbhiSekane mATe merU parvatanI upara jANe pADozamAM rahetA hoya tema tvarAthI AvyA. pachI ayyata IMdranI AjJAthI Abhiyogika devatAoe suvarNanA, rUpAnA, rananA, sonA ane rUpAnA, sonA ane 2nonA, rUpa ane ratnone tathA senAnA, rUpAnI ane 2none temaja mRttikAnA 5 eka hajAra ne ATha kalaze banAvyA teja pramANe jhArIo, darpaNa, supratiSTa (DAbalA ), ratnanA karaMDI, thAla, patrikA ane puSponI caMgerIe paNa tatkAla banAvI. pachI tyAMthI nIkaLIne IdranA manane harSa upajAvavAne kSIra samudra vigere samudramAMthI ane bIjA tIrthomAMthI teoe jala, mRttikA ane kamalo lIdhAM tathA himAdri parvata uparathI auSadhI ane bhadrazALa vanamAMthI uttama puSpAdika temaja bIjA paNa sugaMdhI dravya laIne teo tyAM AvyA. pachI sarva sugaMdhI dravya nAkhI teoe bhaktithI tIrtha jalane sugaMdhamaya karI dIdhuM. pachI acuta Indra, devatAonA lAvelA kuMbhanA jaLavaDe pArijAtanAM puSponI kaksamAMjali prathama karIne prabhune snAna karAvavA lAgyo. e ayyatenTe karelA prabhunA snAtra vakhate devatAo harSa pAmI manahara vAgha, gIta ane nRtya karavAmAM pravaryA. pachI AraNomyuta Indra prabhune divya aMgarAga pUrvaka pUjA karI yathAvidhi vaMdanA karI. pachI zakra zivAya bAkInA bAsaTha Indroe paNa jagane pavitra karanAruM prabhune khAtrI karAvyuM. ka 1 ahi sudhI vaimAnikanA zakra sudhAM daza Idro. 2 ahiM sudhI bhuvana patinA vIza Idro 3 ahi sudhI vyaMtaranA 32 Idro. 4 A jyotiSInA idro. 5 e pramANe ATha jAtinA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 3 pachI izAna iMdre peAtAnAM pAMca svarUpa karI eka svarUpe prabhune utsaMgamAM rAkhyA, eka svarUpe chatra dharyuM, e svarUpe be cAmara rAkhyAM ane eka svarUpe zakranI peThe vajra laI AgaLa ubhA rahyA. pachI bhaktimAM catura evA zakre prabhunI cAre dizAomAM meTA zIMgaDAMvALA sphATikanA cAra vRSabheA vikarSyA. te vRSabhAnA zaganA agra bhAgamAMthI mULamAMthI judI judI paNa prAMta bhAgamAM mizra thayelI maneAhara jaLanI dhArAe nIkaLIne prabhunA mastaka upara paDavA lAgI. A pramANe saudha kalpanA indre atibhaktithI bIjA Indroe karelA snAtrathI vilakSaNa prakAre prabhunu snAtra karyuM. pachI zakra Indre te vRSabheA saMhArI laIne jagaddagurUnI pUjA karI hathI praNAma karI A pramANe stuti karavAnA AraMbha karyA. 66 (6 kAraNa he bhagavan ! vizvanuM pratipAlana karanAra ! mATI samRddhie sahita ane trIjA tInAtha evA Apa bhagavaMtane huM namaskAra karU chuM. he vibhA ! janmathIja prApta " thayelA traNa jJAna ane cAra atizayAthI tame jagatmAM vilakSaNlR che ane tamArAmAM " skuTa rIte eka hajAra lakSaNA rahelAM che. hamezAM pramAdI purUSanA pramAdanA chedanu " evuM A tamArUM janmakalyANa Aje mArA jevAnA kalyANane mATeja thayu che. huM " jagatpati ! A rAtri AkhI prazaMsA karavAne ceAgya thaI che, kAraNake jemAM niSkalaMka caMdrarUpa evA tame pragaTa thayA che. he prabhuA ! tamane vaMdanA karavAne jA Ava karatA " aneka devatAothI A manuSyaleAka hamaNA svarga lAkanA jevA jAya che. he deva ! " tamArAM dana rUpa amRtanA svAdathI jeenAM citta sa`tuSTa thaelAM che evA amRta- " bhAjI devatAone havethI jINu thayelA svanA amRtanI kAMI jarUra nathI. A bharata " kSetrarUpI sarovaramAM kamaLa rUpa evA he bhagavan ! tamArAmAM bhamarAnI peThe mArA " parama laya thai jAo. he adhIza ! jeo haMmeza tamArU darzana kare che te manuSyAne paN dhanya che, kAraNa ke tamArA darzananA utsava svanA rAjyathI paNa adhika che.'' 66 A pramANe stuti karI Indre peAtAnAM pAMca rUpa karI eka svarUpe izAne dra pAsethI prabhune lIdhA ane khIjA svarUpAthI pUnIjema kriyAo zarU karI. pachI prabhune vastra alakAravaDe alaMkRta karI senAdevInI paDakhe mUkI ulleAca upara zrIdAmaga'Daka bAMdhyuM; ane prabhunA uzIkA nIce e kuMDaLa tathA rezamI vasra yugma mUkI avasvApinI nidrA ane pAse mUkelu ahaM 'tanuM pratiSiMkha harI lIdhuM. pachI svarganA pati Indre AbhiyAgika devatAonI pAse kalpavAsI devatAomAM, bhavanapatiomAM, vyatAmAM ane jayAtiSTha devAmAM evI ughASaNA karAvI ke " je kAI prabhunI mAtAnuM ke prabhunuM azubha citavaze tenA mastakanA sAta kakaDA thaze. '' pachI indre prabhunA aMguThAmAM pAna karavAne mATe amRta rasanA saMkrama karyA; kAraNa ke tIkazuM stanapAna karatA nathI, jayAre temane kSudhA lAge che tyAre teo peAtAnA aMguThAnuM ja pAna kare che. pachI prabhunA niraMtara sa dhAtrI (dhAnya) karmI karavAne mATe Indre pAMca apsarAone AjJA karI. A pramANe karI ane prabhune namIne zakra Indra tyAMthI nadIzvara dvIpe ane bIjA indro methI parabhAryA naMdIzvara dvIpe gayA. sarva sura tathA asurA, naMdIzvara 1 IzAna IMdra trizULa rAkhe che. 2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 le dvIpe AvI zAzvata aUtenI pratimAone aSTAblikatsava karI pitapatAne sthAne gayA. prAta:kAle jitArI rAjAe pitAne ghera putrapaNAne pAmelA jagapUjaya mahaMta bhagavAnane mATe janmotsava karyo. sarva nagarImAM rAja maMdiranI jema ghera ghera, mAge mArge ane cauTe cauTe Utsava thaI rahyo. prabhu garbhamAM hatA tyAre aMbA (sIMga )-nuM dhAnya ghaNuM thayuM hatuM, tethI rAjAe temanuM saMbhavanAtha athavA saMbhavanAtha evuM nAma pADayuM. bALa svarUpI jagatpatine vAraMvAra joI mahArAjA pitAnA AtmAne amRtamAM magna thayA hoya tema mAnavA lAgyA. prabhune sparza karavAnI IcchAthI rojA utkRSTa mANikyanI jema temane UtsaMga, hRdaya ane mastaka upara dhAraNa karavA lAgyo. Indra nimelI pAMca dhAtrIo bhaktine vistArI, dehanI chAyAnI peThe prabhunA samIpa bhAgane choDatI nahotI. keIvAra prabhu, ullaMga parathI utarIne nirbhayapaNe bhramaNa karI siMhaNane jema bALasiMha haMphAve tema tene pakaDI levA AvatI dhAtrIne haMphAvatA hatA. prabhu je ke jJAnavAnuM che tathApi lokone bALaceSTA batAvavAne ratnamaNimaya bhUmipara paDelA caMdranA pratibiMbane grahaNa karavA pitAne hAtha nAMkhatA hatA. manuSyarUpa dhAraNa karI samAnavayanA thaIne AvelA devatAonI sAthe prabhu krIDA karatA hatA. tenI sAthe krIDA karavAne bIjo koNa samartha thAya? kIDAthI deDatA prabhunI agaLa jANe hAthIonI nakala karatA hoya tema potAnI grIvAne vALatA vALatA devatAo deDatA hatA. ramata ramatAM lIlA mAtramAM pADI nAkhelA ane "rakSAkare, rakSAkare," ema belatA devatAo upara prabhu, pariNAme gya kRpA karatA hatA. A pramANe vicitra krIDAothI ane jAta jAtanI ramujathI pradeSa kALane jema caMdra ullaMghana kare tema prabhue zizuvayane ullaMghana karyuM. te samaye cAraso dhanuSa UMcA suvarNanA jevI kAMtivALA jagadagurU kautukathI purUSanuM rUpa dhAraNa karIne AvelA meruparvatanI jevA zobhavA lAgyA. temanA mastakano madhyabhAga chatranA jevo goLa ane unnata jaNAvA lAgyo, keza snigdha ane zyAma thayA, lalATanI zobhA aSTamIne caMdra jevI thaI, lecana kAnanI hada sudhI vizrAMta thayAM, kAna skaMdhanA bhAga sudhI laTakavA lAgyA, skaMdha vRSabhanA skaMdha jevA dekhAvA lAgyA, bhujAo moTI thaI, chAtIne bhAga vizALa thayo, udara siMhanAM jevuM kRza thayuM, sAthaLa gajenI suMDha jevA jaNAvA lAgyA, jA jo mRgalInI jAMgha jevI bhavA lAgI, paganA gulphane bhAga a9pa dekhAvA lAgyo, caraNa pharmanA pRSTa jevA unnata ane taLIe sarakhA jaNAvA lAgyA, AMgaLIe sarala thaI, romarAya chuTA chuTA ugelA zyAma tathA snigdha thayA ane mukhane zvAsa kamaLanA je sugadhI thaye. evI rIte niraMtara malinatA rahita ane svabhAvathI ja sarva aMgamAM suMdara evA jagatpati zarada RtuvaDe jema pUrNimAne caMdra zebhe tema yauvana vayathI adhika zevA lAgyA. eka vakhate utsavanI atRptine lIdhe mAtApitAe devakanyA jevI rAja kanyAo paraNavAne prabhune vinaMtI karI. meTA manavALA prabhue bhegaphaLa karma che ema jANI mAtApitAnI AjJA pALavAne rAja kanyAnI sAthe pANigrahaNa karavAnuM kabUla karyuM. prabhunI saMmati thaI eTale jitAri rAjAe tathA Indra pratyakSa AvI saMbhava svAmIne vivAha mahotsava AraMbhe, jemAM hAhA ane hUhU nAmanA gaMdharvo gaMbhIra mRdaMga vagADI madhura svare gAyana karavA lAgyA. raMbhA, tilottamA vigere apsarAo nRtya karavA lAgI ane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 3 juM 11 kulina nArIo UMce svare dhavala maMgala gAvA lAgI. vivAha mahotsava thaI rahyA pachI hAthaNuonI sAthe hAthInI jema cAturyavaDe ramaNIya evI e hajAro ramaNIonI sAthe prabhu ke IvAra naMdanavananA jevI udyAnanI zreNIomAM, kaIvAra ratnagirinA zikhara jevA kriIDA parvatamAM, koivAra amRtanA kuMDa jevI kriIDAvApIomAM ane koIvAra svarganA vimAna jevI citrazAlAomAM kIDA karavA lAgyA. evI rIte kaumAravayamAM vividha bhogane bhegavatA evA prabhune paMdara lAkha pUrva nirgamana thayAM te samaye jitArI rAjAne saMsAra upara bairAgya thavAthI prabhune Agraha karIne mudrikA upara ratnanI jema pitAnA rAjya upara temane sthApana karyA. ane pote saddagurUnA caraNa kamaLamAM jaI dIkSA laIne pitAne artha sAdhavA lAgyA. meTA parAkramavALA saMbhava svAmI paNa pitAnA AgrahathI rAjyane svIkArI sarva pRthvInuM puSpanI mAlAnI jema rakSaNa karavA lAgyA. prabhunA prabhAvathI rAjyanI aMdara prajAo Iti tathA bhaya vinAnI ane pUrNa AyuSya bhogavanArI thaI. koInI upara prabhune bhrakuTI paNa caDAvavI paDatI nahIM te dhanuSya caDAvavAnI vAtano te avakAzaja kyAMthI? evI rIte rAjya karatA ane bhegA karmane khapAvatA evA prabhue cAra pUrvAgara sahita cummAlIza lAkha pUrva nirgamana karyA. ekadA jemano AtmA traNa jJAnathI vyApta che evA svayaMbuddha prabhu A prakAranI saMsAranI sthiti ciMtavavA lAgyA-" ahA ! A saMsAramAM viSayanA svAdanuM sukha jhera bheLavelA miSTa bhojananI jevuM AraMbhamAM madhura paNa pariNAme "anarthane ApanAruM che. ukhara bhUmimAM mIThA jaLanI jema A asAra saMsAramAM "prANIone mAMDamAMDa manuSyatva prApta thAya che. evA manuSyatvane pAmIne paNa "mUDha loko paga dhovAmAM amRta rasa vAparavAnI jema te manuSya janmane viSayasevA mAMja " vyartha paNe gumAve che.' A pramANe prabhu ciMtavatA hatA tevAmAM kAMtika devatAoe AvI vijJapti karI ke "he svAmI ! tIrtha pravartA" ema kahI te devatAo gayA, eTale pachI dIkSA levAnA utsavamAM UtkaMThita evA prabhue sAMvatsarika dAna ApavAno AraMbha karyo. te vakhate iMdra Adeza karavAthI kubere prerelA jUbhaka devatAo; nidhaNIyAtuM, maryAdAne ullaMghana karanAruM, girimAM raheluM zamazAna vigere sthAnamAM raheluM, gharanI aMdara gupta kareluM, ghaNuM kALathI khevAyeluM, ane naSTa thayeluM evuM suvarNAdika dravya sarva jagyAethI lAvIne, zrAvastI nagarInA cokamAM vikazerIomAM temaja bIjA pradezamAM tenA parvatanA zikhara jevaDA DhagalA karavA lAgyA. svAmIe sevakapuru pAse nagarImAM UMce prakAre AghASaNa karAvI ke "je jene AthI hoya teNe AvIne te mAgI levuM. tevI rIte athaone dAna ApatA evA prabhu hamezAM eka karoDa ane ATha lAkha suvarNa (sonaiyA ) nuM dAna ApatA hatA. e pramANe eka varSamAM prabhue traNaze aThayAzI kroDa ane eMzIlAkha suvarNa mudrAnuM dAna karyuM. vArSika dAnane aMte pitAnA Asana calita thavAthI idro aMta:purane parivAra sAthe laI tyAM AvyA. prathama prabhunA gRhane pradakSiNa karI bhUmithI cAra AMgaLa UMcA rahI vimAna parathI utaryA. vinayavALA te IMdroe bhaktithI prabhune pradakSiNA karI praNAma karyo. pachI - acuta I Abhigika devatAoe lAvelA tIrtha jaLanA kuMbhavaDe janmAbhiSekanI peThe prabhune vidhi pUrvaka dIkSA saMbaMdhI abhiSeka karyo. bIjA Indroe paNa anukrame jaga1. aneka prakAranA duSkALAdi upadrava . pavaga te caurAzI lAkhavarSa. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sarga 1 lo tpatine bhaktithI dIkSA kalyANaka saMbaMdhI snAna karAvyuM. sura ane asuranI peThe rAjAoe paNa tatkALa bhaktithI saMbhavasvAmIne pavitra jaLa vaDe snAna karAvyuM. pachI devatAoe, snAna jaLathI Adra evA devAdhidevanA zarIrane suvarNanA darpaNanI jema devadUSya vastrathI luMchI nAMkhyuM, ane gazIrSa caMdanathI prabhune vilepana karI divya rezamI vastro bhaktithI dhAraNa karAvyAM. jANe hIrAnI khANanuM sarvasva hoya te mugaTa prabhunA mastaka upara ArepaNa karyo, jANe AkAzamuktAmaNimaya hoya tevAM be kuMDala kAnamAM paherA vyAM, kaMThamAM himAcALa uparathI paDatA gaMgAnA pravAha je hAra paherAvyo, bAhapara jANe sUrya kiraNanA racelA hoya tevA keyUra ane kaMkaNa dharAvyAM, ane caraNa kamaLamAM kuMDalAkAra karelAM nALavA jevAM kapaDA paherAvyAM. e pramANe prabhune bhUSaNo dhAraNa karAvyA pachI svAmIne mATe sAmaMta rAjAoe caraNapITha sahita siMhAsana vALI siddhArthI nAme eka zibikA racAvI. ayyata che paNa Abhigika devatAonI pAse eka zibikA vikRta karAvI te vaimAnika devatAnA vimAnanI jANe adhiSThAyaka devI hoya tevI jaNAvA lAgI. azruta iMdra, te zibikAne zrIcaMdanamAM agarU caMdananI jema rajAnI zibikAmAM aMtahita karI dIdhI. pachI che jemane hAthane Teko Ape che evA prabhu zibikApara AruDha thayA, ane haMsa jema kamala upara bese tema aMdaranA siMhAsana para beThA. dherI ghoDAo jema moTA rathane vahana kare tema prathama manuSyae ane pachI ghanavAta jema pRthvIne vahana kare tema devatAoe te zibikAne upADI. te vakhate cAre tarapha meghanA garavanI jema vAjiMtra vAgavA lAgyAM. gaMdharvo kAnamAM amRta jevuM gAyana karavA lAgyA, apsarAo vicitra aMgahAra karI nRtya karavA lAgI, baMdIjane stutipATha karavA lAgyA. brAhmaNe brahma di] ne gAvA lAgyA, kuLanI vRddha strIo UMcesvare maMgala AziSa ApavA lAgI, kulIna kAMtAo manahara dhavala maMgala gAvA lAgI, AgaLa pachavADe ane be paDakhe devatAo azvanI peThe ceSTA karavA lAgyA, ane lo ke netrane praphullita karI jevA lAgyA tathA aMgulIothI prabhune batAvavA lAgyA. AvA mahotsava pUrvaka sthAne nagaranA lokonA maMgala AcArane grahaNa karatA, jANe amRtanI vRSTi karatI hoya tevI duSTithI jagatane AnaMda ApatA, devatAoe cAmarethI vIjelA ane mAthe chatrane dhAraNa karatA prabhu zrAvastI nagarInA madhyabhAgamAM pasAra thaIne >> vanamAM AvyA tyAM hAranI peThe dIkSA grahaNa karavA icchatA jagaguru, vRkSa uparathI jema mayura utare tema zibikAratna parathI utaryA. tarataja mAlya ane sarva alaMkArAdikane prabhue tyAga karyo, ane I ApeluM devaduSya vastra aMdha upara dhAraNa karyuM mAgazara mAsanI pUrNimA e caMdramAM mRgazira nakSatramAM AvatAM divasanA pAchalA bhAgamAM cha tapane karanArA prabhue eka lIlAmAtramAM jANe pUrve upajelA kaleza* hoya tema pitAnA mastakanA kezane pAMca muSTi vaDe lagna karyo. tatkAla Idde te kezane pitAnA vastranA cheDAmAM zeSAnI peThe laI kSIrasamudramAM lepana karyA kSIrasamudrathI pAchA AvIne Idra tarata ja dvArapALanI jema sura, asura ane manuSyanA kolAhaLane muSTi saMjJA vaDe nivRtta karyo. pachI "sarva sAvadya veganuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. ' ema bolatA pabhue devatA vigere parSadAnI samakSa caritrane svIkAra karyo. jANe kevaLajJAnane eka satyakAra hoya tevuM che. sUrya caMdra jevA. 2. bAjubaMdha 3. vIravalaya. 4 karmo. 5 prasAdI. 6 kela. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 jI. 13 manaHpa va nAme cAthuM jJAna teja vakhate prabhune prApta thayuM. te vakhate jANe agnimAM nAkhelA hoya tema ekAMta duHkha vaDe dagdha thayelA nArakI jIvAne kSaNavAra sukha thayuM. dIkSAne grahaNa karatA triaAka patinI sAthe eka hajArarAjAoe paNa tRNanI jema rAjyanA tyAga karI, svecchAe dIkSA grahaNa karI. pachI IMdre bhagavAnane namaskAra karI, aMjali joDIne bhaktithI bharapUra vANIthI A pramANe stuti karavAnA AraMbha karyA. " cAra prakAranA jJAnane dhAraNa karanArA, caturvidha dharmane batAvanArA ane cAra " prakAranI gativALA prANIonA gaNane prIti ApanArA he prabhu ! tame jaya pAmeA " he traNa jagatnA pati tIrthaMkara ! A bhArata kSetranI bhUmine dhanya che ke jemAM jagama 66 tIrUpa tame vihAra karaze!. he nAtha ! jema paMkaja ( kamaLa ) kAdavamAMthI utpanna " thAya che tathApi te kAdavanI sAthe lepAtuM nathI, tema tame sa'sAramAM vase che! te chatAM " temAM lipta thatA nathI. he jagat prabhu ! ka rUpI patrane cheDhavAmAM samartha khaDUMga " dhArA jevuM tamAru A mahAvrata jaya pAme che. tema mamatArahita chatAM kRpALu che, 66 nigraMtha chatAM meATI Rddhi vALA che, tejasvI chatAM saumya cheA ane dhIra chatAM sauMsA " rathI bhaya pAmelA che. manuSya chatAM devatAone atyaMta pUjavA yAgya evA tame 66 vihAra karIne vizvane tAranArU' pAraNuM karAvaze. he svAmI ! rogIne auSadhanI jema " aviratI evA mane meTA upakArane utpanna karanArU tamArU darzana thayelu che. he traNa ' jagatanA nAtha! huM tamArI pAse eTaluM mAgu chuM ke mArU mana tamArAmAM jANe vyAsa " hAya, kAtarAyelu hAya ane haMmezAM joDAelu hoya tema rahyA karajo." A pramANe stuti karIne zakra iMdra tathA acyutAdi iMdro prabhunA sAnnidhyane maraNu karatA karatA pAta peAtAne sthAnake gayA. bIje divase eja nagarImAM prabhu, suredradatta rAjAne ghera pAraNu karavAnI icchAthI gayA. prabhune AvelA joI rAjA ubhA thayA ane bhaktithI namaskAra karI uttama dudhapAka ( kSIra ) laine 'A grahaNa karA' ema kahevA lAgyA. jagatmAM advitIya pAtrarUpa evA prabhue te pAyasAntane eSaNIya, kalpanIya ane prAsuka dhArIne potAnA hastarUpI pAtramAM grahaNa karyuM. svAdamAM jenuM mana alubdha che evA prabhue te pAyasAntathI dAtArane kalyANa karanArU ane phakta prANane dhAraNa karanArU pAraNuM. karyuM.... te vakhate diggajanI garjanA jevA duMdubhineA nAda thayA, tuTI gayelI meAtInI mALAmAMthI meAtI kharIpaDe tema AkAzamAMthI divya vastu (dhana) nI dhArA thai, naMdana vananu jANe sarvasva hAya tevA puSpAnI vRSTi thaI, diggajonA maDhanA jevA sugadhI jaLanA varSAda thayA, jANe eka rAze dharI rAkhyA hAya tema devatAoe vasranA ukSepa karyA ane ahAdAna, mahAdAna tathA sudAna' evI AkAza vANI thaI. je ThekANe bhagavaMte pAraNuM karyuM te ThekANe suredradatte eka su Nu maNimaya pITha racAvyuM. rAjA sureMdradatta prabhunA caraNanI peThe te pIThanI trikAla pUjA karatA ane pUjA karyA zivAya kadipaNa jamatA nahI.. bhagavAn sa bhavanAtha prabhue tyAMthI nIkaLIne aneka grAma, droNumukha, nagara, khANa, kaTa, peTa, maMDaba, pattana, vana ane bIjA navAM navAM sthAnAmAM ekAgra dRSTi rAkhI cauda varSa sudhI vihAra karyA. vihAra karatAM karatAM prabhu navA navA abhigrahA karatA hatA, udvega zivAya khAvIza pirasAne sahana karatA hatA, maneApti, vacanagupti ane kAya1 vipuLamati mana: pavajJAna jete thAya tene kevaLajJAnanI prApti jarUra thAya ja che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sarga 1dule guptine dhAraNa karatA hatA, pAMca samitine svIkAra karatA hatA ane mauna rAkhI nirbhayapaNe sthira rahetA hatA. anukrame sahastrAgra vanamAM sALavRkSanI nIce zukala dhyAnane bIje pAye vartatA prabhue kAryotsarga karyo. dhyAnamAM vartAtAM prabhune vRkSanA sukAM patra jema kharI paDe tema tema cAra prakAranA ghAtikarmo kSaya thaI gayAM, eTale kAtika mAsanA kRSNa pakSanI paMcamIne divase caMdramAM mRgazira nakSatramAM AvyuM te, chaTTha tapa karyo che jeNe evA prabhune bhUta, bhaviSya ane vartAmAna kALanI sarva vastune batAvavAmAM jAmIna rUpa ujajavaLa kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate paramadhArmikAe karelA, kSetrathI utpanna thayelA ane paraspara nipajAvelA duHkhone nAza thavAthI nArakIone paNa kSaNavAra sukhathayuM ane sarva sura asuranA Idro pitAnA Asana calita thavAthI kevaLajJAnano mahimA karavAne tyAM AvyA. pachI samavasaraNa karavAne mATe vAyukumAra devatAoe eka jana sudhI pRthvIne sApha karI ane meghakumAra devoe temAM sugaMdhI jaLano chaMTakAva karyo. pachI vyaMtaroe suvarNa ane rananA pASANothI bhUmine bAMdhI lIdhI ane te upara pAMca varNanA puSpa verI dIdhAM. te pachI teoe cAre dizAomAM ta chatra, dhvajA, taMbha ane magharamukhAdi cinhothI suzobhita evAM cAra teraNe vikuLaM. temanI vacamAM bhavanapatio e ratnanI pITha banAvI tenI cotarapha suvarNanA kAMgarAvALo rUpAne kile ro. tenI madhyamAM jyotiSka devAe, pRthvI rUpI strInuM jANe kaMkaNuM hoya tevo ratnanA kAMgarAvALe suvarNana killo karyo. tenI upara vimAnapatio (vaimAnike)e maNikyanA kAMgarAvALa ratnamaya kille karyo. pratyeka kilAne cAra cAra daravAjA mUkyA. bIjA madhyanA killAnI aMdara IzAna kUNamAM devatAe e eka devachaMda racyuM. trIjA killAnI pRthvInA madhyabhAgamAM vyaMtaree be keza ane ATha dhanaSa UMcuM eka caityavRkSa banAvyuM. tenI nIce maNimaya pITha bAMdhIne eka pAdapIThavALuM ratnanuM siMhAsana karyuM. te devaIda upara traNa suMdara chatro racyAM, be paDakhe caMdranA jevA ujajavaLa cAmara dhAraNa karAvI be yAne rAkhyA, ane parama prabhunA dharmacakripaNAne sUcavatuM prakAzamAna dharmacakra samosaraNanA AgaLanA bhAgamAM sthApana karyuM. pachI devatAoe saMcAra karelA suvarNanA nava kamala upara caraNane AropaNa karatA ane koTI devatAoe viTAyelA prabhue pUrva dvArathI samosaraNamAM praveza karyo. tyAM jaI cityakSane traNa pradakSiNa daI "namatA ' ema bolIne prabhu devachaMdamAM rahelA siMhAsana para pUrvAbhimukhe ArUDha thayA. tarata ja vyaMtaroe svAmInA prabhAvathI bIjI traNa dizAomAM paNa ratnanA siMhAsana upara prabhunAM pratibiMbane sthApana karyA. te samaye prabhunA mastakanA pAchalA bhAgamAM bhAmaMDaLa thayuM, AgaLanA bhAgamAM iMdradhvaja thayo, ane AkAzamAM duMdubhine nAda thaye. pachI pUrva dvArathI praveza karI ane prabhune namaskAra karIne sAdhuo anikaNamAM beThA ane vaimAnika strIo tathA sAdhvIo temanI pAchaLanA bhAgamAM ubhI rahI. bhavanapati, tiSka ane vyaMtaranI strIo dakSiNa dvArathI praveza karI prabhunA caraNane namI naiRtakaNamAM beThI. bhavanapati, jyotiSka ane vyaMtara devatAo pazcima dvArathI praveza karI prabhane namI vAvyakRNamAM anukrame beThA. vaimAnika devatA, nara ane nArIe uttara dvArathI praveza karI svAmIne namI anukrame IzAna dizAmAM beThA. evI rIte pahelA killAmAM zrImAna caturvidha saMgha, bIjA kilAmAM tiryaMca ane trIjA killAmAM sarva vAhane goThavAyAM. pachI zakaIke svAmIne namaskAra karI aMjali joDIne bhakti sahita vANIthI A pramANe stuti karavAno AraMbha karyo. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM 15 " he prabhu ! tame na bolAvyA chatAM paNa sarvanA sahAyakArI che, kAraNa zivAya vAtsalyavAna cho, prArthanA karyA vagara paNa upakArI che ane saMbaMdha vagaranA bAMdhava "che. tethI he nAtha ! atyaMga karyA vagara snigdha hRdayavALA, malApakarSaNa vinA ujajavaLa vacanane bolanArA, prakSAlana karyA vagara nirmala zIlavALA ane zaraNa karavAne lAyaka "evA tamArA zaraNano huM Azraya karuM chuM. he svAmI ! zAMta chatAM vIra vratavALA, zamatAvAna ane sarvamAM sarakhI rIte vartanArA evA tame e karma rUpI kuTila kAMTAne atyaMta phUTI nAkhyA che. abhava chatAM maheza, agadara chatAM narakane chedanAra ( kRSNa ) "ane arAjasa chatAM brahmarUpa evA tamane ame namaskAra karIe chIe. he prabhu! siMcana "karyA sivAya phalakU5 ane paDavA vagara moTA vadhelA evA tame saMka95 rahita kalpavRkSa "cho. mATe tamArAthI mane moTuM phaLa prApta thAo. he svAmI ! dravyAdi saMgarahita, "mamatAe varjita, kRpALu, madhyastha ane jagatane pAlana karanAra evA Apa jinezvaranA "huM koIpaNa prakAranA trizULAdi cinha vinAno kiMkara chuM. he nAtha ! nahIM gopavelA " rananA nidhirUpa, vADa vinAnA kalpavRkSarUpa ane nahIM ciMtavelA ciMtAmaNirUpa evA "tamAre viSe A mArA AtmAne meM arpaNa kare che. he prabhu ! huM phalanI ciMtAthI "rahita chuM ane tamArI mUrti phalarUpaja che tethI "zuM karavuM evA vicAramAM jaDa thayelA "mane, mAre zuM karavuM joIe te batAvavAno prasAda kare." A pramANe stuti karIne IdranA virAma pAmyA pachI bhagavAna saMbhava prabhue vizvano upakAra karavAnI IcchAthI AvI rIte dezanA devAno AraMbha karyo. A saMsAramAM vastutAe sarva vastu anitya che, tathApi prathama lAgatI sahaja "mAtra mIThAzanA sukhane mATe prANIone temAM mUcha rahyA kare che. pitAthI, bIjAothI "ane badhI taraphathI jeone Apatti hamezAM AvyA kare che evA prANIo yamarAjanA "dAMtarUpa yaMtramAM rahIne paNa ahA ! kevA kaSTathI jIve che ! anityatA vaja jevA dehone paNa sapaDAve che, te A kadalInA garbha jevA prANIonI to zI vAta karavI ! je kada A asAra zarIrane sthira karavAne kaI che to te junA ane saDelA ghAsanA banAvelA cADIAnA puruSane ja sthira karavAne Icche che ema samajavuM. maraNarUpI vAghanI "mukhaguphAmAM vasanArA prANIonuM rakSaNa karavAne mATe maMtra, taMtra ane cikitsA sarve nakAmAM che. jema jema purUSa vayamAM vadhatuM jAya che tema tema prathama tene jarAvasthA "grasta karatI jAya che ane pachI tene mATe yamarAja tvarA kare che. "ahA ! prANIonA "janmane dhikkAra che! " A zarIra yamarAjAne vaza raheluM che, ema jo kharekharUM jANavAmAM "Ave te pachI koI paNa prANI annanA grAsane grahaNa karI zake nahIM to pApa karmanI "te vAtaja zI karavI ! jema pANImAM parapeTA utpanna thaI thaIne vilaya pAmI jAya "che tema prANIonAM zarIra kSaNa kSaNamAM utpanna thaIne vilaya pAme che. samadaSTivALo kALa, dhanADhaya ke nirdhana, rAjA ke rAMka, samaju ke mUkha ane sajajana ke durjana sarvane "sarakhI rIte saMhAra karavAne prava che. e kALane guNama dAkSiNyatA nathI ane dezomAM 1 arAjasa- rabhAva je viSayAbhilASa te jene nathI evA. A virodhAbhAsa alaMkAra che. 2 abhava-zaMkara nahIM athavA jene bhava karavA rahyA nathI evA. 3 agada gadA nAmanA Ayudhane nahIM dhAraNa karanArA athavA gada je roga che jene nathI evA. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 lo "Sa nathI, paNa te te moTA araNyane dAvAnaLanI jema sarva prANIone saMhAra karyA kare che. kuzAstrathI meha pAmelA purUSoe "kaI paNa upAyathI A kAyA nirapAya thAya "evI zaMkA paNa karavI nahIM. jeo meruparvatane daMDa ane pRthvInuM chatra karavAne samartha "hoya che teo paNa pitAne vA bIjAne mRtyuthI bacAvavAne samartha thatA nathI. kIDAthI mAMDIne IMdra sudhI te yamarAjanuM zAsana samartha rIte pravarte che. temAMthI kaI rIte kALane "vaMcanA karavAnI vAta DAhyA mANasa te beleja nahIM'. kadi koIe pitAnA pUrva jemAM keIne "paNa je jIvato rahelo joyo hoya to te kALane vaMcanA karavAnI vAta nyAyamArgathI "ulaTI rIte paNa saMbhave kharI, paNa tevuM to jaNAtuM "nathI. "bala ane rUpane haraNa te karanArI vRddhAvasthAthI zithila thavAya che e vAtanA anubhavathI vidvAna parene yauvanavaya anitya che evI khAtrI thavI ja joIe. kAminIo kAmadevanI lIlAthI yauvana "vayamAM jeonI icchA karatI hatI, teja purUSane vRddhAvasthAmAM teo thuMkI thuMkIne tyajI de che. dhanavAna purUSoe je dhana ghaNuM kalezathI meLavI upabhoga karyA vagara "rakSaNa karIne ekaThuM karI rAkhyuM hoya che te paNa kSaNavAramAM vinAza pAmI jAya che. jotajotAmAM avazya nAza pAmI jatAM evAM dhanavAnanAM dhanane paNa, parapoTA ane "vijaLInI upamA kema na ApI zakAya? pitAno vA bIjAno game tyAM nyAsa kare "temaja vikAra ke apakAra kare, paNa A saMsAramAM mitra ke baMdhujanone je samAgama "che te chevaTe vinAza pAmanArA che. jeo hamezAM anityatAnuM dhyAna kare che teo pitAne "putra mRtyu pAmI jAya te paNa tene zeka karatA nathI, ane je mUDha nityatAne Agraha "rAkhe che te potAnI eka divAla paDI jAya tyAre paNa rUdana kare che. zarIra, yauvana, dhana "ane baMdhu vigereja "phakata anitya che ema nathI, paNa A saghaLuM sacarAcara jagaja "anityapaNe raheluM che. AvI rIte A sarvane anitya jANIne prANIoe parigrahane tyAga "karI nitya sukhavALuM zAzvat pada (mokSa) meLavavAne mATe prayatna karo." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLIne tatkALa ghaNA purUSa ane strIoe svAmInA caraNakamaLanI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI cAra vigere gaNadharane prabhue sthiti, utpAda ane nAza evI tripadane uddeza karyo. e tripadIne anusarIne eka ne be gaNadharee caudapUrva sahita dvAdazAMgI racI. pachI prabhue uThI i lAvela vAsakSepa temanA upara nAkhIne temane dravyAdikavaDe anuga tathA gaNanI anujJA ApI. te samaye devatA ane manuSyoe paNa duMdubhine avAja karI gaNadharonI upara vAsakSepa karyo ane te gaNadhare prabhunI vANIne grahaNa karavAne ubhA rahyA. pachI prabhue pUrvAbhimukhe pharIvAra divya siMhAsana para besIne te gaNadharone zikSArUpa dezanA ApI. pachI jayAre pahelI paurUSI pUrNa thaI tyAre prabhue dezanA samApta karI. te vakhate rAjabhavanamAMthI ADhaka pramANu zALIne baLi Aye, te baLine AkAzamAM uDADe eTale temAMthI kharI paDele addha bhAga AkAzamAMthI devatAoe lIdho ane bIjo ardha bhAga rAjAe ane bIjA loko e harSathI samabhAge vahecI lIdho. pachI tIrthaMkara bhagavAne uThI uttara dvArathI nIkaLIne jo ke pote zrAMta thayA na hatA te paNa bIjA gaDhamAM racelA devachaMda upara visAmo lIdhe; kAraNake evI maryAdA che. pachI gaNadharonA agraNI cAra gaNadhare prabhunA caraNapITha upara besIne svAmInA prabhAvathI saMzayane chedanArI dezanA ApI. bIjI pArasI pUrNa thaI eTale cAra gaNadhara kALaveLAe jema zAstranA adhyayanathI virAma pAme tema dezanAvidhithI virAma pAmyA. te pachI sura, asura ane Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 parva 3 ju rAjAo vigere jema utsava upara AvelA le ke utsava vItyA pachI cAlyA jAya tema prabhune namaskAra karIne harSathI potapotAne sthAnake gayA. te saMbhavanAtha svAmIne tIrthamAM trimukha nAme eka yakSa utpanna thayo. tene traNa netra, traNa mukha ane cha hAtha hatAM; tene zyAmavarNa hatA, mayUranuM tene vAhana hatuM, jamaNuM taraphanI traNa bhujAo mAM teNe nakula, gadA ane abhayane dhAraNa karyA hatAM ane DAbI taraphanI traNa bhujAomAM bIjoruM, mALA ane akSasUtra rAkhelAM hatAM. tevIja rIte te tIrthamAM duritAri nAme eka devI (cakSaNI) utpanna thaI. tene cAra bhujAo hatI, varNa gaura hato ane meSanuM vAhana hatuM. dakSiNa taraphanI be bhujAomAM varada ane akSasUtrathI ane vAma taraphanI be bhujAomAM sarpa ane abhayathI te zobhI rahyA hatA. e trimukha yakSa ane duritAri devI baMne prabhunA zAsanadevatA thayA. teo niraMtara prabhunI pAse AtmarakSakanI jema rahevA lAgyA. te pachI trIza atizayavALA saMbhavanAtha prabhue sAdhuonA parivAra sAthe te sthAnathI bIje vihAra karyo. vihAra karatAM prabhune be lAkha sAdhuo, traNa lAkha ane chatrIsa hajAra sAdhvIo, be hajAra ane deDhaso cauda pUrvadhArI, nava hajAra ane cha avadhijJAnI, bAra hajAra ane deDha manaHparyavajJAnI, paMdara hajAra kevaLajJAnI, ogaNIza hajAra ane ATha zaikriya labdhivALA, bAra hajAra vAda labdhivALA (vAdI), be lAkha ne traNa hajAra zrAvake ane cha lAkha ne chatrIsa hajAra zrIvIkAnA parivAra thayA. prabhue kevaLajJAna prApta cAra pUrvAga ane cauda varSothI nyUna evA eka lAkha pUrva sudhI vihAra karyo. pachI sarvajJA prabhu pitAne mekSakALa samIpa jANIne parivAra sahita sametazikhara parvate AvyA. tyAM temaNe eka hajAra munio sAthe pAdapapagama anazana karyuM. te vakhate sura asuranA Idro parivAra sAthe tyAM AvIne bhaktithI prabhunI sevA karavA lAgyA. eka mAsane aMte parvatanI jema niSkapa evA prabhue sarva gane nirodha karanArUM zailezI nAme chelluM dhyAna prApta karyuM, ane caitra mAsanI zukala paMcamIne divase caMdra mRgazira nakSatramAM AvatAM, cAra anaMtane siddha karatA evA saMbhavanAtha prabhu nibaMdha pada (mokSa)ne pAmyA. jANe prabhunA aMza hoya tevA nirmaLa eka hajAra munio paNa teja vidhithI teja padane pAmyA. prabhue kumArapaNAmAM paMdara lAkha pUrva, rAjyamAM cAra pUrvAga sahita cuMmAlIza lAkha pUrva ane dIkSAmAM cAra pUrvAge vajita eka lAkha pUrva evI rIte ekaMdara sATha lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavyuM ane ajitanAtha svAmInA nirvANa pachI trIza lAkha kaTI sAgaropama gayA tyAre saMbhavanAtha prabhu nirvANapadane pAmyA. saMbhavanAtha prabhuno zarIrasaMskAra temaja bIju paNa je yogya karma hatuM te Idroe yathAvidhi karyuM. pachI prabhunI dADha paNa teoe yathAyogya vaheMcI lIdhI ane devatAoe dAMta tathA asthio grahaNa karyAM. pachI Idra ane devatAo potapotAne sthAne gayA tyAM prabhunAM asthio mANava staMbhanI upara pUjana karavAne mATe teoe utkarSa rIte sthApana karyA. tIrthaMkaranuM zuM pUjavA lAyaka nathI ? arthAta sarva deha pUjana karavA yogya che, ityAcAryazrIhemacaMdra viracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIsaMbhavasvAmicaritavarNano nAma prathama H che ? || Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sarga. zrI abhinaMdana svAmI caritra, guNarUpI vRkSanI samRddhine vadhAranAra ane jagatane AnaMda karanAra saMvara rAjAnA putra zrI abhinaMdana svAmIne huM vaMdanA karuM chuM. bhavyajananI mohanidrAne nAza karavAmAM prAtaHkALarUpa ane tatvajJAnarUpa amRtanA kuMbharUpa te prabhunuM ujajavaLa caritra have kahuM chuM. A jabUdvIpanA pUrva videhamAM maMgaLIka kAryonA utpattisthAna tulya maMgalAvatI nAme eka suMdara vijaya che. temAM samudranI peThe sarva ratnonI khANa ane pRthvInA mastakapara ratnarUpa 2nasaMcayA nAme sarva nagarImAM ratna samAna nagarI che. temAM lakSmIthI kubera je ane balathI jANe bIje mahAbala hoya tevo mahAbala nAme rAjA rAjya kare che. gaMgA, siMdhu ane hatAzA nAmanI traNa nadIothI jema himAcala zobhe tema utsAha, maMtra ane prabhutA e traNa zaktiothI te zobhatuM hatuM. cAra dAMtathI yuvAna gajedranI jema zatruvAne jItanArA cAra upAyathI te prakAzI rahyo hate. buddhine nidhi e rAjA ahaMta devane, sAdhu gurUne ane jinapajJa dharmane ja hamezAM mAnate. hato. dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra prakAranA dharmamAM te hamezAM ramato have, kAraNa ke mahApurUSanuM puNya puNyAnubaMdhI ja hoya che. Ave te vivekI mahArAjA sarva ThekANe anityatA jANI ane saMsArathI udvega pAmI phakta deza mAtra AzrayanA tyAgI evA zrAvakadharmanA ArAdhanathI saMtuSTa thaye nahIM, tethI Idriyone damana karanArAomAM zreSTha evA teNe vimalasUrinA caraNa pAse AvI sarva viratipaNuM aMgIkAra karyuM. sAdhupaNe vicaratA e rAjA durjanonI niMdAthI hRdayamAM khuzI thatuM hatuM ane sajajanee karelI pUjAthI ulaTo lajajA pAmate hato. pApI lo ke tene kaleza pamADatA to paNa te jarA paNa udvega pAmate nahIM, ane moTA leke pUjA karatA te paNa jarA paNa garva dharate nahI. ramaNIya udyAna vigeremAM vihAra karate paNa temAM tene rAga thatuM nahIM ane siMha vyAvra vigerethI bhayaMkara araNyamAM vihAra karavAthI tene virAga thato nahIM. hemaMtaRtumAM hima paDavAthI gahana rAtrione, hAthInA AlAnastaMbhanI jema nizcalapaNe kAryotsarga karIne nirgamana karato hato. sUryanI garamIthI bhayaMkara grIma RtumAM taDake rahIne kAusagga karatAM chatAM paNa agnithI pavitra karelA vastranI jema caLakate hato. varSARtumAM hAthInI peThe dhyAnavaDe be netrane sthira karI vRkSa nIce pratimA dhAraNa karIne ja rahetA hatA. jema RNa rahita purUSa vyApAramAM dhana ekaThuM kare tema ekAvaLI ane ratnAvaLI vigere aneka prakAranAM tapa karIne tapasaMpatti meLavI hatI. temaNe vIza sthAnakomAMnA keTalAka sthAnakanA ArAdhanavaDe chevaTe tIrthaMkara nAma kama upArjane karyuM. ane dIrdhakALa paryata vrata pALI anazana laI mRtyu pAmIne vijaya vimAnane viSe mahaddhika devatA thayA. 1 zAma, dAma, bheda, daMDa. 2 kAusagga karIne, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 3 jI 19 A jaMbUdvIpamAM bharatakSetranI aMdara iMdranI nagarI jevI aAdhyA nAme purI che. te nagarImAM gheraghera rahelA maNimaya staMbhAmAM pratibi'Sita thayelA caMdramA sthAvara padArthone paNa zRMgArarUpa darpaNanI zAbhA Ape che. tyAM dareka gRhanA AMgaNAmAM vRkSeA upara krIDAnI mayUrIAe khecI kheMcIne hArA laTakAvelA che, tethI te vRkSeA kalpavRkSanI jevA jaNAya che, tyAM rahelI caityAnI zreNIo jharatA caMdrakAMta maNiethI jharaNAvAlA meATA pa tAnI lIlAne vistAre che. caityanI AgaLa ratnAthI bAMdhI lIdhelI pRthvIe mAM tArAonAM pratiSie paDe che, te devatAoe mUkelI puSpAMjali jevA zeAbhe che. jemAM khAlalalanAo khelI rahelI che evI gRhavApikAe, jemAMthI apsarAe nIkaLe che evA kSIrasamudranI lakSmIne harI le che. temAM kaMDa sudhI magna thayelI gaura aMgavALI strIonA mukhAthI e vApikAe suvarNanA kamaLavALI kSaNavAra dekhAya che. navIna meghathI paryaMta nIcenI bhUmiAnI jema vizALa udyAneAthI te nagarInI bahAranI bhUmie zyAma 2ge chavAI rahI che. devakRta mATI khAIthI aSTApada parvatanI jema manuSyakRta mATI khAithI e nagarInA killA cetaraphathI vITAI rahelA che. te nagarImAM svargane viSe kalpavRkSanI jema ghera ghera dAtAra purUSo sulabha che, paNa yAcakA dula bha thaI paDayA che. e nagarImAM ikSvAku va'zarUpI kSIra samudramAM caMdra samAna ane sazatruonI lakSmIne svayaMvarapaNe varanAra savara nAme rAjA che. AjJAthIja sarva bhuvanataLane sAdhanArA e rAjAnA sthAnamAMthI kRpaNunA khajAnAmAMthI dravyanI jema koIvAra taravAra bahAra paNa nIkaLatI nathI. meATI bhUjavALA ane peAtAnA ugra pratApathI samartha evA e rAjAe eka caMdravALA AkAzanI jema samagra pRthvI eka travALI karI hatI. teNe pRthvIne dRDharIteja dhAraNa karI hatI, nahItA digdhAtrAmAM prayANa karanAra e rAjAnAja sainyanA bhArathI pRthvI sahasra rIte phATI jAta. dizAomAMthI dAsInI jema kheMcIne ANelI capala evI lakSmIne paNa teNe peAtAnA guNAthI keda karelI hatI. anya rAjAonA ghaNA daMDa tenI pAse AvatA tApaNa tene kapi garva thatA nahIM. kAraNa ke nadIonA jaLathI samudra jA paNa gava dhA nathI, prasanna cittavALA, hamezAM nirlobhI ane pramAda rahita eve e rAjA dhanAtha ane daridrImAM muninI jema samaSTie vattatA hatA. te prajAne dharmane mATe zikSA karate paNa dhananI icchAthI karatA nahIM ane prajAnA rakSaNane mATe zatruone zikSA karatA paNa dveSabuddhithI nahI.. eka tarapha rAjyanAM tamAma kAryA ane eka tarapha dharmanuM kArya, ema tAjavAnI mAphaka samabhAge te potAnA AtmAmAM dhAraNa karatA hatA. e saMvara rAjAne siddhArtha nAme rANI hatI. zuddha vaMzamAM utpanna thayelI ane guNeAthI maneAhara te rANI aMtaHpuranA AbhUSaNa rUpa gaNAtI hatI. vilAsavaDe maMda evI gatithI ane ghaNI madhura vANIthI e madhura AkRtivALI rANI rAjahaMsInA jevI zebhatI hatI. pavitra lAvaNyanI saritA rUpa e ramaNInAM mukha, netra, hAtha ane caraNa kamalanA jevAM maneAhara hatAM, netrarUpI kamalamAM jANe iMdranIla maNimaya hAya, dAMtamAM jANe meAtIe jaDelI hAya, adhara pallavamAM jANe paravALAthI vyApta hoya, nakhAmAM jANe padmarAga maNithI pracura hoya, aMga upara jANe suvarNa maya hAya ane sava aMge jANe ratnamaya hAya evI e mahArAjJI ati ramaNika jaNAtI hatI. nagarIomAM jema ayeAdhyA, vidyAomAM jema rohiNI ane nadIomAM jema gagA tema e devI satImAM agresara hatI. keAIvAra premathI paNu e nArI potAnA pati upara gusse thatI nahI. kAraNa ke kulavAna strIo, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sarga 2 je vratanI jema potAnA pativratapaNAne aticAra lagADavAmAM bhIru hoya che. pitAne sarva rIte anukUla evI e priya rANImAM rAjAno gaLInA raMganI jema avyabhicArI prema hatA. mada thavAnA sthAnothI abAdhita rahenArA e rAjadaMpatI sarva dharmane hAni na lAge tema vartatAM sAMsArika sukha bhegavatA hatA. A tarapha mahAbalanA cha vijaya vimAnamAM tetrIza sAgaropamanuM AyuSya sukhamAM magnapaNe nirgamana karyuM. pachI Ayu pUrNa thaye vaizAkha mAsanI zukala caturthIe abhijita nakSatramAM caMdra AvatAM e mahAtmAne jIva tyAMthI cavIne siddhArthI devInA udaramAM avataryo. jyAre traNa jJAnane dhAraNa karanAra prabhu garbhamAM AvyA tyAre traNa jagamAM udyota thaI rahyA, ane nArakInA jIvane paNa kSaNavAra sukha thayuM. rAtrIe sukhe sutelA mahAdevIe rAtrInA chellA pahoramAM potAnA mukhamAM praveza karatAM cauda svapna joyAM. jemAM cAra dAMtavALo vetavarNa hAthI, DolaranA puSpanI je veta vRSabha, pahoLA mukhavALo kesarIsiMha, abhiSekathI mane hara evI lakSmI, paMcavarNa puSpanI mALA, paripUrNa caMdra, prakAzana mAna sUrya, ghugharIovALe devaja, suvarNane pUrNa kuMbha, kamaLothI chavAI raheluM sarovara, uchaLatA taraMgavALe samudra, manahara vimAna, suMdara ratnano Dhagale ane dhUmra 2hita agni, A prakAranAM cauda svapna dekhIne jAgrata thaI devIe rAjAne nivedana karyA. he devI ! A svanethI tamane traNa jagatane Izvara e putra thaze." ema narapatie svapnano artha vicArIne kahyuM. tarataja sarva Indroe paNa tyAM AvI ekaThA thaIne svapnane artha kahyo ke "he devItamArA putra cethA tIrthakara thaze." AvuM svamanuM phaLa sAMLaLI devIne e harSa thayo ke jenA dhakkAthI nidrA dUra cAlI gaI ane bAkInI zeSarAtri teNIe jAgratapa ja nirgamana karI. tyArathI kamalanA kezamAM bIja kezanI jema siddhArthI devInA udaramAM te garbha divase divase gUDha rIte vadhavA lAge. siddhArthI devIe paNa te garbhane sukhethI dhAraNa karyo tevA purUSono avatAra AkhA jagatane sukha mATeja thAya che, garbha dhAraNa karyA pachI nava mAsa ane sADAsAta divasa jatAM mAgha mAsanI zukala dvitIyAne divase caMdra abhici nakSatramAM AvatAM devIe sUryanA jevA tejasvI putrane sukhethI janma Ape. e kumArane suvarNanA je varNa hato, ane vAnaranuM lAMchana ( cinha) hatuM. prabhuno janma thatAM trazuM lekamAM udyota thaI rahyo, ane kSaNavAra nArakInA prANIone paNa sukha thayuM. te vakhate dikumArIo pitapotAnA sthAnethI tyAM AvIne devI ane kumAranuM yathAyogya sUtikarma karyuM. zaka iMdra paNa potAnA Asana kaMpathI ahaM tane janma jANuM pAlaka vimAnamAM besIne devatAo sahita tyAM AvyuM. vimAna uparathI utarI prabhunA sUtikAgrahamAM praveza karI svAmIne ane svAmInI mAtAne teNe namaskAra karyo. pachI devIne apasvApinI nidrA mUkI, temanI paDakhe prabhunuM pratibiMba rAkhIne saudharmai pitAnA pAMca rU5 ryA, eka iMdra prabhune dharI rAkhyA, bIjA IMdra chatra dhAraNa karyuM, be I droe be bAju cAmara rAkhyA, ane eka Idra vajane nacAvI nAcato AgaLa cAlyo. pachI kSaNavAramAM merUpavata upara AvIne ati pAMDUkabalA nAmanI zilA viSe siMhAsana para prabhune khoLAmAM laIne beThe te vakhate tyAM parivAra sahita bIjA tresaTha Idro paNa AvyA, ane jaLathI bharelA kubhavaDe vidhi pramANe prabhune snAna karAvavA lAgyA. pachI izAna Idra pAMca rUpa karI eka rUpe prabhune rAkhyA, eka rUpe chatra dhAraNa karyuM, berUpe be bAju cAmara viMjavA lAgyA, ane ekarUpe trizaLa laI AgaLa ubhe rahyo. pachI zAka Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM Idra tuSTine mATe cAra dizAmAM phATikanA cAra vRSabha vikuvI, temanA zRMgamAMthI thatI jaladhArAo vaDe prabhune snAna karAvyuM. pachI caMdananuM vilepana karI, vastra alaMkArAdika dhAraNa karAvI ane ArAtrika utArIne zakraIdra aMjali joDI A pramANe stuti karavA lAgyuM. "cothA tIrthakara, cothA ArA rUpa AkAzamAM surya samAna ane cothA purUSArtha " (mekSa)nI lakSmIne prakAza karanAra he prabhu ! Apa jaya pAme. he nAtha ! lAbe kALe ApanAthI sanAtha thayeluM A jagatuM, have vivekanI corI karanArA mahAdikathI kyAre " paNa upadravane pAmaze nahIM. he prabhu ! ApanA pAdapIThamAM jenuM mastaka bheTe che evA " mAre viSe puNyarUpa paramANuMnA kaNa jevI ApanI caraNaraja dIrghakALa sthApana thAo. he Iza ! mArAM netra ApanA mukhane viSe Asakta hovAthI nahIM jovA lAyaka vastune " jovAthI utpanna thayelA e netranA maLane harSAzrunI umIo vaDe kSaNavAramAM joI " nAMkho. he prabhu ! lAMbA kALanI mamatAnA darzanathI utpanna thayelA mArA romAMce cirakAlanI asaddarzane (mithyAdarzana) nI vAsanAne dUra kare. he nAtha ! mArAM netro sadA tamArA mukhane joI vilAsa pAme. mArA hAtha tamArI upAsanA karo, ane mArA kAna tamArA guNanA zrotA thAo. he devAdhideva ! kuMTha evI mArI buddhi jo tamArA guNane grahaNa karavA tarapha utkaMThAvALI hoya te tenuM kalyANa thAo, kemake tene bIjAthI zuM thavAnuM che ! he nAtha! huM tamAro ziSya, dAsa, sevaka ane kikara chuM e pramANe tame svIkAra kare; ethI vadhAre bIjuM kAMIpaNa huM kahevA Icchato nathI." A pramANe stuti karI zake Idra pAMcarUpe thaI, izAna IdranI pAsethI prabhune laI, pUrvanI peThe chatra vigerene dhAraNa karI kSaNavAramAM pAcho prabhune ghare pahocyuM; tyAM prabhunI mAtAnI avasthApinI nidrA tathA prabhunuM pratibiMba harI laI sAkSAt prabhune te sthitimAM mAtAnI pAse sthApana karyA. pachI zakaIdra tyAMthI ane bIjA iko merU uparathI ja jema AvyA hatA tema pAchA potAne sthAne cAlyA gayA. prAtaHkALe saMvara rAjAe sarva lokomAM harSanA eka chatrarUpa putrano janmotsava karyo. jyAre prabhu garbhamAM hatA tyAre kuLa, rAjya ane nagarI sarva abhinaMda (harSa) pAmyA hatA. tethI mAtA-pitAe temanuM abhinaMdana evuM nAma pADayuM. pitAnA aMguSTamAMthI I ke saMcArelA amRtanuM pAna karatA ane devAMganA rU5 dhAtrIoe pAlana karAtA prabhu anukrame vadhavA lAgyA. vicitra prakAranAM ramakaDAMo hAthamAM rAkhIne AvatA evA suraasuronA kumAranI sAthe vicitra krIDAthI kriIDA karatA evA prabhue pitAnuM bAlyavaya u9laMghana karyuM. udyAnanuM vRkSa jema vasaMtane pAme tema prabhune sarva aMgamAM zabhA karanArUM yauvanavaya prApta thayuM. sADAtraNase dhanuSya UMcI kAyA, hIMcakAvALuM jANe vRkSa hoya athavA lakSmInA jANe be hIMcakA bAMdhyA hoya tevI jAnu paryata laMbAyamAna be bhujA, ardhacaMdra samAna zebhatuM lalATa ane pUrNa caMdranI zobhAne anusaratA mukhathI prabhu vizeSa zebhAne prApta thayA. suvarNamaya meruparvatanI zilA jevI chAtI, puSTa skaMdha, kRza udara, mRgalInA jevI jaMdhAo ane kUrmanA jevAM unnata caraNathI prabhu manohara jaNutA hatA. jo ke prabhu viSayamAM ni:spRha hatA te paNa potAnuM bhegyakarma jANuM mAtApitAnI prArthanAthI temaNe aneka rAjyaputrIonI sAthe vivAha karyo. tArAonI sAthe caMdranI jema te rAjakumArIonI sAthe krIDA karavAnA udyAna, sarovara, vApI ane parvata vigeremAM prabhu svecchAthI vihAra karavA lAgyA. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 je evI rIte prabhue ahamiMDhanI jema sukhamAMja magna rahIne sADAbAra lAkha pUrva niga. mana karyA pachI saMvara rAjAe prabhune prArthanA karIne rAjyapara besAryA, ane pote pratra jayArUpI rAjaya grahaNa karyuM. prabhue eka gAmanI jema te pRthvInuM rAjya lIlAmAtrathI calAvA mAMDayuM; jagatane rakSaNa karavAmAM catura evA prabhune eTalo pRthvInuM pAlana karavuM e zuM hizAbamAM che ? e pramANe rAjya karatAM prabhune ATha aMga sahita sADI chatrIsa lAkha pUrva nirgamana thaI gayA. anukrame prabhune dIkSA levAnI IcchA thaI. te ja vakhate bhAvane jANanArA maMtrIonI jema lekAMtika devatAo AvIne A pramANe vijJapti karavA lAgyA-" he nAtha ! have saMsAravAsathI sayuM mATe dharmatIrthane prarvatA; tamArA pravartAvelA tIrthathI bIjA paNa aneka prANIo A dustara saMsArarUpa sAgarane tarI jaze." A pramANe vijJapti karIne le kAMtika devatAo gayA pachI prabhue nidAna ( niyANA ) rahita vArSika dAna ApavAne AraMbha karyo. IdranI AjJAthI kubere prerelA jaMbhaka devatA dravya lAvI lAvIne prabhune dAna devA mATe pUravA lAgyA. sAMvatsarika dAna daI rahyA pachI cosaTha indroe prabhune vidhi sahita dIkSAbhiSeka karyo. pachI aMgarAga lagAvI, dIvya vastra ane AbhUSaNa dhAraNa karI jagatpati svArthasiddhi karavAne mATe arthasiddha nAmanI zibikA para ArUDha thayA. prathama manuSyoe ane pachI devatAoe e zibikAne upADI lIdhI. zibikApara besIne prabhu sahastrAgra vanamAM gayA. tyAM temaNe potAnA AbhUSaNo vigere sarva utArIne choDI dIdhuM, eTale indra temanA khabhA upara devadUSya vastra nAMkhyuM. mAgha mAsanI zukala dvAdazIe abhici nakSatramAM divasanA pAchalA bhAgamAM prabhue cha tapa karIne paMcamuSTi lonca karyo. zakra Indra prabhunA kezane pitAnA uttarIya vastranA cheDAmAM laI kSaNavAramAM kSIrasamudramAM padharAvI pAchA AvyA. pachI indra sura, asura ane manuSya saMbaMdhI ke lAhaLane zAMta karAvyA eTale prabhue sAmAyika sUtra bhaNIne cAritrane svIkAra karyo. te ja vakhate mana:paryAva nAme ethuM jJAna utpanna thayuM. te samaye kSaNavAra nArakInA jIvane paNa sukha thayuM. zarIranA maLanI jema rAjane choDI bIjA eka hajAra rAjAoe prabhunI sAthe ja mohane nAza karanArI pravajyA grahaNa karI. pachI pravAsI purUSe varSARtumAM jema potAnA sthAnamAM cAlyA jAya tema zakra vigere sarve Indro parivAra sahita prabhune namaskAra karIne potapotAnA sthAnake gayA. bIje divase adhyA nagarInA rAjA Indradattane ghera prabhue paramAna (kSIra) thI pAraNuM karyuM. te vakhate devatAoe dravyanI vRSTi, puSpanI vRSTi, sugaMdhI jaLanI vRSTi, AkAzamAM duMdubhine nAda ane vastrane ukSepa karyo. harSane paravaza thayelA sura, asura ane manuSyae "ahadAna, ahadAna, ahe sudAna" ema ulleSaNa karI. tyAMthI zrI abhinaMdana prabhue bIje sthAne vihAra karyo. prabhunA caraNasthAnamAM Idradatte pUjana karavAnI IcchAthI eka ratnapITha karAvyuM. prabhue chadmasthapaNe parIsahone sahana karI aDhAra varSa sudhI vividha abhigraha dhAraNa karatAM karatAM vihAra karyo. e pramANe vihAra karatAM prabhu ekadA sahasA >> vanamAM AvyA. tyAM cha tapa karI rAyaNanA vRkSanI nIce kAyotsarga karIne rahyA. dhyAnamAM vartatAM zukala dhyAnanA bIjA pAyAne aMte ghAtikane kSaya thatAM piSamAsanI zukala caturdazIe abhIci nakSatrano caMdra thatAM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM 23 prabhune nirmala kevalajJAna pragaTa thayuM je jJAna kSaNavAra nArakIne jIvone paNa pIDAno nAza karavAmAM auSadha rUpa thaI paDayuM. avadhijJAna vaDe prabhune kevaLajJAna thayAnI khabara jANIne cosaTha IndrAe tyAM AvI eka jana pramANa pradezamAM samavasaraNa racyuM. devatAoe saMcAra karelA suvarNa kamaLa upara caraNane dhAraNa karatA prabhue pUrva dvArathI temAM praveza karyo. samavasaraNanI madhyamAM rahelA be gAu ane base dhanuSya UMcA caityavRkSanI prabhue pradakSiNA karI. " tArama" ema bolatA prabhue devajIMdAnA madhya bhAgamAM rahelA pUrvAbhimukha siMhAsanane alaMkRta karyuM. pachI deva, asura ane manuSya sahita caturvidha saMgha potapotAnA gya dvArathI praveza karI yogya sthAnake beThe. te vakhate bhagavAnane namaskAra karI, aMjali joDI zakra Indra romAMcita zarIre nIce pramANe prabhunI stuti karI. - "he bhagavan! Ape sarvadA kaSTakArI evI mana, vacana ane kAyAnI ceSTAno saMhAra karI zithilapaNAthI manarUpI zalyane juduM kareluM che. he nAtha ! tamArI indri saMmata paNa nathI temaja ukhala paNa nathI, ema samyapha prakAre pratipAdana karIne " tame Indriyene jaya karelo che. jenA je ATha aMga kahelA che te te phakta prapaMca " mAtra che, nahIM to e yoga bALapaNathI AraMbhIne tamArI sAmyatAne kema prApta " thAya ? he svAmIna ! lAMbA kALAthI sAthe rahenArA viSayamAM tamane virAga che ane adaSTa " evA yugamAM sAmyapaNuM che; e amane te alaukika lAge che. jevo tame apakAra , " karanAra upara rAga dhare cho te bIjAe upakAra karanAra upara paNa rAga dharatA " nathI; aho ! tamAruM sarva alaukika che ! he prabhu ! tame hiMsaka purUSanA upara upakAra karyo ane je Azrita hatA temanI upekSA karI; evA tamArA vicitra caritrane " keNu anusarI zake ? he bhagavan ! parama samAdhimAM tame tamArA AtmAne evI rIte joDI dIdho che ke jethI 'huM sukhI chuM ke duHkhI chuM athavA sukhI ke duHkhI nathI" ema tamArA manamAM paNa AvatuM nathI. jemAM dhyAtA, dhyAna ane dhyeya e tripuTI ekAtmAne pAmelI che evA tamArA yoganA mahAsya upara bIjAone kema zraddhA Ave ? A pramANe stuti karIne idra virAma pAmyA; eTale prabhue eka jana sudhI prasaratI gaMbhIra girAthI dezanA ApavI zarU karI. * A saMsAra eka vipattinI khANarUpa che. emAM paDatA manuSyane pitA, mAtA, mitra, baMdhu ke bIjA koI paNa zaraNarUpa thatA nathI. Idra ane upedrAdi jevA paNa je mRtyunA sapATAmAM Ave che te mRtyune paNa pIDA karanAra e ke purUSa zara- zerachu janane zaraNa karavA lAyaka che ? ahA ! A saMsAramAM pitA, mAtA, bahena, " bhAI ane putra joI rahe che, ane rakSaNa vagaranA A jIvane tenAM karmo yamarAjanA gRhamAM derIne laI jAya che. mUDha buddhivALA purUSa, pitAnA karmothI mRtyune pAmatA " evA svajanane joI zaka kare che, paNa teo potAnA AtmAne paNa karmo tevI ja rIte laI jazeema zoka karatA nathI. moTA bhayaMkara jagalamAM mRganA baccAnI jema du:kharUpI dAvAnalanI prajavalita javALAothI vikarALa evA A saMsAramAM prANIne " koIpaNa zaraNabhUta nathI. aSTAMga AyurvedathI, saMjIvanI auSadhIothI ane mRtyuMjayAdika maMtro vaDe paNa mRtyuthI rakSaNa thatuM nathI. khaDaganA pAMjarAnA madhya bhAgamAM rahelA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 jo 24 66 " ane caturaMgasenAthI viMTAyelA mATA rAjAne paNa yamarAjanA kiMkarA rAMkanI peThe haThathI khe`cI jAya che. jema pazu mRtyuthI bacavAnA upAya jANatA nathI tema vidvAnA paNa jANatA nathI, e kevI mUDhatA kahevAya ? jee khaDaga mAtranA sAdhanathI " pRthvIne niSkaMTaka kare che, te yamarAjanI bhrukuTIthI bhaya pAmIne mukhamAM AMga 66 66 nIe ghAle che, e kevI vicitra vArtA ! pAparahita munionA khaDaganI dhArA jevA tratA paNa mRtyune upAya karI zakatA nathI. ahA ! zaraNu vinAnuM, rAjA vinAnuM, (6 nAyaka vinAnuM ane upAya vagaranuM A jagat yamarAjarUpI rAkSasathI gaLI javAya " che ! ! je dharmarUpa upAya che te paNa mRtyunI sAme cAlatA nathI; paNa te upAya zubha " gatine ApanAro gaNAya che; tethI pravrajyA rUpa upAyane grahaNa karIne jemAM akSaya 66 sukha che evA meAkSane mATe prayatna karavA.' AvI prabhunI dezanAthI aneka naranArIoe tatkAla dIkSA lIdhI, ane vajranAbha vigere ekaso ne sALa gaNadharA thayA. temane vidhi pramANe anuyAga ane gaNanI anujJA ApIne prabhue zikSArUpa dha dezanA ApI. pachI prabhue janma, vyaya ane dhruvamaya tripadI teone kahI batAvI; te tripadIne anusAre temaNe dvAdazAMgInI racanA karI. thADIvAre paurUSI pUrNa thaI eTale prabhue dezanA samApta karI. pachI rAjAe ali magAvI. tene uDADI devatA, rAjA ane manuSya anukrame laI gayA. pachI jagatpati tyAMthI uThIne vacalA kizcAmAM AvI izAna dizAmAM rahelA devachaMdA upara virAjamAna thayA. prabhunA caraNupITha upara besIne vajranAbha gaNadhara ke jeone leAkAe kevalI jevA jANelA hatA ane je zrutakevalI hatA temaNe dezanA ApavA mAMDI. jyAre bIjI paurUSI pUrNa thaI tyAre temaNe dezanA samApta karI. te vakhate devatA vigere sarve prabhune namaskAra karI potapotAne sthAnake gayA. temanA tImAM zAsanadevatA tarIke zyAma kAMtivALA, hAthInA vAhana upara besanAra, e dakSiNa bhujAomAM bIjok ane akSasUtra dhAraNa karanAra ane be vAma bhujAomAM nakula ane akuzane rAkhanAra yakSezvara nAmanA yakSa thayA, ke je hamezAM prabhunI pAse sevAmAM tatpara rahetA hatA; ane zyAma varNavALI, kamaLanA Asanapara besanArI, be dakSiNa bhujAmAM varada ane pAzane dhAraNa karanArI ane e vAmanujAmAM nAga ane aMkuza dhAraNa karanArI kAlikA nAme eka nitya prabhune pAse rahenArI zAsanadevatA thaI. cAtrIza ati zayA e yukta evA prabhu grAma, Akara ane nagara vigeremAM prANIone bedha karatA vihAra karavA lAgyA. traNa lAkha sAdhuo, cha lAkha ne trIzahajAra sAdhvI, navahajAra ne ADase avidhajJAnIo, eka hajAra ne pAMcaze. cauda pUrvI, agiyAra hajAra chaseA ne pacAsa manaHpa ya jJAnI, caudahajAra vAdalabdhivALA, be lAkha ne aThayAsI hajAra zrAvake ane pAMca lA khane satyAvIza hajAra zrAvikAo-ATalA parivAra prabhune pRthvImAM vihAra karatA karatA thayA. kevalajJAna prApta thayA pachI ATha pUrvAMga ane aDhAra varSe UNA lAkha pUrva vyatIta thaye sate potAno nirvANakAla samIpa jANIne prabhu sametazikhara parvate padhAryA. tyA idra sahita devatAo ane rAjAoe sevelA prabhue eka hajAra munionI sAthe eka mAsanuM anazana grahaNa karyu. pachI bhavApagAhI kamane bhedanArA evA zailezI dhyAnapara ArUDha thaI anaMta Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 parva 3 catuSkane siddha karI bhagavAn abhinaMdana prabhu, zaizAkha mAsanI zukala aSTamIe caMdra puSya nakSatramAM AvatAM eka sahastra munie sAthe mokSapadane prApta thayA. kumAra avasthAmAM sADAbAra lAkha pUrva, rAjyamAM ATha pUrvAga sahita sADI chatrIza lAkha pUrva ane dIkSAmAM ATha pUrvAge UNA eka lAkha pUrva--ekaMdara pacAsa lAkha pUrvanuM AyuSya prabhue nirgamana karyuM. saMbhavasvAmInA nirvANa pachI daza lAkha kroDa sAgaropama vItyA tyAre abhinaMdana svAmI nirvANapadane pAmyA. zrI abhinaMdana svAmIe kALa karyA pachI suraasurae temano ane bIjA muniono aMgasaMskAra karyo, ane prabhunI dADha, dAMta ane asthi teo pUjanane mATe laI gayA. pachI teo naMdIzvara dvIpe jaI zAzvata ahaMtanA biMbane aSTAblika utsava karI potapotAnA devalokamAM gayA, ane nirvANa sthAnake AvelA rAjAe potapotAnI rAjadhAnI o mAM gayA. ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIabhinaMdanasvAmicarita varNano nAma dvitIyaH sargaH Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sa zrI sumatinAtha caritra A apAra sa'sArarUpI mahAsAgarane utaravAmAM setu (mayArdA) rUpa utkRSTa jJAnanA hetu evA zrI sumatinAtha bhagavAnane namaskAra karI, bhavya prANIonA kalyANarUpa vRkSane ucheravAmAM nIkanA jaLa jevuM e prabhunuM caritra temanA prasAdathI kahevAmAM Avaze. A jaMbUdvIpamAM puSkaLa RddhithI pUvidehamAM tilakarUpa puSkalAvatI nAme eka vijaya che. emAM zakhapura nAme eka suMdara nagara che. temAM meTA rautya ane havelIonI vicitra ghvajAethI badhuM AkAza vyApta thayeluM rahe che. te nagaramAM vijaya karanAra vijayasena nAme rAjA rAjya kare che. bhujavI thI zAbhanArA e rAjAne sainya phakata zAbhAne mATeja hatu. sarvAM 'ta:puranI strIemAM AbhUSaNarUpa mudranA nAme eka tene priyA hatI, je caMdranI lekhAnI jema hamezAM sudeza nA. hatI. ti sAthe kAmadevanI jema vistRta vaibhavavALA vijayasenarAjA tenI sAthe krIDA karatA peAtAnA samaya nigamana karatA hatA. eka vakhate kei utsavanA divasa AvatAM nagaranA loko sarva samRddhi ane parivAra sahita udyAnamAM krIDA karavAne gayA. te vakhate jANe mUrtimAna rAjyalakSmI hoya tevI sudanA rANI paNa chatracAmarathI ala'kRta evI eka hAthiNI upara besIne te udyAnamAM AvI; tyAM jANe dikkanyAo hoya tevI amulya AbhUSaNeAnI zAbhAne dhAraNa karanArI ATha strIethI paravarelI kAi eka strI tenA jovAmAM AvI. apsarAe jema iMdrANInI upAsanA kare tema e ATha vadhUoe upAsanA karAyelI e suMdara strIne joine sudarzanA potAnA cittamAM parama vismaya pAmI, A strI keNu che, ane tenI pAse rahelI bIjI ATha mALAe kANu che" e jANavA mATe devI sudarzanAe pAtAnA eka nAjarane tapAsa karavAnI AjJA ApI. tyAM jaI pUchI AvIne devI sudanAne te kahevA lAgyA-he mahArAjJi ! e strI A nagaranA pratiSThita zreSThI nA peNanI sulakSaNA nAme strI che. e sulakSaNAne be putrA che, ane te pratyeka putrAne cAra cAra strIo che. te ATha strIe dAsInI jema peAtAnI sAsunI sevA karavAne ahI' sAthe AvelI che.' A pramANe sAMbhaLIne sudazanA cittamAM vicAra karavA lAgI ke 'ahA ! A zeThANIne dhanya che ke je putranuM sukha jue che, ane jANe nAgakanyA hAya tevI svarUpavAna ane kulavAna ATha putravadhUe jenI sadA sevA kare che. mArA jevI puNya rahita strIne dhikkAra che ke jene putra ke putravadhU kAMi nathI. joke huM mArA patine eka hRdaya rUpa chuM tApaNu mArU jIvita vRthA che. Ama tema potAnA hAthane uchALatA ane cAre tarapha dhULIthI dhUsara thayelA putra vRkSa upara vAnaranI jema puNyavatI strIonA utsagamAMja krIDA kare che. phaLa vinAnI vallInI jema ane jaLa vinAnA parvatanI jema putra vinAnI strIo zAka karavA lAyaka ane niMdavA lAyaka che. je strIone putranA janma, nAma, caula ane vivAhAdi saMskAranA mahAtsaveAnI prApti nathI te strIone bIjA utsaveA zA kAmanA che !' 1 sArUM che daMna jevuM evI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 parva 3juM A pramANe vicAratI sudarzanA devI himathI pIDAyelI padminInI peThe karamAI gayela mukhavALI thaI kheda sahita potAnA bhuvanamAM pAchI AvI. potAnI priya sakhIone vidAya karI jANe vyAdhivALI hoya tema niHzvAsa mUkatI zayyA upara paDI. tyAM te kAMIpaNa belatI nahotI, khAtI nahatI ane kAMI zaMgAra paNa karatI nahatI. kevaLa ratnanI putaLInI jema zUnya manathI paDI rahelI hatI. parivAranA mukhathI tenI tevI sthiti jANIne mahArAjA vijayasena tyAM AvI premayukta komaLa girA vaDe kahevA lAgyA-"he devi ! huM pote tAre AdhIna chatAM tAre karyo manoratha apUrNa che ke jethI marusthaLamAM paDelI hasalInI jema tu taraphaDe che? zuM tane kAMI aMtaranI pIDA che? athavA keI navIna vyAdhi thayela che ? vA keIe tArI AjJA ullaMghana karI che ke te kaI duHsvapra joyeluM che ? vA koI bAhya ke atyaMtara apazukana thayela che ? je kAMI paNa tane kheda thavAnuM kAraNa hoya te kahI de. mArI pAse tAre kAMI paNa chAnuM rAkhavuM na joIe." sudarzana niHzvAsa mUkI gadagada svare bolI - he priyanAtha ! tamArA prasAdathI tamArI jema mArI AjJAne keIe paNa khaMDita karI nathI, tema Adhi, vyAdhi, du:svama, apazukana ke bIjuM kAMI paNa mane pIDA karatuM nathI; paNa eka bAbata mane ghaNI pIDA kare che, te e che ke jayAM sudhI ApaNe putranuM mukha joyuM nathI tyAM sudhI rAjyasaMpatti. viSayasukha ane ApaNI baMnenI prIti e sarva vyartha che. jema nirdhana purUSa lazmIvAnanI lakSamIne joIne tenI IcchA rAkhe che tema putravALAnA putrone joIne huM paNa tevI rIte ja IcchA rAkhuM chuM, e keTalI badhI khedanI vAta che ! je ApaNe manarUpI tAjavAmAM eka tarapha sarva sukha ane eka tarapha putraprAptinuM sukha adhika thaze. vanamAM putra parivAra sAthe pharatA evA mRgAdika pazu sArA che, paNa putra rahita evA ApaNane dhikkAra che ! kAraNake temanAthI paNa ApaNuM bhAgya a9pa che." - pachI rAjA be -"he devi ! tame dhIrA thAo, devatAnuM ArAdhana karIne huM tamAre manoratha thoDA samayamAM pUrNa karIza. je parAkramathI asAdhya che, je buddhithI agecara che, je maMtrano viSaya nathI, je taMtrathI dUra che, ane bIjA upAthI paNa je agamya che tevA purUSArthane prasanna thayelA devI devatAo sAdhI Ape che. he mAninI ! A tamAre mane ratha have siddha thaI cukayo che emaja jANe, have zeka zA mATe kare che ? huM putrane mATe ghaNuM karIne ApaNI kuladevInI pAse ja jaIne besIza." evI rIte rANIne dhIraja ApI vijayasena rAjA snAna karI, pavitra vaSa paherI potAnA maMdiramAMthI nIkaLI kuladevIne sthAnamAM gaye. tyAM te kuLadevatAnI pUjA karI putrane lAbha thAya tyAMsudhI annapAnano tyAga karIne daDha nizcaya dharAvI beThe. jyAre cho upavAsa thayo tyAre kuladevI pratyakSa thaI, ane "he mahIpati ! varadAna mAga' ema prasanna thaIne kahyuM. rAjA vijayasena devIne namaskAra karIne bolyA- he kuladevI! Apa prasanna thaIne sarva purUSamAM utkRSTa evA putralAbhane Apo." "devalokamAMthI AvIne kaI uttama devatA tamAre putra thaze" evuM varadAna ApI kuladevI tatkAla aMtardhAna thaI gaI. rAjAe devInA ApelA varadAnanI vArtA pitAnI priyAne kahI. tethI meghanI garjanAthI bagalInI jema te vArtAthI rANI ghaNo harSa pAmI. bIje ja divase RtunAta thayelA sudarzana devInI kukSimAM devalokamAMthI cavIne kaI mahaddhika devatA utpanna thaye. te vakhate sutelA mahAdevIe kezaranA jevI rAtI kezarAvALo eka kizora kezarIsiMha potAnA mukhamAM praveza karatA je. tarataja bhaya pAmelA rAjJIe zamyA uparathI beThA thaIne pitAnA mukhamAM thayelA siMhanA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 sarga 3 je pravezanI svapravArtA rAjAne kahI. e sAMbhaLI mahArAjA bolyA- he devi ! A svamAe kuladevInA varadAnarUpI vRkSanuM evuM phaLa prakAzita karyuM che ke siMhanA je parAkramI tamAre eka putra thaze." A svamane vicAra sAMbhaLI rANI ghaNA khuzI thayA, ane bAkInI rAtri zubha kathAo karatAM jAgratapaNeja nirgamana karI. uttama saritAnA jaLamAM suvarNanA kamaLanI jema devInI kukSimAM te garbha divase divase vadhavA lAgyuM. eka vakhate devI pitAne utpanna thayelA dehada mahArAjA kahevA lAgyA ke -huM sarva prANIone abhaya ApavAne icchuM chuM, sarva nagara vigeremAM amArI zeSaNa karavAne IcchuM chuM, ane samagra jinacaityamAM aSTAblika utsavo karavAnI abhilASA rAkhuM chuM.' rAjAe kahyuM- "he devi ! garbhanA prabhAvathI kuladevIne varadAnane ane svaprArthane satya karanAra evA A tamArA dehada che. uttama IrachAvALA ! garbhanA prabhAvathIja tamArI AvI IcchA thaI che, kAraNake pratimAne prabhAva adhiSThAyaka devane ucitaja thAya che. A pramANe kahIne rAjAe bhaya pAmelAone abhayadAna ApyuM, paTaha vagaDAvIne sarva ThekANe amArIoNSaNA pravartAvI, ane aSTaprakArI pUjAthI tathA divya saMgItathI dareka raumAM aSTAblika utsave karAvyA. e dehada pUrNa thavAthI pUrNa caMdranA jevA ujavaLa mukhavALI devI prasanna thaI, ane samaya Ave tyAre vela jema phaLane janma Ape tema eka putra ratnane teNe janma ApyuM. te vakhate sarva rAjAomAM ziromaNi vijayasena rAjAe ciMtAmaNi ratnanI jema uSaNa karAvIne yAcakone Icchita dAna ApavA mAMDayuM, ane hRdaya rU5 samudrane caMdra samAna moTo mahotsava karyo. te pachI tevIja rIte svajananI jema nagarajanoe paNa mahotsava karyo. pachI devInA svapnane anusarIne mahArAjAe putranuM purUSasiMha evuM manahara nAma pADayuM. anukrame vRddhi pAmI vizALa bhujAvALe e kumAra rUpathI, kaLAthI ane kuLathI pitAne sadaza evI rAjAonI ATha kanyAo paraNyA. apsarAonI sAthe devanI jema teonI sAthe vijayasena rAjAne kumAra kSaNe kSaNe krIDA karate viSayasukha bhogavavA lAgyA. eka vakhate jANe sAkSAt vasaMta hoya athavA jANe sAkSAt vasaMtano mitra kAmadeva hoya te e kumAra svecchAthI kIDA karavAne udyAnamAM gaye. tyAM rUpathI ane zamathI AnaMdane jaya karanAra vinayanaMdana nAmanA sUrine masarelA teNe jAyA. temane jotAM ja jANe amRtanuM pAna karyuM hoya tema kumAranAM leAcana, hRdaya ane bIjAM aMgo paNa pUrNa vikAza pAmyAM, kSaNavAra temane nIrakhI rAjakumAra vicAravA lAgyuM ke "jevuM vezyAnI pAse rahIne satIvratanuM pALavuM, coranI pAse rahIne nidhAnanuM gopavavuM, yuvAna mArI pAse rahIne amRtanA AsavanuM rakSaNa karavuM ane DAkaNanI pADozamAM rahIne pitAnI kuzaLatA sAcavavI muzkela che, tevI ja rIte A muninuM anupama ra5 ane yauvanavaya jatAM viSayavRttirUpa unmAdane hetu udaya pAme tevuM jaNAya che te chatAM AvA kaThiNa vratanuM dhAraNa karavuM dekhAya che te tevuM ja muzkela che. hemaMtaRtumAM hema, grISmaRtumAM sUryano tApa ane varSARtumAM jhaMjhAvAta sahana thaI zake paNa yauvanamAM kAmadevane upadrava sahana thaI zakato nathI. te chatAM AvA kAmadevane jItanArA muni, Aje puNyAnubaMdhI puNyathI bhAgyayege mArA jevAmAM AvyA che ke jeo mAtA, pitA ke gurU hoya tema mane prIti utpanna kare che." A pramANe vicAra karI rAjakumAra satvara temanI pAse AvyA, ane hRdayane AnaMda Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 parva 3 jIM ApanArA e vinayanaMdana munine teNe vaMdanA karI. munie kalyANarUpI aMkurane uttpanna karavAmAM meghaSTi jevI dha lAbharUpa AziSa ApIne rAjaputrane AnaMdita karyA. pachI kumAra namaskAra karI bAlyA'he munirAja ! navayauvanavAn chatAM tame AvuM vrata dhAraNa karelu che te joIne mane Azcaya thAya che. AvI vayamAM tame yatna pUrvaka viSayeAthI vimukha thayA che te viSayAnA kampAkanA phaLanI jevA mAThA vipAka huM jANuM chuM. A saMsAramAM huM paNu kiMcitmAtra sAra jotA nathI, paraMtu tevA saMsArane parihAra karavAne ApanA jevA viralA purUSoja udyukta thAya che. he svAmI! Apa A saMsAra taravAnA upAya mane batAvA ane sA vAha jema vaTemArgune lai jAya. tema tame mane tamAre mAge laI jAo. he mahA muni ! kAMkarAne zeAdhatAM jema paryaMta uparathI mANikaya maLI jAya, tema krIDA karavAne AvelA mane ahIM tame prApta thayA che.' AvI rIte jyAre rAjakumAre kahyuM tyAre kAmadevanA zatru evA e mahAmuni navIna meghanA jevI ga'bhIra gIrAthI A pramANe bAlyA"jema mAMtrIka purUSane sarva bhUta pizAca zAMtine mATe thAya che tema bairAgyavAn purUSane yauvana, aizvarya ane rupAdika je madanAM sthAna che te zAMtine mATe thAya che; zrI bhagavate saMsAra rUpa samudrane taravAmAM uttama vahANanI jevA atidharma kahelA che. e yatidharma sayama,1 satya, zauca, brahmacarya, aparigraha, tapa, kSamA, mRdutA, Ava4 ane muktipa e daza prakAranA che. prANAtipAta nivRtti e sayama; asatya vacanane parihAra karavA te amRSAvAda; adattAdAna ( cArI ) vane sayamanI zuddhi rAkhavI te zauca; nava gupti sahita kAma-i driyane saMcama karavA te brahmacaryAM; zarIra vigeremAM paNa mamatArahitapaNu' te akicanatA; anazana, auneAdarI, vruttisaMkSepa, rasatyAga, tanukaleza ane salInatA e cha prakAre khAdyutapa ane prAyazcitta, haiyAnRtya, svAdhyAya, vinaya, kAyAtsaga ane zubhadhyAna e cha prakAre AbhyaMtara tapa-te baMne maLI bAra prakAre tapa; zakti vA azakti chatAM krodhane nigraha karI sahana karavuM te kSamA; mAnane jaya karI maDhanA doSanA tyAga karavA te mRdutA; mAyAne jItIne mana, vacana, kAyAthI vaktAne cheDI devI te Ava; ane bAhya tathA abhyaMtara vastuomAM tRSNAnA vicchedra te mukti; e daza prakArane dharma sasArasamudrathI pAra utAravAmAM samartha che, ane e nirdoSa dharma ciMtAmaNi ratnanI jema A jagamAM puNyathIja prApta thAya che." A pramANe munirAjanI vANI sAMbhaLI rAjakumAra purUSasiMha vinaya pUrvaka A pramANe khelyA-"he prabhu! nirdhanane dhanano bhaMDAra batAvavAnI jema Ape A dharma mane sArI rIte batAvyA che. paNa e dhama gRhavAsamAM rahIne AcarI zakAtA nathI; kAraNake gRhavAsa saMsArarUpI vRkSano eka uttama dAhada che. paNa he bhagavaMta! A saMsAra rUpI durgAmanA nivAsathI teA udvega pAmyA che, mATe mane dharmarAjAnI rAjadhAnI rUpa dIkSA Apo." rAjaputranAM vacana sAMbhaLI vinayana'dana sUri melyA-"he rAjakumAra ! A tamArA manoratha ghaNA zreSTha ane puNyasa`pattine sAdhanAro che. mATI buddhivALA, vivekI ane dRDha nizcaya rAkhanArA he mahAsatva ! tame vratano bhAra dhAraNa karavAne yeAgya che tethI tamArA manoratha ame pUrNa karazuM. paraMtu prathama tame nagaramAM jaI tamArA putravatsala mAtApitAnI rajA laIne AvA; kAraNake jagatmAM prANIne pahelA gurU mAtApitA che.'' muninAM evAM vacana sAMbhaLI puSisaMha nagaramAM gayA, ane mAtApitA pAse jaI praNAma karI aMjali joDI dIkSA 1 ahiMsA. r acau`. 3 nirabhimAnatA. 4 saralatA. 5 nileoNMbhatA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 satlR3 jo levAnI AjJAne mATe vijJapti karI, putranuM evu vacana sAMbhaLI teoe kahyuM "he vatsa ! A vakhate tane dIkSA levI yukta nathI. kAraNake pAMca mahAvratanA bhAra vahana karavA ghaNA muzkela che. sa`camI purUSane peAtAnA dehamAM paNa mamatA cheADI ane rAtribhojanathI virAma pAmI, kheDatAlIza dASAthI rahita evA piMDanuM bhAjana karavu paDe che. nitya udyogI, mamatA rahita, parigrahe varjita ane guNamAM tatpara evA munine pAMca samitI ane traNa guptie sadA dhAraNa karavI paDe che. vaLI vidhipUrvaka mAsAdika pratimA tathA dravya, kSetra, kAla ane bhAvane anusarI aneka prakAranA abhigraha karavA paDe che. yAvajajIvita snAnano tyAga, pRthvI upara zayana, kezano leAca, zarIrano asatkAra, gurUkulamAM sadAnivAsa, parISaha ane upasaunI anumAdana sahita sahanatA ane aDhAra hajAra zIlanA aMganuM avadhAraNa, ityAdika sarvAM niyamA dIkSA levAthI pALavA paDe che. he sukumAra kumAra! e pramANenA niraMtara niyamA pALavA te leADhAnA caNA cAvavA che, be hAdhathI apAra samudrane taravAno che, khaDunI tIkSNa dhArA upara caraNuthI cAlavAnuM che, agninI javALAnuM pAna karavAnuM che, tAjavA upara merUpa ta tALavAno che, meATI nadI sAme pUre taravAnI che, ekale paDe khalavAna zatruonu sainya jItavAnuM che, ane kratA cakra upara rahela rAdhAvedha karavAno che. grahaNa karelI dIkSA je yAvajravita pALavI teja mATu' satva, teja agAdha kauya, teja meATI buddhi ane teja meATu' baLa che." A pramANe mAtApitAnAM vacana sAMbhaLI rAjakumAra prasanna thai bolyA- "he pUjayapAda ! Apa kaho che. te kharakhara che. dIkSA pALavI tevIja kaThaNa che, paNa hu* Apane vijJapti karU chuM ke saMsAramAM nivAsa karavAthI utpanna thatA kaSTAnI AgaLa dIkSAnu kaSTa eka seme bhAga paNa nathI. vacanathI na kahI zakAya ane zravaNathI na sAMbhaLI zakAya tevI pratyakSa narakanI vedanA tA dUra rahI, paNa A leAkamAM niraparAdhI tiya ca jAtine khadhana, chedana ane ta nArdikanI duHsaha pIDAo; manuSyAne kuSTAdika vyAdhinI pIDA, kedakhAnu', aMganu katarAvu, tvacA ukhaDAvavI, zarIra khALI devuM ane mastaka chedana karavu' ityAdika vedanAe; ane svargavAsI devatAone priyajanono viyAga, zatruthI parAbhava ane cyavananA jJAnathI thatuM du:saha duHkha jovAmAM Ave che.' rAjakumAre potAnA mAtApitAne A pramANe kahyuM, tyAre putrane sAbAzI ApI khuzI thaIne teoe vrata levAnI AjJA ApI. pachI pitAe harSathI jenA niSkramahAtsava karelA che evA rAjaputra phaLanA athI jema vanaspati pAse jAya tema dIkSAne arthe muninI pAse Avye. tyAM sAmAyika uccarI purUSasiMha kumAre vinayanaMdana muninA caraNakamaLanI pAse bhavasAgara taravAmAM nAvikArUpa dIkSA grahaNa karI. pramAdarahita sava prANInI rakSA karatA e rAjakumAre rAjanI jema dRDhapaNe dIkSAnu pratipAlana karyuM; te sAthe vIsthAnakeAmAMthI keTalAeka sthAnako ArAdhIne teNe ujjavaLa evuM tIrthaMkara nAma karma upArjana karyuM... ghaNA kALa paryaM ta vihAra karI chevaTe anazanathI kALa karIne vaijayaMta vimAnamAM mahAddhika devatApaNe utpanna thayA. A jaMbUdvIpamAM bharatakSetranI aMdara mATI saMpattienA sthAnarUpa vinItA nAme nagarI che. jANe bIjA dvIpAmAMthI ca'dronA biMba lAvIne racelA hoya tevA rUpAnA kAMgarAthI e nagarInI AsapAsa eka moTA killA zAbhatA hatA. aneka prakAranAM ratnAnA bhaDAra rUpa e nagarImAM rAjAoe rakSAne mATe eka bIjo rUpAnA killA karelA hatA te jANe zeSanAga kuMDalAkAre thaI tenI rakSA karatA hoya tema jaNAtA hatA. tyAM rahelA cunAdAra mahelA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM 31 nA ratnanA chajA upara paDatA caMdranA pratibiMbane gRhanA mA dahIMno piMDa jANIne cATatA hatA. tyAM kriIDAnA zukapakSIo gheraghera "ahaMtadeva ane sAdhu gurU' ema paDhatA hatA, ane tene ja sAMbhaLatA hatA. dareka vAsagRhamAM bALavAmAM AvatA agarUdhUpamAMthI nIkaLatI dhumADAnI zreNIo AkAzamAM tamAla vRkSanA vanane dekhAva vistAratI hatI. jaLanA reMTamAMthI uchaLatA biMduothI chavAI rahelA tyAMnA udyAnonI aMdara jANe zItathI bhaya pAmatA hoya tema sUryakiraNo kadApi pesI zakatA nahIM. e nagarImAM IvAku vaMzamAM tilakarUpa megha nAme rAjA hato, je mahAmeghanI peThe sarva jagatane AnaMda Apato hato. e rAjAnI rAjalakSmI cAcakone kRtArtha karavAne mATe sadaiva ApavAmAM AvatI hatI, te chatAM paNa nikanA jaLanI peThe te atizaya vRddhi pAmatI hatI. bIjA rAjAo AvIne pAMca aMgathI pRthvIne sparza karI megharAjAne namatA hatA ane vastra, alaMkAra tathA ratnAdikanA bhaTaNAthI tenuM arcana karatA hatA. madhyAnhane sUrya jema dehanI chAyAne saMkoca kare tema teno prasarate pratApa zatruonI lamIna saMkoca karato hato. meTI samRddhithI, moTI zaktithI ane moTA prabhAvathI cosaTha IndrA uparAMta jANe pAMsaThamo Indra hoya tevo te rAjA jaNAto hato. e rAjAne maMgaLIkanA sthAnarUpa maMgaLA nAme eka patnI hatI. e zIlavatI rANI jANe dehadhArI kulalakSamI hoya tevI jatI hatI. e rANI niraMtara pitAnA patinA hRdayamAM rahetI hatI, ane rAjA teNInA hRdayamAM rahetA hatA. vAsagRha vigeremAM te temane phakta bahiraMga mAtraja nivAsa hato. gRhamAM ke udyAna vigeremAM e mahArANI saMcAra karatI. tyAM paNa potAnA patinuM devatAthI adhika dhyAna karatI hatI. e vizALa lenavALI kAMtAe pitAnAM rUpa, lAvaNya ane saubhAgyathI devAMganAne te dAsIrUpa karI hatI, ane pitAnA suMdara mukhathI caMdrane paNa dAsa karyo hato. teNInuM adhika ujajavaLa rUpa ane lAvaNya, AMgaLI ane mudrikAnI jema paraspara eka bIjAne zobhAvatA hatA. IndrANInI sAthe IdranI jema e devI sAthe bhoga bhegavatA e rAjAne akSaya prIti baMdhANI hatI. have purUSasiMhano jIva je vaijayaMta vimAnamAM gayelo che te tetrIza sAgaropamanuM AyuSya bhegavI zrAvaNa mAsanI zukala dvitIyAne divase maghA nakSatramAM caMdra AvatAM tyAMthI cavIne maMgalAdevInI kukSimAM avataryo. te vakhate maMgalAdevIe tIrthakaranA janmane sUcavanArAM gajendra vigere cauda mahA svapno joyAM, ane pRthvI jema nidhAnane gUDha rIte dhAraNa kare tema maMgalAdevIe traNa bhuvananA AdhArarUpa garbhane dhAraNa karyo. daramIyAna koI dhanADhaya vyApArI pitAnI be sarakhI vayanI strIone sAthe laIne vyApAra karavAne mATe e nagarIthI phara dezAMtara gayo. mArgamAM tenI eka patnIe putrane janma Apyo. te putrane baMne sapatnIo (zako ) e samadaSTie ucherIne mATe karyo. paraMtu e vyApArI dezAMtaramAMthI dhana upArjine pAchA pharatAM mArgamAM ja mRtyu pAmyo. davanI gati mahA viSama che." zokathI azrune varSAvatI dIna thaI gayelA mukhavALI baMne strIoe potAnA patino anisa skAra karAvIne oLaMdehika kyiA karI pachI te mAMhelI eka kapaTavALI strI, "A putra ane dhana mArAM che" ema kahetI putranI kharI mAtAnI sAthe kajIo karavA lAgI. teomAMthI eka kharI putramAtA, putra ane dhananuM kSema ane bIjI kapaTI mAtA putra ane dhanane yoga IcchatI hatI. te baMne tyAMthI satvara ayodhyA nagarImAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sarga 3 je AvI. tyAM te baMnee potAnA kuLamAM, bIjA kuLamAM ane nyAyanA dharmAsana pAse paNa pharIyAdI karI, paraMtu teone kao teonAthI jarA paNa patyo nahIM. tyAMthI vivAda karatI te baMne rAjA pAse AvI. rAjAe sabhAmAM bolAvIne temane vAdanuM kAraNa pUchayuM. prathama putranI apara mAtAe rAjAne kahyuM- "he mahArAjA ! A amAre kajIe A nagaramAM sarva ThekANe kahevAmAM AvyuM che, paNa keIe tene uccheda karyo nathI kAraNake paraduHkhathI bIjA koNa duHkhI thAya ? pRthvImAM parasukhe sukhI ane paraduHkhe duHkhI evA te Apa dharmarAjA che, tethI vyAjabI nyAya maLaze ema dhArIne huM ApanI zaraNe AvI chuM. A mAre rasa putra che ne meM Ane sarakhI rIte ucheryo che, tethI A sarvadhana paNa mAruM ja che; kAraNake jene putra tenuM ja dhana kahevAya." pachI putranI kharI mItA belI-"he kRpALu rAjA ! A putra ane dhana mArAM che. A mArI zekya saMtAna vagaranI che. te dravyanA lebhathI mArI sAthe kaleza kare che. prathama mArA putranuM mArI sAthe e paNa pAlana karatI hatI te vakhate meM saralatAthI tene tema karatI aTakAvI nahI, tethI atyAre snehathI paga pAse suvAratA ozIkAne pakaDanArI thaI paDI che. mATe he mahArAjA ! Apa nyAya karavA sajaja thAo, A kajIe Apane ja patAva joIze, rAjA tapAsa karIne vA tapAsa karyA vagara je kAMI phesalo Ape che te prAce pharato nathI." A pramANe baMne strIo kahI rahI tyAre rAjA be -"A be strIo jANe eka DIMTamAMthI tryavI hoya tema barAbara sarakhI che. baMne strIo jyAre vaisadaza rUpavALI hoya tyAre jenI sAthe putranI AkRti maLatI Ave teno e putra che ema anumAna karI zakAya, paNa A putra te baMnenA AkAra sAthe maLate che, tethI e anumAna paNa thaI zake tema nathI. vaLI A bALaka balI paNa jANato nathI te pachI A mAtA che ne A vimAtA che evA jJAnanI to vAta ja zI karavI !" A kajIAno nirNaya karavAne cakti thaIe pramANe kahetA evA rAjAne e vicAramAM ne vicAramAM nityakRtya karavAno madhyAnha kALa thaI gayA. pachI sabhAsadoe kahyuM-"he prabhu ! A baMneno vivAda vajAgraMthInI jema durbhedya hovAthI chamAse paNa amArAthI te bhedI zakANa nathI, mATe hAla Apano nityakRtyane vakhata thayo che to te nirgamana the na joIe, kSaNa pachI pharIvAra vaLI Apa A vivAdane mATe vicAra karajo." bhale ema kare ema kahI rAjAe sabhA visarjana karI, ane te pachI nityanA kRtya karI te aMtaH puramAM gayA. tyAM maMgaLAdevIe vijJapti karI ke "he svAmI ! madhyAnha kRtyane mATe Aje ati veLA kema thaI ?" rAjAe e baMne strIonA vivAdano vRttAMta rAjJIne kahI batAvyo, eTale garbhane prabhAvathI jemanI sumati thayelI che evA sumaMgaLAdevI A pramANe bolyAhe deva ! strIonA vivAdano nirNaya te strIoneja kara yukta che, mATe te baMnenA vivAdano nirNaya huM paDate karIza." pachI rAjA mahArANIne sAthe laIne sabhAmAM AvyA. tyAM te baMne strIne bolAvIne pharIne tenA vivAdanuM kAraNa pUchayuM, eTale teoe pUrvanI peThe kahI batAvyuM. rANI temanuM bolavuM ane uttara ApavAnI rIti tarapha vicAra karI bolyA-bAIo ! mArA udaramAM traNa jJAnane dhAraNa karanAra tIrthakara utpanna thayelA che. temane prasava thayA pachI azoka vRkSa nIce besIne te tamArA vivAdano nirNaya karaze, mATe tyAM sudhI tame baMne rAha juo." aparamAtAe e vAta kabula karI, paNa putranI kharI mAtA bolI "he mahAdevi ! huM jarA vAra paNa rahI zakIza nahIM, ane mArA vahAlA putrane teTalA kALa sudhI zakyane svAdhIna paNa karI zakIza nahIM, Apa sarvajJanI mAtA cho te tame pote Ajeja tene nirNaya kare.' AvAM putra mAtAnAM vacana sAMbhaLI maMgaLA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM 33 devI nirNaya karIne bolyA-"A strI kAlakSepane sahana karI zakatI nathI, mATe A putra kharekhara ene ja che, ane A bIjI strI pArake putra ane dhana baMnene AdhIna rahevA devAno mAre nirNaya sAMbhaLI kAlakSepa karavAne kabula kare che, tethI te tenI kharI mAtA nathI. kAraNa ke kharI mAtA pitAne putra bIjAne AdhIna rahevA devA rUpa kAlakSepa kema sahana kare ? mATe he bhadre ! tuM jarA paNa kAlakSepa sahana karatI nathI tethI mArA jANavAmAM AvyuM ke A putra tAre che tethI tene laIne tuM ghera jA. kadI A strIe putranuM lAlanapAlana kayuM' haze, paNa tethI kAMI e putra tene kahevAya nahIM. kemake kokilAnA patrane poSaNa karanAra to kAgaDI hoya che, paNa e putra te kokilAne ja kahevAya che." garbhanA prabhAvathI devIe teono A pramANe nirNaya karyo, te sAMbhaLIne sarva caturvidha sabhA netravikAsa karI vismaya pAmI. pachI prAtaHkALa thavAthI kamalinI ane kumudinInI jema e putrathI haSa ane kheda pAmatI te baMne ze pitAne ghera gaI. jANe saMkoca karIne raheto hoya tema devIne koIpaNa vedanA nahI upajAvate garbha zakala pakSanA caMdranI jema anukrame vadhavA lAgyo. pachI navamAsa ane sADAsAta divasa vItyA, eTale vaizAkha mAsanI zukala aSTamIe caMdra maghA nakSatramAM AvatA pUrva dizA jema caMdrane janma Ape tema maMgaLAdevIe sukhethI kacapakSInA cinhavALA suvarNa vaNa putraratnane janma ApyuM. te vakhate railokyamAM udyata thaye, kSaNavAra nArakI ne paNa sukha thayuM, ane IMdronAM Asana kaMpyAM. prathama dikumArIe e tyAM AvIne yathAyogya sUtikAkarma karyuM. pachI zakaMIdra AvI maMgaLAdevInI zayAmAMthI prabhune merU parvata upara laI gayA. tyAM azrutAdi tresaTha Idroe AvIne zakraIdranA usaMgamAM rahelA prabhune tIrthajalathI abhiSeka karyo. pachI IzAnaIdranA usaMgamAM prabhune besADIne zakraI ke vikalA sphaTikane cAra vRSabhenA zIMgamAMthI nIkaLelA jaLavaDe prabhunuM snAtra karyuM. pachI vilepana karI, vastrAlaMkAra paherAvI tathA ArAtrika utArIne zakraIdra bhaktithI A pramANe stuti karavA lAgyo. "he deva ! ApanA janmakalyANakathI A pRthvI kalyANavALI thaI gaI che, te jyAre tame caraNakamaLathI A pRthvI para vihAra karaze tyAranI to vAta ja zI karavI ! "he bhagavAna ! tamArA darzanasukhathI amArI daSTie kRtArtha thaI che, ane tamAruM pUjana "karavAthI A hAtha kRtArtha thayelA che. te jinanAtha ! tamArA snAtra arcana vigereno je mahotsava karavA mAM Avelo che te cirakALanA mArA manoratharUpI prasAda upara kalazarUpa thayela che. he jagannAtha ! sAMpratakAle huM A saMsAranI paNa prazaMsA karuM chuM, kAraNake " jemAM muktinA eka nibaMdhanarUpa tamAruM darzana prApta thayuM che. he deva ! svaMyabhUramaNa " samudranA umie kadI gaNI zakAya, paNa mArA jevA purUSa atizanA pAtra evA " tamArA guNane gaNI zake nahI. dharmarUpI maMDapane staMbharUpa, jagane udyAta karavAmAM sUryarUpa ane dayArUpI velAnA Azrayane mATe moTA vRkSarUpa evA he jagatpati ! A vizvanI rakSA kare. he deva ! muktinA baMdha thayelA dvArane ughADavAmAM kuMcI rUpa tamArI dezanA puNyavaMta prANIonAja sAMbhaLavAmAM Ave che. he bhuvanezvara ! ujajavaLa darpaNa jevA mArA manamAM hamezAM pratibiMba rUpe paDelI tamArI mUrti mane muktisukhanA kAraNa rUpa thAo." Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 sarga 3 je A pramANe stuti karI zakaI 8 prabhune laIne kSaNavAramAM tyAMthI utpati maMgalAdevInI pAse AvyA, ane tyAM prabhune mukIne potAne sthAnake gayA. prabhu garbhamAM hatA te vakhate mAtAnI sArI mati thayelI hatI tethI pitAe prabhunuM sumati evuM nAma pADaya. IMdranI AjJAthI dhAtrIoe AvIne lAlanapAlana karelA prabhu zaizavalayanuM u9laMghana karIne yauvanavayane prApta thayA. te vakhate prabhunI kAyA traNase dhanuSa UMcI thaI, skaMdha puSTa thayA, ane bhuja rUpI zAkhA jAnu sudhI lAMbI thaI tethI jANe jaMgama kalpavRkSa heya tema prabhu zobhavA lAgyA. temanI lAvaNyarUpI taraMgiNImAM mAchalIonI jema lalanAonI daSTie caMcaLa thavA (ramavA) lAgI. pitAne bhegyakarma che ema jANune temaja mAtApitAnA AgrahathI sauMdaryavatI rAjakanyAonI sAthe prabhue pANigrahaNa karyuM. janmathI daza lAkha pUrva gayA tyAre pitAnA ghaNA AgrahathI prabhue rAjyabhAra grahaNa karyo. jANe vaityaMta vimAnamAM rahyA hoya tema bAra pUrvAgasahita ogaNatriza lAkhapUrva rAjyAvasthAmAM prabhue nirgamana karyA. jo ke pote svayaM buddha che tathApi lekAMtika devatAoe bodha karavAthI (yAda ApavAthI) zrI sumatinAtha prabhue dIkSA levAnI IcchAvaDe vArSika dAna ApavA mAMDayuM. vArSika dAnane aMte jemanA Asana calita thayelA che evA idroe ane rAjAoe svAmIne dIkSAbhiSeka karyo. pachI prabhu ayakarA nAmanI zibikA upara ArUDha thaIne sura, asura, ane manuSyanI sAthe sahasAbhavanamAM padhAryA. tyAM vaizAkha mAsanI zukala navamIne divase madhyAhUna vakhate maghA nakSatramAM caMdra A be sate hajAra rAjAonI sAthe nityabhakta evA prabhue dIkSA lIdhI. pachI jANe dIkSAne anujabaMdhu hoya athavA jANe priya mitra hoya tevuM mana:paryava nAme jJAna teja vakhate prabhune utpanna thayuM. bIje divase vijayapuramAM padmarAjAne ghera prabhue paramAnathI pAraNuM karyuM. devatAoe tene ghera suvarNavRSTi vigere addabhuta divya pragaTa karyA. rAjAe nitya pUjanane mATe te ThekANe eka ratnapITha banAvyuM. tyAMthI vividha abhigrahAne dhAraNa karatA ane parISahone sahana karatA prabhue vIza varSa sudhI pRthvI para vihAra karyo. grAma, Akara vigeremAM vihAra karatA karatA prabhu ekadA pAchA pitAnA dIkSA grahaNavALA sahassAmravanamAM AvyA. tyAM priyaMgu vRkSanA mUla nIce dhyAna karatA prabhu apUrvakaraNathI kSapakazreNImAM ArUDha thayA, eTale temanA sarva ghAtikarmo tuTI gayA. caitramAsanI zukala ekAdazIe caMdra maghA nakSatramAM AvatAM jemaNe chaThTha tapa kareluM che evA prabhune ujajavaLa kevaLajJAna utpanna thayuM. AsanakaMpathI e vRttAMta jANIne sarva I dro sura asuranI sAthe tyAM AvyA, ane teoe dezanA devAne mATe samavasaraNa racyuM. temAM prabhue pUrvakArathI praveza karIne tenA madhyabhAgamAM rahelA eka keza ne seLase dhanuSa UMcA cityavRkSane pradakSiNA karI. pachI tIrthonama:' ema kahI prabhu pUrvAbhimukha siMhAsana para bIrAjyA, eTale devatAoe bIjI traNa dizAomAM prabhunAM pratibiMba sthApita karyA. sura, asura ane manuSya sahita caturvidha saMgha paNa gya sthAne beThe, pachI IMdra namaskAra karI A pramANe stuti karavA lAge. " he bhagavAna ! A azoka vRkSa bhamarAonA guMjAravathI jANe gAte hoya, calAya. mAna patrothI jANe nAcate hoya, ane tamArA guNamAM rakta thavAthI rakta thaye hoya e khuzI thato dekhAya che. A devatAo, jeonA baMdhana ( DIMTa) nIcA che evA puSpone jana pramANe tamArI dezanA bhUmi upara jAnu pramANa varSAve che. tamAre "mAla 1 nAnobhAI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 jIM vakauzIkI pramukha grAma tathA rAgathI pavitra evA je dvivyadhvani thAya che, tene mRgalAe paNa havaDe UMcI grIvA karIne pIe che ( sAMbhaLe che). tamArI AgaLa rahelI caMdra jevI ujjavaLa A cAmarazreNI jANe tamArA mukhakamaLanI sevA karavAne AvelI ha'sanI pakti hAya tevI zeAle che. siMhAsana upara bIrAjI tame jyAre dezanA ApA che tyAre " mRgalAe siMhanI sevA karavA jANe AvatA heAya tema te dezanA sAMbhaLavAne Ave che. " jyAhnAthI vyApta evA cadramAM jema cakAra pakSIne haSa Ape che tema kAMtithI "C 66 vyApta evA tame sanI STiene parama harSa ApeA che.1 he vizvapati ! tamArI " AgaLa AkAzamAM dhvani karatA duMdubhi, sarva jagamAM Apta purUSone viSe tamArA 66 moTA sAmrAjyane jANe batAvatA hoya tema jaNAya che. puNya samRddhinA krama jevA " ane traNa bhuvana uparanA tamArA prauDha prabhupaNAne khatAvavA A traNa chatrA tamArI upara CC zeAlI rahyA che. he nAtha ! AvI tamArI camatkArI prAtihAya lakSmIne joIne kayA " mithyAdaSTie paNa Azcarya na pAme !"" 66 66 "6 A pramANe stuti karI zakra IMdra virAma pAmyA pachI sumatinAtha prabhue sarva bhASAAne anusaranArI vANIthI dezanA ApavAnA Ara.bha karyo. 66 ' 66 * CL 66 A jagamAM kAryAkAnA jJAnanI ceAgyatAne pAmelA prANIe peAtAnA karttavyamAM mUDha rahevu na joie. putra, mitra tathA strI vigerenI ane potAnA zarIranI paNa je saddhicA karavAmAM Ave che te sarva paraNAya che, temAM kAMIpaNa svakArya nathI. prANI ekalAja utpanna thAya che, ekalAja mRtyu pAme che, ane bhavAMtare saMcita karela karmIne ekalA ja anubhave che. eke cArIthI upArjana karelu' dhana badhA maLIne khAI jAya che, ane te cArI karanArane ekalAneja narakamAM peAtAnA kathI duHkha bhAgavavA " paDe che. duHkharUpa dAvAnalathI bhayakara ane vistAravALA A bhavarUpa araNyamAM kane vaza thayelA prANI ekaleAja bhaTakayA kare che. A jIvane bAMdhava vigere kAi paNa sahAyakArI thatA nathI. jo zarIra sahAyakArI che ema kahIe tA te zarIra to ulaTuM sukhadu:khanA anubhavane ApanAruM che. sukhaduHkhanA anubhavane ApanAruM zarIra sahAya" kArI che ema jo kahIe tA te pUrva bhavamAMthI sAthe Avatu nathI, ane AgalA bhavamAM * sAthe AvavAnuM paNa nathI. tethI salpheTamAM (haDapheTamAM) AvI maLelI kAyAne sahAcakArI kema kahevAya ? dhane adharma sahAyakArI che' ema jo mAnIe tA te paNa satya nathI, kAraNa ke dharma adharmanI sahAyatA meAkSamAM khIlakula nathI. tethI A saMsAramAM zubha azubha kama karatA prANI ekalA bhaTake che, ane peAtAnA zubhAzubha ka ne cAgya zubha azubha phaLane anubhave che. teja pramANe anuttara evI meAkSalakSmIne paNa ekalAja grahaNa kare che; kAraNa ke tyAM pUrvokta sarve sa'badhIono viraha hAvAthI khIjA kAIne sAthe rahevAne saMbhava nathI. mATe sa`sAra saMbadhI duHkha ane meAkSa saMbaMdhI sukha tene prANI ekalAja bhegave che; temAM koi sahAyakArI nathI. jevI rIte hAthapaga " chuTA hAya tevA mANasa ekaleA tatkALa samudranA pArane pAmI zake che paNa hRdaya, hAtha, ' 66 66 66 paga vigerethI bAMdhI lIdheleA mANasa tene pAra pAmI zakatA nathI; te pramANe je dhana " ane kreDa vigerenI upara AsaktivALA hAya che te A bhavasamudrane pAra pAmI zakyo " nathI, paratu tenI uparanI Asakti vinAnA ekalA svastha prANI hoya te A 1 AmAM bhAmaMDaLa prAtihAya` sUcavyu` che. 66 .. (6 66 ' 35 66 66 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 sa 3 jo " bhava samudranA pArane tatkAla pAme che; mATe sAMsArika sa sabaMdhane cheDI daI ne prANIe ekalApaNe zAzvata AnaMda sukhavALA meAkSane mATe yatna karavA.' 66 A pramANenI prabhunI dezanA sAMbhaLIne prabodha pAmelA ghaNA nara nArIoe niHsa'ga thaine cAritravrata grahaNa karyuM. temAMthI camara vigere sA gaNadharo thayA. teoe prabhu pAsethI tripadI prApta karIne dvAdazAMgI racI. jyAre prathama paurUSI pUrNa thaI tyAre prabhue dezanA samApta karI. pachI prabhunA caraNupITha upara besIne camara gaNudhare dezanA ApavA mAMDI, jyAre bIjI paurUSI pUrNa thaI tyAre temaNe paNa dezanA samApta karI. eTale iMdrAdika devatAe ahuM tane namaskAra karIne potapAtAne sthAnake gayA. te prabhunA tImAM zveta varNavALA, garUDanA vAhanavALA, be dakSiNa bhujAmAM varada ane zaktine dharanArA, tathA be vAmabhujAmAM gadA ane pAzane rAkhanArA temaja sadA sanidhi rahenArA tu burU nAme yakSa zAsanadevatA thayA. temaja suvanA jevI kAMtivALI, padma upara besanArI, e dakSiNa bhujAmAM varada ane pAzane dharanArI, e vAmaNujAmAM bIjorU ane aMkuzane rAkhanArI ane nira'tara prabhunI pAse rahenArI mahAkAlI nAme cakSaNI zAsanadevI thaI. vacananA pAMtrIza atizayathI zeAbhatA prabhu bhavya prANIone bedha karatA pRthvI upara vihAra karavA lAgyA, ghaNA kALa paryaM ta pRthvIpara vihAra karatAM ceAtrIza atizayavALA sumatinAtha prabhune traNalAkha ne vIzahajAra sAdhu, pAMcalAkha ne trIzahajAra sAdhvI, be hajAra ne cArasA caudapUrvI, agyArahAra adhijJAnI, dazahajAra ne sADIcArase manaHpa va jJAnI, terahajAra kevaLajJAnI, aDhArahajAra ne cAraso vaikriya labdhivALA, daza hajAra ne sADI cArasA vAda labdhivALA, be lAkha ne ekAzIhajAra zrAvaka ane pAMcalAkha ne sALahajAra zrAvikAne parivAra thayA. kevaLajJAnanI utpattithI ArabhIne sumatinAtha prabhue vIza varSa ane khAra pUrvAMge UNA ekalAkha pUrva pRthvIpara vihAra karyAM. anukrame pAtAno meAkSakAla samIpa jANIne sametazikhara parvate AvyA. tyAM eka hajAra muninI sAthe anazana grahaNa karyuM. eka mAsane aMte bhavApagrAhI cAra adhAtikane khapAvI, anaMta catuSyane prApta karI, zailezI dhyAnamAM vatAM caitra mAsanI zukala navamIne divase punavasu nakSatramAM caMdrano yAga thatAM eka hajAra munionI sAthe sumatinAtha svAmI ayapada ( meAkSa) pAmyA. daza lAkha pUrva kaumAra avasthAmAM, egaNatrIza lAkha ne khAra pUrvAMga rAjyAvasthAmAM ane khAra pUrvAMge UNA lAkha pUrva vratadhAraNamAM evI rIte sumatinAtha prabhue cALIzalAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karyuM. abhinaMdana prabhunA nirvANa pachI navalAkha kroDa sAgaroprema gayA pachI sumatinAtha prabhu mAkSe gayA. pachI sa` iMdrA prabhunA zarIrane ane khIjA sahasra muninAM zarIrone vidhithI agnisa skAra karI tyAMthI na MdIzvara dvIpe, jaI ne prabhunA nirvANupa no mahotsava karI potapotAne sthAnake gayA. Feng Huang Yu Xian Bao Fang Fang Shao Tiao Fang Shao RBWBWVBWBFang Fu Fu Fu ityAcArya zrI hemacandra viracite trirASTizalAkApuruSacarite mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIsumatisvAmicaritra varNano nAma tRtIyaH sargaH 3 Fang Fu Ji Xian Gou Xian RWWWBB&WWWWWWBURShao Shao Kao Fen Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 thI. zrI padmaprabha caritra, padmanA jevA varNavALA, ane jANe lakSamInI lIlAnA nivAsarUpa padmano samUha hoya tevA zrIpadmaprabha jinezvarane ame vaMdanA karIe chIe. e prabhunA asAdhAraNa prabhAvathI, jo ke huM kSaNa buddhivALe chuM tathApi duritane nAza karanAruM temanuM caritra kahuM chuM. dhAtakIkhaMDa dvIpamAM pUrva videha kSetranA maMDanarUpa vatsa nAmanA vijayamAM susImA nAme eka uttama nagarI che. tyAM zatruoe aparAjita e aparAjita nAme rAjA che. Idriyone jItanAre e rAjA jANe dehadhArI dharma hoya te dekhAte hato. te rAjAne nyAya eja mitra hato, dharma eja suhada hato tathA guNa eja dhana hatuM. bIjA mitra, suhada ane dhana je hatAM te te phakta bahAra dekhavA mAtra ja hatA vRkSamAM palavonI jema saralatA, zIla ane savAdika je Ujita guNo tenAmAM hatA te paraspara AbhUSaNarUpe rahelA hatA. vivekI janomAM ziromaNi e rAjA akIdhI paNa zatruone zikSA karato, anAsaktapaNe saMsArika sukhane anubhavatA ane alubdhapaNe lakSmIne dhAraNa karatA hatA. eka vakhate devatAo jema amRtanuM pAna kare tema ahaMta bhagavAnanA pravacana rUpa amRtanuM pAna karatA tattvaniSTa cittavaDe te ciMtavana karavA lAgyo-"ahA ! " A saMsAramAM saMpatti, yauvana, rUpa, zarIra, kAminIo, putra, mitro ane havelIe e saghaLuM A prANIne choDI devuM ghaNuM azakaya lAge che, paraMtu teja prANI pitAnA jIvanasamayamAM durdazAne pAme che tyAre athavA to kALadharmane pAme che tyAre pakSIo jema vinAza pAmelA IDAne tyajI de che tema te saMpatti vigere tene tyajI de che. pakSI jema eka pAMkhathI phALa bharatAM bhraSTa thaI nIce paDe che tema pUrvokta padArthomAM eka caraNathI phALa bharavA tulya ekapakSI neha karato maMdabuddhi prANI potAnA svArthathI bhraSTa thAya che. mATe jyAM sudhI puNyakarmanA kSayathI e saMpatti vigere mane choDI de nahIM tyAM sudhImAM purUSArthanuM avalaMbana karIne huM poteja teno tyAga karuM." A pramANe vicAra karIne jene dhArAdhirUDha vairAgya prApta thayela che evA ane vivekarUpI maNinA rohaNAcaLa parvata sarakhA aparAjita rAjAe potAnuM rAjaya putrane arpaNa karI dIdhuM, pihitAzravara AcArya bhagavaMtanA caraNakamala samIpe AvI mokSamArgamAM mahAratha jevI dIkSA grahaNa karI. traNa guptivALA, pAMca samitie yukta, nirmama ane parigraharita evA e rAjarSie tIkSaNa khaDraganI dhAra jevuM cAritra cirakAla pAlana karyuM. nirmaLa manavALA e mahAtmAe vIza sthAnakamAMthI keTalAeka sthAnakonA ArAdhanavaDe tIrthakaranA makama upArjana karyuM, ane chevaTe zubha dhyAnaparAyaNa thaI AyuSyane khapAvI e moTA manavALA muni navamA saiveyaka mAM mahaddhika devatA thayA. 1 ekataraphI. 2 AzravanA dvAra-Azrava jemaNe DhAMkI dIdhA che evA AcArya. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 thA A jaMbudrIpamAM bharatakSetranI aMdara vasradezanA AbhUSaNa tulya kauzAMkhI nAme nagarI che. te nagarImAM AvelAM UMcAM rautyAnA agra bhAgamAM rahelI si'hanI pratimAnI najadIka candramA Ave che te vakhate e si MhathI trAsa pAmIne kala`karUpa mRga nAsI javAthI ca`dra paNa niSkala'ka thaI jAya che. tyAM gRhamAM prasaratA dhUpanA dhUmADA, sabhAgathI vastra rahita thayelA yuvAna strIpuruSonAM joDalAMne vastranI zezabhA pratye vistAre che. tyAM pratigRhamAM racelA muktAphaLanA svastikAnA meAtI upara zukrapakSIe AvI AvI dADamanA dANAnI zaMkAthI cAMcAvaDe ghAta kare che. tyAM sarva manuSyA zrImAna che tethI bIjAnA dravyane kAi luMTatuM nathI, phakta udyAnanA puSpAnI khuzamene pavana ja eka luTe che. e nagarImAM dhara nAme rAjA hatA. pRthvInA tApane TALavAthI ane dhAraNa karavAthI megha ane parvatanA teNe tiraskAra karelA hatA. pRthvIma`DaLa upara rahelA sava rAjAe tenI AjJAne khaMDana karatA nahI', paNa puSpamAlAnI jema akhaMDa mastakapara dhAraNa karatA hatA. tenA bhuMjadaMDa dhanuSadhAraNavaDe pracaMDa hatA tathApi daMDa karavAmAM praca'Da paNuM khatAvatA nahIM paNa bhadrika hAthInI jema saumyapaNe rahetA hatA. eka sAthe vistAra pAmelA yaza ane anurAgathI ardhAa zrIkhaMDa caMdananI sAthe rahelA kezaranI jema teNe sarva dizAone cirakALa vilepana karyuM hatuM. lakSmIdevInA lIlAgRha rUpa e rAjAmAM vAstudevanI jema guNanA samUha sAthe ja OMtpanna thayelA hatA. 38 e rAjAne satIenI sImArUpa ane devakanyA jevI rUpavata susImA nAme rANI hatI. te hAtha, paga ane hoThathI padmavavALI, zabdothI puSpita ane bhujAothI zAkhAvALI kalpavRkSanI jANe latA hAya tevI zAbhatI hatI. mukha upara lAva' DhAMkIne mAtra pRthvIneja jotI, te IryAsamitimAM lIna thayelA muninI jema maMdamaMda cAlatI hatI. kAMtie zarIrane, lajajAe zIlane, saralatAe manane ane satyatAe tenAM vacanane pUrNa rIte zezabhALyAM hatAM. jyAre e kAMI paNa khelatI tyAre caMdranI kAMtinA pravAhathI rAtrinI jema ati ujajavaLa dAMtanAM kiraNAthI tenI maneAhara mUrti dIpI nIkaLatI hatI. ahI' navamA traiveyakamAM aparAjita rAjAnA jIve ekatrIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karyuM. tyAMthI cyavIne mAgha mAsanI kRSNa SaSThine divase caMdra citrA nakSatramAM AvatAM susImA devInI kukSimAM te utpanna thayA. te vakhate tIrthaMkaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvamAM devIe peAtAnA mukhamAM praveza karatAM joyAM. gabha jyAre vRddhi pAmyA tyAre devIne padmanI zakhyAmAM suvAnA dohada thayA te tatkAla devatAoe pUrNa karyAM. pachI nava mAsa ne sADAsAta divasa thatAM kArtika mAsanI kRSNa dvAdazIne divase caMdra citrA nakSatramAM AvatAM, vakracAra aticArane mUkIne sava grA UMcA sthAnakanA thatAM padmanA jevA vaNu vALA ane padmanA lAMchanavALA putrane devIe janma ApyA. te avasare chappana dikkumArIe AvI sUtikAkama karyuM. ane zakra IMdra prabhune merU paryaMtanA mastaka para lai gayA. zakrei dranA utsaMgamAM rahelA prabhune sahAdara baMdhuemAM jayeSTha baMdhuonA kramanI jema acyutAdi idroe AvI snAna karAvyuM. zaka IMdreIzAna IMdranA khALAmAM prabhune sthApIne yathAvidhi snAna karAvI pUjA karI. pachI nIce pramANe stuti karavA lAgyA. he deva ! A apAra sa`sArarUpa marUdezamAM saMcAra karatA prANIone cirakALe amRtanI parakha tulya tamArU darzana thayela che. rUpathI anupama evA tamane azrAMtapaNe jonArA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM 39 "devatAonAM netronI animeSatA kRtArtha thayelI che. tamArA janma vakhate nitya aMdhakAramAM "udyata thaye tethI nArakIone paNa sukha thayuM, mATe tamArUM tIrthaMkarapaNuM kone sukharUpa "nathI? he nAtha ! saMsArIonA puNyo thIja tame dharmarUpI vRkSane dayArUpa nIkanA jaLathI siMcana "karIne vRddhi pamADe cho. he prabhu! jaLanA zItalapaNAnI jema traNa jagatanuM svAmIpaNuM "ane traNa jJAnanuM dhAraNa karavApaNuM tamAre janmathI ja siddha thayeluM che. padmanA jevA varNa "vALA, padmanA cinhavALA, padmanA sugaMdha jevA mukhapavanane dharanArA, padmanA jevA mukhavALA padmA (lakamI) e yukta ane padmanA graharUpa evA he prabhu! tame jaya pAme. he nAtha ! apAra ane dustara e A saMsArarUpI sAgara tamArA prasAdathI have jAnu pramANa thaI jaze. he svAmI ! have huM kalpAMtaranuM sAmrAjaya ke anuttara vimAnano nivAsa paNa Icchate nathI, phakta tamArA caraNakamalanI sevAne ja IcchuM chuM." A pramANe stuti karIne zakaI 8 prabhune laI tarata susImAdevInI pAse AvyA, ane tyAM prabhune mUkIne svargamAM gayA. prabhu garbhamAM AvatAM mAtAne padmanI zayyAno dehada thayo hato temaja padmanA jevI prabhunI kAMti hatI, tethI pitAe temanuM pradaMpabha evuM nAma pADayuM. svarganI dhAtrIoe lAlana karAtA ane devakumAranI sAthe krIDA karatA prabhu anukrame vRddhi pAmI bIjI vayane prApta thayA. e vayamAM aDhIso dhanuSa UMcA ane vizALa chAtIvALA zrIvibhu jANe lakSmIne padmarAgamaNimaya krIDAparvata hoya tevA bhavA lAgyA. joke prabhu saMsArane tyAga karavAne IcchatA hatA, tathApi lokonA anuvartanathI ane mAtApitAnA AgrahathI temaNe pANigrahaNa karyuM. janmathI sADAsAta lAkha pUrva gayA pachI pitAnA ghaNuM AgrahathI prabhue rAjyane bhAra grahaNa karyo. rAjayanuM paripAlana karatAM jagatpatie sADI ekavIza lAkha pUrva ane seLa pUrvAga nirgamana ryA. pachI vaTemArgane jema sArA zukano cAlavAnI preraNA kare, tema saMsArane pAra pAmavAne IrachatA evA prabhune lokAMtika devatAoe AvI dIkSA levAne preraNA karI. tarataja prabhue vArSika dAna ApavA mAMDayuM. e dAnanuM dravya kuberanI AjJAthI jAMbhaka devatAoe lAvIne pUruM karyuM. pachI Idro ane rAjAoe jemane abhiSeka karelo che evA prabhu sukhakArI zibikAmAM ArUDha thaI sahastrAgra vanamAM gayA. tyAM chaThThano tapa karI kArtika kRSNa trAdazIne divase citrA nakSatramAM aparA nakALe prabhue eka hajAra rAjAonI sAthe dIkSA lIdhI. bIje divase brAsthaLa nagaramAM emadeva rAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNa karyuM. tyAM devatAoe pAMca addabhuta divya pragaTa karyA, ane rAjAe jayAM prabhu ubhA rahyA hatA tyAM eka ratnapITha banAvI. pachI prabhu chadmasthapaNe cha mAsa paryata vihAra karI potAnI dIkSAnA sAkSIrUpa evA sahasA mra vanamAM pharIvAra AvyA. tyAM chaThTha tapa karIne kAryotsarga dhyAne vaDanA vRkSa nIce rahyA. te avasare vAyuthI kaMpAvelA abranA jALanI jema prabhunA ghAtikarma kSaya pAmyAM. tatkALa rautra mAsanI pUrNimAe citrA nakSatrane caMdra thatAM palabhabha prabhune plAni rahita kevaLajJAna utpanna thayuM. sura asuroe AvIne tyAM samosaraNa racyuM temAM prabhue pUrva dvArathI praveza karyo. pachI Idra jema prabhune pradakSiNA kare tema prabhue samavasaraNanI madhyamAM rahelA deDha keza UMcA caityavRkSane pradakSiNA karI, ane tIthanama: ema UMce svare uccAra karIne ratna siMhAsana para pUrvamukhe virAjamAna thayA. pramunA prabhAvathI devatAoe temanA jevA ja pratibiMba vikuvI bIjI traNa dizAomAM sthApana karyA. 1 vAdaLAnA. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 saga 4 thA pachI mayUrAnA samUha jema meghagarjanAnI utkaMThA dharAvatA bese tema zrImAna caturvidha saMgha prabhunI dezanA zravaNa karavAnI utka'ThA rAkhIne yAgya sthAne beThA. pachI saudhama kalpanA iMdra paramezvarane praNAma karI bhaktivaMta cittathI yathArtha sArarUpa vANIvaDe A pramANe stuti karavA lAgyA. A pramANe stuti karI Idra virAma pAmyA, eTale pAMtrIza atizayAe yukta evI vANIthI prabhue dezanA devAno Ara'bha karyo. he prabhu ! parISaheAnI senAne haNutA ane upasargAne vidAratA paNa tame zamatAne "pAmelA che.. ahA ! mahAna purUSonI kevI vidvattA ! he nAtha ! tame virAgI chatAM muktine "bhAgavanArA che, ane adveSI chatAM zatruone haNanArA che. ahA ! mahAtmAono kevA "durlabha mahimA che ! he deva ! tame hamezAM jigiyA rahita che ane aparAdhathI bhaya pAme " che, tathApi tame traNa jagane jItela che. ahA ! meATA purUSonI kevI cAturI ! he 66 nAtha ! koine tame kAMi Apyu nathI ane koinI pAsethI kAMI lIdhuM nathI, tathApi " tamAre prabhupaNuM che. ahA ! vidvAneAnI kevI vicitra kalA hoya che ! he prabhu ! je sukRta khIjAoe dehatyAga karIne paNa meLavyu nathI te sukRta, sukRtasa'pAdanamAM udAsI evA tamArA caraNupITha upara ALATe che. rAgAdikamAM krUra ane sarva prANIe para kRpALu '' 6: 66 tethI bhayakara ane maneAhara ane guNavALA evA tame sava sAmrAjya sAdhelu che. moTAmAM moTA ane maha!tmAoe pUjavA yeAgya evA tame ahA ! mArI stutigeAcara ' thayelA che. he svAmI ! bIjAemAM je sa' rIte doSo che te tamArAmAM guNarUpa che; " A tamArI stuti je mithyA hAya to te viSe A sabhAsado pramANurUpa che. he jagatpati ! tamArA caraNanu' mane vAraMvAra darzana thAe evI ja huM icchA rAkhuM chuM. te sivAya meAkSanI paNa mAre icchA nathI" * " A ghAra saMsAra samudranA jevA apAra che. temAM ceArAzI lAkha jIvAyeAnine viSe prANI rakhaDayA kare che. A sa`sArarUpI nATakamAM sa`sArI prANIe zrotrIya,1 caDALa, svAmI, sevaka, brahmA ane kRmInA veSo dharI dharIne aneka ceSTAo kare che. sa`sArI prANI karmonA saMbaMdhathI bhADe rAkhelI jhuMpaDInI jema kaI ceAnimAM nathI gayA ane tr kaI yAni teNe cheDI nathI ? A samagra leAkAkAzamAM pAtapAtAnA karma thI dareka prANIe k nAnAM rUpo dharIne sparza karyA na heAya tevI vAlA mAtra pRthvI paNa nathI, arthAt sa - pradezano teNe sparza karelA che. A jagamAM nArakI, triya ca, manuSya ane deva e cAra " prakAranA prANI che tee prAyakanA saMbaMdhathI khASita thaine ghaNuM duHkha bhogavyA * kare che. pahelA traNa narakAmAM mAtra uSNu vedanA che, chellA traNa narakAmAM zItaLa vedanA 66 "6 ' :: k . 66 che, ane madhyanA cAthA narakamAM uSNu ane zItaLa ane prakAranI kSetra vedanA che. te anusAre te te kSetramAM duHkha thayA kare che. e uSNu ane zItaLa narakAmAM leAhAno pata paNa kadI lai javAmAM Ave te te tyAMnI bhUmino sparza karyA agAu ja ogaLI jAya che athavA verazINa thaI jAya che. e pramANenI kSetra vedanA uparAMta paraspara nArakI jIvAe upajAvelI vedanA tathA paramAdhAmI kRta vedanA ema traNa prakAranI vedanAoe jemane mahAdu:kha utpAdana karelu che evA nArakIo vividha du:khothI pIDita thaIne te '' 46 naka bhUmimAM vase che. ghaTIyaMtramAM utpanna thayelA nArakI jIvAne paramAdhArmika vA 1 pavitra brAhmaNu. 2 nAnA meADhAvALI kuMbha jevA sthAnakamAM (AlAmAM) nArakI jIvA utpanna thAya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 3 jI 41 .. sIsAnI saLIe jema ja taraDA mAMthI kheMce tema laghu dvArathI AkaSa Na kare che. keTalA" eka nArakI jIvAne, vastrone jema rajakA pachADe tema hAtha paga vigerethI pakaDIne " vAkaMTaka jevI sa'kaTakArI zilAnA dhRSTa upara paramAdhAmoe pachADe che. kAI ThekANe teoe kASTanI jema dArUNa karavatathI vidyAre che, ane koI ThekANe talanI jema vicitra yAthI pIlavAmAM Ave che. vaLI nitya tRSAtura evA te rAMkaDAone tyAMthI laI * jaine tRSA zAMta karAvavA mATe taravAra ane sIsAnA rasane vahana karanArI vaitaraNI " nAmanI nadImAM utAravAmAM Ave che. kadI te prANIone chAyAmAM besavAnI IcchA " thAya teA temane asipatra vanamAM laI jAya che. tyAM e vanamAM rahelA vRkSAnA zastra . k jevA patrA paDavAthI teonA tilatila jevaDA kaTakA thai jAya che. kAI ThekANe vA kaMTana "C jevA zAlmalInA vRkSanI sAthe ane koi ThekANe atyaMta tapAvelI leADhAnI putaLIenI " sAthe AliMgana karAve che, ane te vakhate teoe karelA parastrIonA aliMgananu sma 66 66 raNa karAve che. kAI ThekANe pUrve kareluM mAMsabhakSaNanuM leAlupapaNuM yAda ApIne temane teonA aMganu ja mAMsa tADI teADIne khavarAvavAmAM Ave che, ane pUrve karelI madirA" pAnanI leAlupatAne smaraNa karAvIne tapelu taravu' pAvAmAM Ave che. vaLI brASTu. kharaja, 66 mahAzUla ane ku'bhIpAka vigerenI vedanAne niraMtara anubhava karAve che tathA mAMsanI " peThe teone zekavAmAM Ave che. te prANIonA zarIra chinnabhinna thaIne pAchA maLI jAya 66 tevA che. teonAM netrAdika agA, bagalA ane kaka vigere pakSIonI pAse khecAve che HH A pramANe mahAdu:khAthI haNAyelA ane sukhanA eka azathI paNa rahita prANIe " tyAM rahIne yAvat tetrIza sAgarepama jevA moTA kALane nimana kare che. " keTalAeka prANIe tiryaMcagatine prApta thai temAM paNa ekendriyapaNu pAme che. " ane temAM paNa pRthvIkAya rUpane prApta thai halAdika zastrothI kUMDAya che, hAthI gheADA vigerethI cALAya che, jalapravAheAthI plAvita thAya che, dAvAnalathI maLI jAya che. khArA, 66 66 khATA ane mUtrAdikanA jaLathI vyathA pAme che, lavaNa kSArane pAmyA hoya che te uSNa " jaLamAM tene ukALavAmAM Ave che. kuMbhAra pramukha tenA dehanA ghaDAIMTa vigere karIne tene pakAve che, bhIMtamAM kAdavarUpa thaine caNAya che; kAI kSAra mRttikAnA puTapAkavaDe 66 pakavIne tene zarANuthI ghase che, kAivAra TAMkaNAthI temanuM vidAraNa thAya che, ane 8 parvatanI siratAnA pravAheAthI phADI nakhAya che. apakAyapaNAne pAmelA jaMtue sUnAM 66 kiraNeAthI tapAya che, himarUpe ghanIbhUta karAya che, rajathI zeASaNa karAya che. ghaNA kSAra rasanA sa pathI paraspara mRtyu pAme che, sthALInI a Mdara rAkhIne pacAvAya che, ane tRSAvALA mANaseAthI pIDAya che. tejakAyapaNAne pAmelA ja tue jalAdikathI bujhAvAya che, ghaNu vigerethI kuTAya che, ane i dhaDAkithI dugdha karAya che. vAyukAyapaNAne pAmelA " " jaMtuo pa'khA vigerethI haNAya che, kSaNe kSaNe zIte pramukha dravyanA cAgathI mRtyu 66 pAme che, prAcInanI arvAcInathI virAdhanA thAya che, mukhAdikanA pavanAthI khAdhA pAme " che, ane sapa pramukhathI pAna karAya che. kada pramukha daza prakAranI vanaspati kAyane pAmelA '' jatue hamezAM chedAya che, bhedAya che, agninAM ceAgathI pacAvAya che, paraspara ghaNAthI " pIlAya che, anya prayAgavaDe zASaNa thAya che, khAvAnA leAlupIe kSAra pramukhanA cAgathI 1 vastra dhAnArA dheAkhIe, 2 taravuMleATuM, 3 nave pavana Ave che te junA pavananA jIvAne vinAza kare che, 6 66 66 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sarga 4 the tene bALe che, ane ekatra paNa kare che. sarva avasthA mAM bhakSaNa karAya che, pavanothI "bhaMgAya che, dAvAnaLathI bhasma karAya che, ane nadInA pravAhathI ukheDAya che. evI rIte sarva vanaspatio sarvane bhejya thaI paDe che ane sarva prakAranAM zastrothI teo sarvadA " kalezanI paraMparAno anubhava kare che. be IdriyapaNAmAM pUrA vigere thaIne tapAya che. ane pIvAya che, kami thAya che te caraNathI cUrNa thAya che ane cakalA vigere pakSIo temanuM "bhakSaNa kare che, zaMkhAdika jaMtuo kheDAya che, jalaukAdikane niSkarSa thAya che, ane "gaMDUpadara vigere jatuone auSadhAdivaDe jaTharamAMthI pAta thAya che. trIdriyapaNAmAM ju " ane mAMkaDa vigere zarIra sAthe ceLAya che ane uSNa jaLathI tapAya che, kIDIo pagathI " ane saMmArjanathI pIDAya che ane adazya. evA kuMthuvA vigerenuM AsanAdikathI mathana thAya che. caturiMdriyapaNAmAM madhamAkhI ane bhamarAdika jatuo madhubhakSaka purUSoe " karelA lAkaDI tathA DhekhALAdikanA tADanathI virAdhAya che, DAMsa, ane masalA pramukha " prANIo paMkhA vigerethI tatkALa tADana karAya che, gaLI vigere makSikA tathA kare LiA vigerene gaLe che. paMcendriyapaNAmAM jaLacara prANIo utsuka thaIne paraspara " eka bIjAnuM ja bhakSaNa kare che ane DhImara lo ke teone pakaDe che, tathA carabInA " athI carabIne mATe temane gALe che. sthaLacaromAM utpanna thayelA prANIomAM mAMsane khAnAra balavAn siMha pramukha prANIo nirbala evA mRgAdikane mArI nAkhe che, "mRgayA karanArA purUSo zikAra karavAmAM potAnA cittane Asakta karIne kIDAthI vA mAMsanI IcchAthI aneka upAye racIne te niraparAdhI prANIone haNe che, keTalAeka prANIo kSudhA, pipAsA, zIta, uSNa ane ati bhAranuM vahana karavA vigerethI temaja cAbuka, aMkuza ane keraDAnA mArAthI asahya vedanAne sahana kare che. becara prANI"emAM tetara, zuka, kata ane cakalA vigere keTalAeka prANIone mAMsamAM lubdha thayelA yena, sIMcANuM ane gIdha pakSIo pakaDIne grAsa kare che, keTalAeka mAMsanA bhIpakSInA zikArI purUSa aneka jAtanA upAya vistArI teone pakaDe che ane " aneka jAtanI viDaMbanAthI temano vinAza kare che. tiryaMca pakSIone jaLa, agni ane zastra vigerethI sarva rIte bhaya rahyA kare che. ahA ! pitapotAnA karmabaMdhanuM nibaMdhana keTaluMka varNavIe. "manuSyapaNuM prApta thayAM chatAM paNa anArya dezamAM utpanna thayelA prANIo " evuM pApa kare che ke je kahI zakAya tevuM paNa nathI. Arya dezamAM paNa caMDAla ane zvapacAdi jAtimAM utpanna thAya che teo paNa tevA pApa kare che, ane tene anusAre mahA duHkhano anubhava kare che. keTalAeka prANIo Arya dezamAM utpanna thayA chatAM anAya ceSTAvALA thAya che, ane tene lIdhe teo duHkha, dAridra ane durbhAgyathI dagdha thaIne niraMtara duHkha bhegave che. keTalAka manuSya paranI saMpattinA utkarSathI ane potAnI saMpattinA apakarSathI temaja bIjAnI sevA karavA vaDe dagdha cittavALA thavAthIduHkhe karI jIve che. keTalAeka dIna purU rega, jarA ane mRtyuthI grasta thaIne " tathA nIca karmavaDe kadarzana pAmIne dayA utpanna kare tevI duHkhadazAne anubhave che. vaLI manuSyapaNAmAM paNa ghera narakamAM nivAsa karavA jevA garbhAvAsanA duHkhane garbhavAsa jevA du:khanuM kAraNa che tevA du:khanuM kAraNa jarA, rAga, mRtyu ane dAsapaNuM paNa "nathI. tapAvIne karelI agni jevA varNavALI sothI rome reme bhedAyelA purUSane jeTaluM 1 jaLa vigare. 2. gaMDoLA peTamAM thAya che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 3 jI " che. janmyA du:kha thAya che tenAthI AThagaNuM du:kha prANIne garbha vAsamAM utpanna thAya che. vaLI ceAniyaMtramAMthI nIkaLatI vakhata prANIne je duHkha thAya che te garbha vAsanA duHkhathI paNa anatagaNuM pachI paNa khAlyavayamAM mUtraviSTAthI, yauvanavayamAM rativilAsethI ane " vRddhAvasthAmAM zvAsa tathA khAMsInA rAgathI e prANI pIlAya che, tathApi tene kadI " paNa lajjA AvatI nathI. prANI prathama bAlyAvasthAmAM vidyAno Dukkara, pachI cauvanAvasthAmAM kAmadevane gadheDA ane chevaTe vRddhAvasthAmAM gharaDA khela ane * "" che; paNa kadApi te purUSa chatAM purUSa thatA nathI. zizu vayamAM mAtRmukhI, yauvana " vayamAM zrImukhIra ane vRddhapaNe putramukhI thAya che, paNa e mUkha prANI kAivAra 66 aMtamu kha thatA nathI, dhananI AzAmAM vivala thayelA (praNI keAIvAra sevA, kRti, vyApAra t ane pazupAlana vigere udyogathI pAtAnA janmane niSphala gumAve che. koIvAra cArI, keii"vAra dyuta ane kAivAra jArapaNuM karavAthI manuSyAne vAraMvAra saMsAramAM paribhramaNa karavAnAM tr kAraNu utpanna thayA kare che. mehathI aMdha thayelA prANIe sukhI hoya che tyAre kAmiva * "C ** lAsathI duHkhI thAya che ane dInatA ane rUdana karavAthI pAtAno janma gumAve che paNa " dharma kArya karatA nathI, anaMta karmAMnA samUhano kSaNamAtramAM kSaya karavAne samartha evuM manuSyapaNuM prApta thayA chatAM paNa pApI puruSo pApa karma karyA kare che. jJAna, darzIna ane cAritra e traNa ratnonA pAtra rUpa manuSyapaNAmAM je pApa karma karavuM te suvarNa pAtramAM miderA bharavA jevuM che. A saMsAra rUpI samudramAM zimalAyuganA yAganI jema mAMDamAMDa prApta thayeluM A manuSyapaNuM ahA ! mUkha jema ciMtAmaNi ratna hArI jAya tema prANI hArI jAya che. svarga ane meAkSanI prAptinA kAraNarUpa manuSyapaNuM prApta thayA chatAM paNa mANasa narakaprAptinA upAya rUpa karmonI aMdara udyama karyA kare che e " kevI dilagIrInI vAta ! anuttara vimAnanA devatAo paNa meATA prayatnathI jenI AzA " rAkhe che evuM manuSyatva prApta thayA chatAM paNa tene pApI purUSA pApa karmamAM joDI " de che. narakamAM parAkSa duHkha che ane narajanmamAM te pratyakSa du:kha che; tethI tenA ** 66 66 vistAra atizayapaNe zAmATe ahIM varNavavA joIe ? 66 * zAka, amarSa, kheda, IrSyA ane dInatA vigerethI jemanI buddhi haNAyelI che evA " devatAomAM paNa du:khanu sAmrAjya pravRti raheluM che. bIjAnI meATI lakSmIne joine " devatAe pAtAnA alpa sukRtane saMpAdana karanArA pUrvajanmanA jIvitanA cirakALa " zAka kare che. bIjA kAI balavAna devatAnI taraphathI peAtAne aDacaNu utpanna thatAM 66 tene pratikAra karavAne asamartha evA devatA tIkSNa evA ama rUpa zalyathI nira'tara kacavAyA kare che. 'meM pUrva janmamAM kAMI paNa sukRta karyuM' jaNAtu nathI jethI 'da A bhavamAM sevakadevatApaNAne pAmyA che. AvI rIte vicAratAM ane peAtAthI " adhika uttarAttara khIjA devAnI lakSmIne dekhatAM nira'tara keTalA eka devatA e kheda 66 karyA kare che. keTalAeka devatAe khIjAenI vimAna, strIratna ane upavana sa`khadhI sapatti joI joIne cAvajIvita IrSyArUpa jvalita agninA UrmiothI baLyA kare che. keTalAeka devatAe bIjA khaLISTa devatA taraphathI peAtAnuM sarvasva luMTAi jatAM 66 66 43 1 mAtAnA mukha sAmuM jovAvALA. 2 strInA mukhasAmuM jovAvALe. 3 putranA mukha sAmuM jovAvALA. 4 svayaMbhUramaNa samudramAM sAmasAmI dizAe nAMkheluM dhAMsa' te khIlI anata kALe kadApi ekaThu thaI jAya ane dhAMsarAmAM khIlI pAvAI jAya, e jeTalu asaMbhavIta ane kavacitaja bane tevuM che tenA sarakhu manuSyapaNuM pAmavuM durlobha che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 4 thA dInavRttie he prANeza ! he prabhu! he deva ! tame prasanna thAo ' ema gadgad svare < 66 pAkAre che. puNyathI svargalAka prApta thayA chatAM paNa kAmI devatAo kAma, krodha ane " bhayathI Atura thayA satA kayAre paNa svasthapaNAne pAmatA nathI. vaLI devatAo devabhavanamAMthI peAtAne cavavAnAM cihnane agAuthI joine * ame kayAM saMtAI jaie' ema bAlyA kare che ane sa`tAi paNa jAya che. kalpavRkSeAnAM puSpothI utpanna thayelI mAlA glAni pAme nahI. paNa cyavana najIka Ave che te vakhate devatAnA mukhakamalAnI sAthe te paNu glAni pAmI jAya che. moTA baLavAn purUSAthI paNa " akaMpya evAM kalpavRkSeA tenA hRdayanI sAthe saMdhibaMdha zithila thaI javAthI ka'pAya (" :: mAna thAya che. utpanna thayA tyArathIja prApta thayelI ane ghaNI pyArI evI lakSmI ** ane lajjA paNa jANe aparAdha karyA hoya tema teone tatkAla cheADI de che. nira'tara nirmala evI vastranI zeAbhA paNa akasmAt prasarelA milana ane ghATA pApanA samUhathI hAya tema tatkALa malina thaI jAya che. mRtyukALe jema kIDIone pAMkhe Ave che tema tene te vakhate adInapaNuM chatAM dainyatA Ave che ane nidrA rahita chatAM nidrA Ave che. maravAne IcchatA evA puruSA jema yatna karIne paNa kupathya sevananI icchA kare chetema ajJAnI devatAe eve vakhate nyAya tathA dharmane khAdha karIne viSayA upara rAga dhare che. nIrogI chatAM paNa bhaviSyamAM AvanArA cyavanathI uThelI vedanAne jANe vaza thayelA hoya tema teonA sarva aMge pAMganA sAMdhA bhAMgavA mAMDe che, arthAt ALasa para ALasa maraDavA lAge che, jANe bIjAonI sa`pattinA utka ne jovAne asamartha hoya tema tenI padArtha ne grahaNa karavAmAM STie apaTu " thai jAya che. bhaviSyamAM AvavAnA garbhAvAsanA duHkhane jANe teone bhaya lAgyA hoya 6 tema peAtAne thayelA praka'pathI capaLa agAvaDe khIjAone paNa bIvarAve che. pUrvokta 66 (6 cinhAvaDe tene cyavavAnA nizcaya thavAthI jANe agninA aMgArAoe temanu 44 * * "" << :: ** ' ' CC :: (6 6C HH Ali'gana kareluM hoya tema vimAnamAM, naMdanavanamAM, vApIkAmAM ke koipaNa sthAnake " tene zAMti vaLatI nathI. te vakhate tee vilApa kare che ke 'hA priyA ! hA " vimAne ! hA vApIkAe ! ane kalpavRkSa ! DutabhAgya evA mArAthI viyeAga pAmelA (" tame have pharI mane kayAM jovAmAM Avaze ? ahe ! amRtane varSAvanArI vANI, amRtamaya kAMtA, ratnanA ghaDelA sta Mbha, zezabhA sahita maNimaya bhUmie ane ratnamacI vedikAe ! tame kene Azraye jaze ? ratnanI padmapa`ktie yukta ane zreNIbaMdha kamaleAvALI he pUrNa vApIkAe ! tame keAnA upabheAgane arthe thaze ? he pArijAta ! he " sa'tAna ! huM hiracaMdana ! ane huM kalpavRkSa ! zu tame A mAlekane cheDI deze ? are ! 66 66 strInA garbharUpa narakamAM zu mAre paravaza thaIne nivAsa karavA paDaze ? ane azuci " rasanuM zuM mAre vAravAra AsvAdana karavuM paDaze ? ahA ! mAre peAtAnA karmothI " baMdhAIne jaThara rUpa agArazakaTInAra pAkathI thatuM duHkha sahana karavuM paDaze ! are ! ratisukhanI jANe bhaMDAra hoya tevI A devAMganAe kayAM ! ane azucinuM ja sthAnaka hAvAthI bIbhatsa evI mAnava strIone bhAga kayAM !' A pramANe svagIya vastune " sa*bhArI saMbhArI vilApa karatA e devatAo, dIpaka jema kSaNavAramAM bujhAI jAya "C 66 tema tyAMthI cavI jAya che. tethI A sa'sArane asAra jANI zubha buddhivALA prANIe dIkSArUpa upAyathI muktine arthe prayatna karavA yAgya che." 1. asuMdara 2. zRgaDI. ' * 66 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM A pramANenI dezanA sAMbhaLIne hajAre manuSyo pratibaMdha pAmyA. temAM keTalAeke dIkSA grahaNa karI, ane keTalAe ke samakitane svIkAra karyo. suvrata vigere eka ne sAta gaNadhara thayA. teoe prabhuthI trIpadIne pAmIne dvAdazAMgInI racanA karI. prabhu. jyAre dezanAthI virAma pAmyA tyAre sutrata gaNadhare dezanA dIdhI. kAraNake kuvAnI kriyA jema pAchaLathI avADo kare tema ziSyo gurUnI kriyAne anusare che. sutrata gaNadhara dezanAthI virAma pAmyA pachI sarva devatAo ane manuSya vigere prabhune praNAma karI pitapotAne sthAnake gayA. te vakhate nIla aMgavALA, mRganA vAhanavALe, pitAnI be dakSiNa bhujAmAM saphaLa ane abhayane dhAraNa karanAra ane be vAma bhujAmAM nakula tathA akSasUtrane rAkhanAre kusuma nAme yakSa e tIrthane adhiSThAtA thaye. e yakSa hamezAM prabhunI pAse rahenAra hovAthI zAsanadevatA kahevAya. te ja pramANe zyAma aMgavALI, purUSanA vAhanavALI, be dakSiNa bhujAmAM varada tathA bANane dharanArI ane be vAma bhujAmAM kAmuka tathA abhayane rAkhanArI ayyatA nAme cakSaNI prabhunI zAsanadevI thaI. e yakSa ane zAsanadevIe jemanI sAMnidhya choDI nathI evA jagaprabhue vizvane anugraha karavAnI icchAthI grAma, Akara ane nagara vigeremAM vihAra karyo. prabhune traNa lAkha ne trIsa hajAra sAdhuo thayA, cAralA kha ane vIzahajAra sAdhvIo thaI, be hajAra ane baso cauda pUrvadhArI thayA, daza hajAra avadhijJAnI thayA, dazahajAra ne traNase manaHpacyava jJAnI thayA, bA2 hajAra kevaLajJAnI thayA, soLa hajAra ekase ne ATha vaikriya labdhivALA thayA, navahajAra ne cha vAda labdhidhArI thayA, be lAkhane chotera hajAra zrAvako thayA, ane pAMca lAkha ne pAMcahajAra zrAvikAo thaI. ATale parivAra prabhune kevaLajJAna thayA pachI cha mAsa ane seLa pUrvAge Una evA eka lAkha pUrva sudhI vihAra karatAM tho. pachI pitAno mokSakALa najIka jANIne padmaprabha prabhu sametazikhara parvate A vyA, ane tyAM mAsika anazana dhAraNa karyuM. mAgazara mAsanI kRSNa ekAdazIne divase caMdra citrA nakSatramAM AvatAM, zrI padmaprabha prabhu aghAti catuSkarmane khapAvIne ane anaMta catuSTayane siddha karIne traNase ne ATha anazana vratavALA munionI sAthe caturtha zukala dhyAnavaDe cothA purUSArtha (mokSa) ne prApta thayA. sADA sAta lAkha ne soLa pUrvAga kaumAra vayamAM, sADI ekavIzalAkha pUrva rAjya pALavAmAM ane soLa pUrvAge nyUna ekalAkha pUrva vratamAM-ema sarva maLI trIsa lAkha pUrvanuM zrI padmaprabhanuM AyuSya hatuM. sumati svAmInA nirvANa pachI nevuhajAra koTI sAgaripama gayA pachI zrI padmaprabha prabhu mokSapadane pAmyA. prabhu mokSa pAmyA pachI bhaktivALA cosaTha Indroe AvI prabhuno ane bIjA munionA zarIrano UMce prakAre saMskAra karyo, ane nirvANukalyANakane moTe mahatsava paNa karyo. Kong Chu Yuan Kong Huo Shuo Shuo Xian Kong Shuang Shuang Ma Ren Ji Ying Ci Chu Wen Wen Ou Ou Ou Ou ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIyamaprabhasvAmicaritra vaLano nAma rAI. sa. 4 da8288888888888888888888888888888888888 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 me. zrI supArzvanAtha caritra, velAtaTane ullaMghana karanAra kevaLajJAna rU5 samudranI jANe lehere hoya evI zrI supAnAtha prabhunI dezanAnI vANIe tamArI rakSA karo. sarva prANIonA kubadharUpa aMdhakArane nAza karavAmAM zubha divasarUpa evuM sAtamA tIrthaMkara zrI supArzvanAtha prabhunuM caritra have huM kahuM chuM. dhAtakI khaMDanA pUrva videha kSetranA tilaka jevA ramaNIya vijayamAM kSemapurI nAme eka nagarI che. temAM sUryanI jema tejanA eka sthAnarUpa ane jagatane AnaMdakAraka zrI naMdIpaNa nAme rAjA hatA. rAjyanA tamAma vyApAramAM jAgrata rahenArA e rAjAne potAnA jamaNA hAthanA je dharma pradhAnapaNe rahele hato. prajAmAM rahelA kaMTaka jevA duSTa janasamUhane zikSA karavAmAM tene kepa thate te paNa lokanA sukhane mATe hatA. jene kepa paNa dharmane arthe thatA hatA tenI bIjI kriyAne mATe te vAta ja zI karavI ? aharniza smRtigocara thatA zrI vItarAga bhagavAn tene ha7ya ( hRdayamAM sunArA, pakSe kAmadeva) rUpa thatA hatA e moTI AzcaryanI vAta hatI. e rAjA pIDita janonI pIDA haravAmAM sadA zaraNa karavA gya hatuM, paNa kAmapIDita parastrIone keIvAra zaraNa Apato nahIM, e. moTuM Azcarya hatuM. keTalAeka kALa gayA pachI moTA manavALA naMdISeNa rAjAe saMsArathI udvega pAmIne aridamana AcAryanI pAse jaI dIkSA lIdhI. tIrNa mahAvratane pALatA e mahAmunie vIzasthAnamAMthI keTalAka sthAnakanA ArAdhanavaDe tIrthaMkaranAmakarma upArjana karyuM. aMta samaye anazana karI naMdISeNa mahAmuni paMcatva pAmIne cha greveyakamAM mahartika devatA thayA. - A jaMbudvipanA bharatakSetramAM kAzI dezanA maMDarUpa vArANasI nAme nagarI che. temAM rahelA prakAzita ratnanI bhItavALA gRhanI aMdara je devanI AgaLa aSTa prakAranI pUjAnA dIpaka hoya to anupama zebhA thaI rahe che. e nagarImAM caityanA UMcA dhvajAdaMDa upara Avelo caMdramA, eka chatravALA dharmarAjAnA chatranI zobhAne dhAraNa kare che. te nagarImAM killAnI agAzI upara krIDA karavAne AvelI vidyAdharanI strIo jagatI uparanA jALakaTakanuM vimaraNa karI sukhethI tyAM ja rahe che. rAtrie vAsagRhonI aMdara AvIne zabda karatA pArAvata pakSIo kAmadevane jagADavAne mATe jANe maMgaLa pATha karatA hoya tema jaNAya che. e nagarImAM puruSonI pratiSThA karavAmAM kalpavRkSa samAna ane iMdranI je pratiSThAne pAme pratiSTha nAme nyAyavAna rAjA hatA. merU parvatanI jema A mahattva paNAthI anapama evA te rAjAnA caraNanI chAyA nIce sarva jagata rahela hatA. jyAre rAjA digvijaya karavAne jate te vakhate tene mastake dharelAM veta chatrAthI ane mayUrapicchanAM chatrothI AkAzane sarva pradeza jANe bagalIonA athavA meghanAM cihnAthI chavAyelo hoya tevuM jaNAto hate. ni:sIma puruSatratarUpI AbhUSaNone dhAraNa karate Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 3 jI e rAjA jema yAcakAthI parADa'mukha thatA nahI. tema raNabhUmimAM zatruonI sAme paNa kadApi parADa'mukha thatA nahIM. mATI bhujAvALA e rAjAne janmathIja koInI sahAya na hatI tApaNu sa pRthvIne krIDAkamaLanI jema lIlA mAtrathI dhAraNa karatA hatA. te pRthvIpatine jANe jagama pRthvI hoya tema sthiratAdika guNAnA pAtrarUpa pRthvInAme rANI hatI. e rANIne zIla ane rUpa e be nitya AbhUSaNapaNAne pAmelAM hatAM ane bahAranAM AbhUSaNA tA phakta bhUkhyatAneja pAmelAM hatAM. tAmrapaNI nadImAM meAtInA dANAnI jema e rANImAM svabhAvathIja nima LatAvALA aneka guNe utpanna thayelA hatA. e rAjayuvatinuM rUpa lAvaNyarUpa jaLathI ane mukha, netra, hAtha tathA paga rUpa kamaLeAthI lakSmI devInA nivAsarUpa padmadraha heAya tevu' zeAbhatu` hatu`. e pRthvI devI tIrthaMkaranI mAtA thavAnA che, tethI bhaviSya kALamAM te temanuM dAsI paNuM thavAnu ja hatuM, tathApi A mahAdevInA rUpathI parAjaya pAmelI devAMganAe atyArathIja temanI dAsIe thaIne rahelI hatI. 47 A tarapha naMdiSeNa rAjAno jIva je chaThThA grevekayamAM rahyo tyAM teNe potAnuM aThayAvIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karyuM. tyAMthI cyavIne bhAdrapada kRSNa aSTamIne divase caMdra anurAdhA nakSatramAM AvatAM, te pRthvInI kukSImAM avataryAM. sukhe sutelA pRthvI devIe rAtrinA zeSa bhAgamAM tIrthaMkaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvapno joyAM. e ga vRddhi pA sate temaNe eka, pAMca ane nava phaNAvALA nAganI zayyA upara potAnA AtmAne sutelA joyA. anukrame jayeSTha mAsanI zukala dvAdazIe vizAkhA nakSatra upara AvatAM svastikanA cihnavALA eka suvarNa vaNI putrane temaNe sukhe janma ApyA. tarataja avadhijJonathI a tanA janma jANIne chappana kimArIee AvI sUtikAyama karyuM. tevIja rIte zakra i'tuM paNa tyAM AvIne prabhune meru parvatanA mastaka upara rahelI atipAMDukakhalA nAmanI zilA upara lai gayA. tyAM bALabhAvanI jema prabhune utsa`gamAM rAkhI indra ratnanA siMhAsana upara beThA. pachI samudranI velAe taTa upara rahelA parvatane jema snAna karAve tema tresaTha idroe tI jaLathI anukrame prabhune snAna karAvyuM. pachI IzAna IdranA utsa`gamAM prabhune besADI sphATikamaya vRSabhanA zRMgamAMthI nIkaLatI jaLadhArAthI dhArAyaMtranA jaLanI peTha zaiMdra abhiSeka karyAM. vilepana tathA vastra ala'kArAdika vaDe pUjA karIne A pramANe prabhunI stuti karavAno teNe AraMbha karyA. 66 " he prabhu ! jenuM svarUpa avijJeya che evA tamAre viSe avAda karavAnA Agraha je huM dhArUM chuM te Adityama`DaLane grahaNa karavAne kapie phALa mAryA jevu che tathApi " he paramezvara ! tamArA prabhAvathIja huM tamArI stuti karIza; kAraNake caMdrakAMtamaNi caMdranI * kAMtinA prabhAvathI jhare che. he prabhu tamArA saM kalyANakAne avasare tame nArakI ne " paNa sukha ApA che teA tiyA~ca, nara ane devatAone sukha ApanAra tame kema na " thAe ? tamArA janmAtsavane samaye traNa jagamAM je udyota thaye che te vi 66 SyamAM udaya pAmanArA kevaLa jJAnarUpa sUryano aruNAdaya che ema jaNAya che. he paramezvara ! jANe tamArA prasAdanA sa`parkathI thayelI hoya tema A sarva dizAe hamaNAM prasanna 66 * thayelI che. huM pavitra AkRtivALA prabhu! hamaNAM A pavane paNa sukhakArI vAya che. ,, kAraNake tamArA jevA sukhadAyaka prabhu pragaTa thatAM jagamAM pratikUla vanAra kANu thAya - che ? he prabhu amArA pramAdane dhikkAra che ke jene ApanA janmasamayanI khabara na paDI ane 1 tamArUM svarUpa vavavAne. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 me A amArA Asanone dhanya che ke jeoe calAyamAna thaIne tamArA janmakalyANanI amane khabara jaNAvI. he prabhu! niyANuM bAMdhavuM e niSiddha che, te paNa "tamArA darzana "nanuM phaLa mane tamArI bhakti rUpeja niraMtara thAo" evuM niyANuM huM bAMdhu chuM." A pramANe stuti karIne zakaI prabhune laI satvarapaNe AvIne prabhune pRthvIdevInI paDakhe alakSita paNe jema hatA tema mUkI dIdhA. kArAgRhamAMthI baMdIvAnone mUkAvavA vigere addabhuta kRtyathI prANIone prasanna karatA rAjAe te vakhate AnaMda phaLanA vRkSarUpa meTa mahotsava karyo. prabhu garbhamAM hatA te vakhate temanI mAtA sArA pArtha (paDakha) vALA thayA, tethI pratiSTharAjAe prabhunuM supArva evuM nAma pADayuM. Ike aMguThAmAM saMkramAvela amRtanuM pAna karanArA prabhu vadhavA lAgyA, kAraNake amRtanuM ja bhojana karanArA ahaMta prabhu stanapAna karatA nathI, zizuvaya ne lAyaka evI capaLatA vaDe khoLA mAMthI vAraMvAra utarI jatA prabhu pitAnI dhAvyamAtAne vAraMvAra chetaratA aneka prakAre krIDA karavA lAgyA. paNa karIne krIDA karatA manuSyanuM rUpa dharanAra devatAone prabhu lIlA mAtrathI jItI letA hatA. kIDAmAM paNa prabhunI AgaLa Idra zuM mAtra che ! vicitra krIDAothI kAmI puruSa jema rAtrine nirgamana kare tema prabhue pitAnuM zizuvaya nirgamana karyuM. pachI base dhanuSa UMcI kAyAvALA ane sarva lakSaNee lakSita evA prabhu rUpa saMpattinA AbhUSaNa rUpa yauvanavayane prApta thayA. pitAnA mAtApitAnI dAkSiNyatAthI jagatpatie rAjaputrIonI sAthe pANigrahaNa karyuM. mailokayanA svAmIe paNa mAtApitAnuM zAsana mAnya kare che, je gya karma khapAvavAne mATe prabhu ramaNI sAthe ramavA lAgyA. "bhagavaMte karmane ucheda karavAne tatpara hoya che. pAMca lAkha pUrva kaumAra vayamAM vyatIta thayA pachI pitAe ArohaNa karelA bhUmibhAra (rAjaya) ne prabhue upADI lIdhe. pRthvInuM pAlana karatAM temaNe vIza pUrvAge adhika evA caudalAkha pUrva nirgamana karyA. pachI prabhunuM mana saMsAramAMthI virakta che ema jANune lekAMtika devatAo brahma devalekamAMthI prabhunI pAse AvyA. "he prabhu! tame je ke svayaM buddha hovAthI keInathI bodha pAmatA nathI paNa bhakti vaDe ame Apane smaraNa karAvIe chIe, tethI he nAtha ! dharma tIrthane pravartAvo" ema kahIne teo svargamAM gayA. pachI dAna devAmAM ciMtAmaNi tulya ane dIkSA grahaNanA mahotsavamAM utkaMThAvALA evA supArzva svAmIe eka saMvatsara sudhI dAna ApyuM. vArSika dAnane aMte Asano calita thavAthI iMdroe AvIne prabhune dIkSAbhiSeka karyo. pachI mokSagAmI prabhu vividha ratnothI manahara evI manaharA nAmanI zibikA upara ArUDha thayA. sura, asura tathA narezvare e anusarelA bhagavaMta sahajAmravana nAme uttama upavanamAM padhAryA. tyAM AvIne traNa jaganA bhUSaNa rUpa prabhue AbhUSaNAdika sarva choDI dIdhuM ane skaMdha upara iMdra Are paNa kareluM devadUSya vastra dhAraNa karyu. jeTha mAsanI zukala rAdazIe anurAdhA nakSatramAM divasanA pAchalA bhAge eka sahasra rAjAonI sAthe prabhue chaThTha tapa karIne dIkSA lIdhI. te vakhate tarata ja cothuM manaH paryAya jJAna utpanna thayuM, ane kSaNavAra nArakIone paNa sukha thayuM. bIje divase pATalIkhaMDa nagaramAM maheMdra rAjAne ghera prabhue parama anathI pAraNuM karyuM. devatAoe te ThekANe dhananI vRSTi karavA vigere pAMca divya pragaTa karyA. mahendra rAjAe jayAM prabhu ubhA rahyA hatA tyAM ratnamaya pITha karAvyuM. parvatanA hastInI jema Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 jI 49 parIsahAnI senAnA tApanA jaya karatA, zarIramAM paNa AkAMkSAe rahita, suvarNa ane tRNamAM samAna bhAva rAkhanArA, ekAkI, maunadhArI, ekAMta daSTi denArA, vividha prakAranA abhigrahamAM tatpara, nahIM besanArA, nirbhaya, sthira, vividha prakAre kAyAtsarga karatA, chadmastha ane dhyAnamAM tatpara evA jagatpati prabhue nava mAsa sudhI pRthvIpara vihAra karyAM. vihAra karatA karatA pharIne sahasramra vanamAM AvyA. tyAM chaThThuM tapa karIne zirISa vRkSanI nIce pratimA dhArIne sthira rahyA. bIjA zukala dhyAnane aMte varttatA jagadgurUe jANe sa'sAranA mama sthaLa heAya tevA ghAtikarmanA nAza karyAM jethI phAgaNa mAsanA kRSNa pakSanI SaSThIne divase caMdra vizAkhA nakSatramAM AvatAM supArzva svAmIne kevaLajJAna utpanna thayuM. sura ane asurAnA iMdrAe tatkALa tyAM AvI sevakAnI jema prabhune dezanA devA mATe sameAvasaraNa racyuM. jagadgurU bhagavaMte mAkSadvAranI jema pU dvArathI temAM praveza karyAM. ane suranarAdikAe paNa yathAyeAgya dvArathI praveza karyA. tyAM pRthvImAM kalpavRkSarUpa prabhue cArasA dhanuSa adhika eka kroza U'cA evA caityavRkSane pradakSiNA karI, ane pachI atizayAthI zeAbhatA evA jagatpati 'tIrthAyanama:" ema kahIne uttama siMhAsana upara beThA. pRthvIdevIe svamAmAM jevA sapa dIThA hatA tevA sarpa jANe bIjI chatra heAya tema prabhunA mastaka upara vikubyAM. tyAMthI mAMDIne te prabhune bIjA paNa samAvasaraNAmAM eka phaNAvALA, pAMca phAvALA athavA nava phaNAvALA nAga thayelA che. prabhunA mATA prabhAvathI devatAoe khIjI traNa dizAomAM paNa prabhunI jevAja pratibiMbe vikarSyA. bhagavAn caturvidha saMgha paNa yathAyAgya sthAne AvI beThe, kAraNa ke sabhAnI aMdara sAmAnya mANasane paNa sthAnabyatyayaya thatA nathI. pachI saudhama kalpanA IMdre prabhune praNAma karI, mastaka upara aMjali joDI nIce pramANe stuti karavAnA AraMbha karyAM. "sava bhuvanakAzarUpa kamalamAM sUrya samAna ane prathama arhata evA zrI bhagava`ta ! "tamane huM namaskAra karUM chuM. prabhu ! have vizvanuM du:kha gayu che ane harSI utpanna thayA "che. kAraNake tIrthaM parAvarttanathI A vizva jANe parAvRtta thayu hAya tema jaNAya che. "huM dhacakrI ! prakAzavAna evA tamArA vacanarUpa ratnadaMDathI Aja nirvANurUpa vaitADhayagirinuM dvAra ughaDaze. he nAtha ! unnata evA meghanI jema tamArU darzana sa` jIvaleAkanA saMtApane chedyavAthI harSoMne mATe thAya che. anaMta jJAnavALA he bhagavAn ! tamArI dezanAnAM vacanA RRridri ghaNA kALe dravya pAme tema ame cirakAle prApta karIzuM. prathama tamArA darzanathI "kRtArtha thayelA ame have atyuktivALA ane muktinA dvArane prakAza karanArA tamArA "dezanAvacanathI Aje vizeSa kRtArtha thaizuM. anaMta dana, anaMtajJAna, anaMtavIya ane anaMta AnaMdamaya svarUpavALA temaja sa atizayAnA pAtrarUpa evA tamane-yAgI "svarUpane huM namaskAra karU chuM. he jagatpati ! A iMdrAdika padavInI prApti tA zuM mAtra che ! "kemake tamArI sevAthI te tamArA jevAja thavAya che," A pramANe stuti karIne surapati virAma pAmyA, eTale sajJa bhagavAne dharmAM dezanA ApavAnA AraMbha karyAM 1 potapotAnA zAsananI apekSAe prathama ahu ta-prathama pUjanIka samajavA. 7 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sarga 5 me A lekamAM strI, putra, parivAra, dravya ane dehAdika sarva pitAnA AtmAthI juduM che tathApi teone arthe aneka prakAranAM pApa karma karIne mUrkha mANasa potAnA AtmAne "bhavasamudramAM DubADe che. jyAM prANIne potAnA AtmAthI vidaza hovAne lIdhe pitAnA "zarIranI sAthe paNa judApaNuM che te pachI dhana, baMdhu vigere sahAyakonuM judApaNuM kahevuM "te kAMI vizeSa nathI. je potAnA AtmAne deha, dhana ane baMdhuthI judo jue che, "te purUSane zekarUpa zaMkuvaDe pIDA kema thAya ? ahIM je judApa NAno bheda che te parasparanA lakSaNanA vilakSaNapaNAthI ja jANavA yogya che ane te pitAnA AtmAnA svabhAvane dehAdika bhAvanI sAthe sarakhAvatAM sAkSApaNe jaNAya che. je dehAdika padArtho che te IdriyethI grAhya che ane AmAM te phakta anubhavathI ja "gocara thAya che, te teone ananyapaNuM (ekatva) kema saMbhave? kadI zaMkA thAya ke " AtmA ane dehAdi padArthone ja judApaNuM hoya te dehane prahArAdi thAya tyAre AtmAne pIDA kema thAya ? tenA samAdhAnamAM kahevAnuM ke tAruM kahevAnuM sAcuM che, paNa jemane AtmA ane zarIramAM bhedabuddhi prApta thaI nathI teoneja deha upara prahArAdi thatAM * pIDA utpanna thAya che, jeoe deha ane AtmAne bheda sArI rIte anubhavIne pratipAdana kare che tevA puruSano AtmA dehane prahArAdi thatAM pIDA pAmatuM nathI. bhedane jANa nAre jJAnI puruSa pitA saMbaMdhI duHkha AvI paDe te paNa pIDA pAmatuM nathI ane "paramAM potApaNuM mAnI besanArabheda jJAnane nahIM jANanAra ajJapuruSa eka cAkara saMbaMdhI " duHkha AvI paDe to paNa mUMjhAya che. anAmIyapaNAthI grahaNa karela putra paNa judo che ane AtmIyapaNAthI grahaNa karelo cAkara paNa putrathI adhika thaI paDe che. prANI jeTalA jeTalA saMbaMdhe pitAnA AtmIyapaNAthI priya mAne che teTalA teTalA zekanA khIlAo tenA hRdayamAM khoDAya che. tethI A jagatamAM sarva padArtha AtmAthI judAja che, te pramANe jANIne anyatvabuddhi prApta thaI che jene e mANasa kaI paNa vastune nAza thavAthI tAvamArgamAM moha pAmate nathI, tuMbikA upara karele mRttikAno lepa chevAte jAya che te pramANe mamatArUpa mRttikAnA lepane nivArI dIkSA grahaNa karato puruSa bikAnI jema DAkALamAM zuddhAtmA thaIne A saMsArane tarI jAya che." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM loko pratibaMdha pAmyA. temAMthI keTalAke dIkSA lIdhI ane keTalAka zrAvaka thayA. vidarbha vigere paMcANuM gaNadhara thayA. teoe prabhunI vANIne AdhAre dvAdazAMgI racI. prabhunI dezanA pUrNa thayA pachI temanA caraNapITha upara besIne vidarbha gaNadhare dharmadezanA ApavA mAMDI. vidarbha gaNadhara paNa jyAre dezanAthI virAma pAmyA tyAre sarva devatA tathA manuSya vigere prabhune namaskAra karI pitapatAne sthAne gayA. - te tIrthamAM janma pAmanAro, zyAma zarIravALo, hastIne vAhana upara besanAre, be jamaNI bhujAmAM nakula ane aMkuzane dharanAre eka mAtaMga nAme yakSa supArtha prabhunI pAse rahenAra zAsanadevatA thaye. temaja suvarNa, kAMtivALI, hastInA vAhanapara besanArI sarakhI be dakSiNa bhujAmAM varada ane akSasUtrane dharanArI, tathA be vAma bhujAmAM trizula ane abhayane rAkhanArI zAMtA nAme cakSaNa sadA prabhunI pAse rahenArI zAsanadevI thaI. pachI sUrya jema kamalane vikasvara kare tema bhavya prANIone pratibodha (vikasvara ) karatA prabhue tyAMthI anya grAma nagarAdi tarapha vihAra karyo. pRthvImAM vihAra karatAM traNa lAkha sAdhuo, cAra lAkha ne trIza hajAra sAdhvIo, be hajAra ne trIza caudapUrvadhara, nava hajAra avadhi Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 parva 3 ju jJAnavALA, nava hajAra ne deha mana:paryaya jJAnIo, agiyAra hajAra kevaLajJAnIo, paMdara hajAra ne traNaso vaikriya labdhivALA, ATha hajAra ne cAra vAdalabdhivALA, be lAkha ne sattAvana hajAra zrAvako ane cAra lAkha ne trANuM hajAra zrAvikAo-A pramANe supAzvanAtha prabhuno parivAra thayo. kevaLajJAna utpanna thayA pachI navamAsa ane viza pUrvAge nyUna evA lAkha pUrva gayA pachI praDha saMmetazikhara parvate padhAryA. tyAM asura suroe sevelA praprae pAMcaze munio nI sAthe eka mAsanuM anazana karyuM. mAsane aMte phALuna mAsanI kRSNa saptamIne divase mUla nakSatramAM caMdra AvatAM supArzvanAtha prabhu 500 munionI sAthe mokSapadane pAmyA. kumAravayamAM pAMca lAkha pUrva, pRthvIne pALavAmAM vIza pUrvAga sahita cauda lAkha pUrva ane dIkSA paryAyamAM vIza pUrvAge nyUna eka lAkha pUrva-e pramANe ekaMdara supArzvanAtha prabhue viza lAkha pUrvanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. zrI padmaprabhunA nirvANa pachI nava hajAra keDa sAgarepama vityA tyAre supArzvanAtha prabhune nirvANakALa thayA. prabhu mokSa pAmyA pachI azruta vigere droe temane tathA bIjA munijanone agnisaMskArapUrvaka mokSa pavano moTe mahimA karyo. Han Ren Ren Ren Ren Ren Ren Tu Dong Tu Deng En De Tu Tu Han Dong Dong ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite ___mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIsupArzvasvAmicaritra ___varNano nAma paMcamaH sargaH 5 B8 888888888888888 8888888888888888888888 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ThThI. zrI caMdraprabha caritra caMdranI kAMtinI jema meharUpI moTA aMdhakArane nAza karanArI ane AnaMdane ApanArI caMdraprabha prabhunI vANIne vaMdanA karIne bhavya prANIonA moharUpI moTA baraphano vinAza karavAmAM sUryanA Atapa jevuM zrI caMdraprabha prabhunA caritranuM huM kIrtana karIza. dhAtakIkhaMDa dvIpanA prASyideha kSetranA AbhUSaNarUpa maMgaLAvatI vijayamAM ratanasaMcayA nAme eka nagarI che. bhagavatI nagarImAM zeSanAganI jema te nagarImAM ugra parAkramavALo ane kamalanI jema lakSmIne gRharUpa padma nAme rAjA hato. divya saMgItane karanArA gaMdhane ane apsarAone ulaMghana karanArI vArAMganAone parivAra tenI sevA karate hato. mane hara evA divya aMgarAgathI ane paherelA rezamI vastrothI tenA sarva aMgapara vizeSa prakAre lakSmI zobhI rahelI hatI. aharniza bIjA rAjAo tenA zAsanane uThAvatA hatA. tene akhUTa bhaMDAra hato ane tenI prajA niraMtara svastha rahetI hatI. AvI rIte e mahArAjane sarva prakAre lezamAtra paNa duHkha nahotuM, tathApi tattvavettA omAM zreSTha e. te rAjA saMsAravAsamAM vairAgyadazAne bhajatuM hatuM tethI kezarIsiMha jema girirAjane Azraya grahaNa kare tema teNe saMsAra chedavAne mATe sugaMdhara gurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. vividha abhigrahane dhAraNa karanArA, manane damanArA, indriyano nigraha karanArA ane pitAnA zarIramAM paNa AkAMkSA rahita evA e rAjamunie ghaNA kALa sudhI cAritra pALyuM, ane chevaTe meTA moTA mUlya vaDe mahA ratna kharIda kare tema vIza sthAnakomAMthI keTalAka sthAnakanA ArAdhana vaDe durlabha evuM tIrthakara nAma kama upArjana karyuM. kALe karI AyuSyane khapAvIne vrata rUpI vRkSanA prathama phalarUpa vaijayaMta nAmanA vimAnamAM e mahA tapasvI utpanna thayA. A jabUdvIpamAM bharatakSetranI aMdara pRthvInA mukha jevI caMdAnanA nAme eka nagarI che. temAM jaLavaibhava je ratnAdika te bahAra kADhIne samudra jANe pAtra sadaza nirmANa karI hoya tevI aneka ratnovALI hATanI zreNI zebhI rahelI hatI, pRthvI upara utarelAM jANe saMdhyAkALanAM vAdaLAM hoya tevA raMgaberaMgI jAtajAtanI AkRtivALAM ghare hatA, ane tenA udyAnanI aMdara mastakathI caraNa paryata kaparahitapaNe kAryotsarga karIne rahelA cAraNa munio, purUSAkRtivALA jANe parvate hoya tevA jaNAtA hatA. tyAM rAtrie vAsagrahamAM paDelA pitAnA pratibiMba vaDe "A bIjI kaI strI che ?" e bhrama karIne strIo pitAnA pati upara kopa karatI hatI. te nagarImAM samudranI jema dhAraNa karI na zakAya tevA purUSomAM ziromaNi ane pitAnA raunyathI pRthvIne AcchAdana karanAra mahAsena nAme rAjA hatA. tene pratApa tenA prarAkramane parama bhakta thaIne rahelo hato ane cAkaranI jema pRthvIne vijaya karavAnuM te haMmezAM kAma karato hato. jenA zAsanane kaI ullaMghana karI zakatuM nahIM e te mahAsena rAjA pRthvI upara rAjya Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 ju karato te vakhate sarva jana janmathIja paradhana haravAmAM virAma pAmelA hatA. e adhIzvara mahArAjAnuM aMtaHkaraNa samudranA madhyanI jema labdha thatuM nahIM. te caMdranI je ati AphlAdaka hatA ane kalpavRkSanI jevo dAnezvarI hate. gaMgAnA taTa upara haMsI krIDA kare tema tenA kapATa jevA vizALa vakSasthaLa upara hamezAM lakSmI ananya manathI ramatI hatI. mahArAjA mahAsenane ati manohara mukhalakSmIvaDe caMdrano vijaya karanArI ane saMpUrNa lakSaNovALI lakSmaNe nAme patnI hatI. e suMdara strI sarva aMgamAM atulya lAvacane tathA rUpane dhAraNa karatI hatI, ane dRSTithI temaja vANIthI amRtaneja varSAvatI hatI. ati maMdamaMda cAlatI e ramaNI, pagale pagale praphulita sthaLakamalone ApatI hoya tema jaNAtI hatI. kuTilatA mAtra tenI bhrakuTImAM ane gatimAM hatI paNa cittamAM nahatI ane tucchatA mAtra tenA madhya bhAgamAM hatI paNa buddhi saMpattimAM nahotI. teno moTo zIlaguNa senApatinI jema tenA sarvAtizAyI guNenI senAne alaMkRta karatA hatA. A tarapha vaijayaMta vimAnamAM rahele padmarAjAne jIva tetrIza sAgaropama AyuSyane pUrNa karI tyAMthI cavIne rautra mAsanI kRSNa paMcamIne divase caMdra anurAdhA nakSatramAM AvatAM lakSamaNudevInI kukSimAM avataryo. te vakhate sukhe sutelA lakSamaNa devIe tIrthakara janmane sUcavanArAM cauda mahA svapna joyAM. ratnagarbhA pRthvInI jema ratnonuM sarvasva evA e ujajavaLa alakSita garbhane lakSmaNadevIe sukhethI dhAraNa karyo. anukrame pauSa mAsanI kRSNa dvAdazIe caMdra anurAdhA nakSatramAM AvatAM te mahAdevIe caMdranA cinhavALA caMdravaNa putraratnane janma ApyuM. te vakhate AsanakaMpathI AThamA aha"tano janma jANIne chappana dikumArIoe AvI sUtikAkarma karyuM. pachI janmasnAtra karavAne kara. vAne Iracha saudharmedra devatAonA parivArayukta tyAM AvIne prabhune merU parvatanA zikhara upara laI gayA. tyAM ati pAMDukabalA nAmanI zilA upara prabhune utsaMgamAM laIne Idra ratanasiMhAsana upara beThA; eTale azruta vigere tresaTha Ikoe harSanA ullAsa sAthe anukrame prabhune snAna karAvyuM. pachI IzAna Idra prabhune aMka rUpa paryakamAM laIne beThA, eTale saudharme ke vRSabhanA zRMgamAMthI uchaLatA jaLavaDe prabhune snAna karAvyuM ane aMgarAga, nepathya ane vastrothI bhagavaMtanuM bhaktivaDe arcana karI A pramANe stuti karavAno AraMbha karyo. he prabhu! AkAzane AdhAra ApavAnI buddhithI UMcA paga karIne rahenAra TITeDA " pakSInI jema anaMta guNavALA evA tamArI stuti karavAne huM je pravRtta thaye chuM te paMDitone hAsyanA sthAnarUpa chuM, tathApi tamArA prabhAvathI vyApaka buddhine prApta thayele " huM tamArI stuti karavAne samatha thaIza; kAraNake eka lezamAtra vAdaLAMno bhAga paNa pUrva dizAnA pavananA saMgamathI sarva dizAo mAM vyApI jAya che. he prabhu! bhavya prANI" e jevA mAtrathI athavA dhyAna karavA mAtrathI tame teonA karmarUpa pAzane chedavA<< ne kaI apUrva zasrarUpa thAo cho. sUryathI kamaLone atyudaya thAya tema vizvanA aMdhakArane chedanArA evA apUrva sUrya rUpa tamArA janmathI Aje jagamAM zubha kamano " udaya thayela che. caMdranAM kiraNa mAtra paDavAthI jema zephALikAnA puSpa kharI paDe che tema " tamArA darzana mAtrathI mAruM azubha karma potAnuM phala ApyA sivAya gaLI jaze. vizvane 1 dehano madhya bhAga-kaTIpradeza te tuccha-alpa hato. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sarga 6 The "abhaya ApanAruM tamAruM dikSAdhArI svarUpa te eka tarapha rahyuM, paNa he bhagavan! tame " A bAlyAvasthAnI mUrtithI paNa prANIonA duHkhane harI le che. vananAM vRkSenuM unmu lana karavAne jema unmatta gajedra Ave tema tame saMsAra che mULa jenuM evAM sarva karmone chedavAne mATe ahIM avataryA che. jema muktAhArAdi mArA hRdayanuM bAhA AbhU"paNa che tema traNa jagatanA pati evA tame mArA hRdayanuM AMtara AbhUSaNa cho." A pramANe stuti karIne zakeMdra izAnedra pAsethI prabhune lIdhA, ane lamaNAdevInI pAse yathocita sthAne sthApana karyA. mahArAjA mahAsene moTo utsava karyo; kAraNake ahaMta bhagavAnane janma bIje sthAnake paNa utsavane mATe thAya che te pitAnA ghera utsava thAya temAM to zuM kahevuM ! prabhu jayAre garbhamAM hatA tyAre temanI mAtAne caMdrapAna karavAne dehada thayA hatA temaja temanI caMdranA jevI kAMti hatI tethI karIne prabhune caMdraprabha evA nAmathI bolAvavA lAgyA. caMdrikA jevI gauraprabhAne bharapUra maMDaLathI manohara evuM bAlaprabhunuM rUpa jANe vaijayaMta vimAnamAM ja rahetA hoya tenA jevuM zubhatuM hatuM. vRkSalatAnI jevA dhAtrIonA kapilane AkarSaNa karatA prabhu gajendranA zizunI jema pratidina vadhavA lAgyA. traNa jJAnane dhAraNa karanArA chatAM prabhu devapaNuM mAM paNa nahIM prApta thayela evA bAlapaNane jANe svecchAe prApta thayuM hoya tema mugdhapaNunA dekhAve anubhavavA lAgyA. jema vaTemArga ati rasika vAte karavA vaDe mArganuM ullaMghana kare tema caMdraprabha prabhue vividha kriIDAothI zizuvayanuM ullaMdhana karyuM. deha dhanuSa unnata zarIravALA prabhu bAlyavayarUpa saritAne pAra pAmIne strIvargane vaza karavAmAM kAraNarUpa yauvanavayane prApta thayA. pitAnA bhegaphaLa karmane jANIne mAtApitAnI AjJA pALavAne mATe pitAne yogya evI rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. dIkSA levAmAM utsuka evA prabhue janmathI aDhI lAkha pUrva gayA pachI mAtApitAnI prArtha nAthI, karanAra jema adhyAya pALe tema covIza pUrve yukta evA sADA cha lAkha pUrva sudhI pRthvInuM pAlana karyuM. pachI jeke prabhu jANatA hatA te paNa nImI rAkhelA jyotipIonI jema lekAMtika devatAoe AvIne prabhune dIkSAne samaya jaNAvyo. kaI dhanADhaya dIkSA levAne icchatA hoya ane dAna Ape tema dIkSA levAne icchatA evA prabhue tyArathI sAMvatsarika dAna devAne AraMbha karyo. varSane aMte jemanAM Asana calita thayAM che evA Ikoe AvIne sevakonI jema prabhune dIkSAbhiSeka karyo. pachI zobhAthI manahara evI manoramA nAmanI zibikA upara nara, sura, asura tathA temanA Idrone parivAra sAthe prabhu AruDha thayA. lokoe stuti karelA, gAyelA ane harSathI joyelA evA bhagavAna sahasrAvaNa nAmanA udyAnamAM AvyA. zibikA uparathI utarIne traNa ratnane grahaNa karavAnI icchAvALA chatAM paNa prabhue ratnAlaMkArAdi tyajI dIdhAM, ane poSa mAsanI kRSNa dazIne divase anurAdhA nakSatramAM pAchale pahere chaThTha tapa karIne hajAra rAjAonI sAthe prabhue dIkSA grahaNa karI. tarataja manuSyakSetramAM rahelA prANIonA manadravyane prakAza karanAruM manaH paryAya nAme caithuM jJAna prabhune upanna thayuM. pachI bIje divase padmakhaMDa nagaramAM somadatta rAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNuM karyuM. devatAoe tyAM vasuMdharAdi pAMcadivya pragaTa karyA. rAjAe prabhunA caraNathI aMkita 1 jJAna, darzana, cAritra e ratnatrayI. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 parva 3 jI pRthvI upara ratnapITha karAvyuM. sUryanA tejane parAbhava karanArA, meATA himathI paNa parAbhavane nahIM pAmatA, jhAkaLe karI dardanane karanArA, pavaneAvaDe nahI' ka'patA, sarovaranA jaLane himamaya karI detA, hemaMta Rtu saMba MdhI andre rAtrinA pavanathI paNa pratimAne akha'Dita rAkhanArA, mAne karI varjita, vyAghra si hArdika duSTa hiMsaka prANIothI bhayakara evA araNyamAM ane ghaNA zrAvakAvALA nagaramAM sarakhI gati ane sthiti rAkhanArA, ekAkI, mamatAe rahita, maunadhArI, nigraMtha ane dhyAnamAM tatpara evA prabhue chadmasthapaNe traNa mAsa sudhI vihAra karyA. vihAra karatA prabhu pharIvAra sahasramravanamAM AvyA. tyAM punnAga vRkSanI nIce pratimA dhAraNa karIne rahyA. bIjA zukala dhyAnane aMte rahelA prabhunA ziziraRtu vyatikramyA pachI jema hima vinAza pAme tema ghAtika vinAza pAmI gayAM. phAlguna mAsanI kRSNa saptamIe ca`dra anurAdhA nakSatramAM AvatAM tapa jemaNe karyA che evA prabhune ujjavaLa kevaLajJAna utpanna thayuM. tarataja sura asuronA IMdroe caiAjana pramANa kSetramAM prabhune dezanA ApavAne mATe samavasaraNa racyu'. devatAoe sa'cAra karelA suvaNaeNnA nava kamaLAne caraNanyAsathI pavitra karatA evA prabhue temAM pUrva dvArathI praveza karyA. para'parAnI arhaMtanI sthitine pALatA evA prabhu, aDhArase dhanuSa UMcA caityavRkSane pradakSiNA karIne tIrthAMyanamaH evI vANIne uccAratA ratnasiMhAsana upara pUrvAbhimukhe beThA. pachI sura, asura ane manuSya sahita cAra prakAranA sagha ceAgya dvArathI praveza karIne yathAcita sthAne beThA. pachI iMdrepAMca aMge pRthvIneA karI bhagavaMtane praNAma karI bhakitanA vegathI nIce pramANe stuti karavAnA AraMbha karyA. " he prabhu! sura, asura ane narIe mastaka upara dhAraNa kareluM traNa leAkanA cakravattI evA tamArUM zAsana A jagamAM vijaya pAme che. huM bhagavAn ! prathama traNa jJAnane dhAraNa karanArA, pachI mana:paryaMya jJAnane dharanArA ane adhurA kevaLajJAnavALA evA tame amane niparadina adhikAdhika jovAmAM AvyA cheA. he nAtha ! mAtA vRkSanI chAyAnI jema vizvane upakAra karanArU tamArU ujajavaLa kevaLajJAna jaya pAmeA. he bhagavAn ! jyAM sudhI sUryAdaya thayA nathI tyAM sudhIja adhakAra rahe che, jyAM sudhI kesarIsiMha AvatA nathI tyAM sudhIja gaje Dro madAMdha rahe che, jyAM sudhI kalpavRkSa prApta thatuM nathI tyAM sudhIja dAridraya rahe che, jyAM sudhI vRSTikAraka megha thatA nathI tyAM sudhIja " jaLanI tagAza rahe che. ane jyAM sudhI pUN caMdra ugatA nathI tyAM sudhIja divasanA " tApa rahe che, tema jyAM sudhI tame jevAmAM AvelA nathI tyAM sudhIja A jagamAM kubeAdha dara 66 66 rahelA che. je prANIo nitya tamane jue che ane seve che teonI huM harSoMthI sa " kAla anumeAdanA karU chuM. prabhu! hAlamAM tamArA prasAdathI tamArA darzananuM phUla uttama samyaktva mane yAvajIvita nizrcalapaNe rahevArUpa thAo. ' '' 66 te 66 66 66 evI rIte stuti karIne iMdra mauna rahyA pachI jagaddagurUe meghanA jevI gaMbhIra vANIthI A pramANe dezanA devAnA Arabha karyAM. " anaMta kalezarupI tara`geAe yukata A bhavasAgara kSaNe kSaNe sarva prANIone UMce nIce ane tinpaNe phekayA kare che. jema azuci sthAnamAM kIDAe prIti kare che tema prANIo A kSaNika zarIra upara prIti kare che, ane te zarIra temaneja eka baMdhanarUpa " thai paDe che. rasa, rUdhira, mAMsa, carabI, asthi, majjA, vIrya, AMtaraDA ane viSTA * * ** Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 The vigere azucinA sthAnarUpa A dehamAM zucipaNuM kema saMbhave ? nava dvAramAMthI jharatA " durgadhI rasanA nijharaNAthI gaLAyelA A dehamAM je pavitratAne saMkalpa kare, teja 'mAtra moTA mohano vilAsa che. vIrya ane rUdhirathI utpanna thayele, malina rasathI vadhe ane garbhamAM jarAyu (ora) thI DhaMkAyelo A deha pavitra kema thAya? mAtAe khAdhelA annapAnathI utpanna thayelA ane rasanADImAM thaIne AvelA rasanuM pAna karI vRddhi pAmela karyo puruSa zarIramAM pavitratAne mAne? deSa, dhAtu ane malathI bharelAM, " kRmi ane gaMDupadanA sthAnarUpa tathA garUpa sa5nA gaNavaDe khavAyelA A zarIrane keNa zuci kahe? svAdiSTa anna, pAna, kSIra, IzuM ane bIjA vRtAdi vigaya padArtho paNa "bhajana karyA pachI jemAM viSTArUpa thAya che, te zarIra kema zuci kahevAya ! jemAM vile"pana karele sugaMdhI yakSardama paNa tatkALa malarUpa thaI jAya che, te zarIramAM kevI rIte zaucapaNuM manAya ? sugaMdhI tAMbUlanuM AsvAdana karIne suI gayelo mANasa savAre uThI . pitAnA mukhanA dugadhanI jugupsA kare, e zarIranI kema zucitA gaNAya! sugaMdhI dhUpa, " puSpa ane puSpamAlAdika jeo svataH sugaMdhI che, teo paNa jenA saMgathI durgadhatAne pAmI jAya e kAyA kema pavitra gaNAya? mAMjela, vilepana karela ane seMkaDo ghaDA. " ethI yele paNa azuci deha kalAlanA ghaDAnI jema pavitrapaNAne pAmate nathI. mRttikA, jaLa, agni, pavana ane sUryakiraNanA nAnavaDe jeo A dehane zauca kahe che tevA gatAnagatika lake e kharekhara taraja khAMDelAM che. tethI AvA azuci zarIravaDe mAtra makSaphotpAdaka tapaja karavuM. kAraNake buddhimAna lokoe khArA samudramAMthI rananI jema asAramAMthI sAro uddhAra kare eja uttama che." AvI prabhunI dharmadezanAthI ghaNuM prANIo pratibodha pAmyA, ane hajAro e dIkSA lIdhI. bhagavAna caMdraprabhane dara vigere trANu gaNadhare thayA, teoe utpAdAdi tripadIvaDe dvAdazAMgI racI. prabhunI dezanAne aMte caraNapITha para besIne datta gaNadhare prANIone baMdha ApanArI dezanA ApavA mAMDI. saMgIta pUrNa thayA pachI yuvAna nAgarikanI jema manuSya devatAo vigere te dezanAne aMte pitapotAne sthAnake gayA. temanA tIrthamAM haMsanA vAhanavALe, dakSiNa prajAmAM vatsane vAma prajAmAM mudagarane dhAraNa karanAro vijaya nAme yakSa ane haMsanA vAhanavALI, pILA aMgavALI, be dakSiNa prajAmAM khaga ane mudagara dhAraNa karanArI tathA be vAma prajAmAM phalaka ane pharasIne rAkhanArI bhrakuTI nAme devI e baMne bhagavaMtanA zAsanadevatA thayA. hamezAM te baMne zAsanadevatA jenI sAnidhyamAM rahelA che evA sarva atizanA pAtra evA caMdraprabha prabhu AkAzamAM caMdranI jema pRthvI para vihAra karavA lAgyA. ane aDhI lAkha sAdhuo, traNa lAkha ne eMzI hajAra sAdhvIo, behajAra caudapUrtio, AThahajAra avadhijJAnI, ATha hajAra mana:paryayajJAnI, dazahajAra kevaLajJAnI, caudahajAra vakriyalabdhivALA, sAtahajAra ne cha vAdalabdhivALA, aDhI lAkha zrAvako ane cAralAkha ne ekA hajAra zrAvikA-e pramANe prabhune parivAra thaye. vIza pUrva traNa mAse varjita eka lAkha pUrva vihAra karI prabhu saMmetagirie AvyA. tyAM ekahajAra munionI sAthe prabhue anazana vrata grahaNa karyuM. suraasuroe sevelA prabhu evI rIte eka mAsa sudhI rahyA. pachI sarva gane nidhi karI niSkapa dhyAnane prApta thayelA prabhunA bhapagrAhI cAra karma 1 sugaMdhI dravyono ekatra karela padArtha. 2 bhava paryata rahenAra. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 3 jI tatkALa kSINa thaI gayAM. bhAdaravA mAsanI kRSNa saptamIne divase caMdra zravaNa nakSatramAM AvatAM caMdraprabha prabhu te munienI sAthe paramapadane prApta thayA. paha aDhIlAkha pUrva kumAravayamAM, cAvIza pUrva sahita sADAcha lAkha pUrva rAjyasthitimAM ane cAvIza pUrva rahita eka lAkha pUrva vrata pALavAmAM evI rIte sa` maLI daza lAkha pUrvanuM AyuSya prabhue nirgamana karyuM. supArzva svAmInA nirvANa pachI navaze` keATI sAgarApama vItyA tyAre zrI caMdraprabha vibhu nirvANapadane pAmyA. zrI caMdraprabha prabhu meAkSe gayA pachI surezvarAe temane ane bIjA munionA vidhithI aMgasa skAra karyA ane pachI teo pAchA devalAkamAM gayA. Y Yu Xian Xian Fang Xian Wang Fang &&&Fang Fang Fu Fang Fu ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSThizalA kApuruSaca rite mahAkAvye tRtIye parvaNi shriicNdrprbhsvaamicritrvaLano nAma thaiH sauMH 6 // Shao Kao Nai Guan Shu Xian Xian R&Xian Fang Shao Suo Xian Xian &Xian B&B&Fang Shao De Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 me. zrI puSpadaMta ( suvidhinAtha ) caritra. puSpanI mALAnI jema traNa jagatane mastaka upara vahana karavA gya, nirmaLa ane pApane nAza karanAra zrI puSpadaMta prabhunA nirmala zAsanane huM vaMdana karuM . navamA tIrthakara zrI puSpadaMta prabhunA nirdoSa caritrane temanA prabhAvathI samartha buddhivAna thayelA huM kIrtana karavAne tatpara thAuM chuM. puSkaravara nAme zreSTha tapAddhanA pUrva videhamAM puSkalAvatI vijyamAM puMDarIkANI nAme eka nagarI che. mahAhimavaMta parvata upara mahApadma drahanI je gaMbhIra mahApadma nAme tyAM rAjA hato. teNe janmathIja svIkArele dharma bAlyavaya tathA cauvanavayamAM paNa zarIranI zebhAnI sAthe uttarottara vRddhi pAmato hate. vyAjathI AjIvikAvALA mANasa jema vyAja vagaranA paDI rahelA dhanathI hamezAM kheda pAme tema virati vagara eka muhUrta mAtra javAthI paNa te rAjA kheda pAmatuM hatuM. jema vaTemArgu mArgamAM AvelI nadI utarate utaratA paNa jaLapAna karatA jAya che, tema e rAjA dharmanAM kAma karatA karate rAjyanAM kAma karate hate. uttama buddhivALe e rAjA pramAda rahitapaNe pitAnA uttama kuLanI jema nirmala zrAvakadharmanuM sArI rIte cirakAla pAlana karato hato. prAye saMteSamAMja niSThAvALo chatAM e rAjA dharmanA kAryamAM saMteSa pAmate nahIM, ane bIjAo a5 dharma karanArA hoya te paNa teone potAthI adhika mAnato hato. A pramANe vartatA e rAjAe yuddhano pAra pAmavAne divya astranI jema saMsArane pAra pAmavAnI IcchAthI jaganaMda gurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. saMlekhanA karanAre purUSa jema maraNa paryata anazana pALe tema zrAvakadharmano nirvAha karyA pachI e rAjA daDha paNe mahA vrata pALavA lAgyuM. chevaTe ghaNuM dustapa evA ekAvaLI vigere tapavaDe karIne ane ahaMta prabhunI bhakti vigere karIne teNe UMce prakAre tIrthakara nAma karma upArjana karyuM. evI rItanAM AcaraNathI pitAnuM AyuSya nirgamana karI te rAjarSi vaijayaMta nAmanA vimAnamAM mahaddhika devatA thayA. A jaMbudvIpane viSe dakSiNa bharatAddhamAM vizeSa saMpattivaDe moTI kAkaMdI nAme eka nagarI che. tyAM AvelA mahelonI aMdara metInI jhAlaro, manasvinI strIone vaza karavA mATe jANe kAmadevanI nirmaLa mAlAo hoya tevI zelatI hatI. tyAMnAM devamaMdiramAM thatuM cAra prakAranuM saMgIta khecaranI strIonI gatine taMbhana karavA mATe maMtrarUpa thaI paDatuM hatuM. praphullita kamalethI bharapUra ane nirmala jaLavALA tyAMnA suMdara jalAza spaSTa nakSatra saMyukta zaradaRtunA vAdaLAvALA AkAzanI zebhAne anusaratA hatA. te nagarImAM yAcakaleke gurUnI jema dUrathI dAtAonI sAmA jaI pAdyapAtra ApatA hatA, ane teo yegya dravya devAvaDe prasanna karAtA hatA, te nagarImAM pRthvInuM jANe kaMThAbharaNu 1 pUjanasAmagrI arpaNa karavI athavA page paDavuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM heya ane lakSamI vaDe jANe raiveyakavAsI devatA hoya te sugrIva nAme rAjA hato. tenI AjJA nagara, araNya, sAgara ane parvatone viSe kaI ThekANe maMtrasiddha AyudhanI jema aTakatI nahotI. parvatanI jema tenAthI utpanna thayelI nItirUpa saritA kIrtirUpa kalelavALA jaLane vahana karatI samudra sudhI prasarelI hatI. sarva rAjAomAM ziromaNi e rAjAne yazarAzirUpa sAgara bIjA sarva bhUbhato (rAjApakSe parvata) nI prasarelI kIrtirUpa saritAone grAsa karI jato hato. sarva deze rahita, nirmala guNothI abhirAma ane sarva rAmA (strI)omAM ziramaNi rAmA nAme tene eka patnI hatI. gaganamAM caMdrakAMtinI jema svAbhAvika saudaryanI bhUmirUpa ane daSTione AnaMda ApanArI A bhUtala upara te ekaja strI hatI. baMne zuddha pakSathI zobhatI ane madhurasvaravALI e rANI rAjahaMsInI jema hamezAM patinA mAnasarUpa mAnasarovaramAM rahetI hatI. tenA anupama rUpathI parAjaya pAmelI rati ratine pAmatI nahIM ane prIti prItine pAmatI nahIM. parasparane anurUpa evA e rAjA sugrIva ane rANI rAmAno vakhata rohiNI ane caMdranI jema aneka prakAranI krIDA karatAM nirgamana thatuM hatuM. - ahIM vaijayaMta vimAnamAM rahelo mahApadma rAjAne jIva tetrIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI, phAlgana mAsanI kRSNa navamIne divase caMdra mUla nakSatramAM AvatAM tyAMthI tryavIne rAmAdevInI kukSimAM avataryo. te samaye devIe tIrthakaranA janmane sUcavanArAM hastI vigere cauda mahA sva mukhamAM praveza karatAM joyAM. himAcalamAMthI nIkaLatI gaMgA nadI pitAnI aMdara kIDA karatA gajedranA bALakane jema dhAraNa kare tema rAmAdevIe jaganA AdhArabhUta prabhune garbhamAM dhAraNa karyA. pachI pUrNa samaya thatAM mAgazara mAsanI kaNa paMcamIe mala nakSatramAM caMdra AvatAM magaranA cinha yakta zveta varNavALA eka putraratnane devIe janma ApyuM. te vakhate bhegaMkarAdi chappana dikumArIoe AvI prabhu tathA prabhunI mAtAnuM sUtikA karma karyuM. pachI saudharma kalpane adhipati abhiyegya devatAnI jema AvI prabhune grahaNa karI bhaktithI merU parvatanA zikhara upara laI gayo, ane tenI cUlikA upara dakSiNa tarapha rahelI pAMDukabalA nAmanI zilA para rahelA siMhAsanane viSe prabhune khoLAmAM rAkhIne beThe. tyAM azruta bhaktivALA azrutAdika tresaTha IdrAe tIrthanA jaLathI prabhune snAna karAvyuM. pachI paheregIra jema pitAno pahere pUrNa thayA pachI pitAnI rakSaNIya vastu bIjA paheregIrane sepe, tema saudharmendra IzAnapatine prabha sAMyAM. ane izAnapatinA ullaMgamAM rahelA prabhune vRSabhanA zagamAMthI nIkaLelA sugaMdhI jaLavaDe teNe snAna karAvyuM; pachI navIna aMgarAgothI carcA karIne tathA AbhUSaNadikathI arzIne ane AratI utArIne zakra Idra prabhunI stuti karavA lAgyo. dharmarUpI havelIne daDha staMbharUpa, samyapha jJAnarUpI amRtanA draha rUpa ane jagatane " AnaMda ApavAmAM megharUpa evA he tribhuvanapati ! tame jaya pAme. he jagadIza ! " tamArA eka judA ja prakAranA atizayane ame zuM kahIe ke je tamArA mahAsya guNathI kharIda thayelA A traNaloka tamArA dAsapaNuM ne pAmelA che. jevI rIte tamAro dAsa paNAthI huM prakAzuM chuM-zabhu chuM, tevI rIte mArA svarAjyathI paNa huM bhato nathI, kAraNake caraNanA kaDAmAM jaDeluM ratna jevuM zebhe che tevuM parvata upara paDeluM zobhatuM 1. mAtRpakSa ane pitRpakSa--haMsa pakSe bane ujajavaLa, pAMkhe. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 mAM nathI, mokSe javAnI IcchAvALA tame vaijayaMta vimAna mokSasthAnanI najIka chatAM mokSane "mATe bhrAMtimAM bhaTakatA evA lokone mArga batAvavAne mATe ja ahIM AvelA che. A bharatakSetrarUpa gRhanA tame ghaNA lAMbA kALanA eka devatA che, tethI tamArA AvavAthI e gRhamAM rahIne dharma, gRhasthanI jema Aje niHzaMkapaNe AnaMda pAme. he " vizvanAtha ! A sarva devatAone samUha, tamArA atizAyI rUpanI aMdara avatAra"paNAne pAmI jAya che, arthAt te sarvanuM rUpa ApanA rUpamAM samAI jAya che. caMdranI " janjhA jevI tamArI kAMtinA pUramAM spRhA sahita lIna thayelA amArAM locane "Aje lAMbe kALe sArA nazIbane lIdhe cakora pakSInuM AcaraNa kare che. vAsagRhamAM ke "sabhAmAM besatA ane cAlatA evA mAre sarva arthanI siddhine ApanAruM tamArA " nAmarUpa maMtranuM smaraNa thayA kare." * A pramANe prabhunI stuti karIne cheke prabhune laIne rAmAdevInI pAse je sthitimAM hatA te sthitimAM sthApana karyA. prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre temanI mAtA sarva vidhimAM kuzala thayA hatA tethI 'suvidhi" ane puSpanA dehadathI prabhune dAMta AvyA hatA tethI "puSpadaMta' e pramANe prabhunAM be nAma mAtApitAe moTA mahotsavathI zubha divase sthApana karyA. janmathI mAMDIne meSa saMkrAMtinA divasanI jema prabhu moTuM aMtara batAvatA anukrame vadhavA lAgyA. jANe mUrtimAna kSIrasamudra hoya tevA se. dhanuSa UMcA, veta aMgavALA prabhu rUpathI pravitra evA yauvanane prApta thayA. joke prabhu saMsArathI virakta hatA te paNa pitAnA atyaMta AgrahathI zobhAvaDe lakSamIne vijaya karanArI rAjakanyAone paraNyA. janmathI pacAsahajAra pUrva gayA pachI rAjyamAM lubdhatA nahIM chatAM paNa pitAnI dAkSiNyatAne lIdheja rAjyabhAra grahaNa karyo. te pachI aThayAvIza pUrvAga sahita teTaloja kALa ( pacAsahajAra pUrva ) teoe vidhivaDe rAjyaRddhinuM pAlana karyuM. pachI jyAre prabhue vrata levAnI IcchA karI tyAre jANe mAThuM belanArA hoya tema lekAMtika devatAoe AvIne vratane mATe prabhune praraNA karI. pachI koIpaNa prakAranI kAmanA rahita evA prabhue ciMtAmaNinI jema eka varSa sudhI yAcakone IcchAnusAra dAna ApyuM. sAMvatsarika dAnane aMte devatAoe jamakAlanI jema prabhune vidhithI dIkSAbhiSeka karyo. pachI suraasuroe viMTAyelA prabhu suraprabhA nAmanI zibikA upara besI sahastrApravanamAM gayA. tyAM mArgaziSa mAsanA kRSNa pakSanI SaSTIe mUla nakSatramAM trIje pahore eka hajAra rAjAonI sAthe prabhue chaDUtapa karIne dIkSA grahaNa karI. bIje divase tapura nagaramAM puSpa rAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNuM karyuM. tyAM devatAoe vasudhArAdika pAMca divya pragaTa karyA. puSparAjAe prabhunA caraNane sthAne eka ratrapITha racAyuM. ekalA. mamatA rahita ane parISahAne sahana karatA evA prabhue cAra mAsa sudhI chadmasthapaNe vihAra karyo. pharIvAra teo pharatA pharatA sahastrApravanamAM AvyA. tyAM mAluravRkSa nIce pratimA page ubhA rahyA. pachI kSapakazreNI para ArUDha thaI apUrvakaraNanA kramathI kArtika mAsanI zukala tRtIyAne divase mUla nakSatramAM prabhune kevaLajJAna utpanna thayuM. tatkAla suraasure e AvI samavasaraNa racyuM. prabhue pUrva dvArathI temAM praveza karyo. tyAM madhyamAM racelA bArase dhanuSa UMcA rautmavRkSane sarva atizaye zebhatA prabhue pradakSiNA karI; ane "tIrthanama:' ema kahIne prabhu siMhAsana para pUrvAbhimukhe ArUDha thayA. eTale devatAoe bIjI traNa dizAomAM prabhunAM bIjAM rUpa vikrSyA, .. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 juM pachI devatAdika parSadA yogya sthAnake AvIne beThI. eTale zakra I prabhune praNAma karI nIce pramANe stuti karavAno AraMbha karyo. he prabhu ! tame je vItarAga che. te tamArA hAthapagamAM rAga kema che ? tame je kuTilatAne cheDI dIdhI che te tamArA keza kuTila kema che? tame prajAnA gepa cho to * tamArA hAthamAM daMDa kema nathI ? jo tame niHsaMga chete rolekayanA nAtha kema kahevA e cho ? je tame mamatA rahita che te sarva upara zA mATe dayALu che? tame jo alaMkAra mAtrane tyAga karyo che te tamane traNa rana ( jJAna, darzana, cAritra) kema priya che ? jo tame sarvane anukUla che to mithyAdaSTira upara zA mATe zreSa kare che ? je tame "svabhAveja sarala che to pUrve chadmasthapaNe kema rahyA hatA ? je dayAlu cho to kAmadevane kema nigraha karyo ? je tame nirbhaya che te saMsArathI kema bhaya pAmo cho ? je tame upekSA karavAmAM tatpara che te vizvanA upakAraka kema che? je adIpta che te bhAmaMDalathI dIpta kema che ? je tame zAMta svabhAvI che te cirakAla kema tape che ? je roSa rahita cho to karma upara kema roSa rAkhe che ? A pramANe jenuM svarUpa jANI zakAtuM nathI, je moTAthI paNa moTA che ane jene anaMta catuSTaya siddha thayelA che evA "tamo bhagavaMtane huM namaskAra karuM chuM." A pramANe stuti karIne Ika virAma pAmyA pachI bhagavAn suvidhi svAmIe nIce pramANe dezanA ApI. A saMsAra anaMta duHkhanA samUhane bhaMDAra che. jheranuM utpattisthAna jema sarSa che tema saMsAranuM utpattisthAna Azrava che. jaMtuone mana, vacana ane kAyAnI je kriyA "te yoga kahevAya che. te yoga pANIne zubhAzubha karmane Azrave che, tethI te Azrava kahevAya che. mitrI vigere bhAvanAthI vAsita citta prANIne zubha karma baMdhAve che, ane * kaSAya tathA viSathI AkrAMta thayeluM citta prANIne azubha karma baMdhAve che. zrutajJAnane Azrita evuM satya vacana zubha karmanuM upArjana karAve che, ane tethI viparIta "hoya te azubha karmanA upArjananuM hetubhUta thAya che. bhalI rIte gepaveluM eTale asat kAryamAMthI pAchuM vALI satyakAmAM pravartAveluM zarIra zubha karma baMdhAve che, ane haMmezAM AraMbhI tathA jIvaghAtaka zarIravaDe azubha karma baMdhAya che. kaSAya, viSaya, "ga, pramAda, avirati, mithyAtva ane ArtA tathA raudra dhyAna e azubha AzravanA hetu che. je karmayuddagalane grahaNa karavAmAM hetubhUta che te Azrava kahevAya che. te karmo " jJAnAvaraNAdika bhedathI ATha prakAranAM che. jJAnadarzananA saMbaMdhamAM, jJAnadarzanavALAo eka raMga-raktatA + vAMkA. pAlanakartA-govALa. 12 mithyAtva. midaSTi jIvo nahI. 1 anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ne anaMta vIrya 2 jJAna jANanArane athavA jJAnIne aMtarAya-aDacaNa karavI, jJAna ApanAra gurune oLakhavA, jJAna ApanAra gurunI cADI karavI, temanI AzAtanA karavI, temane ghAta karo ane jJAnavAna pratye masa bhAva-IrSA-adekhAI dharAvavo te sarve jJAnAvaraNa karma bAMdhavAnAM kAraNe che. te ja pramANe darzananA saMbaMdhamAM paNa samajavuM. eTale cAra prakAranA darzananI viparIta prarupaNA karavI athavA darzana prApta karyuM che jemaNe temanA pratye tathA darzanotpattinAM kAraNo pratye pUrvokta vinAdi karavA te darzanAvaraNI karma bAMdhavAnAM kAraNe samajavAM. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 me "pratye ane jJAnadarzana utpanna karavAnA hetuo mAM je vidata, nidbhava, pizUnatA, A" zAtanA, ghAta ane matsara kare te jJAnAvaraNI ane darzanAvaraNI karma bAMdhavAnA hetubhUta Azrava che. devapUjA, gurUsevA, pAtradAna, dayA, kSamA, sarAga saMyama, deza virati, " akAmanirjarA, zaucara ane bAlatapa e e sadya ( sAtavedanI ) karma baMdhAvanArA Azrave che. potAne, parane, athavA baMnene du:kha, zeka, vadha, tApa, AkaMdana ane "vilApa ke pazcAttApa utpanna kare-karAve te asAtAdanI karma bAMdhavAnAM kAraNe che. vItarAganA, zAstranA, saMghanA, dharmanA ane sarva devatAonA avarNavAda balavA, tIvra "mithyAtvanA pariNAma karavA, sarvajJa ane siddha devano * nidbhava kare, dhArmika mANasane "dUSaNa ApavuM, unmArge cAlavAno upadeza kare, anartha karavAno Agraha rAkho, ja asaMyamInI pUjA karavI, avicArita kArya karavuM ane gurU vigerenI avajJA karavIbaItyAdika darzanehanI karma bAMdhavAnI Ave che. kaSAyanA udayathI AtmAnA tIvra pariNAma thavA te cAritramohanI bAMdhavAnA Azrava che. mazkarI karavAnI Teva, sakAma "upahAsa, vizeSa hasavAne svabhAva, bahebelApaNuM ane dainyapaNuM batAvanArI ukti e hAsyamehanInA Ave che. aneka deze vigere jovAnI utkaMThA, aneka prakAre ramavuM tathA khelavuM ane bIjAnA cittane AkarSavuM-vaza karavuM e rati mehanInA Azrave che. asUryA, pApa karavAnI prakRti, bIjAnA AnaMdane nAza karavo ane koInuM akuzala thatuM joI upahAsa karavo-e aratimohanIne Ave che. pitAmAM bhayanA pariNAma, bIjAne bhaya pamADe, trAsa upajAva ane nirdayapaNuM "dharAvavuM-e bhayamehanInA Azrave che. pite zeka utpanna karI zeca kara, bIjAne karAvo ane rUdana karavAmAM ati Asakti rAkhavI-e zekamohanInA Ave che. "caturvidha saMghanA avarNavAda balavA, temanA tarapha tiraskAra batAva ane sadAcAranI "niMdA karavI-e jugupsAhanInA Ave che. IrSyA, viSayamAM lupatA, mRSAvAda, ati"vakratA ane parastrInA vilAsamAM Asakti-e strIveda bAMdhavAnAM kAraNe che. pitAnI "strImAtramAM saMtoSa, anIrSyALu svabhAva, maMda kaSAya ane avakrAcAra zIla-e purUSadanA Azrave che. strI tathA purUSa baMnenI sparza cuMbanAdi anaMgasevA, ugra kaSAya, tIvra kAmecchA, "pAkhaMDa ane strInA vratane bhaMga kare-e napuMsakada bAMdhavAnA Azrave che. sAdhuonI niMdA karavI, dharmiSTha lokone vidana karavA, madhu mAMsAdithI avirata purUSonI pAse te aviratinI prazaMsA karavI, dezavirati purUSane vAraMvAra aMtarAya kare, avAritapaNe 1 dazamA guNaThANA paryata sarAgasaMyama jANavu. 2 zauca-te bhAva zauca, vratAdimAM aticAra na lagADavA ane AtmAne pavitra-kamalepa rahita rAkha te. 3 ajJAna dazAe karela tapa ane bAlApa. 4 sarvajJa ane siddhamAM devapaNuM na mAnavuM, temAM viparIta bhAva batAvo, temane guNAdikane eLavavA te temano nihanava karyo samajavo. 5 kAma utpanna kare evI striyAdikanI hAMsI karavI te. 6 guNamAM doSanuM AropaNa karavuM te asUyA. koipaNa prakAranAM karmanA Azro-eTale te prakAranuM karma bAMdhavAnAM kAraNe ema samajavuM. 8 saralatAyukta manavALo zubha AcAra. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava" 3 ju 63 "striyAdinA guNonuM AkhyAna karavuM, caritrane dUSaNa ApavuM ane bIjAonA kaSAya ane "nekaSAyane udIraNA karavI-e cAritramohanIya karma bAMdhavAnA sAmAnya Azrava che. "paMce zrI prANIone vadha, ghaNe AraMbha tathA parigraha, anugraha karavAne tyAga, "mAMsabhajana, sadAsthira vairabuddhi, raudradhyAna, anaMtAnubaMdhI kaSAya, kRSNa nIla ane kApata "lezyA, asatya bhASaNa, padravyaharaNa, vAraMvAra mithunasevana ane IdrinuM avazapaNuM "e narkagatinuM AyuSa bAMdhavAnA Azrava che. unmArge cAlavAnI dezanA, mAgano nAza, "gupta rIte vittanuM rakSaNa, ArtadhyAna, zalyasahitapaNuM, mAyA (kapaTa), AraMbha, parigraha, "ziyALAmAM tathA vratamAM sAticArapaNuM, nIla tathA kApita lezyA ane apratyAkhyAna kaSAya -e tiryaMcagatinuM AyuSa bAMdhavAnA Azrava che. alpa parigraha tathA AraMbha, svAbhAvika kemaLatA ane saralatA, kApata ane pIta vezyA, dharma dhyAnamAM anurAga, pratyAkhyAnI. "kaSAya, madhyama pariNAma, dAna devApaNuM, deva ane gurUnuM pUjana, pUrvAlApara,priyAlApa, "sukhe samajAvavApaNuM, lokasamUhamAM madhyasthapaNuM-e manuSagatinuM AyuSya bAMdhavAnAM Azra che. sarAga saMyama, deza saMyama, akAma nirjarA, kalyANamitrane paricaya, dharma zravaNa "karavAnuM zIla, pAtradAna, tapa, zraddhA, traNa ratnanI ArAdhanA, mRtyakAle padma athavA pIta "lezyAnuM pariNAma, bAla tapa, agni jaLa vigere sAdhana vaDe mRtyu pAmavuM, gaLe phAMso "khAvo ane avyakta sAmAyikapaNuM -e devagatinuM AyuSa bAMdhavAnA Azrava che. mana "vacana kAyAnI vaktA, bIjAone chetaravuM, mAyAprayoga karo, mithyAtva, pizUnatA, cittanI "calatA, suvarNAdikane pratichaMda karo eTale banAvaTI suvarNAdi banAvavuM,khoTI sAkSI "puravI, varNa, gaMdha, rasa ane sparzanuM judI rIte saMpAdana karavuM, pakeInA aMga upAMga "kApavAM kapAvavAM, yaMtra tathA paMjaranI kriyA, khoTAM mApa, khoTA tela tathA khoTAM trAjavAM banAvavAM-vAparavAM. anya nidA, AtmaprazaMsA, hiMsA, asatya vacana, cerI, abrahmacarya. "moTA AraMbha, moTA parigraha, kaThera vacano bolavAM tathA kaniSTa bhASaNa karavuM, ujajavaLa "veSAdikathI mada karavA, vAcALapaNuM, Akroza kara, saubhAgyano upaghAta, kAmaNa karavuM, tyAgIpaNAnI viDaMbanAthI-dAMbhikapaNAthI unmAgI yati vagere thaIne bIjAone kautaka "utpanna karavuM, vezyA pramukhane aMlakAra ApavA, dAvAnaLa saLagAvavo, devAdikanA miSathI gaMdhAdika vastunI corI karavI, tIvra kaSAya, caitya, upAzraya, udyAna ane pratimAono vinAza kare ane aMgArAdika paMdara karmAdAnanI kriyA karavI e sarve azubhanAmakarma "nA Azrava che. upara kahelAthI viparita kriyA, saMsArathI bhIratA, pramodane nAza, "sadabhAvanuM arpaNa, kSAMti vigere guNo, dhArmika purUSanuM darzana, saMbhrama ane temano satkAra-e zubhanAma yAvat tIrthaMkara nAma kama bAMdhavAnA Azrava che. 1 ahita 2 "siddha, 3 gurU, 4 sthavi2, 5 bahuzruta, 6 ga7, 7 zrutajJAna ane 8 tapasvIo (muni) "nI bhakti, 9 AvazyakAdi kriyAmAM, 10 cAritramAM tathA 11 brahmacarya sevanamAM "apramAda, 12 vinaya, 13 jJAnAbhyAsa, 14 ta5, 15 tyAga (dAna), 16 "vAraMvAra yAna. 17 tIrthanI prabhAvane, 18 caturvidha saMghane samAdhi upajAvavI tathA "sAdhuonI vaiyAvacca karavI, 19 apUrva jJAnanuM grahaNa karavuM ane 20 samakita darzananI - 1. teja lemyA. 2. pahelAM bolAvavuM-Avo, padhAre vigere kahevuM che. 3 avyakata samaja pUrvaka nahIM evo sama bhAva Avavo te. 4 banAvaTI noTa sikakA vigere banAvavA te. 5 varNa godhAdi badalAvIne vastu dekhADavI, vecavI, sATavo, bheLaseLa karavo, kRtrima varNAdivaDe pheIne bhUlAvo khavarAvavo te. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 me "zuddhi, A vIza (sthAnika) A pahelA ane chellA tIrthakaree sparzelA che, ane "bIjA tIrthakaree eka, be, traNa athavA seve sthAnika spazelA che. paraniMdA, avajJA ne "upahAsa, sadaguNano lepa, chatA echatA deSanuM kathana, potAnI prazaMsA, chatA achata guNanA vakhANa, pitAnA dezanuM AcchAdana ane jAti vigerene mada kare e nIcagetranA "Azrave che. nIca gotramAM kahelA karatAM viparita Ajha, garva rahitapaNuM ane mana vacana kAyAthI vinaya karavo e ucagotranA Ave che. dAna, lAbha, vIrya, bhoga tathA "upabhegamAM miSathI vA miSa vagara eTale kAraNa ke vagara kAraNe je parane vidana karavuM e aMtarAyakarmanA Azrava che. AvI rItanA AzravothI janma pAmelo A apAra saMsAra rUpa sAgara, dIkSA rUpa "vahANavaDe vidvAn puruSae tarI javAne yogya che. caMdranI kAMtithI kumuda bodha pAme-vikasvara thAya tema prabhunI AvA prakAranI dharmadezanAthI hajAro puruSe bedha pAmyA, ane prabhunI samIpe keTalAke dIkSA grahaNa karI. prabhune varAha vigere aThakyAzI gaNadhare thayA. jyAre prabhu dezanAthI virAma pAmyA tyAre zrI varAha gaNadhare dharmadezanA ApI. gaNadharanI dezanA pUrNa thayA pachI suraasure naMdIzvara dviIpe jaI aSTAkSika utsava karIne pitapotAne sthAne gayA. prabhu zrI suvidhinAthanA tIrthamAM zveta aMgavALo, kAcabAnA vAhana yukta, be dakSiNa prajAomAM bIjerUM ane akSasUtra tathA be vAma prajAomAM nakula ane bhAlAne dhAraNa tAre ajita nA me yakSa prabhanI najIka rahenAra zAsanadevatA thayo. temaja gaura varNa. vALI, vRSabhanA vAhana upara besanArI, be dakSiNa prajAmAM varada ane akSasUtra tathA be vAma prajAmAM kalaza ane aMkuzane dhAraNa karanArI sutArA nAme yakSaNa prabhunI pAse rahenArI zAsanadevI thaI. e baMne devatAothI adhiSThita ane kRpArasanA sAgara jagatpati prabhu lokone baMdha karatA pRthvIpara vihAra karavA lAgyA. aThayAvIza pUrvAga ane cAra mAse uNA evA eka lAkha pUrva paryata vihAra karatA prabhune be lAkha sAdhuo, eka lAkha ne vIza hajAra sAdhvIo, ATha hajArane cAra avadhijJAnIo, deDha hajAra pUrvadhArI, sADAsAta hajAra manaHparyajJAnI, sAta hajAra ane pAMca kevaLajJAnI, tera hajAra vaikriya labdhivALA, cha hajAra vAda labdhivALA, be lAkha ne egaNatrIsa hajAra zrAvake ane cAralAo ne bAMtera hajAra zrAvikAo-ATalo parivAra thayo. prAMte prabhu sametazikhara parvate gayA, tyAM eka hajAra munionI sAthe anazana karI eka mAsa sudhI te pramANe rahyA. kArtika mAsanI kRSNa navamIe bhUla nakSatra hajAra munienI sAthe zailezI dhyAnamAM lIna thaI prabhu avyayapadane prApta thayA. addha lAkha pUrva kumAra vayamAM, aThavAvIza pUrvAga sahita addha lAkha pUrva rAjya pALavAmAM ane aThayAvIza pUrvAge rahita eka lAkha pUrva vratamAM-ekaMdara sarva maLI be lAkha pUrvanuM AyuSya zrI suvidhinAtha prabhunuM hatuM. zrI caMdraprabha prabhunA nirvANa pachI nevuM keTI sAgarepama gayA pachI suvidhi svAmInuM nirvANa thayuM. prabhunuM nirvANa thayA pachI sava idroe eka hajAra munionI sAthe navamA prabhune vidhi yukta zarIrasaMskAra karavA pUrvaka mokSaprAptine anupama mahimA karyo. pachI teo potapotAnA parivAra sAthe svasthAnake gayA. 1 A vIza sthAnake anukrame lakhelAM nathI temaja temAM prakAra bhedathI nAmAMtara paNa rahelAM che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 jI 5 zrI suvidhi svAmInA nirvANa pachI keTaleAeka kALa jatAM huMDAvasarpiNI kALa1 nA doSathI sAdhuone uccheda thaI gayA. pachI jema mA bhraSTa thayelA vaTemArgue khIjA jANItA musApharone mA pUche tema dharmAMnA anna leAka sthavira zrAvakone dharma pUchavA lAgyA. jyAre te pAtAne anusAre dharma kahevA lAgyA, tyAre lAke teenI zrAvakAcita artha pUjA karavA lAgyA; evI rIte pUjA thavAthI dravyAkrikamAM lubdha thaine e sthavira zrAvakoe tatkAla navAM kRtrima zAstro racI temAM vividha jAtanAM moTAM phaLavALAM dAnA pragaTa karyAM. temAM pratidina dravyAkrikamAM lubdha AcAryAM thaIne teoe AlAka tathA paraleAkamAM nizcita mATAM phaLavALAM kanyAdAna, pRthvIdAna, leAhadAna, tiladAna, kapAsadAna, geAdAna, svadAna, rUpyadAna, gRhadAna, azvadyAna, gajadAna ane zayyAdAna vigere vividhadAnAne mukhyapaNe gaNAvyA, ane meATI IcchAvALA temaja duSTa AzayavALA teoe te sarva dAna devA mATe ceAgya pAtra pote che ane bIjA apAtra che ema jaNAvyu. evI rIte lokonI va'canA karatAM chatAM paNa tee leAkeAnA gurU thaI paDathA, vrukSa vagaranA dezamAM eraDAnA vRkSane paNa leAkA vedikA racAve che. evI rIte zrI zItaLa svAmInuM tI pravarttatA sudhI A bharatakSetramAM sarva prakAre tIrthAMccheda rahyo. tethI te vakhatamAM rAtrie ghuvaDa pakSInI jema kaniSTha brAhmaNAe A bharatakSetra upara peAtAnuM ekachatra rAjya calAvyuM. pachI bIjA cha jinezvarAnA ataramAM paNa eTale zAMtinAthanA aMtara sudhI evI rItanuM AMtare AMtare mithyAtva pravatu ane tInA uccheda thavAthI te samayamAM mithyAdaSTiene askhalita pracAra thayA. re Bao Jian Bao Bao Bao Mi Yuan Guan Fang Fang Fang Fang Xian De Xian BWBR ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkA puruSacarite mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIsuvidhisvAmicaritra varNano nAma saptamaH sargaH 7 // You Fang Fang Fu Gong Fang Fu Fang Fu BB Fang Shao Shao BWBBi Bao BN Guan Guan Fa Hu Yue Yue Ceng 1 mahA kaniSTa avasarpiNI te huDAvasarpiNI. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 8 me. zrI zItaLanAtha caritra, caMdranAM kiraNAnI jema kuvalayane bedha karanArA zrI zItaLanAtha prabhunA caraNA tamAne mokSa ApanArA thAo. traNa jagatnI zrotraindriyane zItaLa karanAruM A zItaLa bhagavAnanu` caritra have kIttana karavAmAM Avaze, puSkaravara dvIpAmAM pUrvavidehakSetranA AbhUSaNarUpa vajra nAmanA vijayamAM susImA nAme eka uttama nagarI che. anuttara vimAnavAsIemAMthI jANe koI deva ahIM Avela hAya tevA sarva rAjAomAM uttama padmottara nAme tyAM rAjA hatA. te rAjAnu' zAsana koInAthI ullaghana thaI zakatuM nahIM, ane te sarva prANIo upara kA rAkhatA tethI tenAmAM vIra ane zAMtarasa baMne jANe sAdara hoya tema sAthe rahetA hatA. jema dhanapati pAtAnA bhaMDAranA rakSaNamAM ane tenI vRddhi karavAmAM jAgrata ( udyamavaMta) rahe tema e rAjA aneka nirvighna upAyAthI tene ( dhamane) vadhAratA vadhAratA nitya dharmArAdhanamAM jAgrata rahetA hatA. ' Aje ke kAle A saMsAranA tyAga karU'' evu. ciMtana karatA te rAjA videzI prADuNAnI jema saMsAravAsamAM anAsthAthI (U Mce mane ) rahetA hatA. ema karatAM karatAM cAgya avasara maLye ekAda pASANunA kaTakAnI jema teNe peAtAnA vistArI rAjyane cheADI daI ne tristAgha nAmanA sUrinI samIpe dIkSA grahaNa karI, aticAra rahita tratAne AcaratA evA e subuddhimAna rAjamunie AgamAkata sthAnakAnA ArAdhanavaDe tIrthaMkaranAmaka upArjana karyuM. vividha abhigrahAthI ane tIvra tapeAthI sa AyuSyanu nimana karI prAMte teo prANata nAmanA dazamA devalAkanA adhipati thayA. A ja'dvIpamAM bharatakSetrane viSe lakSmIthI suMdara bhalipura nAme eka zreSTha nagara che. samudranA valaya vaDe ja khUdrIpanI jagati zAbhe che tema cAtarapha AvelI khAInA valayavaDe e nagaranA suvarNa maya killA zAbhI rahelA hatA. sAya kAle bajAranI pa`ktimAM thatI dIvAonI zreNI nagaralakSmInI jANe suvaNaeNnI kaMThI hoya tevI jaNAtI hatI. moTI samR- ddhithI bhuja...gara ane vRMdAraka janAne vilAsa karavAnA sthAna rUpa e nagara bhAgavatIka ane amarAvatInApa sArathIja jANe vaseluM hoya tema jaNAtuM hatuM. te nagaramAM vasatA dhanADhaca purUSaSa utsavamAM jema svajanane jamADe tema pAtAnI dAnazALAomAM bheAjanAthI leAkAne vividha jAtanA bheAjanA jamADatA hatA. te nagaramAM zatruonA maDalane namADanAra dRDhartha nAme rAjA hatA. te samudranI jema AkhA bhUmaDalane vyApIne rahelA hatA. moTA mahiSao paNa tenA guNAnuM varNana karatA hatA; te vakhate jANe potAnA avaguNNAnu varNana karatA hoya tema te adhika adhika lajajA pAmatA hatA. zatruonI pAsethI khalA 1 ca'dravikAzI kamaLa, pakSe pRthvInuM valaya-surAsura manuSyAdi. 2 bhujaMga eTale nAgadeva ane nagarapakSe vilAsI puruSA. 3 vRMdAraka eTale devatA ane nagarapakSe mukhya puruSA. 4 nAga devatAnI nagarI. 5 vaimAnika devatAnI nagarI. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 ju tyAre grahaNa karelI lakSmI yAcakone ApI daI adattAdAna deSanuM jANe te prAyazcitta lete hoya tema jaNAto hato. tenI AgaLa vAraMvAra bhUmi upara AleTatA rAjAe sarvAge bhUminuM AliMgana karIne cirakAle bhUpatipaNAne prApta thatA hatA. meTA vidvAna gurUjano tene lezamAtra jJAnopadeza karatA te paNa te jJAnapadeza, jaLamAM paDelA telanA biMdunI jema te rAjAnA aMtaHkaraNamAM vistAra pAmI jato hato. nadIomAM gaMgAnI jema satIomAM agresara ane hRdayane AnaMda ApanArI naMdA nAme e rAjAne eka paTTarANI hatI. maMdamaMda caraNanyAsathI manaharapaNe cAlatI te rANInI pAse rAjahaMsIo paNa gati zIkhavAmAM jANe tenI ziSyA hoya tevI jaNAtI hatI. e rANI jyAre sugaMdhI mukhazvAsathI kAMI paNa bolatI tyAre tenuM te vacana sugaMdhanA prasArathI bhramarone AkarSaNa karavAnA maMtra rUpa thatuM hatuM. e rUpavatI rANIne tenI potAnI ja upamA ghaTatI hatI, kAraNa ke mahAvapaNAmAM AkAzane bIjI upamA ghaTI zake nahIM. mahArANI naMdA potAnA guNothI daDharatha rAjAnA hRdayamAM jANe daDhapaNathI parovAyelI hoya tema jaNAtI hatI ane mahArAjA daratha e rANInA cittamAM jANe kotarAyelA hoya tema rahelA hatA, ahIM prANata ka95mAM paDyottara rAjAnA jIve vIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karyuM. tyAMthI ravIne vaizAkha mAsanI kRSNa SaSTine divase caMdra pUrvASADhA nakSatramAM AvatAM naMdA devInI kukSimAM te jIva utpanna thaye. te vakhate tIrthakaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvama sukhe sutelA devIe avalokana karyA. pachI mAgha mAsanI kRSNa dvAdazIne divase caMdra pUrvASADhA nakSatramAM AvatAM zrIvatsanA lAMchanavALI ane suvarNanA jevA varNavALA putrane devIe janma Ape. e avasare ATha alakavAsI, ATha UrthalekavAsI, ATha ATha rUcaka dvIpamAM cAre dizAonA parvata para rahenArI, cAra vidizAnA parvata para rahenArI ane cAra rUcaka dvIpanI madhye rahenArI-maLI chappana dikumArIo Asana calita thavAthI tyAM AvI, ane teoe sUtikAkarma karyuM. pachI devatAothI paravarelo zakaidra tarata tyAM AvI prabhune laIne merU parvatanA mastaka para gaye. tyAM prabhune utsaMgamAM laI atipAMDukabalA nAmanI zIlA uparanA ratnamaya siMhAsana upara te beThe. pachI azrutAdika iMdroe samudro, nadIo ane dromAMthI magAvelA jaLavaDe prabhune abhiSeka karyo. tyAra pachI zakra Idra IzAna IdranA meLAmAM prabhune sthApIne pote vikalA sphaTikamaya cAra vRSabhenA gArAmAMthI nIkaLatA jaLavaDe prabhune sanAna karAvyuM, ane divya aMgarAga tathA AbhUSaNAdikathI prabhune arcita karI nIce pramANe stuti karavA lAgyA. he prabhu! IzvAku kSIrasamudramAM caMdrarUpa ane A jaganI mahAnidrAne nAza karavAmAM sUrya samAna evA tame jayavaMtA va. he nAtha ! tamane jovAne, tamArI " stati karavAne ane tamAruM pUjana karavAne mATe mArA zarIramAM anaMta netra, anaMta "jillAo ane anaMta prajAo thAya evI huM IcchA rAkhuM chuM. dazamA tIrthaMkara prabhu! tamArA caraNakamalamAM meM A puSpa sthApana karyA tethI have mane tenuM phaLa saMpAdana " thaI cukayuM che. duHkhanA tApathI pIDAyelA lokone amaMda AnaMda ApanArA evA tame A manuSyalokamAM navIna meghanI jema avatarelA cho. vasaMta RtuvaDe vRkSanI jema tamArA dazanathI Aje sarva prANIo navIna zelAvALA thayelA che. je divase tamArA darzana Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 8 ma "thI pavitra che teja mAre divase che; bAkInA je divase che te mAre kRSNapakSanI rAtri " jevA che. AtmAnI sAthe nityapaNe parovAyelA pANInAM kukarmo ayaskAMta maNithI "loDhAnI jema tamArA darzanAdikathI Aje judA paDI jAo. A lekamAM, svargamAM ke bIje game tyAM rahe to paNa tamane ja hRdayamAM vahana karanAre huM tamAruM vAhana thAuM " evI IcchA rAkhuM chuM." A pramANe dazamA tIrthaMkaranI stuti karIne zakaIke prabhune laI naMdA devI pAse jema hatA tema mUkyA. prAta:kAle prabhunA janmathI harSa pAmelA daDharatha rAjAe kedIone kArAgRhamAMthI mukta karyA ane mATe mahatsava karyo, kAraNake tevA purUSono janma badhA jagatanA mokSane arthe thAya che. prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre rAjAnuM tapta thayeluM aMga naMdAdevInA sparzathI zItaLa thaI gayuM hatuM tethI rAjAe prabhunuM zItala evuM nAma pADayuM. velAdhArI dethI samudranI velAnI jema devakumAree niraMtara sevelA jagatpati divase divase vadhavA lAgyA. anukrame prabhue zizuvaya ullaMghana karI, ane vaTemArgu jema gAmathI nagaramAM pahoMce tema zizuvayamAMthI yauvanavayane prApta thayA. jenI baMne tarapha moTI vela laTakatI hoya tevA vRkSanI jema jAnu paryata laMbAyamAna hAthavALA prabhunuM navuM dhanuSa UMcuM zarIra zebhatuM hatuM. joke prabhu viSayasukha bhogavavAmAM ni:spRha hatA, to paNa hAthI jema pIMDane grahaNa kare tema mAtApitAnI prArthanAthI kulina kanyAnuM pANigrahaNa karyuM, ane pacIza hajAra pUrvanI vaya thayA pachI pitAnI dAkSiNyatAthI prabhue rAjyane svIkAra karyo. apUrva parAkramavALA prabhue pUrvakramathI AvelA rAjyanuM pacAsa hajAra pUrva sudhI vidhithI pAlana karyuM. pachI prabhunuM mana saMsAravAsamAMthI taddana virakata thayuM, eTale tatkAla lekAMtika devatAnAM Asana calAyamAna thayAM. teoe avadhijJAnathI jANyuM ke "jabUdvIpamAM dakSiNa bhara tAddhanI aMdara dazamAM tIrthakara utpanna thayelA che. teo hAla vrata grahaNa karavAne mATe IcchA va che, tethI ApaNe tyAM jaIne te kAryamAM temane preraNA karIe, kAraNake ApaNuM hamezAMnuM te kRtya che." A pramANe vicArI sAravatAdika devatAo brahmakamAMthI tyAM AvI prabhune namaskAra karIne A pramANe vijJapti karavA lAgyA. "he nAtha ! araNyamAM jaLapravAhanI jema A dustara saMsAramAM tIrthano abhAva thayela che, tethI jagat upara kRpA karIne dharmatIrthane pravartAve.' A pramANe kahI lokAMtika devatAo brA devalokamAM pAchA gayA. pachI zItaLanAtha svAmIe sAMvatsarika dAna ApavA mAMDayuM. vArSika dAnane aMte IdranAM Asane calita thayAM eTale teo e AvI zItaLa prabhune dIkSA kalyANaka saMbaMdhI snAtra mahotsava kayo; pachI traNa jagatUnA bhUSaNarUpa prabhue a garAga tathA vastrAbhUSaNa dhAraNa karyo. eka prabhune hAthano Teke Ape ane bIjA Indroe temanI upara cAmarAdi dhAraNa karyA, eTale prabhu caMdraprabhA nAmanA zibikA ratna upara ArUDha thayA. pachI hajAre sura, asura ane manuSyonA parivAra sAthe prabhu pitAne nagaranI bahAra sahasrAbra nAmanA vanamAM AvyA. tyAM AvIne jene mokSagati priya che evA prabhue saMsArasamudrane tarI javAnI IcchAthI pitAnAM sarva AbhUSaNa tatkAla bhAranI peThe choDI dIdhAM. I nAkhelA devadUSya vastrane khabhA upara dhAraNa karatA prabhue prathama pAMcamuSTi vaDe kezane lagna karyo. te kezane kSIrasamudramAM nAkhI AvIne Idra sarva kolAhalane niSedha karyo, ane dvArapALanI jema aMjali joDI prabhanI AgaLa ubho rahyo. eTale mAdha mAsanI kRSNa dvAdazIe pAchale pahore caMdra pUrvASADhA nakSatramAM AvatAM chaztapa jemaNe karyo che evA prabhue eka hajAra rAjAonI sAthe Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavaOM ... 69 sura, asura ane rAjAonI samakSa sarva sAvadya yAganu pratyAkhyAna karyuM arthAt cAritra aMgIkAra karyuM.. teja vakhate temane manaHpa va nAme cAthu' jJAna utpanna thayuM; ane devatA vigere sarve prabhune praNAma karIne pAtapeAtAne sthAne gayA. pachI khIje divase STi nagaramAM punarvasu rAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNuM karyu. tyAM devanAee vasudhArAdi pAMca divya pragaTa karyA, ane rAjAe jayAM prabhu ubhA rahyA hatA tyAM eka suva`pITha racAvI. pachI vividha abhigrahane dhAraNa karatA ane parIsahAne sahana karatA evA prabhu chadmasthapaNe traNa mAsa paryaMta vihAra karI sahasrAmra vanamAM pharIvAra AvyA. tya. pIpaLAnA vRkSa nIce prabhu kAryAtsaga dhyAne rahyA. jagatanA gurU evA prabhue subhaTa jema killA upara caDI zatruone mAre tema zukala dhyAnanA khIjAM pAMcA upara caDI ghAtikanA nAza karyA. tatkAla pASamAsanI kRSNa caturdazIe caMdra pUrvASADhA nakSatramAM AvatAM zItalanAtha svAmIne kevaLajJAna utpanna thayuM. sura asurAe AvIne cAra cAra dvAravALo suvarNa ane rUpAnA traNa gaDhavALu' samAsaraNa racyu'. temAM prabhue pU dvArathI praveza karI tenI madhyamAM rahelA eka hajAra ne eMzI dhanuSa UMcA caityavRkSanI pradakSiNA karI; ane tIzayanama:' * ema uccAra karI ratnasiMhAsana para pUrva mukhe virAjamAna thayA. devatAoe temanA jevAja traNa pratiSi'be viSuvI bIjI traNa dizAmAM sthApana karyA'. pachI mayUrI jema meghagarjanAnI utkaMThA dharAvatA bese, tema manuSya devatA vigere sa" prabhunI dezanA zravaNa karavAnI utkaMThA rAkhIne ceAgya sthAne beThA. te avasare saudhama kalpanA IMdra mastaka vaDe pRthvItaLanA sparza karI zItalanAtha svAmIne praNAma karI joDI A pramANe stuti karavA lAgyA. jila "huM traNa bhuvaneAnA pati ! je puruSa tamArA caraNakamalanA nakhanI krAMtinA jAlarUpI jaLanA pravAhamAM snAna karI karIne peAtAnA AtmAne pavitra kare che teone dhanya "che. sUryathI jema AkAza, haMsathI jema sarAvara ane rAjAthI jema nagara tema tamArAthI "A bhAratakSetra zele che. sUryane asta ane caMdranA uyanA aMtaramAM aMdhakArathI "jema prakAza parAbhava pAme che tema navamA dazamA e prabhunA aMtaramAM mithyAtvathI dharma parAbhava pAmyA che. vivekarUpI lAcana vagaranuM A jagat aMdha thaI jANe digmUDha thayuM "hAya tema sarva prakAre kumArgargAmAM pravarto che. sarva leke bhrAMti pAmIne adhama ne "dhabuddhithI, adevane devabuddhithI ane ane gurUmuddhithI grahaNa kare che. evI rIte A "jagat narakarUpa khADAmAM paDavAne jevAmAM taiyAra thayeluM hatu. tevAmAM ja tenA puNyAyathI svAbhAvika dayAnA samudra evA tame avatarelA che. he prabhu ! jyAM sudhI tamAruM vacana rUpI amRta A leAkamAM prasaryuM nathI tyAM sudhIja A leAkamAM mithyAtva rUpI sa "cirakAla sama thaI pravo che. paNa ghAtikarmanA kSayathI jema tamene kevaLajJAna utpanna "yuM che tema tamArA upadezathI A jagatane mithyAtvanA nAza thaine samaktinI prApti thaze." A pramANe stuti karIne zakrendra virAma pAmyA, eTale zItalanAtha prabhue amRtanA jevI madhura vANIthI A pramANe dezanA ApavA mAMDI A sa`sAramAM sarva padAdi vividha jAtanAM duHkhanAM kAraNa ane kSaNika che, tethI "sa" prANIoe mAkSane mATe prayatna karavA joIe, te meAkSa savar karavAthI thaI zake Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 sarga 8 me "che. sarva A ne je nirodha karavo te saMvara kahevAya che. te saMvara dravya ane bhAvathI be prakAre che. je karma puddagaLanA grahaNane chedana kare te dravyasaMvara kahevAya che, ane jemAM "saMsArahetu kiyAno tyAga thAya te bhAvasaMvara kahevAya che. je je upAyathI je je Azravane "nirodha thAya te te AzravanA nidhane mATe vidvAnoe te te upAya ja ucita che. "te upAya A pramANe-kSamAthI koine, kemalatathiI mAnane, saralatAthI mAyAne ane niHspRhatAthI lebha nirodha kare. asaMyamavaDe unmatta thayelA viSa jevA viSayono "mahAmati puruSe akhaMDa saMyama vaDe nirodha kara. traNa guptiothI traNa vegane vaza karavA, "apramAdathI pramAdane sAdhya kare ane sarva sAvadya gana tyAgathI aviratine sAdhavI "(kabaje karavI). saMvarane arthe udyama karanArA puruSe saddarzanathI mithyAtvane ane cittanI "uttama sthiratAthI raudra sthAnano vijaya kara. jema madhya cokamAM AvelA ghaNuM drAra"vALA gharanA dvAre je ughADA rahe te temAM jarUra rajane praveza thAya che ane praveza "thayela raja neha (cIkAza)nA yogathI tanmayapaNe baMdhAI jAya che; paNa jo te gharanAM dvAra baMdha karI dIdhAM hoya to temAM raja pesatI nathI, tema daDhapaNe baddha paNa thatI nathI. vaLI "jema keI sarovaramAM cAre bAju garanALAM khullAM hoya che te te sarva dvArothI jaLa pesI "jAya che, paNa je te dvAra rUMdhelAM hoya to temAM jarA paNa jaLa pesI zakatuM nathI. temaja kaI vahANanA madhya bhAgamAM chidro hoya che to temAMthI jaLa pasI jAya che, paNa jo te "chidro baMdha karI dIdhAM hoya te temAM jarA paNa jaLa pesI zakatuM nathI. tevI rIte gAdi AzraddhAnuM sarva prakAre rUMdhana karavAthI saMvarathI zobhatA evA jIvamAM karma dravyane praveza thaI zakato nathI. AzrayadvArane nirodha saMvaravaDe thAya che, ane e saMvara kSamA "vigere bhedathI bahu prakAre kahe che, caDatA caDatA guNasthAnomAM jene jene saMvara thAya "te te nAmane saMvara kahevAya che. pAraMgatemAM mithyAtvano udaya baMdha thavAthI je saMvara thAya che te mithyAvasaMvara kahevAya che. dezavirati vigere guNaThANamAM je saMvara thAya che te aviratisaMvara che, apramattasaMyata vigere guNaThANAmAM je saMvara thAya che te pramAdasaMvara kahevAya che. upazAMta meha ne kSINameha guNaThANAmAM kaSAyane saMvara thavAthI te "kaSAyasaMvara kahevAya che. ane aAgI kevaLI nAmanA caudamAM guNaThANAmAM yogasaMvara "saMpUrNapaNe thAya che. jema vahANavaTI chidra rahita vahANavaDe samudranA aMtane pAme che, "tema saddabuddhivALe puruSa upara pramANe saMvayukata thaIne A saMsAranA aMtane pAme che." A pramANenI prabhunI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM pratibaMdha prAmyA. keIe dIkSA lIdhI, ane koIe zrAvakapaNuM grahaNa karyuM. prabhuno AnaMda vigere ekAzI gaNadharo thayA. prabhunI dharmadezanA pUrNa thayA pachI AnaMda gaNadhare dharmadezanA ApI, ane AnaMda gaNadharanI dezanA pUrNa thayA pachI sura, asura ane rezvare prabhune namaskAra karI potapitAne sthAne gayA. te vakhate traNa netravALe, cAra mukhavALa, padmanA Asana para besanAre, vetavaNuM. vALe, pitAnI cAra jamaNI bhujAmAM bIjerUM, mugara, sapAda ane abhayane dhAraNa karanAra ane cAra DAbI bhujAmAM nakula, gadA, cAbuka ane akSasUtrane dharanAro brahma nAme yakSa ane maga jevA nIla varNavALI, meghanA vAhanavALI, be dakSiNa bhujAmAM varada ane pAsane dharanArI ane be vAma bhujAmAM phala ane aMkuza rAkhanArI azokA nAme devI-e baMne dazamA tIrthaMkara zrI zItaLanAtha prabhunA zAsanadevatA thayA. - 1 avirati samyaka daSTimAM. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 3 ju 71 te baMne zAsanadevatA jemanI niraMtara upAsanA kare che evA zItaLa prabhue traNa mAse UNuM pacIza hajAra pUrva sudhI vihAra karyo. eka lAkha sunio, eka lAkha ne cha hajAra sAdhvIo, caudaze cauda pUrva dhArI, sAta hajAra ne basa avadhijJAnI sADAsAta hajAra mana:paryavadhArI, sAta hajAra kevaLajJAnI, bAra hajAra vaikriya labdhivALA, pAMca hajAra ne ATha vAda labdhivALA, be lAkha nevAzI hajAra zrAvake tathA cAra lAkha ne aThThAvana hajAra zrAvikAo-A pramANe zItaLanAtha prabhune vihAra karatAM parivAra thaye. mokSa thavAne kALa prApta thatAM prabhu sametazikhara parvate padhAryA. tyAM eka hajAra munionI sAthe prabhue eka mAsanuM anazana karyuM. Asane aMte vaizAkha mAsanI kRSNa bIjane divase pUrvASADhA nakSatramAM caMdra AvatAM zItalanAtha prabhu te munionI sAthe mekSe gayA. kumAravayamAM pacIza hajAra pUrva, pRthvIne pALavAmAM pacAsahajAra pUrva ane dIkSA paryAyamAM pacIza hajAra pUrvae pramANe ekaMdara zrI zItalanAtha prabhue eka lAkha pUrvanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. zrI suvidhi svAmInA nirvANa pachI navakaTI sAgaropama vyatIta thayA tyAre zrI zItalanAtha prabhuno nirvANukALa thayA. hajAra munionI sAthe zrI zItala prabhu mokSa pAmyA pachI ata vigere idrAe yathAgya temane tathA bIjA munijanono moTI zobhAvALe nirvANagamanane mahimA karyo ane pachI teo pitapatAnA devalekamAM gayA. (BBARI MBA88888888888888888 ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite __ mahAkAvye tRtIye parvaNi zrIzItaLanAthasvAmicaritra vano nAnAma: saH 8 8888888888888888835698 SSSSB zrIsaMbhava prabhRti tIrthakRtAM tRtIye 'STAnAM caritra mahaparva vare'STa sgeN| dhyeyaM padasthamiva vAriruhe'STapatre zuM DaguDjhAyato mavati siddhivarAve che ke samAptaM cedaM tRtIyaM parva // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra parva 4 thuM zrI zreyAMsanAtha caritra zrIzreyAMsaprabhoH pAdAH zreyo vizrANayaMtu vaH / niHzreyasapathAlokadIpAyita nakhAMzavaH // 1 // mokSamArgane prakAza karavAmAM na dIpakanuM AcaraNa kare che evA zrI zreyAMsa prabhunA caraNa tamone zreya Apa. have traNe jagatane pavitra karanAruM ane karmarUpI vallAone kApanAruM zrI zreyAMsa prabhu nuM caritra kahIe chIe. puSkaravara dvIpAddhamAM pUrva videhakSetrane viSe kacchanAmanA vijayanI aMdara kSemA nAme eka uttama nagarI che. tyAM rAjAonA mugaTathI jemanA caraNarUpI kamaLa ghasAyA kare che e nalinI gulama nAma guNothI nirmala rAjA hato. jagatmAM ekaja mahAbhuja ane moTA parAkramavALA e rAjAe potAnA rAjyanA aMge vikala na thAya ema dhArIne potAnA maMtra vicAra) balathI zatruonI lamIne AkarSaNa karanArA maMtrIo rAkhyA hatA, badhA dezane svarganA deza jevA sarva ariSTahita karyo hate, vaitADhaya giri tathA vidyAdharanA nagaranI spardhA kare tevA killAo bAMdhyA hatA, kuberanA paNa sarva bhaMDArene haMphAve tevA khajAna karyA hatA, hAthI, ghaDAo, pAyadala ane rathI pRthvIne DhAMkI de tevuM sainya ekaThuM karyuM hatuM, ane zatruonA hRdayarUpa kSetrane kheDe tevA mitra karyA hatA. vivekathI nirmala manavALo e mahA prAjJa rAjA sArarUpa gaNAtAM zarIra, yauvana ane lakSmIne ane sAra mAnate hate. zuddha buddhivALA e rAjA naThArA bhejanathI divasanI jema ane kuzAthI rAtrinI jema rAjyamAM Asakta thayA vinA kALane nirgamana karate hate. chevaTe dharmabuddhivALA e nRpatie tattva dharUpa auSadhavaDe rAjyarUpa raMgane cheDI daIne vajIdatta munie ApelI dIkSA grahaNa karI. tIvra tapa tapatAM ane parIsahone sahana karatAM e mamatA rahita rAjamuni karmanI jema zarIrane kRza karatA satA vihAra karavA lAgyA. pravacana siddhAMtamAM kahelA addabhakatyAdika sthAnakanA ArAdhanathI temaNe tIrthaMkaranAmakarma daDha rIte upArjana karyuM. avasAnakAle e tapasvI muni zubha dhyAna dharI ane cAra zaraNa levAmAM tatpara thaI mahAzuka nAmanA sAtamAM svargalokamAM gayA. A jaMbudvIpamAM bharatakSetranuM AbhUSaNa ane bhUminuM jANe ratnamaya nupUra hoya tevuM siMhapura nAme nagara che. tyAM AvelA maMdironI ratnamaya bhI to mAM tArAonA pratibiMba 1 paganuM jhAMjhara, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 73. paDe che, tethI te raMgaberaMgI paTanI zobhAne dhAraNa kare che. te nagaranA killAnI mekhalAmAM megha AvI AvIne vizrAma le che, te daSTideSanI rakSAne mATe jANe kAjaLane tilaka karyA hoya tevA jaNAya che. tyAMnA dhanADhaya lokonA gharomAM pharatI strIonA suMdara nupUrazabdovaDe lakSmIdevI haMmezAM saMgItautsava karatI hatI. jyAre varasAda varasato tyAre te nagarInA gRhomAMthI prasaratA jaLanA pravAha ratnone tANI jatA hatA jethI te vakhate ratnAkaranA pravAhanI tulanAne pAmatA hatA. A suMdara nagaramAM yazavaDe vyAsa, bhujaparAkramathI samartha ane viSNunA jevA parAkramavALo viSNarAja nAme rAjA hato. tenAmAM iMdriyajaya nAme e eka uttama guNa hatuM ke je pRthvImAM nAkheluM bIja jema dhAnyarAzine utpanna kare tema guNarAzine utpanna karate hato. praNAma karanAra upara tuSTa thayelI ane zatru upara rUSTa thayelI te rAjAnI dRSTi lakSamIthI ane bhIti (bhaya) nI svayaMvara mAlArUpa thatI hatI. jema gyatAthI dAnadharma ane satya vacanathI vANI zobhe tema ujajavaLa yazathI tenuM parAkrama zobhatuM hatuM. zaurya, gAMbhIrya ane dheryAdika guNonuM, kroDAnuM tathA saMgItanuM te eka sthAna hato. iMdrane jema IMdrANu tema sthiratAnA guNathI jANe bIjI pRthvI hoya tevI svarUpathI prakAzita viSNu nAme tene patnI hatI. te zirISanA puSpa jevA komala potAnA zarIra upara khaganI dhArA jevuM tINu satIvratarUpa AbhUSaNa dhAraNa karatI hatI. jema mahArAjA viSaNu parAkramathI anupama hatA tema te rANI rUpalAvaNyanI saMpattithI anupama hatI. te pitAnI gatimAMja maMda hatI paNa dharmakAryamAM maMda nahotI, ane dehanA madhya bhAgamAM ja tuccha (kRza) hatI paNa Azaya (vicAro) mAM tucha nahotI. paraspara jANe temanuM citta parovAyeluM hoya tema nirvidane krIDA karatA te rAjA ane rANIne paraspara akSaya prIti baMdhAyelI hatI. - A tarapha mahAzukra devalokamAMthI nalinagulama rAjAne jIva potAnuM utkRSTa AyuSya pUrNa karI, jyeSTha mAsanI kRSNa SaSTIe caMdra zravaNanakSatramAM AvatAM tyAMthI cyavIne viSNudevInI kukSimAM avataryo. te vakhate nArakIone paNa sukha thayuM ane traNa jagatamAM udyota thaI rahyo; kAraNa ke tIrthakaronA dareka kalyANakamAM eka kSaNa ema thAya che. te vakhate viSNudevIe tIrthakaranA janmane sUcavane rAM coda mahAsvane mukhamAM praveza karatAM joyAM. prathama svane jANe saMkSepelo zaitADhaya parvata hoya teve zvetavarNI hastI, bIje svapna masya sahita zaradaRtuno megha hoya tevo UMcA gavALA veta RSabha, jANe chatra dharyuM hoya te UMcA pucchavALA kezarIsiMha, jANe bIjI potAnI mUrti hoya tevI abhiSeka thatI lakSmIdevI, jANe pitAno mUttimAn yaza hoya tevI sugaMdhI puSpamAlA, jANe amRtano kuMDa hoya te snA sahita pUrNimAno caMdra, jANe devalokanuM sImaMta ratana hoya tevuM dedipyamAna sUryamaMDaLa, zAkhAo yukta vRkSa hoya tevo capaLa patAkAovALe vaja, jANe kalyANa bhaMDAra hoya tevo pUrNa kuMbha, jANe bIjo padmahada hoya tevuM moTA padmavALuM savara, jANe svarga para caDavAne Icchato hoya tevo uchaLatA mojAvALe samudra, pAlaka vimAnano anuja baMdhu hoya tevuM uttama vimAna, ratnAkaranuM sarvasva heya te ratnapuMja ane moTA maMDalane haranAra nirdhama agni: A pramANe cauda svapna joyAM. 1. nAno bhAI. 10 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 sarga 1 le bhAdrapada mAsanI kRSNa dvAdazIne divase zravaNa nakSatramAM viSNudevIe geMDAnA cinhavALA suvarNavaNuM putrane janma Ape. te vakhate AsanakaMpathI prabhunA janmane jANIne adhelakamAM vasanArI bhegaMkarAdika ATha dikumArIe tyAM AvI. teo tIrthakaranI mAtAne namaskAra karI " tame bhaya pAmaze nahIM' ema kahI potAnA AtmAne jaNAvI sUtikA gRhanI tarapha eka yojana sudhI saMvattaka vAyuvaDe jamInane sApha karIne mAtAnI najIka gAyana karatI ubhI rahI. naMdana udyAna mAMhenA kuTa upara rahenArI hovAthI Urva loka saMbaMdhI meghakarAdika ATha dirkanyAoe AvI devIne praNAma karI pitAne oLakhAvI sugaMdhI jaLa yukta vAdaLa vikuvIne sUtikAgrahanI cAre tarapha eka yojana pRthvI para jaLasiMcana karyuM. pachI puSpavRSTi karIne tathA suMdara dhUpane saLagAvIne viSNudevInI najIka ahaMta guNone gAtI ubhI rahI. pachI pUrva rUcakathI nadattarAdika ATha kumArIe, dakSiNa rUcakathI samAhArAdika ATha kumArIo, pazcima rUcakathI IlAdika ATha kumArIo ane uttara rUcakathI AlaMba daka ATha kumArIe AvIne ahaMtane tathA mAtAne namaskAra karI, pitAne oLakhAvI darpaNa, jhArI, paMkhA ane zveta cAmarane dhAraNa karI pUrvAdika dizAomAM anukrame gAyana karatI ubhI rahI. rUcaka parvatanI vidizAomAMthI citrAdika cAra kumArIe AvI pUrva pramANe namaskAra karI hAthamAM dIpaka laI vidizAomAM gAyana karatI ubhI rahI. rUcaka dvIpamAM rahenArI rUpAdika cAra dikumArIoe tyAM AvI hatI tathA temanI mAtAne namaskAra karI potAne oLakhAvI cAra aMgulathI adhika prabhunA nALanuM chedana karyuM, ane te tyAMja khADe khodI temAM lepana karyuM. te vivarane vajI ratnathI pUrI tenI upara apUrva dhrovaDe nibiDa pIThikA bAMdhI; pachI temaNe sUtikAgrahanI traNa dizAomAM siMhAsana ane catuH zAla sahita traNa kadalIgRho racyAM, ane prabhune hAthamAM tathA mAtAne bhajApara grahaNa karI dakSiNa dizAnA kadalIgRhamAM catu:zAlanI madhyamAM siMhAsana upara sthApana karyA. tyAM zatapAkAdika talathI baMnene madana karI sugaMdhI dravya ane sUkSma pIThIvaDe sukhasparzathI temanuM udvartana karyuM. tyAMthI pUrva dizAnA kadalIgRhanA catuHzAlavALA siMhAsana para laI jaI tyAM gaMdha puSpavALA zuddha jaLavaDe teone snAna karAvyuM. pachI vastra alaMkArAdika paherAvI uttaranA kadalIgRhanA catuHzAlavALA siMhAsana para besADayA. pachI araNImAMthI utpanna karelA agnithI gazIrSacaMdana bALI tenI bhasmathI baMnene hAthe rakSAgraMthi bAMdhI ane parvatanA jevuM AyuSya thAo." ema prabhunA kAnamAM kahIne ranamaya pASANanA be goLA sAmasAmA athaDAvyA. pachI prabhune tathA mAtAne sUtikAgrahamAM laI jaIne temanI pAse teo maMgalika gIta gAvA lAgI tyAra pachI te sarva svasthAnake gaI. eTale idra avadhijJAnavaDe prabhunA janmane jANIne tyAM AvI, pAlaka vimAnavaDe prabhunA sUtikAgrahanI pradakSiNA karI ane IzAna dizAmAM pAlaka vimAnane rAkhI sUtikAgrahanI aMdara praveza karI ahaMtane tathA mAtAne namaskAra karyo. pachI mAtAne avasthApinI nidrA ApI temanI paDakhe prabhunuM pratibiMba mUkI che pitAnA pAMca rUpa vikuvya. eka rUpe prabhune dhAraNa karI bIje rUpe mAthe chatra dharyuM; be bAju cAmara dhAraNa karyA, ane eka rUpe vaja laIne prabhunI AgaLa cAle. kSaNavAramAM merU parvata para atipAMDukabalA zilA upara Idra Avyo. tyAM utsagamAM prabhune rAkhI siMhAsana upara beTho. pachI amyuta vigere nava kalA~dro, camara vigere viza bhavanapatinA Idro, kAla vigere batrIza vyaMtaronA idro ane sUrya tathA caMdra e be jyotiSkanA iMdrA sarve maLIne tresaTha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 sthu iMdro prabhunA janmasnAtrAtsava karavAne tyAM AvyA. temanI AjJAthI tarataja AbhiyAgika devatAoe pUrNa kuMbha vigere upakaraNeA vikrurSyA. pachI acyutAdika sa iMdroe anukrame pavitra tIrthAdakavaDe prabhune snAtra karyuM. 75 chevaTe izAnapatinA utsa`gamAM prabhune besADI zakra IMdre cAre dizAomAM sphATikanA cAra vRSabha vikuryA. teenA zRMgamAMthI ekaThI maLIne paDatI ujajavaLa jaLadhArAvaDe zake IMdre prabhune snAna karAvyu. pachI te sphATikanA vRSabheAne saharI laI zai, caMdanAdikavaDe prabhunu` arcana karI Arati utArIne nIce pramANe stuti karavAnA Ara bha karyA. "6 63 evA he prabhu ! sarva kalyANakAmAM zreSTha tamArU' janmakalyANaka pavitra bhabhakatavA " mane kalyANakArI thAe. he Iza ! tame ne huM keTalu snAtra karAvuM ? tamArU' keTaluM pUjana karu ? ane tamArUM huM keTaluM stavana karU ? mane tamAru ArAdhana karavAmAM tRptija thatI nathI. he prabhu ! tamArA jevA rakSaka thatAM kutIrthikarUpI vyAghrathI trAsa pAmelA A dharUpI vRSabha have A bharatakSetramAM svecchAthI vicarA. he devAdhideva ! Aje sAre bhAgye mArA 66 66 66 hRdayarUpI maMdiramAM tame nivAsa karI tene sanAtha kareluM che. jevI rIte tamArA caraNu. " nakhanAM kiraNA mArA zira AgaLa prasaravAthI mane AbhUSaNarUpa thAya che tevI rIte A 66 mugaTa vigere AbhUSA thatAM nathI. he trijagannAtha ! tamArA guNAnI stuti karatAM mane " je prasannatA thAya che tevI prasannatA cAraNabhATA1 mArI stuti kare tyAre thatI nathI, " tamArI pAse bhUmi upara besatAM jevI mArI unnati thAya tevI unnati saudharmA 66 sabhAnI aMdara siMhAsanapara besatAM thatI nathI. he prabhu ! tamArA jevA svAmInI parata - " tratAmAM lAMbe kALa rahevAne jema huM icchuM chuM tevI rIte mArA rAjayanI svataMtratAmAM rahevAne huM icchatA nathI. " 66 A pramANe stuti karI prabhune laI IMdra mAtAnI pAse AvyeA, ane prabhune mAtAnI pAse mUkI mAtA pAse rAkhela prabhunu pratibiMba tathA avasvApinI nidrA harI lIdhI. pachI zakaiMdra prabhunA sUtikAgrahamAMthI ane iMdro merUpa tathI vidAya karelA sevakAnI jema na'dIzvaraDhIpe thaine pAtapeAtAne sthAnake gayA. prabhune janma thayAnA khabara maLatAM prAta:kAle viSNu rAjAe moTo utsava karyAM, te vakhate jANe eka chatravALA hoya tevA pramAda pravartta vArlAgyA. mAtApitAe zrayakArI divase meTA utsava vaDe karIne zreyAMsa evuM prabhunuM nAma pADayuM. iMdre Adeza karI mUkelI pAMca dhAtrIoe lAlana karelA prabhu, I, sa'cArelA amRtavALA potAnA aMguSTanuM pAna karatA vRddhi pAmyA. prabhu joke traNa jJAnane dhAraNa karatA hatA tApaNu bAlyavayane yAgya evI teo mugdhata! batAvatA hatA, kAraNake sUrya pracaMDa karAvALA che te chatAM te prAtaHkAlamAM peAtAnI praca'DatA batAvatA nathI. sura, asura ane manuSyAnA kumAro sAthe krIDA karatA prabhu rathamAMthI utarIne hAthI upara bese tema zizuvayamAMthI utarI yauvanavaya para ArUDha thayA. prabhunI kAyA e'zI dhanuSa UMcI thai. joke peAtAne sa`sArapara vairAgya vartAtA hatA tApaNu pitAnA AgrahathI rAjakanyAonuM temaNe pANigrahaNa karyuM; ane janmathI ekavIza lAkha varSA gayA pachI pitAnI prAthanAthI prabhue pRthvInA bhAra grahaNa karyAM, jene mahimA akSINu che ane je zreyanA bhaMDArarUpa che evA zreyAMsa prabhue betAlIza lAkha varSI 1 evo jAtanA paNa keTalAka devA hoya che ke jeo IMdranI praza'sA ja karyAM kare che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 sa 1 lA sudhI bhUmaMDalapara zAsana pravartAvyuM. pachI jayAre prabhu sa'sArathI virakata thai dIkSA grahaNa karavAne utsuka thayA tyAre zubha zakunanI jema leAkAMtika devatAoe AvIne preraNA karI. te divasathI iMdranI AjJAthI kubere prerelA ja bhaka devatAoe pUrelA dravyavaDe prabhue vArSika dAna ApavA mAMDayuM. varSa pUrNa thayA pachI iMdrAe AvI jANe ka rUpa zatruonA vijayane mATe hAya tema satvara prabhune dIkSAbhiSeka karyo. pachI divya aMgarAganuM vilepana karI, ratna AbhUSaNAthI suzobhita karI, maMgalika ane divya vastra dhAraNa karAvI, jANe mUrtimAn mAMgalya hoya tevA prabhune sevakanI jema nagna thayelA saudharma ke hAthanA Teko ApyA, ane khIjA IdrA chatracAmara dhAraNa karI temane vIMTAI vaLyA. pachI ratnavaDe nimala evI suMdara kAMtivALI vimaLaprabhA nAmanI zikhikA upara besI, suranarothI paravarelA prabhu sahasrAgra vanamAM padhAryA. tyAM AvI zibikA uparathI utarI AbhUSaNAdikanA tyAga karyA, ane indre AropaNa karelu devadRSya vastra dha upara dhAraNa karyuM . phAlguna mAsanI kRSNa trayAdazIne divase pUrvAntakALe zravaNunakSatramAM caMdranA yoga thaye sate chaThThuM tapa karIne prabhue pAMcamuSTi lAca karyA. prabhunA keza peAtAna uttarIya vastranA cheDAmAM lai zakra ike pavananI jema kSaNavAramAM kSIra samudramAM kSepana karyA. pachI iMdre muSTinI saMjJA karI sarva kolAhala zAMta karyAM, eTale prabhue vizvane abhaya ApanAruM cAritra grahaNa karyuM.... prabhunI sAthe eka hajAra rAjAoe rAjyane tRNunI jema cheDI daIne trata grahaNa karyuM. pachI suraasuronA adhipatie, na dIzvara dvIpamAM zAzvata aMta pratimAonA aThThAiutsava karI pAtapAtane sthAnake gayA. bIje divase siddhArtha nagaramAM naMdarAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNuM karyuM. devatAoe tyAM vasudhArAdika pAMca divya pragaTa karyA, ane naMdarAjAe prabhunA caraNasthAnamAM ratnanI eka pITha karAvI. pachI te sthAnathI pavananI jema pratibadha rahita evA prabhu grAma, khANa ane nagara vigeremAM vihAra karavAne pravarto. A tarapha pUrva mahAvideha kSetramAM ziromaNi pu...harikINI nAmanI nagarImAM sukhala nAme rAjA cirakAlathI rAjya karatA hatA. teNe ucita samaya AvatAM munivRSabha nAmanA sUrinI pAse dIkSA lIdhI, ane utkRSTa tapa tapI mRtyu pAmyA pachI anuttara vimAnamAM utpanna thayA. have rAjagRhI nagarImAM vizvana'dI nAme rAjA che. tenI priyaMgu nAme patnInI kukSIthI eka vizAkhanaMdI nAme putra thayA. vizvanaMdI rAjAne vizAkhabhUti nAme eka laghu badhu yuvarAja che. te buddhimAn, vIrya mAn, vinIta ane nyAyI che. te vizAkhabhUtinI dhAriNI nAmanI strInI kukSIthI pUnA najIka bhavamAM upArjelAM sukRtAvaDe marIcinA jIva putra rUpe avataryA. mAtApitAe tenu' vizvabhuti evu nAma pADayu. dhAtrIoe lAlanapAlana karelA e putra anukrame mATA thayA. samagra kalAkalApanA abhyAsa karI teNe sava guNA prApta karyAM. anukrame zarIranA mUrttimAna AbhUSaNarUpa yauvanavayane te prApta thayA. pachI aneka strIonuM pANigrahaNa karIne jANe pRthvI upara naMdanavana ALyu hoya tevA ghaNA suMdara puSpakaraDaka nAmanA udyAnamAM aMta:puranI sAthe te krIDA karavA lAgyA. ekavAra rAjaputra vizAkhanaMdIne te udyAnamAM krIDA karavAnI IcchA thaI. paNa te udyAna kaDhipaNa vizvabhUti vagaranuM khAlI dekhAyuM nahIM. ekadA vizAkhanaMdInI mAtAnI dAsIe puSpa levAne mATe te udyAnamAM gaI, temaNe tyAM aMtaHpura sAthe vizvabhUtine krIDA karatA 1 bharatayakrInA putra marIci, jenuM vRttAMta pava 1lAnA chaThThA sa`mAM Avelu che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 parva 4 thuM je. te joIne dAsIonA manamAM IrSyA utpanna thaI. tethI temaNe AvIne priyaMgudevIne kahyuM-" yuvarAja vizAkhabhUtino putra vizvabhUtija hAla rAjA hoya ema jaNAya che, bIjo koI rAjA jaNAtuM nathI kAraNake potAnA aMta:pura sAthe te puSpakaraMDaka udyAnamAM hamezAM kIDA kare che, ane ApaNuM rAjakumAra to nivArita thaIne bahAra rahe che." A vacana sAMbhaLI priyaMgu rANI kepa karIne kepagRhamAM jaIne beThA. rAjAe AvIne pUchyuM-"Ama kema karyuM che?" tyAre te bolI-"yuvarAjanA kumAra vizvabhUti ekalA ja puSpakaraMDaka udyAnamAM krIDA kare ane tame chatAM mAro kumAra rAMkanI peThe bahAra ubhe rahe e kevI vAta?" rAjAe kahyuM-"mAnini ! ApaNuM kuLamAM evI vyavasthA che ke jayAM eka krIDA karato hoya tyAM bIjAe praveza kare nahI." rAjAe A pramANe kahyuM to paNa devI priyaMgue te mAnyuM nahIM, tyAre anya upAyane jANanArA rAjAe yuddhaprayANano bherI vagaDAvyA. te sAthe uddaghoSaNuM karAvI ke "purUSasiMha nAmano eka sAmaMta amArI AjJA mAnato nathI, tethI tene jItavA mATe ame prayANa karIe chIe." A khabara sAMbhaLI kumAra vizvabhUti saMbhramathI rAjA pAse AvI kahevA lAgya-zuM huM chatAM pitAjI jAte yuddha karavA prayANa kare che?" A pramANe kahI AgrahathI rAjAne nivAro, vizvabhUti pote mA sainya laI te sAmaMtanI rAjayabhUmi tarapha cAlyA kumArane A sAMbhaLIne te sAmaMta saMbhramathI sAmo Avyo, ane eka sevakanI jema bhakti batAvI pitAnA maMdIramAM temane laI gaye. pachI aMjali joDI "he svAmI! zI AjJA che?" ema kahI hastI, azva vigerenI bheTa dharI ane vizvabhUtinA mananuM teNe raMjana karyuM. kAMIpaNa virodha jovAmAM AvyuM nahIM, eTale vizvabhUti je mArge Avyo hato te mArgeja pAcho vaLe. kAraNake niraparAdhI upara kopa keNa kare? vizvabhUtinA gayA pachI vizAkhanaMdIne rAjAe puSpakaraMDaka udyAnamAM dAkhala karyo. paradezamAMthI pAchA AvIne vizvabhUti pUrva pramANe pharIne te udyAnamAM krIDA ka udyAnamAM praveza karatAM chaDIdAre "kumAra vizAkhanaMdI udyAnamAM che ema kahI tene aTakAvyo. maryAdA ane baMne samudra vizvabhUti tarata tyAM ubhe rahyo. teNe vicAra karyo ke "aho ! kapaTavaDe karIne ja A vanamAMthI vananA hAthInI jema mane bahAra kADho jaNAya che, mATe have huM zuM karuM?" ema vicArI kopa karIne matta hastI jema dAMtavaDe tADana kare tema muSTivaDe teNe eka puSkaLa phaLavALa kaThAnA vRkSa upara tADana karyuM. tenA AghAtathI pahelAM phalothI sarva nIcenI pRthvI AcchAdita thaI gaI; e pRthvIne batAvatA vizvabhUtie chaDIdArane kahyuM-'jo mArA vaDila pitAnI bhaktino aMtarAya na hota to tamArA sarvanAM mastake huM A koThAnI jema bhUmipara pADI nAkhata, paNa je bhogone mATe AvI rIte chetaravAnA upAya karavA paDe che evA sarpanI phaNA jevA bhaMyakara bhegothIja mAre te have sayuM." A pramANe kahI vizvabhUtie tRNanI jema sarva samRddhi cheDI dIdhI. ane saMbhUti muninA caraNa pAse jaI vrata grahaNa karyuM. A khabara jayAre vizvanaMdInA sAMbhaLavAmAM AvyA, tyAre te aMta:pura tathA parivArane laI yuvarAja sahita pite tyAM AvyA; ane sUrinA caraNane namaskAra karI vizvabhUtinI pAse AvI AnaMda rahitapaNe gadgad svare A pramANe kahyuM-"he vatsa ! hamezAM tuM amArI AjJA laIne ja sarva kArya karato hato paNa Aje A kArya te sAhasathI kema karyuM ? zuM amArA bhAgyane kSaya thavA lAgyuM jANIne te ema kayuM? he vatsa ! A rAjyane dhAraNa karavAmAM amArI hamezAM tArA uparaja AzA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sarga 1 le hatI. te AzAne tuM A vakhate akasmAta kema bhaMga kare che? tuM amAre ApattimAM tratA che mATe haju paNa vrata mUkI de, IcchA pramANe bhoga bhogava, ane pUrvanI jema puSpakaraMDaraka udyAnamAM yatheccha krIDA kara." vivanaMdInAM AvAM vacana sAMbhaLI vizvabhUti bolyo-"have mAre bhegasaMpattithI sayuM; kemake A viSaya saMbaMdhI sukha vastutA e du:kharUpaja che. A saMsArarUpa kArAgRhamAM svajananeharUpa taMtuo majabuta pAza jevA thaI paDe che ane potAnI lALavaDe jema kaLIo baMdhAya che tema prANIo temAM moha pAmI baMdhAI jAya che. tethI have mane te bAbata kAMIpaNa kaheze nahIM, huM utkRSTa tapanuM ja AcaraNa karIza. kAraNake te paralokamAM sahAyabhUta thavA mATe sAthe AvanAra che. A pramANene uttara sAMbhaLIne rAjA pazcAttApa karate ghera gaye; ane vizvabhUti munie gurUnI sAthe tyAMthI bIje vihAra karyo. chaThTha aThThama vigere tapa karavAmAM tatpara ane gurUnI sevA karavAmAM udyamavaMta evA vizvabhUti munie anukrame sUtrArthanuM adhyayana karatAM ghaNo kAla nigamana karyo. pachI gurUnI AjJAthI ekala vihArI pratimAne dhAraNa karI grAma, Akara ane nagara vigeremAM ekalA vihAra karavA lAgyA. vividha abhigrahane dhAraNa karatA ane vihAra karatA e mahAmuni ekadA mathurA nagarImAM AvI caDayA. te vakhate e nagarInA rAjAnI kanyA ke je potAnI kuInI putrI thAya tene paraNavAne vizAkhanaMdI moTA parivAra sAthe tyAM Avyo hato. mahAmuni vizvabhUti mAsakSamaNanA pAraNAne mATe pharatA pharatA kumAra vizAkhanaMdInI chAvaNInI pAse AvI caDayA. "A vizvabhUti kumAra ema bolatA keTalAka puruSoe te muni vizAkhanaMdIne batAvyA; tene jovAthI vizAkhanaMdIne te vakhate roSa utpanna thayo. tevAmAM acAnaka eka gAyanuM gaLuM vAgavAthI vizvabhUti muni paDI gayA. tene paDatAM joI vizAkhanaMdIe hasatAM hasatAM kahyuM-kaThAnA vRkSa parathI keThAMne pADavAnuM tArUM bala A vakhate kyAM saMtAI gayuM ?" e vacana bolatA evA vizAkhanaMdIne jeI vizvabhUti muni te vacana amarSavaDe sahana karI zakyA nahIM tethI tarataja te gAyane be zIMgaDAvatI pakaDIne khaDanA pUlAnI peThe AkAzamAM bhamADI. pachI nivRtti pAmI vizvabhUti muni hRdayamAM A pramANe vicAra karavA lAgyA ke "aho ! huM niHsaMga chuM te chatAM paNa reSavALo A vizAkhanaMdI adyApi mAre viSe mAThuM mana dharAve che, tethI A ugra prabhAva vALA tapa vaDe huM AvatA bhavamAM ghaNuM parAkramavALo thAuM." A pramANe teNe niyANuM karyuM. te niyANAnI AlocanA karyA vagara koTI varSanuM AyuSya pUrNa karI, mRtyu pAmIne te muni mahAzuka vimAnamAM utkRSTa AyuSyavALA devatA thayA dakSiNa bharatAddhanI bhUmine jANe mugaTa hoya tevuM UMcA daravAjAovALuM pitanapura nAme nagara che. te nagaramAM kiraNothI jema sUrya zobhe tema guNothI zobhate ripratizatra nAme rAjA che. cha khaMDathI bharatakSetranI jema te rAjA cha guNothI zobhato hato, ane cAra dAMtathI airAvatanI jema cAra prakAranI sAma, dAma. bheda ane daMDarUpa rAjanItithI prakAzano hato. te zauryamAM siMha je, parAkramamAM hastI jeva, rUpamAM kAmadeva je ane buddhimAM bRhaspati jevo hato. pRthvIne sAdhavAmAM pragaTa parAkramavALA te rAjAnA buddhi ane parAkrama be bhujAnI jema paraspara eka bIjAne zobhA ApatA hatA. e rAjAne zarIradhAriNI jANe pRthvI hoya tevI kalyANanA sthAnarUpa bhadrA nAme eka paTarANI hatI. e rANI patibhaktirUpa kavacane dhAraNa karI, paheregIranI jema jAgrata rahI, ratnanA nidhAnanI jema Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 parva 4 thuM hamezAM pitAnA zIlanI rakSA karatI hatI. netrarUpa dIpakanI jANe amRtamaya vATa hoya, zarIradhArI jANe rAjyalakSamI hoya ane mUrtivatI jANe kulavyavasthA hoya tevI te niraMtara prakAzatI hatI. ekadA prathama kahela sabalano jIva anuttara vimAnamAMthI cavIne te mahAdevInI kukSimAM avataryo. te vakhate sukhe sutelA mahAdevIe rAtrinA chellA pahore balabhadranA janmane sUcavanArAM cAra mahAsvapno joyAM. te vakhate utpanna thayelA paramAnaMdathI parAbhava pAmIne dUra gaI hoya tema tenI nidrA jatI rahI, eTale rANIe te vamanI vAta rAjAne A pramANe jaNAvI -"he svAmin ! Aje rAtre prathama sphaTika mahinA je ujajavaLa cAra dAMtavALe hastI vAdaLAnI aMdara caMdra praveza kare tema meM mArA mukhamAM praveza karato jo. pachI zaradu RtunA vAdaLAthI jANe banAvelo hoya tevo nirmala kAMtivALe, UMcA koDhavALo ane sarala puMchaDAvALe eka garjanA karato vRSabha joyo. pachI dUra prasaratA kiraNonA aMkurAothI jANe dizAone karNAbhUSaNa racato hoya te caMdramA je; ane chevaTe jemAM bhamarAo madhura guMjArava karI rahyA che evA vikasita kamaLothI jANe zata mukho vaDe gAyana karatuM hoya tevuM eka pUrNa sarovara joyuM. he nAtha ! A svamAonuM mane zuM phala thaze te tame kaho. kAraNa ke sAmAnya janane uttama svamanuM phala pUchavuM paNa gya nathI." rAjAe kahyuM- "he devi ! lakSmIthI devanA jevo ane lokottara balavALe tamAre balabhadra putra thaze." pachI sukhe sukhe garbhane nirvAha karatAM anukrame pUrva dizA jema sUryane janma Ape tema bhadrAdevIe pUrNa samaye zveta varNavALA, moTI bhujAvALA ane eMzI dhanuSya zarIravALA putrane janma Apyo. cakaratna utpanna thatAM jema cakravatI mahotsava kare tema patrarana utpanna thatAM mahArAjAe meTA ADaMbarathI mahotsava karyo. pachI zubha divase zubha rAzino caMdra thatAM rAjAe moTA utsavathI putranuM acala evuM nAma pADayuM. nIvaDe vRkSanI jema divase divase zarIranI kAMtine adhika adhika vistAro e bAlaka dhAtrIothI vRddhi pAmavA lAgyo. e acala kumAra jamyA pachI keTale eka kAla game tyAre ketakI jema puSpane dhAraNa kare tema bhadrAdevIe pharIvAra garbha dhAraNa karyo. pUrNa kALa thatAM gaMgA jema kamalinIne janma Ape tema devIe sarva lakSaNa e saMpUrNa evI eka putrIne janma ApyuM. rAjAe mRganAM baccAM jevA netravALI e caMdravadane putrInuM mRgAvatI evuM nAma pADayuM. tApasanA ullaMgamAM mRgalInI jema le-kAnA utsavamAM saMcAra karatI e mRgalecanA bAlA niviMdana vadhavA lAgI. e bAlikAne karI upara besADI gharanA AMgaNAmAM vicaratI evI dhAtrIe ratnanI putaLIthI jema gharanA thAMbhalAo zobhe tema zebhatI hatI. anukrame bAla avasthAnuM ullaMghana karI e mRgAvatI kAmadevane jIvana ApanAra ane zarIranI lakSamIne vizeSa karanAra evA yauvana vayane prApta thaI. tenuM mukha bhrakuTInA miSathI jANe caMdranuM daMtapatra hoya tevuM zobhavA lAgyuM; bhamarA sahita kumuda puSpa hoya tevA tenA kRSNa dhavala netra robhavA lAgyAM. tene kaMTha jANe mukharUpa kamalanuM nA hoya te suMdara dekhAvA lAgyo. saraLa AMgaLIvALA tenA baMne hAtha kAmadevanA jANe be bhAthA hoya tevA jaNAvA lAgyA. zarIranI lAvaNyarUpa saritAnA jANe cakravAka pakSI hoya tevA stana thayA. jANe stananA bhArane zrama lAgavAthI hoya tema tenuM udara kRzatAne pAmyuM. kAmadevane krIDA karavAnI jANe vApikA hoya tevI tenI gaMbhIra nAbhi jaNavA lAgI. ratnAcaLanI jANe taLeTI hoya tevI moTI nitaMbanI bhIta dekhAvA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 1 lA lAgI. kadInA staMbhanA jevA krame karI vartulAkAra urU zAbhavA lAgyA, ane jANe UcI nAlavALA e kamaLa heAya tevA sarala jaghAvALA caraNa jaNAvA lAgyA. A pramANe navIna cauvananI lakSmIthI jenA dareka aMga vibhakata thayelA che evI e mRgAvatI jANe vidyAdharIenI adhiSThAtrI devI hoya tevI ze|bhavA lAgI. jema jema mRgAvatInI yauvanAvasthA vadhatI gaI, tema tema bhadrAdevIne tenA varane mATe ciMtA paNa vadhavA lAgI. ekdA bhadrAdevIe ' mArI mAphka rAjAne paNa AnA patine mATe ciMtA thAe' ema dhArIne mRgAvatIne rAjAnI pAse mAkalI. tene joine kAmadevanA khANathI vidhura baneleA rAjA 'A putrI che' ema jANe na jANatA hoya tema hRdayamAM ciMtavavA lAgyA--" ahA ! traNa jagatnI strIone vijaya karavAmAM pravINa evu A strInuM sauMdarya kharekhara kAmadevanuM vijayI astra che. bhUmi ane svarganuM sAmrAjya maLavu sulabha che, paNa A hRdayavallabhA khAlA ( strI ) maLavI ghaNI durlabha che. sura, asura ane narapatienA puNyathI paNa adhika ane sekaDA janmAMtaramAM upajelAM mArAM puNyAthIja mane A khAlA prApta thaI che.'' A pramANe vicArIne ripupratizatru rAjAe madhura AlApe khelAvI e prANavazrvabhA khAlAne tarata utsa'gamAM besADI, sparza, AliMgana ane cu'manathI anurAga batAvIne pachI te suMdarIne vRddha kaMcukIonI sAthe rAjAe aMtaHpuramAM mAkalAvI dIdhI. pachI leAkApavAdathI khacavAne mATe ekavAra rAjAe adhikArI varga sAthe purajAne khAlAvIne A pramANe pUchyuM"mArI bhUmimAM, gAmamAM, gharamAM ke koi bIjA sthAnamAM ratna utpanna thAya te konuM gaNAya te tame kaheA,' lAkoe kahyuM-"tamArI bhUmimAM je ratna utpanna thAya tenA svAmI thavAne tame cAgya che, bIjA koIpaNa yAgya nathI." evI rIte traNavAra nirNaya karAvIne pachI peAtAnI mRgAvatI kanyA batAvIne pharIvAra kahyuM-A mArUM kanyAratna che, tene huM tamArI AjJAthI paraNIza." AvAM rAjAnAM vacanathI nagarajanA lajajA pAmI peAtAtAne ghera gayA. pachI rAjA gAMdhava vivAhathI pAtAnI putrIne paraNyA. rAjA peAtAnIja putrInA pati thaye tethI pRthvI upara tenuM prajApati evuM nAma prakhyAta thayu'. sarva leAkamAM upahAsya karavA cegya ane ghaNI lajjA pamADanArUM AvuM pAtAnA patinuM navIna kulakala`ka sAMbhaLI bhadrAdevI ghaNI lajjA pAmI. 8. pachI pAtAnA acala kumArane sAthe laI te dakSiNa dezamAM cAlI gaI. kAraNake jyAM dunAnA mheNAnAM vacanA na sAMbhaLavAM paDe te deza ja uttama samajavA. jANe navA vizvakarmA hoya evA e acala kumAre e dezamAM peAtAnI mAtAne mATe mAhezvarI nAme eka nagarI vasAvI, pachI kubere jema ayeAdhyAne dhanathI pUrI hatI tema acala aladeve e nagarIne bIje ThekANethI lAvI lAvIne dhanavaDe pUrI dvIdhI. pachI teNe kulIna pradhAne ane AtmarakSaka sevakonI saMbhALa nIce jANe mUrtimAna pUradevI heAya tevI pAtAnI mAtAne te nagarImAM rAkhyAM. strIonuM zirAratna bhAdevI paNa zIlarUpI alaMkArane dhAraNa karI devapUjAdika SaT karmamAM tatparaNe te nagarImAM rahevA lAgyA. pachI bhaktimAna evA acala kumAra potanapura nagaramAM potAnA pitA pAse AvyA. jevA tevA pitA paNa satpurUSone pUjya che, acala kumAra pUrva pramANeja pitAnI sevA karatA tyAM rahyo. vidvAnA pUjyapurU SanA caritranI carcA karatA nathI. have caMdrane rAhiNInI jema rAjAe te mRgalAcanA mRgAvatIne paTarANInI paDhavIe sthApana karI, keTalAka kALa gayA pachI vizvabhUti munineA jIva mahAzukra devalAkathI cavIne Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 4 tha te mRgAvatInI kukSimAM avataryAM. rAtrine pAchale paheAre vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta svapra mRgAvatI devIe sukhe sutAM sutAM joyAM. pahele svapne kukumanI jevI arUNa kesarAvALA, caMdranI rekhA jevA tIkSNa nakhavALA ane cAmaranI jevA pucchane dhAraNa karanArA yuvAna kesarIsiMha joyA. bIje svapna jemanA hAtha (zuDha )mAM kSIrAdake bharelA kuMbha che evA e hastIethI jene abhiSeka thAya che evA padmAsanapara beThelA lakSmIdevI joyA. trIje svapne mahA aMdhakArane vidAratA, rAtrine divasa karatA ane ugra tejane prasarAvatA sUrya joyA. ceAthe svapne svaccha ane svASTi jalathI bharelA, mukhapara pu'DarIka kamalAthI arcita thayelA ane suvaNaeNnI ghaTA tathA puSpanI mALAvALA kuMbha joyA. pAMcame svapne aneka jAtinA jalacara prANIothI bharelA, ratnAnA samUhathI prakAzatA ane gaganamAM kallAlane uchALatA samudra joyA.chaThThuM svapna pAMcavaNanA maNienI kAMtinA prasarathI AkAzanA AMgaNAmAM iMdradhanuSyanI zAbhAne vistAratA ratnaneA rAzi jovAmAM AvyA. sAtame svapne javAlAthI AkAzane pavita karatA ane dRSTine AleAkavaDe sukha ApatA nima agni jovAmAM AvyeA. 81 A pramANe sAta svasa joi mRgAvatI jAgI, ane teNe rAjAne te vArtA jaNAvI. rAjAe kahyuM- devi ! A svasathI tamAre addha cakrI ( vAsudeva ) putra thaze.' prAtaHkAle rAjAe nimittiyAne khelAvIne paNa pUchyuM, tyAre teee paNa svanuM phUla teja pramANe kahyuM. buddhivAna puruSAnA khelavAmAM phera paDatAja nathI. garbha samaya pUrNa thayA tyAre devIe sarva lakSaNAthI lakSita e'zI dhanuSa UMcA zarIravALA ane kRSNa vaNu vALA eka putra prasabyA, tevakhate dizAe prasanna thaI. pRthvI ullAsa pAmI, ane rAjAnA mananI peThe sarva janA harSa pAmyA. gopAla jema vADAmAMthI gAyAne cheDe tema ha pAmelA ripupratizatru rAjAe pUrve keda karelA puruSone kArAgAramAMthI cheDI mUkayA. AvanArI vAsudevapaNAnI lakSmIne jANe te agAuthI sthAna karI ApatA heAya tema kAmadhenunI jema yAcakAne IcchAnusAra dAna ApavA lAgyA. leAkeAmAM paNa putravivAhanI jema te rAjaputranA janmanA moTo utsava pravartI rahyo. hAthamAM maMgalika vastuo laine saubhAgyavatI strIe rAjamadiramAM AvavA lAgI. tyAM na samAvAthI temanA paraspara saMgha vaDe gAmamAM paNa meATI bhIDa thaI paDI. rAjagRhanI jema zahe 2mAM paNa ThekANe ThekANe tAraNa khAMdhavAmAM AvyAM, ane sthAne sthAne saMgIta pravartI rahyAM. putranA pRSTha upara traNa vaza joine rAjAe meATA utsavathI tenuM tripRSTa evuM nAma pADayuM. dhAtrIoe lAlanapAlana karelA ane acala khaladevanI sAthe krIDA karatA tripRSTa kumAra dhIme dhIme vadhavA lAgyA. mAvatanI pachavADe bALahastInI jema AgaLa cAlatA alabhadranI pachavADe paganA ghugharA vagADato e tripRSTa kumAra krIDA karavA lAgyA. yogya vaya thatAM daNa jema pratiSi`khane grahaNa kare tema e mahAprAna kumAre upAdhyAyane sAkSIbhUta karI lIlAmAtramAM sa` kaLA grahaNa karI lIdhI, anukrame kavaca dharanAra ane dRDha vakSasthalavALA e mahAbhuja kumAra, jo ke anuja hatA tApaNu jANe alabhadranA vayasya ( mitra ) hAya tema dekhAvA lAgyA. aMtara rahita nitya krIDA karatA e bane bhAI jANe mUrttivaMta zukala ane kRSNapakSa hoya tema zAbhavA lAgyA. nIla ane pILAM vastrane dhAraNa karanAra ane tADa tathA garUDanA cinhavALA te ane bhAI jANe suvarNagiri tathA aMjanagiri hoya tevA zeAbhatA hatA, te baladeva ane vAsudeva krIDAthI cAlatA tApaNu 11 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 le tenA caraNanyAsathI vApAtanI jema pRthvI kakaMpAyamAna thatI hatI. puruSAmAM gajendra samAna te ane bhAi jyAre hAthI upara caDatA tyAre te prauDha hAthIe paNa kuMbhasthaLa upara temanA hastataLanuM AsphAlana sahana karI zakatA nahIM. krIDA karatA teo peAtAnI praca'Da bhujAe jyAre parvatanA zikharapara AghAta karatA tyAre te moTA parvatanA zikharo paNa eka rAphaDA jevA thaI paDatA. e kha'ne kumAra moTA daityAdikathI paNa bhaya pAmatA nahIM teA khIjAnI zI vAta karavI ! nirbhika evA teo je koi tene zaraNe Avatu tene zaraNu ApatA. paraspara atyaMta sneha hovAthI acala kumAra vinA triSTa kumAra ane trikumAra vinA acala kumAra ekalA rahetA nahI.. jANe e zarIra ane eka AtmA hoya tema te sAtheja pharatA hatA. 82 A tarapha ratnapura nagaramAM macugrIva nAme rAjAnI nIlAMjanA nAme rANInI kukSIthI andhazrIva nAme prativAsudeva utpanna thayA hatA. e mahAbhuja eMzI dhanuSanA zarIravALA, navIna meghanA jevI kAMtivALA ane cArAzI lAkha varSanA AyuSyavALA hatA. moTA hastIenA kuMbhasthalAne phADI nAkhatAM chatAM paNa jema siMhanI kaMDU zAMta thAya nahI' tema aneka zatruone phUTavAthI paNa te azrvazrIva prativAsudevanI bhujAnI kaDUta zAMta thatI naheAtI. e mahAbAhu ane parAkramI vIra rasagrAmamAM evA kutuhalI hatA ke yuddha karatA zatruothI jevA prasanna thatA tevA zatruonA namra thavAthI prasanna thatA nahIM. teneA pratApa varUNAstranI jema zatruonI strIenA netrakamaLamAMthI azrujaLanu AkarSaNu karIne varasAvatA hatA. tenA hAthamAM dizAonA cakrane AkramaNa karanArU eka cakra hatuM, ke je zatruene utpAta karanAra bIjo sUrya hAya tevu jaNAtuM hatuM. moTA rAjAe, hRdayamAM pesIne paNa e prativAsudeva ApaNane viradhI jANI haNe nahIM evA bhayathI manathI paNa tenI abhakti ciMtavI zakatA nahotA. yAgI purUSo jema paramAtmAne bhUle nahIM tema sarva rAjAe koI divasa paNa tene potAnA hRdayamAMthI bhUlI jatA nahAtA. te azvatrIva prativAsudeve potAnA parAkramathI jemAM vaitADhaya paryaMta AghATa zIlAmaya staMbharUpa che evA A bharatakSetranA traNa khaDa svAdhIna karI lIdhA. temaja vidyAdharAmAM paNa uttama evAe prativAsudeve jANe vaitADhaya paryaMtanI be bhujAe hoya tevI vidyAdharAnI e zreNIe vidyA ane parAkramathI parAjIta karI lIdhI. mAgadha, prabhAsa ane varAdAma tIrthanA adhipatioe peAtAnA rAjA hoya tema bheTo dharIne tenuM arcana karyuM. sALahajAra mugaTabaddharAjAe tenA ugra zAsanane mugaTanI jema potAnA mastakapara dhAraNa karavA lAgyA. AvI rIte e moTA bhujavALA prativAsudeva eka chatra sAmrAjyane bhAgavatA kALane nirvAha karI pRthvImAM iMdranI jema rahevA lAgyA. eka divase svecchAe krIDA karatA azvagrIva rAjAne akALe AkAzamAM utpAtakArI megha utpanna thAya tema hRdayamAM ciMtA utpanna thaI ke " dakSiNAddha bharatakSetramAM je koi rAjAe che te te sarve samudramAM patAnI jema mArI bhujAnA khalamAM magna thaI gayelA che; tathApi pRthvImAM eka malla jevA, mane mAranAra, mRgAmAM kezarIsi'hanI jevA, koi rAjAne putra utpanna thaze kharA ? A jANavuM jo ke azakaya che tApaNu mAre jANavu joie." AvA nizcaya karI teNe akhiMdu nAmanA eka nimittiyAne dvArapAladvArA khelAvyA. rAjAe pAtAnA vicAra tene pUchyA, eTale te olyA "he rAjA ! pApa zAMta thAo. A amaMgalika vacanaja vinAza pAme. 1 yuddha karavAnI icchArUpa kharaja. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parve 4 thuM 83 A sarva jagane vijaya karanArA evA tamAre aMta lAvavAne yamarAja paNa samartha nathI te manuSyomAM e bIje ka pAmara tamAre vadha karanAra thaI zake ?" pharIthI azvagrIve kahyuM-"are nimittijJa ! arthavAda choDI daIne je yathArtha hoya te kahe, Ata purUSo cATu vacana bolatA nathI. " A pramANe prativAsudeve jyAre ghaNuM AgrahathI pUchayuM tyAre te mukhya nimittiyAe lagnAdika vicArIne skuTAkSare kahyuM--" he rAjA ! tamArA caMDavega nAmanA dUtane je parAbhava karaze ane pazcima dizAnA aMta upara rahelA siMhane je mAraze te tamAre paNa vadha karanAra thaze." nimittiyAnI AvI vArtA sAMbhaLIne meghanI garjanAthI pravAsInI jema azvagrIva rAjA glAni pAmI gaye, paNa uparathI kRtrima pUjA karI te nimittiyAne zatrunA dUtanI jema vidAya karyo. tevA avasare eka yuvAna kezarIsiMhe pazcima dezane ujaDa karyAnA khabara AvyA, eTale rAjAe te siMhanA vadhA karanAra purUSane jANavAne mATe te pradezamAM zALinA choDa vavarAvyA; ane te zALAnI rakSAne mATe soLahajAra rAjAone rahevAnI AjJA karI. te rAjAo anukrame zastradivaDe sannadvabaddha thaI tyAM jaIne govAla jema gAyothI kSetranI rakSA kare tema kezarIsiMhathI te zALikSetranI rakSA karavA lAgyA. eka vakhata prativAsudeva sabhAmAM AvI pitAnA amAtya, senApati ane sAmaMta vigere sabhAsade pratye kahevA lAgyuM ke mArA sAmaMta rAjAomAM ane senAnIo vigeremAM hAla asAdhAraNa parAkramavALe ke mahAbhuja kumAra che ke nahIM?" teoe kahyuM "he deva ! sUryanI AgaLa keNa vadhAre tejasvI hoya, pavananI pAse kaNa parAkramI hoya, garUDa karatAM kono vega vadhAre hoya, merU parvata AgaLa konI gauravatA hoya, ane samudra karatAM keNu vadhAre gaMbhIra kahevAya, tema mahAparAkramI evA ApanI pAse ko purUSa vizeSa parAkramI gaNAya ?' rAjAe kahyuM-"tamAruM A vacana cATu vacana che, vAstavika nathI. hamezAM balavAna puruSo thI paNa balavAn puruSe rahelA hoya che, ane tethI ja A pRthvI bahuratnA kahevAya che." tevAmAM suMdara lacanavALe eka maMtrI bRhaspatinI jema skuTa ane yathArtha vANIthI bolI uTha"he rAjedra! A pRthvI upara prajApati rAjAnA deva jevA be kumAre che, teo sarva manuSyavIne tRNa jevA gaNe che." maMtrInAM AvAM vacana sAMbhaLI tatkALa rAjAe sabhA visarjana karI, ane caMDavega nAmanA potAnA eka dUtane kaI matalaba samajAvI prajApati rAjAnI pAse mokalyA. e dUta sArA sArA rathIo ane zreSTha ghoDezvArone sAthe laIne pitAnA rAjAnA tejanI jema pitanapura nagare AvI pahoMcyA. tyAM prajApati rAjA sarva alakArathI vibhUSita thaIne jalajaMtuo sahita varUNanI jema acala tathA tripRSTa kumAra, sAmaMta rAjAo, senApatie, moTA amAtya ane purohita, pramukha mAnya purUSe temaja pradhAna pura nI sAthe mahartika devanI jema sabhA bharIne beThe hatuM, ane niHzaMkapaNe saMgIta karAvate hate. e saMgItamAM vicitra aMgaceSTA ane aMgahAra pUrvaka suMdara nRtya thatuM hatuM, dhvani karatA mRdaMganA ghoSathI AkAza tathA guphAne bhAga gAjI rahetuM hatuM, gAyananA spaSTa udgArathI madhura vINAne jIvana maLatuM hatuM, grAma tathA rAga rAgaNIne pragaTa karanArI vINA zrutione vyakta karatI hatI, ane tAlane anusarIne gAyanane AraMbha thatuM hatuM. te vakhate dvArapAle jenI gatine aTakAvI zakyA nahIM e caMDavega dUta vIjaLInA jhAtkAra jematatkAla saMgItasabhAmAM dAkhala thaye. prativAsudevanA dUtane akasamAtuM Avela jeI sAmaMtarAjAo sahita 1 khuzAmatanuM vacana. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 saga 1 le prajApati rAjA paNa saMbhrama pAmyA, ane svAmInI jema e svAmInA dUtane paNa sabhrama sahita mAna ApavAne mATe ubheA thayA. mATA satkAra sAthe tene Asanapara besADayeA. pachI rAjAe tenA svAmInA sarva khabara pUchyA. avasara vagara vIjaLInA jovAthI jema AgamanA adhyayananA bhaMga thAya? tema e kRtanA avasara vagara AvavAthI sa`gItaneA bhaga thayA. sa saMgIta karanArAe peAtapeAtAne sthAne cAlyA gaya!. kAraNake jyAre svAmInuM citta vyagra thAya che, tyAre kalAvAnane pAtAnI kalA batAvavAnA avakAza rahetA nathI." te vakhate saMgItanA raMgane bhaMga karanAra te dUtane joine tripRSTa kumArathI te sahana thayuM nahIM, tethI teNe peAtAnI paDakhe rahelA kAI puruSane pUchyu - are ! samayane nahIM jANanAra A purUSa rUpI pazu kANu che ke jeNe peAtAnA AgamananI khabara ApyA vagara pitAjInI sabhAmAM praveza karyA ? ene joine pitAjI sa'bhramathI kema sAmA umA thayA ? ane tene praveza karatAM chaDIdAre kema aTakAvyA nahIM ? " A pramANe jyAre tripRSTa kumAre pUchyuM, tyAre te purUSa khelyA " e rAjAdhirAja hayagrIva mahArAjAne dUta che. A trikha`Da bharatakSetramAM jeTalA rAjAe che te sarve mahArAjAnA kaiMkara che, tethI tamArA pitA tenA dUtane mAna ApavAne sAmA uDayA ane tethIja ucitane jANanAra dvArapAle tene aTa kAvyA nahI.. kAraNake e mahArAjAnA zvAnaneA paNa parAbhava karI zakAya nahIM teA puruSanA teA kemaja karI zakAya ? A kRta hayagrIva rAjAnA mAnIteA che, ane ene prasanna karavAthI mahArAjA hayagrIva paNa prasanna thAya che. A dUtanA prasAdathIja rAjAonAM rAjye AkhAdvImAM che. A kRtanI avajJA karIne tene khIjavyeA hAya teA te mahArAjA paNa khIjAya che, kAraNake rAjAe dUtanI dRSTine anusAreja pravo che. jyAre yamarAjanI peThe duHsaha mahArAjA hayagrIva khIjAya tyAre rAjAe jIvavAne paNa asama che teA pachI rAjyanI teA vAtaja zI karavI ! '' A pramANe sAMbhaLIne tatkAla tripRSTa kumAra bAlyA--"A jagamAM amuka svAmI ke amuka sevaka evA niNaeNya heAtA nathI; e sAta peAtAnI zakitane AdhIna che. huM vANI mAtrathI hamaNAM kAMi kahetA nathI; kAraNake peAtAnI prazaMsA karavI ane bIjAnI niMdA karavI e satpuruSone lajjA pamADanAra che, tathApi samaya prApta thaye mArA pitAnA tiraskAra karanAra e hayagrIvane parAkramavaDe chinnagrIva karI ( grIvA chedI ) bhUmipara pADI nAkhIza. huM sevaka ! jyAre pitA ene vidAya kare tyAre tuM mane khakhara Apaje jethI huM tene cAgya haze te batAvI ApIza." AvAM tripRSTa kumAranAM rAja viruddha vacana paNa te puruSe svIkAryAM; kAraNake sevakAe rAjAnA putrane paNa rAjAnI pramANe ja mAnavo joie. pachI caDavega te, pAtAnA jema koi adhikArapara nimelA sevaka hoya tema prajApati rAjAne uddezIne keTalAeka rAjaprayAjana kahI sabhaLAvyAM. rAjAe te sarve mAna pUrvaka kabula karyAM ane bheTa vigere AgaLa dharIne caMDavegane vidAya karyo. parivAra sahita rathamAM besI e dbhUta prasanna thai pAtanapuranI bahAra nIkaLI peAtAnI nagarI tarapha cAlyA. tene ravAne karyAnA khabara jANIne mahA khalavAna tripRSTa kumAre AgaLa jai, pavana sahita dAvAnala jema vaTemArgune aTakAve tema tene aTakAvyA; ane kahyuM ke "re dhITha ! pApISTa ! duSTa ! pazu ! tuM dUta chatAM rAjAnI peThe kema pravo che? he mUkha ! jevI rIte te sagItaraMganA bhaMga karyAM, tevI rIte bIjo maravAne na icchatA kayA sacetana pazu paNa kare ? eka sAdhAraNa gRhasthane ghera rAjA Ave te paNa te pote pahelAM khabara ApIne pachI praveza kare, evI vidvAnAno nIti che; te chatAM 1 akALe vidyut thAya teA anadhyAya pALavA paDe. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 85 tuM jANe pRthvI phADIne nIkaLe hoya tema akasmAta sabhAmAM kema AvyuM? joke sarala svabhAvavALA mArA pitAzrIe tAruM avinItapaNuM chatAM tAre satkAra karyo paNa te phegaTa karyo che. he duSTa ! je zakitathI tuM durvinIta thayelo che te tArI zakita have prakAza kare; nahIM to A tArA anyAyarUpa vRkSanuM phala to huM tane hamaNuMja batAvuM chuM." A pramANe kahIne tripRSTa kumAra muSTi ugAmI tene mAravA jAya che, tevAmAM samIpa rahelA acalakumAre (baladeve ) najIka AvI aTakAvIne A pramANe kahyuM-"he kumAra ! basa karo, e nararUpI kIDAnI upara prahAra karaze nahIM. Akroza karanArA paNa ziyALIAnI upara kezarIsiMha prahAra kare nahIM. dUta kadi avaLuM AcaraNa kare to paNa e vadha karavAne gya nathI. vaLI virUpa belanAre paNa brAhmaNa brAhmaNyatAne lIdhe vadha karavA gya nathI. tethI A kaThora puruSanI uparathI krodhanuM saMharaNa karo. hastInA daMtaghAtanuM sthAna eraMDanuM vRkSa nathI." A pramANe acala kumAre kahyuM. eTale vipRche hAthI jema potAnI suMDhane saMkece, tema ugAmelI muSTine pAchI saMkecI potAnA subhaTone AjJA karI ke "saMgItanA raMgane bhaMga karanAra A pApI dvatanuM jIvita vinA bIjuM badhuM harI lyo." pachI kumAranI AjJAthI gharamAM peThelA zvAnanI jema subhaTae yaSTi muSTi vigerethI tene ghaNo mAra mAryo, ane pachI vadhasthAna upara laI gayelA vadhya puruSanI pAsethI jema ArakSako laI le tema tenuM sarva alaMkArAdika laI lIdhuM. pachI te dUta hAthInI sAthe sAThamArI karanAra puruSanI jema teonA prahArane prANanI rakSA mATe vaMcanA karate pRthvI upara ALeTavA lAgyuM. tenI evI sthiti joIne tenA sarva parivAra hathI ArAdika mUkI, bhakSya choDIne jema kAgaDAo nAse tema jIva laIne nAsI gayo. pachI te tane gadheDAnI jema mAra mArI, kalaviMkanI jema luMTI laI ane viTa puruSanI jema nacAvIne baMne kumAre pitAnA ghara tarapha cAlyA gayA. A sarva vRttAMta prajApati rAjAe lokonA mukhethI sAMbhaLe tyAre cittamAM zalya piThuM hoya tema ciMtavavA lAgyo ke "ahe ! mArA kumAre e A yukta karyuM nathI. paNa pitAne ghoDe pADI nAkhyuM hoya te vAta bIjA konI AgaLa jaIne kahevAya ? A caMDavega drata upara je pasAra karyo che te kAMI tenA upara karyo nathI paNa adhagrIva rAjAnI uparaja e dhasAro karyo che, kAraNake dvato che te svAmInA pratinidhi thaIne ja saMcare che, tethI jyAM sudhI caMDavega azvagrIva pAse gaye nathI, tyAM sudhImAMja ene pAcho lAvIne teno anunaya karavo sAre che; jyAMthI agni uTha hoya tyAM ja tene bujhAvI de yukta che." A pramANe vicArI prajApati rAjAe potAnA pradhAna dvArA premathI komala evAM mIThAM vacanothI tenI praNipAta karAvIne tene pAcho bolAvyo, ane aMjali joDI pitAnA kumAree karelI kaluSatAne dhavAmAM jalana pravAharUpa vizeSa baradAsa karI. kapa pAmelA hastInA kapanI zAMtine mATe jema zIta pacAra kare tema tenA kepanI zAMtine mATe moTo mUlyavALI prathama karatAM cAra gaNI bheTa tene ApI. pachI rAjAe namratAthI kahyuM- tame jANe che ke eka sAmAnya dhanavAna gRhasthanA kumAra paNa navIna yauvanamAM unmatta thaI jAya che te mahArAjA azvagrIvanA prasAdathI vRddhi pAmelI mArI saMpattivaDe mArA kumAra nahIM damelA vRSabhanI jema vizeSa uchuMkhala thAya temAM zuM kahevuM ! he mAnane ApanArA mitra! e unmatta kumAree tamAre ghaNe aparAdha karyo che, paNa te tamAre naThArA svamanI jema bhUlI ja. mArA mananI vRttine jANanArA he mitra ! sagA bhAIonI jema ApaNu benI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 le je prIti che tene AvA kAraNathI ekadama choDavI nahIM. e asaMgha ! A mArA kumAranuM mAThuM AcaraNa tamAre azvagrIva rAjAne nivedana karavuM nahIM. kSamAvAn puruSonI e ja kharI kasoTI che." A pramANenA sAma vacanarUpa amRtanI vRSTithI jene koparUpa agni zAMta thayela che. e caMDavega nehavaDe komaLa vANIthI belyo-"he rAjan ! tamArI sAthe lAMbA vakhatano neha hovAne lIdhe meM jarApaNa kepa karyo nathI. AmAM zuM kSamA karavI che ? tamArA je kumAra te mAre mana kaMI pArakA nathI. jyAre bALaka durnaya kare tyAre tene upAlaMbha deva eja daMDa kahe che, tenI pharIyAda kAMI laI javAtI nathI, AvI lokamAM paNa maryAdA che. A tamArA kumAranuM AvuM AcaraNa rAjA pAse kahIza nahIM. kAraNake hAthInA mukhamAM bharyane grAsa ApI zakAya che paNa tene pAcho bahAra kADho azakaya che. he rAjan ! tame mAro vizvAsa rAkhajo ane have mane rajA Ape. mArA manamAM kAMI paNa kaluSatA nathI." A pramANe kahetA e dUtane baMdhunI jema AliMgana karI aMjali joDIne prajApati rAjAe vidAya karyo. caMDavega dUta keTaleka divase azvagrIva rAjAnI pAse pahoMce, paNa tenA parAbhavanI vArtA te vadhAmaNI ApanAra puruSanI jema prathamathIja rAjAnI pAse pahoMcI gaI hatI; kAraNake tripuSTanA trAsathI bhAgI gayelA caMDaveganA parivAre prathamathI ja AvIne e badhI vAta rAjAnI pAse kahI hatI. vizvana grAsa karavA udyata thayele jANe yamarAja hoya tema UMcI grIvA karI rahelA ane rAtA lenavALA azvagrIva rAjAne caMDavege je, eTale tarata ja tenA manamAM nizcaya thaye ke jarUra keIe AvI rAjAne mArA parAbhavanuM vRttAMta jaNuM buM lAge che. rAjAnA sevake AkRti uparathI ja mane gata bhAvane jANI zake che. rAjAe pUchyuM, eTale teNe sarva vRttAMta nivedana karI dIdhuM. ugra svAmInI AgaLa anyathA kahevAne kaNa samartha che? pachI pote prajApati rAjA pAse je kabulAta ApelI tenuM smaraNa karIne teNe kahyuM-"he deva ! mArA jevo ja prajApati rAjA ApanA bhakta che, ane tena kumAre je A kareluM che te bALapaNAmAM sulabha evI temanI ajJatA che. pitAnA kumAronA AvA kRtyathI te rAjA ghaNo kheda pAmyo che. sarva rAjAomAM jevI rIte zaktivaDe tame atizayapaNane prApta thayelA che, tevI ja rIte prajApati rAjA tamArA upara bhaktivaDe sarvathI atizaya bhaktimAna thayela che. te rAjA pitAne kumAranA A deSathI pitAnA AtmAne ghaNo niMdato hato, ane tethI tamArA zAsanane grahaNa karIne teNe A bheTa ApelI che." A pramANe kahIne dvata virAma pAmyo, eTale hayagrIva vicAravA lAgyo ke "pelA nimittiyAnI vANInA eka vacananI te kharekhara pratIti jovAmAM AvI che, paNa je have siMhanA vadha rUpa bIjA vacananI pratIti thAya te barAbara zaMkAsthAna prApta thayuM ema mAnI zakAya." Avo vicAra karIne teNe eka bIjA dUtane mokalI prajApati rAjAne kahevarAvyuM ke "tame siMhanA upadravathI zALInA kSetronI rakSA karo" azvagrIvanI AvI AjJA AvatAM rAjAe tripuSTa ane acalakumArane bolAvI kahyuM -"he kumAra ! siMhavaDe thatA upadravathI zALIkSetranI rakSA karavAnI je A akasmAt AjJA thaI te tamAruM durAcaraNa tatkALa phalita thayuM che. have je A temanI AjJAnuM akALe khaMDana karazuM to azvagrIva rAjA yamarUpa thaze, ane je tenI AjJAnuM khaMDana nahIM karIe to siMha yamarUpa thaze; A pramANe baMne rIte ApaNI upara apamRtyu prApta thayela che; tathApi he vatsa ! hAlato huM siMhathI rakSA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM karavAne jAuM chuM." pitAnAM evAM vacana sAMbhaLI baMne kumAroe kahyuM-"pitAjI! azvagrIva rAjAnuM baLa te amArA jANavAmAM AvyuM ! A siMha eka pazu che, ane tene bhayaMkara jANanAra te paNa pazu che. he pitAjI ! tame ahIM rahe, ame be bhAIo jaIzuM, ane svalpa samayamAM siMhano ghAta karazuM. he narasiMha ! tevA kAmamAM tamAre potAne zA mATe prayANa karavuM joIe ?" rAjAe khedathI kahyuM-"tame banne kAryAkAryane nahIM jANanArA ane kaMThamAM dudhavALA hajI bALaka che. he kumAre ! unmatta hAthInI jema tamee mArI rUbarU je eka viparIta kAma karyuM tenuM to A phala prApta thayeluM che. to have vaLI tame mArAthI dUra rahIne je kRtya kare tenuM te zuM phala thAya te kahI zakAtuM nathI. " tripRSTa kahyuM- "he pitAjI! bAlakonI jema te mUrkha azvagrIva bIjAone siMhanI bIka lagADe che, mATe Apa prasAda karIne ahIM raho, ane ame jaIne te azvagrIva rAjAnA manoratho sahita siMhane ghAta karazuM." A pramANe kahI mahAprayAse rAjAne samajAvI temanI AjJA laIne teo alpa parivAra sAthe jyAM siMha hato te bhUmi tarapha AvyA. tyAM siMhe haNelA aneka subhaTonA asthine Dhagale jANe tene mUrtimAnuM apayaza hoya te jovAmAM Avyo. pachI siMhanA bhaya vaDe UMcA vRkSa upara caDI gayelA zALInA kSetranA kheDuone kumAre e pUchayuM-"ahIM rakSA karavA AvanAra (soLa hajAra) rAjAo siMhathI kevI rIte A zALIkSetranI rakSA kare che?" kheDutoe kahyuM-"he kumAro ! hAthI, ghoDA, ratha ane subhaTane sajaja karI teo vaDe pravAhane rokavAnI jema potAnI tathA siMhanI vacamAM eka vyuha race. pachI tRSAtura hAthI jema vAvamAM jaLa pIvA jAya tema siMha AvIne te sainika vigerene mAre ane phADI nAkhe, pachI cAlyo jAya; evI rIte potAnA jIvitanI zaMkA rAkhato e sarva rAjAo amArI rakSA kare che." AvAM teonAM vacana sAMbhaLI baLabhadra ane vAsudeva khuzI thayA. pachI pitAnuM sainya tyAMja rAkhIne baMne jaNa ekalA jayAM siMhanI guphA hatI tyAM tatkALa gayA. meghanI garjanA je temanA rathano ghoSa sAMbhaLI, baMdInA vaiSathI jema rAjA jAge tema tarataja siMha jAgyo. jANe yamarAjanI be dIpikA hoya tevI vikarALa dhaSTi karato, jANe yamarAjanAja cAmara hoya tevI kezAvaLine kaMpAvato ane jANe rasAtaLanuM dvAra hoya tevA mukhane bagAsAthI phADato e te kesarI potAnI grIvAne kAMIka saMkoca karato Ama tema jovA lAgyA. 'A kaI mAtra rathanAja parivAravALA be purUSo che" ema jANI avajJA batAvIne e siMha pharIvAra kRtrima nidrAthI suI gayo. tenI evI sthiti joI baLadeve kahyuM-"zAlanA kSetranuM rakSaNa karavA AvelA rAjAoe hastI vigerenuM pIne A siMhane gavita karyo jaNAya che. pachI tarataja siMha tripRSTa kumAre tyAM jaI madda jema malane bolAve tema e moTA siMhane bolAvyo. viSNuno ugra avAja sAMbhaLI siMha potAnA mukha upara kAnanI TIzIyuM caDAvI "A kaI vIra che ema ciMtavavA lAgyuM. pachI tarataja jANe sAkSAt raudra rasa hoya tevo e kesarI mukha phADIne bhayaMkara garjanA karato pitAnA gudAdvAramAMthI bahAra nIkaLe. te vakhate jANe sthaLamAM rahelA be khIlA hoya tevA tenA mastaka para be kAna akakaDa rahelA hatA, be dIvIo pradIpta thaI hoya tevA piMgala netra hatAM, yamarAjanuM jANe zastragRha hoya tevuM dADhe ane dAMtothI bharapUra mukha hatuM, pAtALamAMthI nIkaLela jANe takSaka nAga hoya tevI mukhanI bahAra tenI jiDUvA rahelI hatI, yamarAjanA gharanuM toraNa hoya tevI mukha upara eka moTI dADha hatI, aMtaramAM baLatA koparUpI agninI zikhA hoya tevI kezAvali hatI. prANIonA prANane Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo AkarSaNa karanArA cIpIA hoya tevA nakha hatA, ane jANe kSudhAtura sarpa hoya tevA pucchadaMDane halAvyA karate hate. A pramANenA kesarIsiMhe bahAra AvI Idra jema vajAne parvata para pachADe tema potAnA pracaMDa puMchaDAne pRthvI upara pachADayuM. e puchaDAnI pachADanA nAdathI vAjiMtranA nAdathI jema samudranI aMdaranA jalacara nAsI jAya tema cotarapha prANIo nAsavA lAgyA. te vakhate tripRSTa vAsudeve acala kumArane kahyuM- he Arya ! huM chatAM tamAre yuddha karavAno avasara le ghaTita nathI." Ama kahIne teNe acalakumArane tyAMja ubhA rAkhyA. pachI ekalA siMhanI sAmA jatAM kSatrIdharmane jANanArA tripRSNakumAre vicAra karyo ke "A siMha page cAlato che, ane huM ratha upara beThe chuM; te pedalanI sAthe rathapara besIne yuddha karavuM e kSatrIdharmane egya nathI." ema vicArI teNe rathane choDI dIdhuM. vaLI vIratarUpa dhanavALA e harie vicAryuM ke "A siMha astrarahita che ane huM astravALe chuM, te asrarahitanI sAthe astravaDe yuddha karavuM e paNa anucita che." ema dhArI astra paNa choDI dIdhAM. pachI balathI Idrane paNa ullaMghana karanArA tripRSTa he siMha ! ahI Ava, tArI yuddha karavAnI * maTADuM." ema kahI tene bolAvyA. vAsudevanAM A vacanano parvatamAM pratiIda paDaze te jANe kapanA ATopathI ugra evA siMhe eja vacana pratiIdanA miSathI pAchuM sAmuM kahyuM hoya tema jaNAyuM. te vakhate yuvAna kesarI cittamAM vicAra karavA lAgyuM ke ahA ! A bALakanuM kevuM sAhasa che? te sainya vinA AvyA che ane ratha uparathI utarI, zAne tyAga karI vaLI mane UMce svare bolAve che. paNa jema deDako UMcA ThekaDA mArIne ulaTo sapanI AgaLa Ave tema A durmati mArI pAse Ave che to tenI dhIThatAnuM phala tene prApta thAo." A pramANe vicArI pitAnuM pUchaDuM UMcu upADI chaLIne teNe evI phALa mArI ke kSaNavAra te AkAzamAMthI koI khecarane vAhanamAMthI kesarIsiMha kudI paDatuM hoya te bhrama thaye. evI phAla mArIne je tripRSTha kumAranI upara paDavA jAya che tevAmAM te tripRSTa kumAre jema sANasAthI sarpane pakaDe tame potAnA be hAthathI tenA be hoTha judA judA pakaDayA. pachI heThathI AkathI vastranI jema caDacaDATa zabda sAthe tene cIrI nAkhyo. te vakhate tatkAla sabhAsadanI tathA cAraNabhATenI jema le ke e aMtarIkSa ane AkAzane bharI de tevo moTo jayajaya zabda karyo. AkAzamAM vidyAdhare, devatAo ane asure kautukathI ekaThA thayA, ane malayAcalanA vAyunI jema viSNunI upara puSpavRSTi karI. e siMhanA zarIranA be bhAga kSaNavAramAM tripRSNe pRthvI upara nAkhI dIdhA. paNa temAMthI cetana gayeluM na hovAthI kolavaDe te kSaNavAra taraphaDavA lAgyA. zarIra parataMtra thavAthI be bhAge paDele e siMha mahAzakavaDe taraphaDate ciMtavavA lAge ke "ahe! kavacadhArI ane zastradhArI temaja seMkaDogame subhaTathI vIMTAyelA evA aneka rAjAo paNa vajanI jema uparathI paDatA evA mane sahana karI zakyA nahIM; ane A mahAkemaLa hAthavALA ane zastra vinAnA ekAkI bALake mane mArI nAkhe, e vAtane mane mATe kheda thAya che, kAMI vadha thavAthI kheda thatuM nathI.AvI ciMtAthI sarpanI jema taraphaDatA e siMhane abhiprAya jANIne tripRSTa vAsudevanA sArathie kahyuM ke "lIlA mAtramAM umatta hAthIne bhedanArA ane seMkaDegame sainyathI paNa parAbhavane nahIM pAmanArA evA he siMha! tuM abhimAne karI zA mATe Ama kheda pAme che? A tane mAranAra subhaTomAM zreSTha evA tripRSNakumAra sarva vAsudevamAM prathama vAsudeva che, te vayathI bALaka che paNa te ja parAkramathI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 89 bALaka nathI. jema sarva pazuomAM tuM siMha che tema sarva naremAM te siMha che. tethI enI sAthenA saMgrAmamAM haNAyelA tane lajajA Ave tema nathI, paNa ulaTI zlAghA thAya tema che." tenAM AvAM vacanarUpa amRtanI vRSTithI zAMta thaIne te kesarIsiMha mRtyu pAmyA, ane narakagatinuM AyuSya bAMdhavAthI narakabhUmimAM nArakI thayo. te vakhate azvagrIvanI AjJAthI A vRttAMta jANavAne AvelA vidyAdharane tripRSTa te siMhanuM carma ApyuM ane kahyuM-"A pazuthI paNa cakita thayelA azvagrIvane tene vadha sUcavanAra A siMhanuM cama Apaje, ane kaheje ke svAdiSTa bhojanamAM laMpaTa e tuM have nizciMta thA ane vizrabdha thaIne zAlinuM bhojana khA." Avo saMdeze kahevAnuM kabula karI vidyAdharanA kumAre gayA, ane tripRSTha tathA acalakumAra baMne pitAnA nagaramAM AvyA. baMne bhrAtAoe pitAne praNAma karyA, ane balabhadre tyAM baneluM sarva vRttAMta pitAne kahI saMbhaLAvyuM. rAjA prajApati pitAnA be kumAra pharI janmyA hoya tema mAnavA lAgyo, ane satya pratijJAvALA tripRSTa kumAranI upara ghaNo khuzI tha. - pelA vidyAdhanA kumAre e badhuM vRttAMta azvagrIva rAjA pAse jaIne nivedana karyuM, je vRttAMta tene vajApAta jevuM lAgyuM. A tarapha vaitADhaya giri upara dakSiNa zreNInA AbhUSaNa sadaza rathanUpuracakavALa nAme nagara che. temAM tejavaDe agni jeve ane asAdhAraNa samRddhivALo jvalanaTI nAme vidyAdhana rAjA che. tene haMsInI jevI maMda gativALI ane prItinA parama sthAnarUpa vAyuvegA nAme paTTarANI che. te rANIne svapramAM sUryanuM avalokana thayela hovAthI jenuM nAma arka kIti pADeluM che e eka putra thaye che, ne te pachI svamamAM pitAnI prabhAthI sarva dizAone ujajavala karanAra caMdralekhAnA avalokanathI jenuM nAma svayaMprabhA pADeluM che evI eka putrI thaI che. kumAra ane kIrti jyAre yauvanAvasthA pAmyA tyAre moTI bhujAvALA ane kIrtirUpI gaMgAnA himAcalarUpa e putrane rAjAe yuvarAjapade Are paNa karyo. putrI svayaMprabhA paNa vanasthaLI jema potAne sauMdarya ApanArI vasaMtasaMpattine pAme tema anukrame yauvanavayane prApta thaI. mukharUpa caMdrathI jANe mUrtimAna pUrNimA hoya ane kezapAza rUpa aMdhakArathI jANe zarIradhArI amAvAsyA hoya tevI te jaNAtI hatI. tenA kAna sudhI lAMbA thayelAM netro jANe karNanAM abhUSaNakamale hoya tevo jaNAtAM hatAM, ane tenA kaNe prasaratI daSTirUpI be talAvaDIne jANe bAMdhelA kinArA hoya tevA jaNAtA hatA. pallavenI jevA hAtha, paga ane adhara rUpa rakta patrothI te latAnI jevI zobhatI hatI; lakamInA jANe be krIDAparvata hoya tevA UMcA stanavaDe te suMdara lAgatI hatI; tenI nAbhi lAvaNyarUpI saritAnI ghumarInA jevI jaNAtI hatI; ane teja saritAnI madhyamAM rahela koI aMtaradvIpa hoya tevo vistAravALe nitaMbabhAga (zroNitaTa) dekhAto hato. ekaMdara tenA sarva aMgane saubhAgya bhaMDAra e uttama hatuM ke devatAonI strIomAM, asuranI strIomAM ane vidyAdharanI strIomAM paNa tene namUna jovAmAM Avato nahIM. eka vakhate abhinaMdana ane jaganaMdana nAme be cAraNamuni AkAzamArge vihAra karatA te nagarane parisare utaryA. te vakhate bIjI mUrtine dhAraNa karIne jANe lakSmIdevI AvI hoya tevI jvalana jaTI vidyAdhara rAjAnI putrI svayaMprabhA Rddhi sameta te baMne munine vAMdavA AvI. vAMdIne beThA pachI te mahAtmAnI karNAmRta tulya dezanA sAMbhaLIne tene gaLInA raMga jevuM sthira samakita prApta thayuM. te munirAjanI pAsethI teNe zrAvakadharma paNa sArI 12 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo rIte sAMbhaLe. uttama puruSo jANyA pachI jarA paNa pramAda karatA nathI, tyAra pachI te baMne munioe tyAMthI bIje vihAra karyo. ekadA pavaNIne divase svayaMprabhAe pauSadhavrata grahaNa karyuM ; bIje divase pAraNuM karavAnI IcchAthI bhagavaMta jinezvaranI pUjA karI, ane prabhunI zeSA laI ghera AvIne te zeSA pitAne arpaNa karI. harSathI puSTa thayelA vidyAdhararAje te zeSA mastaka para dhAraNa karI, ane putrIne utkaMgamAM besADI. te vakhate utkRSTa yauvanavALI svayaMprabhAne joIne rAjA karajamAM magna thayelA puruSanI jema tene yogya evA patinI zodhamAM ciMtAmagna thaye. pachI prasAda sahita putrIne vidAya karI, ane suzruta vigere pitAnA maMtrIone bolAvI rAjAe tenA pati viSe pUchyuM. prathama suzruta maMtrIe kahyuM"ratnapura nagaramAM rAjA mayUragrIva ane devI nIlAMjanAno putra azvagrIva nAme vidyAdharane iMdra che. te aneka vidyAne sAdhanAra ane traNa khaMDa bharatakSetranA adhipati A putrIne yogya e zreSTha vara che." pachI bahuzruta nAmanA maMtrIe kahyuM- " he deva! e rAjAnuM yauvanavaya to vyatIta thayeluM che, tethI ApaNI rAjaputrIne yogya te vara nathI. paNa uttara zreNImAM rUpa, yauvana tathA lAvaNyavALA ane bhujaparAkramI evA aneka uttama vidyAdhare che, te temAMthI kaI eka rAjAne gyatAno vicAra karIne A rAjaputrI Ape." te pachI sumati nAmano maMtrI bolya-"he prabhu! tamArA adhikArIe je kahyuM te barAbara yukta che. A parvata para uttara zreNIrUpa hAramAM cakadArUpa ane aneka addabhutatAnA sthAnarUpa prabhaMkarA nAme eka nagarI che. temAM IdranA parAkramane dhAraNa karanAra ane prAtaHkAlanA meghanI je saphala meghavAna nAme rAjA che. tene mAlatInI puSpamALAnI jevI zIlarUpa sugaMdhavaDe zebhatI meghamAlinI nAme paTTarANI che. te daMpatIne sava rAjAone namAvanAra ane kAmadevanI jevA apratima rUpavALo vidhutrabha nAme eka putra che, ane niHsIma rUpa lAvaNyanI saMpattivaDe kanyA jevI jAtirmAlA nAme eka putrI che. kAMtithI dizAonA mukhane prakAza karanArI A svayaMprabhA rAjakumArI meghane vijaLInI jema e vidyaprabha rAjakumArane yogya che; ane e jyotirmAlA nAme rAjakumArI ApaNA arka kIrti kumArane yogya che; to paraspara kanyAno viniyoga karavAthI bannene mahotsava thAya tema che." pachI zrutasAgara nAme eka maMtrI bolyA"he mahArAja ! A ratna jevI kanyAne lakSmInI jema keNa na I che ? tethI enI abhilASA karanArA sarve vidyAdharomAM nivizeSapaNuM batAvanAro svayaMvara karavo yukta che. kAraNa ke je tema nahIM karo ane koI ekane ja kanyA Apaze to tamAre bIjA vidyAdharonI sAthe phegaTane virodha thaI paDaze. mATe tema zA mATe karavuM joIe ?" A pramANe save maMtrIone mata laIne rAjAe te sarvane vidAya karyA pachI saMbhinazreta nAmanA nimittiyAne belAvIne pUchyuM ke "alpagrIva rAjAne athavA bIjA kaI uttama vidyAdharane A kanyA ApuM ke tene svayaMvara karuM ?" naimittike kahyuM-"pUrve eka munirAja pAsethI meM sAMbhaLyuM che ke ekavAra bharatacakrIe bhagavAna RSabhadhvajane pUchayuM tyAre temaNe kahyuM hatuM ke A avasarpiNI kAlamAM mArI jevA bIjA trevIsa tIrthakare. tArI jevA agyAra cakravartIo, nava balade, ardha bharatakSetranA svAmI nava vAsudeva ane tenA pratipakSI ardha bharatakSetranA svAmI nava prativAsudeve utpanna thaze. tethI he rAjA ! te prabhunA kahevA pramANe hAla tripuSTa nAme vAsudeva utpanna thayela che, te azva 1 snAtrajalAdi. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM grIva prativAsudevane haNane vidyAdhanA nagara sahita trikhaMDa bharatakSetranI bhUmine bhogavaze, ane sarva vidyAdharonuM aizvarya tamane Apaze, tethI A kanyA e tripRSTane Apo, kAra ke tenA je bIjo koI hAla A pRthvI upara jaNAto nathI. A pramANenAM vacano sAMbhaLI rAjA bahu harSa pAmyA, ane yathAyogya satkAra karI nimittiyAne vidAya karyo. pachI prajApati rAjAnI pAse teNe mArici nAme eka dUtane mokalyo. e vidyAdharate prajApati rAjA pAse jaI namaskAra karI potAnI oLakhANa pADIne vinayapUrvaka A pramANe kahyuM -"uttara zreNInA vidyAdharone javalana jaTI nAme rAjA che. tene sarva strIomAM ratnarUpa svayaMprabhA nAme eka kanyA che. e kanyAne yogya evA varane arthe rAjA javalana jaTI arocaka kavinI peThe cirakAla ciMtA karyA karato hato. e saMbaMdhI teNe potAnA maMtrIonI sAthe vicAra karyo, paNa te kanyAne yegya vara tenA jovAmAM AvyuM nahIM. pachI rAjAe saMbhinnazrota nAme nimittiyAne pUchayuM tyAre teNe jaNAvyuM ke "A kanyA prajApati rAjAnA kumAra tripRSTane yogya che. e tripRSTa kumAra prathama vAsudeva thaI ardha bharatane bhegavaze, ane prasanna thaIne vaitADhaya uparanI be zreNInuM adhipatipaNuM tamane Apaze." AvI nimittiyAnI vANI sAMbhaLIne prasanna thayelA amArA rAjAe mane ahIM mokalyo che. mATe te svAmI ! tripRSNa kumArane mATe te kanyAne svIkAra karyAnI saMmati Apo." prajApati rAjAe " bahu sAruM' ema kahI te vArtA svIkArI, ane ati buddhimAnuM te rAjAe yathAyogya pozAka ApIne te dvatane visarjana karyo. pachI javalanaphaTI vidyAdhara azvagrIvanI zaMkAthI tarataja te kanyAnuM pANigrahaNa karAvavA kanyAne laIne prajApati rAjAnA nagara tarapha cAlyo. potAnI sAthe vidyA dhare, sAmaMto ane bIjA sAmAnya balavAhano laIne anukrame samudra jema maryAdAmAM rahe tema te nagaranI samIpe AvI paDAva nAkhyo. tene Avelo sAMbhaLI prajApati rAjA pote pradhAnonA parivAra sAthe tenI sAme Avyo. kAraNake abhyAgata puruSa sarvane gurU che. bannenA prItine sAmasAmA sainya ekaThA thayA te jANe gaMgA ane yamunAnA be pravAha ekaThA thayA hoya tevA bhavA lAgyA. baMne rAjavaMzIo eka sAmAnyatAthI hastI upara ArUDha thayelA hatA te jANe be sAmAnika devatA sAmasAmA maLyA hoya tevA jaNAtA hatA. te baMne rAjAonA saMgamathI sUryacaMdranA saMgamanI jema te divasa parvanA divasa jevo dekhAvA lAge. pachI tyAMthI nagaramAM teDI lAvIne samudra jema mainAka parvatane nivAsabhUmi Ape tema prajApati rAjAe te vidyAdhara rAjAne nivAsabhUmi arpaNa karI. te bhUmi upara jotajotAmAM vidyAdharoe vidyAnA baLathI jANe bIjuM pitanapura hoya tevuM vicitra havelIo vaDe suMdara eka ramaNIya nagara racyuM. te puranI madhyamAM jANe teno mugaTa hoya tevo eka dIvya toraNavALo prAsAda karyo, temAM merU parvatapara sUryanI jema javalanajI rAjAe nivAsa karyo; ane bIjA sAmaMte, amAtya ane senApatio pramukhe, devatAo jema vimAnamAM rahe tema potapotAne gya judA judA mahelamAM nivAsa karyo. pachI vidyAdharonA rAjA javalana jaTInI rajA laI rAjA prajApati bharatIthI nivRtta thayelA samudranI jema pitAnA darabAramAM pAcho Avyo. pachI prajApati rAjAe uttama bhejana, aMgarAga tathA suMdara pozAka vigere vidyAdharonA rAjAne mATe bheTa tarIke mokalAvyuM. pachI tyAM baMne rAjAoe zubha AkRtivALI camareMdra ne baLIdranI sabhA hoya tevA ratnamaya vivAhamaMDapa racAvyA. kuLavRddha strIoe racelI zikSAcAryanI lIlAthI baMnene ghare maMgala dhavala gavAvA lAgyAM. pachI sugaMdhI caMdananA aMgarAgathI prakAzamAna, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 saga 1 le nIla ratnanI pratimAnI jema gajedra upara ArUDha thayelA. ane anuvara thayelA sarakhI vayanA rAjakumAre e paravarelA tripRSNakumAra pitAne vAsagRhathI nIkaLIne javalanajInA bhuvana samIpe AvyA. tyAM rAjagRhanA teraNanI nIce pUrva dizAmAM sUryanI jema ardhamaMDalanI rAha jotA ubhA rahyA. arva dIdhA bAda kulastrIothI maMgalika gIta gavAte te tripRSTakumAra nIcA namI agnimaya saMpuTa bhAMgI aNuvaranI sAthe mAtRgRha ( mAyarA ) mAM gayA; tyAM cheDA sahita veta vastrane dhAraNa karanArI ane netrane AnaMda ApanArI evI rAjakumArI svayaMprabhA jANe mUrtimAn caMdraprabhA hoya tevI jovAmAM AvI. pachI varakanyA (tripRSTaane svayaM prabhA) citrA nakSatra ne caMdramAnI jema eka Asana para sAthe beThA. pachI jhAlaranA nAdathI jyAre lagnano samaya sUcavavAmAM AvyA tyAre purohite saMpuTanI jema temanA hastakamaLane joDI dIdhA. te vakhate navA ugelA premarUpI vRkSane siMcana karavAmAM jaLarUpa baMnenI daSTine tArA melaka thayA. pachI tyAMthI svayaMprabhA ane tripukumAra baMne vRkSa ane latAnI jema sAthe maLIne vedinA madhya bhAgamAM AvyA. tyAM pIpaLAdika vRkSonA samidhavaDe huta dravyanI AhUti ApIne brAhmaNe e agnine jAgRta karyo. pachI brAhmaNe vedamaMtrano pATha karavA lAgyA, eTale dinA agnine dakSiNa tarapha rAkhIne varakanyAe tenI pharatI pradakSiNa karI. AvI rIte baladevanA anuja baMdhu tripRSNakumAra svayaMprabhAdevIne paraNIne tenI sAthe hAthiNI para ArUDha thaI potAnA ghara tarapha cAlyA. ugradhvanivALA vAjiMtrenA nAdathI sUryanA azvane UMcA karNavALA karatA e tripRSNa vAsudeve strI sahita potAnA gharamAM praveza karyo. A vRttAMta bAtamIdArarUpa netravaDe jANavAmAM AvyAthI azvagrIva rAjA ke je prathama siMhane mAryAnI kathA sAMbhaLavAthI ja krodha pAmelehitI te vizeSa kopAyamAna thaye. teNe ciMtavyuM ke "hu chatAM javalanajI strIratna bIjAne kema Ape? kemake "ratna to ratnAkaramAMja hoya." tethI te ApanAra ane grahaNa karanAranI pAse kanyAnI yAcanA karavAne dUtane mokalo. kAraNa ke nItimAM dUta prathama che." A pramANe manamAM vicArI ekAMte navA dUtane bolAvI barAbara zikhavIne potanapura tarapha mokalyA. e dUta vAyukumAranI jema zIdhra gatie vala najI pitanapura havAthI tyAM jaI pahoMcyA, ane jvalana jaTIne A pramANe kahyuM-"dakSiNa lekAddhanI upara saudharma IdranI jema dakSiNa bharatAddhanuM rakSaNa karanAra hayagrIva rAjAnI AjJAthI huM tamane kahevA Avyo chuM ke tamAre ghera svayaMprabhA nAme kanyAratna che te tame mahArAjA hayagrIva pAse jaIne tene Ape; kemake "bharatakSetranuM ratna bIjAne ghera heya nahIM. vaLI te kahuchAyAvALA mahArAjA azvagrIva tamArA paNa svAmI che, te putrI paNa tene ja ApavI joIe, kAraNake netra te mastake zebhe vaLI Aja sudhI ArAdhelA avajhIva rAjAne have putrI na ApIne ke 5 pamADe che te dhamelA sonAne kuMka mArIne gumAvavA jevuM kare che. mATe tema karavuM egya nathI." AvI rIte dUta kahI rahyA eTale valamajI be -"te kanyA to meM tripRSNakumArane ApI dIdhI che; ane kanyAdAna te ekajavAra thaI zake che. vaLI bIjI paNa vastu keIne ApI dIdhI hoya te pachI tenA upara ApanArane haka raheto nathI, to kulavAna kanyAnA saMbaMdhamAM to tema zenuM ja saMbhave? te tame piote ja vicAro." A pramANe jvalana jaTie dUtane kahyuM, eTale te dUta aMta:karaNamAM kaluSita thaI tyAMthI nIkaLe ane tripRSNakumAranI pAse Avyo; kAraNake " dUta pitAnA svAmInA saMdezAneja laI janAra hoya che. teNe tripRSNakumArane kahyuM-" jagane jaya Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 93 karanAra ane A pRthvInA IMdra azvagrIva rAjAe mArI sAthe kahevarAvyuM che ke jema mugdha vaTemArgu rAjAnA udyAna saMba`dhI vRkSanA lane grahaNa kare tema mAreyeAgya evI svayaM prabhA kanyA te grahaNa karelI che. khaMdhue sahita tamArA huM niyaMtA svAmI chuM ane me' tamArU ghaNA kALathI rakSaNa kareluM che, mATe e kanyAratnane tu cheADI de; sevakAne svAmInuM zAsana pramANa karavuM ceAgya che," AvAM kRtanAM vacana sAMbhaLI vikaTa bhrakuTI caDAvavAvaDe bhAlasthalane bhayaMkara karatA ane rAtA leAcanathI kapAlanI zAbhAne dhAraNa karatA tripRSumAra khelyA- he dUta ! tArA svAmI zu jagamAM AvA nyAya pravartAve che? leAkeAmAM agresara gaNAtA evA tArA svAmInI ahA! kevI kulInatA che ! A uparathI mane ema lAge che ke teNe peAtAnA dezamAM rahelI aneka kulastrIone bhraSTa karI haze ! kemake yuvAna mAranI pAse dudhanuM rakSaNa kema thaI zake? amArI upara to tenA svAmitva haka zA mATeja hAya, paNa AvA mArga levAthI bIje ThekANe paNa teneA svAmitva haka haze te thoDA vakhatamAM cAlyA javAnA che. te zAlinA bhAjananI peThe have jo jIvavAthI tRpta thai gayA hoya te svaya'prabhAne levAne pote jAte khuzIthI ahIM Ave; he dUta ! tu have ahI thI zIghra cAlyA jA, kemake dvaitapaNAne lIdhe tu avadhya che. vaLI ahIM AvelA te hayagrIvaneja haNavAne ame icchIe chIe." A pramANe kahevAthI jANe cAbuka mArI hAya tema te dbhuta utAvaLA utAvaLe tyAMthI nIkaLIne ekadama azvagrIva rAjA pAse AvyA, ane sarva vRttAMta temane nivedana karyuM. A vRttAMta sAMbhaLIne hayagrIvanAM netra rAtAM thai gayAM, dADhA ane keza sphuravA lAgyA, dAMtA vaDe te hoTha karaDavA lAgyA, zarIra dhrujavA lAgyu'; ane bhayaMkara bhrakuTIthI tenu lalATa vikaTa jaNAvA lAgyu. evu. ugrarUpa karI teNe avajJA ane kApa sahita vidyAdharAnA adhipatione A pramANe kahyuM- ahA ! javalanajiTane dhruve kevI durbuddhi ApI ke jethI sUryanI sAme jema kAkIDA thAya tema te mArI sAme thayA ! tenuM kulInapaNuM kevu` ke jeNe mArA jevA yAgyane cheDI pAtAnI putrIne prajApati rAjAnA putranI sAthe paraNAvI, eka samUrkha mAM ziAmaNi bhUkha tA javalanajaTI, bIjo prajApati, trIjo sAvakI bahenanA putra tripuSTa ane cAthA sagapaNanI gaNatrIvaDe thayelA peAtAnA pitAnA sALA acalakumAra, e sarve nija thaI maravAneja icchanArA che, ane tethIja sihanI sAme zIyALanI jema te mArI sAme laDavAne icche che. tethI he vidyAdharA ! pavana jema meghane, siMha jema hirAne ane kesarI jema hAthIone parAbhava pamADe tema tame jai ne temanA parAjaya kara." jemanA hAthamAM raNa karavAnI kaDU AvyA karatI hatI evA te vidyAdharA tRSAvALA purUSA jema jaLa maLavAthI hu pAme tema pAtAnA prabhunI AvI AjJAthI ghaNA harSa pAmyA. te parAkramI vIrA judA judA yuddhanI pratijJA karatA jANe AkAzane phAData hoya tema bhujAonA AsphoTa karavA lAgyA. sagrAmanA kautukathI mitronI jema amitra-zatrue upara utkaMThA batAvatA ' mArI pahelAM bIjo jIte nahIM'' evu... paraspara dhArIne tvarA karavA lAgyA. cAbukAthI gheADAone, aMkuzathI hAthIone, parANAthI vRSabheAne ane lAkaDIothI uTAne prahAra karIne utAvaLe calAvavA lAgyA. tIkSNa talavArAne nacAvatA, sphura jAtanA asrone vistAratA, bhAthAne sajja karatA, dhanuSanI paNachano Ta`kAra karatA, mugarAne bhamADatA, moTI gadAone calita karatA, trizalpIne phADatA ane parigha ( bhUgala )ne dhAraNa karatA te vIrA kAI AkAza mArge ane koI pRthvI mAge yuddhanA kautukavaDe ekadama pAtanapura AvI paheAMcyA. teonA dUrathI meATA kAlAhAla sAMbhaLIne ' A zuM ? ' ema prajApati rAjA ekAeka sabhrama pAmyA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 le tyAre javalana jaTIe kahyuM-"A azvagrIva rAjAnI AjJAthI tenA subhaTe Ave che te te bhale Ave, tame mArUM yuddhakautuka juo ! mArI pahelAM tripRSNakumArane ke acalakumArane yuddha karavAnI jarUra nathI." A pramANe utsuka thaIne javalanaTI parikara bAMdhI yuddha karavA taiyAra thaye. azvagrIvanA tamAma subhaTe tenI upara eka sAthe kedhathI prahAra karavA lAgyA; kArake jyAre potAnA pakSane mANasa parapakSamAM jovAmAM Ave che tyAre vizeSa krodha utpanna thAya che. apavAda rahita evA javalana jaTIe 'apavAdathI ja utsarganI jema teonA zastrono pitAnA zastrothI nAza karyo ane pachI utpAtakAlano megha jema karAnI vRSTithI hAthIone upadrava pamADe tema pitAnA tIkSNa bANenI vRSTithI te sarva subhaTone upadravita karyA. sahajavAramAM vAdI jema sarponA garvane harI le, tema teonA vidyAbala ane bhujabalanA garvane javalana jaTIe harI lIdhuM. pachI teone kahyuM-"are vidyAdhare ! cAlyA jAo, anAtha ane garIba evA tamane koI mAraze nahIM. have tamArA hayagrIvane madhyamAM svAmI karIne rathAvarta parvata upara Avo, ame paNa tyAM thoDA samayamAM AvI pahoM cazuM." A pramANe avajJAthI kahyuM, eTale te hayagrIvanA subhaTo bhaya pAmI prANa laIne kAgaDAnI jema tyAMthI nAsI gayA, ane jANe masIthI lIpAyelA hoya tema ghaNI lajajAthI jemanA mukha malina thayelAM che evA te subhaTee mayUragrIvanA putra azvagrIva pAse AvIne te vRttAMta kahyuM. teonI vANIthI AhUtivaDe agninI jema nIlAMjanAno putra ane akSaya bhujaparAkramavALe azvagrIva rAjA, kopathI rAtA vikarALa netra karI ane rAkSasanI piThe bhayaMkara rUpa dharI pitAnA sAmaMta, amAtya ane senApati vigerene A pramANe AjJA karavA lAge-"are vIre ! sarva prakAranI taiyArIthI tame satvara Ave, ane uchaLatA samudranI jema badhuM sainya eka sAthe prayANa kare tema kare. kAraNake dhUmADe jema masalAMne saMhAra kare tema tripRSTa, acala ane javalana jaTI sahita prajApati rAjAno huM saMgrAmamAM saMhAra karIza." A pramANe kepa sahita ane ugra e azvagrIva rAjA belI rahyo eTale buddhinA guNagrAmanuM maMdira evA mukhya pradhAne tene A pramANe kahyuM-"Apa mahArAjAe pUrve lIlA mAtramAM A trikhaMDa bharatakSetrane jItI lIdhuM che ane te ApanI kIrti tathA lakSmInI vRddhine mATe thayeluM che. temaja sava parAkramIomAM Apa agresara thayA che, te A eka mAtra sAmaMtarAjAno vijaya karavA mATe tame pote taiyAra thayA che te have tethI tame vizeSa zI kIrti ane zI lakSmI meLavaze ? parAkramI purUSone hIna purUSanA vijayathI kAMIpaNa utkarSa thatuM nathI. kAraNake " hAthIne vidAraNa karanAra kesarIsiMhanI eka hariNu mAravAthI zI prazaMsA thAya ! " paNa kadi jo hIna purUSane devage vijaya thAya te pUrve upajele sarva yazarAzi ekI sAthe cAlyA jAya che. kemake raNanI gati vicitra che. vaLI siMhanA vadhathI ane caMDasiMhanA gharSaNanI pratItithI nimittiyAnI satya vANI tarapha jotAM te moTuM zaMkAnuM sthAna che. mATe he prabhu ! A vakhate cha guNomAMthI Asanano guNa dhAraNa kara ucita che. moTo hAthI paNa ajJAtapaNe doDavAthI kAdavamAM * janasiddhAMtamAM utsarga mArga ane apavAda mArga ema be prakAranA mArgo kahelA che. temAM utsarga e mukhya vidhimArga che, ane egya avasare temAM pheraphAra karavAno rasto batAvela che te apavAda mArga kahevAya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 parva 4 thuM kheMcI jAya che. A bALaka sAhasa karanAro che, tethI kadi aSTApadanI jema ekadama uchaLIne te pitAnoja bhaMga karaze to tamAruM hita ahIM beThA beThA siddha thaze. he pRthvIpati! je kadi Ama besI rahevAnuM sahana karavAne tame asamartha ho to tamArA rasainyane tenI sAme javAnI AjJA kare. kemake tamArA sainyanA parAkramane paNa keNa sahana karI zake ema che ? rAjAe abhimAnanA AvezathI maMtrInI AvI satya ane hitakArI vANIne anAdara karyo. gavarUpI madirAnA kephavALA purUSone cetanA kayAMthI hoya! "are maMtrI! tuM kAyara jaNAya che. e pramANe kahI maMtrIne tiraskAra karI kopa pAmelA rAjAe sevakanI pAse tarataja prasthAnane duMdubhi vagaDAvyo. te duMdubhinA zabdathI jANe pAse ja rahyA hoya tema sarva sainiko sarva sAmagrI sAthe dUrathI paNa tatkALa tyAM AvIne ekaThA thayA. pachI azvagrIve snAnagRhamAM jaI gaMgAnA nimala ane UMcA taraMgo vaDe haMsanI jema jhArIo . nirmaLa jaLavaDe snAna karyuM, ane rezamI vastrathI zarIrane luMchI dIvya dhUpavaDe dhUpita thayo. pachI naMdanavanamAMthI lAvelA gazIrSa caMdanavaDe teNe zarIre vilepana karI, cheDAvALuM zveta vastra dhAraNa karI, talavAra bAMdhI, purohite jene tilaka kareluM che e e rAjAomAM tilakarUpa mahArAjA cAraNubhATothI stuti karAto, ujajavala chatra ane cAmara sahita, madathI pRthvInuM siMcana karatA evA eka moTA hAthI upara ArUDha thayA. anivArya zaktivALA hAthIo, a ane rathothI parivArita thaI avajhIva rAjA parvatone paNa calAyamAna karato tyAMthI cAlyo. mArgamAM cAlatAM pracaMDa pavanathI hIMcakA khAtA evA tenA chatrano daMDa vRkSanI jema bhAMgI gaye; ane vRkSa parathI puSpanI jematemaja AkAzamAMthI tArAnI jema azvagrIvanA mastaka uparathI chatra bhUmi para paDI gayuM. jyeSTha mAsamAM sarovaranI jema ane zaradaRtumAM kAdavanI jema tenA hAthIno mada tarata sukAI gaye; jANe kALathI bhaya pAse hoya tema teNe mUtrAtsarga karavA mAMDe ane virasapaNe gajanA karI potAnuM mastaka nIcuM namAvyuM. cAre tarapha rajanI vRSTi, rUdhiranI vRSTi, divase nakSatronuM avalokana, ukApAta ane vijaLInuM paDavuM ItyAdika utpAta thavA lAgyA. UMcuM mukha karI zvAne dIna svare revA lAgyA, zazalAo pragaTa thavA lAgyA, cillAo AkAzamAM pharavA lAgyA, kAkala pakSIo pokAravA lAgyA, mAthA upara gIdha pakSIo vadhavA lAgyA, ane kapota pakSI vajA upara AvI beThe. A pramANe azvagrIva zAne apazukana thayAM. AvAM naThArAM zukanone paNa avagaNIne yamarAjanA pAsethI jANe AkarSAyA hoya tema te uchuM khala thaIne AgaLa cAlyA. te vakhate AvA apazukana thavAthI utsAha rahita thayelA vidyAdhara ane raNanI utkaMThA vagaranA rAjAo svAdhIna chatAM paNa jANe teone veThe pakaDayA hoya tema AvI AvIne azvagrIvane vITAI vaLyA. saMpUrNa rasainyavALe thayela te hayagrIva anukrame prayANa karato karato rathAvattane pariskAra karanArA evA rathAvatta parvata samIpe AvI pahoMcyo tyAM jANe vaitADhaya giri hoya tema e parvatanI nIcenI bhUmi upara azvagrIvanA hukamathI vidyAdharanA sainyae nivAsa karyo. A tarapha pitanapuramAM vidyAdharanA rAjA javalana jaTIe balabhadra ane vAsudevane kaI tamArAmAM svAbhAvika evI zakti che ke jenI sAme koIpaNa TakI zake tema nathI. tathApi premavaDe bhIrU thaI huM tamane kahuM chuM; kAraNa ke prema asthAne paNa bhaya batAvanAra che, vidyAthI durmada, balavAna, tIvra, aneka rAjAonI sahAyavALa, niraMtara vijaya kara Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 le nAre ane UMcI grIvAvALo e azvagrIva kone zaMkA karavA yogya nathI? jo ke eka vidyA sivAya tamArA baMnene hayagrIvathI kAMIpaNa nyUna nathI. vidyA vinA paNa tame tene haNavAne samartha che. te chatAM huM tamane prArthanA karuM chuM ke tamAre vidyAsiddhine mATe jarA zrama kare; jethI tenuM vidyAvaDe kareluM mAyAyuddha paNa vyartha jAya." javalana jaTInAM AvAM vacana neno svIkAra karI, teo zuddha vastra paherI vidyAnuM ArAdhana karavAne taiyAra thayA. javalajIe temane vidyA zikhavI, eTale te maMtrabIjanA akSarane manamAM samaraNa karatA baMne bhAIoe ekAgra citto sAta rAtri nigamana karI. sAtame divase zeSanAgane paNa kaMpa thayo, ane sarva vidyAo dhyAnArUDha evA balabhadra tathA vAsudevane prApta thaI. gArUDI, rohiNa, bhuvanakSobhaNakRpANataMbhanI, sthAnazuMbhanI, vyomacAriNI, tamizrakAriNI, siMhagAsinI, vairihinI, vegAbhigAminI, divyakAsinI, raMdhavAminI, kRzAnuvarSiNI, nAgavAsinI, vArizeSaNI, dharitravAriNa, baMdhamecanI, vimuktakutaLA, nAnArUpiNa. lehazaMkhalA, kAlarAkSasI, chatradazadikA, kSaNazUlinI, caMdramauli, rUkSamAlinI, siddhatADanikA, piMganetrA, vanapezaLA, dhvanitA, aphiNA, gheSiNI ane bhIrUbhISaNuM; A pramANenA nAmovALI vidyAoe AvIne kahyuM-"ame tamAre vaza chIe, vidyA siddha thavAthI baMne jaNa dhyAnamukta thayA. mahAtmAone puNyanA AkarSaNathI zuM zuM prApta nathI thatu ? pachI tripRSNa vAsudeve potAnA jayeSTha baMdhu acala balabhadra sAthe prajApati ane javalanajaTI vigerethI yukta evuM meTuM sensa laI zubha divase prayANa karyuM. jANe garUDo hoya tevA vegavAnuM moTA paMcaraMgI aothI, jANe jayalakSmInA maMdire hoya tevA zatrue ne AskaMda karanArA rathI, erAvatahastIne ullaMghana karanArA madadvata hAthIothI, jANe kezarIsiMha hoya tevA phAla bharIne cAlatA uttama dilathI ane AkAzacArI tathA bhUmicArI lokothI AkAza ane bhUmine AcchAdana karate, svajananI jema anukUla zukane e prerele, vAjiMtranA nAdathI ane azva tathA gajenA zabdothI dizAone bhedata ane meTA rInyanA bhArathI pRthvIne kaMpAvate tripRSTa vAsudeva, pitAnA dezanA sImADA para rahelo jANe zilAtaMbha (pALIo) ho ya tevA uthAvatta parvata pAse AvI pahoMce. baMne sainyamAM 'tame A yuddhabhUmimAM sabhya thavA mATe Avo" ema pitAnA svaravaDe jANe devatAone be lAvatA hoya tema vAjiMtra vAgavA lAgyA. deva ane daityanA idronI jema raNanI utkaMThAvALA tripRSTa ane azvagrIvanA sainya sAmasAme AvIne sthita thayA. kavaca dharIne sajaja thayelA e baMne sainyone kolAhala, azvasainya cUrNa karelI pRthvInI 2janI jema dizAomAM vyApI ga. sau ne nizAnanI prajAe upara rahelA siMha, aSTApaddha, cittA hAthI ane vAnarethI sarva AkAza bhayaMkara araNyanA jevuM dekhAvA lAgyuM. nAradanA jANe baMdhu hoya tema kalahakIDA karAvavAmAM kutUhalavALA ane subhaTane utsAha ApavAmAM catura evA bhATacAraNe raNabhUmimAM pharavA lAgyA. tyArapachI baMne sainyae yuddhano AraMbha karyo. teonA bANonI zreNIthI jANe AkAzamAM pakSIo uDatA hoya te dekhAva thaI rahyo. te vakhate araNyamAM vRkSanI zAkhAenA agrabhAganA paraspara saMgharSathI jema dAvAnaLa utpanna thAya tema te baMne sainyanA sainikanA yuddhamAM paraspara athaDAtA zastrothI agni utpanna thayA. samudramAM paraspara athaDAvAthI jema aneka jalajaMtuono vinAza thAya tema zastra zastravaDe yuddha karanArA amita parAkramI aneka subhaTane te raNabhUmimAM vinAza thaye. thoDIvAramAM samudranI velA jema Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM nadInA jaLane parA mukha kare tema tripuSTa vAsudevanI agrasenAe azvagrIvanI senAne parAmukha karI. tatkALa pitAnA agra sainyano bhaMga thate joIne jANe AMgaLInA agra bhAgane bhaMga thayo hoya tema azvagrIvanA pakSanA vidyAdharo ghaNuM kopAyamAna thayA. pracaMDa bhujAvALA teo raNabhUmimAM eTalA badhA utkaTa thaI gayA ke jANe yamarAjanA sacIvapaNunI mudrAne prApta karI AvelA pizAca hoya tevA teo jaNAvA lAgyA. teomAM vikaTa ane utkaTa dAMtavALA, vizALa vakSasthalavALA temaja zyAma ane bhayaMkara AkRtivALA rAkSase, jANe aMjanAcala parvatanA zikhare hoya tevA jaNAvA lAgyA, keTalAka vidyAdhare puMchaDArUpI DaLanA pachADavAthI pRthvIne kADI nAkhatA ane maMDalA granI kriyAne karanArA nakhovALA kezarIsiMho thayA; keTalA eka pitAnI zuDhAthI tRNanA puLAnI jema hastIone AkAzamAM uchALanArA temaja jANe UMcA zikharavALA parvata hoya tevA aSTApada pazuo thayA; keTalAeka puMchaDAone pRthvI para pachADatA ane dAMtathI vRkSone maraDI nAkhatA siMha tathA hastInI AkRti jevA paNa vikarALa evA varALa jAtanA pazuo thayA ane bIjA keTalAeka cittA, siMha, vRSabha, daMza ane nAra vigere zikArI prANIonAM rUpa karIne taiyAra thayA. pachI jANe yamarAjane bolAvatA hoya tema bhayaMkara zabdo karatA te vidyAdhare vegathI tripRSTanA sainyane upadrava karavA lAgyA. tethI jeonA mukha lAni pAmI gayA che ane jemane utsAha bhaMga thaI gayA che evA prajApati rAjAnA putra tripRSTa vAsudevanA subhaTo tatkALa vicAra karavA lAgyA ke "ahA ! A zuM thayuM ? zuM ame mArganI bhrAMtithI A yamarAjanA nagaramAM AvyA ? athavA zuM rAkSasenA nivAsasthAnamAM AvyA ke bhayaMkara viMdhyasthaLamAM AvyA ? athavA zuM azvagrIvanI AjJAthI A sarva bhUta ane krUra prANIo amone haNI nAkhavAne mATe potapotAnA sthAnakethI ahIM AvyA che? kharekhara eka kanyAne nimitta A pralayakAla prApta thayela che. A samayamAM je tripRSTa rAjA pite jaya meLave te amAre purUSArtha rahyo ema samajavAnuM che. " A pramANe ciMtAmAM nimagna ane buddhi rahita thayelA te subhaTe jyAre raNamAMthI pAchA vaLavAne IcchavA lAgyA tyAre javalana jaTIe AvI TipRSTane kahyuM "A sarva vidyAdharanI kevaLa mAyA che; AmAM kAMIpaNa satya nathI, huM te barAbara jANuM chuM. kAraNake sarpane ghasAre sarpa ja jANe. bIje na jANe. e maMda buddhivALA vidyAdharoe AvI mAyA batAvIne potAnI azakti batAvI ApI che. kAraNake zaktivAn evo ko puruSa AvI bALakane bIvaDAvavA jevI IrachA kare che mATe he mahAvIra ! beThA thAo, ratha upara ArUDha thAo, ane A zatruone mAnarUpI UMcA parvata uparathI heThA UtAre. kiraNethI udyata thayelA sUryanI jema tame rathArUDha thaze tyAre pachI kayA purUSanuM teja vRddhi pAmaze A pramANe javalana jaTIe kahyuM, eTale mahArathIomAM agresara eve tripRSTa vAsudeva sainyane AzvAsana ApI moTA ratha upara ArUDha thayo, ane meTI bhujAvALA acala balarAma paNa saMgrAmanA ratha upara beThA. kAraNake bIjI koI vakhate paNa potAnA laghu baMdhune ekalA mUkatA nahIM te yuddha vakhate te tene ekalA kemaja mUke? pachI siMhA jema girinA zikhara upara caDe tema javalananaTI vigere vidhAdhare paNa ratha upara ArUDha thayA. te vakhate vAsudevanA puNyathI AkarSAyelA devatAoe AvIne tripRSTa vAsudevane | nAme divya dhanuSa, kaumAdakI nA me gadA, pAMcajanya nAme zaMkha, kaustubha nAmano maNi, naMdaka nAme khaDaga ane vanamALA nAme ekamALA arpaNa karI. temaja balabhadrane 13 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 saga 1 le saMvartaka nAme haLa, saunaMda nAme muzaLa ane caMdrikA nAmanI gadA ApI. teone A pramANenAM divya zastro maLelAM jaIne harSa pAmelA sarve subhaTe jANe yamarAjanA putra hoya tema ekaThA thaIne pUrNa parAkrama batAvatA adhika yuddha karavA lAgyA. pachI tripRSTa yuddharUpI nATakamAM nAdIrUpa ane zabdathI dizAonA mukhane pUranA pAMcajanya nAmane zakharatna kuMka. saMvarta puSkarAvatta nAmanA pralaya meghanI garjanA jevA te zaMkhanA nAdathI azvagrIvanA sarva sainike kSobha pAmI gayA; te vakhate keTalAekanA hAthamAMthI vRkSanAM patronI jema zastro paDI gayAM, keTalAeka jANe aparamAra vyAdhivALA hoya tema poteja pRthvI upara paDI gayA, kaI ziyALanI jema bhIrU thaI nAsI gayA, keI sasalAnI jema netra ADA hAtha daIne saMtAI gayA, kaI ghuvaDa pakSInI jema guphAmAM pesI gayA, ane kaI jaLanI bahAra mUkelA zaMkhalAnI jema khaLabhaLavA lAgyA. - samudranA zeSaNanI jema pUrve kadi nahIM thayela pitAnA sainyane bhaMga sAMbhaLIne azvagrIve pitAnA subhaTane kahyuM-" are! vidyAdhare ! vRSabhanA nAdathI jema vanamAM mRgalA nAsI jAya, tema phakta zaMkhanA nAdathI trAsa pAmIne tame kema nAsI jAo che? tame e tripRSTa ane acalanuM zuM parAkrama joyuM ke jethI cADIyA rUpe ubhA karelA purUSanA darzanathI pazuo nAsI jAya tema tame trAsa pAmI jAo cho? Aja sudhI vividha yuddhanI aMdara meLavela yaza tame hArI jAo cho; kAraNake dhoyelA veta vastra upara paDele leza mAtra paNa kAjalane DAgha te vastranI zobhAne ghaTADe che. devage tamArAmAM je A khalitapaNuM AvI gayuM che tene nivRtta kare. AkAzacArI evA tamArI AgaLa e bhUcara manuSya zA hisAbamAM che? tame yuddha kare, athavA je azakta ho te kevaLa sabhya thaIne ubhA rahe huM azvagrIvarAjA raNabhUmimAM koInI sahAyanI darakAra karatA nathI." A pramANe azvagrIve kahyuM, eTale lajjAthI nIcAM mukha karI sarva vidyAdhare parvatathI khalanA pAmelA samudranI jema pAchA vaLyA. pachI azvagrIva paNa rathamAM besI avyagra thaI krUra grahanI jema zatruone grAsa karavAne AkAzamArge cAlyA; ane jANe navIna ane megha hoya tema bANathI, zothI ane bIjA astrothI teNe tripRSTinA sainya upara vRSTi karavA mAMDI. e astronI vRSTithI tripRSTanuM badhuM sainya lAni pAmavA lAgyuM; kAraNake bhUmicara manuSya kada dhIra hoya to paNa AkAzacArIonI sAme zuM karI zake ? pachI balarAma, tripRSTa ane javalanajI rathamAM besI pitAnA vidyAdhara subhaTonI sAthe AkAzamAM uDayA; ane baMne pakSanA vidyAdhare AkAzamAM rahIne gurUnI pAse jema parIkSA Ape tema paraspara potAnI vidyA zakti batAvatA adhikAdhika yuddha karavA lAgyA. te vakhate baMne sainyanA bhUcara vIre paNa vanamAM jema hAthI laDe tema paraspara ghaNo krodha karIne yuddha karavA lAgyA. thoDIvAramAM zastrothI paraspara prahAra karatA evA vidyAdharonA rUdhiranI pUrve kadi nahIM thayelI ane jANe utpAtakArI hoya tevI vRSTi thavA mAMDI; paraspara AghAtanA zabdathI gaganane gajAvatuM daMDanA nAdathI saMgIta jevuM jaNAtuM daMDAdaMDI yuddha keTalAeka vidyAre karavA lAgyA. udaMDa bhujAthI paMcaDa evA keI DaMkAothI DhelanI jema khaDragadaMDavaDe zatruone mAravA lAgyA; bIjAne yuddhamAM jaya nahI sahana karanArA koI paraspara maLatI vakhate kAMsInA tAlanI jema vizALa kuraka jAtinA zastronuM ArakeTana karavA lAgyA; megha jema vijaLIne chuM ke tema keI AkAzapara rastAne pADatA taDataDa zabda karatI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 4 chuM. 99 zaktine phUMkavA lAgyA; koi bhayaMkara sarpanI jevA zalyAnI vRSTi karavA lAgyA, ane koi jANe bIjA garUDA hoya tevA patrAthI skurAyamAna patrI jAtanA zastrone varSAvavA lAgyA. evI rIte ane sainyamAM uchaLatA ane paDatA evA AyudhothI AkAza ane pRthvI jANe vividha jAtanAM zastrothI vyApta hoya tema dekhAvA lAgyuM. koI tarata chedIne hAthamAM grahaNa karelA zatruonA mastakAvaDe jANe udbhaTa kSetrapAlA hoya tema raNabhUmimAM dekhAvA lAgyA. hAthInA mukhathI jema gaNapati ane gheADAonA mukhathI jema naro oLakhAya tema kaba`dha upara paDelA hAthI ane azvonA mastakane lIdhe aneka sainikA tevA dekhAvA lAgyA. tarata chedAine ghaNIvAra kaTIbhAga upara paDelA peAtAnA mastakavaDe nAbhi upara mukhavALA bhUta hAya tema keTalAka jaNAvA lAgyA. kAI vIra purUSAnA kabadhA devInA svaya'varathI jANe ghaNA harSa pAmyA hoya tema nRtya karavA lAgyA. koInA mastakA chuTA paDI gayA chatAM paNa jANe kakha dha upara caDavAne AdarathI mA beAlatA hoya tema dhrujAra zabdo karavA lAgyA. A pramANe kalpAMta kALanI jevA bhayaMkara saMgrAma pravantyae, te vakhate tripRSTa vAsudeve peAtAnA ratha avgrIvanA rathanI sAme huMkAryAM. mahArathIomAM agraNI evA balarAma paNa snehanA guNathI AkarSAi pAtAnA anuja tripRSTanA rathanI pAse pAtAnA rathanA ghoDA kerIne AvyA. te vakhate azrvagrIva atyaMta krodhathI rAtAM thayelAM netrA prasArI temanI sAme jotA jotA jANe te baMnenuM pAna karI javAne IcchatA hAya tema khelyA are ! tamArA baMnemAM mArA ca`Disa'ha dvetapara dhasAro karanAra kANu che ? ane pazcima dizAnA aMtamAM rahelA siMhanA ghAta karIne duda thanAro kANu che ? peAtAnAja vadhane mATe viSakanyA jevI javalanajaTInI svaya...prabhA kanyAne kANu paraNyA che ? vAnara jema sUrya sAmI phALa mAre, tema mArI upara phALa mAranAra kANu che ? kayA mUDha buddhivALA purUSa mane svAmI tarIke nathI mAnatA ? ATalIvAra sainyanA kSaya thatAM paNa tame zA mATe upekSA karI ? tame e kAnA AzrayathI mArI sAme thayA cheA ? are bALakA ! AnA pratyuttara Ape, ane pachI anukrame athavA eka sAthe, si'hanI sAthe hAthInA khALakonI jema tame mArI sAthe yuddha karo.'' AvAM avagrIvanAM vacana sAMbhaLI tripRSTa hasatAM hasatAM khelyA-"are ! duSTa ! tArA dUtane ghaNu karanAra, pazcimanA siMhanA zikAra karanAra, svayaMprabhAne paraNanAra tane svAmI tarIke nahI. mAnanAra ane ATalI vAra tArI upekSA karanAra hu pote tripRSTa chuM. ane khalathI baLavAna saunyane nAza karanArA jayeSTha bhrAtA balarAma che, traNa leAkamAM paNa tenI sAme TakI zake tevA kAI nathI, te tuM keNu mAtra che? he mahAbAhu ! jo tAre abhimata hoya te sainyanA kSaya karavAnI kAMi jarUra nathI. tuM pote asra grahaNa kara, tuM mArA raNabhUminA atithi che. ApaNu aMnenu dvayuddha thAo, bhujAonu kautuka pU thAo, ane banne sainyanA subhaTA mAtra sabhya thaine joyA karo,': A pramANe azvagrIva ane tripRSTa bannee agIkAra karIne potapotAnA chaDIdAro pAse pAtapAtAnA saunyAne yuddha karatA aTakAvyA. pachI eka hAtha madhyamAM rAkhI ane bIjo hAtha kAmaThAnI aNI upara rAkhI azvagrIve yamarAjanI bhrakuTI jevA bhaya kara dhanuSanI upara paNacha caDAvI. pachI raNulakSmInI krIDAnA saMgItanI jANe vINA hoya tevI dhanuSanI pacha mayUragrIvanA putra hAthavaDe vagADI. tarataja tripRSTa vAsudeve nizAmatsyanI jema zatruonA nAzane sUcavanArA zAhU~ga nAmanA dhanuSane paNacha caDAvI; ane lanA nighoSa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 saga 1 le jevo bhayaMkara, mRtyune AvAhana karavAnA maMtra jevA ane zatruonA khalane haraNa karanArA nuSanA moTA ghoSa karyA. te vakhate ka'DiyAmAMthI sarpanI jema bhAthAmAMthI khANA kADhI kAna sudhI AkaSI azrvagrIva varasAvavA lAgyA. pachI kALanu` jANe kaTAkSa hoya ane kalpAMta kALanA agninI jANe zikhA hoya tevuM kAMtithI prakAzamAna eka tIvra khANu tripRSTanI upara cheDayuM. te khANane Avatu' joi aviccheda parAkramavALA tripRSTa vAsudeve tatkAla chADelA khANathI IkSulatAnI jema tene chedI nAkhyu'; ane evI hAthacAlAkIthI eka bIjuM khANu mUkyuM ke jANe te paheluM ja hoya tema tenAthI azvagrIvanuM dhanuSa paNa chedI nAkhyuM. pachI agrIve je je navAM navAM dhanuSyA grahaNa karyAM te te dhanuSyA tenA maneAthanI sAthe tripRSTa vIre khANAthI chedI nAkhyAM. eka khaNuthI prativAdevanA dhvaja chedyo; ane eka bIjA khANuthI eraDAnA vRkSanI peThe tenA ratha bhAMgI nAMkhyA. A pramANe sthiti thaI tApaNu azvagrIva bIjA rathamAM besI dhArAothI meghanI jema dUrathI khANAnI vRSTi karatA pharIvAra AgaLa AvyeA. e vakhate teNe khANeAvaDe dunino ADabara karyAM ke jethI ratha, sArathi, tripRSTa ke bIjuM kAIpaNa dekhavAmAM AvatuM na hatuM; paNa sUrya jema peAtAnA kiraNAnI chaTAthI aMdhakArano nAza kare, tema tripRSTa khANAnI vRSTiethI te dRnikAraka zaravRSTino tatkALa nirAsa karyAM. pachI tripRSThanA AvA parAkramathI krAdha pAmelA, parvata jevA sAravALA ane zaktivALAomAM zreSTha evA azvIve vijaLInI jANe saheAdarA hAya, vajranI jANe vayasyA ( sakhI ) hAya, mArI(marakI) nI jANe mAtA hAya ane zeSanAganI jANe jihvA hoya tevI eka pracaMDa zakti hAthamAM grahaNa karI. jANe yamarAjanI nakI heAya tema ghugharIenA zaDha karatI e zaktine staMbha upara rAdhAcakranI jema teNe peAtAnA mastaka upara pheravavA mAMDI, ane peAtAnA vimAnanI bhraMzanI zakAthI bhaya pAmelA vimAnavAsIe jene mAge ApyA che evI e zakita azrvagrIve sa baLathI tripRSTa upara nAkhI. tatkALa triSTa jANe e bhujAda...DamAM trIjo bhujAdaMDa hAya tevI kaumAdakI gadA potAnA rathamAMthI hAthamAM grahaNa karI, ane hAthI jema krIDA karanAranI dhamaNanA pAtAnA zuDAiDathI vinAza kare tema e AvatI zaktinI upara te gadAno prahAra karyA; jethI ugra agninA kaNiyAthI se'kaDA ulkApAtane e zakti mATInA DhekhALAnI jema cUrecUrA thaine pRthvI upara paDI, pachI azvatrIve jANe arAvatano kADhI lIdhelA dAMta hoya tevA eka mATe paridha grahaNa karIne tripRSTanI upara phUM kayA. garUDa jema cAMcavaDe mATA sarpane khaDa khaDa karI nAkhe tema tripRSThe te parighane gadAvaDe khaDa khaDa karI nAkhyA. pachI avIve yamarAjanI jANe dADha hoya ane takSakanAganI jANe bena hAya tevI vAzilAnA sArathI banelI eka gadA tripRSTanI upara pheMkI. mATI bhujAvALA tripRSTa pAtAnI kaumeAkI gadAthI te gadAnA AkAzamAMja retInA meAdakanI peThe kaTake kaTakA karI nAkhyA. AvI rIte sarva zastro jyAre bhAMgI gayA tyAre agrIva pIDita jananI pAse avanI jema tatkAla vilakhA thai gayA, ane tarataja teNe nAgAstranu smaraNa karyuM. te nAgAstra zIghra pragaTa thayu' eTale te astrane dhanuSa sAthe joDayuM. te vakhate rAphaDAmAMthI sarpAnI jema temAMthI aneka saperpa utpanna thayA. bhUmi ane AkAzamAM phuMphADA mArIne doDatA evA te sarpAe kSaNavAramAM tiya glAkane pAtALalAka jevuM karI dIdhu. lAMkhAM, bhaya'kara ane kALA evA mATA sarpa sphuraNAyamAna thaine hajArA ketuonI zaMkA karAvavA lAgyA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 101 mRtyunA jANe avasarpa hoya tevA te sarpo AkAzamAM paNa prasaravA lAgyA; jethI khecaranI strIo tenAthI bhaya pAmIne dUra nAsavA mAMDI. te vakhate tritaSTanA sainikone moTI AzaMkA thaI paDI. kAraNake svAmIne prabhAva nahIM jANanArane temaja bhaktivAnane tema thAya che; pachI tripRSTa dhanuSya upara garUDAstrane caDAvIne cheDyuM, eTale temAMthI kadaLInA patranI jema prasaratI pAMkhathI jANe AkAzane seMkaDo chatrothI vyAsa karatA hoya tevA aneka garUDe pragaTa thayA. sUryanAM kiraNothI aMdhakAranI jema te garUDonI pAMkhonA satkArathI te moTA sarpo cAre bAju nAsI gayA. nAgA ane nirarthaka thayeluM joI azvagrIve dura evuM anya stra ciMtavyuM. jvAlAethI AkAzamAM seMkaDo ulkApAtane batAvatuM te astra teNe dhanuSa upara sAMdhIne choDayuM; te vakhate tripRSTanuM badhuM sainya jANe agnimAM magna thayuM hoya tema vaDavAnaLathI bhaya pAmelA samudranA maryanI jema AkuLavyAkula thaI gayuM. te joIne azvagrIvanA subhaTa khuzI thaI hasavA lAgyA, bhamavA lAgyA, uchaLavA lAgyA, nAcavA lAgyA, gAvA lAgyA, ane utAvaLa thaIne tALIo pADavA lAgyA. pachI krodhathI netro rAto karIne tripRSTa avArya evA vArUNA ane dhanuSa sAthe joDIne satvara choDayuM, e astranA prabhAvathI tripRSNanA manorAnI jema tatkAla AkAzamAM megha utpanna thaye, ane azvagrIvanA mukhanI jema gaganatI zyAma thaI gayuM. tarataja dAvAnaLane zamAvanArA varSARtunA meghanI jema avicchinna jaLa dhArAvaDe varSane te meghe zastrAgnine zamAvI dIdhe. A pramANe tRNanI jema tripRSTa sarva astrone bhagna karI nAkhelAM jaI chevaTe tene maravAne IrachatA azvagrIve potAnA amogha cakranuM smaraNa karyuM. seMkaDo ArAthI nIkaLatI seMkaDo javAlAvaDe prakAzatuM, ane jANe sUryanA maMDalamAMthI kheMcI ANeluM hoya, athavA balAtkAre haraNa kareluM yamarAjAnuM eka kuMDala hoya, vA kuMDalAkAre rahele takSaka nAga hoya tevuM jaNAtuM, temaja dhugharIonA avAjothI khecarane trAsa pamADatuM e cakra smaraNa karatAM ja pragaTa thayuM. tene grahaNa karIne adhagrIva bolyA " are tripRSNa! kaMThamAM dudhavAle haju tuM bALaka che. tAro vadha karavAthI mane bAlahatyA lAgaze, tethI tuM cAlyo jA. haju sudhI tArI upara mane dayA Ave che. A mAruM cakra IdranA vajAnI jema ke ThekANethI pAchuM haThe tevuM nathI temaja niSphaLa thAya tema paNa nathI; tethI jyAre huM A cakane choDIza tyAre tuM tArA prANane choDIza, temAM kAMI paNa saMdeha rAkhIza nahI. mATe kSatriyapaNAnA abhimAnane tajI de ane mArA zAsanane aMgIkAra kara; tuM bALaka che, tethI huM tAruM prathamanuM mAThuM AcaraNa mApha karuM chuM. sAre nabIbe tAruM kArya bAlapaNAnI capaLatAvaDe kareluM huM gaNuM chuM. vAte tuM jIvato jA. mArI tane mAravAnI IcchA nathI." AvuM azvagrIvanuM bhASaNa sAMbhaLIne tripuSTa hasato hasate belyo-"are! azvagrIva ! tuM kharekhara vRddha thayo che, anyathA unmattanI peThe AvAM durvacane kema bole? paNa vicAra kara ke bAla evo kesarIsiMha meTA hAthIne dekhIne zuM palAyana kare che ? garUDane bALaka zuM moTA sA~thI pAcho haThe che ? bALasUrya paNa zuM saMdhyAkAlarUpa rAkSasathI kSobha pAme che? huM bALaka chuM, chatAM paNa zuM raNabhUmimAM tArI sAme nathI Avyo ? he mithyAbhimAnI! pUrve nAkhelA zastronuM bala te teM joyeluM che to have A azvane choDIne paNa mArUM bala je, joyA vinA tuM zA mATe garjanA kare che?" A pramANe tritachanAM vacana sAMbhaLI AkAzarUpI sAgaramAM jANe dAvAnaLa pragaTa hoya tevuM e bhayaMkara cakra azvagrIva potAnA mAthA para pheravavA lAgyA. ghaNIvAra sudhI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 sarga 1 le pheravIne jANe sUryamaMDaLa racavatuM hoya tevI bhrAMtine kSaNavAra Apatu e caka sava baLathI teNe tripRSTa upara choDayuM, tripRSNa vAsudevanA parvatanI zilA jevA vizALa vakSasthaLanI sAthe athaDAIne e cakra jANe sAmI lapaDAka lAgI hoya tema dhArAthI patita thaIne pAchuM haThI gayuM. e cakranA agrabhAganA majabuta AghAtathI vAthI tADana karyAnI jema tripRSTa mUcha khAIne nIce paDa; ane AkAzamAM prakAza karatuM te caka te ThekANe ja sthira rahyuM. vAsudevanI sarva senAmAM te vakhate hAhAkAra utpanna thaye zatrunA prahArathI potAnA anuja baMdhune mUrthita thayela joIne temanA uparanI prItine ladhe balabhadra prahAra thayA vinA paNa mUchita thayA. banene mUchita joI azvagrIve siMhanI jema siMhanAda karyo, ane tenA sainikoe vijayane pragaTa karatuM hoya te kilakilArava karI mUko. thoDIvAre balabhadrane saMjJA AvI tyAre unnata harSanAda sAMbhaLIne "atyAre kavakhate A harSa kone thaye che? ema pitAnA sainikone pUchyuM. teoe kahyuM-"he deva ! tripRSTa kumArane paDelI vipattivaDe harSa pAmelA azvagrIvanA sainikone A urjita harSa dhvani che." balarAme kahyuM-"ahA ! zuM mArA anuja baMdhune vipatti hoya ? te to jyAre raNamAM zrAMta thAya che tyAre kSaNavAra rathamAM suve che. te uparathI pitAnA manamAM mArA baMdhane vipatti AvelI dhArIne harSa pAmelA A azvagrIvanA sainikono harSa huM eka kSaNamAM harI lauM chuM. are duSTa azvagrIva ! ubhuM rahe, Aje ratha ane parivAra sahita tane sahita tane masalAnI jema huM gadAthI cUrNa karI nAkhuM chuM." ema kahI rathAvatta parvatanA zikhara jevI gadA upADI. evAmAM acala balabhadra deDe che, tevAmAM tripRSTa kumAra jAgI uThayA, ane "are Arya! huM chatAM tamAre A zo prayAsa ? ema kahI jANe UMghamAMthI uThayA hoya tema tripRSTha beThA thayA. tripRSNane uThelA joI jANe grAmAMtarathI AvyA hoya tema balabhadde behAtha pahoLA karIne tenuM AliMgana karyuM. tarataja pitAnA svAmInI jAgratine sUcavanAro ane zatruonA hRdayamAM zalya je tripRSTanAM sainikoe harSanAda karyo. prahArathI karelA potAnA pApanuM jANe prAyazcitta karavAne icchatuM hoya tevuM azvagrIve nAkheluM cakra tripRSTa samIpa raheluM joyuM. jANe suryanuM bhAgIdAra hoya tevuM tejathI bhayaMkara te caka hAthamAM laIne vAsudeve azvagrIvane kahyuM-"meTI ugragarjane karIne te mArA upara A cakra nAkhyuM hatuM, paNa parvata sAthe hastInA parAkramanI jema te A cakranuM parAkrama paNa joI lIdhuM che; to he durmati ! have ahIMthI cAlyo jA ! mArjaranI jevA pApavRttivALA tane vRddhane keNa haze?" AvAM vacana sAMbhaLI dAMtathI adharane vaMzata ane kepathI aMgane kaMpAvate alpagrIva bhrakuTI caDAvIne bolyA- "are zizu ! vRkSanA kharI paDelA phala vaDe paMgunI jema A eka leDhAne khaMDa maLavAthI tu kema unmatta thaI jAya che? ene mArI upara choDI de, mAruM bala je, e cakrane AvatAM veta ja huM muSTithI cUrNa karI nAkhIza." azvagrIvanAM A pramANenAM vacane sAMbhaLIne aMkuDa zaktivALA tripRSNa vAsudeve kopa karI cakane AkAzamAM bhamAMDIne azvagrIva upara choDayuM. te cake tarataja kadalInA thaDanI jema adhagrIvanuM mastaka chedI nAkhyuM, kAraNake prativAsudeva pitAnA cakrathI ja haNAya che. te vakhate khecaroe harSathI vAsudevanI upara puSpanI vRSTi karI ane UMce svare jayanAda karyo. azvagrIvanA dInatA bharelA sainyamAM pratinAdathI bhUmi ane aMtarIkSane rudana karAvate mATe rUdanavani utpanna thaye. adhagrIvanA svajane tarata ja ekaThA thayA, ane Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 103 putronA netramAMthI jharatAM azrunA jaLavaDe jANe nivApAMjali ApatA hoya tema azrudhArA varasAvatA temaNe azvagrIvanA aMgane agnisaMskAra karyo. azvagrIva prativAsudeva mRtyu pAmIne sAtamI narakabhUmimAM tetrIza sAgaropamane AyuSe nArakI thaye. e samaye AkAzamAM devatAoe UMce svare ulleSaNa karI ke "he rAjAo ! tame sarva prakAre mAna cheDI de, ane cirakAlathI Adarele hayagrIvano pakSapAta mUkI do, kiMtu bhaktithI tripRSTha vAsudevanuM zreSTha zaraNa grahaNa karo. kemake A bharatakSetramAM A avasarpiNImAM A prathama vAsudeva utpanna thayela che, e . pRthvIne bhaktA thaze." A pramANenI aMtarIkSamAM thayelI divyavANI sAMbhaLIne adhagrIvanA tAbAnA sarve rAjAo AvIne tripRSTa vAsudevane namyA, ane aMjali jeDIne A pramANe teoe kahyuM-"he nAtha ! amoe ajJAnapaNAthI ane parataMtratAthI adyApi paryata je kAMI tamArA aparAdha karelA hoya te sarva kSamA karo. havethI ame tamArA kiMkaranI jema tamArI sarva AjJA pALazuM. he prabhu! amane AjJA kare." tripRSTa kahyuM-"AmAM tamAro kAMI paNa aparAdha nathI. svAmInI AjJA vaDe yuddha karavuM te kSatrine dharma ja che, tame have bhaya choDI de. havethI huM tamAro svAmI chuM; tame potapotAnA rAjamAM nirbhayapaNe mArA thaIne varta je." A pramANe sarva rAjAone AzvAsana ApI jANe bIje Idra hoya tevo tripRSTa vAsudeva potAnA sarva parivArane laIne pitanapura gaye, ane tyAMthI cakra vigere sAta ratna sahita vipRSTa vAsudeva pitAnA jayeSTha baMdhu balabhadrane sAthe laI digvijaya karavA nIkaLe. - pUrvamAM te dizAnA mukhanuM maMDana rUpa mAgadhapatine, dakSiNamAM te dizAnA mastakanI mALArUpa varadAmadevane ane pazcimamAM te dizAne prakAza karanAra prabhAsadevane pitAnI AjJA manAvI, ane vaitADhaya parvatanI baMne zreNanA vidyAdharono teNe vijaya karyo. pachI te baMne zreNInuM rAjya javalanajIne aparNa karyuM. mahAtmAo sevA karavAthI ka9pavRkSanI jema phale che. evI rIte dakSiNa bharatAddhane sAdhI tripRSTa vAsudeva digyAtrAthI nivRtta thaI pitAnA nagara javAne pAchA vaLyA. ardhacakravattanI samRddhithI ane cakravattI karatAM addhabhujAnA balathI yukta e e TipRSTa keTaleka prayANe magadha dezamAM A . tyAM sarva rAjAomAM tilaka samAna e vAsudeve pRthvInuM jANe tilaka hoya tevI ane keTI puruSothI upADI zakAya evI eka mahAzilA diDI. e zilAne pitAnI yAmabhUjAvaDe upADIne AkAzamAM mastaka upara chatranI jeTalI UMcI karI. temanA AvA bhujAbalane joIne vismaya pAmelA rAjAoe ane lake e cAraNabhATanI jema temanI atyaMta prazaMsA karI. te zilAne pAchI gya sthAne sthApana karIne tyAMthI prayANa karatAM keTaleka divase tripRSTa vAsudeva lakSmInA sthAnarUpa pitanapuranI najIka AvyA. pachI moTI saMpattio jemaNe prApta karelI che evA tripRSNa vAsudeva gajedra upara ArUDha thaI lakSamInuM jANe navInanagara hoya tevA pitanapuramAM praveza karyo. te jANe tArAvALuM AkAza hoya tema motInA sAthIA cAre tarapha pUrelA hatA, ane ghera ghera teraNonI zreNI bAMdhelI hatI, tethI jANe seMkaDe IdradhanuSa sahita hoya tevuM te nagara jaNAtuM hatuM. jANe megha varSo hoya tema nagaranI bhUmiupara jaLano chaMTakAva karela hato, suMdara 1 cakra, dhanuSya, gadA, zaMkha, kaustubhamaNi, khaga ne vanamALA e sAta ratno. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 saga 1 lo pAtrovALA UMcA bAMdhelA maMcevaDe jANe UMcA vimAnavALuM hoya tevuM dekhAtuM hatuM, ghare ghare maMgalika gIte gavAtAM hatAM, tethI jANe sthAne sthAne vivAha mahotsava cAlatAM hoya tema lAgatuM hatuM, ane lokonI evI bhIDa thaI hatI ke jANe jIvaloka badhe te nagaramAM ekatra thayA hoya tema jaNAtuM hatuM. nagaramAM praveza karyA pachI prajApati rAjAe, javalana jaTIe, acala baladeve ane bIjA rAjAoe maLIne tripRSTane addhacakIpaNAno abhiSeka karyo. have dIkSA lIdhA pachI be mAsa paryata chadmasthapaNe vihAra karatA zreyAMsa prabhu anukrame prathamanA sAhasamravanamAM padhAryA, tyAM azeka vRkSanI nIce kAtsage rahelA ane bIjA zukala yAnanA aMtamAM vartatA evA prabhunA tApamAM jema maNa gaLI jAya tema jJAnAvaraNI, darzanAvaraNI, mohanI ane aMtarAya e cAra ghAtikarma vinAza pAmyAM, jethI mAgha mAsanI amAvAsyAne divase caMdra zravaNanakSatramAM AvatAM chaDUtapamAM vartAtA prabhune kevalajJAna utpanna thayuM. devatAo e AvIne samavasaraNa racyuM, temAM besIne mahAatizayavALA agyAramAM prabhue dezanA ApI, bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM prANIo pratibodha pAmyA. jemAMnA keTalAeke sarvavirati paNuM aMgIkAra karyuM, ane keTalAeka dezavirati thayA, prabhune gagubha vigere chetera gaNadhara thayA. prabhunA mukhathI tripadI sAMbhaLIne teoe dvAdazAMgI racI. te tIrthamAM traNa netravALe, vetakAMtine gharanAra, vRSabhanA vAhanavALo, be dakSiNa bhujAmAM bIruM ane gadAne dharanAra ane be vAma bhujAmAM nakula ane akSasUtra dharanAra Ikavara nAme yakSa prabhune zAsanadevatA thayA. tathA gaura aMgavALI siMhanA vAhanapara besanArI, dakSiNa bhujAmAM varada ne muddagarane dhAraNa karanArA ane vAma bhujAmAM kalaza ne aMkuza rAkhanArI mAnavIra nAme prabhunI pAse rahenArI zAsanadevI thaI te yakSa ane devI niraMtara jemanI samIpe ja rahe che evA zreyAMsaprabhu vihAra karatA karatA ekadA sarva nagaromAM zreSTha evA pitanapuranA udyAnamAM padhAryA. tyAM samavasaraNane mATe vAyumAra devatAoe eka yojana pRthvIne mAjana karI, meghakumAroe te upara saMgadhI jaLane chaMTakAva karyo, vyaMtaroe suvarNa tathA ratnamaNiothI tenuM taLa cAre tarapha bAMdhI lIdhuM, ane tenI upara jAnu pramANa paMcavaNuM puSponI vRSTi karI. pachI te dizAonA jANe brakaTIbhaMga hoya tevA pratyeka dizAmAM teNe bAMdhIne tenA madhya bhAgamAM aDhI gAu UMcI temaNe eka pavitra maNimaya pITha bAMdhI. tenI nIce bhavanapatioe jANe pRthvIne mugaTa hoya tevo suvarNanA kAMgarAvALe pahele rUpAno killo bAMdhyuM. tenI aMdara jyotiSI devatAoe pitAnA teja vaDe jANe racyuM hoya te ratnanA kAMgarAvALe suvarNano kille tenI aMdara vimAnapatioe mANikyanA kAMgarAvALe divyaratnamaya trIjo kille . dareka kille toraNa sahita cAra cAra dvArA ryA. madhya killAnI IzAna dizAmAM madhyabhAge eka deva cheda . chelalA gaDhanI garbhabhUmimAM vyaMtara devatAoe navaso ne sATha dhanuSa UMcu eka cityavRkSa vikuvyuM. tenI nIce pUrva racita maNipIThanI upara teoe eka pratichaMda karyo, ane tenI madhyamAM pUrvAdi cAre dizA tarapha caraNapITha sahita eka eka siMhAsana sthApita karyuM. te sivAya bIjuM paNa je je karavA gya kAryuM hatuM te te 1. A yakSanuM bIju nAma manuja che. 2. A yakSaNInuM bIju nAma zrIvatsA che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 parva 4 thuM vyaMtara devatAoe pUrNa karyuM. kAraNake bhaktimAna puruSo apramAda vaDe sevakothI paNa caDIAtA thAya che. tyAra pachI AkAzamAM rahelA traNa chatrothI zobhatA, baMne paDakhe be yakSothI cAmara vaDe vIMjAtA, AgaLa cAlatA iMdradhvajathI zobhatA, baMdIjanonI jema potAnI meLe vAgatI duMdubhi jemanI AgaLa maMgalika zabda uccArI rahI che evA, sUryathI udayAcalanI jema bhAmaMDalathI prakAzatA, koTIga me sura, asura tathA narethI paravArelA, devatAoe AgaLa saMcAra karelA nava suvarNa kamalanI upara caraNakamalane ApaNu karatA ane prakAzamAna dharmacakra vaDe jemane agradeza adhichita che evA zreyAMsa bhagavAne pUrvAdvArathI samavasaraNamAM praveza karyo. pachI guMjArava karatA bhramarAonA dhvanithI jANe svAgatane pUchatuM hoya tevA caityavRkSane prabhue traNa pradakSiNA karI, ane namatItha ema kahI kamalanI karNikAnA pratiSThadarUpa pUrvAbhimukha siMhAsanane prabhue alaMkRta karyuM, ane bIjI traNa dizAomAM ratnanA siMhAsana para prabhunAM pratibiMba vyaMtara devatAoe vikuLaM. pachI pUrva dvAra vaDe praveza karIne sAdhuo agnikhUNamAM anukrame beThA, ane vaimAnikanI strIo ane sAdhvIe temanI pAchaLa ubhI rahI. dakSiNa dvArathI praveza karI ahaMta prabhune namaskAra karI bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtaranI strIo naiRtya dizAmAM beThI; pazcima dvArathI praveza karI ane prabhune praNAma karI bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtare vAyavya dizAmAM ekA. ane uttara dvArathI praveza karI bhagavaMtane namI anakame IzAna dizAmAM vaimAnika de, manuSyo ane manuSyanI strIo beThI. evI rIte trIjA killAmAM zrImAna caturvidha saMgha, madhya killAmAM tiryaMca ane nIcenA gaDhamAM temanAM vAhane goThavAyAM. te vakhate rAjapuruSoe AvI tripRSTa addhacakravartIne harSathI kahyuM- "bhagavAna zreyAMsa prabhu udyAnamAM samesaryA che. A vArtA sAMbhaLI sA siMhAsana parathI uThI, pAdukAne tajI daI tripRSTha vAsudeve prabhunI sanmukha dizAmAM ubhA rahI temane vaMdanA karI. pachI siMhAsana para besI prabhunA AgamananI vadhAmaNIne kahenArA puruSone sADA bAra koTI sonaiyA ApyA. pachI tripRSTha vAsudeva maTI samRddhie yukta thaI, baLabhadra sahita sarva prANIone zaraNa rUpa evA prabhunA samavasaraNa samIpe AvyA ane uttara dvArathI samavasaraNamAM praveza karI vidhi pramANe prabhune vaMdanA karI balabhadranI sAthe iMdranI pachavADe beThA. pachI iMdra, vAsudeva ane balabhadra pharIthI ubhA thaI bhagavaMtane praNAma karI bhaktibhAvita girAthI A pramANe stuti karavA lAgyA. he paramezvara ! amaMda AnaMdanA jharAne ApanArA ane mokSanA kAraNabhUta evA tamane mokSane arthe amAro namaskAra che tamArA darzana mAtrathI ja prANI bIjAM karmone bhUlI jaI AtmArAma thAya che, te tamArI dezanA sAMbhaLavAthI te zuM na thAya ! A "saMsArarUpI marU dezamAM tamAre avatAra thavAthI jANe kSIra samudra pragaTa hoya, kalpa"vRkSa ugyuM hoya ke medha vacce hoya tema jaNAya che. kUrakarmarUpa naThArA graho vaDe pIDA pAmatA evA A vizvanuM rakSaNa karavA mATe tame agyAramA jiteMdra jyotiSIonA "pati (caMdra) rUpe udaya pAmyA che. svabhAvathIja nirmala IkvAku rAjAonuM kuLa jaLa"vaDe saphATikanI jema tame vizeSa nirmala kareluM che. he prabhu! traNa jagannAM sarva prakAranA saMtApane haravAthI tamArU caraNamUla samagra prakAranI chAyAothI paNa adhika thAya che. "he jinezvara ! tamArA caraNakamalamAM bhramara rUpe rahetAM mane eTalo badhe harSa prApta 14 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 saga 1 le "thAya che ke jethI bhogane mATe ke mokSane mATe mane spRhA rahetI nathI. he jagannAtha! "bhavabhava tamArA caraNanuM mane zaraNa tha" evI huM prArthanA karuM chuM. tamArI sevAthI zuM sAdhI zakAtuM nathI?" A pramANe Idra, vAsudeva ane baladeva stuti karI virAma pAmyA pachI zreyAMsa prabhue zreyanA heturUpa dezanA ApavAne AraMbha karyo. "A apAra saMsAra svayaMbhUramaNa samudranA jevo che, temAM prANI karmarUpI UrmiothI * A sa. avaLo ne Uce nIce arthAta Urva. adhe ne tirtho lekamAM bhamyA kare che. pavanathI "jema dabiMdu ane auSadhathI jema rasa jharI jAya che, tema nija rA vaDe AThe karmo karI jAya che. saMsAranA bIjethI bharelAM evAM karmonI nirja raNa karavAthI tenuM nAma nirjara kahevAya che, te nirjarA sakAma ane akAma evA be prakAranI che. jeo yamaniyamanA dharanArA che temane sakAma nirjarA thAya che ane bIjA prANIone akAma nirjarA thAya che. karmonI paripakavatA phalanI peThe prayatnathI athavA svayameva ema be prakAre thAya che. "jema suvarNa doSavALuM hoya paNa pradIpta agni vaDe zuddha thAya che. tema tapa rUpa agni vaDe sadoSa jIva paNa zuddhine pAme che. te tapa bAhya ane atyaMtara ema be prakAra che. "anazana, udarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA-e cha prakAre bAhya tapa kahevAya che, prAyazcitta, vaiyAvRtya, svAdhyAya, vinaya, vyutsarga ane zubhadhyAna"e cha prakAre atyaMtara tapa kahevAya che. A bAhya ane atyaMtara tArUpI agnine prajavalita karIne niyamadhArI puruSa potAnA durjare evAM kamene paNa jarAvI de che. jema "keI saravaranuM dvAra upAthI sarva tarapha baMdha karyuM hoya te pachI navA jalapravAhathI te kadi paNa puratuM nathI, tevI rIte saMvarathI AvRta thayelo jIva AzravarUpa dvArA re "karavAthI navAM navAM karma dravya vaDe pUrA te nathI. pachI jema pUrve saMcita thayeluM sarovaranuM jaLa sUryanAM pracaMDa kiraNonA avicchinna tApathI sukAI jAya che, tema pUrve bAMdhelAM "prANIonAM karma paNa tapasyAnA tApathI tatkAla kSaya pAmI jAya che. nirbhara "karavAmAM bAhya tapa karatAM atyaMtara tapa zreSTha che, ane temAM paNa dhyAnanuM eka "chatrarAjya raheluM che, ema munio kahe che. kAraNake dhyAna dharanArA yegIonA cirakA"lathI upArjana karelAM ane ghaNuM prabala karma paNa tatkAla nirjarIbhUta thaI jAya che. jema vRddhi pAmele zArIrika deSa laMghana karavAthI zoSAI jAya che tevI rIte tapa karavAthI pUrva saMcita karma kSaya pAmI jAya che; athavA meghano samUha pracaMDa pavananA AghAtathI Ama "tema vikharAI jAya che, tema tapasyAthI karmano samUha vinAza pAme che. jyAre saMvara ane nirjarA pratikSaNa samartha paNe utkarSa pAme che, tyAre te jarUra mokSane utpanna kare che. banne prakAranI tapasyAthI thatI nirja vaDe kamene jarAvanAro zuddha buddhivALe "puruSa sarva karmothI rahita evA mokSane pAme che. '' A pramANenI prabhunI dezanA sAMbhaLIne te vakhate ghaNA lekoe dIkSA grahaNa karI; baLabhadra ane vAsudeve samakita prApta karyuM. prathama poSI pUrNa thaI eTale prabhue dezanA samApta karI. eTale tripRSTa vAsudevanA puruSe cAraprastha (AThazera)nA pramANavALA bali lAvyA. te bali prabhunI pAse uDADa. temAMthI ardhabhAga nIce paDayA agAu devatAoe laI lIdhe. bAkInA ardhamAMthI ardha rAjAe lIdhe, ane avaziSTa bhAga bIjAoe grahaNa karyo; pachI uttara dvArathI nIkaLI prabhu madhya pramAM rahelA devachaMda upara jaI beThA. eTale Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 107 chetera gaNadharamAM mukhya evA gazubha gaNadhare prabhunA caraNapITha upara besIne dharmadezanA ApI. jayAre bIjI paraSI pUrNa thaI, tyAre temaNe dharmadezanA samApta karI eTale Idra vAsudeva, balarAma vigere sarva pitapotAne sthAne gayA. ane jANe bIje sUrya hoya tema jJAnarUpa Alekane vistaratA prabhue te sthAnathI bIje sthaLe vihAra karyo. kevalajJAna thayA pachI be mAse u| ekavIza lAkha varSa sudhI vihAra karatAM zreyAMsa prabhune corAzI hajAra mahAtmA sAdhuo, eka lAkha ne traNa hajAra sAdhvIo, terase cauda pUrvadhArI, cha hajAra avadhijJAnI, cha hajAra mana:paryavajJAnI, sADA cha hajAra kevaLajJAnI, agyAra hajAra vaikriya labdhivALA, pAMca hajAra vAdalabdhivALA, be lAkha ne e gaNAzI hajAra zrAvaka ane cAra lAkha ne aDatALIsa hajAra zubha zrAvikA-eTale parivAra thaye. pachI potAne mokSakALa najIka jANIne sameta zikhara parvate AvI prabhue eka hajAra munionI sAthe anazanavrata grahaNa karyuM. eka mAsane aMte zailezI dhyAne rahI, zrAvaNa mAsanI kRSNa tRtIyAne divase caMdra dhaniSThA nakSatramAM AvatAM hajAra munienI sAthe zrI zreyAMsaprabhu anaMta darzana, jJAna vIrya ane AnaMdamaya svarUpavALA paramapadane prApta thayA. - kaumAra vayamAM ekavIzalAkha, rAjya pALavAmAM beMtALIza lAkha ane dIkSA pAlanamAM ekavIza lAkha-ema sarva maLIne corAzIlAkha varSanuM prabhunuM AyuSya hatuM. zrI zItalanAtha prabhunA mokSakAla pachI chAsaThalAkha ane chatrIsa hajAra varSa tathA se sAgaropame uNA eka koTI sAgaropama gayA tyAre zrI zreyAMsa prabhune nirvANakAlane mahotsava thaye hate. te nirvANa kalyANakano mahotsava devatA ane idroe maLIne karyo hato. "mahapuruSone aMtakAla paNa parva rUpe thAya che, zoka rUpe thatuM nathI." have tripRSNa vAsudeve batrIzahajAra aMtaHpuranI strIo sAthe sukhe vilAsa karatAM pitAnuM keTaluMka AyuSya nigamana karyuM. anukrame svayaMprabhA rANIthI jayeSTha zrI vijaya ane kaniSTha vijaya nAme be putra thayA. ekadA ratisAgaramAM magna thaI rahelA tripRSThanI pAse madhura svarathI kinarane ulaMghana kare tevA keTalAeka gavaiyAo AvyA. teoe vividha rAgothI madhura gAyana karI sarva kalAnidhi evA tripRSTha vAsudevanuM hRdaya harI lIdhuM. teonA gAyananA guNathI khuzI thaI teone tripRthya potAnI pAse rAkhyA, kAraNa ke bIjA sAmAnya jane paNa gAyanathI raMjIta thAya che, te tene jANanArAomAM agraNI evA tripRSTha vAsudeva kema raMjIta na thAya? eka vakhate IdranI pAse gaMdharvonI jema rAtrie zayyAmAM sutelA tripRSTha vAsudevanI pAse teo tArasvare gAvA lAgyA. hastInI jema temanA gAyanathI jemanuM hRdaya AkSipta thayeluM che evA tripRSTha vAsudeve vArA pramANe AvelA eka pitAnI zayyAnA pAlakane AjJA karI ke "jyAre mane nidrA Ave tyAre gavaiyAone gAyana karatA baMdha karIne te vidAya karI deje, kAraNake jayAre svAmI avadhAna rahita hoya tyAre sarva prayAsa vyartha thAya che." svAmInI AvI AjJAne zA pAlake svIkAra karyo, ane thoDIvAramAM to tripRSTha vAsudevanA netramAM nidrA AvI. paNa zayyApAle saMgIta sAMbhaLavAno lobhathI te gavaiyAone vidAya karyA nahIM. kAraNake jemanuM mana viSayothI vyAkSipta thAya che teonA manamAMthI svAmInI AjJA galita thaI jAya che. A pramANe gAyanamAMja rAtrine cotho prahara thaI gaye eTale pAchalI rAtrie tripRSTha vAsudeva jAgRta thayA, te vakhate gAyakone akSINa svara temanA sAMbhaLavAmAM AvyuM. tatkALa teNe zavyApAlane pUchyuM-"A bicArA kaSTakArI gavaiyAne Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sarga 1 te adyApi payata kema vidAya karyA nahIM, zayyApAle kahyuM-"he prabhu! teonA gAyanathI mAruM hRdaya AkSipta thaI gayuM, jethI huM A gAyakone vidAya karI na zake, ane ApanA zAsananuM paNa vismaraNa thaI gayuM." A pramANe sAMbhaLIne tarataja vAsudevane kepa utpanna thaye, paNa te vakhate te tene gepavI rAkhe. pachI prAta:kAle pUrva dizAmAM sUryanI jema sabhAmAM siMhAsana para ArUDha thayA. te vakhate rAtrinuM vRttAMta saMbhArI, te zavyApAlane bolAvI vAsudeve sevapuruSone AjJA karI ke "A gAyananI prItivALA puruSanA kAnamAM tapeluM taravuM ane tAMbu reDe, kAraNake e kAnaneja de che. teoe zadhyApAlane ekAMtamAM laI jaIne te pramANe kayuM, kAraNake ugra zAsanavALA rAjAonI AjJA durlakya hoya che. enI vedanAthI zavyApAla tarataja maraNa pAmyA, ane vAsudeve mahA mAThA vipAkavALuM azAtA vedanIya karma bAMdhyuM. nitya viSayamAM Asakta, rAjyamUcchamAM parAyaNa, bhujabalanA garvathI jagatane tRNa samAna gaNanAra, prANAtipAta (jIvahiMsA)mAM ni:zaMka, mahAraMbha parigrahavALA ane krUra adhyavasAyathI samakitarUpa AbhUSaNane nAza pamADanAra evo tripRSTa vAsudeva nArakInuM AyuSya bAMdhI, rAzI lAkha varSanuM AyuSya pUruM karI sAtamI narakabhUmimAM gayo. tyAM pratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM rahI pAMcase dhanuSa unnata zarIravALA teNe tetrIza sAgaropama sudhI mahAkilaSTa karmonuM phaLa avalokana karyuM. tripRSTa vAsudevane kumAravayamAM pacIza sahasa, mAMDalikapaNAmAM pacIza sahasa, digvijayamAM eka sahastra, ane rAjaya pALavAmAM trAzIlAkha ne ogaNapacAsa hajAra varSa-ema sarva maLI corAzIlAkha varSanuM AyuSya pUrNa thayuM. pitAnA anuja baMdhunA paMcatvathI utpanna thayelA zekavaDe rAhuthI sUryanI jema acala baladeva parAbhava pAmyA. pite vivekI hatA te chatAM paNa brAtRsnehanA vazathI jANe avivekI hoya tema UMce karUNa svare rUdana karavA dhAgyA. te vilApa karatAM bolyA ke " he baMdhu ! tame beThA thAo, AvA zayanakarma mAM Ave Agraha kema rAkhe che ? puruSasiMha evA tamane hAla AvuM apUrva Alasya kyAMthI prApta thayuM ? he bhAI ApaNA dvAra AgaLa sarva rAjAo tamArA caraNanA darzana karavAne utsuka thaI ubhA che, te dIna rAjAenI upara tamAre prasAda kare yukta che. he bAMdhava ! kIDA artha tamAre AvuM mauna rAkhavuM ghaTatu nathI. kAraNake tamArI vANIrUpa amRta vinA mAruM hRdaya bhaMga thaI jAya che, he priyabhAI ! meTA utsAhavALA ane vaDilanI bhaktivALA evA tamane AvI rIte nidrA ane mArI avajJA karavI sarvathA saMbhavatI nathI. are ! huM ugra vidhithI hata thaI gayo, mArI para A zuM duHkha AvI paDayuM !" A pramANe vilApa karatAM karatAM baladeva mUcha pAmIne pRthvI upara paDayA. kSaNavAre saMjJA meLavI beThA thaI TaLavaLI "hA brAta ! hA bhrAta !' ema UMce svare AnaMda karavA lAgyA. ane vAsudevane pitAnA ullaMgamAM lIdhA. pachI jyAre vRddhoe sArI peThe samajAvyA tyAre kSaNavAra dharyanuM avalaMbana karIne temaNe anuja baMdhunuM aMgasaMskArAdi kRtya karyuM. uttarakriyA kyA pachI paNa potAnA anuja baMdhune vAraMvAra saMbhArI saMbhArIne zrAvaNa mAsanA meghanI peThe temaNe bhecanamAMthI azrupravAha pADyA karyo. tyArapachI udyAnamAM araNyanI peThe, gharamAM samazAnanI peThe, krIDAsava2mAM ke nadImAM gharanI khALAnI peThe ane baMdhusamAjamAM zatruonA samAjanI peThe balabhadrane alpajalamAM matsyanI jema jarA paNa prIti utpanna thaI nahIM. pachI anukrame Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 109 zreyAMsa prabhunI zreyakArI vANInA smaraNathI saMsAranI asAratA ciMtavIne teo viSayathI parA-mukha thayA, paNa svajanenA A grahathI keTalAeka divasa gharamAM rahyA. ekadA dharmagheSa nAmanA AcArya tyAM padhAryA. baLadeva temanA caraNa samIpe prApta thayA, ene ahaM. tanI vANIno anuvAda karanArI teonI dezanA sAMbhaLI temane saMsAra uparathI vizeSa nirveda prApta thaye. tatkAla zuddha buddhivALA temaNe te AcAryanI pAse dIkSA grahaNa karI. kAraNake mahAzaye jANyA pachI tarata ja AcaraNa karavAmAM prava che. saddaguNa baladeva munie mUla tathA uttara guNonuM samyaka prakAre pAlana karatAM, sarvatra samatAne dhAraNa karatAM, parISahone sahetAM, vAyunI peThe pratibaMdha rahita rahetAM ane sarpanI jema eva dRSTithI avalokana karatAM grAma, Akara tathA purAdikamAM keTalAka kAla sudhI vihAra karyo. svabhAvathI ja jemanA cittanI vRtti nirmaLa che evA acala balabhadra paMcAzI lAkha varSo nirgamana karI, chevaTa sarve karmano ghAta karI mokSapadamAM nivAsa pAmyA. ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye caturthaM parvaNi zrIzreyAMsasatripRSTAcalAzvagrIva vaLane nAma prathama: saH 2I. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 je. zrI vAsupUjya caritra. Idra ane upedronA mugaTanA agrabhAgathI jemanA caraNanA nakhanI paMkti ghasAyelI che evA vizvane pUjavA lAyaka ane vizvanuM rakSaNa karanAra zrIvAsupUjaya bhagavAnane namaskAra karIne rUpastha dhyAnamAM rahele huM ahatanI jema vizvane pavitra karanAra ane caMdrathI paNa ati nimala evuM te prabhunuM caritra have kahIza. puSkaravara zrIpAddhamAM pUrva videhakSetranA AbhUSaNarUpa maMgalAvati nAmanA vijayamAM ratnasaMcayA nAme eka nagarI che. te nagarImAM sarvalakSmIothI adhika ane caMdranI jema sarva janane valalabha paDyottara nAme rAjA hatuM. bIjA rAjAo jevI rIte tenA zAsanane bhaktithI mastaka para dhAraNa karatA, tevI rIte te jinezvaranA ujajavala zAsanane haMmezAM hRdayamAM dhAraNa karatA hatA. guNene maMdirarUpa te rAjAne lakSmI ane kIrti baMne jANe joDale janmI hoya tema sAtheja vadhavA lAgI. rAjAe mAM zire maNirUpa pottara rAjAe samudra rUpa pharatA vastravALI badhI pRthvI upara pharatI khAInI kaTimekhalAvALI eka nagarInI jema uttama rAjaya calAvavA mAMDyuM. lakSmI vighatanA jevI capala che, zarIra vayanI peThe nAzavaMta che, lAvaNya kamalanA patraupara rahelA jalabiMdunA jevuM asthira che, ane bAMdha mArgamAM ekaThA maLelA vaTemAnI jema judA judA cAlyA javAnA che. evI rIte hRdayamAM bhAvanA karatA e rAjAne saMsAra uparathI vairAgyadazA prApta thaI jethI ekadA moTA manavALA e rAjAe vajanAbha gurUnA caraNakamala samIpe jaI mukitarUpa lakSamIne prApta karAvanArI dIkSA grahaNa karI. pachI ahaMta prabhunI bhakita vigere keTalAka ujajavala sthAnakenuM ArAdhana karIne saddabuddhivALA te rAjAe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. khaDanI dhArA jevuM tINu e vrata ghaNuM kAla paryata pALI prAMte kola karIne prANata nAmanA dazamA devalokamAM te mahaddhika devatA paNe utpanna thaye. jaMbudvIpanA dakSiNa bhAratamAM pRthvInI caMpakanA puSpamaya zirobhUSaNa jevI caMpA nAme eka nagarI che. e nagarImAM ratna maNimaya bhI tevALA raunI aMdara pratibiMbita thayelA leke jANe vaikayarUpane dhAraNa karatA hoya tevA jaNAya che. rAtrie jemAMthI jaLa nA nijharaNuM jhare che evA caMdrakAMta maNinA pagathIAvALI ane svayameva jotpattivALI kIDAvApikAo tyAM pratyeka maMdire zobhe che. sugaMdhI dhUpanA dhUmADAnI zreNIothI aneka vAsAgare sarpiNIothI pAtALabhavananI jema sArI rIte zobhe che. jemAM nagaranI strIo niraMtara krIDA kare che evA krIDAsarovara kSIra samudramAMthI nIkaLatI apasarAonA vilAsane dhAraNa kare che. lIlAthI SaDUja svaravALI SaDUja kezikI nAmanI gatine gAyana karanArI tyAMnI strIo mayuranI kekAvANI sAthe spardhA kare che. tyAMnA dhanADhaya lokonA maMdiramAM tAMbUlanI bIDIne dhAraNa karatI strIo paDhAvAne mATe hAthamAM popaTa rAkhIne pharatI hoya tevI jaNAya che. te nagarImAM parAkramathI jANe Idra hoya ane kAMtithI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 111 jANe sUrya hoya tevA IkvAku vaMzamAM utpanna thayelA vasupUjya nAme rAjA che. megha jema garjanA karIne pachI jaLavaDe pRthvIne tRpta kare che tema e rAjA yAcakane bolAvavAne DhaMDhare pITAvIne pachI dhana vaDe sarvane tRpta karate hato. pratApa mAtrathI zatruone dabAvanArA e rAjAnA aneka sainike digvijayane mATe nahIM paNa phakta kriIDA karavAne mATe ja pRthvImAM pharatA hatA. AjJArUpI sAravALe e rAjA duSTone sakhta zikSA karatuM hatuM, tethI "cAra' e zabda nAma kezamAMja phakta jovAmAM Avato hato, lokomAM nahIM. dharmazALI purUSomAM prIti vALA e rAjAe zrIvatsa cinhanI peThe sarvajJanA pavitra zAsanane hRdayamAM dhAraNa kareluM hatuM. pitAnA kuLarUpe sarovaramAM haMsI jevI, rUpathI ratine jItanArI ane prItinuM pAtra evI jayA nAme temane paTTarANI hatI. vakra ane maMda gamana karanArI e ramaNI, gaMgA asta thavAne vakhate (prAMte) jema samudramAM pese tema vasupUjya rAjAnA manamAM pesatI hatI, ane zuddha sphaTika maNinI jevA nirmaLa e rANInI cittamAM saddabhaktithI paramAtmAnI jema vasupUjya rAjA pesatA hatA. rUpalAvaNya ane nirmala guNothI sadaza evA e rAjadaMpatine vilAsa karatAM karatAM advaita sukhamaya sarvakALa nirgamana thatuM hatuM. A tarapha prANata devalokamAM pakvottara rAjAnA jIve utkRSTa sukhamAM magna thaIne pitAnuM AyuSya pUrNa karyuM; pachI jayeSTha mAsanI zukala navamIe zatabhiSA nakSatrane caMdra sAthe meMga thatAM tyAMthI vIne te yAdevInI kukSimAM avataryo. te samaye sukhe sutelA jayAdevIe tIrthakaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvane jayAM. azvanI rekhA caMdrane ane parvatanI guphA siMhane jema dhAraNa kare tema jayAdevIe atyuttama garbhane dhAraNa karyo. anukrame phAlzanamAsanI kRSNa caturdazIe varUNa nakSatramAM rAtA varNavALA ane mahiSa (pADA)nA lAMchanavALA eka putrane janma Apyo. Asana kaMpa vaDe chappana dikakumArIoe prabhunA janmane jANI prabhu ane temanI mAtAnuM yAcita sUtikAma karyuM. tyAra pachI pAlaka vimAna upara ArUDha thaIne zaka Idra pitAno parivAra laI tyAM AvyA. ane tatkAla prabhanI jema prabhanA satikA gRhane pradakSiNA karI. pachI temAM praveza karI, jayAdevIne avasthApinI nidrA mUkI temanI paDakhe prabhunA pratibiMbane sthApana karI, pote pAMca rUpa karyA. eka rUpe prabhune grahaNa karyA, bIjA rUpe chatra dharyuM, be rUpe be bAju cAmara vIMjavA lAgyA, ane eka rUpe vaja laIne AgaLa cAlyA. tyAMthI sumerU parvata para jaI ati pAMDakabalA nAmanI zilA upara rahelA siMhAsana upara prabhune utsaMgamAM laIne kendra beThA. te avasare ayyadra vigere tresaTha idroe tIrthanA jalathI bharelA kuMbha vaDe prabhune abhiSeka karyo. pachI IzAnakalpanA adhipatinA utsaMgamAM zaka Idra pitAnA cittanI jema prabhune sthApana karyA, ane bhaktimAM catura evA teNe prabhunI AsapAsa cAre dizAomAM sphaTikamaNinA cAra vRSabha vikalaiM. snAnavidhinI vilakSaNatAmAM catura evA zakrenDe te vRSabhanA iMgamAMthI nIkaLatA jaLa vaDe prabhune snAna karAvyuM. pachI te cAra vRSabhene aMtahita karI prabhunA zarIrane luchI gozIrSacaMdanathI vilepana karyuM. ane divya vastro, AbhUSaNo ane puSpothI prabhunuM arcana karI AratI utArI A pramANe stuti karavA mAMDI. " he nAtha ! cakravartIonA cakAthI, vAsudevanA cakrathI, IzAnaMdranA trizalathI, mArA vAthI ane bIjA iMdronAM astrothI paNa je karmo kaI divasa bhedotAM nathI te karmo tamArA darzana mAtrathI bhedAI jAya che. kSIra samudranI velAthI, caMdrAdikanI kAMtithI, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sarga 2 je "meghanI dhArAothI, gozISacaMdananA lepanathI ane kadalIonA ghATA udyAnathI je "duHkhono paritApa zamI jato nathI te tamArA darzana mAtrathI tatkAla zAMti pAmI jAya che. aneka prakAranA kavAtha (ukALA)thI, jAtajAtanA cUNethI, ghaNA prakAranA lepathI, aneka prakAranI zastrakriyAthI tathA bahu rItanA maMtraprayogothI je rage cherAtA nathI te " kahevuM ! TuMkAmAM eTaluM kahevAnuM che ke je kAMI A jagatamAM asAdhya che te tamArA " darzana mAtrathI sAdhya thaI jAya che. mATe he jagatpati ! A tamArA darzananuM huM e phala " IcchuM chuM ke vAraMvAra mane tamAruM darzana thAo." A pramANe prabhunI stuti karI, temane laI yAdevIne paDakhe mUkI prabhune namaskAra karyo. pachI devInI avasthApinI nidrA harI, temanA paDakhAmAMthI prabhunuM pratibiMba laI zakra Idra svargamAM gayo, ane bIjA IMdro merUparvatathI paraMbhAryA svasthAne gayA. pachI prAtaHkAle kamalene vikAsa karanArA sUryodayanI jema jagatanA cittone vikAsa karanAra vasupUjya rAjAe janmotsava karyo, ane vasupUjya tathA jayadevIe zubha divase prabhunuM vAsupUjya evuM yathArtha nAma pADayuM. zakra idra aMguThAmAM saMkramAvelA amRtane cusavAthI prabhu vadhavA lAgyA. kAraNa ke ahaMta bhagavAnane dhAtrI mAtAo bIjA kArya karavAthI ja gaNAya che, stanapAna karAvyAthI dhAtrI gaNAtI nathI. iMdranI AjJAthI pAMca devAMganAo dhAtrIpaNe chAyAnI peThe prabhunI sAthe rahetI hatI, ane temanAthI lAlanapAlana thayelA prabhu vRddhi pAmatA hatA. samAna vayanA thaIne AvelA devakumAranI sAthe koIvAra suvarNaratnamaya divya daDAothI, koIvAra hIrAranajaDita zaMkulA (DI)thI kaIvAra bhramaranI peThe bhamavAnI krIDAthI, koivAra mAMhomAMhI dAva karI A malInA vRkSa upara caDavAnI krIDAthI, kaIvAra phAla mAravAnI kriIDAthI, koIvAra ThekavAthI ramatathI, keIvAra pANImAM taravAthI, koivAra siMhanAdanI ramatathI, koIvAra muSTiyuddhathI ane koIvAra bAhuyuddhathI kIDA karatA evA prabhue bAlyapaNAne yogya evI zizuvaya nirgamana karI. anakame sIttora dhanuSa UMcA ne sarva lakSaNee yukta evA prabhu mRgAkSIonA manane haranAruM yauvanavaya pAmyA. eka divase saMsArasukhathI vimukha jaNAtA vAsupUjya prabhune temanA mAtApitA putrapaNAne vAtsalyabhAvathI A pramANe kahevA lAgyA-" he kumAra ! tamArA jevA putranA janma mAtrathI jagatu badhAnA ane amArA sarva manoratho pUrNa thayA che, topaNa kAMIka tamane kahevAnuM che kAraNake amRtathI koNa tRpti pAme ? madhya dezamAM vatsa dezamAM, gauDa dezamAM, magadezamAM, kozala dezamAM, prAgRtiSamAM, nepALadezamAM, videhadezamAM, kaliMgadezamAM, puMDra dezamAMtAmraliptamAM, mUla dezamAM, malaya dezamAM, mudragara dezamAM, matalavarNA dezamAM, brahmottara dezamAM, ane bIjA paNa pUrvadizAnA AbhUSaNarUpa sarva dezomAM tathA DAhala dezamAM, dazArNadezamAM, vidarbha dezamAM, amaka dezamAM, kuMtala dezamAM, mahArASTra dezamAM, aMdhra dezamAM, murala dezamAM, kathakaeNzika dezamAM, suppara dezamAM, kerala dezamAM. dramila dezamAM, pAMDa dezamAM, daMDaka dezamAM, cauDa dezamAM, nAzikya dezamAM, koMkaNa dezamAM. kaura vAnavAsa dezamAM, kollAdrimAM, siMhala dezamAM ane bIjA paNa dakSiNa dizAnA dezomAM, saurASTra dezamAM, trivaNa kezamAM, dazeraka dezamAM, abudAcalamAM, kaccha dezamAM, Avartaka dezamAM, brAhmaNavAhamAM, yavana dezamAM, siMdhu dezamAM ane bIjA paNa pazcima dizAnA dezomAM, tathA zaka dezamAM, keka [ kAbula) dezamAM, keNuM dezamAM, hUNa dezamAM, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 113 vAnAyuja dezamAM, paMcAla dezamAM, kulUta dezamAM, kAzamIra dezamAM, kAMboja dezamAM, vAtvika dezamAM, jAMgala dezamAM, kurU dezamAM ane bIjA paNa uttara dizAnA dezamAM, tathA dakSiNa bharatAddha kSetranA sImADAnI pAja jevA zaitADhaya parvatanI baMne zreNImAM ane judA judA aneka dezomAM kulIna, paMDita, zUravIra, moTA khajAnAvALA, yazasvI, caturaMga saunyavALA, prajApAlanamAM prakhyAta, niSkalaMka, satya pratijJAvALA ane dharmanA anurAgI je rAjAo ane khecazvara rahelA che te sarve moTI bheTa sahita pitAnI kanyAo tamane ApavAne abrAMtapaNe vAraMvAra amArI prArthanA kare che. tethI teonI kanyAo sAthe tamArA vivAhotsavanA darzana ApIne temanA tathA amArA manorathane pUrNa kare, ane kulakemathI AvelA A rAjyane grahaNa kare. kAraNa ke have vRddhAvasthAmAM amAre vrata grahaNa karavuM eja ucita che." AvA mAtApitAnAM vacana sAMbhaLIne vAsupUjya bhagavAn hAsya karatA bolyA-"he mAtApitA ! putra premane yaMgya evAM A tamArAM vacana yukta che. paNa A saMsArarUpI araNyamAM sArthavAhanA vRSabhanI peThe bhamI bhamIne huM ghaNe kheda pAmI gayo chuM. kyA kyA dezamAM, kyA kyA nagaramAM, kayA kayA gAmamAM, kaI kaI khANamAM, kaI kaI aTavImAM, kyA kyA parvatamAM, kaI kaI nadImAM, kyA kyA drahomAM, kayA kayA beTamAM, ane kayA kayA samudramAM, jAtajAtanA rUpanuM parAvartana karI huM anaMtakAla nathI bhamyo ? have te nAnA prakAranI yoniomAM bhramaNa karavAnA sthAnarUpa A saMsArane mAre chedI nAkhe che. mATe saMsArarUpI vRkSane dohadarUpa kanyAonI sAthe vivAha karavAnI ane rAjayabhAra grahaNa karavAnI mAre kAMIpaNa jarUra nathI. je tamAre mAre utsavaja je hoya te dIkSA, kevalajJAna ane nirvANu samayanA mahotsava janmasamayanI jema tamAre ane jagatane jevA yogya thaze." AvAM putranAM vacana sAMbhaLIne vasupUjaya rAjAe azruyukta locanavaDe kahyuM-"are putra! tuM A saMsAra taravAmAM utsuka che ema huM jANuM chuM. tIrthaMkaranA janmane sUcavanArAM cauda mahA svapnothI tamAre A janma saMsArasamudranA pArane lAvanAre che, ema amArA jANavAmAM AvyuM che. huM niHsaMzaya kahuM chuM ke tame A bhavasAgara tarI ja gayA che ane dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa saMbaMdhI mahotsava paNa aDa thavAnA ja che. tathApi te utsavonI aMtargata tamAre vivAhotsava paNa karavAnI mArI IcchA che. kAraNake mokSane pAmavAne IrachatA evA ApaNA pUrvajoe paNa e utsava Acarelo che. juo ApaNA IvAku vaMzanA. Adi puruSa bhagavAna RSabhadevajI pitAnA pitA nAbhirAjAnI AjJAthI sumaMgalA ane sunaMdA nAmanI be kanyAo sAthe para pyA hatA. ane tyAra pachI pitAnI AjJA pramANe sRSTivyavahAra batAvI, rAjaya pALI, bhAga bhogavI jayAre samaya Avyo tyAre dIkSA lIdhI hatI ane te pramANe grahaNa karelI dIkSAthI paNa prAMte e prabhu mokSane pAmyA hatA. kAraNake tamArA jevA puruSane te grAmanI jema mekSa najIka hovAthI prApta karavuM saheluM che. bIjA paNa ajitanAthathI mAMDIne zreyAMsanAtha sudhInA tIrthakaree pitAnA vacanathI udvAha karIne ane A pRthvI upara rAjaya karIne pachI mokSane sAdhyuM che, tevI rIte vivAha, rAjayazAsana, dIkSA ane nirvANanA sAdhanAthI tame paNa te pramANe karIne pUrvajone anusaro." AvAM pitAnAM vacana sAbhaLI vAsupUjaya kumAre namratAthI kahyuM-"he pitAjI! e sarva pUrvajonAM caritro huM jANuM chuM; paNa A saMsAranA mArgamAM pitAnA kuLamAM 15 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 saga 2 je ka ke bIjAnA kuLamAM eka bIjAnuM sadazapaNuM keIthI pravartanavaDe karI zakAtuM nathI. je tIrthakaree vivAhAdika karelA che teone bhegaphalavALAM savizeSa karmo rahelA hatA. tethI traNa jJAnane dhAraNa karanArA e mahAtmAoe bhoga bheLavIne te karmone khapAvyAM hatAM. paNa mAre te kAMI paNa bhogaphalakarma avazeSa raheluM nathI ke je mekSamAM vinarUpa thAya, mATe mane te dIkSA levAnI AjJA ApavAne gya che. vaLI malinAtha, neminAtha ane pArzvanAthae traNa bhAvi tIrthakare paNa vivAha tathA rAjayane aMgIkAra karyA vagaraja maktine meLavavA mATe dIkSA grahaNa karaze. carama tIrthaMkara zrI vIrabhagavAna pitAne bhogya karma DuM hovAthI vivAha karaze, paNa rAjaya karyA vagaraja dIkSA laI siddhi pAmaze. tethI karmanI vicitratAne lIdhe tIrthakarone paNa ekaja mArga nathI. A pramANe vicAra karI mane AjJA Ape, ane premavaDe kAyara thAo nahIM." A pramANe pitAnA mAtApitAne samajAvI, janma pachI aDhAra lAkha varSa gayA pachI prabhu dIkSA levAne utsuka thayA. tatkAla AsananA kaMpavAthI prabhune dIkSAavasara jANI lakAMtika devatAo brahmalokamAMthI tyAM AvyA. teoe prabhune pradakSiNa pUrvaka praNAma karI "he svAmI ! tIrthane pravartAve' ema vijJapti karI. A pramANe kahIne teo pitAnA lekamAM gayA pachI anugraha karavAmAM tatpara evA prabhue vArSikadAna ApyuM. te dAna ApI rahyA pachI varSARtune aMte prajA jema idrAtsava kare tema iMdroe AvI prabhunA dIkSAbhiSekano mahatsava karyo. pachI suraasure e racelI ane siMhAsanathI suzobhita evI pRthvI nAme zibikA upara prabhu birAjamAna thayA. temAM rahelA pAdapITha upara pitAnA caraNa mUkI maNimaya siMhAsana upara rahelA prabhu suvarNana kamala upara rahelA rAjahaMsanI peThe zebhavA lAgyA. koI AgaLa rahelAM potapotAnAM zastrone uchALatA, kaI divya chatra hAthamAM rAkhatA, koI cAmara dhAraNa karatA, koI paMkhA rAkhatA, kaI sagadhI pAtra dharatA, ane koI puSpanI mAlAo rAkhatA evA aneka idroe paravarelA tathA deva, asura ane manuSyae sevelA jagatpati vihAragraha nAmanA uttama vanamAM AvyA. e upavanamAM AMbAnA aMkuranA svAdavaDe harSa pAmelA madhura zabdavALA kekila bhakitanA utkarSathI jANe prabhunI stuti karatA hoya, pavananA halAvavAthI kharI paDelA puSponA gurachonA bAnAthI navIna azoka vRkSo jANe prabhune aryA ApatA hoya, caMbelI ane AsopAlavanA puSpothI jharatA evA makaraMdarasanA miSathI devatAe jANe prabhunA caraNane dhavAne pAghajala ApatA hoya, cALIne puSpomAMthI nIkaLatA madhura rasanA pAnathI unmatta thayelI bhamarIono samUha jANe prabhunI pAse mAMgalika gIto gAte hoya, praphullita puSpanA atyaMta bhArathI jemanAM mastaka namelA che evAM kaNuM kAranAM vRkSo jANe prabhune adhika namaskAra karatAM hoya ane puSponA AbhUSaNothI ramaNika temaja palavarUpI hAthane halAvatI vAsaMtI latAoe prabhunI pAse jANe nRtyano AraMbha karyo hoya tevI rIte vRkSone tathA latAone vizeSa zobhA utpana karatA vAsupUjaya bhagavAne jANe bIjA vasaMtarAja hoya tema te udyAnamAM praveza karyo. pachI prabhue zibikA uparathI nIce utarI phAlgana mAsamAM vRkSe jema patrone tajI de tema puSpamALA tathA AbhUSaNe tajI dIdhAM. pachI skadhabhAga upara Idra mUkelAM devadUSya vastrane vahana karatA evA prabhue caturtha tapa karIne paMcamuSTi leca pUrvaka phALuna mAsanI amAvAsyAne 1 anya sthAnake vAsupUjya ane pArzvanAtha paraNyAno adhikAra che, ahIM nA kahe che, tatva kevaLI gamya. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 zuM 115 divase varUNa nakSatramAM divasanA aparAlDrana kAle chaseA rAjAnI sAthe dIkSA lIdhI. tyAra pachI sura, asura ane manuSyeAnA adhipatie jagA gurU evA prabhune namaskAra karIne sAyaMkAle yAcakA tAtAne ThekANe jAya tema pAtapAtAne sthAnake gayA. bIje divase mahApura nagaramAM sunaMda rAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNuM karyuM. te vakhate devatAoe vasudhArAdika pAMca divya prakaTa karyA, ane sunadai prabhunA caraNane ThekANe eka ratnamaya pITha karAvI. tyAMthI prabhu aneka grAma, Akara ane nagara vigere sthAnAmAM pavananI jema apratibaddhapaNe vihAra karavAne pravartyA. have pRthvIpura nagaramAM rAjAonA zirAmaNa pavanavega nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. teNe pRthvI upara ghaNA varSA pa ta nirvighne rAjya kayu". prAMte cAgya avasare te rAjA zravaNasiha nAmanA muninI pAse vrata laI, duSkara tapa tapI, mRtyu pAmIne anuttara vimAnamAM devatA thayA. A ja bUDhIpanA dakSiNa bharatA mAM sarvasa'pattiothI avadhya evu' vidhyapura nAme nagara che. temAM vidhyAdrinA jevA balavAna, zatrurUpI tulane uDADavAne mahAvAyu jevA ane sarva rAjAomAM kesarIsiMha samAna vidhyazakti nAme rAjA hatA. krUra graheAnI peThe te rAjAnA be bhujAdaMDa jyAre paraspara athaDAtA tyAre sarva rAjAe kSeAbha pAmI jatA hatA. bhrakuTInA bhaMgathI bhayaMkara ane atyaMta rAtI evI dRSTithI jANe gaLI jatA hoya tevA te rAjAne zatrue nAsatAM nAsatAMja joI zakatA hatA. peAtAne jIvavAnI icchAthI zatruo paNa tenA Azraya letA, ame dhana ApIne paNa prANa bacAvavA' e nItithI tene moTA daDa ApatA hatA. eka vakhate zaI dra jema sudharmA sabhAmAM bese tema sarva sAmata tathA amAtya vigere parivArathI paravare te rAjA sabhAmAM beThA hatA tevAmAM chaDIdAre praveza karAvelA eka carapurUSa tyAM AvyeA. rAjAne namaskAra karI besIne teNe dhIme dhIme vijJapti karavA mAMDI-he deva ! ApanA jANavAmAMja haze ke A dakSiNa bharatAddhamAM lakSmInA bhaDAra tulya sAketapura nAme eka mATu' nagara che. tyAM ghaNI sasainyasamRddhithI jANe bharata cakravartIneA senApati heAya tevA paryaMta nAme moTI bhujAvALA rAjA che. tenI pAse peAtAnA svarUpathI u`zI ane raMbhAnA parAbhava karanArI ane kAmadevanA dhanarUpa guNamaMjarI nAme eka vezyA rahe che. e suMdarInA mukhane racatAM avaziSTa rahelAM paramANuothIja vidhAtAe pUrNimAnA caMdra banAvyeA haze ema lAge che. amArAthI zuM adhika lAvaNya koI ThekANe tamAe sAMbhaLyu che ? ema pUchavAne mATeja jANe tenAM netrA kAnasudhI AvyAM hoya ! ema jaNAya che, arthAt tenAM netra kaNa paMta lAMbAM che. tenI chAtI upara evAM vizALa maneAhara staneA rahelAM che ke jemanI upamA e poteja che, bIjuM kAMi upamA ApavA ceAnya nathI. tenA madhyabhAga evA kRza che ke jANe teNe nitya sahavAsathI utpanna thayelA snehathI stanarUpI kuMbhane peAtAnI vizALatA ApI dIdhI hoya tema jaNAya che. tenA hAthapaga kamalanA jevA komala che, ane temAM rahelI rAganI sa`pattithI te ka keli vRkSanA pallavAne anusaratA che. e suMdara ramaNI gAyanamAM keAkilA jevI che, nRtyamAM urvazI tulya che, ane madhura vINA vagADavAmAM tu burU gaMdhanI jANe saheAdarA hAya tevI che. huM mahArAjA ! nArIomAM ratnarUpa e vArAMganA Apa mahArAjAnI pAseja ghaTe che, mATe suvarNa ane maNinI jevA tamA aneneA ucita yAga thAo. jevu lavaNu vagaranuM bhejana, jevuM netra vagaranuM mukha ane jevI cadra vagaranI rAtri tevI rIte e suMdara vezyA vagara tamAruM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sarga 2 jo rAjya che." A pramANenAM e sevakanAM vacane sAMbhaLIne vidhyazakita rAjAe e guNamaMjarI vezyAnI yAcanA karavAne mATe parvata rAjAnI pAse dvatarUpe pitAnA eka maMtrIne mokalyA. jANe vegathI AkAzane tarI jatA hoya tevA vegI vAhanathI te maMtrI svalpa kALamAM sAketapura nagare jaI pahoMcyo, ane parvata rAjAnI sabhAmAM jaI tene kahevA lAgyarAjA vidhyazakti tamArAthI judA nathI ane tame tenAthI judA nathI. samudra ane taraMgajAlanI peThe tame baMne rAjAomAM abhedapaNuM che. tamArA baMnene AtmA ekaja che, phakata zarIraja judAM che. je temane te tamAruM che ane je tamAruM te temanuM che. tamArI pAse guNamaMjarI nAme eka suMdara vezyA che ema saMbhaLAya che, tene amArA rAjA vidhyazakti kautukane mATe pitAnI pAse maMgAve che. tethI tamArA baMdhu ane tamArA jevA te rAjAne mAgaNI karavAthI e vevA Ape; kAraNake vecAstrIone ApavAmAM ane grahaNa karavAmAM koIpaNa niMdA jevuM nathI." A pramANenAM maMtrInAM vacanothI yaSTivaDe sparza karelA sarpanI peThe kopathI pitAnA haThane kaMpAvate parvata rAjA be -"are ! sevaka ! e duSTa hadayavALo viMdhyazakti rAjA mAre baMdhu che. e pramANe tuM kema kahe che? kAraNa ke e prANathI paNa vahAlI. evI guNamaMjarInI mArI pAse yAcanA kare che. jenA vinA huM eka muhUrta mAtra paNa rahevA samartha nathI tene grahaNa karavAnI IcchA karanArA tArA rAjAe mArA prANa levAnI IcchA karI che. eka dAsIne paNa huM AvuM nahIM te guNamaMjarIne zI rIte ja ApIza? mATe bhale viMdhyazakti rAjA pitAnI zakitathI mAro mitra thAya vA zatru thAya. are maMtrI! tuM ahIMthI uThIne jA, tArA rAjAne A pramANe yathArtha kaheje. kAraNake phate yathArtha kahenArA hoya che. " AvAM parvatarAjAnAM vacana sAMbhaLI vAMkAM netra karate maMtrI uTha, ane vAhana upara caDIne satvara vidhyazakitanI pAse AvI tene sarva vRttAMta kahyuM. je sAMbhaLI AhutinA homathI jema agni pradipta thAya tema te krodhathI prajavalita thaye. pachI samudra jema maryAdA choDIne jAya tema lAMbA kALanI mitratA choDIne garvanA parvata je vidhyazakita rAjAparvatarAjAnI upara lazkara laIne cAlyo. e khabara sAMbhaLI parvata rAjA paNa tainyavAhana sAthe sanmukha Ave. zUravIra purUSa mitranI ane zatrunI baMnenI sAme Ave che. pachI lAMbA kALathI pracaMDabhujAo para AvI rahelI khujalI zamAvAne auSadha jevuM temanA agra sainikonI vacce mahAyuddha pravatyu". sAmasAmA laDAI karatA hAthIonI jema bane saunyanA subhaTo paraspara sAmA AvatA hatA ane pAchA haThatA hatA. bhAlAthI vIMdhAyA chatAM paNa huMkAra karate kaI vIra purUSa taMtumAM parovAyelA maNinI jema zobhate zatrunI sAme dhasI Avato hato. kuzala dhanuSadhArIoe ghATA bANanA mAravaDe subhaTa vinAnI karI mUkelI yuddhabhUmi laNI lIdhelA zarakaTavaDe jema araNyanI bhUmi lAge tevI lAgatI hatI. sarponI jema paranA prANone haranArA parigha, zalya, gadA ane muhaMga vigerenA paDavAthI savA dizAo vyApI rahI hatI, ane zukala ane kRSNa pakSamAM caMdrikAne tejanI jema baMne sainyano kSaNe kSaNe sarakhI rIte jaya parAjaya thato hate. pachI parvatarAjA sarva balathI hAthamAM dhanuSa laI, ratha upara caDIne yuddha karavAne mATe raNabhUmimAM AvyuM. te vakhate rasainya ukheDelI pRthvI rajavaDe jema aMtarIkSa DhaMkAI jAya tema ekI sAthe karelI eNavRSTithI teNe zatrunA rasainyane DhAMkI dIdhuM ane thoDIkavAramAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 117 te jene vega rokI zakAya nahIM evA parvata rAjAe balavAna pavana jema vRkSone bhAMgI nAkhe tema vidhyazakitanA sainyane bhAMgI nAkhyuM. potAnA sainyane bhaMga thayelo joIne krodha pAmelo mahAbhuja vidhyazakita rAjA jANe kAlarAtrino anuja baMdhu hoya tema zatruono saMhAra karavAne taiyAra thayo. tene Avato joIne mRgalAo jema siMhane ane sarpo jema garUDane sahana karI na zake tema parvata rAjAnA sainiko tene sahana karI zakyA nahI. pachI dhanuSya ane pracaMDa bhujAnA baLathI gava pAmelA vidhyazakita rAjAe jenuM sainya parAbhava pAmeluM che evA parvata rAjAne potAnI AgaLa raNabhUmimAM bolAvyA. pachI nArAca ane addhacaMdra bANothI paraspara vadha karavAnI IcchA karanAra te baMne rAjAe vacce moTuM yuddha thayuM. ratha upara rahelA te baMne rAjAoe eka bIjAnA ratha, rathanA ghoDA ane sArathinuM meghanI jema maMthana karI nAkhyuM. pachI bIjA ratha upara besIne kapAMta kALamAM parvatanI jema teoe pharIvAra yuddha karavA mAMDayuM. thoDIvAramAM vidhyazaktie pitAnI zakitathI parvatarAjAne saspene jema viSa rahita kare tema astra ane vIrya vagarano karI dIdho. tethI moTA hAthIthI hAthInA baccAnI jema vidhyazakita rAjAe parAbhava kare parvata rAjA pAchuM joyA vagaraja tyAMthI palAyana karI gaye. vidhyazaktie parvatanA nagaramAM praveza karI guNamaMjarI vezyA ane bIjuM hastI vigere sarvasva laI lIdhuM. kahyuM che ke jenuM parAkrama tenI lakSmI che. pachI pUrNa thayelA meghanI jema raNasAgaramAMthI nivRtta thaIne kRtArtha thayela vidhyazakita rAjA potAnA vidhyapuramAM AvyA. phALathI cukelA siMhanI jema ane ThekaDo mAravAthI cukelA vAnaranI jema raNamAMthI bhagna thayele parvata rAjA tyArathI ghaNA kaSTamAM rahevA lAgyA. chevaTe evA parAbhavathI lajajA pAmIne teNe saMbhavAcAryanI pAse dIkSA lIdhI. duHkhe tapI zakAya evA mahA tapa karatAM teNe evuM niyANuM karyuM ke * AgAmI bhavamAM huM viMdhyazakitane vadha karanAra thAuM" jema phetarAM laIne tenA badalAmAM mANijya vece tema teNe moTA tapane AvuM niyANuM bAMdhI vecI dIdhuM. aMte anazana karI mRtyu pAmIne te prANata devalokamAM devatA che. rAjA vidhyazakita paNa cirakAla bhavamAM bhramaNa karI prAMte eka bhavamAM jinaliMgane dhAraNa karI mRtyu pAmIne devalekamAM devatA thayA. tyAMthI yuvIne vidhyazakitane jIva vijayapuramAM zrIdhara rAjAnI zrImatI nAmanI rANInA udarathI tA2ka nAme putrarUpe utpanna thaye. te sItera dhanuSyanI kAyAvALa, kAjalanA jevA zyAma varNavALe, boMtera lAkha varSanA AyuSyavALe ane ghaNuM jabalavALo thayo. chevaTe teNe cakra meLavI bharatAddhane sAdhI lIdhuM. kAraNa ke prativAsudevo bharatAddhanA svAmI thAya che, A tarapha saurASTra dezanuM mukhamaMDana dvArakA nAme nagarI hatI. tene suMdara kille pazcima samudranA taraMgothI niraMtara devAto hato. te nagaramAM sarva jagatanA ulaTAkramanuM nivAraNa karanAra ane moTA parAkramavALo jANe vAsudevanI harIphAI karate hoya te brahma nAme rAjA hate. lavaNa samudrane jema gaMgA ane siMdhu tema tenA aMtaHpuramAM pradhAna evI subhadrA ane umA nAme tene be rANIo hatI. kAmadeva jema rati ane prIti sAthe viSayasukha bhogave tema te baMne strIonI sAthe brahmarAjA cirakAla viSayasukha bhegavate hate. tevAmAM pavanavegane jIva anuttara vimAnathI vI mahAdevI subhadrAnA udaramAM avataryo. sukhe sutelA subhadrA devIe baladevanA janmane sUcavanArAM cAra mahAsvapno joyAM. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 jo 118 samaya AvatAM kamalane jema gaMgA ane caMdrane jema pUdizA prasarve tema phATikamaNinA jevA nila kumArane temaNe janma Apyo. ba divAnAne kArAgRhamAMthI mukata karavA vigere sukRtyAthI jagatane paramaha ApatA evA brahmarAjAe putranuM vijaya evuM nAma pADayuM. judAM judAM kArya mATe nimAyelI pAMca dhAtrImAtAoe lAlanapAlana karelA e kumAra zarIranI zeAbhAnI sAthe vAvRddhine pAmyA. kAnamAM suvarNanA capala akATA, kaMThamAM nAbhisudhI laTakatA ratnaneA hAra, kaTibhAgamAM suvarNanI kaTArI sAthe kanakanI kiTamekhalA, pagamAM vAgatI ratnanI ghugharamALa ane mastaka upara kAnazIAne dhAraNa karatA e kumAra sarvAMne ha pamADatA hatA. have prANata devaleAkamAMthI cyavIne parvata rAjAnA jIva sarasI ( talAvaDI ) mAM huMsanI peThe umAdevInI kukSimAM avataryA. sukhe sutelA umAdevIe vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta mahAsvapno mukhamAM praveza karatAM joyAM, anukrame nava mAsa ane sADA sAta divasanI garbhasthiti pUrNa thatAM varSARtu jema pUrNa meghane janma Ape tema teNe zyAma varNa vALA kumArane janma ApyA. kumAranA janmathI jANe parabrahmamAM nimagna thayA hoya tevA brahmarAjAe harSa thI yAcakone prasanna karavA pUrvaka putrajanmanA moTo utsava karyA. zubha evA graha, nakSatra, tithi ane vAramAM kumAranu dvipRSTha evu yathArtha nAma pADayuM. tApaseAnI strIo potAnA AMgaNAmAM ugelA ka'kalinA vRkSanuM jema lAlanapAlana kare tema pAMca dhAtrIoe judAMjudAM kAvaDe tenu' lAlanapAlana karavA mAMDayu. svecchAthI uchaLatA ane doDatA e capala bALakane pArAnI jema te dhAtrIe hAthathI pakaDI zakatI nahI. pitA, mAtA ane jyeSTha a jemane hu sAthe peAtAnA aMtarasneha khatAvatA hatA evA bIjA vAsudeva pratidina vadhavA lAgyA. jANe chaThThI dhAtrImAtA hoya tema vijaya kumAra te kumArane tenI uparanA atyaMta snehathI keDa upara, hRdaya upara, pRSTha bhAga upara ane skaMdha upara vAravAra teDatA hatA. dvipRSTa kumAra paNa sneharUpI kAmaNathI adhAIne vijayakumArane anusarIneja ubhA rahetA, cAlatA, sutA, besatA, jamatA ane pANI pItA hatA. jyAre samaya AvyA tyAre pitAnA alavya zAsanathI teee phkata vidyAgurUne nimittarUpa karIne lIlAmAtramAM sa kalA grahaNa karI lIdhI. jemanuM madhya ( hRdayanA Azaya ) jANavAmAM AvatuM nathI evA ujajavaLa ane zyAma varNa vALA te baMne saheAdarA jANe mUttimAna kSIrasamudra ane lavaNusamudra hoya tevA jaNAtA hatA. nIlAM ane pILAM vasrone dhAraNa karanArA tathA tADa ane garUDanA cihnavALA e baMne kumAro bALaka hatA teA paNa tAraka prativAsudevanI AjJAne jarApaNa mAnya karatA nahotA. temanA AjJAnA atikrama, bhujavIya ane adhRSyapaNuM vigere joIne tenA bAtamIdAroe jaI tArakane A pramANe kahyu - he deva ! dvArakAmAM brahmarAjAne ghera sAthe maLelA vAyu ane agninI jevA be atidurgaMda kumAro utpanna thayelA che, tee tamArI AjJAne mAnatA nathI. sarva zAstronI aMdara kuzaLatA ane vidyAnI siddhie tenA bhujada'DanA khalane ahaMkArarUpa thayelI che. tethI he deva ! tamArA saMba- dhamAM A zubha hoya tema jaNAtuM nathI; mATe tamane jema cAgya lAge tema karo, ame tA tamArA sevakeA chIe.'' AvAM vacana sAMbhaLIne tArakarAjAnAM netrA kApathI capala thaIne pharakavA lAgyAM. tarataja moTA parAkramavALA potAnA senApatine melAvIne teNe AjJA karI ke are senApati ! ekadama sarva rIte taiyAra thai jAo ane sAmatarAjAone elAvavAmAM hRtikArUpa bha'bhAne vagADo. kemake vakra buddhivALA e brahmarAjAne putrA sahita mArI nAkhavA che. upekSA karelA zatru vyAdhinI peThe pariNAme viSarUpa thAya che." rAjA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 zuM 119 nI AjJA sAMbhaLI maMtrIe kahyuM-" mahArAjA ! A bAbatamAM sArI rIte dhyAna Ape; AjasudhI brahmarAjA tamArA eka pattirUpa sAmata tarIke varcyA che, teA kAMipaNa miSa vagara tenI upara caDAi karavI e yogya nathI. kAraNake tema karavAthI bIjA amAtyane zakA utpanna thaze; jyAre zaMkA thaI tyAre tevA zaMkAvALAne vizvAsa karavA yogya nahIM, vizvAsa vagara tenA vicAra ke hukama zA kAmanA ? ane jyAre vicAra ke hukama bya thAya teA pachI svAmIpaNuM zA kAmanuM ? tethI kAMipaNa miSa karI tenI upara aparAdhanA Aropa karo; peAtAnA e kumAranA balathI gava pAmelA te rAjA upara aparAdha lAvave sahelA che, tethI eka sa`deze! lai janAra sevakane mAkalI tenI pAse prANathI paNa vahAlA evA gheADA, hAthI ane ratnAnI mAgaNI kare. jo tamane te na Ape teA pachI eja aparAdha mUkIne tene mArI nAkhavA, kemake aparAdhIneA nigraha karanAranI upara leAkApavAda AvatA nathI. jo kide ApaNI mAgaNI pramANe te Ape te pachI vaLI kAMI khInnu chaLa zeAdhavuM. jyAre chaLa geAtavA mAMDe tyAre sa jana aparAdhI thAya che." A pramANe maMtrInA vicAra sAMbhaLI tAraka rAjAe tene zAkhAzI ApI; ane pachI eka sevakane ekAMtamAM samajAvIne brahmarAjAnI pAse mAkalyA; tatkALa te dUta dvArakAnagarImAM vijaya ane dvidhRSTa kumAranI sAthe sabhAmAM beThelA brahmarAjAnI pAse jaI pahoMcyo. rAjAe ghaNA mAnathI tene pAse besADI, cirakAla sudhI premasahita khelAvI pachI AvavAnu kAraNa pUchyuM. dUte kahyuM-" huM dvArakApati ! zatruonA bAhugane haranAra ApaNA svAmI tArakarAjA tamane AjJA kare che ke tamArA rAjyamAM je keAi uttama hAthI, gheADA ane ratnA hoya te amAre mATe tarata mekalAvA; kAraNake A dakSiNa bharatA mAM je kAMI uttama vastu hoya te bharatAddhanA adhipati evA mAreja bhAgya che, bIjAne nahIM." AvAM nUtanAM vacanathI kezarIsiMhanI jema kApa pAmelA dvidhRSTa kumAra jANe netrathI tene haNavAne IcchatA heAya tema hAka mArI elI uThayo- are dUta ? tArA svAmI tArakarAjA kAMi amArA 'zane viDala nathI, temaja amArA rakSaka ke dAtA nathI, tethI peAtAnuM rAjya karanArA evA amArA te kevI rIte svAmI thaI zake ? jevI rIte bhujAnA parAkramathI te amArI pAsethI gheADA vagere mAge che, tevI rIte bhujAnA parAkramathI ame paNa tenI pAsethI hAthI gheADA vigere mAgIe chIe; tethI huM dUta ! tuM cAlyAjA ane tArA svAmInA mastakanI sAthe hAthI, ghoDA vigere levAne ame hamaNAja tyAM AvIe chIe ema jANaje." dvipRSTa kumAranI AvI utkaTa ane kaTu vANI sAMbhaLIne manamAM atyaMta rASa pAmelA te dUte tarata jaIne tAraka rAjAne te sa nivedana karyuM. maDhavALA hAthInA ga`dhathI khIjA madagadhI hAthI nI jema dUtanI te vANI sAMbhaLIne krodha pAmelA tAraka rAjAe raNabherI vagaDAvI, bherInA nAda sAMbhaLIne tatkAla sainya, senApatie, sAmaMtA, ma`trIe, mugaTadhArI rAjA, mahArathI subhaTo ane jemanA bhujadaMDa upara vIryanI khujalI Ave che evA tathA lAMbe kALa thayAM yuddha karavAne utsuka thayelA ane jANe yamarAjanA khaMdhu hoya tevA vIra purUSaSa rAjAnI pAse AvIne ekaThA thayA. te vakhate pRthvIkaMpa, vidyutpAta ane kAgaDAonA kalakalATa vigerethI azubha pariNAma sUcavAtuM hatuM tepaNa tAraka rAjAe prayANa karyuM'. krAdhathI dhamadhamI rahelA prativAsudeve avicchinna prayANAthI te dI mAne paNa ardho bhAga ulllaMghana karI dIdhA. A tarapha brahmarAjA, vijayakumAra ane sainyane sAthe laI yuddha karavAmAM utka'ThAvALA dvidhRkumAra kezarIsiMhanI jema tenI agAuthI ja sAmA AvyA. aganA ucchvAsathI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sa ra jo jeonAM khakhkharAnI jALIe vAravAra tuTI jAya che evA ane sainyanA subhaTo mAMDa mAMDa akhtara paherI zakavA lAgyA pachI moTA sa`hAranA kAraNarUpa te kha'ne sainyanu evuM paraspara yuddha cAlyuM ke jethI te raNabhUmi mRtyune jamavAnA rasoDAnA gRha jevI jaNAvA lAgI. ane tarapha lAkhA chatrA ane mukuTA paDayA ke jethI paDelA cAddhAonI paNa saMkhyA thaI zakatI nahAtI. chatrAthI zveta kamalavALI ane rudhirarUpa rakta jaLa vaDe pUrAyelI raNabhUmi yamarAjanI jANe krIDAvApI hoya tevI jaNAvA lAgI. pachI dvidhRSTa kumAre vijaya ratha upara besI, jenA dhvani yuddhamAM vijayane khelAvavAnA maMtra tulya hatA evA pAMcajanya nAmanA zakha vagADayA. siMhanAdathI mRgalAnI jema ane meghanAdathI rAjahaseAnI jema te pAMcajanyanA nAdathI tArakanA sainika trAsa pAmI gayA. peAtAnA sainikone trAsa pAmelA joIne tAraka rAjA temane lajajA pamADI bhayathI nivRtta karI pote ratha upara caDIne dvidhRSTa kumAranI sAme Avye. tene AvatA joI ne haLanA Ayudhane dharanArA vijayakumAre peAtAnuM haLa sajja karyuM ane iMdra jema potAnA RjurAhita nAmanA dhanuSane caDAve tema dvipRSThe zAMtga dhanuSa caDAvyuM. tyAra pachI tArake paNa dhanuSya upara paNacha caDAvIne jANe mRtyunI ubhI karelI tarjanI AMgaLI hoya tevA eka khANane bhAthAmAMthI kheMcI kADhIne tenI sAthe saMghADayu ane te vAsudeva upara cheDayu. eTale vAsudeve tene AvatAM ja peAtAnA bANa vaDe cheDhI nAMkhyu'. A pramANe te baMnenI taraphathI vAraMvAra khANAnA meAkSa ane cheda thayA. tyAra pachI gadA, muddAra ane daMDa vigere bIjA je je Ayudho tAraka rAjAe mUkayAM te badhAM vAsudeve pratiastrothI bhAMgI nAkhyAM. pachI saMgrAmarUpa samudranA krUra juDa jevuM cakra tArakarAjAe hAthamAM grahaNa karyuM, ane kApa tathA hAsyathI hADane ka`pAvatA dvidhRSTa kumAra pratye khelyA-"are khALaka ! tuM vinIta che, tathApi mArA lAMbA kALanA sevakanA putra che ane bAlyAvasthAvALA che tethI anuka'pAvaDe huM tane mAravA icchatA nathI. '' te sAMbhaLI vijayakumAranA anuja baMdhu dvipRSTha kumAre hAsyathI adharane phakAvIne kahyuM-" are mUrkha ! jenA hAthamAM zA`ga dhanuSa che evA mArI upara anukaMpA karatA tuM kema lajjA pAmatA nathI? jo ke tuM mArA zatru che, tathApi tArI upara huM kSamA karUM chuM. kAraNake jarAvasthAthI jenu mRtyu najIka Avela che evA tArI upara marelAne mAryA jevu' koNa kare? A cakrathI jo tAre vijayanI icchA hoya te tene cheADI de; te jyAre vyatha thaze tyAre tuM gaMthI mukta thaIza. " AvAM dvipRSTanAM vacanathI jaLa vaDe jema tapA velA telamAMthI agni pradIpta thAya tema tArakarAjA keApa vaDe pradIpta thayA. ane cakrane mastaka upara bhamADavA mAMDayu'. pachI kalpAMtakAlanA megha jema vidyuttne cheDe tema jAjavalyamAna cakrane AkAzamAM bhamADIne dvidhRSTanI upara cheDayuM. te tuMbaDAnA agrabhAganI jevA prahArathI vAsudevanA hRdaya sAthe athaDAyuM, te vakhate te cakre rUpAMtara pAmelA kaustubha maNinI zAbhAne dhAraNa karI. tenA prahArathI kSaNavAra mUrchA pAmIne dvidhRkumAra ratha upara paDayA. te vakhate vastranA cheDAnA 'khA karIne vijayakumAra pavana nAkhavA lAgyA. kSaNavAre saMjJA pAmI vAsudeve pAse rahelA zatrunA cakrane khuTavelA ma`trInI jema grahaNa karI tArakane A pramANe kahyuM "huM tAraka! A cakra tArAM sarva astranu` sasva hatuM, tenI zakti paNa tArA jovAmAM AvI gai che; teA have tuM jIva laine ahIMthI cAlyA jA, kemake jIvatA nara bhadrA pAme che. " tArake kahyuM e cakra me' cheDI dIdhelu che tA have mATInA DhephAnI jevuM te hAthamAM laIne tuM zu bhase che ? tuM ene mArI upara cheADI de, mATInA DhephAnI huM * jaLacara bhaya kara prANIvizeSa. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa 4 sthu 121 enA kAcI mATInA DhephAnI peThe muSTithI tADana karI cUrecUrA karI nAkhIza.'" vAsudeve tenAM AvAM ga yukta vacane sAMbhaLIne bhamatA sUryaMnA bhramane ApanArA ane khecarAne trAsa pamADanArA te cakrane bhamAvIne prativAsudevanI upara mRkayu. teNe kamalanA nALavAnI peThe lIlAmAtramAM tArakarAjAnuM mastaka chedI nAkhyuM; ane pAchuM vAsudevanA hAthamAM AvIne ubhuM rahyuM. te vakhate dvipRSTanI upara AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI, ane tAraka rAjAnI upara tenA aMtaHpuranI strIenAM netrAmAMthI azrujaLanI vRSTi thai. tArakanA pakSanA je rAjAe hatA teAe vetasa nAmanA vRkSanI jevI vRtti dhAraNa karIne dvidhRSTa rAjA pAse AvI potAnA AtmAnuM rakSaNa karyuM..., kAraNake zaktivAnanI pAse eja upAya karavA cAgya che. e caDAinA ArabhathIja uttama sAdhanA sAthe laIne teNe sa dakSiNa bharatAne sAdhI lIdhuM. maga, varadAma ane prabhAsatInA adhipatidevatAAne teNe eka sAma`ta rAjAnI mAphaka lIlAmAtramAM jItI lIdhA. digyAtrA karIne pAchA vaLatA teo magadha dezamAM AvyA. tyAM kroDa purUSoe upaDI zake evI eka mATI zIlA tenA jovAmAM AvI. zatruone viparIta evA vAsudeve gajendra jema kamalane upADe tema lIlAmAtramAM te zilAne vAmabhujAvaDe lalATa sudhI UMcI karI. sa bhujAdhArI e mAM agresara evA viSNu tene pAchI cegya sthAne mUkIne tyAMthI cAlatAM keTalAeka divase dvArakAmAM AvyA. tyAM brahmarAjAe, vijayakumAre ane sarAjAe maLIne dviSTane si'hAsana upara besADI ardhuM cakrIpaNAne abhiSeka karyAM. te samaye eka mAsa chadmasthapaNAmAM vihAra karI traNa jagatanA pati vAsupUjayaprabhu vihAragRha nAmanA udyAnamAM jayAM dIkSA lIdhI hatI teja udyAnamAM AvyA. tyAM pATala (gulAkha)nA vRkSa nIce rahelA prabhune zukala dhyAnane bIje pAye vatatAM prAtaHkAle adhakAra nAza pAme tema ghAtikama nAza pAmyAM, eTale mAgha mAsanI zukala dvitIyAne divase ca'dra zatabhiSA nakSatramAM AvatAM caturtha tapavALA prabhune kevalajJAna utpanna thayuM. tyAM e samavasaraNa racyuM. e digdha samavasaraNamAM bIrAjIne prabhue dezanA ApI. bhagava'tane sUkSma vigere chAsaTha gaNadharo thayA. bIjI pAraSIe mukhya gaNadhare pAdapIThapara besIne dezanA ApI. temanA tIrthamAM haMsanA vAhanavALA zvetavaNI be dakSiNa bhujAmAM bIjor ane mANune dharanArA ane vAma bhujAmAM nakula ane dhanuSane dharanArA kumAra nAmanA yakSa vAsupUjya prabhunA zAsananeA adhiSThAyaqa deva thayeA. temaja zyAmavarNavALI, azvanA vAhanavALI, e dakSiNa bhujAmAM varada ane zikatane dharanArI ne e vAmaNujAmAM puSpa ane gaDhAne rAkhanArI caMdrA nAme niraMtara prabhunI pAse rahenArI zAsanadevI thaI. te ane zAsanadevatAe cukata evA vAsupUjaya bhagavAn vihAra karatAM karatAM ekadA dvArakAnI samIpanI bhUmie AvIne samavasaryA. tyAM iMdrAdika devAe AThaso ne cAlIza dhanuSa UMcuM jemAM azAka vRkSa che evuM samavasaraNa racyuM. temAM praveza karI, azoka vRkSane pradakSiNA daIne tAyanamaH ema bolatA prabhu pUrvAbhimukhe siMhAsana upara ArUDha thayA. prabhunA prabhAvathI bIjI dizAmAM prabhunI jevAja temanA pratibiMba devatAoe vikA. pachI caturvidha saMgha prathama gaDhamAM cAgya sthAne beThA, madhya vapramAM tiya co beThA, ane nIcenA vapramAM sanA vAhanA rahyAM. 16 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 saga 2 jo te samaye tyAM rahelA rAjapurUSoe praphullita netravALA thaIne satvara vAsudeva samIpe jaI prabhunA samavasaraNanA khabara ApyA. dvipRSNa vadhAmaNuM ApanAra puruSone sADA bAra keTI suvarNa ApyuM. pachI vijaya kumAranI sAthe pote samesaraNamAM AvyA. tyAM prabhune pradakSiNa pUrvaka praNAma karI vijaya balabhadranI sAthe IdranI pachavADe beThA. pachI jigatpatine vAraMvAra namI IMdra, dvipUrNa ane vijayakumAre stuti karavAne AraMbha karyo. he prabhu! A saMsArarUpI ati bhayaMkara samudramAM eka tarapha meharUpI durdina prasare che, eka tarapha AzArUpI navI navI veLAe kSaNe kSaNe thayA kare che, eka tarapha "moTA magharanA je durvAra kAmadeva raheluM che, eka tarapha pracaMDa ane pratikUla pavananA jevA pAparUpa viSaye pravarte che, eka tarapha moTA moTA Avarta (bhamarI)nI peThe kodhAdika ugra kaSAyo rahelA che, eka tarapha meTA khaDakanI jevA utkaTa rAgadveSa rahelA che, eka tarapha moTA UrmionI peThe vividha duHkhanI paraMparA che, eka tarapha vaDavAnalanI jema Arta tathA raudra dhyAna thayA kare che, eka tarapha vetravallInI jema khalanA karanArI "mamatA rahelI che, ane eka tarapha uddhata nakonA samUhanI jema ghaNA vyAdhio AvyA "kare che, tethI he prabhu! evA dArUNa saMsArarUpI sAgaranI aMdara paDelA prANIone have Apa uddhAra kare. he jagatpati! tamAruM kevalajJAna ane kevaladarzana vRkSanA puSpa "ane phalanI jema paranA upakArane mATe ja che. Aja mAro janmaubhava kRtArtha thaye "che. kAraNake tethI tamArI pUjAne mahotsava karavAne mane lAbha prApta thayo che." A pramANe stuti karI Idra, vAsudeva ane balabhadra virAma pAmyA pachI vAsupUjya bhagavAne nIce pramANe dezanA ApavAne AraMbha karyo. A saMsArarUpI samudramAM zamilAyuganA saMyeganI peThe mAMDamAMDa manuSyapaNuM "prApta karI purUSa e dharmaparAyaNa thavuM joIe. te dharma sarva uttama jinezvare e kahe che. "je dharmane avalaMbana karanAra prANI A saMsArasAgaramAM Dubata nathI te dharma saMyama,1 "satyavANI, zauca (pavitratA), brahmacarya, niSparigrahatA, tapa, kSamA, mRdutA, saralatA "ane nirlobhatA-e daza prakAre kahevAya che. kalpavRkSa vigere padArtho paNa dharmanA pra"bhAvathI evI icchita vastune Ape che ke je vastu adhamIonI daSTie paNa Ava"tI nathI. hamezAM pAse rahenA2 ane ati vAtsalyane dhAraNa karanAra eka dharmarUpI baMdhu apAra duHkhasAgaramAM paDatA prANIone bacAve che. samudra pRthvIne bALI nAkhate "nathI ane varasAda pRthvIne AzvAsana Ape che, te kevaLa dharmano prabhAva che. ane "gni ADI rIte bALa nathI ane pavana urdhva bhAgamAM vAta nathI, te paNa dhameneja aciMtya mahimA che. AlaMbana ane AdhAra vagaranI pRthvI je sarvane AdhAra ApI "rahelI che temAM dharma sivAya bIjuM kAMIpaNa kAraNa nathI. dharmanAja zAsanathI vizvanA "upakArane mATe sUryacaMdra A jagatamAM udayane pAme che; e vizvavatsala dharma baMdhu "vagaranAne baMdhu che, mitra rahita puruSane mitra che, ane anAtha purUSone nAtha che. "dharma pAtALamAM rahela narkamAM paDatA prANIonI rakSA kare che, ane chevaTe anupama "sarvajJANAnA vaibhavane paNa dharmaja Ape che. A daza prakArane dharma mithyAdaSTie e tAtvikapaNe bIlakula je-jA nathI ane kadi koI ThekANe keIe kahyo haze te phakta te mAtra vANInuM ja nRtya che. prAyaH sarvanI 1 AmAM sarva prakAranI ahiMsA samAya che. 2 acauryatArUpa pavitratA. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ratnane leza paNa jANa parva 4 thuM 123 "vANImAM tattvArtha hoya che ane keIkanA manamAM tattvArtha hoya che, paNa jinamatane sparza "karanAra purUSanI te vANImAM, manamAM kriyAmAM-sarvamAM tatvArtha hoya che. veda zA"strane parAdhIna buddhivALA ane kaMThamAM sUtra (janoI) paheranArA brAhmaNe tatvathI dharma.. ratnane leza paNa jANatA nathI. gamedha, navamedha ane azvamedhAdika yajJa karanArA prANaghAtaka yAjJika brAhmaNone zI rIte dharma prApta thAya? jemAM zraddhA thAya nahIM tevI "achatI paraspara virodhI evI kalpita vastune kahenArA purANakartAomAM paNa kayAMthI "dharma hoya? beTI beTI vyavasthA vaDe para dravyane grahaNa karavAne IcchatA evA smArnAdika, "purUSamAM mAtra mATIne pANI vaDe kevI rIte zauca (zuddhi)paNuM hoya? RtukALane vyatikrama "thatAM strIsevana na kare to garbha hatyAnuM pApa lAge evuM kahenArA ane brahmacaryane nAza "karanArA purUSomAM zI rIte dharma saMbhave ? yajamAna pAsethI sarvasva levA IcchatA ane "dravyane mATe prANane paNa tyAga karatA evA brAhmaNomAM akiMcana (niSparigraha) paNuM "kyAMthI hoya? alpamAtra aparAdha thatAM kSaNavAramAM zApa ApanAra evA laukika RSiemAM kSamAno leza paNa jovAmAM Avato nathI. jAti vigerenA madathI ane durAcaraNathI jemanAM citta nAcyAM kare che evA cothA AzramamAM rahenArA (saMnyAsI), brAhmaNomAM "kemalatA (nirabhimAnapaNuM) kayAM jovAmAM Ave che? aMdara daMbha rAkhanArA ane bahAra "bagalAbhakta banI rahenArA evA pAkhaMDa vratavALA dvijemAM saralatAne eka leza paNa nathI. strI, gRha ane putrAdikanA parigrahavALA ane lobhana to eka kuLagraharUpa "brAhmaNonI kevI rIte mukita thAya? athavA temAM nirlobhatA dharma kema saMbhave ? mATe "rAga, dveSa ane mohathI vajita tathA kevalajJAnathI zobhanArA ahaMta bhagavatenI temanA "ujajavala dharma uparathI ja nirdoSatA siddha thAya che. rAga, dveSa ane mehathIja mANasamAM "asatyavAdIpaNuM Ave che, to te deSa ahaMta bhagavaMtamAM leza paNa hotA nathI te zI "rIte temanAmAM asatyavAdIpaNuM AvI zake ? jeonAM citta rAgAdika dethI "kaluSita thayelAM hoya che teone mukhamAMthI kadipaNa satyavANI nIkaLatI nathI. jeo "yAga homa vigere ISTa karma kare che, vApI, kRpa ane taLAva vigeremAM nahAvAthI puNya mAne che, pazune ghAta karIne svargalokanuM sukha zodhe che, brAhmaNone bhejana ApavAthI "pitRone tRpta karavAne Irache che, dhRtani vigere karIne prAyazcita kare che, pAMca prakAranI Apattio AvatAM strIone punarlagna karAve che, je strImAM patra thavAnAM "saMbhava hoya te tenAmAM kSetrajaputranI utpatti karavI e pramANe kahe che, deSita "strIo raja (aMtarAya) Ave tyAre zuddha thAya che e pramANe mAne che, kalyANanI bu"ddhithI yajJamAM bakarAne mArI tenA zizna (liMga)thI AjIvikA kare che, sautrAmaNi ane saptataMtu yajJamAM madirAnuM pAna kare che, viSTA khAnArI gAyane sparza karIne pavitra thavAnuM mAne che, jalAdikamAM mAtra snAna karavAthI pApanI zuddhi thAya ema "bole che, vaDa pIpalA ane AMbalI vigere vRkSonI pUjA kare che, agnimAM homelA havya. thI devane tRpta karelA mAne che, pRthvI upara gAya dovAthI riSTanI zAMti thAya ema vade che, strIone mAtra viDaMbana kare tevA dharmavratane upadeza kare che, moTI jaTA, 1 dhRtayoninuM prAyazcitta dadarzanamAM apAya che. je koI purUSa parastrIsaMga kare che te vRtanI yoni karIne tenuM dAna ApavA rUpa prAyazcitta laI zuddha thAya che. 2 pitAnA purUSanA abhAve bIjA purUSanA saMgathI je strI putra utpanna kare te kSetraja, kahevAya che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 jo 124 bhasmavarDa aMgarAga ane kApInane dhAraNa kare che, AkaDA dhatUro ane mAlUranA "puSpAthI devane pUje che, gIta nRtya karatAM vAraMvAra apazabdo kheAle che, mukha vagADIne "gItanAda Acare che, asabhya bhASApUrvaka deva, muni ane leAkane haNe che, tane bhaMga "karIne dAsI dAsapaNuM karavAne icche che, anaMtakAya evA kadAdi tathA phula, mUla ane pAMdaDAMonu bhakSaNa kare che, strI ane putra sahita jaI ne vanamAM vase che, bhakSya abhakSya, peya apeca ane gamya agamyamAM samAnapaNe varte che, ceAgI evA nAme prasiddha thAya "che, ane keTalAka kaulAcAryanA ziSya thAya che. ene ane e sivAya bIjA paNa kai jeonAM cittamAM jainazAsananA sparza thayA nathI evAone dharma zuM ? tenu phUla paNa "zuM ? ane temanA dharmAMmAM pramANa paNa zuM ? "zrIjine...dra bhASita dharmAMnA ArAdhanathI A lAkamAM ane paraleAkamAM je sukhakArI phUla thAya te tA tenu AnuSaMgika (avAMtara) phUla che, paNa tenuM mukhya kula tA "mAkSaja che, jema kRSi karavAnA mukhya hetu dhAnya meLavavAnA che, temAM lAla vigere je thAya te AnuSagika la che. tema dharma karavAnuM mukhya phala meAkSaja che, temAM je "sAMsArika phUla thAya che te te AnuSaMgika phala che." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLIne ghaNA leAkeAe dIkSA grahaNa karI; dvidhRSTa kumArane samakita prApta thayuM ane balabhadre zrAvakapaNuM grahaNa karyuM. prathama pAraSI pUrNa thaI eTale prabhue dezanA samApta karI; pachI sUkSma nAmanA gaNadhare bIjI pAraSI sudhI dezanA ApI. pachI prabhue te sthAnathI anyatra vihAra karyA; ane iMdra, upendra tathA khalabhadra vigere potapAtAne sthAnake gayA. khetera hajAra mahAtmA sAdhue, samanI zeAbhAne dharanArI eka lAkha sAdhvIo, eka hajAra ane baso cauda pUrva dhArI, pAMcahajArane cArasA avadhijJAnI, chahajAra ne ekasA mana:parya vajJAnI, cha hajAra kevalajJAnI, dazahajAra vaikriya labdhivALA, cAra hajAra ne sAtaseA vAda labdhivALA, be lAkha ne padara hajAra zrAvako ane cAra lAkha ne chatrIza hajAra zrAvikAo-A pramANe eka mAse uNA cApanalAkha varSAMsudhI kevaLajJAna pAmyA pachI vihAra karatA vAsupUjya prabhunA piravAra thayA. pachI peAtAnA meAkSakAla najIka AvelA jANIne prabhu caMpA nagarIe padhAryA. tyAM chasA munionI sAthe prabhue anazana aMgIkAra karyuM". eka mAsane aMte ASADha mAsanI zukala caturdazIe cAMdra uttarAbhAdrapadamAM AvatAM prabhu chasA munienI sAthe mAkSe gayA. kumAravayamAM aDhAralAkha varSa ane vratamAM cApanalAkha varSa e pramANe khetera lAkha varSanuM zrI vAsupUjya prabhunuM AyuSya sa pUrNa thayu. zreyAMsa prabhunA nirvANa pachI cApana sAgaropama gayA tyAre vAsupUjya bhagavAn nirvANane prApta thayA. te vakhate devatAonI sAthe iMdrAe prabhunA ane temanA ziSyAnA yathAvidhi nirvANamahotsava karyo. moTA Arabha ane parigrahavALA dvidhRSTa vAsudeva, kesarIsi MhanI jema niHzaMka ane devanI peThe sukhamAM nimagna thai, yatheSTha bhAga bhegavI, pAtAnA AyuSyane pUrNa karI prAMte mRtyu pAmIne tamaHprabhA nAmanI chaThThI narakabhUmimAM gayo. dvidhRSTa vAsudevane kumAravayamAM pacAterahajAra varSoM, teTalAja ma`DalikapaNAmAM, digvijayamAM ekasA varSa ane rAjye 1 kApIna-lagATI. 2 peTAnu" phaLa. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra 4 thu 125 eteralAkha ogaNapacAsa hajAra ane navaseA varSa e pramANe ekaMdara cuMmAtera lAkha varSanuM AyuSya pUrNa thayuM hatuM. dvitkRSTa kAladharma pAmyA pachI badhusnehathI mAhita thai pacAtera lAkha varSanA AyuSyavALA vijaya alabhadra mAMDamAMDa ekAkIpaNe rahyA. pachI teNe vAsupUjya bhagavAnA vacananuM smaraNa karavAthI tathA peAtAnA baMdhunA maraNuthI sa'sAra uparathI gADha virakta thaI zrIvijayasUrinA caraNakamalamAM vrata grahaNa karyuM. samyak prakAre cAritra pALIne vijaya khalabhadra kAladharma pAmI mAkSe gayA. Rou Rou Rou Shao Shao Shao Wen Fang Fang AEXian DVDWRFang DWRFang Bao ityAcArya zrIhemacaMdra viracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye caturthe parvaNi zrIvAsupUjya dvipRSTavijayatArakacaritra varNana nAma dvitIyaH sargaH 2 // Fu Fu Fu Fu 8RWDWBZZBBYuan WERFang Fang Fang Fang Xian De Xian Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 je. zrI vimalanAtha caritra. niSkarmapaNAthI nirmala svarUpavALA ane ujavala dharma vyAkhyArUpI gaMgA nadInA utpattisthAna himAcaLa parvatarUpa zrI vimalanAtha bhagavAnane namaskAra ho. nirmala tIrtha jaLanI peThe jagatane pavitra karanAruM teramA tIrthakara zrI vimala prabhunuM caritra have kahevAmAM Avaze. dhAtakIkhaMDa dvIpamAM prAvideha kSetrane viSe bharata nAmanA vijayamAM mahApurI nAme eka ratna samAna nagarI che. temAM samudranI jema dhArI zakAya nahIM te ane guNavaDeja pAse javA lAyaka lamInA sthAnarUpa paddhasena nAme rAjA che. balavAna ane vivekI janomAM agresara evA e rAjAe pRthvImAM pitAnA zAsananI jema pitAnA cittamAM jana zAsanane akhaMDa prasAravALuM karI dIdhuM hatuM. naThArA gharamAM rahenAra jema khedayukta rahyA kare tema A saMsAramAM khedayukta nivAsa karatA te rAjA adhika adhika vairAgya dhAraNa karato hato. pariNAme mArgamAM kheda pAmela vaTemArga jema uttama vRkSanI pAse jAya tema saMsArathI atyaMta nirveda pAmIne te rAjA sarvagupta nAmanA AcAryanI pAse gaye, ane temanI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI nirdhana purUSa jema dhana pAmIne ane aputra jema putra pAmIne tenuM samyaka prakAre rakSaNapAlana kare tema teNe samyaka prakAre cAritranuM pratipAlana karyuM. anukrame vidhipUrvaka ahaMda bhakti vigere sthAnakane sevavAthI temaNe AtmaparAkramavaDe tIrthaMkaranAmakarma upArjana karyuM. pachI cirakAla paryaMta tIvra tapa tapI aMte potAnuM AyuSya pUrNa karI mRtyu pAmI sahajAra devalokamAM mahaddhika devatA thaye. A jaMbUIpamAM bharatakSetranA AbhUSaNarUpa ane jANe paDI gayele svargane eka khaMDa hoya tevuM kAMpilyapura nAme nagara che. tyAM AvelAM suMdara caiitya rAtrie caMdrakAMta maNinI putaLIomAMthI jharatA jaLavaDe karIne yaMtramaya dhArAgRhanI zobhA dhAraNa kare che. tyAM havelIonI upalI bhUmipara rahelA suvarNana kuMbhe lakSmIne sadA nivAsa karavAne mATe jANe suvarNanAM kamale mUkyAM hoya tevA zobhe che. vicitra havelIo ane prAsAdanI zreNuo jemAM AvelI che evA e nagarane vidhAtAe svargapurI racavA pUrve namunArUpa AlekhyuM hoya tevuM dIsatuM hatuM. daive paNa parAbhava karavAthI zaraNa arthe AvelA purUSanuM jANe vAmaya bakhtara hoya te kRtavarmA nAme rAjA tyAM rAjya karato hato. gaMgAjala ane te rAjAne yaza paraspara spardhA karI cotarapha pRthvIne prasanna karatAM karatAM samudra paryata pahoMcyAM hatAM. yAcakanI jema zatruomAM te kadApi para mukha thato nahIM, paNa paraniMdAnI jema parastrIthI te niraMtara parA mukha rahete hate. pRthvImAM sUryarUpa evA e rAjAnA zatrue raNabhUmimAM tenA tejane aMdhakAramAMthI nIkaLyA hoya tema sahana karI zakatA nahIM. moTA vaTa vRkSanI chAyAnI jema tenA caraNanI chAyA aneka rAjAo nIcA namIne praNAmavaDe sevatA hatA. caMdrane rohiNInI jema sarva aMta:puranA AbhUSaNa jevI zyAmA nAme tene paTTarANI hatI. mUtimatI kuLalakSmI hoya ane sAkSAt jANe satItrata hoya tevI e rANurUpa, lAvaNya ane lakSamInI pratyakSa adhidevatA jevI jaNAtI hatI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 127 niraMtara patinA dhyAnamAM vyAkula cittavALI hoya tema e rANuM haMsalInI peThe maMda maMda saMcAra karatI hatI. pRthvImAM zreSTha evI strIomAM paNa te evI asAdhAraNa strI hatI ke jenA sakhIpaNAne lakSmIdevI ke IMdrANIja lAyaka hatA. e devI pRthvI upara jyAM jyAM vicaratI tyAM tyAM lakSmI paheregIranI peThe rAtridivasa tenI pachavADe ja anusaratI hatI. have sahasAra devalokamAM padmasena rAjAnA ja pitAnuM utkRSTa sthitivALuM AyuSya pUrNa karyuM, ane vaizAkha mAsanI zukala dvAdazIne divase uttarA bhAdrapada nakSatramAM tyAMthI cyavIne te jIva zyAmAdevInI kukSimAM AvI avataryo. zyAmAdevIe tIrthakaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvapna mukhamAM praveza karatAM joyAM. pUrNa samaye mAgha mAsanI zukala tRtIyAnI madhya rAtrie uttarA bhAdrapadane caMdra thatAM ane bIjA sarva graho pitapotAnAM ucca sthAnamAM AvatAM DukkaranA cinhavALA, tapelA suvarNana jevI kAMtivALA, traNa jJAnane dharanArA eka putrane zyAmAdevIe sukhe janma ApyuM. A khabara jJAna vaDe jANIne chappana dikumArIo tyAM AvI, ane temaNe prabhu tathA prabhunI mAtAnuM sUtikAkarma dAsInI peThe karyuM. pachI zukra Idra tyAM AvI, prabhune merUparvata upara laI jaI atipAMDukavelA nAmanI zilA paranA siMhAsana upara prabhune khoLAmAM laIne beThe. eTale amyuta vigere tresaTha IMdroe tIrtha jalavaDe e teramAM tIrthakarane anukrame nAtra karyuM. pachI prabhune IzAna iMdranA ullaMgamAM besADI zaka iMdra, parvatanA zikharamAMthI nIkaLelA jANe nijharaNuM hoya tevA vRSabhanA zIMgaDAmAMthI nIkaLatA jalapravAhavaDe snAna karAvyuM. pachI Idra mANikyane jema mArjana kare tema snAtrajaLa vaDe A prabhunA aMganuM devadUSya vastravaDe bhAjana karyuM. pachI naMdanavanamAMthI lAvelA gazIrSa caMdanavaDe zyAmAdevInA kumAranA zarIra upara devadUSya vastrane bhrama Ape evuM vilepana karyuM. vicitra mAlAothI ane divya vastraalaMkArothI prabhunuM arcanA karI chevaTe AratI utArI zakra Idra A pramANe stuti karI - he jagatpati ! cotarapha prasaratA meharUpI aMdhakArathI, ati kopa karanArA jaTAdhArI " tApasarUpI nizAcarothI, buddhirUpa sarvasvane haranArA cArvAkarUpI taskarothI, mAyAka"paTamAM ghaNA nipuNa evA brAhmaNarUpI ziyALAthI, maMDalI thaIne pharatA ke lAcAryarUpI nAhArathI, aneka prakAranI ceSTA karatA pAkhaMDIrUpa ghuvaDa pakSIothI ane vivekarUpa "netrane lupta karanArA mithyAtva rUpa aMdhakArathI, tathA abhuta padArthanA sarva prakAranA ajJAnathI A samaya ghaNuM kALathI rAtrinI jema A bharatakSetramAM pravartato hato, temAM Apa jevA svAmIrUpa sUryano udaya thatAM atyAre prabhAtakAla thayela che. nIcA sthAnamAM "janArI A saMsArarUpI nadI ke je atyArasudhI nIca jAe ullaMghana karI zakAI nathI te have tamArA caraNarUpa setune prApta karI sukhe ullaMghana karavA gya thaI che. huM dhAruM chuM ke je bhavyajano tamArA zAsanarUpI nizreNI upara caDyA che te thoDA kAlamAM "UMcA lokAgra upara caDI cukyA ja che. grISmaRtunA tApathI tapelA vaTemArga"one jema varSAda prApta thAya tema svAmI vagaranA evA amene cIrakALe tame eka "uttama svAmI prApta thayelA che." A pramANe e teramA tIrthaMkaranI stuti karIne Idra jema AvyuM hatuM tema pAcho zyAmAdevI pAse jaI prabhune tyAM sthApana karyA. pachI zakraIdra prabhunA vAsagRhathI ane bIjA Idro merU parvatathI kalyANaka yAtrA karIne vahANavaTIonI jema potapotAnA sthAna pratye gayA, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 saga 3 je prabhAtakALe putra janmanA khabara sAMbhaLI kRtavarmA rAjAe ati harSita thaI moTI samRddhithI vizvane sukha Ape te tene janma mahotsava karyo. prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre temanI mAtA vimala (nirmala) thaI gayA hatA, tethI pitAe temanuM vimala evuM nAma pADayuM. devAMganA oe dhAtrI thaIne lAlana karelA ane devoe samAnavanA mitro thaI ramADelA prabhu anukrame vRddhi pAmyA. sATha dhanuSa UMcA ane eka hajAra ne ATha lakSaNayukta prabhu yauvanavayane prApta thayA che ke prabhune saMsAra upara vairAgyabhAva hato topaNa mAtApitAnA AgrahathI bhaMgya karmarUpa roganI auSadhirUpa evI rAjaputrIonI sAthe temaNe vivAha karyo. kaumAravayamAM paMdara lAkha varSa ullaMghana karyA pachI pitAnAM vacanathI prabhue pRthvI upara rAjya calAvavA mAMDayuM. kAraNake tirthaMkarone paNa pitAnI AjJA mAnya che. pRthvIne pAlana karatAM trIsa lAkha varSo gayA pachI prabhue saMsArasAgarane taravAmAM nAvikArUpa dIkSA grahaNa karavAno vicAra karyo. te vakhate sArasvata vigere kAMtika devatAoe AvIne "he svAmI ! tIrtha pravartAvo" ema jagaddagurUne kahyuM. pachI bhaka devatAo e lAvelA dravyavaDe pRthvI para rahelA kalpavRkSanI peThe prabhue yAcakone IcchA pramANe vArSika dAna ApyuM. dAnane aMte sarva Idroe potAnA hRdayanI jevA nirmala jaLavaDe vimala prabhune dIkSAbhiSeka karyo. pachI divya vastra, alaMkAra tathA vilepanavaDe yukta thaI prabhu devattA nAmanI zibikA upara ArUDha thayA. sura, asura ane manuSyanA adhIze e paravarelA prabhu te zibikAvaDe sahastrAgra vanamAM padhAryA. te udyAnamAM zItathI bhaya pAmatI evI udyAnapAlenI bALAo temAM rahelI latAkuMjanI zreNIne maMdiranI prItithI sevatI hatI. jemanI bhaviSyamAM addabhuta zobhA thavAnI che evA AMbA ane rasaLI vigere vRkSo jANe tapasyA karatA hoya tema ati zItakAraka baraphane sahana karatA hatA. navIna kUvAnA pANIthI ane vaDanI ghATI chAyAthI krIDA karavAne IcchatA nagaranA daMpatIonI zIta vyathA baMdha paDatI hatI; TADhathI pIDA pAmatA vAnare caDInA DhagalA karatA, tethI hAsya karatI nagaranI strIonI smita kAMtinA urmione te udyAna taraMgita karatuM hatuM ane prakulita cALI ane DolaranI kaLIothI jANe te hAsya karatuM hoya tema jaNAtuM hatuM. tevA udyAnamAM vimalaprabhue praveza karyo. zibikA uparathI utarI, AbhUSaNa vigereno tyAga karI ane I nAkhelA devaduSya vastrane skadha upara dhAraNa karI, prabhue mAgha mAsanI zukala catuthIne divase, janma nakSatramAM, pAchale pahore eka sahasa rAjAonI sAthe chaThTha tapa karIne dIkSA grahaNa karI. trIje divase dhAnyakuTa nagaramAM jayarAjAne ghera prabhue parama anathI pAraNuM karyuM. devatAoe vasudhArAdika pAMca divya pragaTa karyA ane prabhunA AhArasthAne jayarAjAe eka ratnapITha baMdhAvI. pachI te sthAnamAMthI bIjA grAma, Akara tathA pura vigeremAM prabhue chadmasthapaNe vihAra karyo. A jaMbudvIpamAM pazcima mahAvideha kSetrane viSe AnaMdakarI nAmanI nagarImAM naMdIsumitra nAme rAjA rAjya karate hate. e cakSuvALa chatAM viveka rU5 cakSuthI paNa alaMga kRta hato. tenI pAse aneka sainika hatA, tathApi kharekharo to pitAnA khaDavaDe ja sahAyavAna hatuM. janmathI saMsAranA sarva padArthone anitya, asthira jANavAthI tene saMsAra upara udvega hato tathApi krama pALavAne mATe teNe potAnA vaDIlenuM rAjya dhAraNa karyuM hatuM. eka vakhate manathI te prathamathIja tyAga kareluM evuM potAnuM rAjya kAyAthI paNa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 129 choDI daIne teNe suvatAcAryanI pAse vrata grahaNa karyuM. pachI vividha abhigraha dhAraNa karI ane duzvara tapa AcarI, aMtakAle anazana karI te anuttara vimAnamA devatA thayA. A jaMbudvIpamAM bharatakSetranA AbhUSaNarUpa zrAvastI nAmanI nagarImAM dhanamitra nAme eka rAjA thayo. e dhanamitra rAjAnA snehane lIdhe bali nAme eka bIje rAjA tenAja atithipaNe teja nagarImAM AvIne vasya hato. eka vakhate rAjA dhanamitra bali rAjAnI sAthe pAsAvaDe ghetakrIDA karavA lAgyA. dhanamitrane buddhivaibhava gama ane caramAM akSINa hato. strIonI jema segaTIone mAravAmAM ane bAMdhavAmAM paraspara pravartatA evA te baMne rAjamitra saMgrAmanI jema ghaNuM utkaTa dUta vistAravA lAgyA. paraspara sarva prakAre vijaya meLavavAnI IcchA karanArA te baMne rAjAoe chevaTe pitAnA rAjayane paNamAM mUkI ramavA mAMDayuM. kahyuM che ke ghatAMdhane buddhi kayAMthI hoya? ema ramatAM ramatAM dhanamitra rAjA pitAnuM rAja hArI beTho ane kSaNavAramAM rAMkanA putranI je lakSamIrahita ane ekale thaI nistejapaNe jINuM kapaDAM paherIne jANe bhUta vaLagyuM hoya tema bhaTakato sarva ThekANe apamAna pAmavA lAgyA. eka vakhate Amatema bhaTakatA te dhanamitrane sudarzana nAmanA eka muni maLyA. temane namaskAra karIne lAMghaNa karato regI jema auSadhanuM pAna kare tema teNe te muni pAsethI dezanArUpa amRtanuM pAna karyuM. te dezanAthI pratibaMdha pAmI teNe te munirAja pAse dIkSA grahaNa karI ane ghaNA kALa sudhI pALI, paNa pitAne thayelA apamAnane bhUlI gaye nahIM. chevaTe teNe niyANuM karyuM ke "mArA tapacAritranA prabhAvathI huM bhavAMtare balirAjAne vadha karanAra thAuM." AvuM niyANuM bAMdhI anazanakarmathI mRtyu pAmIne te bAramA azruta kalpamAM utkRSTa AyuSavALA devatA thaye. balirAjA paNa yatiliMga dhAraNa karI keTaleka kAle mRtyu pAmIne devalekamAM mahaddhika devatA thaye. tyAMthI cavIne te bharatakSetramAM AvelA naMdanapura nAmanA nagaramAM samarakezarI rAjAnI suMdarI nAme rANInI kukSI thakI putrarUpe utpanna thaye. snigdha aMjana jevI kAMtivALe, sATha dhanuSa UMcA zarIravALe ane sATha lAkha varSanA AyuSyavALo te addabhuta parAkramI thaye. e pratApI kumAre vaitADhaya parvata sudhI bharatAddhane sAdhI lIdhuM, ane addhacakradhArI merika nAme prativAsudeva thaye. vAyunI sAme jema bI vizeSa vegavAna na hoya ane sUryanI sAme jema bIje vizeSa tejasvI na hoya tema tenI sAme bIje kaI rAjA spardhA karanAra pratimalla jevo hato nahIM. devanI jema tenI AjJAne paNa kaI ullaMghana karI zakatuM nahIM; mAtra rakSAnA zikhAbaMdhanI jema tenI AjJAne sarve mastaka upara dhAraNa karatA hatA. A bharatakSetramAM dvArakA nagarIne viSe samudranA jevo gaMbhIra rUdra nAme eka rAjA tharyo. tene jANe sAkSAt lakSmI ane pRthvI hoya tevI suprabhA ane pRthivI nAme rUpa tathA guNanI zobhAthI manahara evI be kAMtA hatI. temAMnI suprabhAdevInA udaramAM naMdisumitrane jIva anuttara vimAnathI cavIne avataryo. sutelA suprabhAdevIe balabhadranA janmane sUcavanArAM cAra mahA svapna rAtrinA zeSa bhAgamAM avale kyAM anukrame navamAsa ane sADAsAta divase gayA, eTale suprabhAdevIe kAMtithI caMdra jevA eka putrane janma Ape. 17. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 sarga 2 je janmane rUdrarAjAe tenuM bhadra evuM nAma pADayuM ane kuLanI bhadralamI sahita te anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. dhanamitrane jIva paNa amruta kalpamAMthI cavIne sarovaramAM kamalanI jema pRthivIdevInI kukSimAM utpanna thaye. sukhe sutelA e devIe rAtrinA zeSa bhAge vAsudevanA mane sUcavanArAM sAta mahA svapnone makhamAM praveza karatAM joyAM. saMpUrNa samaya thatAM viTUra parvatanI bhUmi jema vaiDUryamaNine prasave tema zyAma aMgavALA ati prakAzamAna putrane te devIe janma ApyuM. rUdrarAjAe harSa pAmI moTA utsavavaDe te putranuM svayaMbhU evuM nAma pADayuM. pAMca samitivaDe jema muninuM nirdoSa tapa vadhe, tema pAMca dhAtrIoe pAlana karAte e kumAra nitya vadhavA lAgyuM. veta ane zyAma varNavALA bhadra ane svayaMbhU e baMne kumAre ta tathA zyAma gaMgA ane yamunAnA pravAhanI jema hamezAM prItithI sAthe rahevA lAgyA. temanI sAthe krIDA karatA bIjA rAjakumAre temanA caraNaghAtane paNuM sahana karI zakatA nahIM. kAraNake temanA caraNanA ghAtathI te pave te paNa paDI jatA hatA. zyAma ane pIta vastrane dharanArA tathA tALa ane garUDanA cinhavALA e baMne bhAIo jayAre krIDA karatA cAlatA tyAre pRthvI paNa calAyamAna thatI hatI. vizeSa bhAM ApanArUM bhujavIryanuM ane buddhinuM jANe tArUNya hoya tema sarva zastramAM ane zAstramAM temane abhyAsa pravartAvA lAgyA. eka vakhate nagarInI bahAra teo kIDA karatA hatA tevAmAM ghaNA hAthI ghoDA ane dravya samUhavALI tathA ghaNuM rakSaka sahita eka chAvaNI paDelI teonA jovAmAM AvI. balabhadra pradhAnaputrane pUchayuM-"A sarva sainya kevuM che? kaI mitre mokaleluM che ke zatrunuM mokaleluM che?" sacivaputre kahyuM-"zazisaumya nAmane rAjA jIvitanI IcchAthI meraka nAmanA prativAsudevane potAnA daMDanI badalImAM A sarva bheTa tarIke mekalAve che." AvAM vacana sAMbhaLI vAsudeve kopathI kahyuM-"zuM amArI najare tene daMDa mekalAvAya? ApaNe ahIM vidyamAna chatAM e varAka meraka kANuM mAtra che ke je A pArthivane paNa daMDe che te ApaNe tenuM parAkrama avazya jovuM joIe." A pramANe kahI vAsudeve hAtha UMco karI potAnA subhaTane kahyuM-"A chAvaNImAM je dravyAdi che te sarva balAtkAre kheMcI ." AvI AjJA thavAthI tenA subhaTa gadA, muddagara ane daMDAdikavaDe zazisaumya rAjAnA sainikone phaLelAM vRkSanI jema ekAeka tADana karavA lAgyA. jema ajANyA pakaDanArA Ave athavA rAtrie suI gayelA upara jema yuddha karanArA Ave tema te subhaTanA akasmAta AvI paDavAthI temanA mArane nahIM sahana karatA zazisAmya rAjAnA subhaTo kAgaDAnI jema prANa laIne nAsI gayA. pachI hAthI ghoDA ane dravya vigere sarva vAsudeve laI lIdhuM. balAtkAre pArakI lakSmInuM haraNa karavuM e kSatriyone svabhAva che. have zazisaumya rAjAnA mANase pokAra karatA karatA merakanI pAse AvyA ane e hastI azva vigerene haraNa karyAnI vArtA tene nivedana karI. e sAMbhaLI yamarAjanI peThe amaryAda kaidha pAmate meraka bhayaMkara bhraguTI caDAvI sabhA vacce be -bapiMDa khAIne unmatta thayelo gadheDe jema hAthIne pATu mAre, kauTuMbikanI strIne jema kheDu mANasa mAravA deDe ane nAnA DeDake jema sarpane capeTe mAre. tema potAnA svarUpane nahIM jANanArA A rUdrarAjAne kumAre potAnAja mRtyune mATe A kAma kareluM che. jema kIDIone pAMkho Ave te temanA mRtyunuM kAraNa thAya che, tema jyAre puruSone deva paramukha thAya tyAreja vipa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 131 rIta buddhi thAya che. coranI peThe mArI bheTane haraNa karanAra e navA bhatrijAne pitA brAtA sahita huM mArI nAkhIza." meraka A pramANe kahI rahyA eTale eka sacive kahyuM- he svAmI ! te chokarAo te bALaka che. tethI temaNe Ama karyuM che, paNa rUdra rAjA ApanI cirakAlathI sevA kare che, mATe Ape tenI upara kepa kara yukta nathI. huM dhAruM chuM ke A kAryamAM rUdrarAjAnI saMmati haze nahIM, kemake ApanI tarapha tenI ArAdhanA karavAnI ja IcchA va che. svAmIne thatA kepamAM ane nadInA pUramAM keNa vacce paDe evI zaMkAthIja rUdrarAjA A saMbaMdhamAM vilaMba karatA hoya tema kharekhara jaNAya che. mATe he deva ! prasanna thAo, mane AjJA Ape, ane tene abhaya Apa. jaIne teNe luMTI lIdhI che te karatAM vizeSa bheTa laI AvIza." meraka prativAsudeve te pramANe kabula karyuM eTale te maMtrI utAvaLe dvArakAmAM AvyuM ane tyAM bhadra ane svayaMbhU kumAra sAthe rAjasabhAmAM beThelA rUdrarAjAnI pAse AvI teNe kahyuM-"he nRpati ! tamArA putrae ajJAnathI A zuM karyuM ? svAmInA mukhanI lajajAe tenA dhAnane paNa marAya nahIM. have te sarva bheTa pAchI arpaNa karI de jethI tamAre mAthe deSa raheze nahIM. tamArA putranA devane temanI ajJAnatA DhAMkI deze." maMtrInAM AvAM vacana sAMbhaLI svayaMbhUkumAre kahyuM- he maMtrI ! svAmIbhaktithI ane mArA pitA tarapha pUjyabhAvathI tame pavitra buddhivaDe je A kahyuM che te satya ane ucita che, paNa buddhithI nirIkSaNa karazo te tamane jaNAI Avaze ke A ame khuMcavI lIdhuM che, temAM te merakanuM keTaluM laI lIdhuM che ? paNa have ame te badhI pRthvI khuMcavI laIzuM; kAraNake A A bhUmija vIra purUSone bhogavavA gya che. vaLI yamarAjA peThe kopa pAmelA Arya balabhadranI ane mArI bhujAnA balane sahana karavAne raNabhUmimAM keNa samartha che? mATe e tamArA rAjAne ja mArIne huM ardha bhAratane bhegavaza kIDAnI jevA bIjA ghaNA rAjAone kuTavAthI zuM lAbha che ? te merake A bharatAddhane pitAnA bhujAbaLathI tAbe karyuM che te kAMI temanA pitAnuM na hatuM. tevI rItanA nyAyathI have balavAnamAM paNa balavAna evA te mAre tAbe thaze." A pramANe tenuM kahevuM sAMbhaLI vismaya pAmelA tathA bhaya pAmelA e sacive tatkAla tyAMthI nIkaLI ekadama meraka pAse AvI yathArtha paNe te vRttAMta kahI saMbhabAvyuM. tenI du:zrava vANI sAMbhaLIne unmatta hAthInI jema krodha pAmelA merakarAjAe sanyanA bhArathI pRthvIne kaMpAvatA satA prayANa karyuM. A tarapha svayaMbhU vAsudeve paNa rUdrarAjA ane bhadra kumAra sahita guphAmAMthI kezarIsiMha nIkaLe tema dvArakAmAMthI bahAra nIkaLI prayANa karyuM. loko mAM kSobha utpanna karatA evA bhayaMkara svayaMbhU ane meraka rAhu ane viSNunI jema anukame eka ThekANe AvI maLyA. zAstranA prahArathI uThelA agnivaDe digaMtarane vikarALa karatuM te baMne sainya vacce mahAbhayaMkara yuddha pravatyuM. pachI svayaMbhUe sarva zatruone uccATana karavAnA maMtra dhvani je jene mahA svara che e pAMcajanya nAmano zaMkha pUryo. e pAMcajanya zaMkhane dhvani sAMbhaLavAthI merakana sarva sainike trAsa pAmI gayA. kemake kezarIsiMhano nAda sAMbhaLIne hAthIe TakI zakatA nathI. pachI pitAnA sainikone eka bAjue rAkhI, merakarAjA teija rathamAM besIne kukaDAnI jema svayaMbhU kumAranI sAme yuddha karavA AvyA. ApaNe sainikone vRthA saMhAra zA mATe karo ?" ema paraspara bolatA mahA dhanadharI te baMne viro eka bIjAnA dhanuSanuM AsphAlana karavA lAgyA. sUryamaMDaLane AcchA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 sarga 2 jo dana kare evA bANusamUharUpa vAdaLane viSuvI temAMthI bANurUpa jaLanI vRSTi karatA tee jANe jayalakSmInA vivAhama'Dapa racatA hoya tema jaNAvA lAgyA. jema viSavaDe viSa ane agnivarDa agninA parAbhava karAya tema teo paraspara khANavRSTivaDeja khANavRSTinu nivAraNa karavA lAgyA. te vakhate prasaratA evA hajArA khANarUpa kiraNAthI jANe bhayakara e sU ugyA hoya tevA te dekhAvA lAgyA. bhAthu ane dhanuSanI vacamAM alakSyapaNe gamanAgamana karatA temanA hAtha phakta ratnajaDita umikA ( vITI ) nA tejathIja lakSamAM AvatA hatA. kSaNavAra bhAthAmAM ane kSaNavAra dhanuSanI paNacamAM AvI paDatA te ati cAlAka vIra purUSonA hAtha jANe e rUpane dhAraNa karatA heAya tema zAbhatA hatA. e pramANe yuddha karatAM khANuyuddhavaDe te svayaMbhUne ajacca dhArI merakarAjAe kalpAMta kALanA pavana jema pa tAnA zikharAnI vRSTi kare tema gadAdika astronI tenA upara vRSTi karavA mAMDI. viSa sarpanI vikarALa dRSTivAlAethI jema vastu mAtra bhasma thai jAya tema svayaMbhUe tenI sAme pratiasrA nAkhIne te asro bhasmaprAya niHsAra karI dIdhAM. raNusamudranA pAra pAmavAnI IcchAvALA merake chevaTe cakranuM smaraNa karyuM, eTale tatkAla zIkArInA hAthamAM jema pakSI Ave tema cakra tenA hAthamAM AvIne ubhuM rahyuM. tene AveluM dekhIne merake gathI svayaMbhUne kahyuM- are bhadra ! ATalI vAra krIDA mAtra yuddha karIne me tane subhaTa banAvyeA che, paNa have cAlyA jA, nahI te A cakra tArUM mastaka chedaze. vaLI taskarane ne kAgaDAne nAsavAmAM zI lajjA Ave tema che ?'' svayaMbhUe kahyu "are mUDha ! jo AvuM tArU' krIDAyuddha hoya te kAyuddha kevu' haze te jevAneja huM AvyA chuM, mATe te batAva. zatruAnI lakSmIne khuMcavI lenAra vIra purUSo je taskara kahevAtA hAya teA prathama tu Mja taskara che, kAraNake tane A rAjyalakSmI kANe ApI che ? kadApi tAre A cakra mUkI daine paNa adyApi nAsI javu. hAya tA nAsI jA, kemake tArI jevA taskarane ane kAgaDAne nAsI javAmAM kAMI lajjA nathI. athavA ema nahI to A cakrane satvara mArI upara cheDI de; enuM paNa khaLa jotA jA, anyathA maraNa pAmyA pachI tane pazcAttApa thaze." svayaMbhUnAM AvAM vacana sAMbhaLIne kApa pAmelA merake jANe bIjo ma'galagraha hoya tevuM ane jvAlAnA samUhathI vikarALa evuM cakra AkAzamAM bhamADIne tenA upara mUkayu. jema kAMsAnA tALa sAthe kAMsAneA tALa maLe tema te cakra AvIne vAsudevanI chAtImAM dRDha rIte athaDAyu, tethI cakranA agrabhAganA AghAtavaDe capala netravALA thayelA svayaMbhU kumAra mardirAmatta purUSanI jema rathamAM mUrchA khAine paDayA. ' vatsa ! sAvadha thAo, sAvadha thAo' ema bolatA apriya khalabhadre netramAM azru lAvI temane potAnA utsa`gamAM lIdhA. pAtAnA priya aMdhunA azrujalavaDe si'cana thayelA svayaM bhU vAsudeva tarataja sa jJA meLavI . -" ubhA rahe, ubhA rahe' ema zatru pratye khelatA beThA thayA. praphullita thayelA netravaDe potAnA subhaTAthI jovAtA svayaMbhU kumAre, jANe zatruonu kALacakra hoya tevuM te cakra hAthamAM laI merakane kahyuM are meraka ! sa astronA sarvasva rUpa A cakra ane A tArU' jIvita sarpanA mAthAnA maNanI jema have gayeluM jotAM chatAM paNa hajI tu' kAne AdhAre ubhA rahyo che ? mATe ahI'thI satvara cAlyA jA, raNabhUmimAMthI nAsI jatAM zatruone A svayaMbhU haNuze nahIM." merake kahyuM-"tuM paNa e cakrane cheADI tenuM khala joI le, kemake je srI peAtAnA sAcA patinI thaI nahI te strI upapati (jAra) nI zI rIte thaze ?" A pramANe merake kahyuM, eTale vAsudeve te cakra AkAzamAM bhamADIne tenI upara mUkayuM; teNe tatkAla merakanA mastakane lIlAmAtramAM chedI nAkhyuM. te vakhate svayaMbhUnA upara AkA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 133 zamAMthI puSpavRSTi paDI, ane merakanuM dhaDa pRthvI upara paDayuM. merakane Azraya karI rahelA rAjAoe tatkAla svayaMbhU pAse AvIne tene Azraya lIdhe. e yuddhayAtrA eka bIjA radAnarUpa thaI paDI. pachI dizAonA cakane vijaya karanArUM e cakra dakSiNa bhujAmAM dhAraNa karIne svayaMbhU vAsudeve dakSiNa bharatAddhane sAdhI lIdhuM. jayalakSmInA sthAnarUpa thaIne teo digayAtrAmAMthI pAchA pharyA. navoDhA samAna bharatAddhanI lakSmI sAthe svecchAe krIDA karatA svayaMbhukumAre mArgamAM cAlatAM magadhadezamAM eka moTI zilA joI. e zilA keTI purU- e upADavA gya ane pRthvIne jANe kapAlapuTa hoya tevI dekhAtI hatI. sarparAja jema pRthvIne upADe tema vAsudeve vAmabAhuthI tene chAtI sudhI UMcI karI; ane parAkramI purU ne Azcarya pamADI pAchI te zilA tyAMja mUkI. tyAMthI keTalAka divase te dvArakAmAM AvyA. tyAM rUdrarAjAe, bhadrabaladeve ane bIjA rAjAoe maLIne svayaMbhU kumArane utsava sahita addhacakrIpaNAne abhiSeka karyo. - have be varSa paryata chadmasthapaNe vihAra karI vimalanAtha prabhu sahasA pravana nAmanA dIkSAudyAnamAM pharIvAra AvyA. tyAM ja bUvRkSa nIce apUrvakaraNanA kramathI kSapakazreNImAM ArUDha thayelA prabhunAM ghAtakarma nAza pAmyAM. jethI poSa mAsanI zukala SaSTine divase uttarAbhAdrapada nakSatramAM chaDuM tapayukta prabhune kevalajJAna utpanna thayuM. tyAM devatAoe racelA samosaraNamAM besI prabhue dezanA ApI. maMdara vigere sattAvana temane gaNadhara thayA. temanA tIrthamAM mayUranA vAhanavALe, ujajavaLa varNavALe, dakSiNa taraphanI cha bhujAomAM phala, caka, ISa, kha, pAza ane akSasUtra ane vAmabAjunI cha bhujAomAM nakula, cakra, dhanuSya, phalaka, vastra ane abhayane dhAraNa karanAra pamukha nAme yakSa zAsanadevatA thaye. tathA haritALanA jevA varNavALI, padma upara beThelI, dakSiNa bhujAmAM bANa ane pAzane dharanArI ane nAma bhujAmAM kedaMDa tathA nAgane rAkhanArI viditA nAme zrI vimalanAtha prabhunI zAsanadevI thaI. te yakSa ane devI niraMtara jemanI samIpe rahelAM che evA jagadagurU vihAra karatA karatA ekadA dvArakA nagarInA parisara bhAgamAM padhAryA. IMdrAdika devoe tyAM sAta ne vIza dhanuSa UMcA azokavRkSayukta samosaraNa racyuM. prabhue pUrva dvAravaDe temAM praveza karI AhatI sthitine pALatAM te rautmavRkSane traNa pradakSiNA karI; ane teramAM dharmacakrI vimalanAthe "tIrthaka namaH" ema kahI pUrva dizAnI sanmukhanA siMhAsanane alaMkRta karyuM. pachI sAdhuo, sAdhvIo, devatAo, devIo, nArIo ane nare yathAyogya dvAre pesI pitapitAne gya sthAnake beThA. te vakhate rAjapurUSoe satvara dvArakAmAM jaI prabhunA samosaraNanI vArtA vAsudevane jaNAvI. harSa pAmelA svayaMbhU prabhunA Agamanane kahenArA purUne pAritoSikamAM sADAbAra keTI somaiyA ApyA. pachI svayaMbhUvAsudeve bhadra baladevanI sAthe bhadranA eka kAraNarUpa samesaraNa pAse AvI temAM praveza karyo. tyAM bhagavaMtane pradakSiNA daI praNAma karIne bhadra sahita iMdranI pAchaLa beThA. pachI iMdra, vAsudeva ane baladeve pharI praNAma karI aMjali jeDI A pramANe stuti karavAno AraMbha karyo. "he deva ! varSAkALanA jaLathI pRthvInA kAdavanI jema tamArA darzanathI A jagatanA prANIonuM sAMsArika duHkha nAza pAmyuM che. he svAmI! tamArA darzanane kAraNarUpa "Ajano divasa ghaNe pavitra che ke jemAM duSkarmathI malina evA ame nirmala thaIzuM. "amArI daSTie zarIranAM sarva aMge mAM rAjApaNuM prApta kareluM hatuM, teoe Aja "tamAruM darzana prApta karI pitAnI barAbara zuddhi karelI che. tamArA caraNanA saMparkathI A Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 sarga 2 je. bharatakSetranI bhUmi pavitra thaI gaI che, te tamArA darzane teonA pApano nAza kare temAM "zuM kahevuM ! he prabhu ! ghuvaDa pakSIonI jema mithyAdaSTi purUSone tamAruM darzana kevalajJA"na rU5 sUryanA prakAzanA abhAvanuM ja kAraNa thaze. tamArA darzanarUpa amRtapAnavaDe jemanA "zarIra ucchavAsa pAmelA che evA prANIonA karmabaMdha Aje avazya tuTI jaze. vivekarUpI darpaNane sApha karavAmAM tatpara ane kalyANavRkSanA bIja jevA tamArA caraNanAM raja"kaNe amane pavitra karo. he svAmI ! amRtanA gaMDUSa jevA tamArAM dezanA vacane saMsA"rarUpa marUdezamAM magna thayelA ane svastha karavAne mATe thAo." - A pramANe stuti karI teo virAma pAmyA, eTale vimalanAtha prabhue nirmala dharmadezanA ApavAne AraMbha karyo. - "akAma nijArUpa puNyathI prANIne sthAvarapaNAthI trasapaNuM ke tiryaMca paMcedrIpaNuM "mAMDa mAMDa prApta thAya che. temAM paNa jyAre karmanI lAghavatA thAya tyAre pachI mAnuSya "janma, Aryadeza, uttama kuLa, sarva idrinuM pATava ane dIrgha AyuSya kathaMcit meLa"vAya che. te karatAM paNa vizeSa puNya hoya te dharmakathaka gurunI jogavAI ane zAstranuM "zravaNa tathA temAM zraddhA eTalAM vAnAM prApta thAya che, paNa temAM tattvanizcayarUpa badhiratna prApta thavuM ghaNuM durlabha che. jinapravacanamAM jevuM badhiratna atyaMta durlabha che tevuM rAjA"paNuM, cakravattIpaNuM ke idrapaNuM meLavavuM durlabha nathI. sarva jIvoe pUrve anaMtavA2 sarva "bhAve prApta karelA haze, paNa jyAM sudhI A saMsAramAM te jenuM paribhramaNa jovAmAM "Ave che tyAM sudhI teoe kadi paNa bodhiratnanI prApti karelI jaNAtI nathI. sarva "prANIone A saMsAramAM paribhramaNa karatAM anaMta pudgala parAvartana thaI gayAM che, paraMtu "jyAre chelle addhapudagalaparAvartana saMsAra avazeSa rahe tyAre sarva karmonI sthiti eka "keTakeTI sAgaropamathI ochI yathApravRttikaraNa vaDe karIne ke prANI graMthibheda thavAthI "uttama bedhine pAme che. keTalAeka che yathApravRttikaraNa karavAthI te graMthinA sImADA upara prApta thayA hoya, te paNa tyAMthI sIdaIne pAchA vaLe che ane pAchA saMsAramAM "bhame che. kuzAstranuM zravaNa, mithyAdaSTine samAgama, naThArI vAsanA ane pramAda karavAnI va-e samakitaprAptinI sAme thanArA zatruo che. jo ke cAritranI prApti paNa durlabha kahelI che paNa jo bodhinI prApti thaI hoya te te saphala che, anyathA niSphala che. abhavya "prANIo paNa cAritra grahaNa karIne navamAM caiveyaka sudhI utpanna thAya che paNa badhi vinA "teo mokSapadane pAmI zakatA nathI. cakravatI paNa bodhiratnanI prApti vinA rAMka je che. ane badhiranane prApta karanAra rAMka hoya te paNa tenAthI adhika che. jene nanI prApti thaI hoya che teo kadi paNa A saMsAramAM rAga karatA nathI, paNa mamatArahita thaIne mukatapaNe muktimArgane ja bhaje che." prabhunI AvI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM lake e dIkSA lIdhI, svayaMbhU vAsudeva samakita pAmyA, ane balabhadra zrAvakapaNuM svIkAryuM. jyAre prathama piraSI pUrNa thaI tyAre prabhu dezanAthI virAma pAmyA. pachI maMdara gaNadhare tevI ja rIte dezanA ApI. bIjI pirathI jayAre pUrNa thaI tyAre temaNe paNa dezanA pUrNa karI. pachI Idra, vAsudeva tathA balabhadra vigere pitApitAne sthAnake gayA ane lokonA upara anugraha karavAnI IcchAthI vimalaprabhue pura, grAma, khANa ane drANamukha vigeremAM vihAra karyo. aDasaThahajAra mahAtmA sAdhuo, ekalAkha ne AThase sAdhvIo, agyAraso cauda pUrva dhArI, cArahajAra ne AThase avadhijJAnI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 135 pAMcahajAra ne pAMcase manaH5ryavajJAnI, teTalAja kevalajJAnI, navahajAra vaikriya labdhivALA, be lAkha ne ATha hajAra zrAvako ane cAralAkha ane cotrIsahajAra zrAvikAoeTalo pari. vA2 kevalajJAna pachI be varSe uNA paMdaralAkha varSa sudhI pRthvImAM vihAra karatA vimalanAtha prabhune thaye. pachI pitAne nirvANakALa najIka Avele jANe prabhu saMmetazikhara parvate padhAryA, ane tyAM cha hajAra sAdhuonI sAthe anazana vrata grahaNa karyuM. eka mAsanuM anazana pALI ASADha mAsanI kRSNa saptamIe caMdra puSya nakSatramAM AvatAM. te sarve munionI sAthe prabhu avyayapadane prApta thayA. pachI IMdrAdika devatAoe tyAM AvIne prabhune ane bIjA munione nirvANamahimA karyo.paMdaralAkha varSa kaumAra vayamAM, trIzalAkha varSa pRthvInuM rakSaNa karavAmAM ane paMdaralAkha varSa vratamAM-ema sarva maLIne sAThalAkha varSanuM prabhunuM AyuSya saMpUrNa thayuM hatuM. zrI vAsupUjya prabhunA nirvANa pachI trIza sAgaropama gayA tyAre zrI vImaLanAtha prabhuno nirvANakAla thayA. svayaMbhU vAsudeve AzcaryakArI adhUryanA madathI viveka rahita thaIne aneka krara karmo karyA, jethI pitAnuM sAThalAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI che te prakAranAM mAThA karmothI chaThThI narakabhUmimAM gayA. bArahajAra varSa kumArapaNAmAM teTalAja maMDalikapaNumAM, nevuM varSa divijayamAM ane ogaNasATha lAkha paMcotera hajAra navase ne daza varSa rAjyamAM ema sarva maLI sAThalAkha varSanuM temanuM AyuSya pUrNa thayuM hatuM. pitAnA baMdhunA mRtyu saMbaMdhI vipattinA zekathI virakta thayelA bhadra baladeva municaMdra muninI pAse vrata grahaNa karI, pAMsaThalAkha varSanuM potAnuM AyuSya pUrNa karI, kALadharma pAmIne paramapadane prApta thayA. #23238428829 8888888888888888888 ityAcAryazrIhemacandraviracite trizaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye caturthe parvaNi zrIvimalanAthasvayaMbhUbhadramerakacaritra vaLano nAma tAH sa rU . ai38888888888888888888888888888888@BE Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho. zrI anaMtanAtha caritra. A saMsAramAM paNa mokSanI peThe prANIone anaMta sukha ApanArA temaja jemaNe anaMta catuSTayane siddha karelA che evA zrI anaMtanAtha bhagavAna tamArI rakSA kare. apAra saMsAra rUpa samudrane tAravAmAM vahANanI jevuM te zrI anaMtanAtha bhagavaMtanuM caritra have kahevAmAM Ave che. dhAtakIkhaMDa dvIpamAM prAvideha kSetranA airAvata nAmanA vijayane viSe ariSTA nAme eka moTI nagarI che. temAM zatruonA rathavALA saunyanA rathamUhane khulanA karavAmAM giri samAna padharatha nAme mahArathI rAjA rAjaya kare che. temaNe sarva zatruone vijaya karI badhI Rddhi sAdhI hatI, tathApi mokSalakSamIne sAdhavAmAM utsuka thavAthI te sarvane tRNasamAna gaNavA lAgyA. teo udyAnamAM vihAralIlA, vApiomAM jalakrIDA, gAMdharvonA saMgItanuM avalokana, hAthIgheDA vigere vAhananI vicitra gatinuM darzana, vasaMtanA tathA kaumudInA mahotsava jevA kIDA utsavanuM nirIkSaNa, nATakAdika daza rUpakanA abhinayane utsava, svaganA vimAna jevA mahelamAM nivAsa ane vicitra vastranA veSa, aMgarAga ane AbhUSaNanuM dhAraNae sarva mAtra lekarItine anusarIne anubhavatA hatA, paNa rAgapUrvaka kAMIpaNa anubhavatA nahotA. A pramANe keTalAeka kALa ullaMghana karI chevaTe e vivekI rAjAe cittarakSa nAmanA gurUnA caraNamAM jaI dIkSA grahaNa karI. pachI ahaMtanI bhakti vigere sthAnonA ArAdhanavaDe tIrthakara nAmakarma bAMdhI, mRtyu pAmI prANuta deva lokamAM puSpottara vimAne devatA thayA. A jaMbudvIpamAM dakSiNa bharatAddhane viSe IvAkuvaMza rUpa parvatanI bhUmimAM ayodhyA nAme uttama nagarI che. AsapAsa rahelI nirmala svaracha jaLavALI khAInA maMDalathI rati vakhate jenI kezaveNI chuTI gaI hoya tevI ramaNInA jevI te nagarI zobhatI hatI. temAM sArA niSkrama ane pravezavALA, uttama saMdhivALA, arthavALA ane sArI bhUmikAvALA zrImatanAM maMdire nATakanI peThe dIpatAM hatAM. te gRhonI upalI bhUmi upara AvelI senAnI jALIe, jANe pratyeka gRhalakSmInA mugaTa hoya tevI prakAzatI hatI. temAM rahelAM deherAsaramAM ahaMta prabhunI pUjAnAM puSponA gaMdhane vahana karanAra pavana, amRtanA pAnanI jema lokonA tApane harI lete hato. te ayodhyA nagarImAM atizaya parAkramavaDe siMha je ane narasiMhamAM agresara siMhasena nAme rAjA rAjya karato hato. potAnuM kalyANa karavAnI IcchAthI jema ISTadevanI samIpe dhare tema ghaNA rAjAo bhakti vaDe tene uttama bheTaNa ApatAM hatAM. kiraNothI caMdranI jema guNIjanamAM agraNI e rAjA potAnA ujajavaLa guNothI sarva jagatane prasanna karato hate. gyatAmAM vicakSaNa e e rAjA, sevA karavAne AvatA rAjaputronI jema dharma, artha ane kAmane sau saunI yegyatA pramANe dhAraNa karatuM hatuM. tene dharmanI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 4 thuM 130 nivAsabhUmi ane zIla tathA yaza vaDe zeAbhatI suyazA nAme eka rANI hatI, traNa jagatane pavitra karanAra gagAnI jema mAtAnA, pitAnA ane zvasuranA kuLane e pavitra karatI hatI. tenA mukhanA pratinidhi caMdra hatA. kamaLa tenA netrAnA anuja khaMdhu hatA, zaMkha tenA kaMThanu citra hatA, kamaLanALa tenI be bhujAonA mitra hatA, kalaza tenA stananA kuTuMbI hatA, triraDha tenI nAbhInA putra hatA, tenA nita MbanuM pratibiMba nadInA kAMThAnI bhUmi hatuM, kadaLI tenA urUnI nAnI bahena hatI, ane kamaLa tenA caraNanA anucara hatuM. sava aMgeAmAM ramaNika e suMdarInuM zu zu atizaya ramya naheAtu ? A tarapha prANata devalAkamAM padmaratha rAjAnA jIve sukhamagna thai peAtAnu utkRSTa sthitivALuM sa AyuSya nirgamana karyuM tyAMthI zrAvaNa mAsanI kRSNa saptamIe caMdre revatI nakSatramAM AvatAM cavIne te suyazA rANInA uttaramAM avataryA. te vakhate sukhe sUtelA devIe rAtrinA avazeSa kAle arha...tajanmane sUrAvanArAM hastI vigere cauda mahAsvapnA joyAM. pachI anukrame vaizAkha mAsanI kRSNa yAdazIne divase puSya nakSatramAM suyazAdevIe sIMcANA ( bAja) pakSInA cinhavALA suvarNavI kumArane janma ApyA. urdhva - leAkamAMthI, adhelAkamAMthI ane rUcaka dvIpathI chappana dikumArIee AvI prabhunuM sUtikAyama karyuM. tarataja saudhama kalpanA iMdra tyAM AvyA ane prabhune praNAma karI, hAthamAM lai, AkAzamAge merUparvatanA mastaka para gayA. tyAM atipAMDukakhalA nAmanI zilA upara utsa`gamAM prabhune rAkhI siMhAsana para te beTho. pachI acyuta vigere tresaTha idro tyAM AvyA, ane tIjala magAvIne anukrame prabhune snAna karAvyuM. pachI jANe prabhunA bhArane vahana karavAnA moTo zrama lAgyA hoya tema zakra iMdre moTA sAravALA e prabhune izAna iMdranA utsaMgamAM besADayA, ane pote sphATikanA cAra vRSabhane viSuvI, temanA zRMgamAMthI nIkaLatA jaLa vaDe prabhune snAtra karAvyuM. pachI devadRSya vasravaDe prabhunA aMgane luchI, caMdanAdikathI vilepana arcana karI ane ArAtrika utArI, saudharma patie nIce pramANe stuti karI. 66 * he nAtha ! jee tamArI AgaLa bhUmi para AleATI pRthvInA rajathI vyApta thAya " che teone gAzISa caMdananA aMgarAga dula bha nathI. jeo bhakti vaDe eka puSpa paNu tamArA mastaka para caDAve che tee mastaka para chatra dhAraNa karIne niratara vicare che. tamArA aMga upara jeee ekavAra paNa aMgarAga karyAM hAya teo devadRSya vajrane dhAraNa karanArA thAya temAM kAMipaNa zaMkA nathI. je tamArA kaMTha upara ekavAra paNa puSpamALA dhare che teonA kAMThe upara devatAnI strIonI bhujalatA vITAI vaLe che. * je * 66 tamArA ati nimala guNAnu ekavAra paNa vaNu na kare te leAkamAM atizayavAna thaI devatAonI strIethI gavAya che. jeo cArU caturAithI tamArI AgaLa nRtyAdika ceSTA kare che teone airAvata hAthInA skaMdha upara Asana maLavu' dula bha " nathI. he deva ! je rAtridivasa tamArA paramAtma svarUpanuM dhyAna kare che teo hamezAM A leAkamAM sane dhyAna karavA cAgya thAya che. he prabhu! tamane snAtra, aMgarAga, "nepathya ne AbhUSaNa vigere dhAraNa karAvavAmAM tamArA prasAdathI hamezAM mArA adhikAra rahe. '' 66 66 66 A pramANe stuti karI prabhune laI, jema hatA tema iMdra mUkayA. pachI naMdIzvara 18 suyazA devInI pAse AvI temanA paDakhAmAM dvIpe zAzrvata ahutanI pratimAnA aThThAI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 thA 138 utsava karI, zakra tathA bIjA iMddo potapotAne sthAne gayA. jyAre prabhu garbha mAM hatA te vakhate pitA siMhasene zatruonA anata khalane jItyuM hatuM, tethI te prabhunuM ana Mtajit evu nAma pADayuM. ceAgI jema dhyAnAmRtanuM pAna kare, tema stanapAna nahIM karanArA prabhu peAtAnA aMguThAmAMthI amRtanuM pAna karatA moTA thavA lAgyA. anukrame caMdranI peThe khAlyavaya ullaMghana karI, pacAza dhanuSanI UMcI kAyAvALA prabhu yauvanavayane prApta thayA. mAnA vizrAmasthAnane vaTemArgu jema tyAgabuddhie aMgIkAra kare tema tyAjayapaNAnA nizcaya karI anatanAthe pitAnI AjJAthI strInA parigraha (pANigrahaNa ) svIkAryA, ane sADAsAta lAkha varSA vItyA pachI pitAnA ghaNA AgrahathI prabhue rAjyabhAra grahaNa karyAM. pachI paMdara lAkha varSa sudhI pRthvInu pAlana karyA bAda sihasainanA kumAra anaMtanAthanA manamAM dIkSA levAnA vicAra utpanna thayA. tatkALa sArasvatAki leAkAMtika devatA A e brahma devalAkamAMthI AvI * he nAtha ! tIrtha pravartAvA ' ema kahyuM. pachI IMdranI AjJAthI kubere prerelA z2abhaka devatAoe pUrelA dhanavaDe prabhue vArSika dAna ApyuM. te dAnane aMte saMsAranA aMta karavAne icchatA prabhune sura, asura ane rAjAoe AvI dIkSAbhiSeka karyAM. pachI vicitra veSa, vastra tathA mALane dhAraNa karI jagatpati sAgaradattA nAme uttama zikhikAmAM ArUDha thayA. zakrAdika idroe jemanI upara chatra, cAmara ane paMkhA dhAraNa karyA che evA prabhu te zikhikAvaDe sahasrAmravana nAmanA udyAnamAM AvyA. te udyAna jANe jatI AvatI khecaranI strIe hAya tevI hi'cakA khAvAmAM Asakta thayelI nagaranI catura strIethI AkulavyAkula thaI rahyuM hatuM. temAM navIna pallavAthI rAtA thaI gayelA ane bhramara rUpa kezane uchALatA azeAka vRkSe jANe madhupAna vaDe matta thaI matA hoya tema jaNAtA hatA. krIDAthI zrAMta thayelI nagarastrIenA sarva zramane haraNu karatA ane UMcA padhruvane pheravatA AmravRkSeA jANe pa`khA laine vIjatA hoya tema dekhAtA hatA. jANe vasa'talakSmInI kaNikAo hoya tevA kakAranAM puSpothI ane jANe suvarNanAM tilaka hoya tevAM kAMcanavarNI tilakavRkSavaDe e udyAna ghaNuM suMdara lAgatuM hatuM. kemikaleAnA avAjathI jANe prabhune svAgata Apatu hAya tevA e udyAnamAM utsuka thaI ne jema jagatanA manamAM praveza kare tema jagapati prabhue praveza karyA. pachI iMdranA hAthanA TekA vaDe sAgaradattA nAmanI zibikAmAMthI utarI prabhue alaMkAra vigerenA tyAga karyAM; ane vaizAkha mAsanI kRSNa caturdazIe revatI nakSatramAM aparAdghakAle chatapa karI eka hajAra rAjAonI sAthe dIkSA lIdhI. pachI sarva iMdrAdika devatAe prabhune vaMdanA karI kRtakA thaI pAtapeAtAne sthAnake gayA. bIje divase va mAna nagaranAM vijayarAjAnA madirane viSe caudamAM ahaM te parama annavaDe pAraNuM karyuM. tyAM devatAe vasudhArAdika pAMca vyi karyA, ane prabhunA caraNanyAsane ThekANe vijayarAjAe eka ratnamaya pIDha karAvI. pachI kapaTa rahita evA chadmastha prabhu te sthAnathI nIkaLI parIsaha sahana karatA karatA vihAra karavAne pravartya, A ja mUThThIpamAM pUrvavidehane viSe parama AnaMdanI janmabhUmi rUpa naMdapurI nAme eka suuMdara purI che. temAM zatruonI strIone zAka ApanAra ane azoka vRkSanI jema pAtAnA kularUpI udyAnamAM AbhUSaNarUpa mahAbala nAme rAjA hatA. nagaranA catura mANasa jema gAmaDAmAM vasavAne virakta thAya tema moTA manavALA e rAjA anukrame sa`sAravAsathI virakata thayA. tethI te rAjAe RSabha muninA caraNakamaLamAM jaI pAMca muSTi vaDe kezane Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parve 4 thuM 139 leca karyo ane cAritra aMgIkAra karyuM. udyAnanI jema moTA phalane ApanArA cAritradhamane pALI, mRtyu pAmIne te rAjA sahasAra devalokamAM devatA thaye. te samayamAM jabUdvIpanA bharatakSetramAM kauzAMbI nAme IdrapurInI jevI nagarI hatI. te nagarImAM zatruonA tejane mudrAMti karanAra ane samudranI je gaMbhIra samudradatta nAme rAjA rAjya karato hato. tene rUpavaDe surasuMdarIonA rUpa saMbaMdhI ahaMkArane haranArI ane nayanane AnaMda ApavAmAM caMdrikArUpa naMdA nAme rANI hatIekadA vasaMtane malayAcaLanA pavananI jema te samudradattane mitra malayabhUmine rAjA caMDazAsana tyAM AvI caDo tene pitAne ghera Avela joI samudradatte sagA bhAInI jema parivAra sahita bhejana karAvyuM. te vakhate samudrane gaMgAnI jema te samudradattanI patnI naMdA, ke je netrane AnaMda ApanArI hatI te malayapatinI najare caDI. tene dekhIne tatkALa jANe kAmadevanA duHsaha astroe khIlI (jaDI) lIdho hoya tema te stabdha thaI gayo; ane vipralaMbha zRMgArarUpa agnine tIvra dhAma thaye hoya tema tenA zarIrane pasIne AvI gaye. vaLI jANe premaaMkurita thayela hoya tema sarva aMgamAM pulakAvaLI pragaTa thaI tenA zarIranA guNathI jANe jheDa vaLagyuM hoya tema tene svara badalAI gaye; tene AliMgana karavAne jANe utsuka thayuM hoya tema sarva aMga kaMpavA lAgyuM; tenI prApti nahIM thavAthI zoka thayo hoya tema zarIrane varNa pharI gaye; jANe kAmAMdha thayA hoya tema athuvaDe netra jhAMkhAM thaI gayAM; ane tenI prApti vagara jANe mRtyune lAvavAne Icchato hoya tema tenAmAM laya pAmI gaye. A pramANe sarva aMgaupAMgamAM suMdara evI te naMdA rANInA avalokanathI caMDazAsane kaI kaI kAmAvasthA na anubhavI ? jenI buddhi asta pAmI gaI che evo e kAma pIDita rAjA samudradattanA maMdiramAM sutA paNa rogAttanI jema tene nidrA AvI nahIM. hamezAM naMdAne meLavavAnA upAyo ciMtavate caMDazAsana mitranA miSe zatru thaIne keTalAka kALa tyAM rahyo. e pramANe ghaNuM rahevAvaDe samudradattane vizvAsa upajAvIne eka divase pakSI jema ratnA vaLI hAra laI jAya tema caMDazAsana naMdAne harI gaye. rAkSasanI peThe baLa ane chaLa dharanArA te duSTa haraNa karelI rANIne pAchI lAvavAne asamartha evA samudradattanA manamAM saMsAra tarapha vairAgya utpanna thayA. hRdayamAM rahelA zalyanI jevA e moTA apamAnathI pIDAtA rAjAe zreyAMsa nAmanA muninI pAse dIkSA lIdhI. munipaNAmAM moTI tapasyA karI, tene phaLe karIne potAnI rANI naMdAnuM haraNa karanAra caMDazAsanano vadha karanA thavAnuM niyANuM bAMdhyuM. A pramANe niyANuM karavAthI apramita phaLavALA tapane paricita phaLavALo karI daIne kALage mRtyu pAmI sahasAra lekamAM devatA thaye. kALanA kramathI caMDazAsana paNa mRtyu pAmI saMsArasAgaranI jaLacakI jevI aneka - niomAM bhaTakyo. pachI bharatakSetramAM AvelA pRthvIpura nagaramAM vilAsarAjAnI guNavatI rANInA udarathI madhu nAme putra thaye. anukrame vRddhi pAmatAM trIza lAkha varSanA AyuSavAche, tamAla puSpanA jevI kAMtivALA ane pacAza dhanuSa UMco jANe jaMgama parvata hoya te dekhAvA lAgyuM. meTA bAhuthI jANe be suMDhavALe diggaja heya, ane vizALa vakSasthaLanI zobhAthI jANe jagama girirAja hoya tevo te jAte hato. lIlAvaDe pRthvI upara pharatA e baLavAn madhunA bhArane nahIM sahana karatI pRthvI ghAsathI pUrAyelA khADAnI jema namatI hatI. pUrva rAjAonI zastrAzastrI yuddhanI kathA sAMbhaLI, pitAne samavaDIyo yuddha karanAra nahIM maLavAthI pitAnI bhujAnA parAkramane mATe te zeka karato hato. pachI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 saga 4 thA traNa khaMDarUpa addha bharatakSetrane eka gAmaDA mAphaka jItI laine analpa parAkramavALA teNe peAtAnuM nAma ca`dranI aMdara lakhyu. arthAt pAtAnA nAmanI kIrti caMdramaMDaLa sudhI paheAMcADI. cakrathI zatruonA cakra (samUha)ne dabAvanAra idranA jevA parAkramI ane manuSyA mAM sUrya samAna e madhu cAthA prativAsudeva thayA. te madhu rAjAne utkaTa bhujArUpI zikharavaDe ugra zatruone phUTanAra ane zatruonI lakSmInI bhUgaLane tADanAra kaiTabha nAme eka bhAI hatA. have te samayamAM dvArakA nagarImAM guNavaDe sUrya caMdra jevA sAma nAme eka rAjA hatA. tene maneAharadanA muddenA ane ca'dra samAna mukhavALI sItA nAme be patnIA hatI. have mahAbaLa rAjAnA jIva je sahasrAra devalAkamAM devatA thayA hatA te tyAMthI cyavIne sudghanA devInA udaramAM avataryA; te vakhate devI sudarzanAe rAtrinA zeSa bhAge khaLabhadranA janmane sUcavanArAM cAra mahA svama joyAM, anukrame nava mAsa ane sADA sAta divase jatAM sudarzanA devIe cadra samAna kAMtivALA eka putrane janma ApyA. enI vadhAmaNI sAMbhaLIne moTA utsavavaDe yAcakeAnA vargane kRtArtha karatA sAmarAjAe tenu' suprabha evu nAma pADayu'. je samudradattanA jIva hatA te paNa AyuSya pUrNa thatAM kAladharma sahasrAra devalekamAMthI cyavI sItA rANInI kukSimAM avataryAM. te vakhate sukhe sutelI sItAdevIe rAtrinA zeSa bhAge vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta svapnA mukhamAM pesatAM joyAM. pUrNa samaya thatAM nIla maNanA jevI kAMtivALA ane sa lakSaNayukata putrane teNIe janma ApyA. temanA pitA somarAjAe zubha divase e cAthA vAsudevanu purUSottama evuM yathArtha nAma pADavuM, nIlA ane pILA vastrane dharatA ane bhujAmAM tADa ane dhanuSane rAkhatA te bane bhAI jANe joDale thayA hoya tema prItithI sAthe sAtheja pharatA hatA. AcArya ne tA phakata nimitta mAtra karI temaNe sarva kalAe sapAdana karI. tevA mahAtmAone evA pUrva janmanA puNyanA prabhAvaja hoya che, moTA subhaTA paNa temane krIDAmAM karelA AghAta sahana karI zakatA nahI', kAraNake hAthI mAtra sparza karatAM karatAM ane sarpa suMghatAM suMghatAM haNI nAkhe che. khalavaDe pavana jevA te baMne bhAio anukrame dehalakSmInu jANe lIlAna hAya tevu aMgane zeAbhAvanAra yauvanavaya pAmyA. devatAoe e baMne nararatnAmAM moTA bhAI (balabhadra)ne haLa vagere ane nAnAbhAI (vAsudeva)ne zAph ga dhanuSya vagere vijayAyudha arpaNa karyAM kalaha karAvavAmAM kautukavALA nAradajI mahA baLavAna evA balabhadra ane vAsudevane joIne prativAsudeva madhune maMdire AvyA. kAryane jANanAra madhue nAradane ardhya ApI praNAma karIne kahyuM-huM mahAmuni ! Apane svAgata che ! sadbhAgyanA yAgathI Aje tame dRSTimAge AvyA che. A bharatAddhane viSe sagAe ane mAgadha, varadAma ane prabhAsanA adhipa devatAe mArA sevakeA che, tethI he nArada ! je vastuthI ke dezathI tamAre prayAjana hoya te niHzaMkapaNe kahA, huM tamane ApIza." nArade vastunu' prayAjana nathI, tema koI deza levAnI paNa IcchA nathI. huM teA karatA ahI AvI caDayA chu. paNa are madhurAjA ! 'huM addha bharatanA khoTI khaDAi tame mArA che, kemake dijananA sarva avAda kAMi yathArtha hoya nahIM". kahyuM-"mAre koI phakata krIDA karatA svAmI chu' evI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 141 vaLI baMdijano dhananA lobhathI jenI ratuti kare te je buddhimAna hoya to teNe zaramAvuM joIe, paNa temAM pratIti rAkhavI na joIe; kemake A jagatamAM balavAthI paNa balavAna ane moTAthI paNa moTA jano jovAmAM Ave che, kAraNake bahuranA vasuMdhare che." nAradanAM AvAM vacana sAMbhaLavAthI zamIvRkSanI aMdara agni utpanna thAya tema madhunA hRdayamAM ko5 utpanna thayo. eTale adharano daMza karatAM teNe tatkALa nAradane kahyuM-"he nArada ! A bharatAddhamAM gaMgAthI moTI nadI kaI che ? ane zaitADhayathI mATe parvata paNa karyo che? temaja mArAthI adhika balavALo paNa koNa che? he nArada ! jene tame mArAthI adhika balavAnuM mAnatA ho tenuM nAma mane takAla kaho ke jethI hAthInA baccAne aSTApada parAkrama batAve tema huM tene mAruM parAkrama batAvuM. are dvija ! zuM kaI madonmatta athavA pramAdIe tamArI avajJA karI che, ke jeno stuti karavAnA miSathI tame vadha karAvavAne Iccho cho ?" nArade kahyuM-"huM koI matta ke pramAdI puruSanI pAse jato ja nathI, te pachI mArI tenAthI zI rIte avajJA thAya ? paNa tame tamArI sabhAmAM huM addha bhAratano svAmI chuM" evuM Aje belyA tema have pharIvAra bAlaze nahIM, kAraNake tethI tamAruM hAsya thaze. hAla dvArakA nagarImAM somarAjAne ghera suprabha ane puttama nAme be putra thayA che, tene zuM tame kAne paNa nathI sAMbhaLyA ? moTA balavALA ane paraspara prItivALA te baMne mahAbAhu jANe mUrtimAna pavana ane agni hoya tevA duHsaha che, kautukathI zaka ane IzAna idra jANe svargamAMthI utarIne avataryA hoya tevA teo mAtra eka bhujAvaDe samudra sahita pRthvIno uddhAra karI zake tevA che. mahAvanamAM siMhanI jema teo jyAM sudhI A bharatakSetramAM rahelA che tyAM sudhI mAdAMdha hastInI jema tame ajJAnathI phokaTa zA mATe garjanA karo cho ?" ( A pramANenAM nAradajInAM vacana sAMbhaLI kopathI netra rAtA karato ane dAMta vaDe dAMta ghasatA madhurAjA jANe ThaMyuddha karavAne Irachato hoya tema bolI uThaye-" tame kaho cho te je satya che to Aje tamane jema yuddha jevAne tema yamarAjane svecchAe krIDA karavAne huM AmaMtraNa karUM chuM; ane se ma, suprabha tathA purUSottama vagaranuM dvArakAnuM rAjya paNa karuM chuM. to te amArA yuddhane tame taTastha rahIne avalokana karaje." A pramANe kahI nArada munine visarjana karyA pachI teNe pitAnA eka tane ekAMtamAM bolAvI, samajAvIne semarAjA ane tenA putra tarapha vidAya karyo. tatkALa te vegavALo dUta dvArakAe pahoMcI putra sahita sabhAmAM beThelA somarAjAnI pAse AvyA, ane parAkramapUrvaka kahevA lAge. data kadi parAkrama rahita hoya te paNa potAnA svAminA parAkramathI parAkramavALe thAya che." dUte kahyuM- garviSTane garva haranAra, vinIta upara vAtsalya rAkhanAra, pracaMDa bhejAbanathI sarvane vijaya karanAra, kSatriyavrata rUpa mahAdhanavALe, dakSiNa bharatAddhamAM rahelA kulIna rAjAo rU5 rAjahaMsa jenI caraNarUpa kamalanI dAsanI peThe sevA kare che, vaitADhaya girinI dakSiNa zreNI para rahenArA vidyAdharonA rAjAo jene daMDa Ape che, ane jANe bIje Idra hoya tema pracaMDa AjJAne pravartAvI rahyo che e, addha bhArata kSetrarUpa udyAnamAM madhu (vasaMta) samAna addhacakrI madhu nAme rAjA che. teNe tamane zikSA karavA mATe mane mekale che, te sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. temaNe kahyuM che ke tame pUrve amArI atyaMta bhaktinA karanArA hatA, te amArA jANavAmAM che. paNa atyAre putranA parAkramathI badalAI gayA cho evuM lokonA mukhathI ame sAMbhaLyuM che, paNa kadi je tame pUrvanI jevAja he, tamArA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 saga 4 the bhaktibhAvamAM kAMI paNa pheraphAra thayo na hoya te kuMcInI maryAdA karIne tamArI pAse je sAra sAra hoya te svAmIne daMDa tarIke mokalAve. kAraNake svAmInA prasAdathI tamane vaLI bIju ghaNuM prApta thaze. juo sUrya jeTaluM jaLa le che te karatAM ghaNuM vadhAre pAchuM Ape che, ane je svAmInI akRpA haze to tamAruM sarvasva vinAza pAmI jaze, kemake jyAre svAmI reSa dhare tyAre jANe bhaya pAmI hoya tema lakSmI cAlI jAya che. vaLI je tame pitAnA svAmInI sAthe virodha karaze te saMpatti to dUra raho, paNa strI, putra, mitrAdi ane tamAruM jIvita paNa raheze nahIM. mATe he rAjA ! ApaNA svAmInI AjJA mAnI dezane maryAdAvaDe pAlana kare, ane dhAna jevA tamArA pizuna (cADIA) lokonI vANI niphaLa thAo." AvAM dUtanAM vacana sAMbhaLI purUSottama kumAre roSa bharelAM kaThora vacane kahyuM-"he hUta ! tuM dUta hovAthI avadhya che, tethI AvAM kaDavAM vacano bole che, paNa AvAM vacana belanAra tuM ane te pramANe bolAvanAra tAre svAmI zuM unmatta che? matta che? pramatta che? ke pizAce graheluM che ? jema bALaka krIDAmAM vecchAe rAjA thaIne rame che, tevI rIte ja tAre mUDha svAmI sarvano svAmI thavA prava che. paNa e durmada rAjAne ame svAmI tarIke kayAre paNa svIkArela nathI. tema chatAM je pitAnuM Icchita, vacana pramANe thatuM hoya to te pitAnI meLe Idra kema thatuM nathI ? pitAnA moTA rAjyanA balathI te ajJa rAjA je amArI upara caDI Avaze te samudranI veLAne vakhate kAMThA upara rahelA mAnI jema avazya mRtyu pAmaze. he dUta! jA, daMDanI IcchAvALA tArA svAmIne yuddha karavAne mATe ahIM lAva, jethI tenA prANanI sAthe dAsInI jema tenI rAjayalakSmIne huM baLAtkAre grahaNa karI laIza." A pramANenAM purUSottama vAsudevanAM vacanethI te dUta zeSa pAmIne tyAMthI cAlI nIka ane pitAnA svAmIne duHkhe kahevA yogya te sarva vacane AvIne kahyAM. e vAsudevane saMdeze sAMbhaLI, meghanI garjanAthI aSTApadane krodha caDe tema madhurAjAne kepa caDe. tatkAla jenA nAdathI bhaya pAmIne khecaranI strIoe karNadvAra DhAMkI dIdhAM che. evo bhayaMkara dhvanivALA raNayAtrA bherI teNe vagaDAvyA, ane tarata ja mugaTa baddha rAjAo, mahAparAkramI subhaTe, senApatie, amAtya, bIjA sAmaMta ane jANe tenI bIjI mUrtio hoya tevA raNapaMDita sainikone sAthe laI, mAyA svarUpI devanI jevA madhurAjAe tyAMthI prasthAna karyuM. te vakhate dunimitta sUcaka apazukana thavA lAgyAM. tathApi e darma. 8 rAjA tene nahIM gaNata, kAlApAzathI jANe kheMcAtuM hoya tema tatkAla dezanA sImADApara AvyuM. tene tyAM Avele jANIne uttama pArAvatapakSInI jema vegathI purUSottama vAsudeva soma, suprabha, senApati ane rInyanA parivArane laI sAme Avyo. tatkALa baMne taraphanA keTalAka sainike e uMTa upara besIne kavaca ane dhanuSya grahaNa karyA. pachI akALe pralayakALa karanArA ane rUdhirapAna karavAmAM utsuka evAM bANo rAkSasanI jema UMce uDI uDIne kharavA lAgyAM. mahAvatae prerelA cAra dAMtavALA gaje sAmA AvatA ane pAchA pharatA satA potAnA dAMta vaDe yuddha karavA lAgyA. eka tarapha bhAluM, bIjI tarapha mugara ane hAthamAM khaDu dhAraNa karIne ghoDesvAre potAnA azvane tvarA karAvavA lAgyA. atighora vanithI jagane berUM karI mUkatA ratha, bheda pAmatA siMdhunA kAMThAnI jema paraspara athaDAvA lAgyA, ane DhAlane dhAraNa karanArA padacArI vIra subhaTe paraspara DhAla Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 143 athaDAvatA sAmasAmAM khaDaga ugAmIne rahevA lAgyA. thoDIvAramAM te pracaMDa utpAtane pavana jema moTA vanane ukheDIne bhAMgI nAkhe tema madhurAjAnI senAe vAsudevanI senAne bhAMgI nAkhI. te vakhate jenI pachavADe rathaupara beThelA balabhadra rahelA che evA vAsudeve zatruonA mRtyune sUcavanAre pAMcajanya nAmano zaMkha pUryo. tenA nAdathI tatkALa madhunA saunikomAMthI keTalAeka trAsa pAmyA, keTalAka mUracha pAmyA, ane keTalAka pRthvI upara paDI gayA. AvI rIte pitAnA sainyane vihavaLa baneluM jeIne madhue hAthamAM dhanuSya laI vAsudevane harIphAIthI bolAvyA. tatkALa vAsudeve pitAnA zArDaga dhanuSyano nAda karI tenA pratidhvanithI AkAzabhUmine gajAvI mUkI. jema vAdI leka paraspara mAravAne mATe kaDIyAmAMthI laI laIne sarpane choDe, tema te baMne vIra bhAthAmAMthI kheMcI kheMcIne tIkSaNa bANone varSAvavA lAgyAM. chedanakaLAmAM kuzaLa evA teo jayalakSmInA jANe prANu hoya tevA eka bIjAnAM bANone chedavA lAgyA. evI rIte ghaNIvAra sudhI temanAM astro, eka bIjA nAM astrothI eka derIne kApI nAMkhe tema kapAvA lAgyAM. samAna parAkramI vIrenuM yuddha evuM ja hoya che. A pramANe yuddhamAM paraspara sarakhApaNuM thavAthI madhune atyaMta kapa caDe, tethI kAMIka taphAvata batAvavAnI IcchAthI teNe cakranuM smaraNa karyuM, eTale tatkALa te tenA hAthamAM AvIne ubhuM rahyuM. tenA vaDe te purUSottamane mAravAne Icchato hato, tathApi adharane pharakAvIne be-"are bALaka ! ahIMthI cAlyA jA, bAlyavayamAMthI vAghaNanA dAMtane jovAnI IcchA zAmATe kare che ? tArI jevA bALakane mAravAthI mArA baLano kAMI utkarSa thavAno nathI, kemake kadalIne ukheDavAthI uttama gajenuM baLa vakhaNAtuM nathI. A bhAI baLabhadra pitAne moTA subhaTa dhArIne mArI sAme ubho rahyA che, paNa kadI hAthI meTa hoya to paNa parvatanI AgaLa te te nAno ja che." AvAM madhunAM vacana sAMbhaLI purUSottama kumAre mita hAsya karI kahyuM-"are mUrkha sUrya nAnuM che te paNa mahA moTA aMdhakArane haNe che, ane agnine nAne taNakhe paNa ghAsanI moTI gaMjIne bALI nAMkhe che, tethI vIra purUSanuM pramANa tejamAMja che, tejasvInI kAMI vaya jovAtI nathI. mATe niHzaka thaIne caka choDa, vilaMba kara nahI, kemake sarpa paNa jhera choDayA sivAya zamata nathI." vAsudevanAM AvAM vacana sAMbhaLIne bALaka jema uMbA DiyAne pherave, tema aMgulimAM mudrikA jevuM karIne madhue lIlAthI cakra pheravavA mAMDayuM. pachI teNe choDeluM te cakra ugra tejane darzAvatuM AvyuM, ane pitAnA agrabhAgathI vAsudevanA vakSasthaLa upara prahAra karyo. te prahArathI vAsudeva mUracha pAmI rathamAM paDyA. eTale balabhadra chalAMga mArI, te rathamAM AvIne temane potAnA usaMgamAM laI lIdhA. amRtanA snAna jevA pitAnA bhAInA aMganA saMgathI vAsudevane tarata ja saMjJA AvI, eTale pachI madhunA prANanI jema te cakra temaNe hAthamAM grahaNa karyuM, ane madhu pratye kahyuM-"are madhu! have te paNa mArI jema ahI rahe nahIM, satvara cAlyo jA. kemake zvAnane siMhanI sAthe spardhA karavI ghaTe nahIM." madhue kahyuM-"are vAsudeva ! tuM paNa caka choDa, zaradaRtunA meghanI jema phekaTa garjanA karIne zAmATe potAnI baDAI mAre che?" A pramANenA tenAM vacana sAMbhaLIne vAsudeve te caka choDI tenuM mastaka tADanA phalanI jema pRthvI upara pADI nAkhyuM. te samaye devatAoe purUSottamanA upara puSpavRSTi karI ane "sAdhu sAdhu" zabdo vadI vAsudevanI stuti karI. temaja "hA nAtha ! kyAM gayA ?" evAM vacanothI madhurAjAnA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 saga ja che svajane e madhune zeka karyo. madhunA bhAI mahA subhaTa kaiTabhane paNa harinA senApatie mArI nAkhyo. eTale bIjA avazeSa rahelA madhupakSanA sarva rAjAo tarata zrIpati vAsudevanA Azraya nIce AvyA. tyAMthI cAlIne vAsudeve mAgadha, varadAma ane prabhAsanA adhipati devane sAdhyA, ane dakSiNAI bharatakSetranI samRddhi saMpAdana karI. pAchA vaLatAM magadha dezamAM koTI purUSathI upADAya evI eka moTI zilA lIlAthI upADI AnaMdI vAsudeve DhAMkaNunI peThe pAchI mUkI. samudra taraMga rUpI hAtha vaDe jene aI Ape che evA purUSottama vAsudeva tyAMthI pitAnI dvArAvatI nagarImAM AvyA. tyAM semarAjA, balabhadra ane bIjA rAjAoe maLIne parama harSathI vAsudevane addhacakrIpaNAne abhiSeka karyo. have traNa varSa sudhI chadmasthapaNe vihAra karI anaMtanAtha prabhu sahastrApravana nAmanA upavanamAM AvyA. tyAM azoka vRkSa nIce rahI dhyAna karatA evA bhartAnA, saMsAranA jANe marma hoya tevAM ghAtikarmo nAza pAmyAM, eTale vaizAkha mAsanI kRSNa caturdazIe caMdra revatI nakSatramAM AvatAM chaDuM tapa karI rahelA prabhune kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI divya samosaraNamAM besIne prabhue dezanA ApI ane yaza vigere pacAsa gaNadharo sthApyA. temanA tIrthamAM traNa mukhavALa, magaranA vAhanavALe, rAtovarNana, traNa dakSiNa bhujAomAM pakva, khaDaga ane pAza ane traNa vAma bhujAomAM nakuLa, phalaka ane akSasUtra dharanAro pAtALa nAme yakSa, tathA gauravarNavALI, padmapara besanArI, be dakSiNa bhujAmAM khaDaga ane pAza ane be vAma bhujAmAM phalaka ane aMkuza dharanArI aMkuzA nAme devI-e baMne zAsanadevatA thayA. e baMne devatAo jemanI pAse rahIne niraMtara upAsanA kare che evA ane mikSanI agra bhUmimAM janArA prabhu pRthvI para vihAra karatAM karatAM dvArakApurImAM AvyA. tyAM zakedrAdika devatAoe chaso dhanuSa UMcA caityavRkSavaDe zobhita samosaraNa racyuM. temAM pUrva dvArathI praveza karI anaMta prabhue caityavRkSane traNa pradakSiNA karI, ane tIrthane namaskAra karI pUrvAbhimukha siMhAsana upara beThA. pachI sarva saMgha pitAnI yogya sthiti pramANe beThe. vyaMtara devatAoe prabhunAM traNa pratibiMba traNe dizAomAM ratnamaya siMhAsana upara vikuvyuM. udyAnanA rakSaka purUSoe codamAM tIrthakara zrI anaMtanAtha prabhu semesaryAnA khabara purUSottama vAsudevane nivedana karyA. temane sADAbAra koTI senaiyA ApI vAsudeva baLabhadrane sAthe laI samavasaraNamAM AvyA tyAM pradakSiNA pUrvaka prabhue praNAma karI agraja baMdhu sahita IdranI pachavADe beThA. pachI Idra, vAsudeva ane balabhadde ubhA thaI pharIvAra namaskAra karI bhaktivaDe gadgad vANIthI bhagavaMtanI stuti karavAno AraMbha karyo. "he prabhu! jyAM sudhI tame adhIzvara thayA nathI, tyAM sudhI ja prANIonA manarUpI dhanane viSaya rUpa taskaro corI zake che. lokonI dRSTine aMdha karanAruM ane vistAra pAmatuM kaparUpI aMdhAruM tamArA darzanarUpa amRtAMjanathI dUra nAsI jAya che. jyAM "sudhI ajJa prANIo tamArA vacanarUpa maMtrane sAMbhaLatA nathI tyAM sudhI ja temane mAna"rUpI bhUta vaLagyA kare che. tamArA prasAdathI mAyArUpa beDIne toDI saralatArUpa vAhache namAM besanArA prANIone makti kAMi paNa dUra nathI. jema jema prANIo niHspRhatAthI tamArI upAsanA kare che tema tema tame temane utkRSTa phaLa Ape che, e moTuM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 145 " Azcarya che. A saMsArarUpI saritAnA rAga ane dveSa e be pravAha che, tenI madhyamAM "dvIpanI jevA madhyasthapaNAmAM tamArA zAsanathI rahevAya che. mokSadvAramAM praveza karavAne "utsuka manavALA prANIone moharUpI aMdhakAramAM tame je dIpakapaNuM dhAraNa kare che "tevuM bIje koI dhAraNa karato nathI, mATe he paramezvara ! amArA upara prasanna thAo ke "jethI ame viSaya, kaSAya, rAgadveSa ane mahAdikathI ajIta thaIe." A pramANe stuti karIne Idra, vAsudeva ane baLabhadra jyAre virAma pAmyA tyAre anaMtanAtha prabhue dezanA ApavI zarU karI. aho bhavya jIva ! tane nahi jANanArA prANIo, mArgathI ajANyA vaTemAgunI jema A dustara saMsArarUpe araNyamAM bhaTakyA kare che. jIva, ajIva, Azrava, "saMvara, nija, baMdha ane mokSa, e sAta ta vidvAno kahe che. temAM prathama tava je jIva che te mukta ane saMsArI ema be prakAre che. teo sarve "anAdinidhana ane jJAna darzana lakSaNavALA che. temAM je mukata jIva che te eka svabhAvI, "janmAdi kalezathI varjita ane anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta vIrya tathA anaMta "AnaMdathI vyApta che. saMsArI jIva sthAvara ane trasa evA be prakAranA che. te baMnenA ja paryApta ane aparyApta evA be bheda che. temAM paryAptapaNAnA kAraNarUpa patio cha che. "tenA AhAra, zarIra, Idriya, zvAsozvAsa, bhASA ane mana evAM nAma che. te paryApti ekedriyane cAra, vikaleMdriyane pAMca ane paMcedriyane che e pramANe anukrame che. pRthvIkAya, apUkAya, tejekAya, vAyukAya ane vanaspatikAya e pAMca ekedriya "sthAvara jIva kahevAya che. temAM prathamanA cAra sUkSma ane bAdara evA be prakAre che. "pAMcamA je vanaspatikAya che te pratyeka ane sAdhAraNa evA be prakAre che. temAM pratyeka "bAdaraja che ane sAdhAraNa sUkSma ne bAdara be prakAre che. trasa jIve beIdriya, teIdriya, caturiMdriya ane paMcendriya ema cAre prakAre che. temAM paceMdriya saMjJI ane asaMjJI evA be prakAranA che. je zikSA, upadeza ane AlApane "jANe ane mana prANane pravartAve te saMjJI kahevAya che, ane tethI viparIta-mana vinAnA te asaMjJI kahevAya che. sparzanA, rasanA, nAsikA, netra ane zravaNa e pAMca Idri "kahevAya che. sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabda e pAMca tenA anukrame viSaya che. kRmi"zaMkha, gaMDUpada, jale, koDI ane chIpa, vigere vividha jIve dvIdriya che. ju, mAkaDa, makaDA ane lIkha vigere trikriya jIva che; ane pataMga, makSikA, bhramara ane DAMsa "vigere caturiMdriya jIve che. paMcendriya jIvamAM jala, sthala ane AkAzacArI ema traNa prakAranA tiryaMca jI, nArakI, manuSya ane devatAne gaNelA che. manobala, bhASAbala ane kAyabala e traNa bala, pAMca Idriya ane zvAsozvAsa tathA A yu e daza prANuM kahevAya che. kAcabaLa, AyuSya, ucchavAsa ane spaze driya e cAra prANa sarva jImAM che, vikaleDhiyamAM bhASA ane e keka Idriya vadhavAthI che, sAta ne ATha prANa che, asaMjJIne eka Idriya vadhavAthI nava prANa hoya che, ane pUrNa saMjJIne mana sahita "daza prANa hoya che. devatA ane nArakI upapAtapaNe utpanna thAya che, manuSya garbhamAMthI "utpanna thAya che, ane tiryaMce jarAyu ane IMDAmAMthI utpanna thAya che. bAkInA samurNima 1. jenI Adi eTale upatti ane nidhana eTale maMta-nathI evA. - 19 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 thA 146 pa'ce'drI, vikale drI tathA ekeDadrI samumi rIte utpanna thAya che. sava samRmi jIvA " nArakInA pApI jIvA mAtra napu'sakavedI ja hoya che. jIvA ane nArakInA pApI jIvA " mAtra napusaMka vedI ja hoya che, devatA-strI ane purUSa e veDhavALA hoya che ane - bAkInA garbhaja tIya ca ane manuSya-strI purUSa ane napu MsakavedI hAya che. "C "sa" jIva vyavahArI ane avyavahArI ema be nigeAdanA jIvA che te avyavahArI che ane bAkInA sarva prakAranA che, je anAdi sUkSma vyavahArI che. 1 sacitta r acitta 3 sacittAcitta 4 saMvRta 5 asa MvRta 6 saMvratA saMvRta 7 zita 8 uSNu ane 9 zitANu ema jIvane upajavAnI nionA nava prakAra che. pRthvI, apa, agni ane vAyukAyanI-pratyekanI sAta sAta lAkha yAni, pratyeka dhvanaspatinI ane anaMtakAyanI anukrame dazane cauda maLI cAvIza lAkha yAni, vikaledrInI cha lAkha ceAni, manuSyanI caudalAkha yAni ane nArakI, deva tathA tiya ca paceMdrInI cAra cAra lAkha ceAni-ema sa maLIne corAzI lAkha yAnie sarva jIvanI eka'dara che. te kevaLajJAnIe jJAna vaDe joyelI che. "ekeDadrI sUkSmane bAdara, pAMceMdrI sannI ane asannI tathA bei driya, teiiMdriya ane "caure driya e sAta paryApta ane sAta aparyApta maLIne jIvAnA mULa cauda bhedo "jinezvare kahelA che, ane tenI mANA paNa 1 gati, 2 iMdriya, 3 kAya, 4 cAga, pa veda, 6 jJAna, 7 kaSAya, 8 sa`yama, 9 AhAra, 10 dRSTi, 11 lezyA, 12 bhavya, 13 sabhya"kRtva ane 14 sa'nI, ema cauda kahelI che. temaja sarva jIvenA guNasthAna paNa 1mithyA"STi 2 sAsvAdana samyag dRSTi 3 samyaga dRSTi mithyAdaSTi mizra 4 avirata samyag daSTi "pa vitAvirata (dezavirati) 6 pramatta, 7 apramatta 8 nivRtti bAdara 9 anivRtti bAdara "10 sUkSma saparAya 11 upazAMta mAha 12 kSINa mAha 13 sayAgI ane 14 aceAgI "ema cauda kahelA che. 1 mithyA darzananA udaya chate prANI mithyASTi hAya che, paratu bhadrakapaNAdikanI "apekSAe te mithyAdRSTi guNasthAna kahevAya che. 2 mithyAtvanA anudaya bhAvamAM vatatAne "ana"tAnubaMdhInA udaya thaye sate sAsvAdana samyagdaSTi guNusthAnaka hoya che. tenA utkRSTa cha AvaLInA kALa che. 3 samitane mithyAtvanA sAgathI aMtaramuhUnI ',sthitivALuM mizradana nAme guNasthAnaka thAya che. 4 apratyAkhyAnI kaSAyAnA udayathI "para`tu anaMtAnubaMdhI kaSAyAnA kSaya, upazama ke kSApazamathI avirata samyag dRSTi nAme "guNasthAnaka thAya che. 5 pratyAkhyAnI kaSAyAnA udayathI viratAvirata (deza virati) nAme guNasthAnaka thAya che. 6-7 saMyatha (sarva virati)ne prApta karyA chatAM temAM je pramAda, kare che te pramatta sayata nAme guNasthAnake che, ane je pramAda karatA nathI te apramatta sacama nAmanA sAtamA guNasthAnake che, A baMne guNasthAnaka paraspara parAvRttie karIne "aMtara muhUttanI sthitivALA che. 8 je guNasthAnanI prApti thayAthI karmanA sthitighAta "viMgere apUrva rIte thAya te apUva karaNa nAme AThamu guNasthAnaka che, temAM prApta thayela "muni upazama zreNI athavA kSepaka zreNIpara ArUDha thAya che; temaja e guNuThANAmAM praveza "thayelA munionA paraspara bAdara kaSAyAnA pariNAma nivRtti pAme che, tethI tenuM nivRtti "Adar evuM paNa nAma che. 9 je guNasthAne eka samayamAM sAthe caDelA munionA paraspara Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 parva64 thuM "bAdara kaSAyenA nivalA pariNAmano pheraphAra thatuM nathI, sarvanA eka sarakhAja praNAma jayAM ve che te anivRtti bAdara nAme navamuM guNasthAnaka che. tenI prAptivALA muni "upazama zreNI ke kSapakazreNapara ArUDha hoya che. 10 pUrve navame guNaThANe lobha nAmane "kaSAya sUma kITTI rUpa karela che tene vedatAM sUkSma saMpAya nAme dazamuM guNasthAnaka "thAya che, temAM prApta thayela muni paNa upazama zreNI ke kSapaka zreNI para ArUDha hoya che. "11 mehane upazama thavAthI upazAMta maha guNasthAnaka prApta thAya che, ane 12 mahine "kSaya karavAthI kSINa moha guNasthAnaka prApta thAya che. 13 ghAtikarmane kSaya thavAthI kevaLa"jJAnanI utpatti thAya che te sayogI kevaLI nAme teramuM guNasthAnaka che, ane 14 mana, "vacana, kAyAnA kegano kSaya thavAthI agI kevaLI nAme caudamuM guNasthAnaka prApta thAya "che. A pramANe jIvatavanuM svarUpa jANavuM. "have ajIva tattvanuM svarUpa kahe che-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, "kALa ane pudagaLAstikAya e pAMca ajIva dravyane jIva dravya sahita karavAthI SaTa dravya "thAya che. te ja dravyamAM kALa vinA pAMca dravya pradeza samUha rUpa che. jIva vinA bAkInA dravya acetana ane akartA che. kALa vinA bAkInA dravya astikAya che ane pugaLa vinA "bAkInA dravya arUpI che. chae dravya utpAda, vyaya ane dhrauvya sarUpI che. paddagaLe sparza, "rasa, gaMdha ane varNa rUpe che. tenA aNu ane skaMdha evA be prakAra che. aNu abaddha che "ane skaMdha baddha che. je baddha skaMdha che te varNa, gaMdha, rasa, zabda, sUkSma, sthaLa, saMsthAna aMdhakAra, Atapa, udyota, prabhA ane chAyA rUpe pariName che, ane te jJAnAvaraNAdi karma, "pAMca prakAranA zarIra, mana, bhASA, gamanAdi ceSTA ane zvAsocchavAsanA dAyaka che; temaja "sukha, duHkha, jIvita ane mRtyurUpa upagrahanA karanArA che. A lekamAM dharmAstikAya, adha"rmAstikAya ane AkAzAstikAya e traNa te pratyeke ekekaja dravya che, ane te sarvadA "amUrta, niSkriya ane sthira che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya eka jIvanA pradeza jeTalA "asaMkhyAta pradezavALA ane sakaLa lekavyApI che. temAM potAnI meLe hAlavA cAlavAne pravelA chene tathA pugaLane, sarva gamanakriyAmAM matasyAdikanI gatine jaLanI jema "dharmAstikAya sahAyakArI hoya che, ane jIva tathA pugaLo potAnI meLe sthira rahe che tyAre vaTemArgane chAyAnI jema adharmAstikAya sahAyakArI hoya che. vaLI sarva vyApI, "nijasvarUpAdhAre rahela, para sarva vastune AdhAra ApanAra, kAlekavyApI, anaMta pradezI AkAzAstikAya che. kAkAzanA pradezamAM abhinnapaNe rahelA je kALanA aNuo (samaya) "che te bhAvonuM parAvartana kare che tethI mukhya kALa te kahevAya che, ane jayati zAstramAM samayAdikathI jenuM mAna karavAmAM AvyuM che tene kALavettAo vyavahArika kALa kahe che. "A jagamAM sarva padArtho navIna ane jIrNa rUpathI je parAvartana pAmyA kare che te kALa"nuM ja ceSTita che. kALakrIDAnI viDaMbanAthI savA padArtho vartamAnanA bhUtakALanI sthiti pAme "che ane bhaviSyanA vartamAna sthiti pAme che. A pramANe ajIvatattvanuM svarUpa jANavuM. "mana, vacana ane kAyAnI je vartana te Azrava che. temAM zubha vartana te puNyabaMdhane hetu che, ane azubha vartana te pApabaMdhano hetu che. e trIju Azravatava samajavuM. sarve AzrAne dezadha karavAnuM je kAraNe te saMvara kahevAya che, ane sa 8 ranA hetabhUta je kama tenI je jaraNA (vinAza) tene nirjarA kahe che. A pramANe " cothuM ane pAMcamuM saMvara nirjarA tattva che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 thI " sakaSAyIpaNAthI jIva ka ceAgya puddagalAne je grahaNa kare che te adha kahevAya che. te 'dha jIvane parata vratAnu` kAraNa thAya che. prakRti te svabhAva kahevAya che, te jJAvAvaraNAdika 'bhedothI ATha prakAranI che. jJAnAvaraNI, dazanAvaraNI, vedanIya. mAhanIya, AyuSya, "nAma, gAtra ane aMtarAya, e ATha mULa prakRti kahevAya che. jaghanyane utkRSTa bhedde "kanA kAlanA je niyama te sthiti kahevAya che, kamanA je vipAka (pariNAma ) "anubhAva che, ane tenA azanI je kalpanA te pradeza che. mithyAdaSTi, aviratI, pramAda, "kaSAya ane yAga e pAMca khadhanA hetu che. e pramANe baMdhatatvanuM svarUpa jANavuM. 148 'upara kahelA khaMdhanA hetunA abhAva thatAM, ghAtikane kSaya thAya che, tethI jIvane "kevaLajJAna upaje che, ane pachI cAra aghAtikarmanA kSaya thavAthI meAkSa thAya che. cAra "nikAyanA devatAonA tathA rAjAonA je sukha traNa bhuvanamAM che te sukha, meAkSa sukhanI sapattinA anaMtamA bhAge paNa nathI. iti mekSitatva, "A prakAre nava tattvone jANanArA manuSya samudramAM tarIAnI jema kide paNa A "saMsArasamudramAM DubI jatA nathI.' A pramANe prabhunI dezanAthI ghaNA janAe dIkSA lIdhI, purUSottama vAsudeva samita pAmyA, ane suprabha balarAme zrAvakatva svIkAryuM. prathama pauruSI pUrNa thatAM prabhu dezanAthI virAma pAmyA pachI yaza nAmanA mukhya gaNadhare temanA maraNapITha upara besIne dezanA ApI. bIjI pauruSI pUrNa thatAM teo paNa dezanAthI virAma pAmyA, eTale iMdra, vAsudeva ane balabhadrAdvika prabhune namIne potapotAne sthAne gayA. tyAMthI ana tanAtha svAmI grAma, Akara ane nagara vigeremAM mukhya ja tuone medha karatA pRthvIpara vihAra karavA lAgyA. chAsaTha hajAra mahAtmA sAdhue, navasA caudapUrvAMdhArIra cAra hajAra ane traNasA adhijJAnI, cAra hajAra ane pAMcase mana:paryaM yajJAnI, pAMca hajAra kevaLajJAnI, ATha hajAra vaikriya labdhivALA, traNa hajAra ne baseA vAda labdhivALA, khAsaTha hajAra tapasvI sAdhvIo, be lAkha ne cha hajAra zrAvako ane cAra lAkha ne cauda hajAra zrAvIkA--e pramANe kevaLajJAna thayA pachI traNa varSe uNA sADA sAta lAkha varSa sudhI pRthvIpara vihAra karatAM prabhuno parivAra thayA. pachI potAnA meAkSakAla najIka jANI prabhu sametazikhara giri padhAryA; ane tyAM sAta hajAra sAdhuonI sAthe prabhue anazana vrata grahaNa kyuM . eka mAsane a Mte caitra zukala pacamIe caMdra puSya nakSatramAM AvatAM anaMtaprabhu te munionI sAthe mokSe gayA. tarataja Idroe devatAonI sAthe tyAM AvI prabhunA ane temanA ziSyAnA nirvANu mahimAnA mahAtsava karyAM. kaumAravayamAM sADAsAta lAkha varSa, rAjyapAlanamAM padara lAkha varSa ane dvIkSAmAM sADAsAta lAkha varSe maLI trIza lAkha varSanuM ana Mtaprabhunu AyuSya pUrNa thayuM. vimaLasvAmInA nirvANathI nava sAgapama atikramaNa thayA pachI ana MtasvAmInuM nirvANa thayuM. purUSottama vAsudeva trIzalAkha varSanuM AyuSya bhogavI, ugra pApakarma karavAne lIdhe tamaHprabhA nAmanI chaThThI narakabhUmimAM gayA. kumAravayamAM sAtaso va, maMDalIkapaNAmAM terase 1 jJAnAvaraNI, danAvaraNI, mAhanIya ane atarAya e cAra ghAtoka kahevAya che. 2-3 pravacana sArAhAramAM eka hajAra cauda pUrvI ane pAMcahajAra mana:paryaM yajJAnI kahyA che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 149 varSa, digvijayamAM eMzI varSa ane rAjyamAM ogaNatrIsa lAkha sattANuM hajAra navase ane vIza varSa ema triIzalAkha varSanuM vAsudevanuM AyuSya pUrNa thayeluM che. paMcAvana lAkha varSanA AyuSyavALA suprabha balarAma, potAne anuja bhAInA avasAna pachI ghaNu kALa sudhI duHkhitapaNe saMsAramAM rahyA. pachI potAnA laghu baMdhunI vipatti (mRtyu) jovAthI virakta thayelA suprabha balabhadra mRgAMkuza muninI pAse vrata grahaNa karI, kevaLajJAna pAmI, anaMta catuSTaya meLavIne apunarbhavasthAna (mokSa) ne prApta thayA. ityAcAryazrIhemacaMdra viracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye caturthe parvaNi anaMtasvAmipuruSottamasuprabhamadhucarita vano nAma turthaH sarSa 8888888 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 5 me. zrI dharmanAtha caritra, dharmarUpa gaMgAnI utpattinA himAlaya ane kutIrtha rUpa aMdhakArane dUra karavAmAM sUrya samAna evA zrImAna dharmanAthanA caraNanuM zaraNa huM grahaNa karuM chuM. saMsArasAgarane taravAmAM meTA setubaMdharUpa-eja tIrthanAthanuM caritra have kahuM chuM. dhAtakIkhaMDa dvIpanA pUrva mahAvidehamAM bharata nAmanA vijayane viSe bhakila nAme eka vizALa nagara che. temAM daharatha nAme rAjA hato. be dAMtathI hastInI jema be daDha bhujAethI te zobhato hato. tizcakramAM sUryanI jema sarva rAjAonA teja teNe harI lIdhA hatA, ane saritAonuM pAtra jema samudra tema sarva rAjAonA daMDanuM te pAtra hatuM, ( arthAt sarva rAjAne daMDa te karI zakato hato). AvuM moTuM sAmrAjya prApta chatAM e vivekI rAjA IMdranI saMpattine paNa AkaDAnA tula jevI capaLa jANIne teno jarA paNa garva karate nahIM. viSaya saMbaMdhI sukha te pUrNa rIte pAmyuM hatuM, tathApi atithinI jema saMsAravAsamAM tene jarA paNa AsthA nahotI. bhegane viSe atyaMta vairAgyavAna ane patAnA zarIra upara paNa niHspRha evA daDharatha rAjAe chevaTe zarIranA malanI peThe pitAnA rAjyane ekadama cheDI dIdhuM, ane sAMsArika mahA duHkha ane roganA vaidyarUpa vimalavAhana nAmanA gurUnI pAse te gaye. temanI pAsethI e ratnaziromaNi rAjAe rUcirUpI mUlya ApIne durlabha evuM nirmaLa cAritraratna grahaNa karyuM. ganI mAtA tulya samatAne dhAraNa karatA ane parIsahane sahana karatA e rAjamunie ghaNuM dustapa tapa AcaryuM. tIrthodaka jevA pavitra zAstrarUpa gaMDUSa (kegaLA )nuM Acamana karIne teNe viSayarUpa slerachothI dUSita evA pitAnA AtmAne pavitra karyo. anukrame ahaMta bhakti vigere sthAnakenuM ArAdhana karIne saddabuddhivALA te munirAje tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM. pachI kALasthiti najIka AvatAM anazana karI, samAdhithI mRtyu pAmI te muni vaijayaMta vimAnamAM mahaddhika devatA thayA. A jaMbudvIpane viSe bhAratavarSamAM ratnAkara jevuM ratnapura nAme eka nagara hatuM. temAM baMne bAjue karelA ratnamaya se pAnanAM kiraNonI jAlathI jANe vacamAM setu (pAja) bAMdhI hoya tevI upavananI vApikAe zebhatI hatI. ThekANe ThekANe ahaMnAM suvarNa maya ratye ane darpaNavALA gRhe "ahI hamezAM traNe purUSArtha udaya pAmelA che ema sUcavatA hatA. rAtrie jemAM nakSatronAM pratibiMba paDe che evI marakatamaNibaddha mArgabhUmi jANe mitInA svastikavALI hoya tevI dekhAtI hatI. tyAM AvelAM moTAM maMdiranI khIMtIenA kaMThamAM vapUjanee laTakAvelA hAra kaMThAbharaNanuM pUrNa rUpa pAmatA hatA. udyAnavApikAothI hemaMta, havelIonA raseDAthI grISma ane gajonA madathI varSA-ema traNe tuone kALa tyAM eka sAthe ja pravartate hato. te nagaramAM tejavaDe sUrya samAna, zatrurUpa tRNapuMjamAM agni samAna ane nirmaLa guNathI niraMtara prakAza bhAnu nAme rAjA hate. samudranA taraMganI jema tenA guNanuM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 151 pramANa karavAne bRhaspati paNa samartha nahatA. te ekaja rAjAe jene kara grahaNa karela che evI bhUmi kulavatI ane zIlavatI lalanAnI jema bIjA patine prApta thatI nahotI. e rAjAe svabhAvathI capala evI lakSamIne potAnA daDha guNo (pakSe derI) thI bAMdhIne hAthiNInI jema potAnA vrajastaMbhamAM sthira karI hatI. sUryanI jema prauDha pratApavALA e rAjAe dIpakanI jevA zatrurAjAonA tejane harI lIdhA hatA. anya rAjAone vijaya karavA mATe tene lalATa upara bhrakuTI paNa caDAvavI paDatI nahIM', te pachI dhanuSa upara paNucha caDAvavAnI te vAta ja zI karavI ! te rAjAne caraNakamaLanI upAsanA karavAmAM bhramarI jevI ane te kottara pativratavALI suvratA nAme eka rANI hatI. tenI pAsethIja kokIlAo madhura AlApa, haMsalIo gaticAturya ane mRgalIo daSTivilAsa zIkhelI hatI. lajajA tenI sahacarI hatI. zIlalakSmI tene zobhAvanArI hatI ane kulInatA tenI kAMcaLI hatI. e pramANe teno svAbhAvika parivAra hato. patibhaktirUpa tene yegya alaMkAra hato, te sivAya hAra vigere bIjA alaMkAro te ulaTA tenAthI alaMkRta hatA, arthAt tenA aMgasagavaDeja zobhatA hatA. - have vaijayaMta nAmanA bIjA anuttara vimAnamAM rahelA daratha rAjAnA jIve parama sukhamAM magna thaI tyAM potAnuM AyuSya pUrNa karyuM. pachI tyAMthI cyavane vaizAkha mAsanI zukala saptamIne divase puSya nakSatramAM caMdra AvatAM te jIva sutratA rANInA udaramAM avataryo. te vakhate sutratAe tIrthakaranA janmane sUcavanArAM gaja vigere cauda mahA svapna joyAM. anukrame pUrNa samaye mAgha mAsanI zukala tRtIyAne divase puSya nakSatramAM vAnA lAMchana (cinha) vALA suvarNavaNa putrane devIne janma Apyo. tarataja bhagaMkarA vigere chapana dikumArIoe AvIne prabhu ane prabhunI mAtAnuM sUtikAkarma karyuM, teja vakhate saudharmedra paNa pAlaka vimAnamAM besIne tyAM AvyuM, ane prabhune laIne merUparvata upara gaye. tyAM ati pAMDukabalA nAme zilAnI upara ranamaya siMhAsanamAM prabhune potAnA usaMge laIne idra beThe. azruta vigere tresaTha Ikoe pavitra tIrtha jalathI vidhi pUrvaka prabhune snAtra karAvyuM. pachI IzAna IdranA khoLAmAM prabhune besADIne saudharmedde snAtra kayuM" ane vilepana vigerethI pUjA karIne nIce pramANe stuti karavAno AraMbha karyo. "parama dhyAna karavA yogya svarUpavALA ane parama dhyAna karanArA evA paMdaramAM tIrthakarane mAre namaskAra che. he prabhu ! deva ane dAnavathI huM manuSponI moTI mahattA mAnuM "chuM, kAraNake traNa lokone vaMdana karavA yogya evA tame manuSyapaNumAM pragaTa thayelA cho. he nAtha ! mokSarUpa sAdhanane sAdhI levA mATe tamArUM ziSyapaNuM grahaNa karavAnI IcchAvALA evA mane hamaNA ja A dakSiNa bhAratavarSamAM manuSyapaNuM prApta thAo. je pramA"dIone tamArA caraNanuM darzana thatuM nathI tevA svagIo sukhI chatAM paNa temanA mAM ane "nArakI jIvamAM kAMI paNa bheda nathI. he prabhu ! jyAM sudhI sUryanI jema tamAro udaya thayo na hato tyAM sudhIja ghuvaDa pakSInI jema kutIthIo bolI zakatA hatA. have varSAdathI saro"varanI jema tamArI dharmadezanA rUpa jaLavaDe A bharatAddha thoDA kALamAM pUrNa bharAI jaze. "he paramezvara ! rAjA jema zatranA dezane mukta karI tenuM rAjya tene Ape tema tame anaMta prANIone mukta karIne acala sukha Apaze. he bhagavan! devalokamAM paNa bhramarAnI peThe "tamArA caraNakamaLamAM lIna thayelA cittavaDe mArA divaso nirgamana thAo." 1 kara eTale stro pakSe hAtha ane pRthvIpakSe kara eTale rAjAno grAhya bhAga. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 sarga 5 mo zakaI ke A pramANe stuti karIne IzAnaMdranI pAsethI prabhune laI suvratAdevInI pAse jema hatA tema mUkI dIdhA. jyAre prabhu garbhamAM hatA tyAre temanI mAtAne dharma karavAno dehada thaye hato, tethI bhAnu rAjAe temanuM dharma evuM nAma pADayuM. devakumAronI sAthe kIDA karatA prabhue zizu avasthA nigamana karI, ane pistALIza dhanuSa UMcI kAyAvALA prabhu yauvanavayane prApta thayA. pachI cirakAlathI IcachelA mAtApitAnA kautukane pUrNa karavA temaja bhogya karmane bhogavavA prabhue pANigrahaNa karyuM. janmathI aDhI lAkha varSa gayA pachI pitAnA AgrahathI prabhue rAjyabhAra grahaNa karyo. pAMca lAkha varSa sudhI pRthvI para rAjya karIne pachI avasara prApta thayelo jANIne prabhue dIkSA levA vicAra karyo te ja vakhate "he svAmI ! tIrtha pravartA" ema lokAMtika devatAo e AvIne vijJapti karI. eTale prabhue dIkSArUpa nAMdInA mukharUpa vArSika dAna ApavuM zarU karyuM. varSote devatAoe abhiSeka karelA prabhu nAgadanA nAmanI zibikAmAM besIne vaprakAMcana nAme ramaNIya udyAnamAM padhAryA. e udyAnamAM priyaMgulatAnI maMjarImAM bhramarAo guMjArava karatA hatA. udyAnapAli. kAo nAgakezaranAM puSpanAM AbhUSaNo guMthavAmAM vyagra thayelI hatI. rehaDAnA parAgathI nagarastrInAM mukha vyApI rahetAM hatAM. jANe kAmadevanAM AyudhagRha hoya tevAM DolaranAM puSpathI te zobhatuM hatuM. udyAnapAlanA bALako lavalI (cALI) latAnAM puSpane kApavAmAM vyagra thaI rahyA hatA. macakuMdanA makaraMdabinduvaDe tenuM bhUmitaLa Adra thaI rahyuM hatuM. kulelA marUcakanAM vRkSothI jANe marakata maNithI pRthvI bAMdhI hoya tevuM dekhAtuM hatuM. AvI zizira Rtu saMbaMdhI lakSmImaya suMdara udyAnamAM prabhue praveza karyo. pachI mAgha mAsanI zukala trayodazIe puSya nakSatramAM divasanA pAchale pahore eka hajAra rAjAonI sAthe cheDU tapa karIne prabhue dIkSA lIdhI. bIje divase samanasapuramAM dharmasiMha rAjAnA suMdara gRhamAM prabhue paramAnathI pAraNuM karyuM. tyAM vasudhArA vigere pAMca divya pragaTa thayA, ane dharma siMha rAjAe prabhunA pagalAnI bhUmi para ratnamaya pITha karAvI. zarIramAM paNa apekSA rahita evA jagatpati pavananI jema akhalitapaNe tyAMthI pRthvI para vihAra karavAne pravaryAM. jabUdvIpanA apara (pazcima) videhakSetrane viSe azakAnagarImAM purUSavRSabha nAme rAjA hato. te tattvajJAnI ane sAtvika rAjAe saMsArathI virakta thaI prajApAlaka muninI pAse dIkSA lIdhI. dustapa tapane tapatA e rAjamuni AyuSa pUrNa thaye kAladharma prApta thatAM mRtyu pAmI, sahastrAra devalokamAM aDhAra sAgaropamanA AyuSyavALA devatA thayA. te devanA AyuSyanA saLa sAgaropama gayA pachI pitanapura nAmanA nagaramAM vikeTa nAme eka rAjA thaye. hAthI hAthIne jItI le tema kaI rAjasiMha nAmanA rAjAe potAnA parAkramavaDe tene raNabhUmimAM jItI lIdhuM. te parAjayathI lajajA pAmelA vikaTarAjAe potAnA putrane rAjya ApI atibhUti nAmanA munine caraNe jaI vrata grahaNa karyuM. pachI tIra tapasyA karIne prAMte teNe evuM niyANuM bAMdhyuM ke "A tapanA mahimAthI huM bhavAMtaramAM rAjasiMhane ucheda karanAra thAuM." A pramANe niyANuM karI kALage mRtyu pAmIne te bIjA devalokamAM be sAgaropamanA AyuSyavALe devatA thaye. rAjA rAjasiMha cirakAla saMsAramAM bhamI A bharatakSetramAM haripura nAmanA nagaramAM nizuMbha nAme rAjA thaye. pIstALIza dhanuSa UMcI kAyAvALA, dazalAkha varSanA AyuSya Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 thuM 153 vALa ane ugrazAsana pravartAvanAra kRSNavarNa te eka lIlA mAtramAM dakSiNa bharatAddhane sAdhI laIne pAMcamo addhacakI (prativAsudeva) kahevAya. te avasare bharatakhaMDanA azvapura nAme nagaramAM kalyANanA eka sthAnarUpa ziva nAme rAjA thayo. tene vijayA ane aMmanA nAme jANe mUrtimAnuM kIrti ane lakSamI hoya tevI be priya patnIo hatI. temAMnI vijaya rANInI kukSimAM purUSavRSabhane jIva sahastrAra devalokamAMthI tryavI cAra svamavaDe balabhadranA janmane sUcavata AvIne utpanna thaye. garbhakAla pUrNa thatAM vijayAdevIe jANe zarIradhArI potAnA patine ujajavaLa yazasamUha hoya tevA putrane janma Apyo. zivarAjAe zubha divase moTA utsavavaDe sArA darzanane lIdhe te putranuM sudarzana evuM nAma pADyuM. vikaTane jIva bIjA devalokamAMthI cavI sAta svamavaDe vAsudevanA janmane sUcavate aMmakAnA udaramAM utpanna thaye. garbhasamaya pUrNa thatAM saritA jema nIla kamaLane janma Ape tema IdranIlamaNi jevA nIlavaNI pUrNa lakSaNavALA putrane teNe janma ApyuM. A kumAra atizaya parAkramathI puruSamAM siMharUpa thaze evuM dhArIne rAjAe tenuM purUSasiMha nAma pADayuM. dhAtrIjanee lAlanapAlana karelA tADa ane garUDanA cinhavALA e baMne kumAre paraspara krIDA karatA ane nIlA tathA pILA vastrane dhAraNa karatA vRddhi pAmavA lAgyA. pitAnI jAte dATelA nidhAnane jema jaIe tyAre prApta karAya, tema teoe upAdhyAyane mAtra sAkSI karIne sarva kaLAo sAvadhAnapaNe prApta karI lIdhI. anukrame svarga ane bhUminA jANe pratimala hoya tevA te baMne bhAIo kavaca dhAraNa karIne zebhavA lAgyA ane paraspara nehadhArI teo azvinIkumAranI jema sahodarapaNe rahI pitAnI upara ati bhaktithI tenA padAtinI jema vartavA lAgyA. ekadA keI garviSTha evA sImADAnA rAjAne sAdhavA mATe zivarAjAe divya astranI jema sudarzana balabhadrane mokalyA. nehane lIdhe temanA baMdhu purUSasiMha vAsudeva paNa keTalAka prayANa karatA temanI pachavADe gayA. premano baMdha vajalepane anusarato che. paNa balabhadra moTA prayanathI vAsudevane sAthe AvatA rokayA, eTale yUthamAMthI bhraSTa thayelA hastInI jema te rastAmAM ja rahyA. vividha vinodathI bhrAtAnA viyoganuM duHkha sahana karI vAsudeva tyAM rahyA hatA, tevAmAM pitA taraphathI eka puruSa tyAM AvyA. ane teNe pitAno lekha temane ApyuM, eTale vAsudeve te lekha mastaka para dhAraNa karyo. temAM he vatsa! satvara ahIM Ava" evA akSaro jovAmAM AvyA. tarata saMbramapaNe lekhahAra puruSane pUchayuM- he dUta! amArI baMne mAtA ane pitAzrI kuzala che? ane mane satvare bolAvavAnuM kAraNa zuM che ? te kahyuM-'ApanA pitAnA zarIramAM moTA dAhajvara utpanna thayo che, tethI tamane satvare bolAve che. pitAnA dAhajavaranI khabara sAMbhaLavAthI jANe sAta kaTakA thAya te ghA vAgyuM hoya tema vAsudeva vidhura thaI gayA, ane tyAMthI cAlI nIkaLyA. sapurUSone svajanapIDA karatAM vadhAre bIjuM duHkha hotuM nathI. bIje ja divase potAnI nagarImAM AvI pahoMcyA. "jAtivaMtane tevuM du:kha mArgamAM dAvAnaLa jevuM thaI paDe che. vAsudeve javarA pitAe Azrita evA gharamAM praveza karyo. te vakhate tyAM yojAtA, kheDAtA, ukaLAtA ane zodhAtA vividha auSadhomAM dAsajana 20 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa5 mA vyagra hatA, rasavInA vipAkane jANanAra ane auSadhanuM balAkhala vicAranArA catura haudyo pitAnI AsapAsa beThelA hatA, aMgarakSakA hAthanI saMjJAthI ghAMghATane aTakAvatA hatA ane dvArapALA bhrakuTInI sa'nAthI vaidya lAkone dUra besavAnuM sUcavatA hatA. AvA gRhamAM praveza karI pitAnuM jANe du:kha letA hoya tema vAsudeva temanA du:khathI du:khI thai gayA. pachI e hAthavaDe caraNasparza karIne pitAne praNAma karyA, ane netramAM azru AvavAthI jANe pitAne bhaktithI snAna karAvatA hoya tema dekhAvA lAgyA. putranA karaspa thI zivarAjAne jarA AzvAsana maLyuM. ISTanA darzanathI sukha thAya che, te spathI thAya temAM zuM Azcaya ! pachI zivarAjA vAraMvAra karavaDe putranA sparza karavA lAgyA, ane tethI jANe zItaLatA thaI hoya tema adhika romAMcavALA thayA. thoDIvAre rAjAe pUchyuM. he vatsa ! dAvAnaLathI vRkSanI jema tamArI uttara duCLa kema thaI gayu che ane adharapallava prIkA kema paDayAche ?" te vakhate vAsudevanA anucara khelyA "he deva ! ApanI AvI dArUNa dazA sAMbhaLI pUrA vegathI tamane jovAne mATe cAlyA ane hastI jema vidhyAcaLanu samaraNa karatA utAvaLA cAle tema tamArU smaraNa karatA tee bhaktivaDe bheAjana ane jaLa cheDI daIne mAtra be divasamAM ahI' AvyA che.'' A pramANe sAMbhaLI dviguNu du:kha pAmI rAjA khelyA-vatsa! phAllApara phAllAnI jema tame AvA khIo anartha kema karyAM ? mATe sattvara parivAra sahita bhAjananA avasara sAcaveA. sava ane sAdhanArI kAyA bhAjanavaDeja cAle che;' pitAnI vAravAra AvI Agrahayukata AjJA thavAthI maDhavALA daMtInI jema teNe du:kha sahita kAMIka bhAjana karyuM, paraMtu zrIkhaMDa paNa lIdhA vagara ane khIjA vastra paheryAM' vagara du:khavaDe taptasthaLamAM rahelA nakula ( nALa ) nA jevI sthiti bhAgavatAAM mAtra bhAjana karIneja dvIna thaI gayelA sarva piravArane sAthe laI peAtAnA vAsagRhamAMthI page cAlI pitAnA vAsagRha pAse AvyA. jayAre temAM praveza karatA hatA, tevAmAM mAtAnA dvArapALAe AgaLa AvI rUdana karatAM karatAM karNa svarathI vijJapti karI ke huM kumAra! rakSaNa karA, rakSaNa karA, hajI mahArAjA jIvatAM chatAM devI naThAro vyavasAya kare che.' te sAMbhaLI vAsudeva sabhrama pAmI mAtRgRhamAM AvyA; tyAM mAtAne nIce pramANe vacanA khAlatAM joyA. 154 "patinA prasAdathI meATA ratnarAzi, ana`ta suvarNa, rUpAnA sa`caya, motI, hIrA, jAtivAna ratnAthI jaDita evA hajAro peAzAka ane te zivAya je sarva khajAnA meLavelA che te sarva sAta kSetramAM arpaNu kare; kAraNake mahA mArge prayANa karanArane e mukhya pAtheya che. patinA maraNa pAmyA pachI huM jarAvAra paNa vaidhavyane sahana karI zakuM tema nathI tethI huM temanI AgaLaja javA icchuM chuM, mATe he sevakA ! tame satvara agnisajja kara." A pramANe mahA duHkha utpanna karanArA zabdo mAtA khelatA hatA; tenI pAse jaine vAsudeve gadgad svare kahyuM-"are ! mAtA ! mAtA ! zuM tame paNa A mada bhAgyavALA putrane cheDI dezeA ? AhA! mArU' bhAgya kevu. viparIta ke devIe paNa Ama karavA mAMDayuM !" ammAmAtA bolyA-"are putra! tArA pitAnA roganI me' barAbara parIkSA karI che, te rAga avazya tArA pitAnA prANa levAne AvyA che, ane vidhavA' evA akSarane sAMbhaLavAne huM kSaNavAra paNa samartha nathI, tethI tArA pitAnI AgaLa kasukhAnA vajra oDhIne huM tA cAlI jaIza. vaLI mahArAjA zivarAjAnI patnI thaIne tathA tArA jevA pAMcamA vAsudevarUpa putrane janma ApIne mArA janma kRtArtha thayA che. temaja jayAre patinu mRtyu Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 155 thaze, tyAre mArA prANa pitAnI meLe cAlyA jaze, te huM tema na thavA detAM agAuthIja agnimAM praveza karIne tene tyAga karUM, jethI mArA satvanI hInatA na kahevAya. mATe he vatsa! kSatriya jAtinA kulAcArane AcaraNa karatI evI mane A kAryamAM vAtsalyapaNuthI paNa tuM aMtarAya karIza nahIM. he putra ! mArI AziSathI sudarzana baMdhunI sAthe tuM AnaMda pAmIza. huM have agnimArge patinI AgaLa jaIza, mATe huM tane eka chellI prArthanA karuM chuM ke A vidhimAM niSedha kare tevuM tAre kAMI paNa have kahevuM nahIM." A pramANe kahI svAmInA mRtyu khabara sAMbhaLavAne kAyara evA amAdevI paralokarUpa nagaranA dvArarUpa agnimAM praveza karavAne tyAMthI gayA. uparAupara paDatA duHkhavaDe jenuM aMga zithila thaI gayuM che eva vAsudeva tyAMthI sarakhI bhUmimAM paNa pagale pagale khalana pAmatA pitAnI pAse AvyA. potAnI mAtAne saMbhAratA ane pitAne Atura jetA vAsudeva duHkhane sahana na karI zakavAthI potAnA AtmAne napuMsaka je mAnI pRthvI para DhaLI paDayA. putranI AvI sthiti joIne zivarAjA dAhajaravathI pIDIta hatA to paNa dharma dharIne bolyA- "he vatsa ! ApaNA kuLane anucita evI kAyaratA tame kema dhare che ? he vatsa! A pRthvI tamArI bhujAnA AdhAravALI che, te dauya cheDIne tenA para paDatAM tamane lajajA kema AvatI nathI ? he putra ! tuM jayAre dIryane cheDI daIza tyAre tArUM 'purUSasiMha evuM nAma pADanArA mArAmAM ajJAnakarIpaNuM prApta thaze." A pramANe AzvAsana ApI pavitra hRdayavALA zivarAjA kALadharma pAmI gayA. kALane jItavAne kaNa samartha che? pitAnA maraNanA khabara sAMbhaLavAthI vAyuthI vRkSanI jema ane vAyu rogInI jema tenA zekavaDe vAsudeva pharIne pRthvI para DhaLI paDayA. DIkavAre jalakuMbhavaDe jaLa chAMTatAM temaNe saMjJA prApta karI. "he tAta! he tAta!" ema AkaMda karatA beThA thayA, ane bolavA lAgyA-"he pitA! A tamAruM zarIra je uSNu jaNAtu nathI, te kayA auSadhano guNa che? tamane kayA vaidyanI pratIti thaI che? athavA Aje kema sukhanidrA karI che? te prasAda karIne mane kahe." A pramANe nehamAM mohitapaNAthI kahI kahIne vAsudeve vilApa karavA mAMDayA. pachI getravRddha puruSonA samajAvavAthI dhIya dharI vAsudeve agara caMdananA kASThavaDe pitAnA aMgane agnisaMskAra karyo. pachI jalAMjali ApavA vigere uttarakriyA karI sabhA mAM AvIne balabhadra upara pitAnA mRtyune sUcavanAre patra lakhI mokalAvyo. te lekha vAMcI garviSTa evA sImADAnA rAjAne sAdhI balabhadra du:khI thaIne satvara tyAMthI cAlI nIkaLyA. pitAne nagare AvI baMne bhAIo paraspara kaThe vaLagI chuTe kaMThe rUdana karatA sarva sabhAne paNa revarAvavA lAgyA. pachI Apta janoe baMdha karavAthI teo mAMDamAMDa daurya pAmyA, ane dhIme dhIme pitAnA snehane bhUlavA lAgyA. te paNa ubhA rahetAM, cAlatAM bolatAM, ane mauna dharatAM teo potAnI dRSTinI A ceya vastunI peThe pitAne ja jotA hatA. A pramANe teo pitAnA zekathI AkuLavyAkula rahetA hatA, tevAmAM tyAM nizuMbha prativAsudevano dUta AvyA. dvArapALe prathama khabara karI ane AjJA meLavIne praveza karAvyuM. eTale te dUte namaskAra karI baladeva ane vAsudevane kahyuM-"zivarAjAne svargavAsa lokonA mukhethI sAMbhaLIne tamArA svAmI nizuMbhane ghaNe zaka thayela che. tethI tamArA pitAnI bhakti saMbhArIne e kRtajJa ziromaNi mahArAjAe A pramANe saMdeza kahevAne mane tamArI pAse mokalyA che ke-adyApi tame baMne bAlaka cho, zatrunA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 5 mA parAbhavanuM sthAna che ane meM arpaNa kareluM tamArA pitAnuM pada meTu che. mATe tame mArI pAse AvIne nirUpadravapaNe raheA. kemake nadImAM rahelAne dAvAnaLa zu karI zake tema che ? vaLI ghaNA lAMbA kALa paryaM ta karelI tamArA pitAnI bhaktinA RNamAMthI mukta thavAne IcchatA evA mAre tamane laghu chatAM moTA karavA che." AvA dUtanA saMdeza sAMbhaLIne temane atyaMta kApa utpanna thayA ane zAka nivRtta thai gayA; kAraNake balavAna rasa paNa bIjA rasathI khAdha pAmI jAya che. pachI bhruguTI caDAvI, lalATa para vikRti batAvI, siMha jevA purUSaSisaMhe krodha lAvIne kahyuM- "IkSvAkuvaMzamAM caMdra samAna ane sarva vizvanA upakArI evA amArA pitAnA mRtyuthI kANa zAkanuM sthAna thayuM nathI ? bIjA rAjAoe zAka karyA che ane nizubhe paNa zeka karyAM che paNa te nizuMbha AvA saMdezA na mAkalAve te! tethI tenI pizunatA thAya. si MhanA bALakane kANu deza Ape che? keANa tene uchere che ? ane tenA parAbhava kAnAthI thAya che? atyAre amArI pAse A pramANe khelatA te kema lajjA pAmatA nathI ? AptapaNAnA miSathI te kharekhara amArI apamAna karanAra zatru che. kadi tArA svAmI amArA mitra hA, amitra heA ke bhale udAsI hA, ame temAM nirapekSa chIe; kAraNake bhujaparAkramI vIrone potAnI bhujAnIja apekSA che." AvAM kumAranAM vacano sAMbhaLI krUta Avye te pitA samAna amArA svAmIne zatrurUpa mAnatA evA tame peAtAnA kalyANamAM akalyANanI IcchA karI tamArU` khalakapaNuM spaSTa rIte batAvA che. are kumAra ! hajI tame rAjanIti jANatA nathI. zA mATe hAthe karI uttara cALIne zULa utpanna kare che ? hu* tamArAM vacanA mArA svAmIne kahIza nahIM. hajI mArU vacana mAneA ane tenA prasAdathI baMdhu sahita tamArU kSemakuzaLa lAMbA kALa sudhI thAo; nahIM tA thADA samayamAM e tamAro zatru thaze, ane jyAre yamarAjAnI peThe te rASa karaze, tyAre tamAre jIvitamAM paNa sa`zaya thaI paDaze." AvAM DUtanAM vacanAthI vAsudevane vizeSa kreAdha utpanna thayA ane kahyuM-"are dUta ! tuM pAtAnA jIvitamAM paNa apekSA rahita evA kharekharo tu che. vANInA prapa`camAM catura evA tArI jevA dUtanI vANI mAtra phATApa karanArA nirviSa sanI jema bIkaNa rAjAne khavarAve che. are ta! jA, mArAM kahelAM vacanA gopavIza nahIM, badhAM tArA svAmIne kaheje; te ki amArA zatru thaze to amee tene vadhyuMkeATImAM paripUrNa rIte gaNI lIdheleAja che.' 156 AvAM vAsudevanAM vacanathI dUta tyAMthI ubhA thayA, ane vegathI nizubhanI pAse AvI te sa yathArtha kahyuM. te sAMbhaLI zatrune vinAza karanAra nizuMbhane ghaNA krodha caDayA. tatkALa senAvaDe pRthvIne Acchadana karatA te andhapura upara caDI AvyA nizuMbhane AvelA sAMbhaLI zatrune vijaya karanAra vAsudeva potAnA jayeSTha ane sAthe lai sagha sarva sainya sahita sAmA cAlyA. paraspara mathana karavAne udyata thayelA nizuMbha ane purUSasaMha hAthInI jema addha mAge ekaThA thayA. baMnenA sainikA bhUmi ane AkAzane kSeAbha karatA, siMhanAda, dhanuSyanA TaMkAra tathA hAMthAnu AsphAlana karatA paraspara yuddha karavA lAgyA. pAtAnA zarIranI rakSA karavAmAM apekSA rahita evI banne akSauhiNI (senA)nA kSaya pralaya kALanI peThe kSaNavAramAM thai gayA; pachI balabhadra jenI pAchaLa che evA vAsudeve rathamAM besIne pavanavaDe agninI jema pAMcajanya nAmanA zaMkha pUryAM. paDatA vAnA dhAra zabdanI jevA te za'khanA moTA nAdathI zatrunu sa sainya kSeAbha pAmI paDI gayuM. te vakhate 'are pAtAnA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 4 tha 157 AtmAne subhaTa mAnanArA vAsudeva ! ubheA rahe, ubhA rahe,' A pramANe kahetA mahArathI prativAsudeva vAsudevanI sAthe yuddha karavA AvyeA. baMne vIre kApathI peAtAnI bhruguTI caDAvI bhaya pamADatA peAtAtAnA dhanuSyanuM AsphAlana karavA lAgyA. pachI megha jema jaLadhArAnI vRSTi kare tema baMne vIro khAvRSTi karIne siMhanAdavaDe mRgalIne trAsa upaje tema khecaranI strIone trAsa pamADavA lAgyA. AMtarA rahita paDatA evA temanA bANusamUhathI raNabhUmi kharUnA vRkSathI chavAyelA samudranA vilAsane dhAraNa karavA lAgI. yuddharUpI sAgaramAM timi - gala rUpa e vIreA karamukta, yatramukta ane muktAmukta evA AyuddhavaDe yuddha karavA lAgyA. te samaye nizu Mbhe jAjavalyamAna vALArUpa jihavAvALuM ane tIkSNa dhArAvaDe vikarALa evu' peAtAnuM cakra idra jema vajrane saMbhAre tema saMbhAryuM. smaraNa karatAMja prApta thayelA te cakrane a'gulithI AkAzamAM bhamADatA nizubha kSeAbha pamADe tevu' vacana ga thI khelyA -"are kumAra! tuM anukapA karavA yAgya che ane bALaka che, tethI ahIMthI nAsI jatAM tane zI lajjA che? mATe cAlyA jA, athavA mArI sevA kara. zuM tane eka zvAna paNa sArA vicAra ApanAra nathI ? A cakra mUkavAthI huM pa tAne paNa phADI nAkhuM' teA navIna kuSmAMDanI jevA kAmaLa zarIravALA tArI tA zI vAta karavI ?" AvAM vacana sAMbhaLI purUSasiMha kumAre kahyu-"have ati gavALA evA tArU ane cakranu` vIya jovAnu` bAkImAM che, bIjA' astrothI teM zuM karyuM' che ? atyAre megha jema IMdradhanuSyane dhAraNa kare tema te A cakrane dhAraNa karelu che, paNa he mUDha! te mane zuM karavAnu che ? tene cheADa, huM tenuM paNa ameghapaNuM jouM." AvAM vAsudevanAM kaThora vacano sAMbhaLI nizu Mbhe tene mAravAnI IcchAthI sarva khalavaDe cakra mUkayu'. te cakra peAtAnA agra bhAgavaDe vAsudevanA hRdayamAM vegathI athaDAi vidhyAdrinA taTamAM moTA gajanI jema niSphaLa thaI gayuM. tenA AghAtathI vAsudeva netra mI'cI mUrchA pAmIne paDI gayA. alabhadre gAzISa caMdanathI si`cana karyuM, eTale gheADIvAramAM pAchA uThI, saMjJA prApta karIne hAthavaDe teja cakra laI are ubhA na rahe, jatA rahe, jatA rahe,' ema nizubhane kahevA lAgyA; paNa sAmethI 'cheADa, cheDa,' ema vacane AvatAM vAsudeve cakra cheDayu, ane prativAsudeva nizuMbhanuM mastaka te pAMcamA vAsudeve te cakravaDe chedI nAkhyu. tatkAla parAkrumIAmAM mugaTa rUpa e vAsudevanA upara jayalakSmInA hAsya jevI AkAzamAMthI puSpavRSTi thai, pachI teja prayANe karIne vAsudeve bharatA ne sAdhI lIdhuM. mahAtmAonA vyavasAya sahasA rIteja phaLe che. digyAtrA karIne pAchA pharatAM vAsudeva magadezamAM AvyA. tyAM eka lIlAmAtramAM mRttikAnA pAtranI jema bhAvaDe kATI zilAne dhAraNa karI tyAMthI azvaunyavaDe pRthvIne AcchAdana karatA azvapura AvyA; ane sthAne sthAne nagarastrIethI pUjAtA vAsudeve puramAM praveza karyAM. tyAM balabhadre ane khIjA bhaktivALA rAjAe vAsudevane arju cakrIpaNAnA abhiSeka karyAM, te samayamAM dharmAMnAtha prabhu e varSa sudhI chadmasthapaNe vihAra karI pharatAM pharatAM jayAMdIkSA lIdhI hatI te prakAMcana nAmanA upavanamAM AvyA. tyAM dadhipaNuM vRkSanI nIce dhyAna karatA prabhune pASamAsanI pUrNimAne divase puSyanakSatramAM caMdra AvatAM kevaLajJAna utpanna thayu. tarataja te sthAnake devatAe racelA samavasaraNamAM prabhue dezanA ApI, ane ariSTa vigere te tALIza gaNadharo karyA. temanA zAsanamAM traNa mukhavALe, kAcabAnA 1 kuSmAMDa-kALAnuM phaLa Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sarga 5 ma vAhanavALo, dakSiNa bhujAomAM bIjoruM, gadA ane abhayane tathA vAma bhujAomAM nakuLa, padma ane akSamALAne dharanAre raktavaNI ane tejasvI kiMmara nAmano yakSa zAsanadevatA thaye; ane gaura aMgavALI, matsyanA vAhanavALI, be dakSiNa bhujAmAM utpaLa ane aMkuza tathA be vAma bhujAmAM pa ane abhayane dharanArI kaMdarpa nAme yakSaNI zAsanadevI thaI. e baMne niraMtara prabhunI pAse rahevA lAgyA. A baMne zAsanadevatAthI sevAtA dharmanAtha prabhu pRthvI para vihAra karatA anukrame azvapure AvyA. tatkALa IdrAdika devatAoe jemAM pAMcaso ne cALIza dhanuSa UMcuM azaka vRkSa che evuM samavasaraNa racyuM. prabhue temAM praveza karIne ramaitya vRkSane pradakSiNA karI, ane tIrthane namana karIne pUrva siMhAsana para beThA. bIjI traNa dizAomAM vyaMtara devatAoe prabhunI jevAMja traNa pratibiMba ratanasiMhAsanapara vikuvya. prabhunI parSadAmAM caturvidha saMgha pahelA vapramAM egya sthAne beThe, bIjA vapramAM tiya rahyA, ane trIjA vajhamAM vAhano goThavAyAM. tatkALa sevaka purUSae AvIne prakulita netre prabhu samosaryAnA samAcAra puruSasiMha vAsudevane kahyA. temane sADAbAra keTI rUpIyA InAmamAM ApI puruSasiMha vAsudeva sudarzana baLadeva sahita samosaraNamAM AvyA. tyAM prabhune bhakti pUrvaka pradakSiNA ane namaskAra karIne vAsudeva jayeSTha baMdhu sAthe IdranI pachavADe beThA. pachI Idra, vAsudeva ane sudarzana pharIvAra svAmIne namI prabhunI bhaktithI asaMtuSTa hoya tema harSathI stuti karavA lAgyA. jagatanA netrarUpa, cakora pakSIne AnaMda ApavAmAM caMdrarUpa ane mithyAtva rUpa aMdhakArane dUra karavAmAM sUrya rUpa evA he jagatpati dharmanAtha! tame vijaya pAme. he "nAtha! tame chadmasthapaNe cirakALa rahyA te chatAM chadma (kapaTa) rahita che, ane anaMta darzana chatAM aneka darzanane bAdha karanArA che. tamArI dezanA rUpa jaLanA pUrathI jemane "AtmA plAvita thayela che te prANIonI karmanI malInatA tatkALa dhovAI jAya che. tevI rIte tamArA caraNamULanI chAyAthI prANIonA saMtApa zamI jAya che, tethI rIte megha "ane vRkSanI chAyAmAM paNa saMtApa zamato nathI. he prabhu! tamArA darzana karavAthI thayelA ni:spada zarIravALAM prANIo jANe kotarelI putaLIo hoya tevA jaNAya che. he "jagatubaMdhu! A traNa jagat svabhAvAdinI keTalIka virUddhatAthI juduM juduM che, paNa Aje "tamArA prabhAvathI ekatra maLI jaIne baMdharUpe thaI gayeluM che. A trikhaMDa bharatakSetranA "mULa sthAnanA devatA rUpa he prabhu! jemane bIjuM kaI zaraNa nathI evA amArI tame rakSA kare. he jagatpati ! ame tamane vAraMvAra prArthIe chIe ke hamezAM tamArA caraNakamaLamAM amAruM mana bhramaranI ceSTA karo." A pramANe stuti karIne Idra, vAsudeva ane balabhadra virAma pAmyA pachI bhagavAna dharmanAtha prabhue A pramANe dharmadezanA ApI. dharma, artha, kAma ane mokSa e caturvargamAM mokSa varga agraNI che. tene yoga karAvanAra kAraNa jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratna che. tene anusaranArI mati " te jJAna, samyaka prakAranI zraddhA te darzana ane sarva sAvadha rogane tyAga te cAritra "kahevAya che. prANIne AtmA ja jJAna, darzana ane cAritrarUpa che, athavA tadAmakapaNeja te zarIramAM raheluM che; mehano tyAga thakI je pitAnA AtmA vaDe AtmAne viSe A"mAne jANe che te ja tenA jJAna, darzana ane cAritra che. AtmAne ajJAnapaNathI utpanna Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 159 thayela duHkha AtmajJAnavaDeja haNAya che. je AtmajJAnathI rahita che te tapa karavA"vaDe paNa ajJAnajanita du:khane cheDI zakato nathI. A AtmA caitanya (jJAna) rUpa che paNa "karmanA yogathI zarIradhArI thAya che, ane jyAre dhyAnarUpI agnithI kama mAtra dagdha "thaI jAya che tyAre te niraMjana siddhAtmA bane che. kaSAya ane IdriyothI jItAyelo " A AmAM ja saMsAra che, ane kaSAya ane Idriyone jItanAre AtmA ja mokSa che-e "pramANe vidvAne kahe che. te kaSAye krAdha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra prakAre che; ane te pratyekanA saMjavalana vigere cAra cAra bheda che. temAM saMjavalana eka pakSa sudhI, "pratyAkhyAna cAra mAsa sudhI, apratyAkhyAna varSa sudhI ane anaMtAnubaMdhI AkhA "janma sudhI sthiti kare che. te anukrame vitarAgapaNuM, muni paNuM, zrAvakapaNuM ane samyaga"daSTipaNuM haNe che, ane devapaNuM, manuSyapaNuM, tIryacapaNuM ane nArakIpaNuM Ape che. temAM krodha nAme kaSAya upatApa karanAra, vairanuM kAraNa, durgatine ApanAra ane "zamatAsukhane aTakAvanAra bhegaLarUpa che. te utpanna thatAM ja agninI peThe prathama pitAnA Azrayane to bALe ja che, pachI bIjAne bALe che kiMvA nathI paNa bALato. ATha varSe "una pUrvakeTI varSo paryata cAritra ane tapa kareluM hoya to tene paNa krodharUpI agni "kSaNavAramAM dahana karI nAkhe che. pUrvanA puNyasaMbhArathI saMcaya kareluM zamatArUpa paya krodha"rUpa viSanA saMparkathI tatkALa asevya thaI jAya che. vicitra guNane dhAraNa karanArI, cAritrarUpa citranI racanA (citrazALI) ne krodharUpa dhUmADo prasarIne atyaMta malIna karI "nAkhe che. vairAgyarUpI zamIpatranA paDIAmAM je zamatAne rasa meLavyo hoya te zAka patranA paDIAmAMthI AvA kIdha vaDe te rasa kema DhaLI na jAya? vRddhi pAmele kodha "zuM zuM kArya nathI karate ? AgAmI kALe kaipAyananA krodharUpa agnimAM moTI dvArakA"nagarI samidharUpa thaI jaze. krodha karanArane krodha karavAthI kAryasiddhi thatI jovAmAM Ave che, te krodha sAthe saMbaMdha dharAvatI nathI. arthAt te krodhanA phaLarUpa nathI paNa janmAMtare meLavelA tenA sArA karmanuM phaLa che. je prANIo A lokanA ane paralokanA tathA svArthanA ane parArthanA nAzane karanArA krodhane potAnA zarIramAM dhAraNa kare che temane vAraMvAra dhikkAra che! krodhAMdha para pitAne, mAtAne, gurUne sahada (mitrone, sahodarane ane strIne temaja pitAnA AtmAne paNa nirdaya thaIne haNI nAkhe che. AvA krodharUpa agnine satvare bujhAvavAne mATe uttama purUSoe saMyamarUpa ArAmane viSe nIkarUpa eka "kSamAne ja Azraya karo. apakAra karanAra purUSanI upara thayela krodha bIjI rIte rokI " zakAto nathI, paNa sattvanA mahAmyavaDe rokI zakAya che athavA AvI bhAvanA rAkhe "te tenA vaDe rekI zakAya che ke-je pote pApane aMgIkAra karI ApaNane bAdhA karavAnI IcchA kare che te pitAnA karmathI haNAI gaye che te tenI upara ko mUkhe jana paNa kApa kare? je tAre e Azaya hoya ke "je mArA apakArI che tenI upara te huM kopa karIza" te tane niraMtara duHkha ApavAmAM kharekhara kAraNabhUta tArA karmanI " upara zA mATe kopa karatA nathI. zvAna DhekuM nAkhanArane nahIM karaDavA jatAM DhephAne bacakAM "bhare che, paNa kesarIsiMha bANane kAMI karato nathI paNa bANa nAkhanArane ja mAre che. mATe kodha karanAre vicAra karo ke je mArAM dUra karmoe prerelo zatru mArI upara kapa " kare che te karmonI upekSA karIne huM bIjA para krodha karuM chuM; tethI kharekhara huM zvAnanI 1 saMjavalana, pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI ane anaMtAnubaMdhIe cAra bheda. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 sarga 5 mi "rItineja Azraya karuM chuM. bhaviSyakALamAM utpanna thanArA zrI mahAvIra bhagavAna potAne upasarnAdi karanArA pApIonI upara kSamA karaze, kemake vagara vagara prayAse svayameva "prApta thayelI kSamAne vahana karavAne koNa na Irache? je traNa lokane pralayamAMthI paNa rakSaNa " karavAne samartha che tevA purUSe paNa kSamA kare che, te kadaLInA jevo alpa sattvavALo tuM kSamA kema karato nathI? vaLI te pUrva janme evuM puNya kema na karyuM ke jethI tene "kaI pIDe ja nahIM; mATe have potAnA pramAdane ja zeka karIne kSamAne aMgIkAra kara. "ko dhAMdha muni ene pracaMDa cAMDALa te benI vacce kAMIpaNa aMtara nathI, mATe kAdhano tyAga karIne ujjavaLa buddhine grahaNa kare. maharSi kopI hatA ane kuragaDu akrodhI hatA, te devatAoe mahaSi munine choDIne kuragaDunI stuti karI. kadi jo koI ApaNane marmapIDaka vacana kahe to ApaNe vicAravuM ke je e satya hoya te temAM kepa "karavA jevuM zuM che ? ane je asatya hoya te te unmatta thaIne bole che to "tene vicAra che ! jo koI ApaNane mAravAne Ave to manamAM vismaya pAmI hasavuM ke mAre vadha the e te mArA kamane sAdhya che, A mUrkha purUSa to phogaTane nAce che, je kaI kharekhara mArI nAkhavAne Ave to vicAravuM ke mArA AyuSyane kSaya ja prApta thaye jaNAya che, to A duSTa nirbhaya thaIne pApa bAMdhe che ene marelAne * mAre che. je sarva purUSArthane coranArA krodhanI upara tane krodha upanna nathI thatA te pachI aha5 aparAdha karanArA bIjAnI upara kepa karanAra evAM tane dhikkAra che ! tethI "sArI buddhivALA purUSe sarva idrine glAni karanAra ane cAre tarapha prasaratA evA ke parUpI sapane kSamA rUpI jAMgulI vidyAvaDe jItI le. vinaya, dhRta, zIla tathA trivarga (dharma, artha ane mokSa) no ghAta karanAra mAna prANInA vivekarUpI lecanano lepa karIne tene baMdha karI nAkhe che. jAti, lAbha, kuLa, ezvarya, bala, rUpa, tapa ane zrutane mada karanAra purUSa te te vastunuM hInapaNuM prApta kare ja che. uttama. madhyama ane adhama evA jAtinA aneka bhedane joIne karyo viddhAnuM jAti"mada karavA tatpara thaze? hIna ke uttama jAti karmathI prApta thAya che, te evI azAzvata " jAtine meLavIne kone mada thAya ? aMtarAya karmane kSaya thavAthI lAbha thAya che, te zivAya thatuM nathItethI vastutatvane jANanAra purUSa kadipaNa lAbhamada karatA nathI. bI"jAnI prasannatA ane zakti vigere mATe lAbha prApta thAya te paNa mahAtmAo kadi paNa lAbhasaMda karatA nathI. kulavAna nahIM chatAM paNa buddhi, lakSmI ane zIlavaDe zobhatA " evA aneka puruSane joIne mahA kulina purUSoe paNa kuLamada karo nahIM, sArA "kuLamAM utpanna thayA chatAM kuzaLa hoya te tene kuLathI zuM ? ane pote suzILa che "te tene kuLanI zI apekSA ? evuM vicArIne vicakSaNa purU kuLamada karatA nathI. vaja. "dhArI Idrane ghera tribhuvananA aizvaryanI saMpatti sAMbhaLIne nagara, gAma ane dhana vigerenA ezvaryamAM zo mada kare ? saMpatti kulaTA strInI peThe guNI purUSanI pAsethI paNa vakhate cAlI jAya che ane deSavAnane paNa Azraya kare che, tethI vivekI purUSane ezvaryanI - prAptithI teno mada thato ja nathI. moTe balavAnuM hoya tene paNa rogAdika kSaNavAramAM "nirbaLa karI nAkhe che, tethI tevA anitya baLanI prAptithI purUe mada karavo yukta nathI. je baLavAna hoya te paNa jarAnI pAse, mRtyunI pAse ane karmaphalane bhegava 1 A daSTAMta have pachI bananAra che. 2 rAjAdikanI maherabAnI ke moTo adhikAra Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * parva 4 thuM 160 "vAmAM nirbaLaja che, emAM kAMI tenuM baLa cAlatuM nathI, mATe teoe baLamada kare "te vyartha che. A sAta dhAtumaya dehamAM hAnivRddhidharma rahe che ane jarA tathA rogane "parAbhava paNa rahe che, tethI azAzvata evA rUpanA madane koNa vahana kare ? bhaviSyakA"bamAM thanArA sanakumAra cakInuM rUpa ane tene kSaya sAMbhaLIne karyo vidvAna purUSa sva- mamAM paNa rUpane mada kare ? zrI RSabhadeve karelI ane zrI viraprabhue karelI tapasyA sAMbhaLIne pitAnA svalpa tapamAM kone mada thAya tema che? je tapa karavAthI tatkALa "kamane saMcaya tuTI jAya che te tapane mada karavAthI ulaTa karmane saMcaya vadhe che. pUrve "mahA puruSoe je zAstro piotAnI buddhithI racelAM che teone mAtra lIlAvaDe suMdhIne "huM sarvajJa chuM," e je mada dhare che te potAnA aMgane ja khAya che. zrI gaNadhare dronI nirmANa ane dhAraNa karavAnI zakti sAMbhaLIne ke karNa ane hRdayavALo purUSa zA"amadane Azraya kare? deSarUpa zAkhAne vistAratA ane guNarUpI mUlane nIce laI jatA mAnarUpI vRkSane mRdutArUpa nadInA pUrathI ukheDI nAkhavuM. uddhatapaNAne niSedha e mRdutAnuM " athavA mArdavanuM svarUpa che ane uddhatapaNuM e mAnanuM nirUpAdhika svarUpa che. je je vakhate jAti vigerenuM uddhatapaNuM aMtaramAM sparza karavA lAge, te te vakhate tenA pratikArane mATe mRdutAno Azraya kare. sarva ThekANe mRdutA rAkhavI, temAM paNa "pUjya vargamAM vizeSa rAkhavI, kAraNake pUjyanI pUjAvaDe pApathI mukata thavAya che. bAhabalI mAnavaDe latAnI jema pApathI baMdhAyA hatA, ane mRdutAvaDe tatkALa tenAthI mukta thaIne kevaLajJAna pAmyA hatA. cakravatI paNa cAritra laIne saMga rahita thaI zatruonA "gharamAM paNa bhikSA mAgavA jAya che; ahA ! te mAnanA uchedane mATe kevI kaThaNa mRdutA ! "cakravatI jevA mahArAjA paNa tatkALa dIkSA lIdhelA eka raMka sAdhune paNa mAna choDI "name che ane cirakALa tenI sevA kare che. A pramANe sarva mAnano viSaya jANI buddhimAna purUSe tene nirAsa karavAne hamezAM mRdutAne dhAraNa karavI. have mAyAnuM svarUpa kahe che. asatyanI mAtA, zIlarUpa vRkSane kApavAnI pharasI ane "avidyAnI janmabhUmi je mAyA te durgatinuM kAraNa che. kuTilapaNAmAM catura ane mAyA vaDe bagalAnI jevI vRttivALA pApI purUSa jagatune vaMcatA pitAnA AtmAneja vaMce "che. rAjAo khoTA SaguNanA yogathI chaLa ane vizvAsaghAta vaDe artha lobhane mATe sarva jagatane chetare che. brAhmaNo tilaka, mudra, maMtra ane dInatva batAvI aMtaramAM zUnya ane bahAra sAravALA thaI lokone Thage che. mAyAnA bhAjana vaNikalo ko khoTA telA ane mAnamApatho tathA dANacorI vigerethI bheLA le kone vaMce che. pAkhaMDIo ane nAstike jaTA, majI, zikhA, bhasma, valkala ane agni vigere dhAraNa karIne zraddhAvALA mugdha "janane Thage che. vezyAo arAgI chatAM hAvabhAva, lIlA, gati ane kaTAkSa vaDe kAmI jananuM manoraMjana karatI sarva jagane Thage che. dhUtakAro tathA dukhe peTa bharavAmAM tatpara loko beTA seganathI ane khoTA nANAthI dhanavAnane vaMce che. strI purUSa, pitAputra, sahadara, sahadajana. svAmI sevaka ane bIjA save eka bIjAne mAyA vaDe ThaganArA hoya che. baMdileka ane ceraleka arthamAM lubdha ane nirdaya banI aharniza jAgarUka rahI pra 1 mAtra tripadI sAMbhaLavAthI sarva kRtanA pAragAmI thAya che, ane aMtara muhUrtamAM dvAdazAMgInI racanA kare che. juo gaNadhara mahArAjanI zakti ! 21. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 saga 5 mi "mAdI janane chaLe che. kArIgara, aMtyaja ane koI paNa jAtanuM kAma karIne AjIvikA calAvanArA purUSo mAyAthI khoTA segana khAIne sAdhujanane vece che. vyaMtarAdikanI naThArI yonimAM rahelA krUra deve ghaNuM prakAranA chaLa karIne prAye pramAdI manuSyane tathA "pazuone pIDe che. maryAdika jalacare chaLa karIne potAnAM baccAMonuM ja bhakSaNa kare che, ane teone paNa dhIvara le ke mAyAvaDe jALamAM bAMdhe che ane haNe che. vividha prakAranA upAya karIne vaMcanamAM pravINa evA zikArIo paNa kapaTathIja sthaLacArI "prANIone bAMdhe che ane mAre che. mAMsanA grAsane IcchanArA pApI prANIo lAvaka "vigere aneka jAtanA bIcArA AkAzacArI prANIone aneka prakAranI mAyAvaDe bAMdhI le che. "A pramANe sarva lokamAM paravacanA karavAmAM tatpara evA prANIo pitAne A"tmAneja vaMcI svadharma ane sadgatine nAza kare che. tethI tiryaMca jAtimAM utpana "thavAnuM utkRSTa bIja mokSapurInA dvAranI bhUMgaLa ane vizvAsarUpa vRkSane dAvAnaLa "sarakhI mAyA vidvAne e tyAga karavA gya che. mallInAtha tIrthaMkara pUrva bhavamAM sUkSama mAyA karaze ane te mAyAzalyane kADhaze nahIM tethI te strIbhAvane prApta karaze; mATe "jagane droha karanArI mAyArUpI sarpiNIne jagane AnaMdanuM kAraNa evI saralatA rUpa auSadhi vaDe jItI levI. saralatA e avArya vistAravALe muktipurIne mArga "kaheluM che, ane tapa dAna vigere lakSaNavALe je mAge che te to avazeSa mArga che. "jeo saralatAne sevanArA che teo lekamAM paNa prItinA pAtra thAya che, ane "sarpanI jema kuTIla purUSathI sarve udvega pAme che. jeonI manovRtti sarala che teo bhavavAsamAM rahelA che, tathApi te mahAtmAone pitAthIja anubhavAya tevuM akRtrima muktisukha maLe che. jeonA manamAM kauTilyatA rUpI zaMku (khIla) kaleza karyA kare che ane jeo bIjAne hAni karavAmAM ja tatpara che tevA vaMcaka purUSone kayAMthI sukha hoya! "sarva vidyAomAM vidvattA meLavyA chatAM ane sarva prakAranI kaLAo prApta karyA chatAM "dhanya purUSone ja bALakanI jevI saralatA pragaTe che. bALako ajJa chatAM paNa temanI "saralatA sarvane prAti upajAve che; te jeonAM citta sarva zAstronA arthamAM Asakta "thayelA che temanI saralatA prIti upajAve temAM zuM kahevuM! saralatA svAbhAvika che ane "kuTilatA kRtrima che, te svAbhAvika dharmane choDI kRtrima dharmane koNa Azraya kare ! "prAyaH sarva jane chaLa, pizunatA, vakrokti ane paravacanAmAM tatpara che, te temAM rahyA chatAM paNa suvarNa pratimAnI peThe nirvikArI rahenAra keIka dhanya purUSaja hoya che. sarva gaNadhare ke zrutasamudranA pArane pAmyA hoya che, tathApi zikSA levAne mATe gya hoya tema tIrthakaranI vANIne saralatAthI sAMbhaLe che. je saralapaNe AlocanA kare che te "sarva duSkarmane khapAve che, ane je kuTilapaNe AlocanA kare che te thoDAM duSkarma hoya te tene ulaTAM vadhAre che. jeo mana, vacana ane kAyAthI samasta prakAre kuTila che temane "mekSa thatuM nathI, paNa jeo mana, vacana ane kAyAthI sarvatra sarala che tene mokSa thAya che. A pramANe kuTila purUSanI ati ugra evI karmanI paNa kuTilatAne vicArIne "sArI buddhivALA purUSe mokSanI IcchAthI saralatAne ja Azraya kare. sarva denI khANa, guNane grAsa karavAmAM rAkSasa, vyasana rUpI latAnuM mULa ane "sarva arthane bAdha karanAra lebha che. nirdhana sone, sevALe sahastrane, sahastrAdhipati Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 163 "lakSane, lakSapati koTIne, koTIpati rAjApaNane, rAjA cakravartI paNAne. cakravartI devapaNAne "ane deva Indutvane Icche che. IMdrapaNuM prApta thatAM paNa IcchA nivRtti pAmatI nathI, tethI "mUlamAM laghupaNe rahelo e lobha kuMbhAranA cakrapara rahelA zarAvalA (rAmapAtra) nI jema vadayA kare che. sarva pApamAM jema hiMsA, sarva karmamAM jema mithyAtva ane sarva rogamAM "jema rAjyamAM ( kSayaga ) tema sarva kaSAyamAM lebha maTe che. ahA ! A pRthvI "upara lebhanuM ekachatra sAmrAjya che ke jethI vRkSe paNa pitAnI nIce dravya hoya che te "tene pitAnA caraNathI eTale zAkhA tathA mULI vigerethI DhAMkI de che. dravyanA lAbhathI "beIdriya, trIIdriya, caturiMdriya prANIo paNa mUchavaDe potAnA pUrve dATelA athavA "mUkelA nidhAnapara AvIne bese che. sarpa ane gRhagodhA (gharolI) jevA paMcendriya "prANIo paNa dhananA lebhathI pote athavA pare dATelA ke mUkelA nidhAnasthAnanI bhUmi para "AvIne lIna thaI jAya che. pizAca, muddagaLa, preta, bhUta ane yakSa vigere devajAti lebhathI pitAnA athavA pArakA nidhipara adhiSThAyakapaNe sthAna kare che. AbhUSaNa, udyAna ane vApikA "vigeremAM mUchavALA devatAo paNa tyAMthI cyavane teja ThekANe pRthvIkAya vigeremAM utpanna "thAya che. munijane paNa krodhAdikano vijaya karIne upazAMta moha nAmanA agIAramAM "guNaThANane prApta thayA chatAM eka lebhanA aMza mAtrathI patita thaI jAya che. leza mAtra "dhanalAbhathI sahodara bhAIo paNa eka mAMsanA lavanI IcchAe be kutarAo laDe tema "paraspara yuddha kare che, grAmya jana, adhikArI ane rAjAo gAma vigerenA eka sImADAnI "bAbatamAM lAbha karI sauhadabhAvane cheDI daIne paraspara baira bAMdhe che. lebhI jane pitAne "hAsya, zoka, dveSa ane harSanuM kAraNa na hoya to paNa svAmInI pAse naTanI jema kRtrimapaNe batAvI Ape che. lobha rUpI khADe jema jema pUravA mAMDIe tema tema vadhato ja jAya che, e meTuM Azcarya che. kadi jaLavaDe samudra pUrI zakAya, paNa TaulekyanuM rAjya "maLe to paNa te pUrI zakAto nathI. bhajana, vastra, viSaya ane dravyane saMcaya anaMtIvAra "ekaTho karI karIne bhagavyA chatAM paNa lebhane eka aMza paNa pUratuM nathI. je lobhane "tyAga karyo te pachI niSphaLa tapa karavAnI jarUra nathI, ane je temane tyAga karyo nahIM, te niSphaLa tapa karavAnI jarUra nathI. sarva zAstranA sarvasvane vicArI "vicArIne eTaluM ja dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke moTI buddhivALA purUSe eka lebhanA tyAgane "mATeja prayatna karavo. saddabuddhivALA purUSe lebhanA prasaratA evA uddela sAgarane saMtoSanA "setubaMdha vaDe reka. jema manuSyamAM cakravartI che ane devatAmAM Idra che, tema sarva guNomAM "saMtoSa e zreSTha guNa che. saMteSI muni ane asaMtoSI cakravatI temanI jyAre tulanA karIe tyAre sukha duHkhane utkarSa samAna thAya che, eTale jeTale darajajo saMtoSI muni "sukhI che teTale ja asaMtoSI cakravata dukhI che. tethI ja cakravatI rAjAe potAne svAdhIna "evuM rAjya choDIne paNa saMteSa rUpa amRtanI tRNuthI tatkALa niHsaMgapaNAne svIkAre "che. jyAre dhananI IcchA nivRtta karIe chIe tyAre saMpatti paDakheja AvIne rahe che; "kAraNake kAnane AgaLathI DhAMkIe chIe tyAre aMdara zabdAtaja vadhe che. jema netra DhAMkavAthI badhu carAcaravizva DhaMkAI jAya che, tema eka saMteSa dhAraNa karavAthI pratyeka vastumAM virakti thAya che. IdriyanuM damana ane kAyAne pIDA karavAnuM zuM prayojana che! "mAtra saMtoSa rAkhavAthI ja mokSalakSamI sAmuM jue che. jeo mukti jevuM sukha bhogave 1 vyaMtara jAti vizeSa. 2 A kAraNathIja devanI pRthvIkAya apakAya ane vanaspatikAyamAM utpatti kahelI che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 me che teo jIvatA chatAM paNa mukta che, muktine mAthe kAMI zIgaDuM hotuM nathI. rAga dveSathI saMyukta ane viSayathI utpanna thayeluM sukha zA kAmanuM che? kemake saMtoSathI utpanna thayeluM "sukha ja mokSaprApti yogya kamathI nyUnatAvALuM nathI. bIjAne tRpta karanArA evA zAstronA subhASita zA kAmanA che. paNa jeonI Idriye malIna che teoe saMteSanA svAdanuM sukhaja zodhavuM joIe. are prANI! je tuM kAraNane anusaranArAMja kAryo hoya evuM mAnate hoto saMtoSanA AnaMdathI ja mokSanA apAra AnaMdanI pratIti kara. je tIvratapa karmane "nimUla karanAruM kahevAya che te paNa jo saMteSarahita hoya to niSphaLa che. sukhathI "purUSane kRSi, sevA, pazupALavRtti ane vyApAra karavAnI zI jarUra che? kAraNa ke saMteSanuM pAna karavAthI zuM tene AtmA nivRttisukhane nathI pAmato ? tRNanI zayyA upara sunArA paNa saMtoSIone je sukha thAya che te sukha rUnI zavyApara sunArA paNa sateSa vagaranA "purUSone thatuM nathI. asaMtoSI dhanavAna purUSa samartha purUSenI pAse tRNu samAna lAge che, ane basa teSI purUSonI pAse samartha purUSe paNa tRNa samAna lAge che. cakravatInI ane IMdrAdikanI saMpatti prayAsajanya ane nazvara che; paraMtu saMtoSathI thayeluM sukha AyAsa rahita ane "nitya che. mATe sArI buddhivALA purUSe sarva deSanA sthAna rUpa lebhane dUra karavAne mATe "advaita sukhanA gRharUpa saMtoSane Azraya kare. ( A pramANe kaSAyane jItanAra prANI A bhavamAM paNa zivasukhane bhajanAre thAya che ane paralokamAM avazya zAzvata zivasukhane prApta kare che." A pramANenI prabhunI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM purUSoe dIkSA lIdhI, vAsudeve samakita svIkAryuM, ane balabhadra zrAvakapaNuM aMgIkAra karyuM. prathama paurUSI pUrNa thayA pachI prabhu dezanAthI virAma pAmyA, eTale prabhune pAdapITha para besIne ariSTha gaNadhare dezanA ApavA mAMDI. bIjI paurUSI pUrNa thatAM gaNadhare paNa dezanA samApta karI. pachI iMdra, vAsudeva ane balabhadra vigere zrI ahaMta prabhune namaskAra karI tyAMthI pitapotAne sthAnake gayA, ane sarva atizayathI zobhatA evA zrI dharmanAtha bhagavAne paNa tyAMthI pRthvIpara anyatra vihAra karyo. kevaLajJAna pAmyA pachI be varSe UNu aDhI lAkha varSa sudhI vihAra karatAM prabhune cesaTha hajAra mahAtmA sAdhuo, bAsaTha hajAra ne cArase sAdhvIo, navase cauda pUrva dhArI, traNa hajAra ne cha avadhijJAnI, cAra hajAra ne pAMcase mana:paryavadhArI, teTalAja kevaLajJAnI, sAta hajAra vekiya labdhivALA, be hajAra ne AThaso vAdalabdhivALA, be lAkha ne cAlIza hajAra zrAvako ane cAra lAkha ne tera hajAra zrAvikAo-A pramANe parivAra thaye. potAno mokSasamaya najIka jANIne prabhu sametazikhara giri padhAryA. tyAM eka ne ATha munionI sAthe anazana vrata grahaNa karyuM. eka mAsane aMte jyeSTha mAsanI zukala paMcamIe caMdra puSyanakSatramAM AvatAM te munionI sAthe prabhu mokSapadane prApta thayA. tarataja IdrAdika devee AvIne zrI dharmanAtha svAmIne ane sAdhuone nirvANumahimAno utsava karyo. anaMtanAtha svAmInA nirvANa pachI cAra sAgaropama gayA tyAre dharmanAtha svAmInuM nirvANa thayuM. kaumAravayamAM aDhI lAkha varSa, rAjyamAM pAMcalAkha varSa ane vratamAM aDhI lAkha varSa-e pramANe ekaMdara dazalAkha varSanuM AyuSya zrI dharmanAtha svAmInuM nirgamana thayuM. 1 anyatra be lAkha ne cAra hajAra zrAvaka kahyA che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 165 purUSasiMha vAsudeva siMhanI jevA pitAnA hiMsakarmathI AyuSya pUrNa karIne maraNa pAmI chaThThI narakabhUmimAM gayA. kaumAravayamAM traNa varSa, maMDalIkapaNamAM sADAbAra varSa, divijayamAM sIttera varSa ane rAjayamAM navalAkha, aThANuM hajAra, traNase ne eMzI varSa -e pramANe purUSasiMha vAsudevanuM dazalAkha varSanuM AyuSya pUrNa thayuM hatuM. sattara lAkha varSanA AyuSyavALA sudarzana balabhadre potAnA anujabaMdhu vAsudevane virahe brAtRnehane vaza thaI mahA kaSTa jIvitane dhAraNa karyuM. sudarzana cakrane dhAraNa karanArA potAnA baMdhunuM mRtyu joIne Adra zekane vaza thaI rahelA sudarzana balabhadra prAMte kItidhara nAmanA sAdhunI pAse dIkSA grahaNa karI, ane AyuSya pUrNa karIne mokSapadane pAmyA. 232888888888888888888888888888888888888888 ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite ___ mahAkAvye caturthe parvaNi dharmanAthapuruSasiMhasudarzananizuMbhacarita vaLano nAma paMDyAH sa So Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 Do. zrI maghavA cakravatI caritra. A bharatakSetramAM mahIma`DaLa nAme nagaramAM zrI vAsupUjya svAmInA tIne viSe nati nAme rAjA hatA. e uttama rAjA anAtha jananA nAtha hatA ane cAritramAM sA dhunI jema nyAyamAM nira Mtara sAvadhAna hatA. te di eka puSpanA DITathI paNa koI janane mAratA nahetA, kevaLa navIna puSpanI jema yatnavaDe sarvanuM pAlana karatA hatA. e vivekI rAjA paganA AbhUSaNunI peThe artha tathA kAmane ane mugaTanI peThe dharmane adharAttarapaNe ( nIcAU~cApaNuM ) dhAraNa karatA hatA. anuttara sukhane ApanArA arihaMta deva, susAdhu * gurU ane dayAmayI dhanu` ma`trAkSaranI peThe te dhyAna dharatA hatA. ekadA buddhimAna ane mahAzayavALA e rAjAe rAjyane roganI jema tajI daine vizvane abhaya ApanArI dvIkSA grahaNa karI. pAMca samitivaDe vijaya prApta karI tathA traNa guptinuM rakSaNa karavAmAM tatpara thai e rAjamunie rAjyanI peThe ghaNA kALa paMta vidhi yukta dIkSAnu pratipAlana karyuM divya ratnAlakAranI jema nirdoSa mUla guNa ane uttara guNavaDe te adhikapaNe zobhavA lAgyA. cirakAla vrata pALI, prAMte kALadhama pAmIne e mahAtmA madhyama greveyakamAM aha. midra devatA thayA. ahI' jamUdrIpamAM bharatakSetrane viSe sava nagarIemAM zreSTha zrAvastI nAme nagarI hatI. asaMkhya guNurUpa ratnAvaDe mUtti mAn samudra hoya tevA samudravijaya nAme tyAM vi- jayI rAjA hatA. hamezAM AnaMdadAyakapaNAthI mitra ane amitranA hRdayathI te kadi paNa dUra thatA nahI., sa'grAmane viSe khecelA ni`la khaDagarUpa darpaNamAM pratibiMkhita thayelA te alavAna rAjAnA AtmA haMmezAM sanmukhaja rahetA hatA. maLAtkAre sarva dizAone vaza karIne pachI temane kAyama vaza rAkhavAne mATe teNe potAnA yazarUpI alaMkAra ApyA hatA. gAyanuM gAvALa rakSaNa kare tema yathAvidhi pRthvInu pAlana karI yAgya samaye dUdhanI jema kAMi paNa pIDA karyA vagara te kara letA hatA. pavitra lAvaNyathI bhadra aMgavALI ane sarva bhadranA sthAna rUpa bhadrA nAme tene dharmacAriNI strI hatI. dharmanI akhAdhAe tenI sAthe viSayasukha bhAgavatAM samudravijaya rAjAe keTalAka kALa nirgamana karyAM. anukrame grevecaka devalokamAM je narapati rAjAnA jIva hatA te tyAMnu utkRSTa AyuSya pUrUM karIne bhadrAdevInI kukSimAM avataryAM. sukhe sutelA bhadrA devIe cakravartInA janmane sUcavanArAM cauda svama mukhamAM praveza karatAM joyAM. garbha samaya pUrNa thatAM uttama lakSaNavALA, suvarNanI jevA vathI zAbhatA ane sADIkhetAlIza dhanuSanA zarIravALA putrane teNe janma ApyA. A putra pRthvImAM maghavA (iMdra ) jevA thaze evuM dhArIne samudravijaye tenu' maghavA evuM nAma pADyuM. sUryanI pachavADe caMdra jema AkAzane alaMkRta kare, tema samudravijayanI pachavADe teNe pRthvIne ala'kRta karavA mAMDI, ekdA meghamAM jyAtinI jema zastrAgAramAM tejathI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa 4 thuM 167 dedIpyamAna cakraratna utpanna thayuM. anukrame puhita vigere bIjAM sarva ratno paNa sausaunA gya sthAnamAM utpanna thayAM, ane krama pramANe temane AvIne maLyAM. pachI cakraratna cAlyuM, eTale tenI pAchaLa digvijaya karavAnI IcchAe maghavAcakrI prathama pUrvaka samudranA AbhUSaNarUpa mAgadhatIthe gayA. jANe dUta Avyo hoya tema temanA nAmathI aMkita evuM bANa joIne mAgadhapatie tyAM AvI temanI sevAno Azraya karyo. pachI mAgadhapatinI jema dakSiNamAM varadAmadevane ane pazcimamAM prabhAsapatine jItI lIdhA. tyAMthI samudranA dakSiNa taTe jaIne siMdhudevIne sAdhI. tyAMthI caitADhaya parvate AvI zaitADhayakumAradevane svAdhIna karI, tenI bheTa laI, tamizrA guphA pAse AvyA. te guphAmAM dvArapALanI peThe rahelA kRtamALa nAmanA devane vidhi pUrvaka sAdhI lIdhe. tyAMthI cakravartInI AjJAthI senApati cama ratanavaDe siMdhune utarIne tenA pazcima niSphaTamAM gaye, ane te bhAga sAdhIne pAcho AvyuM. pachI senApatie daMDa ranavaDe te gaphAnAM kamADa ughADayAM, eTale cakavartIe gaja ratnapara besIne sainya sahita temAM praveza karyo. kAkiNI ratnavaDe aMdara prakAza ApanArA maMDaLo karI gajaratnanA kuMbhasthaLa upara maNiratna rAkhI, tenI kAMtinA prasAravaDe aMdara cAlyA. guphAnI madhyamAM vaki ratna racelA setubaMdhavaDe atyaMta dutara evI umegA ane nimnagA nadI utarI, potAnI meLe jenAM kamADa ughaDI gayelAM che evA uttara dvArane mArge thaI cakravattI senA sAthe te guphAnI bahAra nIkaLyA. tyAM ApAta nAmanA ati durjaya kirAne, asurone Idra jIte tema maghavA cakravattae jItI lIdhA. pachI tyAMthI senApatie jaIne siMdhunA pUrva niSkaTane jItI lIdhuM. cakravattIe pite jaIne himAlayakumArane sA vyA ane tyAMthI RSabhakaTe jaIne cakravattI e kAkiNI ratanavaDe 'maghavA cakavarI' evuM pitAnuM nAma lakhyuM. tyAMthI pAchA pharatAM senApati pAse gaMgA nadIne pUrva niSphaTa sadhA. be ane pote gaMgAdevIne sAdhyA pachI e trIjA cakravattI maghavAe zaitADhaya parvatanI baMne zreNInA vidyAdharone lIlAmAtramAM sAdhI lIdhA. vidhi jANavAmAM catura evA cakrava nIe khaMDaprapAtA guphAnA dvAramAM rahelA nATamALa devane yathAvidhi vaza karyo; ane senApati pAse jenAM kamADa ughaDAvyAM che evI khaMDaprapAtA guphAmAM thaI maghavA cakravartI samudrajalamAMthI vahANanI jema zaitADhayamAMthI bahAra nIkaLyA. tyAM gaMgAnA mukhamAM nivAsa karI rahelA naisarpa vigere navanidhie tene sukhe vaza thaI gayA. pachI senApatinI pAse gaMgAne pazcima niSphaTa sadhAvyA. A pramANe mAvAcakrIe SakhaMDa bharatakSetrane vaza karyuM, AgaLa cAlatAM anukrame cakravattapaNanI samagra sAmagrIthI prakAzamAna thayelA maghavA cakrava, amarAvatImAM Idra Ave tema potAnI zrAvastI nAmanI nagarImAM AvyA. tyAM devatAo ane rAjAoe ekatra thaIne pUrNa saMpattivALA maghavAcakrIne vidhi pramANe cakavantapaNAne abhiSeka karyo. cakravartIpaNAmAM abhiSikta thayA pachI e mahArAjA batrIsa hajAra mugaTadhArI rAjAothI niraMtara sevAtA hatA. soLahajAra devatAothI Azrita hatA, nava nidhiothI temanA manoratha pUrNa thatA hatA, ane cosaThahajAra aMtaHpuranI strIonI nayanakamaLanI mALAothI nitya pUjAtA hatA, A zivAya bIjA paNa aneka pramAdanAM sthAno temane sulabha hatAM, tathApi te potAnA pitRparaMparAthI AvelA zrAvakadharmamAM kadi paNa pramAdI thatA nahI. temaNe suvarNa ane ratnathI devatAonA vimAna jevA vividha prakAranAM citya jinabiMba sahita karAvyAM. jema te pRthvInA ekaja pati hatA, tema tenA manamAM ahaMta deva, sAdhu Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 saga 6 The gurU ane dayAmaya dharma ekajapaNe hatA. Idriyane niyamamAM rAkhanAra e cakravartI, jema sarva rAjAe tenI pUjAne choDatA nahatA tema pite dararoja caityapUjAne choDatA nahIM. evI rIte dezaviratI zrAvakapaNe pitAnA ghaNA AyuSyane nirgamana karI maghavAcakrIe aMtakALe vidhi pramANe dIkSA grahaNa karI. pacavIza hajAra kumAra vayamAM, pacavIza hajAra maMDabIkapaNAmAM, dazahajAra digvijayamAM, traNa lAkha ne nevuM hajAra cakravartI paNAmAM ane pacAzahajAra tratArAdhanamAM-ema ekaMdara pAMca lAkha varSanuM AyuSya nirgamana karI, IdranA jevA vaibhavavALA maghavA cakravartI nirmaLa AtmAvALA paMca parameSThInuM smaraNa karatAM karatAM paMcatva pAmIne sanaskumAra devalekamAM mahaddhika devatA thayA. 9898288 88888888888888888888888888888888 ____ ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye caturthe parvaNi maghavAcakravartIcarita vano nAma I. sa. 6 | Ea88888888888888888888888888888888888888 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 7 me, zrI sanatkRmAr cakravatI citra, nAgaleAkanI nagarI bhAgAvatI, devanagarI amarAvatI ane rAkSasapurI laMkAthI paNa adhika ane kAMcananI zezabhAne dhAraNa karanArI kAMcanapurI nAme nagarI che. tyAM zatrunI strIonA azrujaLanA pravAhamAM meghAti samAna vikramayazA nAme parAkramI rAjA hatA. yuthapati gajendrane hAthaNIonI jema tenA aMtaHpuramAM pAMcase premanI pAtra ramaNIe hatI. te nagarImAM sapattinA jANe bhaMDAra hoya tevA nAgadatta nAme eka ghaNI samRddhivALeA sA vAha rahetA hatA. saubhAgyakArI, lAvaNyavALI ane atizaya rUpathI zeAbhatI, viSNune lakSmInI jema tene viSNuzrI nAme strI hatI. kALAza ane kezanI jema paraspara prema dharatA te dapatI sArasa pakSInI jema nira'tara smarakrIDAmAM rasikapaNe vihAra karatA hatA. ekadA e suMdara strI kAkatAlIya nyAyathI vikramayazA rAjAnI dRSTie paDI, tene jotAMja cAranI jema kAmadeve jenu vivekarUpI dhana harI lIdhuM che evA te rAjA vicAra karavA lAgyA ke "ahA ! A strInAM mRgalInAM jevAM maneAhara leAcana, mayUranI kalA jevA suMdara kezapAza, pAkelA khi'baphaLanA be bhAganI jevAM komaLa ane arUNa heATha, jANe kAmadevane krIDAM karavAnA be pa tA hAya tevA pIna ane unnata stana, navIna latAnI jevI sarala ane komaLa bhujA, vajranA madhyanI jevA kRza ane muSTigrAhya madhyabhAga, sevALanI jevI snigdha rAmAvaLI, AvattanA jevI nAbhi, lAvaNyarUpa saritAnA taTa jevA nitaMba, kadaLInA staMbha samAna uru ane kamaLa jevA kemaLa caraNa-ema sarva avayava suMdara che, vadhAre zuM kahevu! e strInuM sarva aMga sa`pUrNa maneAhara che. AvI suMdara strIne jarAvasthAthI vikaLa cittavALA vidhAtAe cAgyatA joyA vagara smazAnamAM iMdrasta bhanI jema koika apAtramAM sthApana karelI che; tethI enuM haraNa karIne tene mArA ata:puramAM sthApana karI vidhAtAnA anucitapaNAnA doSane huM TALI nAkhuM. A pramANe manamAM nizcaya karIne kAmadevathI vidhura thayelA vikramayazAe tenuM haraNa karyu ane potAnA yakSane malIna karyA. pachI tene aMtaHpuramAM lai jaine tenI sAthe vicitra prakAranI kAmadevanI lIlAvaDe ekatAne krIDA karavA lAgyA. te strInA viyAgathI sAvAha, jANe bhUta vaLagyuM hoya, dhaturA khAdhA hAya, apasmAranA vyAdhi thayA hoya, madirAnuM pAna karyuM... hAya, sape DaMzyA hoya, athavA sannipAta thaye hoya tevA thai gayA. e pramANe tenAtho viyega pAmelA sAtha vAhanA keTalAka kALa duHkhamAM ane tenA sayega pAmelA rAjAne keTaleAka kALa sukhamAM niga mata thayA. rAjA vikramayazAne te viSNuzrInI sAtheja nira Mtara ramatA joI, tenA aMta:puranI bIjI strIoe irSyAthI kAmaNa karyuM. te kAmaNavaDe kSaNe kSaNe kSINa thatI e sAvAhanI strI, mULanA kSayavaDe latAnI jema chevaTe vitathI mukta thaI gaI. tenA mRtyuthI rAjA paNa jIvanmutanI jevA 1 jIvatAM chatAM maraNa pAmalA jevA. . 22 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 sarga 7 me thaI, nAgadattanI peThe pralA5 ane vilApa karavA lAge. "A mArI priyA praNayathI rIsAIne cupa rahelI che' ema bolatA rAjAe te mRtyu pAmelI strIne agnimAM nAkhavAne nA pADI. paraMtu maMtrIoe vicArI, rAjAne chetarIne, te viSNuzrInA kalevarane araNyamAM nakhAvI dIdhuM. he priyA ! tuM hamaNAMja hatI, have kema mArA sAmuM jotI nathI? saMtAI javAnI kIDA karavI rahevA de. viyegAgni marmane pIDA karanAra hovAthI mazkarImAM paNa tema karavuM ucita nathI. zuM kautukathI krIDAsaritAmAM te ekalI nathI gaI? athavA krIDAgiri ke kIDeghAnamAM to nathI gaI? paNa tuM mArA vinA zIrIte krIDA karIza? A huM tArI pachavADe AvuM chuM.' A pramANe bolate belato rAjA te te pradezamAM unmattanI peThe pharavA lAgyo. ema bhamatAM bhamatAM traNa divasa sudhI rAjAe annapAna lIdhuM nahIM. te joi maMtrIoe tenA mRtyunI zaMkAthI bhaya pAmIne te strInA zarIrane araNyamAM batAvyuM. te vakhate e zarIra upara rIMchanI peThe badhA keza vizIrNa thaI gayA hatA; zazalAnI peThe vananA kaMka pakSIoe tenA lIcane kheMcI lIdhAM hatAM, mAMsanA lupI gIdha pakSIo e tenAM stanane cavita karI dIdhAM hatAM, phAuDIoe tenA AMtaraDAno sAra AkarSita karyo hato, madhapuDAnI jema tene makSikAonA samUhe AcchAdana karI dIdhuM hatuM, paDavAthI bhAMgI gayelA pakSInA iMDAnI jema tene cAre bAjue kIDIo vaLagI hatI, ane temAMthI durgadha nIkaLyA karatI hatI. AvuM viSNuzrInuM zarIra joI, rAjA vikramayazA virakta thaI A pramANe vicAra karavA lAge. ahe! A asAra saMsAramAM koI paNa sArI vastu nathI. AvA asAra strIdehamAM sArabuddhi vaDe cirakAla meha pAmelA evA mane dhikkAra che ! haLadaranA raMganI jevA AhArya guNavALI strIothI paramArthavittA puruSanuM mana ja haraNa thatuM nahIM hoya, bAkI to sarva puruSenAM mana haraNa thAya che. viSTA, mutra, maLa, mU, mAMsa, majajA ane asthithI pUrNa temaja nasothI guMthelI evI strIe carma (cAmaDI) vaDe maDhelI hovAthI mAtra bahArathI ramaNIya lAge che, paNa strInA zarIrane jo aMdara ane bahAra viparyAsa thaI jAya arthAt aMdara che te bahAra Ave ne bahAranuM aMdara jAya te te gIdha ane ziyALaneja prItivALuM thaI paDe tema che. kAmadeva je strIrUpa zastravaDe A jagane jIte che, te pachI je tuccha pIMchAnuM zastra grahaNa kare tene mUDha buddhivALa samaja. saMka95mAMthI utpanna thanArA e kAmadeve ahA ! A badhA vizvane herAna karI dIdhuM che. tethI tenuM mULa je saMkalpa tene huM tyAga karI dauM." A pramANe vicArI saMsArathI virakta thayelA moTA manavALA vikramayazA rAjAe suvratAcArya pAse jaIne dIkSA grahaNa karI. pachI potAnA deha upara ni:spRha thaI, eka be ane mAsa upavAsa vigere tapasyA karI. sUrya jema kiraNothI jalane zeSe tema teNe potAnA zarIrane zeSavI nAkhyuM. e pramANe dustapa tapa AcarI kAlage mRtyu pAmI te sanakumAra devalekamAM zreSTha AyuSyavALA devatA thayA. deva saMbaMdhI AyuSya pUrNa thatAM tyAMthI cyavI ratnapura nAmanA nagaramAM jinadharma nAme zreSThiputra thayA. e zreSikumAra bALapaNathI ja jema samudra maryAdAne pALe tema bAra prakAranA zrAvakadhamane pALato hato, ATha prakAranI pUjAvaDe tIrthakaronI ArAdhanA karatuM hatuM, eSaNIya vigere dAnathI munirAjane pratilAbha hatuM, ane asAdhAraNa vAtsalyabhAvathI sAdhamika janane dAnavaDe prasanna karato hato. A pramANe teNe keTaleka kALa nigamana karyo. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 thuM 101 A tarapha nAgadatta priyAnA virahathI duHkhI thai, Atta dhyAnavaDe mRtyu pAmI tiya-cAnimAM paribhramaNa karavA lAgyA. anukrame cirakALa saMsAramAM bhamI siMhapura nAmanA nagaramAM agnizarmA nAme brAhmaNanA putra thayA. keTaleka kALe tridaMDIpaNuM grahaNa karI ajJAna tapamAM tatpara thai pharatA pharatA ratnapura nagare AvyA. te nagaramAM haravAhana nAme anyadhI rAjA hatA, teNe te tri...DI paritrAjakane naMgaramAM AvelA sAMbhaLIne pAraNAne divase potAne tyAM AvavA nimaMtraNa karyuM. tyAM AvelA agnizamAM sanyAsIe daivayeAge rAjadvAramAM AvI caDelA pelA jinadhama nAmanA viSNukumArane joyA. tene jotAMja pUrva janmanA bairathI agnizamAM RSinAM netra rASathI rAtAM thai gayAM. tatkAla aMjali joDI pAse ubhelA harivAhana rAjA pratye te bolyA-huM rAjA ! A zreNInA pRSThabhAga upara ati uSNu dUdhapAkanuM pAtra mUkIne jo bhAjana karAvaze| tA hu. bhAjana karIza, anyathA karIza nahI." rAjAe kahyuM-"bIjA purUSanA pRSTha upara sthALa mUkIne huM tamane bhAjana karAvIza." A pramANenAM rAjAnAM vacana sAMbhaLIne te tridaMDI krAdha karIne pharIvAra khelyo-"A purUSanAja pRSTha upara ati uSNa dUdhapAkanuM pAtra mUkIne ja huM bhAjana karIza, nahI` tA akRtArtha paNe AvyA tema cAlyA jaiza." rAjA tene parama bhakta hatA, tethI te tema karavAne kabula thayA. jinazAsanathI bAhya evA purUSone viveka kayAMthI hAya! pachI rAjAnI AjJA thavAthI teNe pRSThabhAga dharyAM. tenI upara uSNa bhAjana mUkIne te tri'DI bhAjana karavA lAgyA. dAvAnaLane hAthI sahana kare tema jinadharma kumAre pAtranA tApane sahana karyAM; ane 'mArA pUrva karmInuM A phaLa che te kama A mitranA yAgathI truTI jAA' ema cirakALa ciMtavana karatA te kumAra sthira rahyo. jyAre te tri'DI jamI rahevA AvyA te vakhate tenI uSNatAthI uchaLelA rUdhira, mAMsa ane carabInA rasathI te pAtra kAdava parathI sarI paDe tema kumAranA pRSTha uparathI lapasI paDayu.. tyAMthI peAtAne ghera AvIne potAnA saMbadhavALA salAkAne khelAvI jinadhama mAM vicakSaNa evA jinadharma kumAre potAnuM sarva duSkRtya kSamALyu. pachI caityapUjA karI, muni pAse AvIne teNe yathAvidhi dIkSA grahaNa karI. pachI nagaramAMthI nIkaLI patanA zikhara upara caDIne pUrva dizAnI sAme pRSThabhAga khullA rAkhIne teNe kAyAtsa karyAM. te vakhate rUdhiramaya tenA pRSThane gIdha ane kaMka pakSIo cAMcAthI cuMthatA hatA, tathApi teNe bIjI dizAonI sAme paNa kAryAtsaga dhAraNa karyAM. e pramANe navakAramaMtranA dhyAnamAM tatpara rahI evI pIDA samyak prakAre sahana karatA jinadhama kumAra mRtyu pAmIne saudha kalpane viSe iMdra thayA. pelA triDhaDI mRtyu pAmI AbhiyAgika krama vaDe iMdranA erAvata nAme hAthI thayA, pachI AyuSya pUrNa thatAM tyAMthI cavIne te tridaDInA jIva keTalAka bhavamAM bhramaNa karI asita nAme yakSarAja thayA. A ja khUdvIpamAM kurUjAMgala dezane viSe hastinApura nAme nagara hatuM. te nagaramAM azvonI senAthI pRthvImaDalane AcchAdana karanAra ane magalavaDe zatruenA maDalane jItanAra azvasena nAme rAjA hatA. guNarUpa ratnAnA rohaNAcaLarUpa te rAjAmAM dUdhamAM purAnI jema doSanI eka kaNI paNa na hatI. 'mane A tRNu samAna gaNe che" evuM dhArIne saubhAgya meLavavAnI IcchAe lakSmI asidhArA vrata karavAne mATe tenI pAse sthira thai rahI hatI. cAcakAne AvatAM joi tene atizaya harSa thate ane potAnI ApavAnI IcchAnA anumAnathI jo te thADI yAcanA kare te tenA manamAM kheda thatA hatA. tene sahadevI nAme mahArANI hatI, te rUpathI jANe pRthvIpara kAi devI tela hoya tevI jaNAtI hatI. have pahelA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 sa cha mA devalAkamAM IMdra saMbadhI lakSmI bhAgavIne nidharma kumAranA jIva te sahadevInA uttaramAM avataryA. te vakhate sahadevIe hastI vigere cauda mahA svasa mukhamAM praveza karatAM joyAM. anukrame prasavasamaya AvatAM advitIya rUpa vaibhavavALA, jAtiva`ta suvaNa nA jevI kAMtivALA ane sarva lakSaNe paripUrNa eka kumArane teNe janma ApyA. azvasena rAjAe jagane AnaMda ApanArA moTA utsavathI tenuM sanakumAra evu nAma pADayuM. suvarNa nA cheda jevA gaura aMgavALA e bALaka khAla caMdranI jema leAkeAnAM netrane prasanna karatA anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. eka rAjAnA utsaMgamAMthI bIjA rAjAnA utsa`gamAM-ema sa'carA te kumAra eka kamaLathI bIjA kamaLa upara pharatAM haDasanI jevA zezabhatA hatA. te bALaka chatAM paNu apratima rUpavaDe jotAMja strIenAM netrane ane manane harI letA hatA. sarvAMgayukta zabdazAstra ane bIjAM sarva jJAnanuM mAtra gurUnA mukhamAMthI nIkaLatAMja eka gaMDUSanI lIlAe teNe pAna karI lIdhuM. rAjyalakSmInA bhuvananA staMbharUpa evAM zastrazAstra ane arthazAstro jANe khIjA bhujastaMbha hoya tema teNe grahaNa karI lIdhAM. nirmaLa kalAnidhi ( caMdra )nI peThe anukrame vadhatA evA teNe eka lIlAmAtramAM bIjI sarva kaLAo paNa grahaNu karI lIdhI. pachI martya leAkamAMthI jema svane prApta kare, tema te sADIekatALIza dhanuSya UMcI kAyAvALA thai zizuvayamAMthI yauvanavayane prApta thayA. te sanatkumArane kAliMdIpuranA putra mahe siMha nAme eka parAkrame vikhyAta mitra hatA. eka vakhate vasa MtaRtu prApta thatAM sanakumAra te mahendrasiMhanI sAthe makaraMda nAmanA udyAnamAM kautukathI krIDA karavA gayA. naMdanavanamAM devakumAranI jema te udyAnamAM sanatkumAre mitranI sAthe vicitra prakAranI krIDAothI krIDA karI. te vakhate azvasena rAjAne bheTa tarIke pAMca dhArAmAM catura ane sa` lakSaNe lakSita evA aneka azrvo AvelA hatA. temAMthI jalatara`ganI jevA capala jaladhikallAla nAme eka azva temaNe sanakumArane arpaNa karyAM. te azvane jotAMja kumAra bIjI krIDA tajI daIne tenA para ArUDha thayA. kAraNa ke rAjaputrAne saM kautuka karatAM hAthI gheADA saMbadhI adhika kautuka hoya che. eka hAthamAM cAbuka ane bIjAhAthamAM lagAma laI ne palANurUpa AsananA sparza karyA vagara e uvaDe prerIne teNe azvane calAvyeA. tatkALa caraNuvaDe pRthvIne sparza paNa karyA sivAya AkAzamAM ja cAlatA te azva jANe sUryanA gheADAne jovA icchatA hoya tema vegathI doDayA. jema jema kumAra tene lagAmathI kheMcavA lAgyA tema tema viparita zikSAvALA te azva adhika adhika doDavA lAgyA. AsapAsa bIjA ghoDesvAra rAjaputrA azva doDAvatA sAthe cAlatA hatA. teonA madhyamAMthI jANe azvarUpe rAkSasa hoya tema te azva AgaLa paDayA. sarva rAjAonA jotAM jotAMmAM nakSatromAMthI caMdranI jema sanatkumAra sahita azva adRzya thai gayA. vahANane na dInuM pUra kheMcI jAya tema pAtAnA kumArane azve AkarSaNa karelA jANI, azvasena rAjA mATI azvasenA laine tene pAchA lAvavA mATe pachavADe cAlyA. " A azva cAlyA jAya, A tenAM pagalAM che, A tenA phINa ane lALa paDelI che.'" e pramANe sAthenA loko kahetA hatA, tevAmAM brahmAMDane pUranArI dhamaNurUpa jANe akALe thayelI kALarAtri hoya tevI dRSTine adha karanArI meATI pracaMDa vAvalI [ pavananI zreNI ] caDI AvI. vAdaLAdi vaDe gRhanI jema uDatI rajavaDe dizAe DhaMkAi gai. sainya sarva sta`bhita thai gayuM. eka pagaluM paNa bharI zakavAne koI samartha thayuM nahIM, rajarUpa taraMganI zreNIvaDe kumAranA azvanAM 1. kogaLA. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' parva 4 thuM pagalAM ane phINa vigere sarva ciheo bhaMga thaI gayAM. nIce, UMce, samAna bhUmie ane pharatuM vRkSAdi kAMI dekhAvA na lAgyuM. jANe sarva jana pAtALamAM peThA hoya tema thaI gayuM. sarva sainike, samudranA jaLamAM jeonAM vahANa bhamavA mAMDaDyAM hoya tevA vahANavaTIonI jema eno upAya karavAmAM mUDha thaI Akula vyAkula thaI gayA. A dekhAva joI kumAranA mitra mahendrasiMhe namaskAra karI azvasena rAjAne vijJapti karI ke "he deva ! A devanI durghaTa ghaTanA jue, kayAM kumAra ! kyAM A dvaradezI azva! kayAM zIla jANyA vagaranA te azva upara tenuM caDavuM ! kyAM te duSTa azvathI kumAranuM haraNa ! ane kyAM rajathI daSTimArgane AcchAdana karanArI A vAvalya ! tathApi eka sAmaMtarAjAnI paDe tevA daivane jItI Apa svAmInI jevA te mArA mitrane huM zudhI lAvIza. he prabhu! parvatanI guphAomAM ane tenA UMcA zikharamAM, ghATI vRkSaghaTAthI durgama evI aTavIemAM, pAtALanI jevA nadInA kAMThAnA ketaramAM, nirjaLa pradezamAM ane bIjA dezamAM a5 parivAra sAthe vA koIvAra ekAkIpaNe kumAranI zodha karavI mane sahela paDaze. Apa mahArAjA jyAM tyAM sainya laI zedhavA jaze te nAnI zerImAM gajedranA pravezanI peThe ghaNu muzkela paDaze." A pramANe vAraMvAra kahI caraNamAM paDI maheMdrasiMhe azvasena rAjAne pAchA vALyA; eTale te du:khIpaNe potAne nagaramAM AvyA. pachI sArasAra parimita parivAra laI gajedranI peThe duvaMra evo mahedrasiMha tatkALa moTI aTavImAM peTho. te aTavImAM geMDAoe zIgaDAthI ukheDelA pASANa vaDe sarva mArga viSama thaI gayo hato. ghAmathI pIDAtA Dukakaroe praveza karIne nAnA taLAvane kAdavamaya karI nAkhelA hatA. prauDha rI chonA nAdathI guphAomAM paDachaMdA paDatA hatA. guphAmAM beThelA kezarIonA nAdathI bhayaMkara dekhAva thaI rahyo hate. UMcI phALa bharatA citrAone samUhathI maganAM ToLAM A phala vyAkula thai jatAM hatAM. pazuone gaLI jaIne ajagaro vRthyane vIMTAI rahyA hatA. camUra mRgonAM ToLAM mArgamAM vRkSonI chAMyAmAM beThAM hatAM. siMhaNa sAthe jaLapAna karatA siMhoe mArganA saritAone rUMdhI hatI ane unmatta hAthIoe mArganAM vRkSonI bhAMgelI zAkhA vaDe te aTavI durgama thaI gaI hatI. AvI aTavImAM sanaskumArane zodha karavA teNe praveza karyo. kAMTAvALA vRkSothI, zIkArI prANIothI ane khADAothI vikaTa evI te mahATavImAM aTana karatAM tenI sAthenuM sarva sainya chuTuM gayuM. anukrame kheda pAmI gayelA sAthe maMtrI ane mitrAdike choDI dIdhele mahedrasiMha saMga rahita muninI jema ekaleja pharavA lAgyA. meTA meTA latAgRhomAM ane parvatanI guphAmAM te palIpatinI jema dhanuSya laI ekale bhamato hate. vananA hAthIonA nAdamAM ane siMhonA dhvanimAM vIra sanakumAranA nAdanI zaMkAthI te doDavA lAgyA ane jyAre tyAM potAnA mitrane je nahIM, tyAre te vaLI pAcho uchaLatA jharaNunA dhvani upara zaMkA karIne tyAM utAvaLa deDI gaye. premanI gati evI ja che. nadI, hAthI ane siMhane teNe kahyuM ke "mArA baMdhunI je dhvani ahIM thAya che, tethI te tamArI pAse hoya tema lAge che, kAraNa ke eka aMzanA darzanathI sarva labhya thAya che." A pramANe sarva jagyAe pitAnA mitrane jyAre je nahIM tyAre pachI vRkSa upara caDI bhUlA paDelA vaTemArganI piTha teNe vAraMvAra dizAo jovA mAMDI. te vakhate vasaMta Rtu hovAthI azekamAM zeka dharato, bakulamAM AkuLavyAkula thato, Amra vRkSane nahIM sahana karate, mallikAmAM durbala 1 na ghaTe tevu ghaTAvavAnI-banAvavAnI zakita, 2 azvanI gati vigere. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 saga 7 me thata, karNikArane tiraskAra karate, gulAbamAM lAlacoLa thato, siMkravArathI dUra rahe, caMbelIthI kaMpAyamAna tha, durjananI jema malayAnilathI vimukha rahe, kakilAnA paMcama svaranA uracAramAM kAna pheDe che ema mAnatA ane caMdranAM kiraNothI paNa tApane zAMta nahIM karate maheMdrasiMha, daridrIne putranI jema ekAkIpaNe mahA duHkhamAM vasaMtasamayane nirgamana karato hato. jANe agninA TAravA pAtharelA hoya tema caraNakamaLane bALatI evI sUryakiraNothI tapelI raja vaDe page zuM jAtA, taratamAMja bujhAI gayelA dAvAnaLanI bhamavaDe durasaMcara evA mArgamAM jANe anistaMbhane racato hoya tema caraNanA tApane nahIM jANatA, agijanI javAlA hoya tevA uSNa vAyuthI zarIrane lAgatA tApane girimAM pharanArA hAthInI jema nahIM gaNakAratA ane regI. jema kavAtha pIe tema saritAnA kAdavavALA ane uSNa pANInuM pAna karatA te mahedrasiMhe ekAkIpaNe bhamI bhamIne grISma hatune nirgamana karI, jenA mukhamAM vit che evA rAkSasanI jema vizvane vikSebha karanArA meghathI hRdayamAM kSobha nahIM pAmatA, tIkSya bANanI jema akhaMDa dhArA vaDe vIMdhAI jatA paNa sannabdabaddha thayelA subhaTanI jema jarA paNa nahIM muMjhAtA, sthAne sthAne vegathI vRkSane umUlana karanArI vananI dustara nadIone rAjahaMsanI peThe anAyAse utarI jatA ane varAhanI jema kAdavavALA mArgane lIlAmAtramAM ullaMghana karatA e mahendrasiMhe mitranI zodhamAM varSARtu paNa ullaMghana karI. tyAra pachI mastaka para citrAnakSatrano ghera tApa ane pagamAM tapelI retIne sahana karavAthI agninA sarAvasaMpuTanI aMdara jANe vasela hoya tevo anubhava karatA, svaccha jalamAM, kamalemAM ane haMsAdika pakSIomAM avizrAMta hadaye "re mitra ! tuM kayAM che?' evI rIte pokAratA, digaMdhI saptavarNanI vAsathI krodha pAmI deDatA hAthIonI vacamAM vanAMtare AvelA hAthInI jema cAlatA ane mitranI peThe kamalanA sudhI pavane prerelA te maheMdrasiMhe zaradaRtunA meghanI jema bhamI bhamIne zaradaRtane ullaMdhana karI. tyAra pachI jANe himAlayana baMdhu hoya tevA uttara dizAnA pavanavaDe sarovara ane nadIonA himarUpa thayelA jaLamAM, dAvAnaLathI paNa adAhya chatAM jalamAM dahana thatI evI padma, kalhAra, kairava ane utpalanI paMktiomAM ane zItathI pIDita hovAthI dAvAnalanI paNa IcchA karatA kirAta lokomAM daDha nizcayathI pharatAM evA teNe hemaMtaRtu paNa nirgamana karI. tyAra pachI vRkSenA zIrNa thaI paDI gayelA jAnu sudhI jIrNa patromAM gupta rIte rahelA sarpa ane vIMchIonI upara niHzaMkatAthI caraNanyAsa karatA ane karNanA marmane vIMdhatA hoya tevA duHzrava marmara zabda vaDe jAgrata thaI UMcA kAna karI rahelA kesarIsiMhanA nAdathI paNa nahIM kaMpatA evA teNe navIna pallavanA svAdamAtrathI udarane bharatA satA zizira Rtune mitranI pIDA vaDe ati ThaMDA thaI jaIne nirgamana karI. evI rIte sanaskumAranI zodhane mATe aTavImAM pharatAM mahendrasiMhane eka varSa cAlyuM gayuM. eka vakhate te aTavImAM keTaleka dUra jaIne nimittionI jema UMcuM mukha karI dizAone jete hatuM tevAmAM jalakukaDI, krauMca, haMsa ane sArasapakSIone harSakeLAhala tenA sAMbhaLavAmAM Ave ane kamaLanI khuzabene vahana karatA pavanathI tene AzvAsana maLyuM; tethI te anumAna vaDe "ahIM najIkamAM kaI saravara che " e tene nizcaya thayo. tatkAla AnaMdanAM azru AvavAthI mitrane samAgama thaze, e nizcaya karI rAjahiMsanI peThe te sarovaranI sanmukha cAlyA. AgaLa jatAM gAMdhAra rAgamAM gavAtuM gAyana, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 175 madhura veNune nAda ane manahara vINAno vani tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM. eTale harSa sahita AgaLa cAlatAM vicitra veSadhArI ramaNIonI vacamAM rahelA ane priya che darzana jenuM evA pitAnA mitra sanaskumArane teNe dIThe. tatkAla tenA manamAM vicAre che ke zuM A mAro priya mitra sanakumAra che vA zuM koI mAyA che ! ke zuM IdrajALa che athavA zuM mArA hRdayamAMthI bahAra nIkaLIne te ahIM pragaTa thaye che ! " A vicAra karatA hatA, tevAmAM kaI vaitALikanA mukhamAMthI A pramANe karNamAM amRta jevAM vAkya tenA sAMbhaLavAmAM AvyAM-"kuruvaMza rUpI sarovaramAM haMsa samAna, azvase na rUpI samudramAM caMdra samAna ane saubhAgyanA kAmadeva samAna he sanakumAra ! tame jaya pAme. vaLI vidyAdharanI kanyAonI bhujalatAne AliMgana karavA nuM vRkSa ane vaitADhaya girinI baMne zreNInI jayalakSmIvaDe ADhaya evA he kumAra ! tame jaya pAme." A pramANe sAbhaLatAMja grISmathI tapele hAthI jema jalAzaya samIpe Ave tema te sanakumAranI pAse gaye. azrudhArAnI sAthe caraNakamaLamAM paDatA mahedrasiMhane ubho karIne sanaskumAre AliMgana karyuM. atarkita thayela parasparanA samAgamathI vismaya pAmelA bane mitra varSAkALanA meghanI jema harSAzrune varSAvavA lAgyA. vidyAdhanA kumAroe AzcaryathI joyelA baMne mitro rome rame harSita thaI moTAM mUlyavALAM Asana upara beThA. daSTi ane mana bIje nahIM rAkhatAM te baMne paraspara gInI jema rUpastha dhyAnanI mudrAmAM parAyaNa thayA. sanaskumAranA gathI maheMdrasiMhane zrama divya auSadhathI roganI jema utarI gayo. pachI sanakumAra potAnA netranA harSAzru luMchI amRta jevI vANIvaDe mahedrasiMha pratye be-"priya mitra ! ahIM zI rIte AvyA ? ekAkI kema che ? huM ahIM chuM te tame zI rIte jANuM ? ATalo vakhata kayAM nirgamana karyo ? mArA vize thatAM pUjya pitAe zI rIte prANa dhAraNa karyA ? ane mAtApitAe AvA durgama pradezamAM tamane ekalA kema mokalyA ? A pramANe kumAre pUchayuM, eTale mahedrasiMhe gadagada vANIe pitAnuM pUrva vRttAMta yathArtha rIte kahI ApyuM. pachI sanaskumAre catura evI vidyAdharonI ramaNIo pAse tene snAna ane bhejanAdi karAvyuM. pachI vismayathI prakulita lezanavALo mahedrasiMha vinayathI aMjali joDI belya-" priya mitra ! te turaga pachI tamane keTalI bhUmi sudhI laI gaye ? ane tyArathI thayelA mArA viyogamAM tamane zuM prApta thayuM ? temaja A samRddhi tamane kyAMthI prApta thaI ? te ja mArAthI gopavavA ke gya na hoya te prasanna thaIne kahevAne cagya che." AvAM tenAM vacana sAMbhaLI sanakumAre cittamAM vicAra karyo ke "A Atma samAna mitrathI gopavI rAkhavA yogya kAMI paNa nathI. paraMtu je kaI bIje paNa pitAnuM vRttAMta kahe to tethI paNa rAhAtmAo lajajA pAme che, to huM mAruM vRttAMta svamukhe zI rIte kahe ! mATe bIjA pAse kahevarAvuM." AvI rIte nizcaya karI te azvasenanA kumAre pitAnA vAma paDakhe rahelI priyAne evI AjJA karI ke "vidyAthI mAre vRttAMta jANanArI he priyA bakulamati ! A mArA mitra maheMdrasiMhane mArI kathA kahI saMbhaLAvo, kemake atyAre mArAM netrakamaLamAM nidrA Ave che. A pramANe kahI sanaskumAra suvAnI IcchA dekhADIne gharamAM gayo. have bakulamati vidyAdharI maheMdrasiMhane kahe che-"he rAjA! tame saunA jotajotAmAM te ave tamArA mitranuM haraNa karyA pachI vegavaDe doDatA teNe yamarAjanA rahasyakrIDAsthAna jevI eka moTI ane bhayaMkara aTavImAM praveza karyo. bIje divase paNa paMcama Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 saga 7 me dhArAthI te azva cAlavA lAgyuM. paraMtu pachI madhyAhnakAla thayo tyAre kSudhA ane pipAsAthI pIDita thaIne jillA kADhate te ubhe rahyo; eTale dhAsathI jene kaMTha pUrAI gaye che ane jenA caraNa akaDAI gayA che evA te azva uparathI, paDatI dIvAla parathI utarI paDe tema tamArA mitra utarI paDayA. pachI azvanA udara uparathI baMdhana ane lAMbe paTTo choDIne tenA palANa ane lagAma utArI lIdhA. te vakhate te azva gati pUrNa thavAthI pRthvI upara paDI gayA ane jANe paDavAnA bhayathI hoya tema tatkALa tene prANa nIkaLI gayA. pachI Aryaputra jalapAna karavAnI IcchAthI Ama tema jaLa zodhavAne mATe te bhUmimAM pharavA lAgyA. 5 merU bhUminA jema kayAMya paNa jaLa tenA jovAmAM AvyuM nahIM'. aMganI sukumAratAthI, atyaMta krUra AvavAnA zramathI ane aTavInA dAvAnaLanA dAhathI tamArA mitra ghaNA AkuLavyAkula thaI gayA. tethI najIka rahelA saptaparNa vRkSanI nIce jaIne beThA, tevA ja netra mIMcIne pRthvI para paDayA. te vakhate puNyage te vananA adhiSThAyaka yakSe AvIne amRtanI jevA zItaLa jaLavaDe tenA sarva aMga upara siMcana karyuM. tenAthI saMjJA prApta karIne beThA thayA pachI te devatAnA ApelA jaLanuM temaNe pAna karyuM. pachI tamArA mitre dhImethI tene pUchayuM-tamo koNa che ? ane A jaLa kayAMthI lAvyA che ?" yakSe kahyuM- huM ahIM vasanAre yakSa chuM ane A jaLa tamAre mATe mAnasa sarovaramAMthI lAvyo chuM.' pharI Aryaputra bolyA- A mArA aMgamAM eTale badhe saMtApa thAya che ke je mAnasarovaramAM nAhyA vagara zAMta thaze nahIM. te vakhate tamArI IcchA huM pUrI karIza" ema kahIne te yakSarAja tamArA mitrane kadalI vRkSanA saMpuTamAM besArI mAnasarovare laI gaye. tyAM mahAvata jema hAthIne snAna karAve tema zItaLa ane nirmala jalavaDe teNe Aryaputrane snAna karAvyuM. eTale nipuNa pagacaMpI karanAra purUSanI jema sarva aMge sukhasparzavALA e jalathI temano zrama dUra thaI gayA. te vakhate tamArA mitranA pUrva janmane zatru asitAkSa nAme yakSa tamArA mitrane haNavAne mATe navIna yamarAja Ave tema tyAM Avyo "are ! ubho rahe, bhupe siMha jema hAthIne jue tema meM tane ghaNe kALe je che, to have tuM keTaleka dUra jaIza ?" A pramANe kahI tiraskArapUrvaka teNe eka lAkaDI ke tema eka vRkSa uche. DiIne tamArA mitranI upara kayuM. vRkSane AvatuM je tamArA mitre hAthI jema dhamaNane uchALe tema hAthanA prahAra vaDe tene dUra pheMkI dIdhuM. pachI kedha pAmelA te yakSe jANe akAle kalpAMta kAla thato hoya tema ja uDADIne sarva jagane aMdhakAramaya karI dIdhuM ane dhUmADAnA jevA dhUmravaNa temaja bhayaMkara AkRtine dhAraNa karanArA hovAthI jANe aMdhakAranA sahodara hoya tevA keTalAeka pizAca vikuvyuM. jANe jaMgama citAgni hoya tema javALAothI vikarALa mukhavALA, paDatA vajanA dhvani je aTTahAsa karatA, piMDAkAra kezavALA, dAvAnala sahita parvata hoya tevAM pILAM netravALA, jenA kaTaramAM sarpa rahyA hoya tevA jANe vRkSe hoya tema lAMbI jihavAone gharanA rA, ane tINa vAMkI tathA meTI dADhethI jANe mukhamAM kAtIne dhAraNa karI hoya tevA te pizAca, makSikAo jema madha upara deDe tema Aryaputra upara deDaDyA. naTanI jema zarIrathI aneka prakAranI AkRtie batAvI teo temanI AgaLa AvI pharavA lAgyA. tathApi tamArA mitra teone Ine jarA paNa bhaya pAmyA nahIM. e balavAna Aryaputra jyAre evA pizAcothI bhaya pA myA nahIM, tyAre te yakSe akAle kAlapAsa jevA nAga pAsethI temane bAMdhI lIdhA. paNa tatkALa unmatta hAthI jema potAnA hasta (suMDha) thI valIone toDe tema Aryaputre te sarva nAgapa sa toDI nAkhyAM. pachI vila kho thayelo yakSa, siMha jema puchavaDe parvatanA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 177 zikhara para prahAra kare tema potAnA hAtha vaDe prahAra karI karIne Aryaputrane mAravA lAge. te vakhate kaeNdha pAmele mahAvata jema hAthIne leDhAne gaLe mAre tema Aryaputre vajI jevI muSTivaDe tenI upara prahAra karyo. pachI parvata upara vidyutavaDe meghanI jema yakSe leDhAnA moTA muddegarathI Aryaputra para prahAra karyo. eTale temaNe caMdana vRkSane umUlIne tene vaDe yakSapara prahAra karyo, jethI sukAI gayelA vRkSanI jema te yakSa pRthvI para paDI gaye. - DIvAre beThA thaI yakSe krodhathI eka zilAnI mAphaka parvatane upADIne AryaputranI upara nAkhe. te girinA prahArathI tamArA mitra kSaNavAra sAyaMkAle drahanuM jaLa jema nizcala rahe tema netrakamaLane vIMcI nizretana thaI gayA. thoDIvAra pachI saMjJA meLavI meghane jema mahAvAyu vikherI nAkhe tema te parvatane dUra karI nAkhIne Aryaputra pitAnA bAhathI yuddha karavA pravaryA. pachI daMDa vaDe yamarAjanI jema tamArA mitre bhujAdaMDathI tenI upara prahAra karIne tenA kaNa kaNa jevA kaTakA karI nAkhyA, tathApi amarapaNAne lIdhe te yakSa mRtyu pAmyo nahIM. paraMtu maravAne IcchatA DukkaranI jema mahA AkarI cIsa pADIne te asitAkSa yakSa tyAMthI vAyuvege nAsI gaye. te vakhate raNakautukane jenArI devI ane vidyAdharanI strIoe SaT RtuonI lakSamInI jevI tamArA mitra upara puSpavRSTi karI. pachI vIra hadayavALA te Aryaputra divasanA aparAnDa kAle tyAMthI cAlI unmatta ha. stInI jema bAhya bhUmimAM AvyA. tyAM kAmadevane jIvADavAnA auSadha jevA tamArA mitrane A khecarakanyAo je naMdana vanamAMthI tyAM AvelI hatI temaNe dIThA. teo tamArA mitrane joIne mane hara hAvabhAva karatI svayaMvara mALAnI jevI madAlasa daSTio temanA para nAkhavA lAgI; tethI vaktAomAM mukhya evA Aryaputra temane bhAva pragaTa karavAnI IcchAthI temanI pAse jaIne amRta jevI madhura vANI vaDe bolyA- "tame kyA mahAtmAnI kulabhUSaNa putrIo che ? ane zA hetuvaDe tame A araNyane alaMkRta kareluM che ?" temaNe kahyuM- he mahAbhAga ! vidyAdharonA rAjA zrImAn bhAnaveganI ame ATha kanyAe chIe ane ahIMthI najIka amArA pitAnI uttama nagarI che, mATe kamalinImAM rAjahaMsanI jema tame vizrAMti levAne mATe tene alaMkRta kare." AvAM temanAM namra vacanathI tamArA mitra te nagarImAM AvyA. te vakhate jANe saMdhyAvidhi karavA jatA hoya tema sUrya pazcima sa. madramAM magna thaI gaye. te ATha kanyAone mATe vara zodhavAnI ciMtArUpa zalyathI pIDAtA temanA pitAne vizalya karavAnI auSadhirUpa tamArA mitrane te kanyAoe aMtaHpuranA purUSanI sAthe temanA pitAnI samIpe mokalyA. temane joI bhAnuga vidyAdhare ubhA thaI Adara ApIne kahyuM-"bahu sAruM thayuM ane Aje amArUM gRha pavitra thayuM, ke jethI tamArA jevA puNyarAzi purUSa amArA bhAgyavaDe ahIM svayameva padhAryA. tame AkRtithI ja koI moTA vaMzamAM utpanna thayelA vIra purUSa che tema jaNAo che. kemake kSIra sAgaramAMthI ja caMdrane janma hovo joIe evuM tenI mUrtithIja anumAna karAya che. A kanyAene tame yogya vara che, tethI huM prArthanA karuM chuM ke A mArI ATha kanyAonuM tame pANigrahaNa kare. kAraNake suvarNamAMja rAjaDAya che." A pramANenI bhAnaveganI prArthanAthI Aryaputra ATha dizAonI lamInI jevI te ATha kanyAone vidhipUrvaka paraNyA. pachI teonI sAthe ratigRhamAM jaIne kaMkaNubaMdha sahita ratnapataMgapara nidrAsukha anubhavavA lAgyA. tevAmAM temane nidrAthI parAjita thayelA 23 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 saga 7 me joI asitAkSa yakSe AvI tyAMthI kSaNavAramAM upADIne bIjA sthAne pheMkI dIdhA. baLavAnethI paNa chaLa ghaNuM baLavAna che. jAgrata thayA pachI kaMkaNa sahita potAnA zarIrane araNyamAM ekAkI bhUmipara paDeluM joyuM eTale "A zuM thayuM !" ema tamArA mitra Azcarya pAmIne vicAravA lAgyA. pachI ekAkIpaNe aTavImAM pUrvavat aTana karatAM sAta mAlane ane AkAza sudhI UMco eka prAsAda temanA jevAmAM AvyuM. "zuM A koI mAyAvIne mAyAvilAsa haze?" ema vicAra karatAM Aryaputra te prasAdanI najIka AvyA. tyAM TITeDInI jema karUNa svare vanane paNa rUdana karAvatuM keI strInuM rUdana temanA sAMbhaLavAmAM * te sAMbhaLIne dayA vIra A patra nakSatranA vimAnanI bhrAMti ApatI e prAsAdanI sAtamI bhUmikA sudhI caDayA. tyAM "he kuruvaMzI sanakumAra! janmAMtaramAM paNa tame ja mArA bhartA thaje." A pramANe vAraMvAra kahetI ane netramAM azru lAvI nIcuM mukha karI rahelI eka lAvaNyavatI kanyA tamArA mitrane jovAmAM AvI. pitAnuM nAma sAMbhaLI "mArI sAthe saMbaMdha dharAvanAra A koNa haze?" ema zaMkA karatA te Aryaputra pratyakSa ISTadevatA hoya tema te strInI AgaLa AvIne bolyA- he bha! tuM keNa che? te sanakumAra koNa che? tuM ahI kema AvI che? ane tAre zuM du:kha AvI paDayuM che ke jethI tuM tenuM smaraNa karatI rUdana kare che?" AvAM temanAM vacanathI te bAlikA takALa harSa pAmI ane jANe amRta varSAvatI hoya tevI madhura vANIe bolI-basAketapura nagaranA adhipati surArAjA ane devI caMdrayazAnI sunaMdA nAme huM putrI chuM; ane kuruvaMza rUpI AkAzamAM sUrya samAna temaja rUpathI kAmadevane tiraskAra karanAra sanakumAra nAme azvasena rAjAnA putra che. e mahAbhuja mane rathamAtravaDeja mArA bhartAra thayA che ane mArA mAtApitAe paNa jala mUkIne mane temane ja ApI che. mAro vivAha thayA pachI koI eka vidyAdhara paradravyanuM ce2 haraNa kare tema mane mArA sthAnamAMthI upADIne ahIM laI Avyo che, ahIM AvI, A prAsAda viphavI, mane ahIM mUkIne te vidyAdhara koI ThekANe cAlyo gayo che. have AgaLa zuM thaze te huM jANatI nathI." Aryaputre kahyuM -"are bhIrUlecanA ! have tuM bIDIza nahIM; jenuM tuM maraNa kare che teja huM kuruvaMzI sanaskumAra chuM." te bolI-"he deva ! tame cirakALe mArA daSTimArge AvyA che. deve mane Aje susvamanI jema tamAruM darzana karAvyuM che." A pramANe te baMne vArtAlApa karatA hatA tevAmAM kodhathI rAtA netravALe vAvega nAme vidyAdhara vAnI jevA vegathI tyAM AvI pahoMcyA. tatkALa te vidyAdhare Aryaputrane upADI uchaLatA becaranA bhramane Ape tevI rIte AkAzamAM uchALyA. te vakhate "hA nAtha ! deve mane mArI nAkhI" ema belatI te bALA saDI gayelA pAMdaDA peThe pRthvI para paDI gaI; tevAmAM to tatkALa Aryaputre kedha karI vAjevA parAkramathI mastakanI upara muSTi mAre tema muSTiprahAravaDe te durAzaya vajegane mArI nAkhe; ane caMdranI jema netrarUpa kumudane AnaMda ApatA Aryaputra kiMcit paNa aMgabhaMga vagara te bAlAnI pAse AvyA. pachI tene AzvAsana ApI e buddhimAna vIre tarataja tenI sAthe pANigrahaNa karyuM; te vakhate nimittIAee "A strIratna thaze evI sUcanA karI. tevAmAM vAveganI laMbAvaLI nAme eka sahodara bena pitAnA bhAInA vadhathI kepa karIne tyAM AvI, paNa je tArA bhAIne vadha karaze te tAro bhartA thaze evuM jJAnIonuM vacana smaraNa karIne te kSaNavAramAM zAMta thaI gaI. "pitAne lebha kyA kAryathI na vadhe? badhAthI vadhI paDe." pachI jANe bIjI jayalakSmI hoya tema svayaMvaramAM parAyaNa evI te Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 179 kumArIkA Aryaputrane pati karavAnI IcchAe tyAM ubhI rahI. tethI AnaMda pAmIne sunaMdAe Aryaputrane kahyuM, eTale tamArA mitra e rAgI bALAne gAMdharva vivAhathI tyAM tarataja paraNyA. te vakhateja tyAM koI be vidyAdharee AvI azvasenana kumArane bakhtara sahita mahAratha ApIne kahyuM ke "sapane garUDa mAre tema tame vajAvegane mArI nAkhe, te khabara sAMbhaLIne tene pitA azanivega ke je digajanA jevA parAkramavALo ane sarva vidyAdharone rAjA che te vidyAdharanA raunyathI dizAone AcchAdana karato, koi rUpI kSAra jalano sAgara thaIne tamArI sAthe yuddha karavAne mATe Ave che. tethI amArA pitA caMdraga ane bhAnuvege prerelA ame baMne tamArA zvasura pakSanA saMbaMdhI hovAthI tamane sahAya karavAne ahIM AvyA chIe. amArA pitAe A Idraratha je ratha ane kavaca mekalAvyAM che, te laIne zatrunA sau ne vijaya kare. amArA pitA caMdravega ane bhAnavega paNa pavana sarakhA vegavALA vAhanomAM besI senA sahita hamaNAMja sahAya karavA Avaze tema jANajo; ane amane baMnene temanI bIjI mUrtio ja chIe ema samajaje. Ama vAta kare che tevAmAM te jANe pUrva ane pazcimanA be samudra hoya tema caMdraga ane bhAnavega moTI senA laIne tyAM AvI pahoMcyA. te vakhate AkAza mArge AvatA azaniveganA raunyane puSkarAvarta meghanI je meTa ke lAhala thaI rahyA. te samaye vadhyAvaLIe Arya putrane prakRti nAme vidyA ApI. kAraNake strIo bhartArane vaza hoya che. Aryaputra paNa taiyAra thaI te ratha upara besIne paNa karavAne utkaMThita thaI ubhA rahyA. kemake kSatriyone raNasaMgrAma priya hoya che. zatruonA cazarUpa caMdrane rAhurUpa evA caMdraga ane bhAnuga vigere vidyAdharo potapatAnA sainyathI AryaputranI pharatA pharI vaLyA. eTalAmAM to 'pakaDe, pakaDe, mAre, mAre ema bolatA bolatA azaniveganA sainike ati vegathI tyAM AvI pahoMcyA ta dInatA rahita baMnenA sainike yuddha karavA lAgyA ane kukaDAnI jema krodhathI uchaLI uche. LIne prahAra karavA lAgyA. te vakhate temanA siMhanAdo zivAya bIjuM kAMIpaNuM sAMbhaLavAmAM AvatuM nahotuM ane pradIpta A yuddha zivAya bIjuM kAMI jovAmAM paNa AvatuM nahotuM yuddhakaLAne jANanArA te vIre hastInI jema sAmA AvI, pAchA khasI, vAraMvAra prahAra karatA hatA ane prahArone jhIlatA hatA. e pramANe cirakALa yuddha karIne jyAre baMnenA sainike bhagna thaI gayA, tyAre azanivega pavanavegI rathamAM besIne sAme Avyo. "are ! yamadvArane navIna atithI ane mArA putra vivegano zatru kayAM che ?" A pramANe AkSepa karIne belatAM teNe dhanuSya upara paNa caDAvI. teja vakhate "yamarAjanA dvArane nava atithi ane tArA putra vAvegane zatru huM A rahyo. A pramANe kahIne Aryaputre paNa dhanuSyane paNuca sahita karyuM prathama moTA parAkramavALA te baMne vIrenuM sUryanA kiraNone AcchAdana karanArUM bANayuddha cAlyuM. pachI te Aryaputra ane vidyAdharapatie parasparane mAravAmAM tatpara thaI gadA vigere aothI yuddha karyuM, paNa paraspara parAjaya pAmyA nahIM. pachI teo sarpa ne gAraDa, Agneya ane vArUNa vigere eka bIjAne bAdha karanArAM divya astrovaDe paraspara yuddha karavA lAgyA. dhanuSyanuM AsphAlana karI bANane choDatA vidyAdharapatinA dhanuSyanI jIvA ( paNacha ) ne jIvanI jema Aryaputre eka bANathI chedI nAkhI, pachI maMDalAne AkaSane deDatA evA azaniveganI ardha (eka) bhujAne azvasenanA putra ardha yazanI jema chedI nAkhI. te chatAM paNa jeno eka dAMta bhaMga thaye hoya tevA hAthInI jema ane eka dADhe bhagna thayelA siMhanI jema eka bhujadaMDa jeno chedA che e te krodhathI Arya Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 sarga 7 me putra upara de . tethI dAMtavaDe adharane DezIne prahAra karavAne deDayA AvatA te azaniveganA mastakane mArA patie teja vakhate vidyAe apelA cakravaDe chedI nAkhyuM. tatkALa azaniveganI rAjyalakSmI mArA patine prApta thaI. kAraNake parAkramI purUSoja lakSmInuM sthAna che. pachI adhasenanA kumAra, caMdravegAdika vidyAdharonA svAmIo sAthe niHzaMkapaNe vaitADhayA girie gayA. tyAM sevakapaNAne prApta thayelA vidyAdharapatioe tamArA mitrane sarva vidyAdharanA mahArAjApaNAne abhiSeka karyo; ane naMdIzvara dvIpe indra kare tema teNe zAzvata ahaM'ta pratimAone atula samRddhithI tyAM aSTa niketsava karyo. eka vakhate vidyAdharaziromaNi mArA pitA caMdravege Aryaputrane vinaya pUrvaka kahyuM ke "pUrve eka samaye jJAnanA samudra ane apUrva mahimAvALA eka uttama muni mArA jevAmAM AvatAM meM temane pUchyuM hatuM ke A mArI putrIono svAmI koNa thaze ? eTale teo bolyA ke "A bakulamati vigere tamArI se kanyAone sanakumAra nAmanA cothA cakavatI paraNaze." tyArathI "A kanyAo ApavAne tenI pAse kema javAya ane prArthanA paNa zI rIte karAya e prakAre huM ciMtA karyA karato hato tevAmAM to mArA bhAgyage tame ahIM ja AvyA cho; tethI he svAmI ! have prasanna thAo, ane A kanyAone paraNo". moTA purUSonI yAcanA ane maharSinuM vacana saphaLa ja thAya che. A pramANe mArA pitAe prArthanA karavAthI athIjanane ciMtAmaNirUpa tamArA mitra huM vigere se kanyAone paraNyA. tyArathI kaI vAra madhura saMgItathI, keIvAra uttama nATaka jovAthI, koIvAra zreSTha AkhyAno sAMbhaLavAthI, keLavAra suMdara citre jevAthI, koIvAra divya vApIkAomAM jalakrIDAnA mahotsavathI, keI vAra udyAnamAM puSpa cuMTavAnI gammatathI ane koivAra tevI bIjI koI krIDAo karatAM, vidyAdharIothI vI'TAIne tamArA mitra sukhe kAla nirgamana karavA lAgyA. Aje krIDA karavAne mATe tamArA mitra hamaNAja ahIM Avela che tevAmAM te tame AvI maLyAthI durdevano manoratha vinAza pAme ane tamArA mitra harSa pAmyA." A pramANe bakulamati kahetI hatI, tevAmAM jalanA drahamAMthI jema hastI nIkaLe, tema sanakumAra ratigRhamAMthI bahAra nIkaLyA. vidyAdharothI vIMTAyelA te mahendrasiMhanI sAthe merUupara Idra jAya tema zaitADhaya giripara gayA. tyAM moTI samRddhivaDe keTaleka kaLA nimana karyA pachI eka vakhate mahedrasiMhe A pramANe gya vijJApta karI-"he svAmI ! tamArI A samRddhi joIne mAruM mana ghaNuM harSa pAme che paNa tamArA vigathI pIDita mAtApitA jayAre sAMbhare che tyAre te vizeSa kheda pAme che. huM dhAruM chuM ke te putravatsala mAtApitA " A sanaskumAra, A mahendra" evI rIte sarva vizvane tanmaya rUpe ja jotA haze. mATe have prasanna thaIne hastInA pura cAle ane samudrane jema caMdra AnaMda pamADe tema tame pitRjanane AnaMda pamADe '' mahendrasiMhanAM AvAM vacana sAMbhaLI te tatkALa pitA pAse javAne utkaMThita thayA. eTale senA sahita seMkaDo vidyAdharapatiothI vIMTAyelA ane prakAzamAna vimAnathI AkAzane seMkaDe sUryavALuM karatA sanakumAra hastInApura tarapha cAlyA te vakhate keTalAeka vidyAdharo temanI para chatra dharatA hatA, keI cAmara DhoLatA hatA, keI pAdukA upADatA hatA, keie 5 khA lIdhA hatA, keIe chaDI grahI hatI, keIe tAMbUlakaraMDa hAthamAM rAkhyA hatA, keI mArga batAvatA hatA, koI vineda batAvatA hatA. kaI guNastuti karatA hatA, keI temanI AsapAsa hAthI upara besIne cAlatA hatA, keI azvArUDha thaI pharatA hatA, kaI ratha upara caDyA hatA ane koI page cAlatA hata-A Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 181 pramANe sarva parivAra laI zatru rUpI parvatane vA samAna evA sanaskumAra strIo ane mitro sahita hastInApura AvyA. grISmanA tApathI pIDitane meghanI jema sanakumAre pitAnA darzanathI duHkhArUM mAtApitAne ane nagarajanone AnaMdita karyA. te ja vakhate manamAM prasanna thayelA azvasena rAjAe potAnA rAjya upara sanaskumArane ane tenA senApati tarIke mahendrasiMhane sthApita ryA ane pachI zrI dharmanAtha tIrthakaranA tIrthane kaI sthavira muninI pAse dIkSA laIne azvasena rAjAe pitAne svArtha sAdhya. rAjyane nItithI pAlana karatA sanaskumArane anukrame cakra vigere cauda mahAratna prApta thayA. pachI teNe cakranA mArgane anusarIne pakhaMDa bharatakSetra ane naisarpa vigere nava nidhi sAdhyA ane eka hajAra varSe bharatakSetrane sAdhIne hastInapara ArUDha thaI hastInApuramAM praveza karyo. nagaramAM pesatAM e mahAtmAne avadhijJAnavaDe saudharmaindra sauhadapaNuvaDe jANe sAkSAt poteja hoya tema joyA. 'pUrva janmamAM A saudharmedra hatA, tethI te mArA baMdhu che evuM vicArI nehavaza thaIne kuberane A pramANe AjJA karI ke "kuravaMza rUpI sAgaramAM caMdrarUpa ane azvasena rAjAnA putra A sanahumAra cakravarte che te mahAtmA mAre baMdhuvat che. te SaTrakhaMDa bhAratane sAdhI Aje pitAnA nagaramAM praveza kare che, mATe tame jAo ane temane cakrIpaNAne abhiSeka kare." A pramANe kahI InDe sanaskumArane mATe hAra, caMdramALA, chatra, be cAmara, mugaTa, be kuMDaLa, be devadUSya ane prakAzamAna siMhAsana, be pAdukA ane pAdapITha kaberane arpaNa karyA tathA tilottamA, urvazI, menA, raMbhA, tuMbarU ane nAradane tathA te zivAya bIjAone Idra cakravattInA abhiSekamahotsavamAM javA mATe AjJA karI. A pramANe AjJA thatAM tarataja kubera teonI sAthe hastInApuramAM AvyA ane Idrano saMdeze sanaskumArane kahyo. pachI sanaskumAranI AjJA laIne kubere eka kSaNamAM rehaNagirinA taTa jevI eka ejananA vistAravALI mANikAmaya pITha vikuvI, tenI upara divya maMDapa racIne tenA madhyamAM maNipITha bAMdhI ane tenI upara eka siMhAsana racyuM; kuberanA AdezathI devatAo kSIra samudranuM jala lAvyA ane sarva rAjAo amUtya gaMdha mAtyAdi lAvyA. pachI kubere vijJapti karIne cakravattIne te uttama siMhAsana para besAryA ane I ApelI bheTa arpaNa karI. IndranA sAmAnika deve vigere parivAranI jema sanaskumArane sAmaMtAdi parivAra maNipIThanI upara yogya sthAne beTho. pachI devatAoe nAbhirAjAnA putra RSabhadeva bhagavAnanI jema sanaskumArane pavitra jalavaDe cakravIpaNAno abhiSeka karyo. te vakhate tuM burU pramukha gAyakoe maMgala gIta AraM vyAM, devatAoe paTahAdika vAjitre vagADyAM, raMbhA urvazI vigere nartakIoe nRtya karyuM ane gaMdharvoe vicitra prakAranAM nATaka bhajavI batAvyAM. A pramANe sanaskumArane abhiSeka karIne devatAoe divya vastra, aMgarAga, nepathya ane mAlAvaDe temane alaMkRta karyA. pachI harSa pAmelA kubere temane madAMdhI gajarana upara besArI hastInApuramAM praveza karAvyuM ane potAnI alakAnagarInI jema hastInApurane samRddhithI pUrNa karI. tyAra pachI cakravatIe vidAya karelA kubera vigere pitApitAne sthAnake gayA. devakRta abhiSeka thaI rahyA pachI batrIsa hajAra mugaTabaddha rAjAoe tathA bIjA sAmaMtAdikoe pitAnI saMpattirUpa vallImAM nIka rUpa cakrApaNAno abhiSeka karyo. te abhiSekanA bAra varSa paryata utsavathI AkhuM hastInApura bAra varSa sudhI daMDa, dANu Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 sarga 7 me ane rAjasubhaTanA pravezathI rahita thayuM. kara vigerethI jarApaNa nahIM paDatA evA ane RddhimAM Idra samAna evA sanaskumAre potAnI prajAnuM pitAnI jema pAlana karyuM. A traNa jagatamAM tenA je pratApavAna ane apratima rUpavaMta kaI bIje thaye nathI. eka vakhata sudharmA sabhAmAM ratnamaya siMhAsana para besI zaka IMdra sadAmanI nAme nATaka karAvatA hatA. te vakhate sarvanA rUpane parAbhava karanArA evA pitAnA nirdoSa rUpathI parSadAmAM beThelA devatAone vimaya karato ane dehanI prabhAthI te svargane vAsI sarva devene tejane DhAMkI dete saMgama nAme kaI deva izAna kalpathI kAMI kArya prasaMge tyAM AvyuM. kSaNavAre tenA gayA pachI devatAoe zaka Idrane pUchyuM-"A devane AvuM lokottara teja ane AvuM anupama rUpa kema prApta thayuM haze ?" zakedra belyA-teNe pUrva janmamAM AcArlI vaddhamAna tapa kareluM che, tethI tene AvuM rUpa ane teja prApta thayuM che." devatAoe pharIvAra pUchayuM-'AnA je kaI bIje purUSa A jagamAM haze ? saudharmapati bAlyA-kuruvaMzamAM ziromaNi sanakumAra cakravattIMnuM jevuM rUpa che tevuM rUpa keI bIje ThekANe devamAM ke manuSyamAM nathI. te sAMbhaLI vijaya ane vaijayaMta nAmanA be devatAne te rUpanI prazaMsApara zraddhA nahIM AvavAthI teo pRthvI para AvyA ane temanuM rUpa jovAne mATe teo brAhmaNanuM rUpa dharIne rAjakAramAM AvI dvArapAlonI pAse ubhA rahyA. te vakhate sanakumAra sarva veza utArI aMgapara atyaMga karAvI snAna karavAno AraMbha karatA hatA. te samaye dvArapAle AvI dvAra upara rahelA te be brAhmaNonI khabara ApI. eTale nyAyavattI cakravartIe te vakhate paNa temane praveza karavAnI AjJA ApI, teo tyAM AvI rAjAne joI manamAM vismaya pAmI mastakane dhuNAvI ciMtavavA lAgyA-"aho ! zuM suMdara svarUpa che! AnuM lalATa te aSTamInA caMdrane tiraskAra kare che. nIlakamalanI kAMtine jItanArAM netro kAna sudhI vizrAMta thayAM che. adhara pAkelA biMbaphalanI kAMtine parAbhava kare che. kAna chIpanI zobhAne lajAve che. kaMTha pAMcajanya zaMkhane jIte che. bhujAo hastInI suMDhano tiraskAra kare che. urasthaLa suvarNagirinI zilAnI lakSmIne luTe che. madhya kaTIbhAga kezarIsiMhanA kumAranA udara jevuM che. vizeSa zuM kahevuM ! enA sarva aMganI zobhA vANIthI agocara che. ahA ! lAvaNya saritAnuM pUra kevuM uchaLe che ke jethI caMdrikAmAM tArAnI kAMtinI jema zarIrapara kareluM abhaMga te kAMI jaNAtuM paNa nathI. evuM I ke varNana karyuM tevuM ja rUpa che temAM jarA paNa phera nathI. kemake mahAtmAo kadipaNa mithyA bhASaNa karatA nathI." sanaskumAre pUchayuM-"he uttama dvijo ! tame ahIM zA mATe AvyA che ? teo belyA "he narakezarI ! A sacarAcara jagatmAM lakattara camatkArI tamAruM rUpa gavAya che, tethI he pRthvI dra! dUrathI te hakIkata sAMbhaLI amane kautuka thavAthI te jovAne ame ahIM AvyA chIe. he rAjA ! lokomAM tamArA rUpanuM adbhuta varNana amAra sAMbhaLavAmAM AvyuM hatuM, tenAthI paNa ahIM te vizeSa jovAmAM Ave che. te sAMbhaLI simata hAsyathI adharane vyApta karatA sanakumAra belyA "dvijavare ! atyAre mAruM aMga atyaMgathI vyApta che, tethI atyAre te tamane theDI kAMti jaNAya che. paraMtu kSaNavAra eka tarapha ubhA rahI rAha jue. mAre snAna karavAno samaya che te thaI rahyA pachI vicitra veza ane ghaNuM AbhUSaNathI jayAre huM mArA zarIrane zaNagArIza tyAra pachI te ratna sahita kAMcana jevuM tamArA jevAmAM Avaze." A pramANe kahI rAjA nAna karI, uttama veza ane Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 4 thuM 183 AbhUSaNa paherI gagana para sUryanI jema moTA ADaMbarathI sabhAmAM AvIne beThA. pachI rAjAnI AjJA thatAM te baMne brAhmaNa rAjAnI pAse AvyA. te vakhate temanuM vikRta thayeluM rUpa joI kheda pAmIne teo vicAra karavA lAgyA-"ahA kSaNavAramAM te rU5, te kAMti ane te lAvaNya kyAM cAlyuM gayuM ! athavA manuSyane sarva kSaNika ja hoya che. e pramANe temane kheda pAmatA joI rAjAe pUchayuM-"prathame mane joIne khuzI thayA hatA ane adhunA akasmAta khedathI malina mukhavALA kema thaI gayA che ?" te vakhata te vie amRta jevI madhura vANIe kahyuM-"he mahAbhAga ! ame saudharma devalekanA nivAsI devatA chIe. tyAM devatAonI sabhAmAM zake ke tamArA rUpanuM varNana karyuM, te vAta para amane zraddhA na AvI, tethI manuSya rUpe ame najare jovAne ahIM AvyA tyAM prathama to Indra jevuM kahyuM hatuM tevuM ja rUpa amArA jevAmAM AvyuM paNa atyAre jANe taddana juduM ja hoya tevuM rUpa jaNAya che. kemake atyAre te niHzvAsethI darpaNanI jema, kAMtinA sarvasvane coranArA vyAdhiothI tamAre deha sarvatra gherAyeluM lAge che, tethI te ghaNo virUpa thayelo che. A pramANe kahI te devatAo tarataja aMtardhAna thaI gayA. paNa tenAM vacano sAMbhaLatAMja rAjAe baraphathI grasta thayelA vRkSanI jema potAnuM zarIra kAMti rahita avelekayuM. te vicAra karavA lAgyo ke "reganA sthAnarUpa A zarIrane dhikakAra che! tucchabuddhivALA mugdhajane tenI upara phogaTa mUrchA rAkhe che. A zarIra aMdarathI utpanna thatA vividha vyAdhiovaDe dAruNa uddehInA kIDAthI kASThanI jema vidIrNa thaI jAya che. vaDanA phalanI jema kadi te bahArathI rucIkara hoya, tathApi aMdara kIDAothI AkuLa hoya che. moTA sarovaranA jalane sevALanI jema roga zarIranI rUpasaMpattine tatkALa bagADI nAkhe che. zarIra zithila thAya che, paNa AzA zithila thatI nathI, rUpa cAlyuM jAya che paNa pApabuddhi jatI nathI; jarA skure che paNa jJAna kuratuM nathI-tevA prANuonA svarUpane dhikkAra che ! A saMsAramAM rUpa, lAvaNya, kAMti, zarIra ane dravya te sarve kuzAgra para rahelA jalabiMdunI jema capala che, tethI AjakAla vinAza pAmanArA zarIrathI sakAma nirjarAne karanAra tapa karavo te ja tenuM moTuM phala ane sAra che." A pramANe vairAgyabhAvanA prApta thavAthI sanaskumAra cakrIe tarataja dIkSA levAnI IcchA karI ane tatkALa pitAnA putrane rAjyapara besAryo. pachI pite udyAnamAM jaI vinayaMdhara sUrinI pAse vinaya pUrvaka sarva sAvadya virati (cAritra) tathA pradhAna evuM tapa grahaNa karyuM. mahAvratadhArI, uttama guNane dhAraNa karanAra, gAme gAma vihAra karanAra ane samatAmAM ekAgra cittavALA e sanaskumAra muninI pachavADe, mahAmUthapati hAthInI pAchaLa hAthInA chaMdanI jema gADha anurAgane baMdhathI sarva parivAra cAlyo. paraMtu kaSAya rahita, udAsI, mamatAtyAgI ane parigraha varjita te rAjamuninI cha mAsa sudhI upAsanA karIne aMte sarva parivAra pAcho vaLe. ekadA chaThThane pAraNe te muni gocarI levA koInA gharamAM gayA. tyAM bakarInA dUdhanI chAza ane cInakakura maLyo. tene teoe AhAra karI lIdhA. pharIvAra paNa chaThTha karIne tevI rIte ja pAraNuM karyuM tethI jANe vyAdhinA dehada pUrA thayA hoya tema temanA zarIramAM vyAdhio vRddhi pAmyA khasa, zeSa, sejhA, dhAsa, aruci, udarapIDA ane netrapIDA e sAta vyAdhione te puNyAtmAe samatAbhAve sAta varSa sudhI sahana karyA. te ane bIjA paNa duHsaha parIsahone sahana karatAM chatAM upAya karavAmAM taddana akSiA rahita e mahAtmAne aneka labdhio prApta thaI. temAM mukhya kapha, vipRSa, jala, mala, viSTA, Ama ane bIjuM sarva auSadhIya thavA rUpa sAta labdhio hatI. 1 dhannA vizeSa-tuccha dhAnya. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cikitsA karatA nathI, vijaya ane vaijaya A vaidhanuM rUpa karI sana 184 saga 7 mAM te samaye hRdayamAM camatkAra pAmI I devatAonI pAse temanI prazaMsA karavA mAMDI -ahA ! baLatA ghAsanA puLAnI jema cakavattanI lamIne cheDI daIne A sanaskumAra muni dustapa tapa kare che. tapanA prabhAvathI temane sarva labdhio prApta thaI che, chatAM paNa zarIramAM apekSA rahita A mahAtmA potAnA raMgenI paNa cikitsA karatA nathI." Idra karelI AvI prazaMsA sAMbhaLIne vijaya ane vaijayaMta devane te para zraddhA AvI nahIM, tethI teo vaidyanuM rUpa karI sanakumAranI samIpe AvyA. teo bolyA- " mahAbhAga ! zA mATe rigathI paritApa pAmo che? ame baMne zaidya chIe ane pitAnAMja auSadhathI sarvanI uttama rIte cikitsA karIe chIe. tamAruM zarIra rogathI grasta che, tethI jo ApanI AjJA hoya te tamArA vRddhi pAmelA regana ame nigraha karIe." temanuM AvuM kathana sAMbhaLI mahA tapasvI sanakumAra bolyA- "are vaidyo ! prANIonA zarIramAM dravyoga ane bhAvarega ema be prakAranA roga hoya che. krodha, mAna, mAyA ane lebha-e prANIonA bhAva roga che. teo janmAMtaramAM paNa prANInI pAchaLa janArA ane anaMta duHkhanA ApanArA che, tethI te roganI cikitsA karavAne jo tame samartha che te cikitsA karo. tarapha ane je dravyoganI cikitsA karatA ho to A tarapha juo."--A pramANe kahIne temaNe galata patathI zIrNa thaI gayelI pitAnI AMgaLIne potAnA kaphanA biMduthI liMpI eTale tatkAla te suvarNa jevI thaI gaI! suvarNa zalAkAnI peThe prakAzamAna te aMgulIne jaI teo temanA caraNamAM paDayA. ane bolyA- " prathama vipra rUpe AvIne je be devatA tamAruM rUpa joI gayA hatA teja ame baMne devatAo Aje vaidya thaIne AvyA chIe. "apUrva labdhi prApta thayA chatAM paNa sanaskumAra bhagavAna vyAdhinI bAdhAne sahana karIne tapa kare che. A pramANe che ke tamArI prazaMsA karI te sAMbhaLI amoe ahI AvI pratyakSa rIte parIkSA karI." A pramANe kahI, praNAma karI te baMne deva aMtardhAna thayA. ardha lAkha varSa kumAravayamAM, ardha lAkha varSa maMDalikapaNumAM, daza hajAra varSa digvijayamAM, nevuM hajAra varSa cakravatIpaNAmAM ane lAkha varSa vratamAM-ema sarva maLIne traNa lAkha varSanuM AyuSya-cothA cakravatI sanaskumAre bhagavyuM. pitAnuM avasAna samaya jANavAmAM AvatAM anazanavrata grahaNa karI ane traNa lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI e sanakumAra cakravatI paMca parameSThInuM dhyAna dharatA kAladharma pAmI sanaskumAra devalokamAM devapaNe utpanna thayA. BBA BBA BB%VARGER#38888888 : 689 ityAcAryazrIhemacandraviracite trizaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye caturthaparvaNi sanatkumAracarita varNano nAma saptamaH sargaH samAptaH / / #3� che __zrIsaMbhava prabhRti tIrthakRtAM tRtIye 'STAnAM caritramahaparvavare'STa sage / dhyeyaM padasthamiva vArirahe'STapatre 'nudhyAyato bhavati siddhiravazyameva // 1 // // samApta 28 vaturtha parva 233EA DE 38 882766 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / zrImate namaH / / zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra zrI zAMtinAtha caritra. pa 5 mu. san ho. 1 sarva jagA pApanI zAMti karanAra evA seALamA tIrthaMkara ane pAMcamA cakravatta zrI zAMtinAtha bhagavaMtane namaskAra thA. mAharUpI aMdhakAranA nAza karavAmAM sUryarUpa evuM te bhagavaMtanuM ati pavitra caritra huM kahIza. caMdranI peThe ma`DalAkAradhArI A jamRdvIpanA sAtamA aza 1 A bharatakSetra che. tenA dakSiNA mAM madhyakhaMDanA AbhUSaNarUpa devanagara jevu. ratnapura nAme nagara che. te nagaramAM kamaLanA jevA lAcanavALA zrISeNa nAme eka rAjA hatA, je lakSmIdevIne vikasvara kamaLanI jema nivAsarUpa hatA. te rAjA jayeSTha khaMdhunI jema hamezAM dharma ne bahumAna ApatA ane laghu aMdhunI jema artha ane kAmane nirmAdhapaNe pALatA hatA. dharma ka mAM tatpara eve te rAjA niraMtara athI lAkonI prAnA pUrNa karatA hatA; paNa kAmAtura strIonI prArthanA pUratA nahAtA. tevA te rAjAnu` rUpa sarva upamAothI evuM vilakSaNa hatuM ke je citrakAronA citraviSayamAM AvI zakatuM nahIM te pAtAnu daMDapradhAna sAmrAjya pALatA hatA; chatAM sa vAMchita pUranAra devatAnI jema dayAne ArAdhatA hatA. vANIthI hRdayane AnaMda ApanArI ane netrarUpa kumudane caMdrikA jevI abhinaMditA nAme tene zuddha zIlavALI eka rANI hatI. te kiMda mana vaDe paNa peAtAnA zILanuM khaMDana karatI nahIM, tethI peAtAnA AtmAne zezabhAvatI hatI, paraMtu khAhyama`Dana te tenA manane ni:sAra lAgatAM hatAM. pAtAnA zarIra upara ArApaNa karelAM AbhUSaNAne teNe dIpAvyAM hatAM, tethI svAbhAvika suMdara e khAlAne te AbhUSaNA mAtra bhArarUpa lAgatAM hatAM. tara`ganI jevA lAvaNyamaya pavitra avayavAthI suMdara tenA svarUpanI nakala mAtra darpaNamAM jaNAtI hatI, bIjI koI upamAmAM jaNAtI nahIM. e guNubhUSita ramaNI pote eka chatAM anekarUpA hoya tema mAtRkula, pitRkula ane zvasurakula e traNe kulane zeAbhAvatI hatI. te zrISeNa rAjAne meghamALAnI jema hRdayarUpa mayUrane AnaMda ApanArI zikhina'dvitA nAme 1. bhUminA pramANamAM sAtame! aMza nahIM paN sAta kSetramAMnuM eka kSetra hovAthI sAtame aMza samajavA. 24 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 sarga 7 me eka bIjI rANI paNa hatI. patinI sAthe akhaMDa viSaya sukhane anubhava karatI abhinaMditAne keTaleka kAle garbha rahyo. te vakhate teNe svamamAM pitAnA usaMgamAM rahelA sUryacaMdrane joyA. te sAMbhaLIne "tamAre be utkRSTa putra thaze" ema rAjAe kahyuM. garbhasthiti saMpUrNa thatAM teja vaDe sUrya caMdranI jevA be kumArane abhinaMditAe janma ApyuM. zrI rAjAe moTA utsavathI IduSaNa ane biMduSeNa evAM temanAM nAma pADayAM. dhAtrI mAtAe puSpanI jema ati yatnathI lAlana pAlana karelA te baMne bhAIo jANe rAjAnI be bhujA hoya tema anukrame vRddhi pAmyA. yaMgya vaya thatAM rAjAe upAdhyAyanI pAse potAnA nAmanI jema vyAkaraNadika zAstro temane bhaNAvyAM. teo zAstra, zastra ane bIjI kalAomAM pAraMgata thayA; temaja bhRhamAM praveza karavAmAM ane temAMthI nIkaLavAmAM paNa kuzaLa thayA. anukrame kAmavikArarUpa sUryanA prakAzamAM prAtaHkALarUpa pavitra yauvanavayane teo prApta thayA. A bharatakSetramAM magadha dezane viSe moTI samRddhithI sarva grAmamAM mukhya acalagrAma nAme eka gAma hatuM. te gAmamAM sAMga caturveda jANanAra ane sarva DhimAM ziramaNi dharaNIja nAme eka pRthvItaLamAM vikhyAta brAhmaNa raheto hato. vihAra karatI gRhalakSamI hoya tevI, kulIna ane pavitra bhaktivALI yazobhadrA nAme eka tene patnI hatI. tenAthI anakrame naMdibhUti ane zivabhUti nAme be kuladIpaka putra thayA, temAM naMdibhUti jayeSTha hatuM. te dharaNIjanA gharamAM kapilA nAme eka dAsI hatI. tenI sAthe paNa te brAhmaNa ghaNA kALathI ratikrIDA karato hato. kAraNake jagatamAM viSayo duya che. svacchede krIDA karatAM te duSTa dvijane kema karIne te kapilA dAsIthI kapila nAme eka putra thaye. dharaNIjaTe namratAthI zobhatA evA yazobhadrAnA udarathI thayelA baMne putrone rahasya sahita sagaveda bhaNAvyA. ati buddhimAna kapila mAtra manapaNe sAMbhaLI sAMbhaLIne vedasAgarane pAragAmI thaye. kemake budhane zuM agocara che ? - vidvAna thayele kapila pitRgRhamAMthI nIkaLIne dezAMtare cAlyo, ane kaMThamAM be ya - pavIta dhAraNa karI huM uttama brAhmaNa chuM evuM DiDima vagADate dezAMtaramAM pharavA lAge. vidvAnane keI paradeza ja nathI, e pramANe bhamato anukrame ratanapura nagaramAM AvyuM. tyAM varSARtunA meghanI jema potAnuM pAMDitya batAvIne garjanA karavA lAgyuM. te nagaramAM sarva nagarajanone upAdhyAya, kaLAno bhaMDAra ane ghaNuM buddhimAna vidyArthIothI zobhita satyaki nAme eka brAhmaNa raheto hato. te satyanI pAThazALAmAM pratidina jaIne kapila prazna karanArA vidyAthIonA ane bIjA vidvAnonA sazayane chedato hato. te joIne vismaya pAmelA satyakie paNa kautukathI maMtranI jema du:khe jANI zakAya tevA zAstronA rahasya kapilane pUchayA. zraddhALu ziSyae upAdhyAyanI buddhithI joyela kapile te sarva rahasya savizeSaNe kahI ApyA. te sAMbhaLI prasanna thayelA satyaki upAdhyAye yuvarAjane rAjAnI jema tene pitAnA kAryano dhuraMdhara karyo. ujvala guNenuM mUlya kayAM na thAya ? tyAra pachIthI hamezAM kapila sarva ziSyone vyAkhyAna ApavA lAge ane satyaki pitAnA putranI jema tenAthI nizcitapaNe rahevA lAgyA. kapile paNa pitAnI jema satyakinI ati bhakti karavA mAMDI; "tethI Ane mATe huM zuM karuM ? tema satyaki prasanna manathI vicAravA lAgyo. eka vakhate satyakinI je bUkA nAmanI patnIe A pramANe kahyuM-"he bhaTa! jo ke tame sAvadhAna che, tathApi huM tamane maraNa ApuM chuM ke devakanyAnI jema nisIma rUpa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 mu 187 lAvaNyathI zobhatI, namra, lajajA, kSamA, mRdutA ane saraLatAthI dIpatI satyabhAmA nAme mArA udarathI thayelI kanyA yauvanavayane prApta thaI che, tathApi tene gya vara tame kema zodhatA nathI? jene ghera kanyA, karaja, vaira ane vyAdhi vRddhi pAmatAM hoya tene zI rIte nidrA Ave ? ane tame to nizcita thaIne suvo cho te kevI vAta?" satyaki bo- "priyA ! tame kahyuM te satya che. ATalA vakhata sudhI mane satyabhAmAne lAyaka vara maLe nathI, paNa A kapila ke je rUpasaMpanna, guNIjanamAM mukhya, yuvAna vinIta ane uttama dvijajAti che te satyabhAmAne ucita vara che." ja bUkAe te vAta svIkArI. pachI satyakie zubha lagnamAM satyabhAmAM ane kapilano vidhi pUrvaka vivAha karyo. kapila bhrAMti rahita satyabhAmA sAthe pratidina bhega bhogavavA lAgyo ane satyakinI jema AkhA nagaramAM puraja. nothI pUjAvA lAge. A kapila (jamAI hovAthI) satyakine paNa pUjya che" evuM dhArIne sarva jane pratyeka parvadivase dhana dhAnyAdi tene ApavA lAgyA. vartamAna kALe dvijAtimAM uttama thaI paDele e kapila evI rIte vartavAthI guNonI jema dhanathI paNa vRddha thaI paDe eka vakhate varSARtumAM rAtrine viSe te kapila kaI sthAnake nATaka jovAne gaye. tyAM ghaNe kALa kAryo. pachI tyAMthI ghare AvatAM addha mArgamAM soyathI bhedAya tevo gADha aMdhakAra karate ati varSAda AvavA lAgyo. te samaye mArgamAM kaI mANasa hatuM nahIM, tethI teNe vastra na palaLe teTalA mATe nagna thaI potAnAM vastro kAkhamAM laI gRhanA dvAra pAse AvIne pAchAM paheryA. "vRSTithI mArA svAmInAM vastra bhIMjAI gayAM haze evuM dhArI satyabhAmAM bIjAM vastro laIne dvAra pAse sAmI AvI-mugdhA ! vidyAnA prabhAvathI mArAM vastro bhIMjAI gayAM nathI, mATe bIjA vastro lAvavAnI koI jarUra nathI. A pramANe kapile pitAnI priyAne kahyuM. te samaye tenAM vastra anAdra ane AkhuM zarIra Adrara che ema satyabhAmAnA jevAmAM AvyuM. tethI teNe manamAM vicAryuM ke "je ANe vidyAzakitavaDe jaLathI pitAnAM vastranI rakSA karI hoya to te potAnA aMganI kema rakSA na kare ! tethI jarUra A kapila nagna thaIne Avela che. te uparathI huM mAnuM chuM ke A mAro pati kulavAna nathI. tema buddhibaLathI kAne sAMbhaLIne ja vedane bhaNela hoya tema jaNAya che. A pramANe nizcaya thatAM ja satyabhAmAM tenI para maMda rAgavALI thaI ane pakaDI lAvelA bAMdanI jema kheda karavA lAgI. - have te samaye acaLagrAmamAM dharaNIjaTa brAmaNa daivayogathI nidhana thaI gayo. tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke "kapila dhanADhaya thaye che, tethI pitAne uddhAra karavAne te ratnapuramAM AvyuM. kapile pAgha snAnAdikathI tene satkAra karyo. sAdhAraNa atithi paNa pUjya che, to A pitArUpa atithine mATe to zuM kahevuM ! pitA snAna karIne nitya karma kara vA pravaryA, eTale bhojanane avasara thavAthI kapile potAnI priyAne kahyuM-"priyA ! mAre zarIra saMbaMdhI kAMI kAraNa che, tethI A pitAne mATe mArAthI uttama bhajana sthAna taiyAra kare." pitA ane putranuM juduM juduM AcaraNa joIne satyabhAmAne adhika zaMkA thaI. kAraNa ke te kalIna hatI. ati nimala AcaraNathI potAnA sAsarAne kulavAna jANI te satyabhAmAM temanuM pitA, gurU ane devavat ArAdhanA karavA lAgI. 1 bhIMjAyela nahIM. 2 bhIMjAyela. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 sarga 1 le eka vakhate ekAMtamAM satyabhAmAM brahmahatyAnA sogana ApI pitAnA zvasurane moTA vinayathI pUchavA lAgI-"pUjya pitA ! A kapila tamAre baMne zuddha pakSathI utpanna thayela putra che ke viparIta pakSamAMthI utpanna thayela che? prasanna thaIne ja satya hoya te kaho. dharaNIjaTe je yathArtha hatuM te kahI ApyuM; kAraNake mahAbhAe soganano bhaMga karavAmAM bhIrU hoya che. pachI kapile vidAya karela te dharaNIjaTa brAhmaNa pharIne pitAnA acalagrAmamAM pAchA AvyuM. temanA gayA pachI satyabhAmAe zrISeNa rAjAnI pAse jaI vijJapti karI ke "devayege A koI akulIna mAro bhartA thayele che, to kezarIsiMha pAsethI gAyanI jema, rAhuthI caMdrakaLAnI jema ane bAja pakSIthI cakalInI jema mane tenI pAsethI mUkAve. tenAthI mukta thaI huM satIpaNe rahIne have niraMtara sukRta karIza. pUrvanA duSkarmavege cirakAnathI huM ThagAyelI chuM." te sAMbhaLI zrISeNarAjAe kapilane bolAvIne kahyuM, "dharmAcaraNa karavAne mATe A satyabhAmAne cheDI de. te tArApara virakta che, te have balAtkAre harelI parastrInI jevI tenAthI tane zuM viSayasukha maLavAnuM che?""kapile kahyuM-" rAjan ! huM tenA vinA eka kSaNavAra paNa prANa dhAravAne samartha nathI. te priyA mArI jIvanaauSadhI che. pANigrahaNa karelI te mArI strIne huM tyAga karIza nahIM. tyAga karavo ane karAve te vezyAomAMja ghaTe che." te sAMbhaLI satyabhAmAe utkaTa thaIne kahyuM ke "je te mane choDaze nahIM te huM jala ke agnimAM praveza karIza." rAjA bolyA-" he kapila ! A bAlA prANa tyAga na kare, ane keTalAka divasa sudhI te mArA maMdiramAM raho." kapile te vAta svIkArI eTale rAjAe tene rANIone soMpI. vividha prakAranAM tapa karatI satyabhAmAM rAja maMdiramAM rahI. te samayamAM kauzAMbI nagarImAM bela nAme eka balavAna rAjAne zrImatI devInA udarathI zrIkAMtA nAme eka kanyA utpanna thaI hatI. te rUpavatI bALA yauvanane prApta thatAM zrINarAjAnA putra I duSaNane svayaMvarathI varatAM tene moTI samRddhi sahita teNe ratnapura mokalI. tenI sAthe anaMtamatikA nAme eka vezyA AvI hatI. te utkRSTa rUpavALI IduSaNa ane biMduSaNanA jovAmAM AvI. tene jotAMja "A mArI che, A mArI che ema baMne jaNa vAdathI kahevA lAgyA. paraspara IrSyAthI te baMne devaramaNa nAmanA udyAnamAM AvyA. tyAM eka kAMtAnI sAthe rati karavAnI icchAthI be vRSabhanI jema te durdAta ane mahAbhuja sanaskrabaddha thaIne yuddha karavA lAgyA. temane yuddha karatAM aTakAvavAne zrISeNa rAjA samartha thayA nahIM. durmAdA purUSo priya samajutIthI sAdhya thatA nathI, teo daMDathI ja sAdhya thAya che. baMne putronI A pravRtti jovAnuM ane aTakAvavAne asamartha evA zrISeNarAjA abhinaMditA ane zikhinaMditAnI sAthe vicAra karI "A kALa prApta thayo" ema bolatA bolatA tALapuTa jherathI vyApta evA kamaLane suMghI kSaNavAramAM mRtyu pAmyA. baMne rANIo paNa teja pramANe suMdhIne mRtyu pAmI. kulIna kAMtAe pati vinA jarAvAra paNa jIvitavya dhAraNa karI zakatI nathI. A khabara sAMbhaLatAM ja "have kapilathI mane anartha thaze evuM dhArIne zaraNa rahita thayelI satyabhAmAM paNa teja pramANe viSayukta kamaLa suMghIne temanA mArgane anusarI. te cAra jaNa ati mRdubhAvathI mRtyu pAmIne jabUdvIpanA uttara kurUkSe. tramAM jugalIApaNe utpanna thayA. zrISeNa tathA abhinaMditA purUSa strI thayAM, ane zikhinaM. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 189 ditA tathA satyabhAmAM purUSa strI thayAM. traNa papama AyuSavALA ane traNa keza uMcA zarIravALA teo advaita sukhane anubhava karatA kALa nigamana karavA lAgyA. . ahIM devaramaNa udyAnamAM iduSaNa ane biMduSeNa yuddha karatA hatA, tyAM vimAnamAM besIne koI vidyAdhara AvyuM. pratikula devanuM nivAraNa karanAra jANe dvArapALa hoya tema te vidyAdhara te baMnenI vacamAM ubhA rahI uMcA hAtha karIne be -"are! mUDha ! A tamArI bahena che, tene jANyA vagara tame strI karavAnI IcchAthI zA mATe yuddha kare che ? vistArathI mArAM vacana sAMbhaLe-A jambudvIpanA mahAvideha kSetramAM sItA nadInA uttara taTa upara puSkaLavatI nAme eka vistAravALo vijaya che. tenI madhyamAM pRthvIno jANe rUpAno mugaTa hoya te vidyAdharanuM nivAsasthAna baitADhaya nAme AkAza sudhI uo eka . te parvatanI upa2 uttara zreNImAM AdiyAbha nA manA nagaramAM lakSmIthI kuMDalI (zeSanAga) je sukuMDaLI nAme rAjA che. tene ajitasenA nAme zIlavatI dayitA che. tene huM maNikuMDalI nAme putra chuM. eka vakhate tyAMthI garUDanI jema AkAzamAM uDato zrI jinedrane vAMdavAne puMDarIkIzuM nagarImAM gaye. tyAM aparimita kIrtivALA amitayaza nAmanA zrI jinezvara bhagavaMtane vaMdanA karI, aMjali joDIne temanI dezanI sAMbhaLI. dezanA pUrNa thayA pachI meM pUchayuM ke "he bhagavan! huM kyAM karmathI vidyAdhara thayo chuM ?" te sAMbhaLI prabhu bolyA-"mahARddhivAna pazcima puSkaravara zrIpAddhamAM zItadA nadInA vizALa dakSiNa tIre salilAvatI vijaya che, temAM zaMkarahita lokothI bharapUra vItazekA nAme nagarI che. pRthvIne svastika hoya tevI te zAbhe che. te nagarImAM pUrva rUpathI kAmadeva je ane balathI Idra je ratnadavaja nAme cakravartI rAjA hatA. tene mahA pradhAna kanakazrI ane hemamAlinI nAme be zIlavatI bhAryA hatI. temAMthI kanakazrIne svamamAM utsavamAM rahelI ka95latAnI sUcanAthI buddhi ane lakSmInI jevI be putrIo utpanna thaI. mAtApitAe janmotsava jevA utsavathI temanAM kanakalatA ane padmalatA evAM nAma pADayAM. bIjI strI hemamAlinIe svapramAM padmalatAnA dazanavaDe sUcavAelI padmA nAme kulanaMdanI duhitAne janma Apyo. te traNa putrIo kalAkalApane prApta karI pavitra yauvanavayamAM AvatAM jANe vidhAtAe traNa lokanI lakSmIne eka ThekANe ANelI hoya tevI dekhAvA lAgI. teomAM je padmA hatI te ajitasenA AryAnI pAse rahevAthI vairAgya pAmI. chevaTe tenI pAse teNe yathAvidhi dIkSA grahaNa karI. . eka samaye AryAnI AjJAthI pavA sAdhvIe caturtha tapa karavA mAMDyuM. te tapamAM traNa rAtrinA krame bAsaTha caturtha thAya che. AvuM dustapa tapa yathArtha rIte karanAra te sAdhvI eka vakhate zarIraciMtA (vaDI nIti) ne mATe rAjamArge jatI hatI. tevAmAM mada. namaMjarI nAme vezyAne mATe be kA malaMpaTa balavAna rAjaputre yuddha karatAM tenA jevAmAM AvyA. te avalokatAM padmAnA manamAM vicAra thaye ke "ahA ! A suMdara vezyAnuM kevuM utkRSTa saubhAgya che ke jene mATe A baMne rAjaputre yuddha kare che te mane paNa A tapanA prabhAvathI bhavAMtaramAM AvuM saubhAgya prApta thaze." A pramANe teNe niyANuM bAMdhyuM. aMte anazana karI niyANAnI AlocanA karyA vagara mRtyu pAmIne te padmA saudharma kalpamAM vipula samRddhivALI devI thaI. 1. eka caturthamAM pahale divasa ekAsaNuM, bIje divasa upavAsa ane trIje divase upavAsa ema traNa rAtrino kama samajAya che. paNa 62 catRtha kevI rIte thAya che te samajAtuM nathI. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19) sarga 1 le kanakazrI saMsAramAM bhamatAM keI bhavamAM dAnAdika dharma karavAthI huM vidyAdharano Idri maNikuMDalI nAme thaye chuM. kanakalatA ane padmalatA bhavabhramaNa karI pUrva bhavamAM bahu prakAre dAnAdika dharma AcaravAthI jaMbudvIpamAM bharatakSetranA ratnapura nagarane viSe IduSaNa ane biMduSaNa nAme zrISeNa rAjAnA putra rUpe thayela che. padmAno jIva saudharma devalokamAMthI rara bharatakSetramAM kauzAMbI nagarIne viSe anaMtamatikA nAme vezyA thayela che. te vezyAne mATe hamaNa devaramaNa udyAnamAM IduSaNa ane biMduSaNa paraspara yuddha kare che." A pramANe prabhune mukhethI pUrva bhava sAMbhaLI, pUrva janmanA nehane lIdhe tamane yuddhamAMthI nivAravAne huM ahIM Avyo chuM. huM tamArI pUrva bhavanI mAtA chuM ane A vezyA tamArI bahena che. A saMsAramAM mehane vilAsa Ave che, te tame samajI lyo. janmAMtara rUpI paDadAmAM DhaMkAI rahelA prANIo pUrva bhavanA pitA, mAtA, bhaginI, bhrAtA ane anya saMbaMdhIne jANI zakatA nathI. pitAnI lALanI jALathI karoLIyAnI jema potAnA dehamAMthIja utpanna thatA rAgadveSAdika vaDe A jIva potAnA AtmAne yAvat jIvita vIMTayA kare che. mATe rAga, dveSa ane mohane tajI daIne nirvANa nagaranA dvAra rUpa dIkSAne tame grahaNa kare." AvAM tenAM vacana sAMbhaLI teo belyA ke "aho ! dhikkAra che amane ! zIkArI prANIonI jema mohathI bhaginIne bhegane mATe A ze AraMbha karyo! tame pUrva bhavamAM amArI mAtA hatA tema A bhavamAM gurU thayA che, jethI amane bodha karIne A unmArgamAMthI nivRtta karyA." A pramANe kahI teoe kavaca cheDI daI dharmarUci nAmanA gurUnI pAse cAra hajAra rAjAonI sAthe vrata grahaNa karyuM. tapa ane dhyAna rUpa agni vaDe kamarUpI mArga kaMTakane dagdha karI teo sarala mAge durgama lekAgra (mokSa) ne prApta thayA; ane zrISeNa vigere cAra yugalIAo mRtyu pAmIne prathama kalpamAM devaNapaNAne prApta thayA. A bharatakSetramAM mahA uttama zaitADhaya girinI upara rathanupura cakavALa nAme nagara che. te nagaramAM Idrano anujabaMdhu hoya te javalanaTI nAme eka vividha samRddhimAna vidyAdharane rAjA hatA. tene tejathI prauDha sUrya je ane zatruonI rAjalakSmIne svayaMvare varele akekati nAme eka yuvarAja putra hatuM. te putranI pachavADe caMdranI prabhA jevI netrane AnaMda ApanArI svayaMprabhA nAme eka putrI thaI. tene prajApati rAjAnA putra ane acaLa baLadevanA nAnA bhAI pitanapuranA adhipati tripRSTa nAme prathama vAsudeva paraNyA. te samaye harSa pAmelA tripRSNa vAsudeve pitAnA sAsarA javalanajIne vidyAdharanI baMne zreNInuM akhaMDita rAjya ApyuM. vidyAdharanA rAjA meghavananI jyotirmALA nAmanI duhitA akakIrtinI panI thaI zrISeNa rAjAno jIva saudharma kalpathI cavI kamaLamAM haMsanI peThe te timalAnA udaramAM avataryo. te samaye jyotirmALAe svamamAM ati tejathI AkAzane prakAzita karatA sahastra kiraNavALa sUryane potAnA mukhamAM praveza karatA je. garbhasamaya pUrNa thatAM teNe sAmrA jaya rUpa bhavanane daDha AdhAra ApanAra staMbharUpa ane sarva pavitra lakSaNothI lakSita eka putrane janma Apyo. daSTa svamane anusare mUrtithI amita tejavALA te patranuM mAtApitAe amitateja nAma pADayuM. kumAra arka kIttine potAnuM rAjya seMpI javalana jaTIe jaganaMdana ane abhinaMdana nAmanA cAraNaSinI pAse dIkSA grahaNa karI. satyabhAmAno jIva saudharma kalapathI cavI jotirmAlA ane sUryakIrtinI putrI paNa utpanna thaye. te jayAre garbhamAM AvI tyAre mAtAe svamamAM sArA tArAvALI rAtri joI hatI tethI mAtApitAe tenuM sutArA nAma pADayuM. abhinaMditAne jIva saudharma Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM kalpathI cavI tripRSTa ane svayaMprabhAnA putrapaNe utpanna thaye. te garbhamAM AvatAM mAtAe svamamAM abhiSeka sahita zrIdevI joyA, tethI pitAe tenuM zrI vijaya evuM nAma pADyuM. svayaMprabhAne vijaya ane bhadra (kalyANa ) nA kAraNarUpa vijayabhadra nAme eka bIjo putra paNa thayo, ane zikhinaMditAne jIva prathamaka95thI cavI tripRSTa ane svayaM prabhA tiHprabhA nAme putrI thaye. pUrva satyabhAmAno pati je kapila hatuM te tiryaMcAdika nimAM cirakALe saMsAra bhamI camacaMcA nagarImAM azanighoSa nAme vidyAdharane prakhyAta rAjA thaye. arka kIrtie vistAravaMta locanavALI potAnI sutArA nAme putrAne tripRSThanA putra zrIvijayanI sAthe paraNAvI. tripRSma pitAnI ati suMdara putrI jyoti prabhAne arkakIrtinA putra amitatejanI sAthe vivAha karyo. zrI vijaya sutArAnI sAthe ane mahAbhuja amitateja jyoti prabhA sAthe viSayasukha bhogavavA lAgyA. ekadA rathanupura cakravALa nagaranI lakSamI vaDe devavana jevA vizALa udyAnamAM abhinaMdana, jaganaMdana ane jvalana jaTI-e traNa mahAzaya munio jANe mUrtimAna jJAnAdika traNa rane hoya tevA samesaryA. potAnA pitA ane temanA gurUne AvelA jANa arkakIrtie tatkALa udyAnamAM AvI vaMdanA karI. utkaMThA vilaMbane sahana karI zakatI nathI. abhinaMdana munie mahA meharUpI himarAzine gALavAmAM sUrya prabhA jevI dezanA ApI. te dezanA sAMbhaLavAthI akakIrtine saMsAra para vairAgya thayo tethI aMjali joDIne teNe abhinaMdana munine vijJapti karI ke "huM mArA putra amitatejane rAjyapara besADI vrata levAne mATe pAcho AvuM tyAM sudhI tame ahI birAjavA kRpA karaze." " dharmakAryamAM pramAda karavo nahIM" ema maharSie kahela vacana sAMbhaLI akakIrti Adra mane potAne ghera gaye; ane vAraMvAra Agraha pUrvaka prArthanA karIne teNe pitAnA putra amitatejane rAjya ApyuM. pitA ane putrane Avo ja kama che. amitateje jene niSkramaNotsava kare che evA arka kIrtie abhinaMdana muninI pAse dIkSA grahaNa karI. tyArathI rAjamuni arkakIrti zamarAjyane pALatA gurUjananI sAthe vihAra karavA lAgyA; ane vidyAdharanA mugaTathI jenA caraNakamalanuM Asana ghasAya che evA tejasvI amitateje pitAnA rAjyanI dhurAne dhAraNa karI. A tarapha tripRSNane zekathI vairAgyane vahana karatA acaLa baLabhadra tripRSTanA putra zrIvijyane rAyapara besADI dIkSA lIdhI. rAjAothI pUjAte ane vijayalakamIe svayaMvare varele zrIvijaya pitAnuM rAjya pALavA lAgyA. eka vakhate amitateja sutArA ane zrIvijayanA darzananI utkaMThAthI pitanapure AvyA. te vakhate potanapura nagara UMcI pAtakAothI ane mAMcaDAthI maMDita ane anuttara vimAnanI peThe AnaMdanA eka sAmrAjya rUpa tenA jovAmAM AvyuM. temAM paNa rAjakula-darabAramAMto vizeSa khuzAlI joI. vismaya pAmela amitateja AkAzamAMthI sUrya samudramAM utare tema tyAM utaryo. tene dUrathI Avate joI zrIvijaya rAjA ubhe thaye. sAmAnya atithi paNa pUjA ne yogya che, to AvA uttama saMbaMdhI atithine mATe to zuM na hoya ! prauDha prItithI bharelA amRtanA draha jevA teo potapotAnI bahenone ane banevIone gADha Ali. gana daIne maLyA. pUrva pazcima parvatanI upara sUryacaMdranI jema te baMne moTA mUlyavALA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 1 lA 192 hamaNA sihAsana para beThA. pachI svaccha manavALA amitateje zrIvijayane pUchyuM ke " kaumudIutsava, AgrahAyaNI, navI grISmaRRtu ke vasatAtsava nathI temaja tamAre ghera putrajanma paNa thayA nathI, tathApi A nagara kayA utsavathI AnaMmaya jaNAya che ? '' zrIvijaya khelyA " AjathI AThame divase eka bhaviSyavAdI nimittie ahIM AvyA hatA. tene meM pUchyuM hatu' ke 'tame kAMi yAcavAne AvyA che ke kAMI kahevAne AvyA che ? A pramANe AdarathI pUchatAM teNe kahyuM- he rAjA ! jo ke ame yAcanAthI ja jIvIe chIe, tathApi A vakhate tamArI pAse yAcavuM ucita nathI. je kahI paNa zakAya nahIM tevuM kahevAne huM ahIM Avela chuM, kAraNa ke kahevAthI dharma vigere satkRtya vaDe tenA pratikAra thaI zake. AjathI sAtame divase madhyAhna samaye pAtanapuranA rAjAnI upara dhvani karatA vidyutpAta thaze." AvI kaTuvANIthI jheranI peThe ati ti thayelA mArA mukhya matrI khelyA ke " tyAre te samaye tArI upara zuM paDaze ? " nimittiAe kahyuM-" maMtrI ! mArA upara kApa zA mATe karA cheA ? je zAstrathI jovAmAM Ave che te huM kahuM chuM, temAM mArA kAMi paNa doSa nathI. te divase mArI upara vasudhArA jevI vastra, AbharaNa, mANikaya ane suvarNanI vRSTi paDaze. " te vakhate me maMtrIne kahyu ke " he mahAmati ! tenI upara tame kopa karo nahIM kAraNa ke A nimitti kRtanI jema yathArtha kahevAthI upakArI che " pachI me' nimittiAne pUchyu ke " huM nimittajJa ! kaheA, tame A jJAna kayAMthI zikhyA che ! kAraNake AmnAya rahita puruSanAM vacana upara pratIti na AvavAthI zraddhA thatI nathI. '" naimittike kahyuM- "he rAjA ! sAMbhaLeA, jyAre khaladeve dIkSA grahaNa karI, te vakhate temanI sAthe mArA zAMDilya nAmanA pitAe dIkSA lIdhI ane pitA vAtsalyathI mAhita thaIne tenI pachavADe meM paNa laghuvaya chatAM dIkSA lIdhI hatI. te samaye A sarva nimittajJAna hu* zIkhyA hatA. 'zrI jinazAsana sivAya bIje avyabhicArI jJAna hatu` nathI. ' lAbha, alAbha, sukha, du:kha, vita, maraNa, jaya ane parAjaya--e ATha prakAranuM nimitta huM jANuM chuM. jayAre huM yauvanavayane prApta thayA, tyAre eka vakhate vihAra karatA karatA padminIkhaDa nAmanA uttama nagaramAM gayA. te nagaramAM hiraNyaleAmIkA nAme mArI eka kui rahetI hatI ane tene caMdrayazA nAme eka yauvanavatI duhitA hatI. te khALA AlyavayamAM mane vAdAnathI ApI hatI, paNa meM dIkSA lIdhI tethI amArA vivAha thaye nahAtA. te suMdarInuM avaleAkana karatAM ja mane anurAga utpanna thayA, tethI bhAranI jema tane cheDI daI ne me' tenI sAthe trivAha karyAM. kAmAturane cirakAla viveka kayAMthI rahe ! he rAjA ! tamArI upara thavAnA A mahA anatha jANIne svArtha nimitte huM ahIM kahevAne AvyA chuM, tA have tame je jANA te kare. ' A pramANe kahIne te mauna rahyo. te vakhate sakuLamaMtrIe buddhimAna chatAM paNa rAjAnuM rakSaNa karavAne Akula vyAkula thaI gayA. temAMthI eka maMtrIe kahyu ke 'samudramAM vidyutpAta thatA nathI, mATe sAta divasa sudhI rAjAe vahANamAM besIne samudramAM rahevu. ' bIjA maMtrIe kahyuM ke ' te vAta mane gamatI nathI, jo tyAM vijaLI paDe te pachI tene kANu vArI zake? tethI A avasarpiNI kALamAM vaitADhaya giri upara vidyutpAta thatA nathI, mATe te giri upara koIka guphAmAM ApaNA svAmIe sAta divasa sudhI rahevu. trIjA maMtrIe kahyuM ke " A vAta mane rUcatI nathI, kemake je avazya banAva banavAnA che te game tyAM paNa thaze, temAM kAraphera nahIM thAya. te upara eka kathA kahu te sAMbhaLeA-A bharatakSetrane viSe vijaya nAmanA nagaramAM sAma nAme eka zreSTha brAhmaNa rahetA hatA. tene kAMi paNa saMtAna nahatuM. , Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa 5 muM 193 ghaNI mAnatAo tathA khAdhA karavAthI chevaTe jvalanazikhA nAmanI srIthI zikhI nAme eka putra thayA. eka vakhate naThArA daivayAgathI manuSyanA mAMsapara prItivALA kAI dArUNa rAkSasa te nagaramAM AvIne vasyA, te prati divasa ghaNA manuSyone mArIne temanuM alpa mAMsa khAI bAkInu ThaLIyAnI jema nAkhI detA hatA. tenI AvI bhayakara hiMsA joi ne rAjAe tene mIThe vacane samajAvIne kahyuM--are! AvI rIte thADA mAMsa mATe ghaNA manuSyAne zA mATe haNe che ? vyAghrAdika ajJa prANI che, te paNa kSudhAnI zAMtimAM auSadha rUpa mAtra eka jatuneja mAre che, mATe pratidina tAre eka manuSyanuM ja bhakSaNa karavuM; ane te manuSya nirNaya karelA vArA pramANe tArI pAse svayameva Avaze. rAkSase A vArtA kabula karI eTale rAjAe peAtAnA nagaramAM rahelA sarva manuSyeAnA vArAne mATe sarvanA nAmanI gALIo karI. te nAmanI gALIomAMthI jenA nAmanI gALI nIkaLe te mANase nagaranI rakSA mATe rAkSasanA bhakSaNa thavA javuM, ema TharAvyuM. ema karatAM karatAM ekadA daivayeAge te sAmA brAhmaNanA putranA nAmanI goLI nIkaLI, ane yamarAjAe jANe tenA nAmanuM cApaDAnuM pAnuM ughADyuM hoya tema te nAma vAMcavAmAM AvyuM. A khabara sAMbhaLI tenI mAtA javalanazikhA, 'he putra! have zuM tuM mArA gharamAM nahIM rahe ? ema karNa svare rUdana karatI pazuene paNa rAvarAvavA lAgI, AvA kAne sAMbhaLI na zakAya tevA karUNAmaya tenI mAtAno pAkAra te ghara najIka eka moTA bhUtanA gharamAM rahenArA bhUtA e sAMbhaLyeA. tatkALa karUNA AvavAthI temaNe te mAtAne kahyuM- he brAhmaNI ! tuM rUdana kara nahIM, svastha thA, tArA putrane rAkSasanI pAse javA de, ame tene rAkSasanI pAsethI pAchA lAvIzuM. jethI rAjAe karelI vyavasthAnuM ullu ghana nahI thAya ane te maraze paNa nahI..' javalanazikhA belI- huM devatAe ! jo tema thAya teA ghaNuM sArUM.'A pramANe te kahetI hatI, tevAmAM tA purarakSakA AvI te putrane rAkSasanI pAse khecIne laI gayA. jevA rAkSasa dvijaputrane grahaNa karavA AvyA tevAmAM pelA bhUtA tene tenI mAtA pAse harIne laI gayA. bhayane jotI brAhmaNIe bhaya pAmIne pAtAnA putranI rakSA thavAne mATe patanI guphAmAM tene pUrI dIdhA. paraMtu tyAM rahelA kAI jAgatA ajagara te putrane gaLI gayA. tethI je bhAvI che te anyathA thatuM nathI mATe A viSe tapa karavAnAja upAya karo. kAraNa ke nikAcita karmIne paNa tapathI kSaya thAya che." pachI ceAthe| maMtrI elcA ke " A nimittiAe peAtanapuranA rAjAnI upara vidyutpAta thaze. ema kahyuM che. kAMI zrIvijayanI upara vidyutpAta thaze ema kahyuM nathI. te AjathI sAta divasa sudhI koi bIjAne A nagaranA rAjA karo ke jethI tenI upara vidyutpAta thAya. Ama karavAthI ApaNu' durita nAza pAmeA." A vicAra sAMbhaLI ha pAmelA nimittaAe te maMtrInI prazaMsA karI ke mArA nimittajJAnathI paNa tamArU matijJAna adhika che. mATe A anane pirahAra karavAne A kAM zIghratAthI karo; ane AjathI sAta divasa sudhI rAjA caityamAM zrI jinapUjAmAM tatpara thaine raheA.' te samaye huM khA-- je koI purUSane A rAjya upara abhiSeka karazuM te naraparAdhI purUSane prANu nAza thaze, teA te paNa ciMtanIya che, kAraNa ke iMdrathI mAMDIne kIDI sudhI sa prANIene prANa tajavA bahu muzkela che. te mArA jotAM chatAM bIcArA kAI rAMka puruSa mRtyu pAme te kevA khedanI vAta che ! ame bIjAnA prANanuM rakSagu karavAnuM ja vrata laine beThA chIe, te ameja potAnA jIvitane mATe bIjAneA ghAta kema karI zakIe ?" rAjAnu Avu' kathana sAMbhaLI maMtrIe khelyA- he deva ! ApaNe e kAryAM pharavAnAM che ke ApanI 25 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 sa 1 lA upara AvI paDele A anartha dUra thAya ane koi prANInA vadha paNa na thAya teA tenA upAya e che ke vaizravaNanI pratimAnA rAjaya upara abhiSeka karI, tamArI peThe sa jana sAta divasa tenI sevA karaze. divya zaktithI kadi tenI upara kAMI paNa upasaga na thAya tA vadhAre sArU che ane kardi thAya tA tethI prANIvadhanuM pApa lAgaze nahI.'' A vicAra mane ghaTita lAgavAthI hu' jinamadiramAM jaI pauSadha vrata grahaNa karIne da"nA saMstAraka upara beThA. pachI sa` ma`trIe vaizravaNanI pratimAne rAjyAbhiSeka karI rAjAnI jema tenI pAse vartavA lAgyA. svAmInA hitane mATe buddhivatajanA bIjA sAthe paNa svAmInI jema varte che. anukrame sAtamA divasa AvyA, tyAre madhyAnha kALe AkAzamAM garjanA karatA pralayakAlanA jevA dArUNa megha caDI AvyA. gheADIvAramAM te ghAra meghamAMthI brahmAMDane phADe tevA zabda karatA vidyutpAta rAjyapara besArelI pelI yakSa pratimAnI upara paDyo. je vakhate yakSa upara vidyutpAta thayA, teja vakhate nimittiAnI upara aMtaHpuranA leAkAe karelI ratnAdikanI vRSTi thai. me' paNa akhaMDa samRddhivALu padminIkhaMDa nagara ApIne te nimittiAne vidAya karyA, ane te yakSanI mUrtti divya ratnamaya navIna banAvI ApI. kAraNa ke te mAre vipattimAM baMdhu thaI hatI. mArA vighnanI zAMti thavAthI Aje nagarajana ane amAtyA hathI sarvotsava zirAmaNi A mahesava kare che." A vRttAMta sAMbhaLIne amitateje harSathI pAtAnI bena sutArAnI vastrAla kAranA dAnavaDe pUjA karI. sutArA ane zrIvijayanI pAse keTalAka kALa rahIne amitateja peAtAnA nagaramAM gayA. eka vakhate zrIvijaya rAjA krIDA karavAnA kautukathI sutArAne laine yAtivana nAmanA vanamAM gayA. te vakhate kapilanA jIva aniSa vipratAraNI vidyA sAdhIne AkAzamArge AvyA. tyAM patinI sAthe krIDA karatI potAnI pUrva janmanI strI sule canA sutArA tenA jovAmAM AvI. pUrva janmanA saMskArathI saMbadhane nahIM jANatAM chatAM paNa aniMdyASe peAtAnI strInI jema te sutArAnI upara jAgelA anurAgathI tene meLavavAnI utkaMThA karI. pachI vidyAnA khalathI te krIDA karatA srIpurUSanI AgaLa teNe divya kaMdukanI jema chalaMga mArIne krIDA karatA eka netranuM haraNa kare tevA maneAhara suvarNa nA mRga viSubdha, jANe iMdranIlamaNinI hAya tevI kharIe ane zIgaDAthI ane nIlakamaLanA jevA vilAsa karatAM e leAcanathI te zAbhatA hatA; dehanI pILI kAMtithI jANe suvarNa maya hAya tevA lAgatA hatA ane phALa bharavAthI AkAzane tathA caraNapAtathI bhUmitaLane ma`Dita karatA hatA. te suMdara mRgane joI devI sutArAe potAnA patine hyu-'svAmI ! A mRga lAvA, te mAre krIDA karavAne yAgya che.' kAMtAnA kahevAthI jANe vAyunu' judu paDeluM vAhana hAya tema te pavanavegI mRganI pAchaLa rAjA vegathI doDayo. saritAnA eghanI peThe kAI ThekANe vakra ane koi ThekANe sarala thaI ne cAlatA te mRga jarApaNa skhalanA pAmyA vagara rAjAne dUra lai gayA. kSaNavAra dRzya, kSaNavAre adRzya, kAIvAra pRthvIpara ane koIvAra AkAzamAM cAlatA te mRga devakRta mAyAnI jema pakaDavAne azakaya thaI paDayo. zrIvijaya dUra gayA eTale azinaghASa haLave haLave AvIne vanadevInI peThe ekalI rahelI sutArAne harI gayA. pachI pratAraNI vidyAnA prabhAve e durAtmAe bIjI sutArAnuM rUpa karIne ' mane kukuTa sape DazI' evA kRtrima pAkAra karyAM. te pAkAra sAMbhaLatAMja rAjA hiraNane cheADI pAchA vaLyA. vidvAnA kSema hoya te chatAM yAgane mATe tatkALa tatpara thAya che. pRthvIpara ALATatI ane zarIre pIDAtI sutArAne joine rAjAe maNimatra ane auSadhonA aneka upacAra karyA. jenI prathama pratIti joyelI hatI, tevA paNa te sarva upacAra Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 195 durjana puruSamAM upakAranI jema niSphala thaI gayA. jenA netra kamaLa bIDAI gayAM hatAM, vadanachabi vivarNa thaI gaI hatI, urayugaLa ane stanayugaLa kaMpatA hatA, ane jenAM sarva aMgaupAMganA saMdhi, ane asthibaMdhana zithila thayA hatA-evI sutArA rAjAnA jotAM jotAMmAM kALadharma pAmI. pitAnI priyAne gataprANa joI rAjA paNa gataprANa thayo hoya tema ni:saMjJa thaI mUcha pAmIne pRthvI para paDyo. caMdanano rasa mastakapara siMcatAM puna: tanyane prApta thayela te A prakAre UMce svare vilApa karavA lAgyo-"are ! he manoramA tane laI janArA daive mane luMTI lIdho. he priyA ! tArA prANathIja mArUM jIvita hatuM. hAlI kAMtA ! tArA vinA have A mANasa zekanA bhArathI AdhArabhUta staMbha vagaranA jIrNa gRhanI jema tatkALa paDI jaze. are ! mArI vallabhAne lebhAvanArA suvarNa mRge vallabhAnI AjJA pALavAmAM tatpara A jaDa purUSane ThagI lIdhe. mArI priyAne pratyakSa jevAne takSaka nAga paNa samartha nathI, to A kukakuTa sarpanI zI visAta ! paraMtu ahA ! deva balavAnuM che. te have dayitAnI pachavADe javA mATe agnimAM baLI marI prANa choDIne A prasaratA dudevanuM kAMI UcuM hoya te huM pUrNa karUM." A pramANe vilApa karyA pachI rAjAe eka citA racI, ane ratimaMdiranI zayAnI peThe e dhIra vIre sutArAnI sAthe pite besIne tene alaMkRta karI. pachI jevo temAM agni prajavalita karIne baLavAno AraMbha kare che tevAmAM be vidyAre tyAM AvyA. temAMthI eka jaNe abhimaMtrita jalavaDe citAnuM siMcana karyuM, tyAM te temAMthI aTTahAsya karatI prasAraNI vidyA je sutArAnuM rUpa karIne rahI hatI te palAyana karI gaI. te vakhate "prajavalita javALAvALe agni kayAM ? ane gataprANuM mArI priyA kayAM ! vaLI aTTahAsya karatI A strI koNa ! zuM A devanATaka te nahI hoya !" A pramANe ciMtavana karate zrIvijaya svastha thaye, eTaNe teNe potAnI AgaLa saumya AkRtivALA be puruSone UbhelA joyA. "A zuM?" ema rAjAe temane pUchayuM, eTale teo praNAma karI vinayathI bolyA- ame vidyAdharapati amitatejanA sevaka chIe. saMbhinnazreta tathA dIpazikha nAmanA ame be pitA putra thaIe chIe. svecchAthI tIrthanA jinabiMbane vaMdanA karavAne nIkaLyA chIe. ahIM najIka AvatAM amoe zravaNamAM duHzrava ane pazuonA karNane paNa kotarI nAkhe tevI karUNakSaravALI A pramANenI vANI sAMbhaLI - he mArA prANanAtha zrIvijaya ! he rAjAethI sevita nAtha ! are ! tejathI sUrya jevA he bAMdhava amitateja ! parAkramavaDe balabhadra jevA he vatsa vijayabhadra ! sarvadA saMnihita rahenArA he tripRSTa kulanA devatAo ! nAhAra pAsethI mRgalInI jema A duSTa vidyAdhara pAsethI sutArAnuM vagara vilaMbe rakSaNa karo, rakSaNa kare." AvI vANI sAMbhaLIne amArA svAmInI bahenane koI durAtmA harI jAya che tevuM jANuM zabda pAtI bANanI peThe ame te vANIne anusarIne cAlyA. tatkALa hAthIe grahaNa karelI padminInI peThe azaniSe pakaDelI capala netrA sutArAne ame joI. svAmInI bahenanA haraNanI upekSA karavAne asamartha evA amoe bhraguTI caDAvI te zatrune kahyuM-"he hatyArA vidyAdhara ! devapratimAnuM caMDALa haraNa kare tema A sutArAnuM haraNa karIne tuM kyAM jAya che? are duSTa ! have tuM jIvate rahevAno nathI ame tane mArI nAkhIzuM, mATe Ayudha grahaNa kara. ame vidyAdharanA pati amitatejanA sevaka chIe." A pramANe AkSepa karI sApane ramADanArAnI jema be kRSNa sarpanI jevI be taravArane myAnamAMthI kheMcI kADhI ame te adhama purUSane mAravAnI IcchAthI tenI sAme thayA. te vakhate devI sutArAe kahyuM- tame yuddha karavuM choDI de, Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 sarga 1 le ane ahIMthI jAtivanamAM jAo, tyAM zrIvijaya prabhu rahelA che. te pratAraNI vidyAthI prANa tyAga karatA haze, te tyAM jaIne tene bacAve; temanA jIvavAthIja huM jIvuM tema chuM.' AvI sutArAnI AjJAthI ame tatkALa ahIM AvyA ane amoe maMtrita jalathI tamAro citAgni bujhAvI dIdhuM. vetALanI peThe unmatta thaI aTTahAsya karatI je A nAsI gaI te sutArAnA rUpane dhAraNa karanArI prasAraNa vidyA hatI. pitAnI priyA sutArAnuM haraNa thayuM, te jANavAmAM AvatAM virahAgnivaDe citAnaLathI paNa adhika prajavalita thayelo zrIvijaya ati kheda pAmyo. A pramANe joIne teo bolyA svAmI kheda kare nahIM, daivanI jema tamArAthI te keTale dura jaze ! pachI teo jAnuthI pRthvIne sparza karI praNAma karI ghaNI prArthanA karI zrI vijaya rAjAne vaitADhaya parvata para laI gayA. tene joI sasaMbhrAMtapaNe tarataja jANe mUrtimAna vijaya heya, tema amita teja zrIvijayanI sAme Avyo ane tene moTA mAnathI ucita Asana para besADI AgamananuM kAraNa pUchayuM. zrI vijayanI preraNAthI te baMne vidyAdharoe sutArAnA haraNane vRttAMta kahI batAvyuM. te sAMbhaLI eka kIrtinA kumAre braguTIthI lalATane vakra karI ane roSathI kapALa tathA netra rAtAM karI rAjAne kahyuM-jema phaNAdhArI talakanA mastakane khajavALe ane suI gayelA kezarI sIMhanA kezavALane ukheDe tema tamArI strI ane mArI bena sutArAnuM haraNa karIne have e narAdhama azaniSa keTaluM jIvaze !" A pramANe kahIne arkakIrtinA putre zastrAvaraNI, baMdhanI ane mokSaNI vidyA zrIvijayane ApI. pachI zatrunA kALarUpa amitateje razmivega, ravivega, akakIti, bhAnavega, sUryayazA, bhAnu, citraratha, arka prabha, akaratha, raviteja, prabhAkara, kirNavega ane sahastrakIrNa vigere pitAnA pAMcaze putrane tripRSThanA putra zrIvijayanI sAthe mahA zuravIra senA sahita camaracA nagarImAM azanighoSanI pAsethI sutArAne levA mokalyA. vidyAdharanA rasainyathI sava gaganamaMDalane AcchAdana karatA, subhaTanA zastrothI AkAzane seMkaDo devAvALuM karatA, asaMkhya anA zabdathI sUryanA ane belAvate, hAthIonI paMktithI gaganamAM bIjI meghamALAne vistAro ane prakAzita vimAnothI utpAtanA sUryone batAvata, tripRSThane putra zrI vijaya amaracaMcA nagarImAM AvyA. ahiM akIttine putra amitateja azanighuSane vidyAvALe jANI pitAnA pUrNa parAkramI sahasarazmi putranI sAthe pArakI vidyAne cheda karanArI mahAjvALA nAmanI vidyAne sAdhavA himavaMta giripara gaye. tyAM tyaMta nAmanA maharSi kAusa dhyAne rahyA hatA, temanA ane dharaheMdranA pavitra caraNamUlamAM mAsika bhaktavaDe sAta rAtrinI pratimA dhAraNa karIne te vidyA sAdhavAnA kAmamAM pravaryo. tevI rIte sAdhavA beThelA pitAnI rakSA karavAne mATe sahasaramI tatpara rahyo. tema rahetAM te pitA putrane kAMIka uNe eka mAsa vItI gaye. A tarapha amaracaMcA nagarInI bahAra paDAva nAkhIne rahelA zrIvijaye azaniSanI pAse eka dUta mokalyA. te dUte AvIne niHzaMkapaNe azanighoSane kahyuM ke kAgaDAnI jema AvuM lajajAkArI karma karanArA tane dhikkAra che ! zairya ane vIrya rahita purUSenuM parAkrama chaLa karavAmAM ja hoya che. A devInuM haraNa karIne tuM tevA chaLadhArI puramAM mukhya thayA che; vaLI zrIvijayanI upara prasAraNI vidyA calAvIne dADhI ane mUcha dharI rahelA te kevuM prekSA pUrvaka kAma karyuM che, te paNa vicArI je. pratApa vaDe sUrya jevA zrIvijayane zuM tuM nathI jANato ? je pratApa rahita hoya tevA purUSamAMja Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 5 muM tArUM chala cAle che; te vIra tArI vidyAne niSphaLa karIne ahIM Avela che ane have balathI sutArAne laI jaze, te he buddhimAnuM ! tuM pitAnI meLeja jaIne prathamathI sutA rAne arpaNa kara. je praNipAta pUrvaka sutArAne svayameva arpaNa karIza te tArA jIvitanuM kuzala thaze, anyathA to mRtyu taiyAraja che." dvatanAM AvAM vacana sAMbhaLI azanighoSa meghanA gajarava jevI ghora girAthI be.-"are ! dUta ! tuM uddhata ane nirlaja che, A dUta koI ThekANe mArA jovAmAM Avyo nathI. je zrIvijaya ahIM AvyuM che, te te bicArA tapasvIthI zuM thavAnuM che ? kadi pakSIo merU parvata upara jAya, tethI zuM temanAmAM parAkrama che ema samajavuM ? mArA eka leza mAtra parAkramathI te naSTa zaktivALo thaIne pAcho cAlyA jaze. kemake retInuM devAlaya nadInA vegane sahana karI zakatuM nathI. tethI je mArge AvyA te mAge te pitAne ghera bhale cAle jAya; paNa je sutArAne mAgaze to te yamarAjAne ghera jaze. A be vAtane vicArI te jAya ke rahe, game te kare. tuM paNa ahIMthI tatkALa jA ane A pramANe mArI vANI tene kahe." A pramANe azanighoSanAM kahelAM vacana sAMbhaLIne te dUte nagaramAMthI nIkaLI zrIvijaya pAse AvI te ThagArAno saMdeze temane kahyo. kopAnalamAM pavana jevo te saMdeze sAMbhaLI rAjA zrIvijaye pitAnI sajaja rAkhelI senAne paNa pharIne sajaja karI. zrIvijayanI senAne yuddhamAM utkaMThita joIne azanighoSe yuddhanuM Atithya karavAne pitAnA putrone AjJA ApI. tatkAla azvaghoSa, zataghoSa, sahasaghoSa, mahAghoSa, bhImaghoSa, dhanaghoSa ane meghaghoSa vigere sarva putro sarva sAmagrI laI yuddha karavA mATe amaracaMco nagarInA dvAramAMthI bahAra nIkaLyA. te vakhate baMne saukhyamAM moTA dhvanithI zaradaRtunA megha jevAM raNavAjiMtro vAgavA mAMDayAM. pachI jemAM bANathI chedAIne uchaLatAM chatrothI AkAza se caMdravALuM dekhAtuM hatuM, kapAi paDatA mastakathI jANe ghaNuM rAhuvALuM hoya tema jaNAtuM hatuM, paDatA ane caLakatA zalyothI jANe ulkApAta thatA hoya tevuM dekhAtuM hatuM, meTA madagadhI gaje konA paraspara aphaLAvAthI jANe parvato aphaLAtA hoya ane rUdhiranA kAdavathI jANe bhUmipara saMdhyAnAM vAdaLAM vizrAMta thayAM hoya tevuM jaNAtuM hatuM. temAM madyanI jema rUdhiranA pAnathI bhUta vetAla unmatta thaIne nAcatA hatA. moTA subhaTo huMkAra karIne jANe maMtrAsa bhaNatA hoya tema lAgatA hatA, bANothI haNAtA hastIonA kuMbhasthalamAMthI nIkaLatA muktAphalavaDe akiAza badhuM tArAvALuM dekhAtuM hatuM, ane saunyanA uDelA raNuthI jANe sarvatra pradoSakAla utpanna thayA hoya tema dekhAtuM hatuMevuM baMne sainyamAM meTuM yuddha pravaryuM. ghora gadAnA prahArathI ati mUcha pAmelA ddhAone koI temanA baMdhuo pitAnA vastranA cheDAthI paMkho karI pavana nAkhatA hatA. keI tRSAtura thayelA vIrone jalanA ghaDA laIne pharatI priyAe vAraMvAra jaLapAna karAvatI hatI. pitAnI priyAe jotAM chatAM devAMganAe AvIne "A mAro pati, A mAro pati ema kahetI kahetI utkaMThAe kaI vIrone varatI hatI. koI zatruno mugaTa laIne nAcato hato ane tenI spardhA karatuM hoya tema tenA zatrunuM dhaDa paNa tene joI nAcatuM hatuM. jema vAnara eka vRkSa parathI bIje vRkSe jAya, tema koI potAnA bhamI gayelA rathamAMthI ThekaDo mArIne bIjA rathamAM ja hatuM. koI vIra cirakAla yuddha karatAM astra khuTI javAthI pitAnA mastaka parathI zIrastrANa laI te vaDe prahAra karI zatrune mArI nAkhato hate. keTalAka ddhAo badhAM astro kSINa thaI javAthI dAMta vaDe jema hAthIo yuddha kare tema bhujAdaMDathI yuddha karatA hatA. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 sarga 1 le A pramANe astrothI, zastrothI ane mAyAthI yuddha karatAM baMne sainyane kAMIka uNo eka mAsa vItI gaye. te arasAmAM pavana jema vRkSone bhAMgI nAkhe, tema zrIvijayanA sainya azanighoSanA kumArene mArathI pIDita karIne bhagna karI dIdhA. e pramANe joIne vajanA jevI gadA upADI potAnA bhagna thayelA kumArone tiraskAra karato ane zatruene trAsa pamADate azanighoSa, varAha jema nAnA sarovaramAM ane maMdarAcala jema samudramAM pese tema vidyA ane bhujAnA parAkramathI prakAzita thaI zatruonA raunyamAM peThe. tatkAla teNe amitatejanA putrane bhagna karI dIdhA. manasvI jano sAmasAme badalo tatkAla Ape che. sutArAnA bhrAtRjo (bhatrIjAo) ne bhagna thayelA joIne zrIvijaya "ubhuM rahe, ubhA rahe" ema bolate pote azaniSanI sAthe yuddha karavA AvyA. baMne vIre paraspara gAjatA, tiraskAra karatA, potAnI zastrazakita ane vidyAzakita batAvatA, ati cAlAkIthI eka bIjAnA prahArane vaMcatA ane suraasure e jevAtA meTuM yuddha karavA lAgyA. pachI parAkamI zrIvijaye krodha karIne kheDUgavatI keLanI jema azanighoSanA be kaTakA karI nAMkhyA. eTale te baMne kaTakAmAMthI vaDamAMthI vaDavAInI jema sainyane bhayaMkara evA be azanighoSa thayA. te baMne azaniSanA be be bhAga karyA, to temAMthI cAra uddhata azaniSa thayA. te cAranA be be bhAga karyA, to temAMthI ATha azanighoSa thayA. e pramANe jema jema tenA khaMDa kyuM tema tema zALinA cheDanI jema hajAre azaniSa thaI gayA, ghaNA azanigheSathI viMTAI rahele pitanapurane rAjA vAdabAMvaDe viMTAI rahelA vidhyAdri parvatanA je dekhAvA lAge. evAmAM azanighoSane chedI chedIne zrIvijaya zAMta thaI gaye, tevAmAM mahAjavALA vidyAne sAdhIne amitateja tyAM AvyuM. pratApathI ugra tejavALA amitatejane AvatA joI siMhathI mRgalAnI jema azanighoSanA sainike jIva laIne nAThA. "duSTa zatruone nAsavA paNa devA nahIM" evuM dhArI teNe sAdhelI mahAjavALA vidyA temanI upara che. te mahAvidyAthI sadya meha pAmIne sarva zatruo amitatejane zaraNe AvyA. gaMdha hastInA madanI gaMdhathI bIjA hAthIo jema bhAgI jAya tema amitatejane jotAMja azanighoSa uchuMkhala thaI nATho. amitateje mahAjavALA vidyAne kahyuM ke "A durAtmAne tAre dUrathI paNa ahIM pakaDI lAva." tatkAla sarva vidyAne aMta karanArI e mahA vidyA kapa pAmelA kALanI jema azanighoSanI pachavADe deDI, tenAthI palAyana thatAM azaniSane koI ThekANe paNa zaraNa maLyuM nahIM. chevaTa zaraNanI IcchAe te dakSiNa bharatAddhamAM peThe. tenA simAMtagiripara zrI RSabhadeva prabhune rautyamAM samosaraNane ThekANe eka gajadhvaja sthApana karela hatuM. pUrva sAgarane kAMThe AvelA te girinI upara zukala dhyAnane dharanArA baladeva muni eka rAtrinI pratimA svIkArIne rahyA hatA. teja rAtrie ghAtikarmano cheda thavAthI mahAmunine vizvasaMkramamAM darpaNarUpa kevaLajJAna utpanna thayuM hatuM. temanA kevaLajJAnane mahimA karavAnI IrachAe jANe nimAyelA adhikArI hoya, tema suraasure satvara tyAM AvyA hatA ane abhinaMdana, jaganaMdana, jvalanajaTI, vijaTI, arka kIrti, puSpaketu ane vimalamati vigere cAraNa munie paNa tyAM AvI baladeva munine pradakSiNA karI namaskAra karIne pAse beThA hatA. te samaye mahAvALA vidyA pAchaLa AvavAthI bhaya pAmele azaniSa tatkAla samatArUpa amRtanA praharUpa te acaLa munIzvarane zaraNe gaye. mahAjvALA azanighuSane tyAM beThele jaI pAchI vagaI kemake kevaLInI sabhAmAM IdranA vajanI paNa phati thatI nathI. potAnA niSphaLapaNathI lajA pAmelI te vidyAe AvI, amitatejane sarva vRttAMta kahI ApyuM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va 5 mu 199 te vRttAMta sAMbhaLI meghadhvanithI mayUranI jema amitateja ane zrIvijaya rAjA ghaNA khuzI thayA. pachI e nagarImAMthI sutArAne zIghra lai AvavAnI mirarane AjJA karI ane utkaMThAthI pUrAyelA hRdayavALA amitateja ane zrIvijaya sainya sahita pavanavegI vimAnavaDe sImAdripara satvara AvI pahAcyA. tyAM prathama RSabhanAtha prabhunA khiane vAMDhIne pachI baladeva munine vaMdanA karI temanI AgaLa tee beThA, ahI' mirica camaracacA nagarImAM praveza karI azanidyAne ghera tenI mAtAnI pAse AvyA; tyAM himapIDita nalinInA jevI, pa'kamagna kamalinInA jevI, dAvAnale dagdha thayelI latA jevI, pAzamAM baMdhAyelI mRgalI jevI, jhAMkhI paDelI caMdralekhA jevI, kinArApara paDelI mAchalI jevI, khaMdhane paDelI hAthiNI jevI ane marU dezamAM rahelI ha`salI jevI atyaMta duHkhI, upavAsa karatI ane ma`tranI peThe patinA nAmanuM smaraNa karatI sutArA tenA jovAmAM AvI. miricae abhinaghASanI mAtAne kahyuM ke * amitateje sutArAne lAvavAne mATe mane AjJA karI che.' eTale azinaghoSanI mAtA sutArAne laIne jyAM tenA pati hatA tyAM acaLa khaLabhadre kevaLInI sabhAmAM AvI ane jANe thApaNa rAkhelI hAya tema te nirdoSa sutArA, zrIvijya ane amitatejane arpaNa karI. pachI te prasanna thai bhagavAna baLadeva kevaLajJAnIne vAMdI cAgya sthAne beThI. te vakhate aneidheASe nara ane vidyAdharanA iMdra evA zrIvijaya ane amitatejane mIThAM vacanathI khamAvyA. te sabhAmAM e pramANe sarve zAMta kauravALA thaI gayA, pachI acala svAmIe temanI zuddhi karanArI dezanA ApI. dezanAne aMte anidyASe lalATe aMjali joDIne balabhadnamunine vijJapti karI-" he munivaya ! peAtAnA sthAnamAM rahelI A sutArAne hAthI jema kamalinIne hare, tema meM kAMi duSTa manathI harI naheAtI. para`tu pUrve ekavAra hu* camaracAMcA nagarIthI bhagavAna jayata muninA sthAnamAM gayeA hatA ane tyAM nivAsa karIne me' bhramaranI peThe kAMika gaNagaNatAM sAta upavAsa karIne bhrAmarI vidyA sAdhI hatI. tyAMthI pAchA krUratA jyAtinamAM zrIvijayanI pAse rahelI A sutArA jovAmAM AvI. tene jovA mAtrathIja tenI upara koi hetuDe mane akathya sneha utpanna thayA. pachI me ci Mtavyu* ke A ramaNI vinA huM ahI thI jai zakIza nahIM, kemake mArU mana jANe badhAI gayuM hAya tema tene laI javAne utkaMThita thAya che. paNa zeSanAganA mastakapara rahelA maNinI jema A khalavAn zrIvijayanI pAsethI A strI harI zakAya tema nathI. pachI pratAraNI vidyAthI zrIvijayane mAhita karI samaLI jema hAralatAne hare tema meM tenuM haraNa karyuM. anihita sutArAne me mArI mAtAnI pAse rAkhI. caMdrane paNa kalaMka che, paraMtu A sutArAmAM jarA paNa nathI. meM ki paNa tenI pAse kAMI kuvacana kahyuM nathI. teA he bhagavan ! tenI upara mane ATalA badhA sneha thavAnu zu kAraNa che ? te Apa kaho." pachI bhagavaMte satyabhAmA ane kapilanI tathA zrISeNa ane zikhina ditA tathA abhina'ditAnI kathA kahI batAvI. pachI e munivare kahyuM ke " zrISeNu, abhina ditA, zikhina'kritA ane satyabhAmA mRtyu pAmIne yugalIo thayA hatA. tyAMthI mRtyu pAmI te cAre saudha devalekamAM devatA thayA hatA. tyAMthI cavIne zrISaNanA jIva A amitateja thayA. zikhina ditAnA jIva tenI patnI jyeAtiHprabhA thayA. abhinaMditAnA jIva A zrIvijaya thayela che ane satyabhAmAnA jIva A sutArA thayA che. kapila ArttadhyAne mRtyu pAmI aneka ceniAmAM bhamyA; ane Artta dhyAnathI bAMdheluM karma akAma nija rAvaDe tiyA~ca cAni Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 saga 1 lo ane nArakImAM utpanna thaIne khapAvyuM. pachI bhUtaratna nAmanI aTavImAM airAvatI nadInA kAMThA upara tApasanA agresara jaTila kauzika nAmanA tapasvInI pavanavegA nAmanI patnIthI e kapilano java zamilAyuganA nyAye dhamila nAme putrapaNe utpanna thaye. AMgaNAnAM vRkSanI jema tapasvIoe lAlanapAlana karele dharmila anukrame moTo thayo eTale mAthe jaTA rAkhI potAnA pitAnI pAse tApasI dIkSA laI teNe bAla tapa karavAno AraMbha karyo. kemake te kArya tenA pitR paraMparAe cAlyuM AveluM hatuM. hemaMtaRtumAM parvatanA paththaro jema jharaNAne sahana kare, tema himavaDe bhayaMkara evI rAtriomAM gaLatA zItaLa jaLanA saMpAtane te sahana karavA lAgyA. grISmaRtumAM madhyAhune mAthe sUrya ane AsapAsa prajavalita dhuNIo karIne te paMcAgninA tApa sahana karavA lAge. comAsAmAM meghanI vRSTi vaDe pUrAyelI khINa ane sarovaramAM kaMTha sudhI jalamAM rahI aghora maMtrane japavA lAge. apUkAya ane pRthvIkAya chene pIDA karavAmAM uchuMkhala thayelA dharmile vApI, kRpa ane sarovaro khedyA ane khodAvyA. bAlakanI peThe a85 buddhivALA teNe dAtaraDAM ane kuhADA laI kRSikAranI jema potAnI meLe ghaNA samidha ane darbha chedI nAkhyA. vaLI dhuNa jAtanA jInA dAhathI ane pataMganA paDavAthI thatA pApamAM nirbhaya thaI teNe dharmanI saghaDIo karI ane mArgamAM dIpadAna karavA mAMDyAM. bhajananI pahelAM atithinI jema kAgaDA vigere duSTa tiryaMcone teNe piMDadAna ApyAM. vaDa, pipaLA ane ariThA vi. gere vRkSane teNe devanI peThe pUjyA ane vAMdyA. gAyonI pUjA karI. pUrA sahita jalavaDe vRkSonuM siMcana karyuM, ane sthAne sthAne jalanI parabe bAMdhI. A pramANe e mugdhabuddhi dharmile pUrvokta sarva kArya dharma buddhithI karatAM karatAM ghaNuM kAla nirgamana karyo ane tethI prayAsa mAtra phaLa meLavyuM. eka vakhate mahaddhikanI jema vimAnapara besIne AkAzamArge jato eka vidyAdhara tenA jevA mAM Ave; tene joI "A tapanA phalathI huM bhavAMtare Ave thAuM" evuM teNe niyANuM karyuM ane anukrame mRtyu pAmyA. tyAMthI caramacaMcA nagarImAM vidyAdharanA rAjA IdrIzaninI AsurI nAmanI patnIthI tuM putrapaNe utpanna thayela che. pUrva janmanA saMbaMdhathI sutArAnI upara tane gADha sneha upanna thaye kemake pUrva saMskAra seMkaDe janma sudhI cAlyAM Ave che. A pramANe pitAne pUrvabhava sAMbhaLI sutArA, amitateja, zrI vijaya ane azanivega paramasaMvega ane vismaya pAmyA. pachI amitateje pUchayuM- "he munivarya ! huM bhavya chuM ke abhavya chuM ? balabhadra muni bolyA- A bhavathI navamA bhavane viSe A bharatakSetranI aMdara batrIsa hajAra mugaTabaddha rAjAoe sevana karA, cauda mahAratnane nAtha, navanidhine Izvara. lavaNa samudra tathA zudra himAlaya jenI maryAdA che eTalI pRthvIno svAmI ane mAgadhAdika devakumAre e sevele e tuM pAMcame. cakravartI thaIza, ane teja bhavamAM cesaTha I Dhoe jenA caraNane sevela che evA zAMtinAtha nAme saLamAM tIrthakara paNa tameja thaze. te vakhate A zrI vijaya rAjA te tamArA pahelA putra ane pahelA gaNadhara thaze." A pramANe sAMbhaLI zrI vijaya ane amita je acaLa munine praNAma karIne zrAvakanA bAra vrata grahaNa karyo. azanighoSe balabhadra munine praNAma karI bhaktivaDe nagna thaI vijJapti karI.-"he sarvajJa prabhu ! ApanA mukhathI meM pUrva bhavamAM bhagavela duHkha sAMbhaLavAthI mAruM mana te AvezathI atyAre paNa kaMpe che. he bhagavana ! tamArA kahevA pramANe kapilanA janmamAM priyAnA viyogathI meM je ArtadhyAna karyuM hatuM, tethI vividha prakAranA vadha, cheda ane bheda vaDe bhayaMkara nimAM utpana thaI thaI mane bahu vAra tenuM phaLa maLyuM. tyAra pachI akAma nirjarAe mAMDa mAMDa te duSkarmane jINu karI huM pUrva Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva pa muM 201 bhavamAM manuSyapaNAne pAmyo. paraMtu temAM paNa abhAgya yoge jinadharma nahIM pAmavAthI tApasa thaI a5 phaLavALuM ane bahu kaSTavALuM meM bALa tapa karyuM; tevA tapane pariNAme paNa pAchuM niyANuM karI A camaracaMcA nagarImAM huM vidyAdharano pati thayo. paNa he prabhu! tevA nidAnavALA tapanuM, parastrIharaNanuM ane mahAvALA vidyAnA bhayanuM mane te mahAzubha phaLavALuM pariNAma AvyuM ke jethI sarva duHkhamAMthI choDAvanArA Apa jevA mahAmAnuM zaraNa maLyuM. pAse rahelI vastune paNa jema aMdha na jANI zake tema jinadharmane nahIM jANato huM ATalA bhava paryata bhaye paraMtu have Apa mArI rakSA karo. he vibhu ! atyAra pachI yatidharma vinA mArI eka kSaNa paNa jaze nahIM mATe mane hamaNA ja dIkSA Apa." "te gya che" ema kahI munie anugraha karela azanighoSa uttama Azrayane pAmIne vinayathI amitateja pratye bolyo-"kamarUpa ghAsamAM agni samAna A javalanajaTI pratyakSa vijayI dharma hoya tevA tamArA pUjya pitAmaha che; A bhagavAna arka kIrti ke je tRNanI jema vaibhavano tyAga karanAra ane tapanA tejavaDe arka (sUrya) jevA tamArA pitA che ane bhAvI cakravata temaja bhAvI tirthaMkara evA tame cho to tamane praNipAta karatAM je ke huM mAnI chuM te chatAM paNa mane kAMI lajA nathI. mATe have A camacaMcA nagarInuM mAruM rAjya ane adhaSAdika A mArA putra ane mAruM bIjuM je kAMI che te badhuM tamAruM ja che ema jANaje, juduM jANaze nahIM." A pramANe kahI pitAnA moTA putra azvaghoSane kSIrakaMTha bAlakanI peThe amitatejanA utsaMgamAM arpaNa karyo. pachI IdrA zaninA kumAra azaniSe ghaNu rAjAonI sAthe acaLa svAmInI pAse dIkSA lIdhI. zrIvijayanI mAtA svayaMprabhAe paNa tyAM AvI acaLa svAmInI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI balabhadra munine namIne amitateja, zrIvijaya ane azvaghoSAdika pitapitAne sthAnake gayA. apAra lamIvALo zrIvijaya ane amitateja zaka ane IzAna iMdranI jema puSkaLa lakSmIvaDe niraMtara ahevanA maMdiromAM utkRSTa rIte aI utsavadi AcaratA, eSaNaya, ka95nIya ane prAsuka padArthonuM sAdhuone dAna ApI potAnI samRddhine kRtArtha karatA, aneka ciMtArUpa zrImatuthI ArjA prANIonI pUrva dizAnA pavana ane meghanI jema sarva pIDAne haratA, vaLI sArI buddhivALA teo rAtadivasa AtmagoSThImAM rahetA, gurUnI pAsethI zAstranA rahasyane bhAvathI sAMbhaLatA, khaDIte mANasa chAyAne paNa taje tema kutIthanI goSThIne choDI detA, kupathyanI jema akhila vyasano tyAga karatA, keivAra kSaNamAtra viSayasukha anubhavatA, cAgya avasare rAjyanI popa 2hita evI ciMtAne ciMtavanA ane pitAnA nagaramAM paNa eka manavALA thaIne rahetA teo kALa nigamana karavA lAgyA. ekadA maitya pAse AvelA pauSadhAgAramAM posaha grahaNa karIne vidyAdharone ahaMta dharma kahetA hatA, te samaye zrI jinabiMbane vAMdavAnI IcchAe jANe dharmanI be bhujA hoya tevA be cAraNa muni te caityamAM utaryA. temane AkAzamAMthI utaratAM joIne amitateja ubhe thaye ane ISTanA darzanathI harSa pAmIne temane vaMdanA karI. baMne munioe jinaMdrane traNa pradakSiNa karI vaMdanA karI, pachI amitatejane kahyuM--"marUsthaLamAM jaLanI jema A saMsAramAM mAnakhyatva ati durlabha che, te prApta thAya te kadipaNa tene vyartha rIte gumAvavuM nahIM ane 26 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 sarga 1 le zrI jaina dharmanA ArAdhanamAM jarApaNa pramAda kare nahIM. kemake te dharma vinA uttarottara manorathane pUranAra bIjuM kaI nathI." A pramANe kahI vizvane ISTa darzanavALA te baMne cAraNa muni varSAkALanA meghanI jema AkAzamArge cAlyA gayA. tyAra pachI zrI vijaya ane amitateja prativarSe zrI arvatanA raumAM traNa mahotsava karavA lAgyA. temAM rautra ane Azvina mAsanI be aThThAIonA utsava devatAo naMdIzvara dvIpe jaIne kare che ane bIjAo potapotAnA ramaityamAM kare che te pramANe rautra ane Azvina mAsamAM potapotAnA tyamAM karatA hatA, ane trIje AzAzvata (aniyamIta vakhatano) utsava sImAdri upara jaIne zrI RSabhanAthanA vItyamAM baLadevanI jJAnabhUmine sthAnake karatA hatA. eka vakhate rAjA amitateja merUpara sUryanI jema potAnA mahelapara pradhAnamaMDaLanA parivAra sAthe beThA hatA tevAmAM kAdava ane jala sukAI gayAM hoya evA grISma RtunA sarovaranI jema tapathI jenAM mAMsa tathA rUdhira sukAI gayAM hatAM, udvega sAgaranI jema jenA zarIrapara nasonuM jALa dekhAtuM hatuM. jIrNa vAMsanI jema jenA zarIranA sAMdhAo kaDakaDa belatA hatA, pragaTa karelI parzanI jevuM jemanuM udara dubaLa ane bhISaNa dekhAtuM hatuM, temaja nirdoSa tapa saMpadAnA tejathI je prakAzI rahyA hatA-evA dharmAdarza tulya mAsakSapaNuka kaI muni bhikSA mATe nagaramAM AvelA temane jovAmAM AvyA. eka jinadarzanaja jene priya che e amitateja temane jotAMja mahelathI utarI temanI pAse Avyo, ane traNa pradakSiNA karI vAMdhI nirdoSa annAdika vaDe temane pratilAbhita karyA. te vakhate satpAtrane ApelA anAdika dAnanA prabhAvathI vasudhArA vigere pAMca divya pragaTa thayA. evI rIte dhamaceSTA karatAM ane sukhamagna rahetAM zrI vijaya ane amitatejane hajAro varSa vItI gayAM. eka samaye amitateja ane zrIvijaya sAthe maLIne naMdana vanamAM rahelA zAzvata ahe". tane vaMdanA karavA gayA. vaMdanA karIne kutuhalathI bhamatAM bhamatAM naMdana vananI ramaNika bhUmi jevA lAgyA. tevAmAM vipulamati ane mahAmati nAmanA be uttama cAraNa muni suvarNazilApara beThelA temanA jovAmAM AvyA, eTale temanI pAse jaI pradakSiNA karI vAMdIne baMne zrAvaka rAjA temanI pAse besI, A pramANe ghamadezanA sAMbhaLavA lAgyA. "A jagatamAM mRtyu sarva prANIonI samIpe haMmezAM raheluM che tethI kasAIne ghara"mAM rahelA pazuonI jema A prANIonuM jIvita capala che. je manuSya AyukSaNika che "evuM jANe che tathApi dharmamAM udyama karatA nathI te mohane ja vilAsa che. janmathI mAMDIne ne mRtyu sudhI meha e mATe zatru che ke te manuSyanA hitakArI dhamane mUlamAMthI "chedI nAMkhe che. tethI mAnavajanmanA phaLanI IcchA e mehane chedIne niraMtara dharma kara "ke jethI pharIne paNa manuSyajanma prApta thAya." A pramANe dezanA sAMbhaLI pitAnuM avazeSa AyuSya keTaluM che? e temaNe prazana karyo. eTale have mAtra chavIsa divasanuM AyuSya bAkI che e munIzvae pratyuttara ApyuM. AvuM muni vAkya amegha jANI te nara ane vidyAdharanA rAjA nirvedayukta mahA pazcAttApa karatA A pramANe bolyA-"are ! nidA nidrAunI jema, sadA mada pInAranI jema, sadA bALakanI jema, sadA mUIitanI jema ane sadA apasmArInI jema amoe araNyamAM ugelA puSpanI mAphaka A manuSyajanma pramAdamAMja niSphaLa gumAvI nAMkhe che." cAraNamuni temane pratibodha karavAne bolyA-"he mahAnubhAva! kheda kare nahIM. adyApi Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 5 muM : 2013 tamAre pravajyA levI yukta che. jema nizAne aMte thayelI caMdrati kumudavikAzanuM kAraNa thAya che tema janmAMte paNa grahaNa karelI dIkSA kalyANanI hetu thAya che. cAraNa muninA AvA pratibodhathI zrIvijaya ane amitateja dharmakriyAmAM utsuka thaI potapotAnI rAjadhAnImAM AvyA. tyAM mukhya jina cItyamAM moTo aDrAIutsava karyo ane dIna tathA anAtha prANIone yathArUci dAna ApyuM. pachI potapotAnA putrane rAjya saeNpI baMne rAjAoe abhinaMdana ane jaganaMdana muninI pAse jaI vrata karyuM, ane tarataja pAdapapagama nAme anazana paNa aMgIkAra karyuM. te samaye zrIvizve pitAnA pitAnuM samaraNa karyuM ane temanI adhika samRddhi ane pitAnI hIna samRddhi vicArIne "huM temanA je thAuM" evuM niyANuM bAMdhyuM. niyANuM karanAra zrI vijaya ane niyANuM nahIM karanAra amitateja AyukSaye mRtyu pAmI prANata nAmanA dazamA ka5mAM utpanna thayA. tyAM susthitAvarta ane naMditAva vimAnanA svAmI maNila ane divyacula nAme devatA thaI teo sukhe rahevA lAgyA. mananI IcchA pramANe vAMchita arthane siddha karanArA te devatAoe ratIsAgaramAM gADha magna thaI vIza sAgaropamanuM AyuSya sukhe nirgamana karyuM. ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite ____ mahAkAvye paMcame parvaNi zrIzAMtinAthadevasya zrISeNAdibhavapaMcakavarNano nAma prathamaH sargaH 1 // Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ren Ji Ji Ji Ji Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 je. A ja budvIpamAM prASyidehanA AbhUSaNa rUpa ramaNIya nAmanA vijayamAM sItA nadInA dakSiNa taTane viSe pRthvInA zubha vyuhane karanArI parama samRddhi vaDe zubha ane zubha lakSamInuM sthAna zubhA nAme eka nagarI che. temAM sthiratA mAM merU jevA ane gAMbhIryamAM sAgara je stimitasAgara nAme rAjA hatA. tene apsarAnI saubhAgya saMpattine parAbhava karanAra ane zILanI dhurAne dharanAra vasuMdharA ane anurA ne me be patnI hatI. naMditAvartA vimAnamAMthI cavI amitatejano jIva vasuMdharA devInA udaramAM avataryo. sukhe sutelI vasuMdharA devIe balabhadranA janmane sUcavanArAM cAra mahA svama mukhamAM praveza karatAM joyAM. te samaye tene utpanna thayelA paramAnaMdathI parAbhava pAmI hoya tema nidrA dUra gaI. eTale rANIe rAjAne vijJapti karI ke "prANanAtha ! meM Aje svamamAM vAdalamAM caMdra praveza kare tema sphaTikanA girI je cAra dAMtavALo hAthI mukhamAM praveza karato je zaradaRtunA vAdaLAno banAvelo hoya te nirmala kAMtivALo, uMcI kAMDhavALe ane sarala paMchavALe garjanA karatA vRSabha mArA jevAmAM AvyuM; dUra prasaratAM kiraNonA aMkurothI jANe dizAene karNAbharaNa racate hoya te caMdra avale, ane tyAra pachI guMjArava karatA bhramarAothI jANe zatamukhe gAtuM hoya tevuM ane vIkAza pAmelA kamaLAvaDe parIpUrNa sarevara joyuM. he svAmI! A svamanuM zuM phala prApta thaze te mane kaho. uttama svapane mATe sAmAnya mANasane pUchavuM anucita che." rAjAe kahyuM- he devI ! lakSmIvaDe deva je ane lokottara baLavALo tamAre balabhadra putra thaze' tyArathI jema ratnagarbhA pRthvI nidhAnane ane vaMzalatA muktAphaLane dhAraNa kare tema vasuMdharA devIe garbha dhAraNa karyo. te mahAdevIe garbha samaya pUrNa thatAM zrIvatsanA cinhavALA, vetavarNa vALA, pUrNa avayavavALA ane saMpUrNa lakSaNane dharanArA eka suMdara putrane janma Ape. putranA janmathI stimitasAgara rAjA pArvaNa iMdunA udayathI sAgaranI jema harSa pAmyA. pitAe bArame dIvase bAra sUrya jevI kAMtivALA te putranuM aparAjita nAma pADayuM. putrane jotAM, cuMbana karatAM, AliMgana karatAM ane usaMgamAM besAratAM mahArAjA, dhanane prApta karanArA nirdhananI jema kadipaNa virAma pAmatA nahotA. tyAra pachI keTaleka kALe susthitAvarta vimAnamAMthI cavIne zrIvijayano jIva anuddharA devInI kukSimAM avataryo. te samaye sukhe sutelI anuddharAdevIe rAtrinA zeSa bhAge potAnA mukhamAM praveza karatAM sAta svama joyAM. prathama kuMkuma jevI arUNa kesara, caMdralekhA jevA nakha ane camaranA jevA paM chavALa kizora kezarIsiMha je. pachI suMDhamAM pUrNa kuMbhane dharanArA be hAthIe kSIra jalathI abhiSeka karAtAM padmAsanA lakSmIdevI joyAM. pachI meTA aMdhakArane TALanAra, rAtrine paNa divasa karanAra ane pracaMDa tejane prasAranAra sUrya avale. pachI svaccha ane svAdiSTa jalathI pUrNa, mukha upara puMDarIka kamaLathI arcita, suvarNa thI ghaDele ane puSpamALAthI zobhate pUrNa kuMbha joye. pachI vividha jalacara prANIothI bharapUra, ratnasamUhathI prakAzita ane gagana paryata uchaLatA taraMgavALe samudra avale. pachI paMcavaNa maNinI - 1 pUrNimAno caMdra Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va 5 mu 201 tinA prasaravAthI gaMganAMgaNamAM iMdradhanuSyanI zezabhAne dharatA ratnanA saMcaya joyA; ane chelle dhUmra rahita, javALAothI AkAzane pallavita karatA ane jovA cAgya sukhadAyaka prakAzavALA agni avalokayA. A pramANe sAta svasa joi jAgrata thayelI anundvarA devIe te patinI pAse nivedana karyA.. te sAMbhaLI rAjAe kahyuM-'tamAre vAsudeva putra thaze. ' svamaphaLa sAMbhaLI devI khuzI thayA. samaya AvatAM AkAza jema meghane janma Ape, tema devIe netrane utsava ApanAra ane nIla kamaLanA jevA zyAma varNa vALA kumArane janma ApyA. anuddhurAnA uttarathI utpanna thayelA e mahAvIrya kumAranu' rAjAe mATA utsavathI anaMtavI evuM nAma pADayu. huMsa jema eka kamalathI bIjA kamala para jAya tema rAtridivasa dhAtrIonA utsaMgamAM pharyA karatA te rAjakumAra haLave haLave vRddhi pAmyA. anukrame vadhelA ane ramaNIee joyelA e ramaNIya AkRtivALA vAsudeva pAtAnA moTAbhAinI sAthe mitranI jema ramavA lAgyA. jANe varSARtu ane zaradaRtunA megha eka ThekANe maLyA hAya tema zveta ane zyAma zarIravALA e baMne bhAie zeAbhatA hatA. yAgyavaye temaNe lIlAmAtramAM sarva zAstro zIkhI lIdhAM. 'tevA purUSone pUrva bhave abhyAsa karelI vidyA svayameva prApta thAya che. ' temaNe gurUnI pAse evA abhyAsa karyA ke jethI teo gurUnA jJAnane jIvADanAra thai paDayA. anukrame te lakSmInu vAsagRha ane maMtrataMtra vagaranu kAminIjanane kAmaNurUpa yauvanavaya pAmyA. ekadA vividha atizayavALA svayaM prabha nAme muni tyAM padhAryA. temaNe nagaranI bahAra upavananA kAI bhAgamAM nivAsa karyAM. te samaye azvakrIDAmAM catura rAjA stimitasAgara azvane khelAvavA mATe nagaranI khahAra nIkaLyA. unmatta ane zAMta aveAne khelAvI azvakrIDAmAM revaMtakumAra jevA te rAjA zrAMta thaIne teja vanamAM AvyA. ghaNA tarUNa vRkSAthI jANe temAM megha vizrAma levA AvyA hoya tevuM, nIkavaDe jharaNAvALA giri hAya tevuM, kadalInA patrathI jANe pAMthajanane 5khA karatu. hAya tevuM ane sarvatra ugelI lIleAtarIthI jANe marakata maNithI taLa khAMdhyuM hoya tevuM te vana dekhAtuM hatuM. elAicI, lavI'ga, ka kALa ane cAreALInI khuzabene vahana karatA sukhakArI pavane temAM mAna karanArI dAsInu kAma karatA hatA. pRthvIpara rahelu jANe naMdanavana hoya tevA te udyAnamAM rAjA harSoMthI netrane sthira karatA peThA. kSaNavAra vizrAma laI AgaLa joyuM teA azekavRkSanI nIce dhyAna dharatA pratimAdhArI munine joyA. tatkAla zIta lAgavAnI jema bhaktithI te zamAMcita thaI gayA. muni pAse jaI traNa pradakSiNA daIne vaMdanA karI. munie peAtAnuM dhyAna pArI dharmalAbha rUpa AziSa ApI. satpurUSo peAtAnuM AraMbhelu` kA` bIjAnA hitane mATe cheDI de che, pachI svayaMprabha munie jevA joI e tevA udAharaNAthI zrotAne jANe pratyakSa anubhava karAvatI heAya evI dharmadezanA ApI. te dezanA sAMbhaLI rAjA kSaNavAramAM pratibeAdha pAmyA. ghera jai pAtAnA putra anaMtavIne rAjyAsane besAye; anaMtavIya tathA aparAjite jenA nigamotsava karelA che evA rAjAe svaya'prabha muninI pAse jaI dIkSA grahaNa karI. e mahAtmAe duHsaha parIsahAne sahana karI mUla guNa ane uttara guNa cirakAla pAlana karyA. chevaTe daivayeAge tenAthI mana vaDe cAritranI virAdhanA thaI gaI, tethI mRtyu pAmI te bhuvanapati nikAyamAM camaredra thayA. niHsIma parAkrama rUpa dhanavALA ane devatAthI paNa aparAjita evA ana tavIya peAtAnA bhAI aparAjitanI sAthe pRthvInuM rAjya karavA lAgyA. eka vakhate koI vidyAdharanI sAthe te baMne bhAione pavitra caitrI thaI gai, satpurUSonA saMsaga satpurUSAnI sAthe ja thAya che, te vidyAdhare Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 saga 2 jo temane mahAvidyA ApI ane 'A vidyAnu tame sAdhana karo' evA upadeza ApI te vaitADhaya giripara peAtAne sthAnake gayA. anaMtavIya ane aparAjitane kharI ane kirAtI nAme e dAsIe hatI. te gIta, nATaya vigere kalAmAM ghaNI kuzalatA dharAvatI hatI, raMbhAdika apsarAothI paNa sudara gAyana ane nRtya karatI te yuvatIe khalabhadra ane anaMtavInA cittanuM raMjana karatI hatI. eka vakhate khalabhadra ane vAsudeva te ramaNIonI pAse sabhAmAM uttama nATaka karAvatA hatA; tevAmAM ca'caLa zikhAne dhAraNa karanAra, sarva sthAnake chuTathI pharanAra, sarvatra kala jovAmAM kautukavALA ane sthiratAmAM pArA jevA asthira nArada pharatAM pharatAM te sabhAmAM AvI caDayA. tridaMDadhArI nAradanA hAthamAM vINA hatI, akSasUtra, brahmasUtra ane kepIna dharyA hatAM, varSe zveta hatA, haMsanI jema AkAzamAM cAlatA hatA, suvaNaeN nI pAdukA upara paga rAkhela hatA ane hAthamAM kamaMDala hatuM. te vakhate kharI ane kirAtInu' manehara nATaka jovAmAM baMne bhAIonAM mana vyAkSipta heAvAthI temaNe nArada RSine mAna ApyuM nahIM', tethI nArade kApa karIne vicAryuM ke 'A mada bharelA purUSonI pAse huM abhyAgata thaine AvyA, tathApi te mane mAna ApavAne ubhA thayA nahI. are! A nIca ceTIAnA nATakane bahu mAna Ape che, ne hu AvyA chuM chatAM teo hIna jananI peThe mArI sAmuM paNa jotA nathI ! tethI dAsI para prIti rAkhanArA A baMne adhama purUSone tenI avajJAnuM phaLa hamaNAja hu batAvuM. A pramANe ciMtavI nArada pavananI peThe vaitADhagiri upara rahelA damitAri rAjAnI pAse gayA. lakSmI vaDe iMdra jevA vidyAdharonA rAjA mi tAri seMkaDo vidyAdharonA parivAra sAthe beThA hatA. te dUrathI nAradane AvatA joi siMhAsana ane pAdukAneA tyAga karI sasa'bhramapaNe tene mAna ApavAne ubhA thayA. temane besavAne siMhAsana apAvyu'. 'tevA RSione jeTaluM mAna Ape teTaluM thADu che. ' nArada te siMhAsana para nahIM besatAM peAtAnI sAthe lAvelA darbhono Asanaparaja beThA. tevA mahAtmAA bhakitane ja Icche che, vastune IcchatA nathI, traNa khaMDanA vijaya karanAra te rAjAne nArade kahyuM- 'vidyAdharAnA rAjA ane moTA parAkramavALA he trikhaDezvara ! tamAruM kalyANu thAe. he rAjA ! rAjya, deza, nagara, geAtra, saMbaMdhI, parigraha ane te sivAya je je tamArA sabaMdhamAM hoya te sarvane kuzaLa che ?' nrumitAri khelyA-" munivarya ! mAre satra kuzaLa che, temAM paNa tamArA anugrahathI vizeSa kuzala che. mahAzaya ! Apane eka vAta pUchuM chuM ke tame nira Mtara svaccha dapaNe AkAzamAM krUrA che, to kAI ThekANe pUrva na joyeluM hAya tevuM kAMI Azcaya tamArA jovAmAM AvyuM che ? " A prazna sAMbhaLI 'have ApaNA manAratha siddha thai cukayA ' evuM manamAM ciMtavI ha vaDe kapAla praphullita karatA nArada damitAri rAjA pratye khelyA- he rAjA ! A pRthvImAM bhramaNa karavAnA phaLa rUpa, devalAkamAM paNa na sabhave tevuM eka Azcarya Aje ja mArA jovAmAM AvyuM che. zubhA nAmanI moTI nagarImAM Ajeja krIDAne mATe huM gayA hatA, tyAM ana MtavIya rAjA sabhAmAM kheThelA hatA ane tenI pAse kharikA ane kirAtI nAmanI e ramaNIe Azcaya pamADe tevuM nATaka bhajavI khatAvatI hatI. huM kautukathI svargamAM ane pRthvIpara pharyA karU chuM, paNa evuM addabhuta nATaka koi ThekANe mArA jovAmAM AvyuM nathI. he rAjA ! saudharma devale kamAM jema zakrendra tema A vijayA mAM Azcarya rUpa vastu mAtranA tame ja pAtra che. tethI jyAM sudhI tame e nATaka karanArIne ahIM lAvaze| nahIM, tyAM sudhI tamAre vidyA, parAkrama, teja, hukama ane rAjya game tevAM hAya te paNa te zA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva pa muM 207 kAmanAM che? kAMI kAmanAM nathI." A pramANe kahI nArada muni pRthvImAM jema bIja vAve tema svArtha siddha karavA mATe tyAM kaleza bIja vAvIne AkAzamArge cAlyA gayA. emanAM vacane sAMbhaLatAMja traNa khaMDane aizvaryathI gava pAmelA damitAri rAjAe aparAjitanA baMdhu anaMtavIryanI pAse dUta mokalyo. te dUta zubhA nagarImAM AvI agraja baMdhu sahita sabhAmAM beThelA anaMtavIryane namaskAra karI vacananI viziSTa racanAthI A pramANe che -"he rAjana ! e ardha vijayamAM je kAMI addabhuta vastu utpanna thAya te sarva rAjAdhirAja damitAri rAjAnI ja che, ema samajavuM, temAM kAMI saMzaya rAkhavo nahIM. tethI tamArI pAse je barbarI ane kirAtI nAme be prakhyAta nATakkArikA che tene mahArAjA damitAri tarapha mokalI do. je sarva rAjyanA svAmI thAya tene rAjyamAM ceTI vigere je kAMI uttama padArtha hoya te sarva svAdhIna karavAja joIe. kemake ghara ApyuM to pachI zuM temAMnI sarva vastu judI rahI zake !" AvAM datanAM vacano sAMbhaLI anaMtavIye kahyuM- he dUta! tuM hamaNuM cAlyo jA, huM jarA vicArIne pachI tatkALa te dAsIone mokalI ApIza." A pramANe vAsudevanA kahevAthI data harSa pAmya, ane satvara pAchA pharIne damitAri rAjAne siddhaprAya thayeluM prayajana kahI ApyuM. pracchanna agnivALA be kuMDa hoya tevA guDha krodhavALA aparAjita ane anaMtavIca baMne dUtanA gayA pachI vicAra karavA lAgyA-"rAjA damitAri AkAzagamana ane vidyAsiddhinA balathI ApaNI upara AvuM zAsana pravartAve che. te zivAya bIjuM tenI pAse koI adhika nathI. ApaNane paNa mitra vidyAre je vidyA pUrve ApelI che tenuM hamaNAja sAdhana karIe, te pachI e varAkane ze bhAra che?" A pramANe baMne bhrAtA ciMtavatA hatA, tevAmAM ja jANe saMketa karI rAkhelI hoya tema tyAM prajJapti vigere vidyAo pragaTa thaI ane vidyutanA tejanI jevA udyotane dharanArI, vividha alaMkAre bhUSita ane vicitra divya vastrothI alaMkRta te vidyAo aMjali joDI kahevA lAgI--"jene sAdhavAnI tame IrachA karo cho teja ame vidyAo chIe. pUrva janmamAM tame amane siddha karelI hovAthI atyAre tamArI AgaLa vagara prayAse prApta thayelI chIe. he mahAbhAga! maMtrAstramAM devatAnI jema ame tamArA zarIramAM saMkramaNa karazuM mATe have je AjJA hoya te batAvo." AvAM te vidyAonAM vacana sAMbhaLI temaNe kahyuM ke "' eTale tatkAla te vidyAo pUrva pazcima samudramAM jema saritAo praveza kare tema temanA aMgamAM pravezita thaI. teo svabhAvathI balavAna te hatA ja, temAM A vidyAnA prabhAvathI kavacadhArI siMhanI jema adhika balavAna thayA. pachI gaMdha ane mane hara pupothI temaNe vidyAonI pUjA karI. vivekI jano kayAre paNa pUjayanI pUjAno kama ulaMghatA nathI. A arasAmAM damitAri rAjAe mekalelo phrata punaH vegathI tyAM Avyo ane tiraskArathI bolyo"are mUrkhanI peThe ajJAnapaNAne lIdhe tame baMne yuvAnoe svAmI tarapha Avo anAdara kema AraMbhyo che? "ame ceTIone tarata mokalI ApazuM" A pramANe kahIne adyApi kema makalI nahIM ? zuM tamAre maraNa pAmavAnI IcchA che? mane te tame kharekhara mUkha lAge che. te mahArAjAne kepa haju tame jANyuM nathI. huM dhAruM chuM ke A be ceTane bahAne tamArA upara be kRtyA (riSTa) AvelI che. te tamArUM mUlamAMthI umUlana karyA vagara jaze nahIM. tame bIjuM vizeSa Apaze nahIM paNa be ceTikA te. 1 emaja thAo. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 2 jo ApA nahIM te mahArAjA imitAri tamane ane tamArI rAjyalakSmIne japta karI laI leze." joke vAsudeva ana'tavI. sama che, tathApi kApane gUDha rAkhI hAsyavaDe adharadhruvane hasAvatA hasAvatA zAMtatAthI elyA-mahArAjA damitAri moTA mUlyavALA ratneAnI, ghaNA dravyanI, ghoDA ane gaje dronI bheTo ApIne saMtuSTa karavA ceAgya che; te mahArAjA jo mAtra A e ceTIethIja sa`tuSTa thatA hAya to teone laI huM dUta ! tuM Aje aparAntukALeja jA.'' A pramANe kahyuM eTale pAtAnI kUtakalAne kRtArtha mAnatA te krUta pAtAne ApelA utArAmAM gayA. 208 dUtanA gayA pachI kha'ne vIrAe stabha upara gRhanA bhAranI jema ane dharI upara gADAnI jema peAtAnA rAjyanA bhAra matrIe upara ArApaNa karyA. pachI damitAri rAjA kevA che ema tene najare jovAnA kautukathI pAteja vidyAnA prabhAve kharikA ane kirAtInuM rUpa dhAraNa kayu`. e purUSa rUpa ceTIe dUtanI pAse AvI 'anaMtavIya ane aparAjite mitAhara rAjAne mATe amane mokalI che' ema kahyuM. eTale baMne ceTIenI sAthe te krUta harSa pAmatA tyAMthI cAlyA. tatkALa baitADhaya giripara AvI teNe damitAra rAjAne vijJapti karI-"mahArAjA ! jema asurA camaredranI AjJAne, devatAe iMdranI AjJAne, nAgakumArI dharaNedranI AjJAne ane pakSIo garUDanI AjJAne ullaghana karatA nathI tema A ramaNIya vijayAmAM sarva rAjAe duSTane zikSA karanAra evA tamArI AjJAne ullaghana karatA nathI. temAM paNa aparAjita ane ana tavIya tA vizeSapaNe nagna thaI mastakapa2 mugaTanI jema tamArI AjJAne sadA dhAraNa kare che. A kharikA ane kirAtI nAme naTIratna temaNe tamAre mATe bheTa karavA mane apela che.'' damitAe saumya dRSTithI ane ceTInuM avalokana karyu. je guNu janazrutie sAMbhaLavAmAM Ave che, te tenA jJAtAone anurAga karanAro thAya che.' pachI tarataja damitArie nATakaneA abhinaya karavA temane AjJA karI. apUrva vastu jovAnI IcchA jarApaNa kAlakSepa sahana karI zakatI nathI. mahArAjAnI AjJA thatAM te pAtrarUpa naTIe raMgabhUmimAM AvI, ane pratyAhArAdika aMgeAthI pUrva raga karavA lAgI, raMgAcArye puSpAMjalithI ragapUjA karI. gAyakADhi parivAra cAgya dizAe beTho. naTe AvI nAMdIvAda pUrNAMka nAMdIpATha karyA. nAMdI thai rahyA pachI aMga sahita prastAvanAnA abhinaya zarU karyAM. pachI gAyikAjana vicitra nepathya dhAraNa karI jAtirAga sahita pAtranA pravezane sUcavanArI ghruvAgIti gAvA lAgyA. pachI prakRti, avasthA, sa MdhinA aMga ane sadhivaDe unnata evA rasa sAgara nATakanA abhinaya zarU thayA. ekAMta sukhAmRtanA sidhu'rUpa saMpra cAga zaMgArathI, te te duHkhI avasthAnA kAraNarUpa triprayAga zaMgArathI, te te paraspara saMghaTTananA upAyAthI ane sarva vighnanA parihArathI kAi kAI prasaMge kAmadevanA sAmrAjayanI sadhi ane vigrahanI kalpanA thavA lAgI. nepathyamAM AvelA moTA peTavALA, dAMtALA, la'gaDA, kubaDA, cIkhalA, chuTA kezavALA, mAthe tAlavALA, kANA, beDoLA, apAne ghaTa AMdhanArA, aMge bhasma lagAvanArA, kAkha ane na:sikA vagADanArA, kAna ane bhruguTI nacAvanArA, bIjAnI bhASAne anuvAda karanArA ane kapaTavaDe mugdha karanArA keTalAka viSaka ane viTapurUSo gAmaDIA purUSonI peThe AvI AvIne nagaranA catura purUSone hasAvatA hatA. AkAzavANI, daivane upAlaMbha, azrupAta, asthAne yAcanA, bhAmapara 1 bora. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 209 AleTana, rUdana, bhRgupAta (bhairavajava), galephAMsa, jala tathA agnimAM praveza, viSabhakSaNa, zastraghAta, hRdayatADana, samRddhino nAza ane ISTane vadha-ityAdika aneka dekhAvathI krUra lokone paNa A karI athupAta karAvatA hatA. koIvAra dAMta tathA hoThanA pIDavAthI netranI ratAzathI, bhRguTInA caDAvavAthI, gAla vagADavAthI, karatala pachADavAthI, pRthvI phADavAthI, Ayudha kheMcavAthI, rUdhira AkarSavAthI, vegavaDe deDavAthI, prahAra sahita laDAIethI, gAtranA kapAvavAthI, azrupAta karavAthI, strInA apaharaNathI ane sevakanA tiraskArathI dhIra purUSane paNa kaMpAvatA hatA. ke ivAra gAMbhIrya, dhairya, cAturya tathA tyAgAdika ujajavaLa guNa, hRdayanA jussA, parAkrama, nyAya ane daDha pratijJA vigere dekhAvathI, je svabhAvathI, bhIrU hatA teo mAM paNa parAkrama pragaTa karatA hatA. tALavuM, kaMTha ane hoThanA zeSavAthI capaLa netravaDe alekavAthI karakapathI, svarabhedathI, vivaNuM batAvavAthI, sarala cinhothI, pretAdika vikRtarUpa batAvavAthI ane temanA svarane saMbhaLAvavA vigerethI kaIvAra sarva sabhAjanone trAsa pamADI detA hatA. koIvAra aMgane saMkoca, hRdayane udvega, nAsikA ne mukhano viSama dekhAva, thuMkavuM, vAraMvAra hoThane maraDavA-tethI ane durgadha, vamana, vraNa, kIDAeAnuM darzana ane zravaNa vigere bIbhatsa dekhAthI sarva sAmAjika le ke manamAM atyaMta duHkhI thatA hatA. keIvAra locananI vistArathI, ninimeSa jovAthI, da, athu ane pulakAvaLInA darzanathI sAdhuvAdathI divya AlekathI Icchita vastunI prAptithI ane iMdrajALanA dekhAvathI sahasA sabhAsadone vismaya pamADatA hatA. koIvAra mUlattara guNothI dhyAnathI adhyAtmagraMthanA citanathI sadagurUnI upAsanAthI, devapUjAdikathI ane vairAgya saMsArabhaya ane tatvajJAnAdikanA dekhAvothI viSayasvAdamAM lubdha purUSone paNa zAti pamADI detA hatA. evI rIte sarva naTa je je rasano abhinaya karatA, te te rasamAM sarva sabhAjane tanmaya thaI jatA hatA. prathama kahI batAvelA sarva abhinaye yathArthapaNe karI batAvavAthI jANe te sarva pitAnI samakSa khaDuM bane ja che chema sabhAjane samajatA hatA. catura janomAM agraNe mahArAjA damitAri A nATakano vidhi joI A be ceTI saMsAramAM ratnarUpa che ema mAnavA lAgyA. pachI kapaTathI naTI thayelA te baMne vIrone rAjAe potAnI kanaka zrI nAme putrI nATakazikSAne mATe arpaNa karI. e ramaNIya rAjakanyAnuM pUrNa caMdra jevuM mukha hatuM, trAsa pAmelI hariNInA jevAM locana hatAM. pakava biMba phala jevA adhara hatA. zaMkhanA jevI grIvAra hatI, kamaLanA jevI bhujAo hatI, suvarNa kuMbhanI upamAne pAmelAM stano hatAM, vajanA madhyabhAga jevuM kRza udara hatuM, vApIkA jevI gaMbhIra nAbhi hatI, nadItaTa jevA kaTipradeza hato, karabhanA jevA urU hatA, mRgI jevI ja ghAo hatI, kamala jevA hAthapaga hatA, sarva aMga lAvaNyajalamAM magna thayA hatA; kaMThamAM madhura AlApa zebhato hato ane te zirISa puSpanA jevI komala hatI. AvI yauvanavayane prApta thayelI manohara bALAne joI, te kapaTaceTI thayelA vIree tene vAraMvAra madhura AlApe be lAvIne sarva prakAranA abhinaya sahita sarva nATakano vidhi nibaheNa saMdhi sudhI zIkhaDAvI dIdho. te kapaTaceTIe nATakanA madhyamAM mahAbhuja anaMtavIryanA utkRSTa rUpa, zauryAdi guNonuM gAna karatI hatI. eka samaye kanakazrIe pUchyuM-" are yuvatIo ! kSaNe kSaNe jenA guNa tame gAyA kare che te purUSottama anaMtavIrya keNa che ? mAyAceTI thayele 1 heTha. 2 Deka, 27. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 saga 2 jo aparAjita hAsya karI be -"he zubhAnanA ! A vijayamAM zubhA nAme eka moTI nagarI che. temAM guNane sAgara ane pratApe sUryarUpa stimitasAgara nAme rAjA che. te mahAtmAne vinayanI bhUmirUpa ane zatruothI aparAjita aparAjita nAme jyeSTha putra che ane nirmala guNAthI ekaniSTa e anaMtavIrya nAme kaniSTa putra che. e anaMtavIrya rUpathI kAmadevane jItanAra, zatruonI garvagraMthIne teDanora, dAtAra, daDha pratijJAvAna ane zaraNAgatavatsala che. tenI bhujA zeSanAga jevI laMbAyamAna che; bhujAtara ( hRdaya ) zilA jevuM vizALa che, te lakSamIne vAsAgAra ane pRthvIne AdhArabhUta che. AzritarUpa kamalone sUrya ane dAkSiNyatAne kSIrasAgara che. ame alpabuddhivALA te mahAtmAnA keTalA vakhANa karIe ? sura, asura ane manuSyamAM tenA jevA bIjo koI purUSa nathI." te sAMbhaLI kanakazrI jANe te pitAnI AgaLaja rahelo hoya tema tene jevAne pavanathI haNAyelI sarasInI jema utkaMThAvALI thaI gaI. romAMcanA miSathI jANe sAkSAta kAmadevanA bANathI bhedAelI hoya ane niHspada putaLI hoya tema stabdha thaI, cittamAM vicAra karavA lAgI ke "jenA saddaguNI anaMtavIrya ghaNuM che te dezane, te nagarIne, te prajAne ane te strI janane dhanya che. dUra rahele caMdra paNa poyaNIne AnaMda Ape che ane AkAzamAM rahelo megha mayUrIne nacAve che. temane te daivanI anukUlatAthI te ghaTita rIte thAya che, paNa mAre ne anaMtavIryane te kevuM daiva haze ? tene mArI sAthe pratibhAva te dUra rahyo paNa tene huM dekhI paNa kema zakuM ? vaLI AvA manorathanI siddhi karI ApanAra mitra paNa A jagatamAM durlabha che." A pramANe ciMtA karatI kanakazrIne jeI igitAkArathI tene manogatabhAva jANanAre aparAjita bolya-"are mugdhA ! aparAjitanA anujabaMdhu anaMtavIryanA guNa mArA mukhathI sAMbhaLI tame zalya pIDita tema zA mATe kheda pAme che ? tamArI zuM tene jevAnI IcchA che ?" himapIDita padminInI peThe glAna thayelI kanakazrI dIna karatAM paNa dIna thai svarabhedathI bhAMgeta akSare bolI-hena ceTI! ane tavIryane jovAnI je mArI IcchA te karavaDe caMdrane grahaNa karavAnI IcchA jevI che, pagavaDe AkAzamAM cAlavAnI IcchA jevI che ane be bhujAvaDe samudra taravAnI IcchA jevI che. e suMdara zubhAnagarInA adhipati huM maMdabhAgyAne daSTigocara zI rIte thAya ? mAre te manoratha kare te paNa kaSTa rUpa che." yeSThA mAyA nadIe kahyuM- bhadra! jo tene jevAne tamArI IcchA hoya te kheda kare nahIM. huM hamaNAM ja temane batAvIza. mugdhA ! mArI vidyAzaktithI vanamAM jema vasaMta ane malayAnila Ave tema te anaMtavIrya ane aparAjitane huM ahIM lAvIza." kanakazrI harSathI belI -"priya hena! tamArAmAM sarva vAta saMbhave che. kAraNake te guNasamudra baMne vIraratnanA tame pArvavatta che. tamArA AvA bhASaNathI mAruM deva anukULa che ema huM mAnuM chuM. jarUra kaI mArI kuladevatA tamArA mukhamAM utaryA che. te kalAvatI ! tame hamaNA ja tamArI vANI saphaLa kare. tevA nararatanane parivAra paNa mithyA bhASaNa karato nathI." jANe deva saMtuSTa thayA hoya tema rUpathI kAmadeva jevA anaMtavIrya ane aparAjite A pramANe vArtAlApa thato hato tevAmAM pitapatAnuM svarUpa pragaTa karyuM. pachI aparAjita bolyAbhadre ! jenA guNo huM kaheto hato te mAro bhrAtA A anaMtavIrya che. jAo, te barobara che ke nahIM ? meM tene rUpavaibhava thoDo varNavyo hato. kAraNake te vANIthI agecara hatA. have tene netragecara karo. tene jotAMja damitAri rAjAnI kanyAmAM ekIsAthe jusso, vismaya, lajajA, pramoda, mada ane capaLatA pragaTa thayAM ane aparAjitane dhasura tulya mAnI te bALA uttarIya vastrathI ghuMghaTe vALI maryAdA karI ubhI rahI. tatkALa kAmadevarUpa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parvaE5 muM 211 meghanA mahadayathI anaMtavIya paNa puSita kadaMbanI jema romAMcita thaI gaye. mRgekSaNA kanakazrI sahajavAramAMja mAna ane lajajA choDI poteja dUtIpaNuM svIkArI A pramANe bolI-"A zaitADhaya parvata kayAM ! zubhA nagarI kayAM ! nArada pAsethI pitAe sAMbhaLeluM ceTInATaka kyAM ! tamArI pAsethI ceTI mATe pitAzrInuM mAgavuM kayAM ! ceTarUpe tamArA baMnenuM ahIM AvavuM kyAM ! nATakazikSA mATe tamane mAruM sapanuM kyAM ! Aryaputre kareluM tamArUM guNakIrtana kyAM ! ane chevaTe to e pratyakSa kareluM Atma svarUpa kyAM ! A sarva asaMbhavita chatAM paNa mArA bhAgyathI ja thayeluM che. jevI rIte tame mArA nAhyAcArya thayA hatA, tevI rIte ja have mArA pati thayA che. tethI je saMprati kAmadevathI mane bacAvaze nahIM, te tamane mArI hatyA lAgaze. prathama zravaNa mAtrathI tame mAruM hRdaya grahaNa kareluM hatuM, have mArA pANinuM grahaNa kare, prasanna thAo ane mArI para anugraha kare. A zaitADhaya parvatanI dakSiNa ane uttara zreNImAM vasatA yuvAna vidyAdharomAM tamArA jevA varane abhAva che. mArA sArA bhAgye jIvalokanA caMdrabhUta ane jIvanauSadharUpa tame prApta thayA cho." anaMtavIye harSathI kahyuM- he sukSu he subhage ! je tamArI evI IcchA hoya to cAle, uTho, ApaNe zubhA nagarIe jaIe." kanakazrI balI- have A mArA prANa upara tamArUM ja rAjya che. paNa vidyAnA sAmarthyathI durmada thayela mAre pitA ghaNe duSTa che, tethI te moTe anartha kare ane te anarthanuM sthAna huM thAuM tene mane bhaya che; je ke tame balavAna che paNa ekAkI ane astra rahita che." anaMtavIye hAsya karIne kahyuMkAtare ! bhaya pAmaze nahIM. sarva rIte balavAna e paNa tamAre pitA mArI sAthe yuddha karavAmAM zA hisAbamAM che ? he priyA ! kadi kaI bIjo pachavADe yuddha karavAnI IcchAe Avaze, to ame tene mRtyu pamADI daIzuM, tethI nizaMka thaIne cAlyA avi." A pramANe anaMtavIye kahyuM, eTale te bALA te bhajavIryazALI vIranI sAthe sAkSAta svayaMvarA lakSamI hoya tevI rIte cAlI nIkaLI. te vakhate jANe dhvajA sahita prAsAda hoya tema anaMtavIrya uMcA hAtha karI meghanA jevI gaMbhIra vANIthI belyo-"he sarve purAdhyakSe! senApatio ! maMtrIo ! kumAre ! sAmaMta ! subhaTo! ane je kaMI bIjA damitArinA pakSa karanArA hoya teo ! sarve tame sAvadhAna thaIne mAruM vacana sAMbhaLo. A huM aparAjita vaDe zebhato anaMtavIrya damitAre rAjAnI putrIne mAre ghera laI jAuM chuM te "corI karIne laI gaye evo pAchaLa apavAda Apaze nahIM; mATe upekSA na karo ane je IcchA hoya to zastradhArI thaI mArI sAme AvI mArI zakti jue." A pramANe uddaghoSaNA karI anaMtavIrya kanakazrI ane aparAjitane sAthe laI zaikriya vimAnavaDe AkAzamAM cAle. anaMtavIryanAM A pramANenAM vacana sAMbhaLI damitArie " A pRthvI para maravAnI IcchAvALo A tapasvI koNa che?" ema kahI subhaTane AjJA karI ke "bhrAtA sahita te duSTane mArIne athavA pakaDIne kanakazrI putrIne laI Ave ane te duSTane tenA durnayanuM phaLa Ape." damitArinI AjJA thatAMja sarva subhaTa manovRttimAM jusso lAvI, uMcA dAMta karIne dhasI AvatA hAthIonI peThe uMcA hathiyAra karI anaMtavIryanI pachavADe deyA. te samaye vIryabhUSita aparAjita ane anaMtavIryane hala ane zADuMga dhanuSya vigere divya ratno svataH prApta thayAM. tevAmAM te aneka zatruone damana karanArA damitArinA subhaTe eka sAthe meghanI jema zastradhArA varSAvavA lAgyA. kSaNavAramAM te baMne 1 he bIkaNa strI ! Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara jo purUSavyAghroe dhavaDe AyAsa vagara yuddha karavA mAMDayuM, jethI haraNanI peThe te sarva subhaTA tatkALa trAsa pAmIne palAyana karI gayA. temane palAyana thatAM joi krodha karatA mitAri zasrovaDe adhika vRkSavALA vananI jevuM AkAza karatA yuddha karavA cAlyA. te samaye * are yuddha kara, yuddha kara, ubhA rahe, ubhA rahe, Ayudha cheDI de, cheDI de, marI jaIza, marI jaiza, amArA svAmInI kanyAne cheADI de, ame tArA prANa bacAvazuM" AvA vikaTa ATApavaDe bhayaMkara ane kAnamAM kaTu lAge tevA subhaTenA AlApa sAMbhaLI kanakazrI mehavivala thaine 'huM A putra ! he A putra!' ema kahevA lAgI. tene anaMtavIye` kahyuM-' he mugdhA ! deDakAnA avAjanI jema AkAzamAM thatA te mAnavadhvanithI tuM bya zA mATe khIe che ? i'drathI mainAkanI jema mArAthI trAsa pAmatA ane haNAtA A saunya sahita damitArine hamaNAja joI le.' A pramANe kanakazrIne AzvAsana ApI anaMtavIya vAsudeva aparAjita baLadevanI sAthe tiraskAra karelA siMhanI jema yuddha karavA pAchA pharyAM. te bairIone kuTanArA damitArinA koTIgame subhaToe dIvAne pata'gIAe gherI le tema vAsudevane gherI lIdhA. eTale sthiratAmAM merU samAna anaMtavIye krodha karIne vidyAzaktithI peAtAnI senA tenI senAthI dviguNI utpanna karI. damitAranA subhaTA dhAtusahita patAnI jema rUdhirapaMktithI A zarIravALA thayA chatAM paNu yuddha karavA lAgyA. te vakhate " jenuM A Da raNabhUmimAM nAce che te mArA pati thAo, je A bhAlAmAM parovAine cAle che te vIrane pati karavA huM utsuka chuM, je A haNanAranuM varNana kare che tenI sAthe huM kayAre ramIza? je A mukhamAM praveza karatA bhAlAne dAMta vaDe dharI rAkhe che te mArA pati thAe, je A hAthInA ku'bhasthala upara caDI jAya che te mArA svAmI che, je A asra bhagna thatAM phakta mastakapara rahelA TopavaDe yuddha kare che tenI huM dAsI chuM. je A hAthInA dAMta ukheDIne zastradhArI thayela che te mArA priya che." A pramANe AkAzamAM rahelI devAMganAonA mukhamAMthI anurAgavacane nIkaLatAM hatAM. damitAra rAjAnI vidyAzaktivaDe ati durmIda thayelA sainiko raNabhUmimAM bhadrahastInI jema jarA paNa bhagna thayA nahIM eTale yuddharUpa nATakanA abhinaya karavAmAM naTarUpa vAsudeve nAdathI bhUmi ane AkAzanA aMtarAlane pUre tevA pa cajanya zaMkhanA zaMkhanAda karyAM. jagadvijayI viSNue karelA za`khanAdanA vyApavAthI sarva zatrue jANe apasmAra rAgI hoya tema mukhe prINu kADhatA bhUmipara paDI gayA. tethI mitAri rAjA pAte rathapara besI ana`tavIryanI sAthe divya zastraastrathI yuddha karavA lAgyA. chevaTe kanakazrInA pitAe vAsudevane duya jANI virapaNAmAM priya mitranI jevA cakranu smaraNa karyuM. tatkALa sekaDo jvALAthI Akula e cakra samudramAM vaDavAgninI jema damitAri rAjAnA karamAM AvIne sthita thayuM. tene AveluM joI dimatAra khelyA- are dumati! have ahIM ubhA rahevAthI mRtyu pAmIza, mATe hajI paNa mArI putrIne cheADI daine jIvatA cAlyA jA.' anaMtavIce` kahyuM- tArI kanyAnI sAthe tArA cakrane ane tArA prANane laine huM jaiza; te zivAya javAnA nathI.' A pramANe kahevAthI agni jevAM rAtAM lAcanavaDe prajavalita thatA damitArie cakra bhamADIne aparAjitanA baMdhu anaMtavIya upara cheDayuM. vAsudevanA hRdayapara tu khAtranI peThe te cakranA prahAra lAgavAthI te kSaNavAra mUrjita thayA. paraMtu aparAjita pavana nAkhe che tevAmAM teA te pAchA ubhA thayA ane te pArzvastha cakrane pakaDI lIdhuM. sA ArAvALuM te cakra temanA hAthamAM AvavAthI hajAra ArAvALuM thaI gayu. pachI ardha - cakrIe hAsya karI prativAsudevane kahyuM-tuM kanazrInA pitAche ema dhArIne huM cheADI muku chuM mATe cAlyA jA.' damitA ikhalyA-are kruti! leNadAranA paisAthI jema karajadAra 212 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 213 dhanavAna thAya, tema tuM mArA astrathI astravALe thaye che mATe te cakrane choDI de, temaja tAro purUSArtha paNa choDI de, athavA mArA vIrya rUpa vAridhimAM tuM DhephA rUpa thaI jA." A pramANenA tenAM vacanothI krodha pAmelA anaMtavIye yamarAja jevA thaI te cakane cheDayuM, tethI te cake tatkALa kamaLanI jema damitArinuM mastaka chedI nAMkhyuM. tenuM vIrya joI harSa pAmelA devatAoe AkAzamAMthI paMcavarNanA puSponI vRSTi karI. pachI teo kahevA lAgyA ke "he vidyAdharonA rAjAo ! sarve tatpara thaI sAMbhaLo. A anaMtavIya viSNu che ane A aparAjita balabhadra che, mATe temanA caraNanI upAsanA kare ane raNAMgaNamAMthI nivRtta thAo. sUrya ane caMdranI jema jene udaya hoya te vaMdanIya che." AvAM devatAnAM vacana sAMbhaLI sarva vidyAdharonA rAjAe mugaTa namAvIne te zaraNa gya baladeva ane vAsudevane zaraNe gayA. pachI vidyAdharanA rAjAo, pitAno jayeSTha baMdhu aparAjita ane priyA kanakazrIne sAthe laI anaMtavIrya vAsudeva vimAnamAM besI zubhApurI tarapha cAlyA. kanakagiri (merU) nI pAse nIkaLatAM vAsudevane vidyAdharee kahyuM ke "ahIM rahelA zrI ati bhAgavaMtanI AzAtanA karo nahIM. A kanakagiri upara aneka jina cItyA che, temane yathAyogya vaMdanA karIne pachI A5 pUjyapAda ahIMthI AgaLa cAle." te sAMbhaLI vAsudeve parivAra sAthe vimAna parathI utarI, netrane zItaLatA ApanArA saunI yathAvidhi vaMdanA karI. pachI kautukathI te girivaranI zobhA jotA hatA. tyAM eka bAjunA pradezamAM varSopavAsanI pratimAe rahelA kIrtidhara nAmanA munine dIDA. teja vakhate temanA ghAtikarmano nAza thavAthI temane kevaLajJAna utpanna thatAM devatAoe tene mahimA AraMbhe. te joI anaMtavIya vAsudeva ghaNA khuzI thayA. pachI te kevaLIbhagavaMtane traNa pradakSiNA daI namaskAra karIne parivAra sahita aMjali joDI AgaLa beThA ane temanI dezanA sAMbhaLavA mAMDI. dezanA pUrNa thayA pachI kanakazrIe namaskAra karI pUchyuM-"bhagavan! mAre pitAne vadha ane A baMdhuvargane viraha kema thayo haze?" munivara bolyA-"dhAtakIkhaMDa nAmanA dvIpamAM pUrva bhAratane viSe zaMkhapura nAme eka samRddhivAna gAma che, temAM pArakA kAma karavA vaDe AjIvikA calAvavAthI jIvitane dharanArI dAridraduHkhathI pIDita zrIdattA nAme eka garIba strI hatI. te A divasa khAMDavuM, daLavuM, pAchuM bharavuM, ghara vALavuM ane ghara lIMpavuM vigere pArakA kAma karatI hatI. e pramANe badhe divasa vIte tyAre ghuvaDanI strIne AlekananI jema tene mAMDamAMDa bhajana maLatuM hatuM. ahA ! kevI tenI madabhAgyatA ! eka vakhate pharatI pharatI zobhAthI devagiri-merU jevA zrIparvata nAmanA giri upara AvI caDI. tyAM nirmala zilA para beThelA, trividha guptithI pavitra, bhUtanI jevA du:saha parIsahethI aparAjita, akhaMDa paMcavidha samitivALA, tapanI amita zobhAne dharanAra, ni:saMga, nirmaLa, zAMta, kAMcana ane paththara para samadaSTivALA, zukala dhyAnamAM vartanAra ane girizikharanI peThe sthira, satyayazA nAme eka mahAmuni tenA jovAmAM AvyA. kalpavRkSa jevA temanA darzana karI zrIdattAe prItithI praNAma karyA. eTale temaNe kalyANa rUpa vRkSanA dehadarUpa "dhama lAbha" AziSa ApI. zrIdattA belI-AvI duHsthitinA anumAnathI huM dhAruM chuM ke meM pUrva janmamAM jarApaNa dharma karyo nathI. nitye duSkarmathI dagdha thayelI evI mane, grISmamAM tapelI giribhUmine meghavRSTinI jema tamArI dharmalAbha rUpa AziSa zItaLa kare che. je ke huM maMdabhAgyA tamArA upadezane yaMgya nathI tathApi tamAruM vacana amegha che ema huM jANuM chuM, tethI mane kAMI paNa kalyANane mATe AjJA kare. he bhaga Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 2 jo 214 van ! huM bhavAMtare AvI sthitivALI na thAuM tema karo. he trAtA ! tamArA jevA rakSaka hoya te zu' zuM vAMcchita na maLe ' AvAM tenAM vacana sAMbhaLI tenI yAgyatAnA vicAra karIne munie te du:khI akhalAne dharma cakravAla nAmanA tapa batAvyA. " he duHkhI strI ! devagurUnA ArAdhanamAM lIna thaine tAre be ane traNa rAtrinA kramathI sADatrIza upavAsa karavA. A tapanA prabhAvathI kAgaDIne baccAMnI jema phrIvAra tane AvA bhava prApta thaze nahI',' muni mahArAjanAM vacanane mAnya karIne zrIdattA peAtAne gAma gaI; ane tyAM jaIne dha cakravALa tapanA AraMbha karyAM. te tapanA prabhAvathI teNe pAraNAmAM pUrve svamamAM paNa kadI nahI' joyeluM ane sArI dazArUpa nATakanI prastAvanA rUpa svAdiSTa bhAjana prApta karyuM. tyArathI dhanADhaya leAkAnA gharamAM sArU kAma karavAnuM maLatAM tene dviguNu ane triguNa mUlya ane uttama vacce prApta thavA mAMDayAM. tethI gheADA samayamAM zrIdvattA kAMika kicanA 1 thai, eTale devagurUnI pUjA yathAzakti vizeSa karavA lAgI. eka divase tenA gharanI bhIMtaneA eka jINu pradeza pavana vigerenA vegathI paDI gayA. temAMthI suvarNAdika dhana nIkaLI AvyuM. te dhanathI teNe tapanI samAptimAM caityapUjA ane sAdhusAdhvIne pratilAbhita karavA pUrva ka mATu' udyApana ( ujamaNuM) karyu. tapasyAne chelle divase teNIe kAi sAdhunA yAgane mATe dizAomAM jovA mAMDayuM, tyAM mAsakSamaNunA pAraNAne mATe pharatA suvratamuni tenA jovAmAM AvyA. peAtAnA AtmAne dhanya mAnatI zrIdattAe prAsuka anAdika vaDe temane pratilA bhita karyA; ane pachI namaskAra karIne A ta dha viSe pRcchA karI. munie kahyuM-" he zubhA ! bhikSAne mATe gayelA munie koi ThekANe dhama dezanA kare evA amArA AcAra nathI. tethI he bhadre ! jo tAre dharma sAMbhaLavAnI icchA hoya teA mArA upAzrayamAM gayA pachI ceAgya samaye tyAM Avaje." A pramANe kahIne muni peAtAne sthAnake gayA. lAvelA AhAra vaDe mAsakSamaNunuM pAraNuM karI te muniva svAdhyAya karatA hatA, tyAM nagaranA leAkA ane zrIdattA vaMdanA karavAne AvyA. vAMdIne sarve yAgya sthAne beThA, eTale munie prasanna vANIthI A pramANe dha dezanA ApI. (6 " A saMsAramAM ceArAzI lAkha ceAtimAM bhaTakatA bhavI prANI, daivayeAge aMdha jema icchita sthAnane prApta kare, tema mAnuSya janmane prApta kare che. temAM sarva jayAtiSamAM " caMdranI jema saM dharmamAM pradhAna zrIsarvajJakathita dha prApta thavA ghaNA durlabha che. tethI te dharmomAM samita pUrvaka yatna karavA ke jethI sa`sArI jIva lIlAmAtramAM A " sasAravAridhine tarI jAya.'" A pramANenI dezanA sAMbhaLI zrIdattAe suvratamunine namaskAra karI samakita pUrNAMka sAkta dharmane svIkAryAM. pachI suvratamunine vaMdanA karI sa puralAka ane zrIdattA ha` pAmatA potapotAne sthAnake gayA. keTalAka kALa sudhI Ata dhane sArI rIte pALatI zrIdattAne kAI ka`nA riNAmathI manamAM Ave! saMkalpa utpanna thayA ke * agara jo A zrIjinadhanuM phaLa mATuM kahevAya che paNa mane tevuM phaLa maLaze ke nahIM, te mArA jANavAmAM AvatuM nathI.' sutratamane jevA sadgurUne upadeza chatAM zrIdattAe AvA sa'kalpavikalpa karyA tethI kharekhara bhavitavyatA ati durvAra che. eka vakhate te satyayazA munirAjane vAMDhavA jatI hatI. tyAM teNe AkAzamArge vimAnamAM besIne jatA be vidyAdharAne joya; zrIdattA tenA rUpathI mAha pAmIne ghera AvI. pachI pUrve karelI vicikitsAnIra AlAMcanA karyA vinA mRtyu pAmI. 1 dravyavALI. 2 dharmanA phaLanA sadeha. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 muM 215 6 A ja khUdvIpamAM prAgvidehanA AbhUSaNa rUpa ramaNIya nAmanA vijayamAM vaitADhaya nAme parvata che. temAM iMdranagarInuM saheAdara hoya tevuM sava kalyANanA maMdira rUpa zivamaMdira nAme nagara che. temAM mATI samRddhivALA vidyAdharAnA rAjAone pUjavA ceAgya kanakapUjya nAme rAjA che. tenI vAyuvegA nAme patnIthI huM kItidhar nAme putra thayA. mAre anilavegA nAme eka aMta:purapradhAna patnI hatI. eka vakhate sukhayyAmAM sutelI te strIe rAtrie kailAza jevA zveta hAthI, meghanI jema garjanA karatA vRSabha ane nidhikuMbha jevA kuMbha A pramANe anukrame traNa svax joyAM. tatkAla prAta:kAle padminInI jema jAgrata thayelI anilavegAe praphullita vane te svapnA mArI AgaLa nivedana karyAM. te sAMbhaLI meM kahyuM ke trikha'DavijayanA svAmI ardha cakravatI tAre putra thaze. ' samaya AvatAM khANanI bhUmi jema ratnane janma Ape tema anilavegA e sarva lakSaNusaMpUrNa deva jevA kumArane janma ApyA. jyAre kumAra garbhamAM hatA, tyAre me zatruone damana karyA hatA, tethI meM tenuM duSitArievuM nAma pADyuM. anukrame kumAra moTA thayA, sarva kalA grahaNa karI, ane rUpapAvana yauvanavayane prApta thayA. eka samaye e vijayamAM vijayIpaNuM vihAra karatA, zAMtinA karanAra mahAtmA zrI zAMtinAtha bhagavAna amArA nagaranI bahAra samAsaryA. temanI pAse jaI vAMdIne me dha dezanA sAMbhaLI. tethI tatkALa vairAgya pAmI kumAra damitArine rAjya upara besADayA ane me zAMtinAtha bhagavAnanI pAse dIkSA lIdhI. te vakhate cAritrane ucita evI grahaNA ane AsevanA rUpa ane prakAranI zikSA me` aMgIkAra karI. anukrame A parvata upara meMvArSikI pratimA aMgIkAra karI, tethI mArA ghAtikanA kSaya thatAM mane hamaNAja kevaLa jJAna utpanna thayuM. cakra utpanna thatAM te vaDe traNa khaDanA vijaya karI damitAri rAjA mahA baLavAna prativAsudeva thayA. damitAranI madirA nAmanI priyAnI kukSithI zrIdattAne jIva tuM kanakazrI nAme putrI thai. pUrva bhave zrI jitadharmAMnA phaLa saMbadhI te viparIta sa'kalpa karyA ane tenI AleAcanA pratikramaNa karyA vagara mRtyu pAmI, tethI A bhatramAM tane baMdhunA viraha ane pitAnA vadha pAsa thayA. mATe dha saMbadhI kiMcit paNa kala`ka atyaMta duHkha Ape che. jema thADu ke ghaNuM ugra viSa bhakSaNa karavAmAM Avyu hoya te prANanA nAza kare che. have pharIvAra e pramANe karavuM nahI' ke jethI pharIvAra tevuM ja phaLa maLe bhavyajIve pAMca doSe karI jita evuM samakita grahaNa karavuM. dw A pramANe sAMbhaLatAMja kanakazrIne vairAgya utpanna thayA. tethI teNe vAsudeva ane alabhadrane vijJapti karI ke " AvA alpa duSkRta vaDe paNa jo AvuM du:kha prApta thAya che te| have mAre duSkRtanI khANa rUpa kAmabhAga vaDe saryuM. jema nAnAM chidra vaDe paNa jaLamAM mATu' vahANu DubI jAya che, tema A prANI gheADA duSkRta vaDe paNu du:khamAM DubI jAya che. pUrva bhavamAM dAridrapIDita evI mane mahA uttama tapa karatAM karatAM paNa phaLanI zakA kayAMthI thai ! ahA ! kevI mArI ma`dabhAgyatA ! have aizvaryamAM nimagna rahetAM ane icchita bhAga bhAgavatAM mane keTalI badhI viparIta kalpanA ane bIjA doSo thavAnA saMbhava che ? mATe prasanna thaine mane sadya dIkSA levAnI AjJA ApeA. AvA aneka prakAranA chaLa karanAra bhava rUpa rAkSasathI huM bhaya pAmI chuM. " te sAMbhaLI vismayathI vikasita nayane te khelyA ke ' gurUcaraNanA prasAdathI tamArUM e kArya nirvighne thAe; paNa he buddhimatI ! 1. za'kA, AkAMkSA, vicikitsA, prazaMsA ane saMstava--A pAMca dveSa tajavA, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 saga 2 je ApaNe ahIMthI saubhAgyazALI zubha nagarImAM jaIe. tyAM jaIne ame tamAro moTI samRddhie niSkramaNotsava karazuM; ane tyAM svayaMprabha prabhunI pAse saMsAra samudrane taravAmAM vahANa rUpa vratanuM tame grahaNa karajo. 'tathAstu" ema kahI kanakazrIe te vAta aMgIkAra karI. pachI baMne jaNa tene sAthe laI maharSine vAMdI zubhA nagarImAM AvyA. tyAM damitArie prathama yuddha karavAne mekalelA vIrAnI sAthe moTuM yuddha karato anaMtasena putra jovAmAM Avyo. pitAne baMdhu anaMtavIryanA putrane zvAnanI peThe aneka subhaTathI vIMTAyelo joI haLane bhamADatA balabhadra kopathI doDayA. balabhadrarUpa pavanane vegane nahIM sahana karatA damitArinA subhaTa rU nI pUNInI jema kAMdizika thaIne daze dizAe nAsI gayA. pachI vAsudeve sarva parivAra sAthe te nagarImAM praveza karyo. zubha divase sarva rAjAoe maLIne temane ardhacakrIpaNAne abhiSeka karyo. te arasAmAM pRthvI para vihAra karatA svayaMprabha bhagavAna svecchAe tyAM AvIne samosaryA. nagaranA dvArapALe e AvIne "he svAmI ! svayaMprabhaprabhunA atre padhAravAthI tame A ja sarva prakAre vRddhi pAme che.' evuM kahIne anaMtavIryane vadhAmaNI ApI. tene sADAbAra keTI rUpI A vadhAmaNImAM ApI anaMtavIrya agraga baMdhu ane kanakazrIne sAthe laI prabhune vAMdavA gayA. bhagavAna svayaMprabhe bhavyajananA anugrahanI IcchAthI sarva bhASAnugAminI vANIthI dezane ApI. pachI kanakazrIe kahyuM- he jagatagurU! huM ghera jaI vAsudevanI AjJA laI dIkSA levAne AvuM chuM, mATe mArI upara kRpA karaze." tIrthaMkare kahyuM-"pramAda kare nahIM." A vAkya sAMbhaLI kanakazrI, vAsudeva ane balabhadra pitAne sthAne AvyA, pachI potAnA svAmI vAsudevanI AjJA laI moTI samRddhie jeno niSkramaNotsava kare che evI kanakazrIe svayaMprabha prabhunI pAse dIkSA grahaNa karI. teNe ekAvaLI, muktAvaLI, kanakAvaLI, bhadra ane sarvatobhadra ityAdi tapa karyA. anukrame zukala dhyAnarUpa agni vaDe ghAtikarmarUpa iMdhaNa dagdha thatAM kanakazrIne aplAna kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI bAkI rahelA bhavo pagAhI karmane khapAvI kanakazrI mokSapadane prApta thaI. vividha bhega bhegavatA vAsudeva ane balabhadra devatAnI peThe sukhe kALa nigamana karavA lAgyA. baladeva aparAjitane viratA nAme eka strI hatI, tenAthI sumati nAme eka putrI thaI. e bALA bAlyavayathI ja sarvajJakathita dharmanI anurAgI, jIvAjIvAdi tatvane jANanArI, vividha prakAranAM tapaanuSThAnane AcaranArI, akhaMDa dvAdazavidha zrAvakavratane dharanArI ane zrI jinapUjA tathA gurUnI upAsanAmAM tatpara thaI. eka vakhate sumati upavAsanA pAraNAne mATe besatI hatI, tevAmAM dvAra tarapha daSTi karatAM eka munine AvatAM joyA. traNa gupti ane pAMca samitivALA temaja jANe sAkSAt dharma hoya tevA te manine potAnA sthAnamAM rahelA annathIja pratilAbhita karyA. te samaye tatkALa tyAM vasudhArAdi pAMca divya pragaTa thayA. mahAtmAne ApeluM dAna keTAnakoTIgaNuM thAya che. munie te sthAnathI anyatra vihAra karyo. ni:saMga sAdhuo pavananI jema eka ThekANe rahetA nathI. ranavRSTine khabara sAMbhaLI balabhadra ane vAsudeva tyAM AvyA, ane te joIne baMne vismaya pAmyA. "A sumatinuM caritra Azcarya rUpa che ema teo kahevA lAgyA ane A prabhAvika bAlikAne gya vara koNa thaze ?" ema ciMtA karavA lAgyA. pachI pitAne bahAnaMda maMtrInI sAthe vicAra karI te bAlikAne svaMyavara karavAno daDha 1 kyAM javuM, kayAM javuM evA vicAramAM bhramita thaI gayelA. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva pa muM 217 nizcaya karyo. vAsudevanI AjJAthI vijayAddhamAM rahenArA sarva vidyAdhara ane manuSyanA ja e svayaMvaramAM AvavA lAgyA. vAsudevanA sevakoe temanI AjJAthI IdranuM sabhA graha heya te eka sahastra ratanastaMbhavALa kSitinA maMDanabhUta maMDapa racyuM. temAM phaNapatinI phaNAnA mANikyanI zreNuM hoya tevI bhrAMti ApanArAM ratnamaya siMhAsane racAvyAM. vAsudevanI AjJAthI te upara rAjAo ane zarIranI zobhAthI kAmadeva jevA vidyAdharanA kumAre AvIne beThA. pachI divya vastra ane ratnanAM alaMkArane dhAraNa karanArI, vicitra racanAthI racelA khuzabedAra vilepanathI alaMkRta thayelI, mastaka para caMdranA biMba jevuM zveta chatra dharanArI, samAna vayanI sakhIothI paravArelI ane suvarNa daMDavALI pratihArIe batAvela mArge cAlatI balabhadranI kanyA varamALA hAthamAM laIne tyAM AvI. AsapAsa devatAonI peThe beThelA vidyAdhara rAjAonI vacce AvIne sumatie samudrane lakSmInI jema svayaMvaramaMDapane alaMkRta karyo. jANe nIlakamaLanI mALAne racatI hoya tema e mRgAkSIe mugdha daSTivaDe svayaMvaramaMDapanuM avalokana karyuM. te samaye ratnamaya mANikayataMbhathI zejita, gaganamAM sUrya maMDalanI jema laTakatuM ane ratnamaya siMhAsana para virAjita devIe adhiSThita eka suMdara vimAna akasamAt maMDapanA madhyamAM pragaTa thayuM. rAjakanyA sumati, AvelA rAjAo ane vidyAdharanA patio ati vismayathI vikasita netre tene jovA lAgyA. teonA jotajotAmAM te te vimAnamAMthI utarI maMDapanA madhyamAM eka siMhAsana para te devI adhiSThita thayA. temaNe dakSiNa bhujA uMcI karI sumati kanyAne kahyuM-"mugdha dhanazrI ! pratibaMdha pAma, pratibodha pAma, pUrvabhavanuM samaraNa kara. sAMbhaLa! puSkaravAra dvIpAddhamAM pUrva bhAratakSetranA madhya khaMDane viSe vizALa samRddhivALuM zrInaMdana nAme nagara che. te nagaramAM zaraNAthI janene rakSaNa karavAmAM aharniza Alasya rahita mahedranA je mahendra nAme rAjA hato. te rAjAne prANathI paNa ativallabha anaMtamati nAme eka anaMta guNapAtra rANI hatI. eka vakhate anaMtamati rANIe sukhe sutA sutAM rAtrine zeSabhAge pitAnA usaMgamAM be sugaMdhI ane nirmaLa mALA avalokI. te svamanuM vRttAnta rAjAne jaNAvatAM rAjAe kahyuM ke he devi ! A svapanA sUcavanathI tamAre nirdoSa be duhitA thaze" anukrame samaya AvatAM teNe be putrIone janma ApyuM. temAM pahelI huM kanakazrI ane bIjI tuM dhanazrI evA nAmanI ApaNe be baheno hatI. ApaNe baMne paraspara prItithI sAthe moTA thayA, sAthe kalAkalAe bhaNyA ane sAthe yauvanavacane prApta thayA. eka vakhate Amatema krIDA karatAM svecchAe ApaNe devatAnI vizrAma bhUmirU5 giri parvata nAmanA parvata para AvI caDayA. tyAM svAdiSTa phala ane suMgadhI puSpone cuMTatI ApaNe baMne vanagirinI devIo hoya tema pharavA lAgI. ema pharatAM pharatAM eka manahara ekAMta pradezamAM ati zamatAthI zobhita naMdanagiri nAmanA muni ApaNuM jovAmAM AvyA. muninA darzanathI harSa pAmIne munine traNa pradakSiNa karI bhakti pUrvaka ApaNe vaMdanA karI. munie "dharma lAbha AziSa ApIne ApaNane baMnene hadayane AnaMdakAraka dezanA ApI. te dharmadezanA sAMbhaLIne ApaNe baMnee aMjali jeDI vijJapti karI ke "jo amArAmAM gyatA hoya to amane yogyatA pramANe dharmA na danamunie ApaNI gyatA vicArI ApaNu baMne ramaNIone bAra prakArane zrAvakane dharma saMbhaLAvya; eTale ApaNe te svIkArI lIdhuM. munIne vaMdanA karIne ApaNe baMne pitAne ghera AvI te dharmane sAvadhAnapaNe pALavA lAgI, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara jo eka divase ApaNe ane kautukathI krIDApa ta, saritA, vApIkA ane vividha vRkSAthI vyApta evA azAka vanamAM gai. tyAM siratAne tIre ApaNe vividha krIDA karatI hatI. tevAmAM tripura nagaranA svAmI vIrAMga nAmanA eka yuvAna vidyAdhara ApaNane harI gayA. paraMtu tenI vajrazyAmalikA nAmanI zubhAzayavALI strIe kezarIsi'huthI mRgalInI jema ApaNane baMnene cheADAvI mUkI. tyAMthI bhImATavImAM nadIne kAMThe vaMzanI jALamAM ApaNe zApabhraSTa devInI peThe AkAzamAMthI pRthvIpara paDI, peAtAnI AvI maraNAMta Apatti jANIne zubha bhAvanAvALI ApaNe navakAramaMtra parAyaNa thaI anazana vrata grahaNa karyuM . tyAMthI huM kanakazrI mRtyu pAmIne saudharma devalAkanA patinI namikA nAme agra mahiSI thai. tuM dhanazrI mRtyu pAmIne kubera leAkapALanI mukhya devI thai, ane tyAMthI cavIne ahIM khaLabhadranI sumati nAme putrI thai che. jayAre ApaNe devalAkamAM hatA, tyAre ApaNe saMketa karelA hatA ke je ahIMthI prathama cave teNe AvIne bIjIne arhata dharmanA beAdha karavA. tethI huM tArI bena tane bAdha karavAne ahIM AvI chuM, mATe saMsArane tAranAra zrIjainadharmano pratibodha pAma, na'DhIzvara mahAdvIpamAM jaIne karelA zAzvata arhaMta bhagavaMtanA aSTAntika motsava, ja'gama prabhunA janmanAtrAdi utsava ane pUrva bhavamAM anubhava karelI dezanAnI vANIne yAda kara. janmAMtara rUpa nidrAthI te badhuM zA mATe bhUlI jAya che ? have te tuM devatAne paNa durlabha, mAnava janmarUpa vRkSanuM phaLa ane jANe siddhinI priya sakhI heAya tevI dIkSA grahaNa kara.' A pramANe kahIne te iMdrANI vidyutnI jema potAnI kAMtithI AkAzamAM udyota karatI vimAnamAM besIne potAnA svargamAM gaI. tarataja tenI vANIthI jene jAtismaraNu thayu` che. evI sumati jANe saMsArano bhaya lAgyA hoya tema mUrchita thaIne pRthvIpara paDI gai. jayAre caMdananA jaLathI tene siMcana karyuM` ane pa'khAnA pavanathI pavana nAMkhyA tyAre te bALAne pAchI saMjJA AvI ane rAtri javAthI thayelA prAtaHkAlanI jema beThI thaI. pachI te aMjila joDIne khelI ke-"are ! sarva kulina rAjAe ! atyAre mane jAtismaraNa thayu` che. tamane mAre mATe ahI' khelAvelA che, tethI huM tamArI prArthanA karU chuM ke tame sa` mane AjJA Apo ke jethI huM saMsArabhramaNurUpa roganI auSadhIrUpa dIkSA grahaNa karUM." te sAMbhaLI sava rAjA bAlyA-he anadhe ! 'tathAstu' ame tane AjJA ApIe chIe ke tArU' icchita nirvighne thAo." pachI vAsudeva ane khaLabhadre harSita thaI ne moTI samRddhithI teno sa utsavAmAM zirAmaNa evA niSkramaNAtsava karyA. devarAja (iMdra) ane yakSarAja (kubera)nI mukhya devIoe AvIne tenI pUjA karI. 'tevI sAdhvI strIo idrane paNa pUjaya che.' pachI suvrata muninI pAse sAtase kanyAonI sAthe teNe meAkSavRkSanI nIka rUpa dIkSA grahaNa karI. sa`vegathI bhAvita ane AtmA rUpe kamalanA dhyAnamAM bhamarI rUpa te sumatie e prakAranI zikSA grahaNa karI ane vividha prakArano tapa Acarya. A pramANe keTalAka kALa vyatIta thayA pachI kSapaka zreNIpara ArUDha thai mAkSa lakSmInA dUta jevuM kevaLajJAna prApta karyuM. pachI aneka bhavya jIvAne bedha pamADI bhavApagrAhI karmanA kSaya karI te sumati sAdhvI ayapadane prApta thai. 218 samyaktvavarDa zAbhatA aparAjita ane ana MtavIya azvinIkumAranI jema sAthe maLIne rAjaya pALavA lAgyA. prAMte cArAzI lAkha pUrvanuM AyuSya bhAgavI anatavIya vAsudeva nikAcita ka`thI prathama narakamAM gayA. tyAM betAlIza hajAra varSa narakanI vividha vedanA 1 pApa vinAnI. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 parva pa muM temaNe sahana karI. upArjita karmane kadipaNa nAza thato nathI. tyAM vAsudevanA janmanA pitA camaDhe AvIne vedanAnI zAMti karI. apatyasneha ghaNe balavAna che. saMvegavaMta anaMtavIryane jIve avadhijJAna vaDe potAnA pUrva karmane saMbhArIne narakanI dusaha vedanAne samyapha bhAve sahana karI. baMdhunA zekathI udvega pAmI balabhadre traNa khaMDa pRthvInuM rAjaya potAnA putrane seMpI jayedhara gaNadharI pAse vrata grahaNa karyuM. tenI sAthe seLa hajAra rAjAoe dIkSA lIdhI. mahat purUSane anusaranAra purUSa mahat phalane meLavI che. aneka parIsahone sahana karatAM balabhadra cirakAla paryata tapa karyuM. chevaTe anazana karI mRtyu pAmIne azruta devalekamAM iMdra thayA. - anaMtavIryane jIva narakamAM duSkarmanuM phala bhegavI agnimAMthI suvarNanI jema zuddha thaI narakamAMthI nIkaLyo; ane jambudvIpanA bharatakSetramAM baitADhaya pavartanI uttara cheNImAM gaganavallabhapurane viSe vidyAdharapati mahAtmA meghavAhananI meghamAlinI patnIthI meghanAda nAme putrapaNe utpanna thayo. anukrame yauvanavayane prApta thatAM tene rAjya para besArI meghavAhane paralokanuM kArya sAdhya karyuM. meghanAda anukrame bhUmi para aMtarikSamAM jema sUrya prakAza kare tema vaitADhayanI baMne zreNIne eka tejasvI adhipati thaye. eka divase meghanAda pitAnA putrone baMne zreNI para rahelA eka daza nagara vahecI ApI prajJapti vidyA vaDe maMdara giri para gaye. tyAM naMdana vanamAM rahelA siddhAyatanamAM zAzvatI pratimAnuM pUjana karyuM. te samaye ka9pavAsI devatAo tyAM AvyA. ayyate tene joI pUrva bhavanA bhrAtRsnehathI gurUnI jema badha karyo ke "A saMsArano tyAga kara." tevA samayamAM vidyA dharapatinI jANe zarIradhArI svArthasiddhi hoya tevA amaragrasa nAme koI munIMdra tyAM padhAryA. meghanAde temanA caraNamULamAM rahI cAritra aMgIkAra karyuM, ane apramAdIpaNe niyamapUrvaka tenuM paripAlana karyuM. ekadA meghanAda muni naMdanagiri nAmanA parvata para ArUDha thaI, eka rAtrinI pratimA avalaMbIne dhyAnastha thayA hatA, te vakhate pUrva janmane bairI, azvagrIva prativAsudevano putra je cirakAla bhavabhramaNa karI daityapaNAne pAmyo hato, teNe tevI rIte rahelA meghanAda munine joyA. pUrvanA bairathI moTA vRkSane pADAnI jema te svabhAvadhIra mahAmunine krodhathI teNe upasarga karavA mAMDayA. tathApi tene calita karavAne te jarApaNa zaktimAna thaye nahIM. "daMtInA daMtaghAtathI zuM parvata jarA paNa kaMpAyamAna thAya ? prAMte thAkIne te asura lajjAthI malina mukhavALo thaye sata niSphaLa thaIne cAlyo gayo. pachI mahAmuni meghanAda dhyAnathI virAma pAmyA. upasarga ane parIsothI nahIM kaMpatA meghanAda muni cirakAla tIvra tapa AcarI, aMte anazana karI mRtyu pAmIne azruta devalokamAM IMdranA sAmAnika devapaNAne pAmyA. Kun Yi Yi Tu &Yan Yan Yan Yan Yan Kun Kun Kun Kun Kun Jiao Tu Tu ityAcAryazrIhemacandraviracite trizaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye paMcamaparvaNi zrIzAMtinAthadevasyaSaSTasaptamabhava vaNeno nAma dvitIyaH sargaH // B D 1289%B2083332098850REOB3888888888SPBERR888 1. dIkSA. 2. merU parvata. 2 hAthInA. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 je. A jambudvIpanA pUrva mahAvidehamAM sItA nadIne dakSiNatIre maMgalAvatI nAme vijaya che. temAM vistAravALI ratnasaMcayA nAme nagarI che. te nagarImAM aneka ratnone saMcaya hovAthI te ratnAkaranI strI hoya tevI lAge che. tene viSe lakSmIne gakSema karanAraja ane pavananI je balavAna hemaMkara nAme rAjA hatA. puSpamALA jevI komaLa ane ratnamALA jevI nirmala ratnamALA nAme tene eka rANI hatI. aparAjitane jIva je acyoM thayuM hatuM, te azrutalekamAMthI cyavI chIpamAM motInI jema ratnamALAnI kukSimAM utpanna thayuM. te vakhate sukhe sutelI mahAdevIe rAtrinA zeSabhAgamAM cauda mahA svama ane paMdaramuM vaja avalekayu. tatkALa jAgrata thaI te vRttAMta temaNe pati AgaLa kahyo. eTale rAjA kSemaMkare kahyuM ke "tamAre iMdra je vIra cakravattI putra thaze." garbhasamaya pUrNa thatAM chaThThA kapALanI jevA lokottara parAkramI ane pavitra tathA madhura AkRtivALA eka putrane teNe janma ApyuM. jyAre te putra garbhamAM hato tyAre devIe svamamAM vaja joyuM hatuM tethI pitAe tenuM vajAyudha nAma pADayuM. lokottara zarIravALe vajAyudha lekenI daSTine deSane dUra rAkhavAne mATe lalATa para vinAzaka AbhUSaNa paherI divase divase moTo thavA lAgyo. anukrame te sura asura ane mAnavanI strIonA hRdayane mohaka evuM yauvanavaya pAmyo ane sarva kaLAsAgarane pAra paNa pAmI gayA. pachI hAthamAM kaMkaNa dhAraNa karanArI jANe zarIradhArI lamI hoya tevI lakSmIvatI nAme eka rAjaputrI sAthe te paraNyo. anaMtavIryane jIva amruta kalpamAMthI cyavI jema meghajala AkAzamAMthI pRthvIpara Ave tema lakSmIvatInI kukSimAM avataryo. samaya thatAM teNIe zubha svamasUcita ane tejavaDe sUrya jevA sarva lakSaNasaMpanna putrane janma Apyo. zubha divase mAtApitAe jamotsavathI paNa adhika utsava karI tenuM sahastrAyudha evuM nAma pADayuM. caMdranI jema anukrame moTo thaIne te kalAkalApavaDe saMpUrNa yauvanavayane prApta thayuM. rUpamAM kAmadeva jevo sahastrAyudha zarIrazebhAthI lakSamIne ullaMghana karanArI kanakazrI name rAjakanyA sAthe paraNya, te strIthI tene parAkramamAM mahAbaLa je saMpUrNa naralakSaNasaMyukta zatabAla nAme putra thayo. eka vakhate rAjA kSemaMkara putra, pautra, prapautra, maMtrI, mitra ane sAme tenI sAthe sabhAmAM beTho hato. te samaye IzAnaka95mAM devatAonI vacce carcA thaI ke pRthvImAM vAyuddhanA je kaI daDha samyaphavadhArI nathI. A vacana para citrazULa nAmanA eka devane zraddhA AvI nahIM. tethI tatkALa vicitra ratnamukuTa ane kuMDalane calita karato te mithyAtvathI mohita ane durmati nAstika devatA vivAda karavAnI IcchAthI kSemakara rAjAnI parSadAmAM AvyuM te vakhate parSadAmAM vicitra AlApa saMlApa cAlatA hatA. te sAMbhaLI AstikatAnA udyota para AkSepa karatA te deva garvathI A pramANe be -A jagamAM puNya, pApa, jIva ane paraloka kAMI paNa nathI; prANIo AstikatAnI buddhithI ja yoga navuM prApta karavuM. kSema=prApta thayelAnuM rakSaNa karavuM. lakSmIno yogakSema karanAra=navI lakSamIno upArjaka ane upArjita lakSmIno rakSaka. 1 pAMcamo lokapALa rAjA ne chaThTho A putra. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva pa muM 221 phogaTa kaleza pAme che." te sAMbhaLI niSkapaTa samyakatvane dharanArA vajAyudhe kahyuM- are AvuM pratyakSa pramANathI virUddha vacana kema bole che ? tameja avadhijJAnavaDe tamArA pUrva janmanA sukRtanA phaLarUpa tamAre vaibhava juve. tamane ja pUrva bhavamAM mAnuSatva ane A bhavamAM devatva prApta thayeluM che te je jIvavastu na hoya to te kevI rIte ghaTe? he dhImAn ! A lokamAM manuSyapaNuM prApta karI paralokamAM tame devapaNuM prApta karyuM, tethI AlokanI jema paraloka paNa pratyakSa ja che." kSemaMkaranA putra vajAyudhe A pramANe pratibaMdha karavAthI citrazULa bolyA-"tame bahu sAruM kahyuM, bahu sAruM kahyuM. A saMsAramAM paDatA evA mAre tame kRpA karIne uddhAra karyo che. athavA jenA pitA sAkSAt tIrthakara hoya tenI zI vAta! huM cirakAla thayA mithyAtvI chuM, paraMtu sAre bhAgye IrSAthI paNa tamArA darzana thayA che, te have mane samyaktva ratna Apo. kemake purUSanuM darzana niSphaLa thatuM nathI." buddhimAnamAM zreSTha evA vAyudhe tene bhAva jANIne tene samyaktva ApyuM. "sarvajJanA putra tevA ja hoya che." pharI citrazULe kahyuM- "he kumAra! AjathI niraMtara huM tamAro AjJAkArI chuM. to paNa Aje kAMIka mAgI lya.' vAyudhe kahyuMhuM tamArI pAse eTaluM mAguM chuM ke tamAre AjathI daDha samyaphavadhArI thavuM. deve kahyuM"A tamArI kevI prArthanA ! temAM to mAre svArtha che. paNa evuM kAMI mAge ke jethI huM tamArA RNathI mukta thAuM." tenA uttaramAM mAruM eTaluM ja kArya che" ema vajAyudhe kahyuM eTale te deve devanI jevA nispRha vAyudhane divya alaMkAre ApyAM. pachI citrazULe IzAnedranI sabhAmAM AvIne kahyuM ke "tame daDha samyaktvadhArI vajA yudhanI je prazaMsA karI hatI te ghaTitaja che." te vakhate "e vAyudha mahAtmA bhagavAna tIrthaMkara thaze" evuM kahetA izAnapati vajAyudhanI stuti karavA lAge. AvI rIte vicitra goSThI ane suMdara krIDA karatA vAyudha mahaddhimAna devanI peThe sukhamagna rahevA lAgyA. eka vakhate vasaMtasamayamAM puSpanA paDAne dharanArI sudarzana nAmanI eka vezyAe AvI vAyune kahyuM-"svAmI ! yuvAna purUSono krIDAmitra ane kAmadevane vijayamitra vasaMtaRtu Aja eka chatravALo thaI vRddhi pAme che. A RturAjamAM hIMcakA upara beThelI navIna yovanavatI strIone temanI sakhIo hAthamAM caSTio laI pationAM nAma pUche che. yuvAna ramaNIo potAnI meLe puSpa cuTe che, mALA guMthe che, kAmadevane pUje che ane pitAnuM mAna choDI de che. temaja keTalIka manasvI kAntAo paNa svayaMtI thAya che, A RturAjane evo koI apUrva prabhAva vijaya pAme che. A ramaNIya RtumAM kokilAnA kRjita ane bhamarIonA guMjArava sutelA kAmadeva rAjAne jAgrata karavA mATe baMdijananA kolAhala jevA thaI paDe che. puSpanA mukuTa, puSpanA hAra ane puSpanA bAhubhUSaNa tathA kaMkaNune dharanArA yuvAna purUSa jANe puSpadhanvAne pAkhaMDa mAga calAvatA hoya tevA dekhAya che. AvA vasaMtanA mitra kAmadeva je vasaMtaRtu upasthita thavAthI devA lakSamIvatI mArA mukhe Apane vijJapti kare che ke "he prabhu ! AvA manohara vasaMtamAM naMdanavana jevA suranipAta nAmanA udyAnamAM jaIne navIna vasaMtanI zobhA jovAnuM ane kautaka thayuM che." "jevI tamArI IcchA" ema kahI kumAra parivAra sAthe te kAmadevanA dhAma rUpa udyAnamAM AvyA. caMdranI pachavADe tArAonI jema lakSamIvatI vigere sAtaso. devIo 1 tenI pachavADe tyAM AvI. e suMdara udyAna ati vistAravALA chAyAdAra vRkSothI 1 rANIo. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 sarga 2 je jANe eka chatravALuM hoya ane puSpita vRkSothI advaita sugaMdhanuM tene sAmrAjya prApta thayuM hoya tevuM dekhAtuM hatuM. vRkSonI AsapAsanA kayArAe puSpamAMthI jharatA parAganI kaNikAthI kAdavavALA thaI gayA hatA ane phalanA bhArathI namelA vRkSonI zAkhAo bhUtaLane sparza karatI hatI. te udyAnamAM kumAra vajAyudha aMtaHpura sAthe koI ThekANe utkaMThita mane ane kaI ThekANe yogInI jema guhAmAM pesIne krIDA karavA lAge. pachI udyAnanA vihArathI zAMta thaI gayelI ramaNIone laIne te priyadarzana kumAra jalakrIDA karavAne mATe eka vApikAmAM gaye. naMdIzvara dvIpanI vApikA jevI manahara vApikAmAM zrama nAza karavAne kumAre priyA sahita praveza karyo. pachI girinadImAM hastInI jema potAnI priyAonI sAthe te jalakrIDA karavA pravaryo. jalakrIDAmAM thatA karanA AghAtavaDe uDelA hAranA motI ane jalabiMduomAM kAMI paNa aMtara jaNAtuM nahotuM. jalamAM ramatI aMta:puranI ramaNIenA mukhano ane suvarNa kamaLano mitronI jema ghaNe kALe paraspara Dya saMgama thaI gaye. mRgAkSIonI upara aMjali, zIMgaDI ane gaMDUSa vaDe thatA jalaprahArathI kAmadeva jalanA Ayudhane dharanAre thaI paDa hoya tema jaNAvA lAgyuM. AsapAsa patharAI gayelI kAminIonI kezaveNI jANe kAmadeve vajAne mATe taiyAra karelA mIna hoya tevI dekhAvA lAgI. jayakrIDAthI DhAMta thaI jalatIre vizrAma levA jatI keTalIka gaurAMgI rAmAo jANe jaladevIo hoya tevI dekhAtI hatI. suMdara brakuTIvALI bAlAonAM netro pitAnA sApano kamaLanA saMgharSaNathI jANe reSita thayAM hoya tema jaLane chAMTAthI AtAmraja thaI gayAM. madagaMdhI vahastInA madathI nadInA jalanI jema vApikAnuM jala mRgAkSionA aMgarAgathI sugadhI thaI gayuM. A pramANe zatruonA bhayanA asthAnarUpa vAyudha kumAra bharapUra jalakrIDAmAM vyagra thaI gayA hatA. te samaye pUrva janmanA ripu damitAri prativAsudevane jIva cirakAla bhavabhramaNa karI devapaNAne prApta thaIne vidyudaMSTra nAme vikhyAta thayA hatA, te tyAM Avyo. vAyudhane joI paraspara dADhane ghasato te deva "are ! A jIvato kyAM jAya !" ema kAlathI ciMtavavA lAgyo. pachI teNe caNAnI muSTinI jema parivAra sahita vAyudhane cUrNa karavAne te vApikA upara eka parvatane upADIne nAkhe; ane te adhama asure mahAvata jema pagamAM sAMkaLa nAMkhIne hAthIne bAMdhe tema varUNanA pAza jevA nAgapAzathI vajAyudhane bAMdhI lIdho. paraMtu vAyudhe Idra jema vajathI parvatane daLI nAMkhe, tema muSTithI girine bhAMgI nAMkhe ane kamalanA taMtunI jema pAzane teDI nAMkhyo; pachI e mahAbhuja jema pAtALamAMthI zeSanAga nIkaLe tema te vApikAmAMthI aMtaHpura sahita akSatAMge bahAra nIkaLyo. e samaye zakaIdra mahAvidehakSetranA jinezvarane namIne naMdIzvara dvIpanI yAtrA karavAne jatA hatA. teNe vApikAmAMthI nIkaLatA vAyudhane joyA. eTale "A vAyudha A bhavamAM cakravatI ane AgalA bhavamAM ahata thaze ema dhArI I ke tenI pUjA karI. bhaviSya kAlano paNa bhUtakAlanI peThe upacAra thAya che. pachI "tame dhanya cho. kAraNake jambudvIpanA bharatakSetramAM zAMti nAme seLamAM tIrthakara tame thaze." A pramANe kahI Idra naMdIzvara dvIpe gayA ane vAyudhe svecchAthI vividha prakAranI krIDA karIne aMtapuranA parivAra sahita pitAnA puramAM praveza karyo. 1 pIcakArI. 2 kogaLAo. 3 sarakhA. 4 kAMIka rAtA, Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 223 rAjA kSemaMkara lokAMtika devatAe samaraNa ApavAthI pratibodha pAmI dIkSA levAnI IcchAvALA thayA. tethI teNe vAyudha kumArane pitAno rAjyAdhikAra sakhe, ane vArSikadAna ApI temaNe dIkSA grahaNa karI. vividha abhigrahama tatpara thaI dustapa tapasyA AcaratAM ghAtikarmano ghAta thavAthI te bhuvanabharjA kSemakara jinane kevaLajJAna utpanna thayuM. tatkALa devatAoe AvIne kevaLajJAnano mahimA karyo. IMdra ane vAyudha gya sthAne beThA pachI samavasaraNamAM rahelA sarvajJa prabhue dezanA ApI te dezanA sAMbhaLI ghaNuM lokoe dIkSA lIdhI, ane Idra tathA vAyudha vigere pitapotAne sthAnake gayA. te samaye astrAgAranA adhipatie harSa bharyA AvI vAyudhane mATe svare kahyuM ke astrAgAramAM cakra ratna utpanna thayuM che. vAyudhe cakraratnanI moTI pUjA karI. te sivAya bIjA tera rane paNa anukrame temane prApta thayAM. pachI teNe cakraratnanI pachavADe cAlI vaitADhaya parvata sahita maMgaLAvatI vijayanA cha khaMDa jItI lIdhA ane potAnI jANe bIjI mUrti hoya tevA pRthvIne dhAraNa karavAmAM samartha sahasA yudha nAmanA kumArane yuvarAjapade sthApita karyo. eka vakhate sAmAnikadevathI vITAyelA IdranI jema rAjA, sAmaMte, maMtrIo ane senApatiothI vITAyele vajAyudha sabhAmaMDapamAM beTho hato. te samaye AkAzamAMthI pRthvI upara Avato ane hastIe haNelA vRkSanI jema zarIrane kaMpAvato eka yuvAna vidyAdhara manAka parvata jema samudrane zaraNe Ave tema vajAyudhane zaraNe AvyA. tenI pachavADe jANe mUrtimAna vidyAdevI hoya tevI surekhA nAme eka suMdara vidyAdharI hAthamAM DhAla ane khaDaga laIne AvI; teNe vAyune kahyuM- he deva ! tame A durAtmAne choDI do, jethI huM tene tenA durnayanuM phaLa tatkALa batAvuM.' DIvAre tenI pachavADe yamadUtanA je bhayaMkara koI vidyAdhara hAthamAM suMdara gadA rAkhIne krodha karato Avyo. teNe paNa vAyudhane kahyuM ke "A duSTane durnaya sAMbhaLo ke jethI huM ane A strI tene vadha karavAne ahIM AvyA chIe. A ja budvIpamAM videhakSetranA AbhUSaNa jevA sukaccha nAmanA vijayamAM vaitADhaya nAme parvata che. tenI upara devalekanI zobhAnuM jANe mUlya heya tevuM sarvapurazreNImAM ziromaNi rUpa zukala nAme eka suMdara nagara che. temAM zukaladatta nAme vidyAdharone rAjA che, ane tene bane kulanA yazane dharanArI yazodharA nAme patnI che. tene pavanavega nAme huM putra chuM. huM anukrame kalAkalApamAM kuzaLatA sAthe yauvanavayane prApta thayuM. te vaitADhaya giri upara uttara zreNImAM tene AbhUSaNa rUpa kinnaragIta nAmanA nagaramAM dIpacUla nAme rAjA che. tene caMdrakIti nAme patnI che. tenAthI sukAMtA nAme sarva lakSaNasaMpUrNa putrI thaI, ane tenI sAthe mAro vivAha thaye. ame baMne daMpatIne rUpazIle virAjita zAMtimatI nAme putrI thaI je A tamArI pAse ubhI che. A bALA maNisAgara nAmanA parvata upara bhagavatI prajJaptikA nAmanI mahAvidyAne sAdhatI hatI. te vakhate A duSTa vidyAdhare AvIne te vidyA sAdhavAmAM tatpara bALAne AkAzamAM ucakI lIdhI. paraMtu tatkALa tene vidyA siddha thaI. eTale tene tajI daI sadya A adhama vidyAdhara tyAMthI palAyana karI gayo. tene koI ThekANe zaraNa nahIM maLavAthI chevaTe te durAtmA tamArA caraNamULamAM prApta thayuM che. prApti vidyAnI prajAne mATe baLi laIne maNisAgara parvata para jayAre Avyo tyAre te giri upara mArI putrIne dekhI nahIM, tethI tene pagale pagale tenI pachavADe huM ahIM Avyo chuM. mATe duSTone zikSA karanArA he svAmI! doSAnI khANarUpa A adhamane cheDI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 sagara je gha, ke jethI A gadAvaDe nALIyeranA phalanI peThe tene cUrNa karI nAMkhIne yamarAjanA sthAnamAM pahoMcADI dauM." te A pramANe vRttAMta sAMbhaLI avadhijJAnavaDe temane pUrva saMbaMdha jANI vajAyudha cakravarte chelyA-"are vidyAdhara ! A sarvano pUrva saMbaMdha sAMbhaLa. A jaMbUdvIpanA erAvata kSetramAM viMdhyapura nagaramAM viMdhyadatta nAme eka rAjA hato. tenI sulakSaNa nAme patnIthI naralakSaNethI pUrNa nalinaketu nAme eka putra thaye. te nagaramAM mitrarUpa kamalamAM sUrya samAna dharmamitra nAme eka sAthe vAta ziromaNi raheto hato. tene zrI datta nAmanI strIthI datta nAme putra thaye; ane te dattane divya rUpavALI prabhaMkarA nAme patnI thaI eka divase vasaMta RtumAM rati sAthe kAmadevanI jema te datta pitAnI dayitA sAthe udyA namAM krIDA karavA gaye. te samaye nalinaketu paNa tyAM AvI caDe. te prabhaMkarAne jotAMja kAmabANathI vIMdhAI gaye. "ahA ! zuM lAghanAya rU5 che! je A strInI sAthe krIDA kare te paNa lAdhya che. A pramANe ciMtavI te kAmAture tatkAla tenuM haraNa karyuM; ane krIDA karavAnA udyAnamAM, saritA ane vApIkA vigeremAM te nalinake, tenI sAthe kAma devanI jema svarachaMde krIDA karavA lAge. kumAra datta pitAnI priyAnA viyogAgnithI pIDita thai niraMtara prabhakarAne ja dhyAna dharate udyAnamAM bhaTakavA lAgyo. tyAM pharatAM pharatAM daSTimAM amRtAMjana samAna jenuM darzana che evA sumana nAme eka muni tenA jovAmAM AvyA. te samaye ghAtikarmanA kSayathI sumana munine ajJAna rUpa aMdhakAramAM divasa samAna kevaLajJAna utpanna thayuM. devatAoe AvIne kevaLajJAnane mahimA karyo. te vakhate datta kumAre paNa AvIne muninA caraNakamaLamAM vaMdanA karI. muninA mukhathI dharmadezanA rUpa sudhAnuM pAna karI datta kumAre pUrva tApanI glAni kSaNavAramAM cheDI dIdhI. pachI niraMtara dAnadharmamAM tapura ane zubha dhyAna dharanAre datta zAMtapaNe utkRSTa AyuSya pUrNa karI, jabUdvIpanA pUrva videhamAM sukaccha vijayane viSe vaitADhaya giripara AvelA svarNatilaka nAmanA nagaramAM vidyAdharanA rAjA mahedravikramanI anilaga patnIthI putrapaNe utpanna thayo. pitAe tenuM ajitasena evuM nAma pADayuM ane vidhithI vidyAo ApI. vidyAdharanuM mULa dhana vidyA ja hoya che." yauvana prApta thatAM te vidyAdharanI aneka kanyAone paraNyA. temanI sAthe AkAzamArge pharato girivanAdikamAM aneka prakAre ramavA lAgyA. vidhyadatta mRtyu pAmyA pachI vidhyapuramAM vAsudevanA je udbhaTa nalina ketu rAjAtha. te haraNa karelI dattanI patnI prabhaMkarA sAthe kAMdarSika devanI peThe viSayasukha bhogavavA lAge. eka vakhate jema vaimAnika deva devInI sAthe prakAzamAna vimAna5ra caDe, tema nalinaketu prabhaMkarAnI sAthe pitAnA mahela upara caDe. te vakhate parvatanA zikhara jevA, aMjanAcaLa jevA bhAsvara kAMtivALA, gajenAthI dizAono tiraskAra karanArA, uddabrAMta thayelA diggajanI jevA, vidyutathI AkAzane prakAzita karatA ane IndradhanuSane dharanArA megha aka smAtuM AkAzamAM caDI AvyA. temane jeInalina ketu khuzI thaye pAchA kSaNavAramAM pracaMDa pavanathI jANe cheTI rIte utpanna thayA hoya tema teo daze dizAmAM vikharAI gayelA jevAmAM AvyA. e pramANe eka kSaNArdhamAM meghanI utpatti ane vinAza joI nalinaketu varAgyathI vicAra karavA lAgyo ke "jema A megha AkAzamAM kSaNamAM udaya ane kSaNamAM asta pAmyA tema A saMsAramAM sarva padArtho tevI sthitimAMja rahelA che. eka janmamAM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 5 muM 225 A prANI yuvAna, vRddha, dhanADhaya, nirdhana pati, peDhala, nIrAgI ane rAgI thAya che. tethI sasAramAM sarva kSaNika che. mATe tevA sa`sArane dhikkAra che !' A pramANe vicArI tatkALa putrane rAjyapara besArI teNe kSemakara tIrthaMkara pAse dIkSA grahaNa karI, keTaleka kAle ugra tapasyA karavAthI ane zubha dhyAna dhyAvAthI ghAtikanA kSaya thaIne temane kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI krame karI bhaveApagrAhI cAra karmAMne paNa huNI nalinaketu maharSi anyayapadane pAmyA. sarala ane bhadrika svabhAvavALI prabha'karA rANIe sutratA gaNinInI pAse cAMdrAyaNu tapa AcaryuM: samakita vagaranA te tapanA phaLathI te prabhaMkarA mRtyu pAmI A zAMtimatI nAme tArI putrI thaI che. dattanA jIva A ajitasena vidyAdhara thayA che. teNe pUnA snehathI A zAMtimatIne upADI hatI mATe tenApara kApa karIza nahIM. tenI uparanA kApa cheADI adhunI peThe tene kSamA kara. kAraNa ke je anaMtAnubaMdhI kaSAya che te narakane mATeja thAya che." AvI rIte vAyudhanI vANI sAMbhaLavAthI traNe jaNA bairamukta thai, savega pAmIne paraspara khamAvavA lAgyA. pharIvAra vaLI cakravartI vAyuSe kahyuM ke "tame traNa jaNa gheADA kALamAM kSema kara prabhunI pAse dIkSA grahaNa karazeA. tyAM A zAMtimatI ratnAvaLI tapa karaze ane anazanavaDe mRtyu pAmIne IzAne...dra thaze. teja vakhate he pavanavega ane ajitasena ! tamane ghAtikanA kSayathI kevaLajJAna utpanna thaze. tethI tarataja tamArA kevaLajJAnanA mahimA moTA utsavathI te izAne dra AvIne karaze ane potAnA pu janmanA dehanI pUjA karaze. pachI kALe karI izAna IMdra cavI manuSya paNuM prApta karI kevaLajJAna upajAvIne siddhipadane pAmaze." A pramANe cakravartI vAyudhanuM trikAla viSayI jJAna sAMbhaLI sarve sabhAsada vikasita netre vismaya pAmI gayA. pachI rAjA pavanavega, tenI putrI zAMtimatI ane ajItasena vidyAdhara vAyudhane praNAma karIne A pramANe khelyA-he jagatpati ! tame amArA pitA, svAmI, gurU ane detra che. kemake paraspara pApa karavAne pravaro lA amAne tamArA zivAya bIjo kANu rakSaNakartA thAta ? jo tamArAM vacanarUpa narakadvAranI agalA vacce AvI paDI na hAtA ame paraspara mRtyu pAmI Ajeja narakamAM jAta; mATe he svAmI! amane Ajeja AjJA ApA, ke jethI saMsArathI bhaya pAmelA ame hamaNAja zrIkSema kara prabhune zaraNe jaie.'' A pramANenI temanI vijJapti sAMbhaLI cakrava e AjJA ApI eTale tarataja teoe kSemakara prabhunI pAse jaine dIkSA lIdhI. pachI temaNe zAMta mana rAkhIne vinAzanA bhayathI kRza thayA hoya tevA zarIAthI ugra tapasyA karI. temAMthI zAMtimatI mRtyu pAmI IzAna kalpamAM iMdna thaI ane bIjo bannene te samaye kevaLajJAna utpanna thayuM. IzAnendre AvI temanA kevaLajJAnanA mahImA ane peAtAnA dehanu pUjana karyuM. IzAne...dra tyAMthI cavI bIjA janmamAM siddhI pAmyA ane tee banne AyuSya pUrNa thatAM teja bhavamAM mokSe gayA. vAyudha cakrI jayaMta sahita iMdranI jema sahasrAyudha putranI sAthe pRthvInuM pAlana karatA hatA. evAmAM ekadA sahasrAyudhanI patnI jayanAe eka samaye svamamAM kiraNeAthI prakAzamAna suvarNa zakti joI, prAtaHkAle teNe svamanI vArtA peAtAnA patine kahI, tyAre teNe kahyuM ke he devI ! meTI zaktivALA tAre putra thaze.' tyArathI te devIe duhu ga dhAraNa karyAM. pachI samaya AvatAM pRthvI jema dhAnyane janma Ape tema teNe eka putrar1 sAdhvIsamudAyanI adhikAriNI. 29 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 je tnane janma ApyuM. jayanAdevIe joyelA svamane anusAre pitAe te bAlakanuM kanakazakti evuM nAma pADayuM. anukrame jyAre te bAlyavaya ullaMghana karI yauvanane prApta thaye, tyAre sumaMdirapuranA rAjA merUmAlInI malladevI rANInA udarathI utpanna thayelI kanakamALA nAme rUpalAvaNyavatI kanyAnI sAthe yathAvidhi paraNe. zrIsAra nAmanA nagaramAM ajitasena nAme rAjA hato. tenI priya senA nAme rANIne udarathI vasaMtasenA nAme eka putrI thaI hatI. te kanakamALAnI priya sakhI hatI. tenA pitA ajitasena tene mATe koI gya vara zodhatuM hatuM, tethI teNe te svayaMvara kanyA kanakazaktinI pAse mokalI. eTale kanakazakti tene paNa yathAvidhi para. A vivAhathI vasaM. tasenAnI kuInA putrane manamAM ghaNo kedha utpanna thaye. eka vakhate kanakazakti udyAnamAM pharatuM hatuM, tevAmAM kUkaDAnI peThe uMce uchaLa ane paDate eka purUSa tenA jovAmAM AvyA. kanakazaktie tene pUchayuM-"are bhAI ! tame pataMganI peThe Ama kema paDe che ane uchaLe che ? te je rahasya na hoya te kahe." teNe kahyuM-"tamArA jevA mahAtmA enI pAse rahasya kahevAmAM kAMIpaNa harakata nathI. kemake te kahevAthI guNa thAya che; huM vidyAdhara chuM. keI kAryane mATe vaitADhaya parvata uparathI anyatra jatAM vacamAM A udyAnamAM huM AvI caDe. udyAnanI ramyatA jovAne kSaNavAra rokAye. pachI ahIMthI uDavAne AkAzagAmInI vidyAnuM meM smaraNa karyuM. paNa te vidyAnuM eka pada huM bhUlI gaye chuM. tethI jenI pAMkhe bAMdhelI hoya tevA pakSInI jema uchaLuM chuM ane pAcho paDI jAuM chuM." kumAre kahyuM-mahApurUSa ! je bIjAnI pAse te vidyA bhaNAvI hoya te bhaNe." teNe kahyuM sAmAnya purUSonI AgaLa te vidyA bhaNAya nahIM; paNa tamArA jevA mahAtmAne te te vidyA ApI zakAya te bhaNavAmAM zI harakata hoya?" pachI vidyAdhara te eka pada rahita vidyA bhaNuM ga; eTale jene padAnusArI buddhi che evA kumAre te nyUna pada kahI ApyuM. tethI tatkALa jene pUrNa vidyAzakti pragaTa thaI che evA vidyAre te vidyA kumArane ApI. vivekI ja kRtajJaja hoya che. pachI vidyAdhara tyAMthI svasthAnake gaye; ane kumAra kanakazakti te vidyAnuM yathAvidhi sAdhana karI moTo vidyAdhara tha. vasaMtasenAnI kuI no putra je prathama roSa dharI rahyuM hatuM te kanakazaktine kAMI paNa apakAra karavA samartha thaye nahIM. tethI lajajAvaDe anapAna choDI mRtyu pAmI himacUla nAme devatA thayA. kumAra kanakazakti, vasaMtasena ane kanakamALA sAthe vidyAzaktithI pavana nanI jema pRthvI para svecchAe pharavA lAgyA. ekadA te kanakazakti himavaMtagiripara jaI caDe. tyAM vipulamati nAme eka cAraNamuni tene jovAmAM AvyA. tapelA suvarNa jevA aMgavALA, kRza thaI gayelA ane kAmadevane jItanArA temaja jANe mUrtimAna tapateja hoya tevA te munine kumAre bhakitathI vaMdanA karI. pachI muni pAsethI dharmalAbha AziSa meLavIne be devIo sAthe tyAM besI saMsArarUpa dAvAnalamAM varSARtu jevI dharmadezanA teNe sAMbhaLI. mahAmati kanakazakitae pratibodha pAmI rAjyazrInI peThe baMne devIone choDI daIne dIkSA lIdhI. viveka ane zubha hadayavALI baMne devIoe paNa saMvega pAmI vimalamati nAme AryAnI pAse vrata grahaNa karyuM. muni kanakazakita vihAra karatAM karatAM siddhinA sthAnarUpa teja giri upara eka zilAne viSe eka rAtrinI pratimA aMgIkAra karIne kAusaga dhyAne rahyA. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 5 mu 227 ahI" staMbhanI peThe sthira rahelA kanakazakitane joI pelA durAzaya himazUla devatAe temane upasa karavA mAMDayA. te adhamadevane upasarga karatA joI vidyAdharAe AvI krAdhathI tene trAsa pamADayA. sa janA satpurUSanA pakSamAMja rahe che. tapasamUhanA girirUpa te muni pratimA tyAMthI vihAra karI ratnasa cayA nagarIe AvyA; ane te nagarInI khahAra sUnipAta nAmanA upavanamAM AvI temaNe patanI jema sthira thaIne eka rAtrinI pratimA dhAraNa karI. teja rAtrie kSapakazreNimAM ArUDha thayelA temane kSaNavAramAM ghAtikamA~ nA kSayathI ujajavaLa kevaLajJAna utpanna thayuM. devatAoe AvI te mahAzayanA kevaLajJAnanA mahimA karyo. himaNUla te joi bhaya pAmIne temane zaraNe AvyeA. vAyudhe paNa te mahirSanA kevaLajJAnanA utsava karyAM, ane temanI dezanA sAMbhaLI pAche! nagarImAM gayA. 6 ekadA kADAgame devatAoe ane rAjAoe sevelA kSemakara prabhu tyAM AvIne sameAsaryA. sevakAe AvI vAyudhane kahyuM- he svAmI ! phrema'kara prabhu udyAnamAM samA saryA che.' teone sADAbAra kATI seAnaiyA ApI vAyudha piravAra sAthe kSema kara prabhunI pAse gayA. pachI prabhune traNa pradakSiNA karI vAMDhI bhakitathI pAse besI dha dezanA sAMbhaLI dezanAne aMte vAyudha cakrI elyA- svAmI ! A durUttara sa`sArasAgarathI huM bhaya pAmyA chuM, mATe kumAra sahasrAyudhane rAjya para besArI jyAM sudhImAM AvuM tyAM sudhI mane dIkSA ApavAne Apa ahIM rahevA kRpA karo.' prabhue kahyuM-' dharma kAmAM pramAda karavA nahI'. ' te sAMbhaLI vAyudhe tatkALa peAtAnI nagarImAM AvI sahasAyudhane rAjya para besAryA. pachI sahasrAyudhe jemanA niSkramaNeAtsava karelA che evA vajrAyudha cakrI zikhikApara esI phrema kara prabhunI pAse AvyA. tyAM cArahajAra rANIo, cArahajAra mugaTadhArI rAjAe ane sAtasA potAnA putrAnI sAthe vAyuSe vrata grahaNa karyuM. vividha prakAranA abhigrahane dhAraNa karatA ane parIsahAne sahana karatA vAyudha muni vihAra karatAM karatAM siddhi parvate AvyA. huM upasagerjhAne sahana karIza ' evI zuddha buddhithI teNe tyAM virocana nAmanA staMbha upara vArSikI pratimA dhAraNa karI. have azvagrIva prativAsudevanA putra maNikubha ane maNiketu cirakAla bhavATavImAM bhamI, aMte khAla tapa karI asurakumAra thayA hatA; tee svecchAe pharatAM pharatAM tyAM AvI caDayA; eTale temaNe maharSi vAyudhane joyA. pUrvanA amitatejanA bhavanA aurathI te baMne jaNa vRkSane e mahiSA upadrava kare tema te munine upadrava karavA lAgyA. prathama siMha thaIne vAMkura jevA tIkSNa nakhathI be paDakhe rahI temanA dehane ujharaDavA lAgyA. pachI theADIvAre e hAthI thai atavedInI jema sUMDhanA AghAtathI, dAMtanA prahArathI ane paganA duHsaha pAtathI temane mAravA lAgyA. pachI sa` thaine te mahiSanA paDakhAmAM zakaTanA pAzanI peThe dRDha badhe bharaDo laI laTakavA lAgyA. pachI rAkSasa thaine pe.tAnI dADha jevI tIkSNa kAtIthI te munine moTo upadrava karavA lAgyA. evI rIte teo munine vividha upasargo karatA hatA; tevAmAM idranI raMbhA, tileAttamA vigere apsarAe ane bIjI devAMganAe ahu tane vAMDhavA jatI hatI. temaNe munine upasaryAM karatA te baMne devatAone krIDA, eTale * are pApIe ! tame AvA uttama muni upara A zu' AraMbhyu che ? ' ema kahetI teo vega vaDe AkAzamAMthI nIce utarI. temane utaratI jotAMja te baMne devatAe kSeAbha pAmIne tyAMthI nAsI gayA. sUryane prakAza thatAM ghUvaDa pakSI keTalIvAra TakI zake ? ' pachI raMbhAdika devAMganAoe iMdranI jema te muninI AgaLa bhaktithI nRtya karavA mAMDayu, pachI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 jo darzanathI peAtAnA AtmAne pavitra thayelA mAnI te devIe parivAra sAthe munine vAMdI pAtAtAne sthAnake gaI. 228 vAyudha munie vArSikI pratimA pUrNa karI, anupama yamaniyama dhAraNa karI, tyAMthI pRthvI para vihAra karyA. rAjA sahasrAyudha rAjazreNIvaDe zeAbhita thaI vivAhita rAjaputrInI jema prApta thayelI rAjyalakSmIne bhAgavavA lAgyA. eka vakhate te nagarImAM munigaNuthI vITAyelA pihitAzrava nAme gaNadhara mahArAja samAsaryA; eTale sahasrAyudhe temanI pAse AvI bhakti vaDe temane vaMdanA karI ane ka mAM amRtavRSTi jevI temanI dezanA sAMbhaLI, te dezanAthI A sa`sArane IMdrajALanI jevA asAra jANI temaNe peAtAnA putra zataline rAjya para besArI pihitAzrava gaNadharanI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI gurU pAsethI dvividha zikSA grahaNa karIne temaNe pRthvI para vihAra karavA mAMDayA. eka vakhate sahasrAyudha muni vihAra karatAM karatAM caMdrane budha maLe tema vAyudha rAjiSane akasmAt maLI gayA; pachI baMne pitAputra saMyuktapaNe sadA tapadhyAnamAM tatpara thaI parIsahane sahana karI, potAnA zarIranI paNa apekSA cheADI dai kSamArUpa dhanane dhAraNa karI, pura, grAma ane araNya vigeremAM vihAra karatAM ghaNA kALa eka divasanI jema sukhe nirgamana karavA lAgyA. prAMte baMne munioe iSAbhAra nAmanA giri upara caDI 'pAdApagama ' nAme anazana grahaNa karyuM. AyuSyanA kSaya thatAM te mahA munivareAe parama samRddhivALA trIjA traiveyakamAM ahamidrapaNAnu adbhuta padma prApta karyuM, ane pacavIza sAgaropamanI sthiti tyAM nigamana karI, De Shao Shao Shao Shao Shao BFang Huo Fang Bao Fang Shao Xian Gong Lu Kao Rou Shao Kao Hao Ya ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSThizalAkA puruSacarite mahAkAvye paMcama parvaNi zrIzAMtinAtha devasya SaSTasaptamabhavavarNano nAma tRtIyaH sargaH // SET T Fu 88Duo Jia Fang KBBDe Fang Wu Xian Jia WWRFang Fu Fang Bao Shao Shao Xian 1 jemaNe Azrava DhAMkI dIdhA che evA. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 tho. A jabUdvIpanA pUrva mahAvidehamAM vistAravALA puSkaLAvatI vijayane viSe sItA nadIne kAMThe madhya khaMDanI vacce sarovaramAM puMDarIka kamaLanI jema lakSamInuM nidhAna puMDarakiNI nAme nagarI che. te nagarImAM pRthvImAM rahelo Idra hoya teva, zatruonA manorathane khaMDana karanAra ghanaratha nAme mahArathI rAjA hato. samudrane gaMgA ane siMdhunI jema tene priyamatI ane manoramA nAme be patnIo hatI. vajAyudhane jIva caiveyakamAMthI cavI mahAdevI priyamatInA udaramAM utpanna thayo. te samaye avazeSa rAtrie svamamAM varSa, gAjato ane vidyatane prakAzato megha mukhamAM praveza karate tenA jevAmAM Avyo. teNe prAta:kAle te svamanuM vRttAMta rAjA pAse kahyuM. te sAMbhaLI rAjAe kahyuM-"tamAre meghanI peThe pRthvInA saMtApane haranAre putra thaze." sahesAyudhane jIva raiveyakamAMthI cavIne mahAdevI manoramAnI kukSimAM avataryo. te samaye teNe svamamAM suvarNanI ghugharIovALo, dhvajApatAkAthI zubha ane loDhAnI cakradhArAvALe eka ratha mukhamAM praveza karate joyo. prAtaHkALe patine vRttAMta jaNAvatAM temane kahyuM ke "he devI! tamAre mahArathIomAM agresara putra thaze. ane devIo e samaya AvatAM jANe bIjI mUrtine prApta thayelA sUryacaMdra hoya tevA be kumArane janma Apyo. pitAe zubha divase priyamatInA putranuM svaprane anusAre megharatha evuM nAma pADayuM ane manoramAnA putranuM svamane anusAre daratha evuM nAma pADayuM. megharatha ane daDharatha kumAra daDha brAtRbhAva dhAraNa karatAM anukrame balabhadra ane vAsudevanI jema moTA thavA lAgyA. thoDA kALamAM teo kAmadevanuM rAjya sthAna, kAminIjanane kAmaNarUpa ane rUpanA utkarSane pragaTa karanAra yauvanavayane prApta thayA. eka vakhate sumaMdirapuranA rAjA nihatazatrunA pradhAne AvI, praNAma karI ghanaratha rAjAne vijJapti karI ke-"he prabhu ! DelaranA puSpa jevI ujajavaLa ane te te uttama guNethI prakAzita tamArI kIrti caMdraprabhAnI jema kone harSa ApatI nathI? amArA rAjA nihatazatru ahIMthI dUra rahelA che te chatAM paNa, te tamArI sAthe nirmaLa sauhadapaNAne dharAve che; ane hamaNuM te no saMbaMdha bAMdhavAvaDe sAnidhyamAM AvI tamArI sAthe vizeSa neha karavAne Icche che. te nihatazatru rAjAne traNa jagatanI strIothI judI temanA svAmIpaNAmAM rahI hoya tevI traNa kanyAo che. temAMthI be kanyA megharathane ane eka kanyA daDharathane ApavAne Icche che, tethI tema karavAthI tamArA jevAnI sAthe tenuM pUrNa sauhUda thAo." tyAre rAjA ghanArathe meghanI jevA vanithI kahyuM- "he maMtrI ! A saMbaMdhavaDe amArA banene gADha sneha thAo. pravAhothI parvatanI nadIonI jema purUSone neha vAraMvAra baMdhAtA saMbaMdhathI hamezAM vRddhi pAme che." eTale maMtrI bolyA- he deva ! keI uttama joSIne bolAvI mAMgalika kAryamAM ucita evuM lagna batAve ane zarIrazAbhAthI kAmadeva jevA tamArA banne kumArone te kanyAnA vivAhanA miSathI tyAM mokalo. amArA svAmI upara eTale anugraha kare." teja vakhate joSIne bolAvI, lagnane nizcaya karI, ane kumArone tyAM javAnI AjJA ApIne rAjAe maMtrIne vidAya karyo. maMtrI khuzI thate zIdhra sumaMdirapuramAM Avyo ane hitazatru rAjAne e vRttAMta kahIne harSita karyo. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 sarga 4 pachI rAjA gharathe mUrtimAna kAmadeva hoya tevA daratha sahita megharathane sumaMdirapura tarapha ravAne karyA. sAmaMta, maMtrI, senApati ane tenAthI viMTAelA bane bhAI saritAnA puranI jema nirvine cAlyA. keTalAka prayANa karI maryAdA pALavAmAM sAgararUpa teo suredridatta rAjAnA dezanA sImADAmAM AvyA. te vakhate rAjA sureMdradatta zikSA ApIne mokalelA eka dUte AvI megharathane garviSTa vacana vaDe A pramANe kahyuM-" amArA svAmI sureMdradatta sureMdranA jevA parAkramI che. teoe kahyuM che ke tamAre amArA dezanI madhyamAM thaIne javuM nahIM. tethI A dezano sImADo choDI bIje mAge jAo. kemake mRgapatinA mArgamAM mRganI gati kSemakuzala thatI nathI." AvAM dUtanAM vacana sAMbhaLI vAcALa purUSa mAM zreSTha evA megharathe kahyuM-"amAre A mArga saraLa paDe che, to tene kema tyAga thAya? nadI khADA pUre, vRkSa ume, uMcI bhUmi khodI nAkhe tathApi pitAne mArga choDatI nathI. mATe ame A sarala mArgathIja jaIzuM, tethI jo tAre svAmI sarala nathI te bhale pitAnI zakti batAve." megharathanAM A sarva vacane dUte jaIne sureMdradatta rAjAne kahyAM. te sAMbhaLI jeNe hA kaTA sAMbhaLyA hoya tevA hAthInI jema dhamelA tAMbAnI jevAM rAtAM ne sureMdradatte yuddhane mATe bhaMbhAnAda karAvyA. hAthIsvAre, gheDesvAre, pedale ane rathanuM moTuM sainya yuddha karavAne ekaThuM thayuM. subhaTanI bhujAnA AsipheTathI, dhanuSyanA TaMkArothI, gheDAnA hevAravathI, rathanA citkArathI, hAthIonI garjanAthI, uMTanA ghaMghATathI, khaccarenA avAjethI ane raNavAdyanA nAdathI kSaNamAM sarva jagatane badhira karate sureMdradatta rAjA sarva balathI megharathanuM raNatithya karavAnI IcchAe sAme AvyA. aMdhakArane nAza karavA sUryanI jema megharatha ane daDharathe kumAra yuddhane mATe jaitrarathamAM ArUDha thayA. zaMku, zalya, cake, prAsa, daMDa, gadA, tIra, muddagala, nArA ane vizikha temaja pASANuM ane lAhanA geLA, karathI ane yaMtrathI sarva sainiko ane jANe megha hoya tema baMne sainyamAM varSAvavA lAgyA te vakhate bane sainyamAM evo gADha zastrapAta thaye ke khecaranI strIone yuddhadarzana karavAmAM vidanakArI thaI paDayo. samudramAM jalajaMtuothI jalajaMtunI jema yuddhamAM astrothI astra ane rathothI ratho bhAMgavA lAgyA. jemanA vega akhalita che evA zatru e pavanathI vananI jema banne kumAranuM saunya bhagna karI dIdhuM. pachI advaita bhuja parAkramavALA bane vare krodha karI moTA sarevaramAM hAthI pese tema zatrunA sainyamAM peThA. te vakhate uchaLelA samudranI jema asrarUpa UrmivaDe zebhatA te baMne vIrene khalanA karavAne zatranA koIpaNa sainike ubhA rahI zakyA nahIM. be hAthIvaDe zeraDInA vADAnI jema teoe sainyarUpa vananuM mathana karavA mAMDayuM. te joIne sureMdradatta yuvarAja sahita temanI sAme yuddha karavAne deDo. sureMdradatta megharatha sAthe ane yuvAna yuvarAja daDharathanI sAthe yuddha karavA lAgyA. teo paraspara eka bIjAnAM zastro chedavA lAgyA ane anne bAdhita karavA lAgyA. te vakhate te cAre jaNa raNagaNamAM lekapALanI jevA zevA lAgyA. pachI karAsapheTa karatA ane paraspara tiraskAra karatA teo baMdhane jANanArA sarSanI jema bhujAyuddhathI yuddha karavA lAgyA. te mahAparAkramI cAre vIra bhujArUpa zikharane tirachI rIte UMcA karavAthI jANe gajadaMtavALA parvata hoya tevA kSaNavAra yuddhabhUmimAM dekhAvA lAgyA. ema yuddha karatAM chevaTe megharatha ane daDharathe kumAre e kSaNavAramAM temane kheda pamADIne vananA hAthInI jema bAMdhI lIdhA. pachI te dezamAM svadezanI peThe potAnI AjJA phelAvIne banne kumAra prasannapaNe tyAMthI cAlI sumaMdirapura samIpe AvyA. temanA AvavAnI khabara sAMbhaLI rAjA nihatazatru tatkALa sAme AvyuM. bIjA sAdhAraNa atithine paNa je mAna Ape tene AvA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 231 atithine mATe te zuM kahevuM !" rAjAe temane AliMgana karI zira upara cuMbana karyuM ane ahamidranI jema sukhAdvaitane anubhavavA lAgyo. pachI zubha lagnamAM priya mitro ane maramAM nAme pitAnI be moTI kanyAone megharathanI sAthe vidhipUrvaka paraNAvI, ane rAjAe jenAM caraNakamala dheyAM che evA darathanI sAthe trIjI nAnI kanyA sumatine paraNAvI. miTI samRddhithI yathArtha vivAha karyA pachI rAjAe meTA mAna pUrvaka vidAya karelA teo pitAnI nagarI tarapha cAlyA, mArgamAM sureMdradatta rAjAne tenA yuvarAja sahita pUrvavat tenA rAjyapara besArIne potAnI nagarImAM AvyA. te mahAbhuja vIra jANe Idra ane upedra prItigathI eka ThekANe maLyA hoya tema potAnI priyA sAthe aneka prakAranA bhega bhegavavA lAgyA. keTalAka kALa gayA pachI megharathanI patnI priyamitrAe naMdiNa nAme ane bIjI patnI manoramA e meghasena nAme putrane janma Apyo. daDharathanI patnI sumatie paNa uttama guNaratnanA rohaNAcaLa rUpa rathasena nAmane eka putrane janma Ape. eka vakhate rAjA ghanaratha aMta:puramAM yUthapati hAthInI jema strIo, putre ane pitrothI viTAI vividha vinoda karate hato, tevAmAM surasenA nAme eka gaNikA hAthamAM kUkaDe laI tyAM AvIne vijJapti karavA lAgI ke "he deva ! A mAre kUkaDe pitAnI jAtimAM mugaTaratna samAna che. te koi bIjAnA kukaDAthI kadIpaNa chatAto nathI. jo koI bIjAne kUkaDe A kUkaDAne jIte to huM tene tenA paNamAM eka lAkha dInAra ApuM. he prabhu! je koI bIjAnI pAse Avo kUkaDo hoya te te mArI pratijJA paNa bhale teDI paDe." te vakhate devI manoramAe kahyuM-"A pramANenA paNuthI mArA kUkaDAnI sAthe A kUkaDAnuM yuddha thAo." rAjAe te vAta svIkArI, eTale devI manoramAe vAtuMDa nAmanA potAnA kukaDAne dAsInI sAthe maMgAvyuM. pachI bane kUkaDAne pedalanI jema medAnamAM khaDA karyA, eTale vicitra gati karatA ane nAcatA te banne paraspara prahAra karavA lAgyA. uchaLatA, paDatA, khasI jatA ane haThatA temaja prahAra detA ane jhIlatA teo paraspara laDavA lAgyA. te uttama kUkaDAnI kalagI jeke svabhAvathI rAtI hatI tathApi pracaMDa caMcu ane caraNanA prahAravaDe nIkaLatA rUdhirathI vizeSa rAtI thaI gaI. jANe pakSIrUpe be AyudhadhArI manuSya hoya tevA te banne kukaDA vAraMvAra pitAnA tIrNa nakha parasparanA aMgamAM mAravA lAgyA. "A mahAdevI manaramAno kUkaDe jIte che; are ! A surasenAno kUkaDo jIte che evI rIte kSaNekSaNe jayanI bhrAMti thavA lAgI; paNa koIne jaya thayo nahIM. A pramANe ghaNIvAra sudhI bannenuM cAleluM yuddha joyA pachI rAjA dhanaratha bolyA ke "A banne kUkaDAmAMthI koI keIthI jItAze nahI.' tyAre megharathe pUchayuM ke "A pramANe yuddha thatAM A mAMthI ekano jaya ane ekane parAjaya kema nahIM thAya ?' eTale trikALajJAnI rAjA ghanaratha bolyA-"A baMne kUkaDAnA pUrva bhavane vRttAMta sAMbhaLe A jabUdvIpanA eravata kSetrane viSe vividha rananA rAzithI bharapUra ratnapura nAme nagara che. te nagaramAM dhanavasu ane datta nAme be paraspara gADha maitrIthI zobhatA vaNika hatA. teone dhananI AzA nivRtta thaI nahotI, cAtaka pakSInI jema atyaMta tRSNAvALA hatI; tethI te baMne sAthe nAnA prakAranA kariyANAnAM gADAM ane gADIo bharI gAma, khANa, nagara ane droNamukha vigeremAM dAridranA jANe mAtApitA hoya tema vyApArane mATe pharatA hatA. teo taryA, bhukhyA, thAkelA, maMda, zithila, kRza ane TADhataDakA tathA varasAdathI pIDita evA baladenI upara ati bhAre bharI cAbuka, lAkaDInA ghA karI ane puchaDA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 sarga 4 the maraDI paramAdhArmikanI peThe temane hAMkatA hatA. tINa ArethI temanA sUjhI gayelA pRSTha bhAgane vyathA karatA hatA. nAsikAne prathama vedha je tuTI jAya to pharIvAra nAsikAne vIMdhatA hatA. ghaNo kALa thAya to paNa zIghratAthI dhArele ThekANe javAnI IcchA e baladane choDatA nahotA. vilaMba thAya tene nahIM sahana karatA teo cAlatAM cAlatAM khAI letA hatA. haMmezAM kUTa tela, kUTa, mAna, kUTa nANAM ane kUTa arthavALAM vacanothI mANasane mohita karatA hatA. ziyALanI jevA te kapaTI vaNika badhA jagatane ThagatA, ane eka dravyanI abhilASAthI ghaNAonI sAthe laDAI karatA hatA. mithyAtvavaDe jemanI buddhi mohita thaI che ane jeo hamezAM lebhathI bharelA che evA te nirdaya ane kaThora purUSe dharmanI te vArtA paNa karatA nahotA. AvI rIte ArtadhyAnamAM paDelA teoe hAthInuM AyuSya bAMdhyuM. ArtadhyAnanuM phaLa tiryaMca yonimAM janma thavo teja che, - eka vakhate zrInadI tIrthamAM rAgadveSane vaza thayelA teo paraspara kalaha karatAM karatAM yuddha karIne mRtyu pAmyA. tyAMthI mRtyu pAmI teja eravata kSetramAM suvarNa kUlA nadIne kAMThe tAmrakalaza ane kAMcanakalaza nAme be hAthI thayA. anukrame yauvanavayane prApta thayelA ane sAte prakAre madane jharatA te baMne gajendra kAMThAnAM vRkSone bhAMgI nAkhatA nadI tIre vihAra karavA lAgyA. eka vakhate te judA judA yUthanA cUthapati hAthI pharatAM pharatAM bibapratibibanI jema parasparane jotAM jotAM ekaThA thaI gayA. te samaye pUrva janmanA roSathI dAvAnaLavALA be parvato hoya tema teo vegathI parasparane vadha karavAne doDayA. ghaNIvAra sudhI dAMte dAMte ane zuM zuMDhe yuddha karI janmAMtaramAM yuddha karavA mATe hoya tema te baMne ekI sAthe mRtyu pAmyA. tyAMthI maraNa pAmIne jaMbudvIpanA bharatakSetramAM ayodhyA nagarIne viSe ghaNI mahiSIrUpa dhanavALo naMdimitra nAme eka purUSa hato, tenA atipriya evA mahiSInA yUthamAM teo hAthInA baccAMnI jevA puSTa aMgavALA be uttama mahiSa thayA. te mahiSa te naga rInA zatruMjaya rAjAnI devAnaMda rANInA udaramAM utpanna thayelA dhanasena ane naMdiNa nAmanA be kumAronA jovAmAM AvyA. eTale te ayodhyAnA rAjakumAra e kautukathI te garviSTa ane camarAjanA vAhana jevA mahine paraspara bajhADaDyA. tyAM cirakALa yuddha karI teo mRtyu pAmIne te nagarImAM kALa ane mahAkALa nAme daDha aMgavALA meMDhA thayA. daivayoge eka ThekANe maLavAthI te pUrvanA vairI cirakALa yuddha karI mRtyu pAmIne A samAna baLavALA be kUkaDA thayelA che. pUrve paNa temAMthI koI ekaekathI chatA nathI, kAraNake teo samAna parAkramI che. tevI rIte hamaNuM paNa keInAthI koI jItAze nahIM." te vakhate magharathe kahyuM-"A kUkaDA kevaLa pUrva bairavALA che, eTaluM ja nahIM paNa teo vidyAdharethI adhiSThita che, tethI paraspara Ama yuddha kare che." pachI rAjA ghanArathe bhraguTI namAvIne te kahevAnI preraNa karI, eTale megharathe aMjali jeDI A pramANe te vRttAMta kahI batAvyuM. A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM baitADhaya parvatanI uttara zreNImAM svarNanAbha nAmanA nagarane viSe garUDanI jevA parAkramavALe garUDevega nAme rAjA che. tene pApa vinAnI kRti|i nAme rANI che. teNe pitAnA utsaMgamAM rahelA sUryacaMdranA svapnA e sUcita caMdratilaka ane suratilaka nAmanA be kumArane janma Apyo. yauvanavayane prApta thatAM te kumAre eka vakhata merU parvatanA zikhara upara zrImAna zAzvata ahaMtanI pratimAne vaMdana karavA gayA. tyAM jinavaMdana karIne kautukathI pharatA hatA, tevAmAM suvarNanI zilA upara beThelA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 233 sAgaracaMdra nAme eka cAraNamuni temanA jevAmAM AvyA. pradakSiNA pUrvaka te munine vaMdanA karIne aMjali jeDI temanI AgaLa besIne teo dharmadezanA sAMbhaLavA lAgyA. dezanAne aMte namaskAra karIne teo bolyA-"bhagavAna ! sAre bhAgye ajJAna rU5 aMdhakAravaDe pIDita evA amone Apa dIpakanI peThe prApta thayA cho, mATe he prabhu! amArA pUrva bhAnuM svarUpa kaho. tamArA jevA mahAtmAnuM jJAna sUryanA udayanI jema paropakArane mATeja che." munivarya bolyA- " dhAtakIkhaMDa dvIpamAM pUve eravata kSetrane viSe vajapura nAme nagara che. temAM sarva jIvane abhaya ApavAne gheSa karanAra abhayASa nAme rAjA hato. tene suvarNatilakA nAme priyA hatI. tenAthI vijaya ane jayaMta nAme be putro thayA, teo anukrame kalAkalApa bhaNIne yauvanavayane prApta thayA. te arasAmAM te ja airavata kSetramAM svarNama nAmanA nagarane viSe zaMkhanA jevA ujajavaLa guNavALo zakha nAme rAjA hatA. tenI pRthvI nAme rANIne usaMgamAM rahelI puSpamAlAnA svapnAe sUcavelI pRthvIsenA nAme eka putrI thaI. rUpanA utkarSane ane vizeSa cAturyane poSaNa karanAra yauvana ane kalAkalApa teNe saMpAdana karyA. "A putrIne yecuMvara A ja che evuM ciMtavI zaMkharAjAe te kanyA abhayASane ApI. rAjA abhayagheSa te navoDhA pRthvIsenAnI sAthe ramA sAthe viSNunI jema krIDA karavA lAgyo. eka divase vasaMtaRtumAM vasaMtanAM pupone dhAraNa karanArI koI eka dAsI abhayaghaSanI pAse AvI. tene joI devI suvarNatilakAe rAjAne kahyuM "svAmI ! vasaMtaRtue ApaNuM SaDURtuka nAmanA udyAnane paMDita karyuM che; mATe he prANavaThThabha ! e navIna vasaM. talakamIno anubhava karavAne ApaNe ucita parivAra laI te udyAnamAM jaIe." te samaye hAthamAM keTI mUlyavALA yuktinAM puSpa lai pRthvIne rAjA pAse AvI. te joI rAjAe praphullita netre tenI mAgaNI karI. pachI ucita parivAra laI udyAnamAM gaye, ane tyAM aneka prakAranI kriIDA karI. pachI devI pRthvIsenA rAjAnI AjJA laI Amatema pharatI hatI, tevAmAM eka tarapha daMtamaMthana nAme eka viziSTa jJAnI muni tenA javAmAM AvyA. bhakitae bharapUra ane harSita thaIne teNe munine vaMdanA karI. tyAM saMsAra para nirveda utpanna kare tevI muni pAse dezanA sAMbhaLI. te sAMbhaLatAM ja teNe tatkALa bhavathI bhaya pAmI rAjAnI AjJA laI te daMtamaMthana muninI pAse dIkSA grahaNa karI. devI pRthvIsenAnuM addabhuta caritra vakhANato rAjA abhayaghoSa potAne ghera gayo. eka vakhate te rAjA abhayaghoSa pitAnA maMdiranI agAzI upara vizrAma leto sUryanI jema ratnasiMhAsana para beThe hato, tevAmAM tIrthakaranA liMgane dharanArA ane chadmasthapaNe vicaratA zrI anaMta nAme ahaMta potAnA dvArA dezamAM praveza karatAM tene jovAmAM AvyA. tatkALa rAjA saMbhramathI ubho thayo ane ucita AhAra laI bhagavaMtanI pAse AvI namaskAra karyo. bhagavaMte tenI ApelI bhikSAthI tyAM ja pAraNuM karyuM. devatAoe abhayaghoSanA maMdiramAM vasudhArAdi pAMca divya pragaTa karyA. pAraNuM karyA pachI prabhue anyatra vihAra karyo. chadmastha prabhu bIjA muninI jema koI ThekANe sthira rahetA nathI. tyAra pachI jene kevaLajJAna utpanna thayuM che evA te anaMtaprabhu vihAra karatAM karatAM te vajapura nagare AvIne samosaryA. te khabara jANI rAjA abhayaghoSe tyAM AvI bhaktithI traNa pradakSiNA daIne vaMdanA karI, ane saMsArane chedanArI dharmadezanA sAMbhaLI, 30 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 thA dezanAne aMte rAjAe praNAma karIne kahyuM ke " bhavI prANIonA puNyathIja kalpavRkSanI jema tame ahIM padhAryA che. he svAmI! A tamArI pravRtti paranA upakArane mATe ja che, mATe huM tamane vijJapti karU chuM ke he vizvapUjya karUNAnidhi! jyAM sudhImAM mArA putra upara sa pRthvInA bhAra mUkI tamArA caraNakamalamAM dIkSA levAne huM pAche AvuM tyAM sudhI ahI` khIrAjaze. '''dharmakArya mAM pramAdI thavu nahI' ema prabhue kahyuM eTale rAjA abhayaghASe ghera AvI potAnA ane putrAne judu judu' kahyuM-" he vatsa vijaya ! A kramAgata rAjyane tuM grahaNa kara; ane he vatsa vaijayata! tu vijayanu yauvarAjya svIkAra. huM... zrI ana tenAtha prabhunI pAse dIkSA laiza ke jethI mAre pharIvAra A atigahana sa`sAramAM AvavuM paDe nahIM. " putrA khelyA- pUjya pitA ! jema tame A sa`sArathI bhaya pAmyA che, tema ame paNa tamArA putro A saMsArathI bhaya pAmyA chIe; mATe ame paNa dIkSA grahaNa karazuM, kAraNake dIkSA levAthI A lAkamAM tamArI sevA ane paraleAkamAM meAkSaprApti e be phaLa amAne prApta thaze. " ' putra ! tamane zAkhAza che ' ema khelatA rAjAe mATI udAratAthI peAtAnuM vistAravALuM rAjya koi bIjAne ApI dIdhuM, ane peAtAnA ane putrAne sAthe laI pote zrI ana MtanAtha prabhunI pAse gayA. tyAM sarva saMghanI samakSa temaNe dIkSA grahaNa karI. te traNe. rAjamuniomAM abhayaghASe atiugra tapa karI vIza sthAnakane ArAdhI tIrthaMkaranAmagAtra upArjana karyuM.... Ayu pUrNa thatAM te traNe kALa karI acyutadevalA ke khAvIza sAgaropamanA AyuSyavALA devatA thayA. ,, 234 A ja khUdbIpanA pUrva mahAvidehanA AbhUSaNa jevA puSkalAvatI nAmanA vijayamAM puDarIkaNI nAme nagarI che. te nagarImAM hemAMgaDha nAme rAjA che. iMdranI jema tene vajramAlinI nAme priyA che. acyuta devalAkamAMthI cavI abhayaghASane jIva te vamAlinInA uttaramAM avataryA. samaya AvatAM vajramAlinIe cauda mahAsvapnAe jenA tItha karamahimA sUcavyeA che evA eka putrane janma ApyA. iMdrAdike AvI temanA janmAbhiSeka karyo. pitAe ghanartha nAma pADayuM. te ghanaratha tIrthaMkara thaI adyApi gRhavAsamAM rahI pRthvIne pAvana kare che. tame vijaya ane vaijayaMtanA jIva devalAkathI cavIne caMdratilaka ane sUrya - tilaka nAme vidyAdhara thayA che. A pramANe peAtAnA pUrva bhavane sAMbhaLI te ghaNA prasanna thayA. pachI te munine namaskAra karI peAtAnA pUrva janmanA pitA je tamA tene jovAne te bhaktithI ahIM AvelA che. he svAmI ! temaNe kautukathI A kukaDAmAM praveza karIne tenuM yuddha karAvyuM che, te tamArA darzananA upAya rUpa che. ahIMthI teo bhAgavaddhana nAme gurUnI pAse jai dIkSA laI ka nA kSaya karIne meAkSapadane pAmaze. '' A pramANenA vRttAMta sAMbhaLI pUrvanI jema peAtAne putrapaNe mAnanArA teo pragaTa thaI ghanaratha rAjAne namI pAtAnA ghara tarapha gayA. (6 A sarva vRttAMta sAMbhaLI te kukaDAo jAtismaraNa pAmavAthI vicAra karavA lAgyA ke aho ! A saMsAra AvA kalezAnuM kAraNa che. pUrva janmamAM vaNika thaIne ApaNe kAMI paNa upArjana karyuM nahIM. bIjuM teA dUra rahyuM, paNa je manuSyajanma puna: maLavA ati dula bha che te ApaNe niSphaLa khAI nAMkhyA. ahA ! te janmamAM lubdhakanI jevA labdha thai aneka upAnAthI ApaNe ghaNA prANIone chetaryA. cirakALa asaMtoSI thai khATA mAna ane khATA tAla vigerethI lAkAne ThagI chevaTe mAMheAmAMhI kalaha karanArA ApaNane dhikkAra 1 jALa nAkhanAra--pAsa pAtharI pazu pakSIone pakaDanAra Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 235 che! tene pariNAme A dhyAnamAM paDelA ApaNe eka bIjAne paraspara haNI mRtyu pAmyA ane anekavAra tiya enimAM utpanna thaIne pApanuM phaLa prApta karyuM." A pramANe vicArI rAjAne praNAma karI teo potAnI bhASAmAM bolyA- he deva ! AjJA kare. ame have amArA AtmAnuM hita zI rIte karIe? ghanaratha rAjAe avadhijJAnathI jANIne kahyuM - tamone ahaMtadeva, sAdhu gurU ane jIva dayArUpa dharmanuM zaraNa thAo. ghanarathanuM e vacana svIkArI che ane kukaDA tarataja aNazaNa aMgIkAra karI mRtyu pAmyA. tyAMthI mRtyu pAmIne teo bhUtaratnA nAme moTI aTavImAM tAmrazUla ane svarNacUla nAme be mahaddhika bhUtanAyaka deva thayA. pachI avadhijJAnathI pUrva janmane jANI vimAna vikuvane teo potAne pUrvajanmanA upakArI megharathanI pAse AvyA, ane bhaktithI megharathane praNAma karI teo bolyA-"he svAmI! tamArA prasAdathI ame hAla vyaMtarezvara thayA chIe. ame amArA karelAM pApakarmathI manuSyamAMthI hAthI, mahiSa, meMDhA ane pachI kukaDA evI rIte utpanna thaI hAla pAchA utkRSTa janmavALA thayA chIe. he nAtha! jo tame kukaDAnA janmamAM zaraNarUpa na thayA hoya te pratidina asaMkhya kIDAnuM bhajana karanArA ame kevIe gatimAM jAta! mATe have prasanna thAo, amArI upara anugraha kare, ane jene tame jJAnathI pUrve jANyuM che tathApi A vimAnapara ArUDha thaI badhI pRthvInuM avalokana kare." AvI temaNe prArthanA karI, eTale dAkSiNyatAnA kSIrasAgara jevA megharatha parivAra sahita tenA vimAnamAM ArUDha thayA. vimAna AkAzamArge mananI jevA vegathI cAlavA lAgyuM. te vakhate teo pRthvI para je je darzanIya vastu Ave te te AMgaLIthI batAvI kahevA lAgyA-juo, A pitAnI zairya maNimaya prabhAthI dizAonA mukhane dUrvAkurita karatI jaNAya che te cAlIza jana uMcI megarinI cUlikA che. tenI cAre dizAomAM je A ardhacaMdrakAra zilAo che te ahaMtanA janmAbhiSekajalathI pavitra ane siMhAsanathI aMkita thayelI che. A zAzvata ahaMtanAM uMcAM caityo che ane temAM rahelA ahaMtabiMbanA pUjanamAM jenAM puSpa kRtArtha che te A pAMDaka nAme vana che. A cha varSadhara parvata che. tenI upara A cha pavitra jaLavALA draho che; jemAMthI nIkaLelI pRthvItaLanA seMthA jevI A cauda mahA nadIo che. vidyAdharanI samRddhivaDe bharapUra ane potapotAnA kSetrArdhanI maryAdAnI zilAbhIMta jevA A vaitADhaya parvate che. teonA kuTa upara zAzvata prabhunI pratimA sahita A siddhItyA che. uMcA jAlakaTaka vaDe zobhatI ane vidyAdharonI vilAsabhUmi A ja budvIpanI valayAkAre rahelI jagatI che. maghara ane juDa vigere jaLacara jIvenuM moTuM nivAsasthAna A lavaNadadhi che. kAlA samudrathI vIMTAyelo A dhAtakIkhaMDa nAme dvIpa che. temAM ahaMtanA nAtranI zilAothI aMkita A be kSudra merUgirira che. zAzvata ahaMta vaDe pavitra A IzvAkAra nAme be parvate che. dhAtakIkhaMDanA je A ardha puSkara dvIpa che. tyAra pachI mAnuSettara parvata che. tenAthI AgaLa manuSyabhUmi nathI." A pramANe AkhyAna pUrvaka pRthvIne batAvIne teo megharathane pAchA puMDarIkiNI nagarImAM lAvyA. pachI temane rAjamaMdiramAM mUkI, praNAmapUrvaka nivRSTi karIne teo pitAne sthAnake gayA. anyadA lekAMtika devatAoe AvI ghanaratha rAjAne kahyuM ke "he svAmI! tIrtha pravartAve." te sAMbhaLatAM ja svayaM buddha chatAM teo 1 keTa. 2 jabUdvIpamAM rahelA lAkha jana ucA moTA menI apekSAe A 84000 ejana ucA hovAthI nAnA meru kahevAya che. 3 ardha ardha dhAtakokhaMDa rU5 dhanuSyanI madhyamAM teTalA ja lAMbA bANane AkAre hovAthI IkvAkara kahevAya che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 sarga 4 the badha pAmyA, eTale rAjya upara megharathane ane yauvarAjya upara daDharathane besADI vArSika dAna ApI tarataja temaNe dIkSA grahaNa karI. thoDA kALamAM temane kevaLajJAna utpanna thayuM. bhavi prANIone baMdha karatA ghanaratha tIrthakara anukrame pRthvI para vihAra karI ATha karmo kSaya karIne mokSe jaze. niraMtara aneka rAjAonA mugaTa vaDe jenA caraNakamalanI pITha ghasAyA kare che e megharatha rAjA daDharatha sAthe pRthvI para rAjya karavA lAgyo. eka vakhate parajananA AgrahathI rAjA megharatha krIDA karavAnI IcchAe devaramaNa nAmanA udyAnamAM gayA. tyAM eka azokavRkSanI nIce pitAnI priyAmitrA priyA sahita besIne temaNe madhura saMgIta karAvavAno AraMbha karyo. te samaye temanI AgaLa hajAro bhUta apUrva saMgIta karavAnI IcchAthI pragaTa thayA. keI vizALa udaravaDe laMbodara (gaNeza) jevA lAgatA hatA, kaI kRza udarathI jANe pAtALane dhAraNa karatA hoya tevA dekhAtA hatA, keI lAMbA ane kaThora caraNathI tADa para caDyA hoya tevA lAgatA hatA, ane kaI lAMbI bhujAothI ajagara sahita vRkSa jevA jaNAtA hatA; keIe sarpanAM AbhUSaNa paheryA hatAM, koIe naLanAM ghareNAM dharyA hatAM, koIe cittAnAM carma oDhayAM hatAM, koIe vyAghracarmanAM vastra dharyA hatAM, keIe aMgarAga lagAvyA hatA, koIe rudhiranA vilepana karyA hatAM, keIe ghuvaDanAM karNAbharaNa paheryA hatAM, ane keIe gIdhanA mugaTa dharyA hatA, koIe uMdaranI mALA, keIe kAkIDAnI mALA ane koIe muMDamALA paherI hatI, keIe hAthamAM che parIo rAkhI hatI, keI aTTahAsya karatA hatA, koI kolAhala karatA hatA, koI gheDAnA jevA avAja karatA hatA, keI hAthInA jevI garjanA karatA hatA, keI bhujAnA AsphATa karatA hatA, koI tAla ApatA hatA, keI mukhavAdya vagADatA hatA, ane koI kalA vagADatA hatA. A pramANe sarva bhUta ekaThAM maLI jANe pRthvIne phADatI hoya ane AkAzane teDatA hoya tema moTA ADaMbarathI pracaMDa tAMDava karavA lAgyA. evI rIte rAjAne saMtoSa ApavA teo tAMDava karatA hatA, tevAmAM AkAzamAM eka uttama vimAna pragaTa thayuM. temAM rati sAthe kAmadeva hoya te suMdara AkRtivALo purUSa eka yuvatInI sAthe rahelo jovAmAM Avyo. tene joI priyamitrA devIe rAjAne pUchayuM-"prabhe ! A purUSa ane A strI koNa che ane ahIM te zA mATe Avela che ?" megharathe kahyuM- A jaMbUdvIpamAM bharatakSetrane viSe vaitADhaya parvatanI uttara zreNImAM alakA nAme uttama nagarI che, tyAM vidyadratha nAme vidyAdharono rAjA che. tene mAnasavegA nAme priyaMvadA devI che. siMhanA rathanA svamathI sUcita siMharatha nAme tene eka parAkramavaDe praphullita bhujavRkSavALe putra thaye; ane te rohiNIne caMdranI jema utkRSTa kulamAM janmelI svAnurUpa vegavatI nAme eka kanyAne paraNya. rAjA vidyadrathe tene yuvarAjapada ApyuM. jyAre putra kavacadhArI thAya tyAre rAjAone tema karavuM ucita che. rAjA siMharatha lIlAdyAna ane kIDAvApI vigere sthAnamAM lalanAne sAthe rAkhI vanamAM siMhanI jema vecchAe sukhe ramavA lAgyA. ekadA vighudratha rAjA saMsAramAM sarva padArtha vidyutanI jevA calita dhArI parama vairAgyane prApta thaye. tethI tarataja siMharathane rAjya besADI temaNe gurUnI pAse jaI "sarva sAvadya virati grahaNa karI. anukrame ati saMvegane pAmI saMyama, niyama ane dhyAnavaDe 1 AnI pachInI hakIkata temanA mokSe padhAryA agAunI che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 5 mu 230 aSTa karmanA kSaya karI te meAkSe gayA. sUryanI jevA pratApI rAjA siddharathe ati muzke lIthI maLe tevuM vidyAdharAnuM cakravattI paNuM prApta karyuM. eka vakhate rAtrimAM yAgInI jema nidrA rahita thaI siMharatha vicAra karavA lAgyA-" ahA ! araNyamAM mAlatInA puSpanI jema meM mArA janma phAgaTa gumAvyo. kevaLajJAnadhArI ane saraMsArasAgarathI tAravAmAM vahANu jevA samAsarelA aMta prabhunA meM darzana karyAM nahI' ane temanI pUjA paNa karI nahIM. have sAkSAta zrI jinezvarane joI mArA AtmAne pavitra karUM, ekavAra paNa thayelu temanuM darzana sArA svanI jema icchita manAthane Ape che." A pramANe vicArI siMharatha rAjA patnI sahita dhAtakIkhaMDa dvIpanA pazcima videhamAM sItA nadInA uttara tIre AvelA sUtra nAmanA vijayamAM khaDgapura nAmanA nagare gayA. tyAM zrI amitavAhana tIrthaMkaranA darzana karyAM. bhagava...tane praNAma karI rAjAe sa'sArasAgaramAM nAvikA jevI dharma dezanA sAMbhaLI. duHkharUpa agnimAM jalanA chaMTakAva jevI te dezanA sAMbhaLI ahu ta prabhune namI te pAche peAtAnI nagarI tarapha vaLyA. te samaye ghATA kharUnA vRkSavaDe jenA bhAga vyApta che evA samudramAM vahANanI jema ahI urdhva bhAge jatAM tenI gati skhalita thai gai. 'A mArI gita kANe skhalita karI' e jANavAne teNe nIcI dRSTa karI, tevAmAM ahI rahelA tenA jovAmAM AvyA. eTale te kSepathI mane upADIne uDADanAra mArI pAse Avye. eTale meM mArA DAbA hAthathI tenA DAbA hAthapara AkramaNa karyuM. tethI sihe AkrAMta karelA hAthInI jema te ati virasa peAkAra karavA lAgyA. peAtAnA patine kaSTamAM dekhIne tenI bhAryA parivAra sahita mAre zaraNe AvI, eTale me' tene cheADI mUkayA. me cheADayA pachI te AvA vividharUpa viSuvI mArI pAse saMgIta karavA lAgyA." bAda priyamitrAe pharIvAra pUchyuM-'priya ! pUrva bhavamAM eNe zu zubha karma karyuM che, jethI tene AvI meTI samRddhi prApta thaI che ?' megharatha khAlyA "he puSkarA dvIpamAM pUrva bharatakSetra viSe saMghapura nAme eka mATu nagara che. te nagaramAM rAjyaguSTha nAme eka riba kulaputra rahetA hatA, te pArakAM kAma karIne peAtAnA bhAjananirvAha calAvatA hatA. tene zakhikA nAme eka anurAgI ane patibhaktA strI hatI, ane daMpatI hamezAM pArakA gharanAM kAma karatAM hatAM. eka divase te srIpurUSa ekaThAM maLIne phaLa levAne mATe vividha vRkSAthI Akula saMvigira nAmanA moTA parvatapara gayAM. tyAM pakSa lane mATe teo pharatAM hatAM, tevAmA sagupta nAme eka mahAmunine dezanA ApatAM temaNe joyAM. vidyAdharAnI sabhA vacce beThelA te mahAtmAnI pAse AvI te bhaktithI namaskAra karIne beThA. munIzvare temane vizeSa dharma dezanA ApI. du:khInI upara mahAna puruSonuM adhika vAtsalya hoya che. dezanAne aMte teo belyA- he prabhu ! ame pApI chIe te chatAM amArUM kAika pUrva puNya haze, ke jethI amane tamArU darzana thayuM. huM jagapUjya ! tame sarva vizvanA hitakArI cheA, tathApi pIDAne lIdhe ame tamArI prArthanA karIe chIe ke amArA uddhArane mATe kAMipaNu tapa batAvA.' temanI caiAgyatA joi mahAmuni sa`gupte ' atrIza kalyANaka 'nAme eka tapa temane batAvyA. tenA aMgIkAra karI te peAtAne ghare AvyA ane khatrIza divase khatrIza upavAsa karavA vaDe te tapa karyAM. pAraNAne samaye dvAra upara STi karIne koi atithimuninI zeAdha karavA mAMDI. tevAmAM dhRtidhara nAme eka sAdhune potAnA gharamAM praveza karatAM joyA. temane baMne jaNe bhaktithI bhAtapANIvaDe pratilAbhita karyAM. anyadA pelA sagupta muni vihAra karatAM karatAM puna: tyAM AvI caDayA. eTale teo temanI pAse AvI dhama sAMbhaLavA lAgyA. dezanAne prAMte e vivekaparAyaNa srIbharrAre mAnuSa janmarUpa vRkSanA lapa dIkSA grahaNa karI. pachI rAja Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 sarga 4 the guptamunie gurunI AjJAthI AcAslavaddhamAna nAme dustapa karavA mAMDayo. chevaTe anazana karI cAra zaraNano Azraya laI mRtyu pAmIne brahmadevalokamAM daza sAgaropamane AyuSe devatA thayA. tyAMthI AvIne vidyadratha rAjAno putra vidyAdharapati A siMharatha thayela che. je tenI strI zaMkhikA hatI, te paNa vividha tapasyA karIne brahmalokamAM devatA thaI hatI, tyAMthI cavI ahIM tenI patnI thayelI che. have ahIMthI pitAne nagare jaI putrane rAjya seMpI te saddabuddhimAna puruSa mArA pitAnI pAse dIkSA grahaNa karaze; ane tapa dhyAnAdikathI ATha karmano kSaya karI kevaLajJAna prApta karIne siddhipadane pAmaze." AvAM temanAM vacana sAMbhaLI megharathane bhakitathI namaskAra karI rAjA siMharatha pitAne nagare gaye ane putrane rAjya soMpI manane damanAra te siMharatha rAjA zrI ghanaratha svAmInI pAse jaI vrata laI, tapasyA karIne siddhipadane prApta thayA. rAjA megharathe parivAra sahita devaramaNa udyAnamAMthI pAchA AvI puMDarIkiNI nagarImAM praveza karyo. eka vakhate vidvAnomAM mukhya evA megharathe pauSadhAgAramAM pauSadha aMgIkAra karI zrIbhagavaMtabhASita dharmanuM vyAkhyAna karavA mAMDyuM. te vakhate bhayathI kaMpatuM ane maraNonmukha hoya tema dIna daSTi pheravatuM eka pArAvatA pakSI tenA utsaMgamAM AvIne paDayuM, teNe mAnuSI bhASAmAM abhayanI yAcanA karI, eTale rAjAe kahyuM ke "bhaya pAmIza nahIM, bhaya pAmIza nahIM." evA AzvAsanathI te pakSI pitAnA ullaMgamAM bALakanI jema e kAruNyasAgara rAjAnA ullaMgamAM svastha thaIne beThuM. thoDI vAre "he rAjA ! e mAruM bhaya che, mATe satvara tene choDI dyo;" A pramANe kahetuM eka bAja pakSI sarpanI pAchaLa garUDanI jema tenI pAchaLa AvyuM. rAjAe bAja pakSIne kahyuM-"tane A pakSI huM ApIza nahIM, kAraNa ke zaraNArthI ne seMpI de te kSatriye dharma nathI. vaLI are pakSI ! tArA jevA buddhimAnane bIjAnA prANathI potAnA prANanuM poSaNa karavuM te paNa ucita natha zarIra uparathI eka pIchuM ukheDIe to tethI tane jevI pIDA thAya tevI pIDA bIjAne paNa thAya che te mArI nAMkhavAthI te keTalI pIDA thAya tene te vicAra kara. vaLI A pakSInA bhakSaNathI tane te mAtra kSaNavAra tRpti thaze ane A bIcArA pakSInA to AkhA janmane vinAza thaI jaze. paMcaMdriya prANIone vadha karavAthI ane tenA mAsanuM bhakSaNa karavAthI prANIo narake jAya che, ane tyAM duHsaha pIDA bhogave che. je paralokamAM anaMta duHkhane mATe ane AlokamAM mAtra kSaNavAra sukhane mATe thAya tevI prANInI hiMsA karyo vivekI puruSa kSudhAtura hoya to paNa kare? bIjA bhejanathI paNa sudhA to zAMta thAya che. je pittAgni sAkarathI zame che te dudhathI kema zAMta na thAya! vaLI jIvahiMsAthI prApta thayelI narakanI vyathA sahana karyA vagara koI paNa prakAre zAMta thatI nathI. mATe he pakSI ! tuM prANavadha choDI de ane dharmanuM AcaraNa kara; jethI bhavabhava sukha pAmIza, A viSe tuM svayameva vicAra kara." eTale bAjapakSI manuSyabhASAthI rAjA pratye belyo-"he rAjA! A kapata mArA bhayathI tamAre zaraNe AvyuM che, tema huM paNa kSudhAthI pIDita chuM, to kone zaraNe jAuM te kaho. karUNAdhanavALA mahApurUSa sarvane anukULa hoya che. he nRpati! jevI rIte A pArAvatanuM rakSaNa kare che tevI rIte mAruM paNa rakSaNa kare; kSudhAthI pIDita evA mArA A prANa cAlyA jAya che. jyAre prANI svastha hoya tyAre ja dharmAdharmane vicAra kare che. dharmapriya puruSa paNa kSudhAtura thAya tyAre 1 eka AMbela ne eka upavAsathI anukrame 100 abela ne eka upavAsa karavo tenuM nAma AyaMbIla vaddhamAna tapa kahevAya che. 2 pArevu. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 239 zuM pApa nathI karato ? mATe have dharmanI vArtAthI saryuM. mArA bhakSyarUpa A pakSI ja mane Ape. ekane mAro ane ekane bacAva, e ke dharma kahevAya ! he mahIpALa ! potAnI jAte mArelA prANInA tAjA mAMsathIja mArI tRpti thAya che, bIjA bhajanathI thatI nathI. huM mAMsane ja khAnAra chuM." tyAre megharatha rAjA bolyA-are pakSI ! sAvadhAna thA, mRtyu pAmIza nahIM. A kapotanI sAthe toLIne huM mArA dehanuM tAjuM mAMsa tane ApuM chuM." bAja pakSIe tema karavA kabula karyuM. eTale rAjAe tAjavuM maMgAvI eka tarapha kapAtane ane bIjI tarapha potAnuM mAMsa chedI chedIne mUkavA mAMDayuM. jemAM mAMsane utaraDI utaraDIne rAjA mUkavA lAgyA tema tema kapata bhAramAM vadhavA lAgyo. kapotane bhAramAM vadhato joI atula sAhasavALe rAjA potAnuM badhuM zarIra laIne trAjavAmAM beTho. jyAre rAjA tulA para adhirUDha thayA tyAre te joIne sava parivAra hAhAkAra zabdathI AkuLavyAkula thaI saMzayarUpa tulA para ArUDha thaI gaye. sAmaMta, amAtya ane mitrA rAjA pAse AvIne kahevA lAgyA -"are prabhu! amArA abhAgye tame A zuM AraMbhya che? A zarIravaDe tamAre badhI pRthvInuM rakSaNa karavuM joIe te mAtra A eka pakSInA rakSaNa mATe zarIrane kema tyAga kare che? athavA A pakSI kaI mAyAvI deva ke dAnava have joIe; kAraNake sAmAnya pakSImAM ATalo badho bhAra saMbhave nahIM." A pramANe teo kahetA hatA, tevAmAM pragaTa kuMDala ane mALAne dhAraNa karanAra koI devatA jANe tejano rAzi hoya te pragaTa thaye ane bolyo-" he nUdeva ! puruSomAM tame ekaja purUSa che ke je svasthAnathI meruparvatanI jema pitAnA purUSArthathI calita thayA nahIM. IzAnaMdra potAnI sabhAmAM tamArI prazaMsA karatA hatA te mArAthI sahana thaI nahIM, tethI tamArI parIkSA karavAne huM ahIM Avate hato, tevAmAM pUrva janmanA vairathI A be pakSIne yuddha karatAM meM joyAM, eTale temAM huM adhiSThita thayuM hatuM. mATe A sarva mAro aparAdha kSamA kare." A pramANe kahI rAjAne pUrvavatu sajaja karI te deva svargamAM gayA. te vakhate sAmaMta vigere vismaya pAmI rAjAne pUchavA lAgyA-"e bAja pakSI ane pArAvata pakSI pUrva janmamAM koNa hatA ? temane vaira thavAmAM ze hetu hate? ane A deva pUrva bhavamAM keNa hato ? te kaho. rAjAe avadhijJAnavaDe jANIne temanuM vRttAMta kahevA mAMDayuM. A jaMbUdvIpamAM aravata kSetranA maMDanarUpa padmakhaMDa jevuM padminIkhaMDa nAme eka nagara che. te nagaramAM saMpattithI sAgara jevo sAgaradatta nAme zreSThI hato. tene vijayasenA nAme eka nirdoSa strI hatI. temane dhana ane naMdanana me be putro thayA. anukrame vRddhi pAmatA teo yauvanavayane pAmyA. pitAnI samRddhithI uddhata evA teo vividha krIDAvaDe vihAra karatAM kALa nirgamana karavA lAgyA. eka vakhate teoe potAnA pitA sAgaradattane kahyuM "he tAta ! vyApAra karavAne mATe amane dezAMtara javAnI AjJA Apo." harSa pAmelA pitAe jJA ApI. 'putranA prathama udyoga pitAnA harSane mATe thAya che. vividha kariyANa laIne te meTA sAthenI cAlyA. anukrame nAgapura nAme eka moTA nagaramAM AvyA. tyAM vyApAra karatAM teone be dhAna vacce eka bhakSyanI jema eka moTA mUlyanuM ratna prApta thayuM. te ratnane mATe teo krodha karI duddata vRSabhanI peThe zaMkha nadIne kAMThe AvIne mAMhomAMhe yuddha karavA lAgyA yuddha karatAM karatAM teo eka agAdha dharAmAM paDayAM ane mRtyu pAmI gayA. lobha kone mRtyune mATe na thAya ! tyAMthI mRtyu pAmI te baMne baMdhu A pakSIrUpe utpanna thaI pUrva janmanA vairathI A bhavamAM paNa paraspara vaira dhAraNa kare che. have devatAne pUrvabhava sAMbhaLa Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 sarga 4 the A jaMbudvIpamAM pUrva videhanA AbhUSaNa tulya sItA nadIne dakSiNa tIre ramaNIya nAme vijaya che. tene viSe zubhA (subhaga ) nAme nagarI che. temAM smitasAgara nAme rAjA hate. AjathI pAMcame bhave tene aparAjita nAme huM putra thaye hatuM. te vakhate huM baladeva hatuM ane je daratha che te mAro anuja baMdhu anaMtavIya nAme vAsudeva hatuM. te samayamAM mahAbhuja damitAri nAme prativAsudeva hatuM, tene kanaka zrI kanyAne mATe ame e yuddhamAM mArI nAkhyo hato. te saMsArarUpa araNyamAM bhamI jabUdIpanA bharatakSetramAM AvelA aSTApadagirinA mUle nikRti nAmanI saritAne kAMThe somaprabha nAmanA tApasane putra thayo. vaye vadhatAM bAla tapa AcarIne te surUpa nAme devatA thayA. te deva jyAre IzAreMdra mArI prazaMsA karI tyAre nahIM' sahana thavAthI aMhIM AvyA, ane A pakSIomAM adhiSThita thaIne teNe mArI parIkSA karI. rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI te bAja ane kapotane jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. tarataja te baMne pakSI pravI upara martho khAIne paDayA. rAjAnA sevake e paMkhAthI pavana nAkhyuM ane jala chAMTayuM, eTale teo suIne uThayA hoya tema saMjJA pAmyA. pachI teo pitAnI bhASAmAM be lyA-"he svAmI ! tame amane sAro bodha Ape. amone pUrva janmanuM duSkRta AvI adhama yoninuM kAraNabhUta thaI paDeluM che. he nAtha ! te vakhate ati lebhathI parAbhava pAmelA amoe yuddha karIne kevaLa ratna ja gumAvyuM nathI paNa amUlya manubajanma paNa gumAvyuM che. atyAre paNa amAre to nArakIpaNAno janma najIka prApta thayela hato, paNa tame kUvAmAM paDatA aMdhanI jema amane narkamAM paDatAM bacAvyA che. he svAmI ! have unmArgathI amArI rakSA karo ane sanmArgane batAve ke jethI amane zubha sthAna prApta thAya." avadhijJAnarUpa taraMganA samudra megharatha rAjAe temanI gyatA vicArIne yathAkALe prApta thayela anazana aMgIkAra karavAnI AjJA karI. teja pramANe anazana aMgIkAra karI zubha cittavALA teo mRtyu pAmIne bhuvanavAsI devatAomAM devapaNe utpanna thayA. pachI rAjA megharatha pisaha pArI jANe mUrtimAna nyAya hoya tema pRthvInuM yathAgya rIte pAlana karavA lAgyA. anyadA kapata ane bAja pakSInuM vRttAMta smaraNa karatAM rAjA samatArUpa vRkSanA bIjabhUta parama vairAgyane prApta thayA, eTale aSTama tapa karI upasarga ane parIsahone sahana karavAne lanI peThe sarvAge nizcaLa thaI kAryotsargamAM sthita thayA. te samaye IzAne aMtaHpuramAM beThA beThA "nano maghate tu" ema belIne temane namaskAra karyo. te samaye tenI IdrANIe e pUchayuM ke "he svAmI ! tame sarva jagatane namavA yogya che. te chatAM atyAre ati bhaktithI kone namaskAra karyo?" IzAnaMdra bolyo "aho devIo ! mAnava lekamAM sarevaramAM kamaLanI jema puMDarIkiNI nagarI viSe ghanaratha tIrtha karanA putra megharatha nAme rAjA aSTama tapa karI zuddha dhyAnamAM lIna thaI mahA pratimA dhAraNa karIne rahelA che. teo A bharatakSetranA AbhUSaNarUpa tIrthakara thavAnA che, tethI temane dekhIne meM ahIM beThA beThA temane namaskAra karelo che. e dhIra mahAtmAne A dhyAnamAMthI calita karavAne Idra sahita surAsuranA samUha paNa samartha nathI to manuSya te keNu mAtra cho" te sAMbhaLI IzAnaMdranI surUpa ane atirUpA nAme be mukhya IdrA e te prazaMsA sahana na thavAthI megharatha rAjAne kSobha karavAne mATe temanI pAse AvI. temaNe prathama lAvaNyajaLanI saritA jevI ane jagatane jItanAra kAmadevanA jaMgama killA jevI temaja vijaya karanAra astra jevI keTalIka yuvatIone vikuva. pachI kAmadevane utpanna Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 24 karanAra jIvanaiSadharUpa vividha vikArathI anukUla upasargo karavA mAMDyA. kaI ramaNI mithyA choDI nAkhelA kezapAzane bAMdhavAnA miSathI kAmadevanA sthAnarUpa bhujAmUla batAvavA lAgI. keI adhe vastra zithila karI galephamAMthI kADheluM darpaNa hoya tevuM jaghana dekhADavA lAgI. koI sakhI janane bolAvavAne bAnAthI vAraMvAra kAmadevanA astrane ugAmyA jevI bhUlatAno ullepa karavA lAgI. keI bAlA anurAgiNI thaI gAMdhAragrAma sAthe mukhadaSTinA vikAra karI kAmadevanA vRttAMtane madhurAlApe gAvA lAgI. koI lIlAvatI suMdarI vAraMvAra anubhava karelI saMgakrIDAne vakhANatI kAmazAstranI kathAne AlApa karavA lAgI. keI kAminI pittAdika prakRtione yogya evA rati saMbaMdhI sAdhana dhAturasathI AlekhavA lAgI. keI vAraMvAra AlApa, kaI karasparza, koI daSTiprasAda ane koI AliMgana yAcavA lAgI. te sivAya bIjA vividha kalAkalApa teo prakAza karavA lAgI. evI rIte te devIoe rAjAnI tarapha rAtrithI mAMDIne prAtaHkAla sudhI vikRtio karI. paNa te vaja upara TAMkaNAnA prahAranI jema rAjA upara niSphala thaI paDI. pachI devIoe sava saMharI lIdhI, ane megharathane khamAvI namaskAra karI pazcAttApa karatI te IzAnaMdranI be iMdrANIo potAne sthAnake gaI. prAta:kALe rAjA megharathe prasanna thaI pratimA pArI pisaha paNa pAryo, ane rAtrinuM vRttAMta saMbhArI saMbhArI parama saMvegane prApta thaye. priyamitrA devI paNa potAnA priyane tevA saMvegI jaI saMvegane pAmI. satI strIo patinA mArgane ja anusare che. ekadA ahaMta zrI ghanaratha prabhu vihAra karatAM karatAM tyAM AvIne pUrvottara (IzAnI dizAmAM samesaryA. sevake e AvI rAjAne prabhunuM Agamana jaNAvyuM. temane pAritoSika ApI megharatha rAjA daDharatha sahita prabhu pAse AvyA. eka jana sudhI prasaratI saMgrAmarAgIra sarvabhASAnusArI vANI vaDe prabhue dezanA ApI. dezanAne aMte rAjA prabhune namaskAra karI bolya-"he bhavya ! tame vizvanuM rakSaNa karavAne ughukta thayA cho, to mAruM paNa rakSaNa kare. he jagatpati ! tame sarva jANe che ane sarvanA hitakArI cho. tathApi huM eka prArthanA karuM chuM." kemake svArthamAM keNa utsuka na thAya ?" he nAtha! jyAM sudhI huM ghera jaI rAjya upara kumArane besArI ahIM AvuM, tyAM sudhI mane dIkSA ApavAne mATe tame ahIM bIrAjaze." prabhu belyA pramAda kare nahIM" AvI aha"tanI zikSA laI megharatha pitAne ghera AvyA ane daDharathane kahyuM- "he vatsa ! tuM A pRthvIno bhAra grahaNa kara, ke jethI huM dIkSA lauM. A saMsAramAM paribhramaNa karI vaTemArgunI jema huM nirveda pAmI gayo chuM." te sAMbhaLI daDharathe aMjali joDI kahyuM-"pUjyabaMdhu! A saMsAra duHkha rUpa ja che, ane vivekI jano e tajavA yogya ja che; to AvA sAgara jevA dustara ane apAra saMsAra samudramAM mAre mAthe pRthvIno bhAra tame kema mUkI jAo cho? he Iza! Aja sudhI AmAthI abheda daSTie mane joI hamaNuM pRthaka kema kare che? mArI upara te prasanna thAo ane Atmavat mAre paNa uddhAra karo. he svAmI ! Aje tamArI sAthe huM paNa pitAjI pAse dIkSA laiza; A pRthvI bIjA koIne Ape." A pramANe tenuM kahevuM sAMbhaLI megharathe potAnA putra meghasenane rAjya ane daDharathanA putra rathasenane yuvarAjapada saMpyuM. pachI meghasene jemane niSkamaNotsava kare che evA rAjA megharathe daDharatha, 1 saMtoSa pAme teTaluM dAna. 2 grAma-rAga sahita, 3 kheda, 31 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 sarga 4 the vigere sAta putrI ane cAra hajAra rAjAonI sAthe bhagavaMtanI pAse AvI sarva sAvadya virati grahaNa karI. dusaha parIsaha ane upasargone sahana karatA, traNa gupti tathA paMca samitine dhAraNa karatA, pitAnA zarIramAM paNa AkAMkSA nahIM rAkhatA, vividha abhigraha tathA tapane AcaratA ane ekAdaza aMgane dhAraNa karatA megharatha mani daDharathanI sAthe pRthvI para vihAra karavA lAgyA. anukrame ahaMtabhakti vigere zubha vIza sthAnakonA ArAdhanathI temaNe ati duSkara evuM ahaMnA magotra upArjana karyuM. te mahAtmA megharatha munie siMhavikrIDita nAne dustapa tapa karI eka lAkha pUrva sudhI akhaMDita sAdhupaNuM pALI, aMbara tilaka nAmanA parvata para caDI parvatanI jema sthira rahI, anazana dhAraNa karyuM. anukrame AyuSya pUrNa karI megharatha muni sarvArthasiddha nAme vimAnamAM utpanna thayA, ane temanA laghu bhrAtA daDharathe paNa tyAMja utpanna thayA. tyAM te baMnee tetrIza sAgaropama paryata kALa avyayapada pAmavAnA visAmA rUpa mahAsukhamAM vyatIta karyo. SEB POUSADIPUR00803992388888888888852 ___ ityAcAryazrIhemacandraviracite trizaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye paMcamaparvaNi zrIzAMtinAthadevasyadazamaikAdazabhava varNano nAma sAthe saH O BB3888888888888888888 ROBE ESSERE BEGARBA D Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 ma. A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM RddhivAna karadezane viSe hastInApura nAme nagara che. te nagaramAM AvelA mahelone mAthe rahelA kanakakuMbha navA utpanna thayelA sthaLakamaLanA vananI zebhAne dhAraNa kare che. tyAM AsapAsa valayAkAre rahelI vApIkAe tenA svaccha ane nirmaLa jaLamAM killAnuM pratibiMba paDavAne lIdhe jANe nagaranA killAnuM darpaNa hoya tevI zebhe che. udyAnomAM vahetI nIkene kAMThe kAThe rahelA sinagdha kume jala levAne utarelA megha hoya tevA jaNAya che. dhanADhanAM maMdiranI ratnamaya bhI temAM rAtrie pratibiMba rUpe paDelA caMdrane mAre dadhipiMDa dhArIne cAlyA kare che. jinacaityamAM baLatI agarUdhUpanI latAo (dhUmrazikhAo ) khecarIone yatna vagara paTavAsanI zobhAne Ape che. cauTAmAM dukAnanI zreNImAM laTakatI ratnanI mALAothI jANe ratnAkarathI ratna sarvasva ahIM ANeluM hoya tema dekhAya che. pavanathI hAlatI cAnI dhvajAonI pRthvI para paDatI capaLa chAyA jANe dharmanidhAnanI rakSA karanArA sarpo hoya tevI jaNAya che, ane jemanI bhUmi IdranIla maNiothI jaDelI che evA nivAsagRho jalapUrNa krIDAvA pIkAnI jevA dekhAya che. te nagarImAM IMvAku vaMzarUpa sAgaramAM caMdrarUpa hovAthI netrane utsava ApanAra ane kauttirUpa caMdrikAthI jagatanuM prakSAlana karanAra vizvasena nAme rAjA hato. te rAja zaraNya janane vajI maMdira je, yAcakane kalpavRkSa je, ane lakSmI tathA sarasvatIne mitratAnI saMketabhUmi hato. jANe bIje samudra hoya tevo teno yazerAzi nadIonI jema zatruonI kIrtine gaLI jato hato. prabhAvathI zatruone sAdhanArA te rAjAnAM astro nidhAnarUpe karelA vittanI jema vagara vaparAye paDayA rahetAM hatAM. jANe baMnemAM sarakhI rIte vartato hoya tema te yuddha karanAranA gaLA upara caraNa ane zaraNAthInA pRSTha bhAga upara hAtha mUkato hatuM. teNe raNugaNamAM sthAnamAMthI kheMcelI taravAra vecchAe AvelI vijayalakSamI sahita pAchI kazamAM dAkhala thatI hatI. tene nyAya baMdhu hato, kIrti priyA hatI, nirmala guNo sahada (mitro) hatA ane pratApa pedalarUpa hato. ItyAdika sarva parivAra tenA aMgamAMthI ja utpanna thayela hatA. unnatine pAmelA ane jagatane AnaMda ApanArA te rAjAne meghane vidhutanI jema acirA nAme eka patni hatI. jevI rIte te devI sarva strIjanamAM ziramaNi hatI, tevI rIte tenA vinayAdika guNomAM zIla paNa ziromaNi hatuMte zreSTha satI hadaya bahAra jema muktAhAra hoya tema aharniza tenA patinA hRdayanA aMtaraMga bhUSaNarUpa hatI. tenuM rUpa jatAM devatAnI strIo tenA nirmANanA bahirbhata paramANuothI racelI hoya tevI dekhAtI hatI. e jagadgadyA sAdhvI pravAha vaDe gaMgAnI jema caraNanyAsathI pRthvIne pavitra karatI pharatI hatI. te kulIna ramaNI lajajAthI grIvAne namAvIne 'A pRthvI mArA patine pAlanIya che" evI prItithI ja hoya tema pRthvI para ja daSTi rAkhatI hatI. jema saumanasa vananI puSpavATikAmAM puSpanI jAti khIlI rahe, tema tenAmAM strI jAti pezya sarve guNo ujajavaLatAthI khIlI rahyA hatA. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 saga 5 me evI rIte sadA sAmrAjyasukhamAM lIna evA rAjA vizvasena ane acirA devIne keTaleka kALa iMdra ane IMdrANInI jema vyatIta thayuM. te samaye anuttara vimAnamAM mukhya savArthasiddhi nAmanA vimAnamAM megharathanA jIve sukhamamrapaNe pitAnuM AyuSya pUrNa karyuM. tyAMthI cavIne bhAdrapada mAsanI kRSNa saptamIe caMdra bharaNI nakSatramAM AvatAM te acirA devInI kukSImAM avataryo. te vakhate sukhe sutelA devIe rAtrinA zeSabhAge anukrame mukhamAM praveza karatAM cauda mahAsvama joyAM. prathama svane jharatA majalanA suMgadhathI matta thayelA bhramarAonA zabdo vaDe jANe mukhapravezanI AjJA mAgatA hoya te gajendra avale. bIje svapna kailAza parvatane chuTA paDele eka moTo zilA bhAga hoya tevo nirmaLa ane zarIranI kAMtithI puMDarIka girinI utkRSTa samRddhine lUMTanAre vRSabha joyo. trIje svane UMcA nALavA vALI kaLiyukta rAtA kamaLa jevA UMcA puchavaDe zobhate kezarIsiMha dIThe. ethe svapna baMne bAju be hAthI jene abhiSeka karI rahyA che evA dIvya rUpavALA mahAlakSmI jANe pitAnuM bIjuM rUpa hoya tevA joyA. pAMcame svapna AkAzalakSmInA AbhUSaNa jevI, Rju hita dhanuSya samAna paMcavarNI divya puSpothI guMthelI vistAravALI mALA avalokI. chaThe svane akhaMDa AkAzamaMDalamAM udyota karate pUrNimAne caMdra jANe dizAonuM nirmala rUpAnuM darpaNa hoya tevo dIThe. sAtame svane rAtri chatAM divasanI zobhA batAvate kiraNarU5 aMkuranA uddabhavamAM kaMdarUpa sUrya joye, AThame svane nRtakIo rUpa patAkAonA nRtyamaMdira jevo ane dRSTine vizrAmagRha je mahAdhvaja jovAmAM Avyo. navame svane jANe lakSmIne rahevAnuM sthAna hoya tevo ane sugaMdhI vikasita kamaLavaDe DhAMkelA mukhavALo vizALa pUrNa kuMbha dITha dazame svapna jANe bIjo pabrAhuda hoya tevuM vikasita sugaMdhI kamalathI manahara jaLapUrNa sarovara joyuM. agyArame svapna AkAzanI admamAlAne AliMgana karavA Icchato hoya tema taragarUpa karane uchALate apAra sAgara avalokyo. bArame svane AkAzamAM rahele mahela hoya tevuM, vicitra ratnamaya kalazavALuM ane patIkAnA bhArathI bhita apratima vimAna joyuM. terame svapna prakAzamaya kiraNothI AkAzane liMpato hoya te ane sUryAdi jyotiSIne banAvavAnA pudagalene jANe samUha hoya te ratnapuMja jovAmAM AvyuM. caudame svapna jANe ghaNI jihA hoya tevI AkAzane cATatI javALAothI aMdhakAranA pUrato grAsa karate nidhUma agni joye. A pramANe cauda svapna joIne acirA devIe jAgrata thaI zayyAmAMthI uThI vizvasena rAjAne kahyAM. te sAMbhaLI rAjAne kahyuM-"he mahAdevI ! A svapnathI lokottara guNavALo ane traNa lokanuM rakSaNa karavAmAM tatpara eve tamAre putra thaze." prAtaHkAle nimittiyA ene belAvIne pUchatAM teoe paNa kahyuM ke "A svapnothI tamAre cakrI athavA dharmacakI (tIrthakara) putra thaze." rAjAe te svapnArtha jANanArA nimittione satkAra karIne vidAya karyA. te divasathI devIe ratnagarbhAnI jema te garbha ratnane dhAraNa karyo. te samayamAM prathamathI karadezamAM udvega ane mahAmArI vigere aneka aziva utpAto pravartatA hatA. teonI zAMtine mATe upAya jANanArA leke e aneka upAye kya, tathApi jalavaDe vaDavAnaLanI jema te jarA paNa zAMta thayA hatA, paNa jyAre bhagavaMta zrI acirA devInA udaramAM garbharUpe AvyA, te vakhatathIja te sarva azivakArI uSAta zamI gayA. ahaMta prabhune prabhAva niravadhi che, pachI nava mAsa ane sADA sAta divasa jatAM yeSTha mAsanI kRSNa trayodazIne divase caMdra bharaNI nakSatramAM AvyA hatA ane sarva graha ucca sthAne rahyA hatA te samaye Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 25 mRgAMkane pUrva dizA prasave tema acirAdevIe mRganA aMkavALA kanakavaNuM eka kumArane janma Apyo. te samaye traNa jagatamAM udyota thaI rahyo, kSaNavAra nArakI jIvone paNa apUrva sukha thayuM, ane dikakumArIonAM Asana kaMpAyamAna thayAM; eTale teo avadhijJAnathI prabhune janma thayo jANIne harSa pAmI prathama adhalakathI ATha diphakumArIo vizvasena rAjAnA maMdiramAM AvI ane vidhithI prabhune ane temanI mAtAne praNAma karyo. acirA devIne temaNe pitAne AtmA eALakhAvI "tame bIze nahIM" ema kahyuM, ane saMvartaka pavana vikuvIne eka yojana pacata pRthvInI raja dUra karI. pachI prabhunI ane mAtAthI ati dUra nahIM tema ati najIka nahIM tevI rIte rahIne gAyana karanArIonI jema prabhunA guNa gAvA lAgI. urva lokamAMthI ATha dikakumArIe AvI. teo vidhi pUrvaka pUrvavat sarva ryA pachI megha vimuvIne jana paryata pRthvI para jaLa siMcana karI prabhunA guNa gAtI ubhI rahI. pUrva rUcathI hAthamAM darpaNa laI ATha dikumArIo AvI; teo prabhune ane mAtAne praNAma karI prabhunA guNagAna karatI pUrva dizAmAM ubhI rahI. dakSiNa rUcathI hAthamAM jhArIo laI ATha dikumArIo AvI, ane prabhune tathA mAtAne namI prabhunA guNa gAtI dakSiNa dizAmAM ubhI rahI. pazcima rUcakamAMthI hAthamAM paMkhA laIne ATha dikakumArIe AvI; teo prabhune ane acirA devIne namI prabhunA guNa gAtI pazcima dizAmAM ubhI rahI. uttara rUcakathI hAthamAM cAmara laIne ATha dikumArIo AvI; teo pUrvavat praNAma karI prabhunA guNa gAtI uttara dizAmAM ubhI rahI. cAra vidizAonA rUcaka girithI cAra dikumArIe hAthamAM dIpaka laIne AvI, ane pUrvanI peThe praNAma karI prabhune guNa gAtI vidizAomAM ubhI rahI. rUcakadvIpamAMthI bIjI cAra dikumArIoe AvIne prabhune ane mAtAne praNAma karI prabhunuM cAra aMguLa uparAMta nALa chedana karyuM, pachI eka khADe chedI temAM dravyanidhinI jema nALa padharAvI ratna ane hIrAvaDe khADo pUrI daI dUrvAthI tenI upara pITha bAMdhI lIdhI. pUrva, uttara ane dakSiNa dizAomAM temaNe catuHzALa sahita traNa kadalIgRha vidurthI. prathama dakSiNa dizAnA kadalIgRhamAM prabhune ane mAtAne lAvI catu:zALanA madhya bhAgamAM racelA ratnasiMhAsanapara besAryA. tyAM baMnene divya sudhI tailathI atyaMgana karIne sugaMdhI dravyathI aMganuM udvartana karyuM. pachI pUrva dizAnA kadalIgRhamAM laI jaI siMhAsana para besArI suMgadhI zuddhodakavaDe temane snAna karAvyuM. pachI divya vastrAlaMkAra dharAvI baMnene uttara dizAnA raMbhA gRhamAM laI jaIne ratnasiMhAsana para besAryA. pachI abhiyogika devatAnI pAse kSadra himAlaya parvatathI gazIrSa caMdana maMgAvI tene bALIne banene rakSAgraMthI bAMdhI. pachI tamArU parvatanA jeTaluM AyuSya thAo" evuM prabhunA kAnamAM kahI be ratnamaya pASANanA geLAnuM AsphAlana karyuM. pachI prabhune ane mAtAne pAchA teo sUtikAgrahamAM laI jaI palaMga para besArI bhagavaMtanA guNa gAtI gAtI ubhI rahI. te samaye saudharma IndranuM Asana kaMpavAthI prabhune janma jANI pAlaka vimAnamAM besI parivAra sAthe te prabhu pAse AvyA. "kukSimAM ratnane dhAraNa karanArA he devI! tamane namaskAra che ema kahI acirA devIpara avasthApinI nidrA mUkI, tathA temanI pAse prabhanuM pratibiMba mUkI pote cAra darpaNanI jema pAMca rUpe thayA. temAMthI eka rUpe prabhune ( 1 caMdra. 2 cinha (laMchana.) 3. cAra darpaNa cAre bAju mUkyA hoya to temAM cAra pratibiMba paDe ane eka pote hoya te maLIne jema pAMca rUpa thAya tema. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 saga 5 mo be hAthamAM dhAraNa karyA, be rUpe be bAju cAmara vIMjavA lAgyA, eka rUpe mAthe ujajavaLa chatra dharyuM ane eka rUpe vaja uchALa AgaLa cAlyA. kSaNavAramAM merU parvata para jaI atipAMDukabalA nAme zilA para AvyA. tyAM prabhune utsaMgamAM laI siMhAsana upara beThA. te vakhate AsanaprakaMpathI prabhunA janmane jANIne azruta vigere tresaTha idro paNa jANe prathamathI saMketa karyo hoya tema tyAM AvyA. pachI samudro, nadIo ane draho vigeremAMthI lAvelA jalavaDe bharelA kuMbhathI prathama acyuM prabhune snAna karAvyuM. bIjA bAsaTha Idroe paNa hAthamAM tIrthajalanA kuMbhe laI te soLamA tIrthakarane snAna karAvyuM. pachI izAnaMdra pAMcarUpe thayA. eka rUpe prabhune kheALAmAM lIdhA, eka rUpe chatra ane be rUpe cAmara dhAraNa karyA, ane eka rUpe trizaLa laI AgaLa ubhA rahyA. pachI zaka Idra prabhunI cAre bAju jANe cAra dizAonA nirmaLa hAsya hoya tevA sphaTikamaya cAra vRSabha vidurgA, ane dhArA yaMtranI jema tenA zIMgaDAnA agra bhAgamAMthI nIkaLatA jaLavaDe prabhune snAna karAvyuM. pachI I devadUSya vastrathI aMga luMchI, gozISacaMdananuM vilepana karI, divya alaMkArathI ane puSpamALAothI prabhunuM arcana karyuM. pachI vidhi pUrvaka svAmInI AratI utArI. Idra harSathI gadgad girAvaDe prabhunI stuti karavA lAge. he bhagavan! vizvajananA hitakArI, adbhuta samRddhivALA ane A saMsArarUpa marU"dezanA mArgamAM chAyAvALA vRkSa jevA tamane namaskAra che. he paramezvara ! Aje sAre bhAgye tamAruM darzana thavAthI mAre pUrva saMcita pApa rUpa rAtrinA prabhAtasamaya thayo che. he jagatpati ! jenA vaDe tamArA darzana thayA te netrane dhanya che, ane jenAvaDe tamAro sparza thaye te hAthane "te karatAM vizeSa dhanya che. he prabhu! koI vAra tame vidyAdharonA maTI RddhivALA cakra "vatta thayA che, keIvAra utkRSTa baLavALA baLadeva thayA che, keIvAra amyureMdra thayA che, "kevA2 mahAjJAnI cakravartI thayA che, keIvAra raiveyakanA AbhUSaNabhUta ahamiMdra thayA cho, "kaIvAra mahAsatvavAna ane avadhijJAnI thayA che, ane koIvAra sarvArthasiddha vimAnane alaMkArarUpa ahamiMdra thayA che. he paramezvara ! kyA kyA janmamAM tame utkRSTa nathI thayA! chevaTe Aje tirthaMkaranA janmathI tamArA varNananI vANI paripUrNa thaI gaI che. tamArA nuM varNana karavAne huM samartha nathI, tethI mAtra huM mAro svArtha ja kahI batAvuM chuM ke he nAtha ! pratyeka bhavane viSe tamArA caraNakamaLamAM mArI pUrNa bhakti ha." . . A pramANe stuti karIne zaka I IzAnapati pAsethI ja prabhune laI satvara acirAdevInI pAse gya rIte pAchA mUkyA. prabhune daSTivinada ApavA caMduo upara zrIdAma gaMDaka ane prabhune ozIke devadUSya vastra ane be kuMDaLa mUkyAM. pachI idra amogha vANIthI devatAnI pAse AgheSaNa karAvI ke devatAomAMthI, detyomAMthI ke manuSyamAMthI je koI ahata prabhanuM ke temanI mAtAnuM azubha ciMtavaze tenuM mastaka ajaMka vRkSanI maMjarInI jema sAta prakAre bheda pAmaze, arthAt sAta kakaDA thaI jaze. pachI IdranI AjJAthI kubere hastInApura nagaramAM ratna tathA suvarNanI mahAvRSTi karI. pachI padminInI nidrA jema saya hare tema I acirAdevInI avasthApinI nidrA ane ahaMtanuM pratibiMba harI lIdhuM. pachI prabhune mATe pAMca apsarAone dhAtrIrUpe rahevAnI AjJA karIne zakra Idra tyAMthI ane bIjA Idro merU parvatathI naMdIzvara dvIpe gayA tyAM zAzvata ahaM tane vidhi pUrvaka aThThAIutsava karI prasanna thaIne save pitapotAne sthAnake gayA. 1 caMdaravAnI madhyamAM laTakato puSpamALanA samUhano guccho. "guNanuM varNana karavAne Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 247 : acirAdevI nidrA rahita thayA te vakhate temane divya vastrAlaMkAra tathA divya aMgarAgavaDe yukta ane tejano prasAra karate putra potAnI pAse javAmAM AvyA. devInA parijane AnaMdathI saMbhrama pAmI rAjA pAse AvIne putra janma ane dikumArInuM sarva kRtya nivedana karyuM. rAjAe harSathI temane pAritoSika ApyuM, ane moTI samRddhithI putrane janmamahotsava karyo. jyAre A garbha tenI mAtAnA udaramAM Avyo, tyAre dezamAMthI sarva aziva utpAta zAMta thayA hatA evuM dhArI rAjAe putranuM zAMtinAthe evuM nAma pADayuM. Idra jemAM amRta saMkramAvela che evA pitAnA aMguThAne dhAvI sudhA samAvatA ane dhAtrI. othI lAlita thatA prabhu anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. jo ke prabhu janmathI ja jJAnavRddha che, tathApi te vividha prakAranI bAlakrIDA karavA lAgyA. kAraNake sarvatra samucitaja zebhe che. prabhunI sAthe rajakrIDA karI potAnA AtmAne mahA mUlya karavAne IcchatA devatAo AzAtanAthI bItA bItA prabhune ramADatA hatA. krIDAmAM paNa prabhu temane niHzaMka pAdaprahAra karatA nahIM. kAraNake mahAtmAo game te avasare paNa dayAvIra hoya che. evI rIte vividha krIDAothI krIDA karatA zAMtinAtha prabhu cAlIza dhanuSya pramANu zarIrathI lamInA krIDAgraharUpa yauvanavayane prApta thayA pachI vizvasena rAjAe zAMtikumArane aneka rAjakanyAonI sAthe vivAha karyo. moTI samRddhivALA pitAe putranA vivAhatsava vinA tRpti pAmatA nathI." pacIza hajAra varSanI vaye zAMtikumArane rAjyapara besArI vizvasena rAjAe potAnuM kArya sAdhavA mAMDayuM. pachI zAMtikumAra yathA vidhei pRthvInuM pAlana karavA lAgyA. mahAtmAono avatAra vizvanA pAlanane mATe ja hoya che, acirAdevInA kumAra zAMtinAtha potAnI vivAhita strIonI sAthe krIDA karavA lAgyA. ahaMta prabhune paNa nikAcita bheganIya karma avazya bhogavavuM paDe che. sarva aMtaHpuramAM mukhya yazomatI nAme temane paTTarANI hatI. eka vakhate temaNe svamamAM abramAM sUryanI jema mukhamAM praveza karatuM cakra joyuM, te samaye daDharatha munino jIva sarvArthasiddha vimAnamAM AyuSya pUrNa karI cavIne yazematInA udaramAM utpanna thaye. nidrAmAMthI jAgrata thaI yazematIe te svamanI vAta potAnA svAmI zAMtinAthane kahI. traNa jJAnane dharanAra zAMtinAtha prabhue kahyuM ke he devI! pUrva janmamAM daDharathe nAme eka mAre anuja baMdhu hatuM. te sarvArthasiddha vimAnamAMthI cavIne tArA udaramAM avatare che. samaya AvatAM te putrane tame janma Apaze." prAtaHkAlamAM meghanI garjanA jevuM patinuM amegha vacana sAMbhaLI devI yamatI harSa pAmyA, ane tyArathI temaNe garbha dhAraNa karyo. samaya AvatAM jANe patinuM pratibiMba hoya tevA sarva. lakSaNa saMpanna putrane teNe janma Ape te garbhamAM hatuM te vakhate devI yamatIe cakra joyeluM hatuM, tethI tenuM cakAyudha evuM pitAe nAma pADayuM. traNalekamAM tilakarUpa e cakAyudha dhAtrIothI lAlita thaI hAthInA zizunI jema vadhavA lAgyA. anukrame yuvativarganA locanane mehakArI ane kAmadevanA kIDeghAnarUpa yauvanavayane prApta thayo. pitA zAMtinAthe svayaMvarA thaIne AvelI lakSmI jevI rUpalAvaNya vaDe manohara aneka rAjaputrIenI sAthe tene vivAha karyo. nItithI rAjyanuM pAlana karatAM zrImAna zAMtinAthane pacIza hajAra varSo vItI gayA. ekadA upapAda zayAmAM jema deva utpanna thAya, tema zrI zAMtinAthanI astrazALAmAM vizALa tie vyApta evuM cakraratna utpanna thayuM. prabhue tene aThThAI utsava karyo. pUjaya mahAzaya paNa je AcArathI pUjya hoya tenI pUjA kare che. pachI sAgaramAMthI sUryanI Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 5 mAM jema digvijayanI lakSamInA mukharUpa te caka astrazALAmAMthI nIkaLI pUrvadizAnI sanmukha cAlyuM. hajAra ArAonI jema sahastra yakSethI adhiSThita evA, te cakranI pachavADe raunya vaDe bhUtaLane AcchAdana karatA zAMtinAtha rAjA vegathI cAlyA. pratidina eka eka yejana cAlI te caka sthira rahetuM, eTale prabhu tyAM bAra jana vistAravALI chAvaNI nAkhIne mukAma karatA hatA. evI rIte divase divase kheda rahita prayANa karatA vizvasenanA kumAra pUrva dizAnA mukhanA maMDarUpa mAgadha tIrtha samIpe AvyA, jene madhya bhAga labdha thatuM nathI evA samudranI je pitAne kaMdhAvAra tenA kAMThA upara sthApana karyo. pachI mAgadha tIrthanI sanmukha vijayechu evA prabhu nirvikArapaNe uttama siMhAsana para beThA. te samaye kAMThAthI dvAdaza jana upara dUra rahelA magadhapatinuM siMhAsana lUlA paganI jema kaMpAya. mAna thayuM. mAgadhapati vicAramAM paDe ke "evuM apUrva zuM thayuM ke jethI mAruM daDha Asana calita thayuM? athavA zuM mAre cavavAne samaya Avyo ke kaI mArI samRddhine nahIM sahana karanArAe mArA Asanane kaMpAvyuM ?' A pramANe saMdeha utpanna thatAM avavijJAna prayukyuM, eTale dharmacakrI ane cakravartI zAMtinAtha prabhu tyAM AvelA tenA jANa vAmAM AvyA. tethI mAgadhapatie vicAryuM ke "aho ! bALakanI jema meM AvA ajJAna bharelA vicAra karyA tethI mane dhikkAra che! A soLamA tIrthaMkara ane pAMcamA cakravartI mArI upara anukaMpA lAvIne beThA che. traNa jagatanI rakSA ane saMhAra karavAmAM jemanI bhujA samartha che evA te prabhunI pAse huM sUrya pAse khadyota je chuM. amyureMdra vigere Idro jenI padAtinI mAphaka sevA kare che te prabhunI huM kevI rIte bhakti karI zakIza? tathApi ahIM AvelA A jagannAthanI vastrane badale tAMtaNAthI caMdranI jema huM mArI saMpatti vaDe pUjA karUM.' A manamAM nizcaya karI ma TI bheTa laI mAgadhapati zAMtinAthanI pAse Avyo. pachI AkAzamAM rahI praNAma karIne te bolyo - he nAtha ! eka patti mAtra evA mArA upara sAre bhAgye tame anugraha karyo che. te svAmI ! huM tamAre pUrva dizAne digapALa ApanI AjJAne dhAraNa karanAra chuM, mATe dugapALanI jema aharniza mane AjJA karaje." A pramANe kahI namaskAra karI teNe zavyApALanI jema prabhune bhaktithI divya vastrAlaMkAra arpaNa karyA. zrI zAMtinAthe paNa satkAra karIne te devane vidAya karyo. tyAMthI cakraratna dakSiNa dizA tarapha cAlyuM. agAdha bhujaparAkramavALA prabhu cakranA mArge anusaratA apratirUddha vege dakSiNa samudranA kinArA pAse AvyA. tyAM AkSeparahita paNe varadAma devane uddezIne samudratIre ratnasihAsana upara beThA. varadAmapati avadhijJAne prabhune AvelA jANI pitAnI rakSAnA upAyarUpa bheTa laI sAme Avyo. teNe prabhune namI temanI sevA svIkArI divya alaMkarAdi bheTa AgaLa dharI. prabhue prasannatAthI tene bolAvI vidAya karyo. pachI cakraratna tyAMthI pazcima dizA tarapha cAlavuM. zAMtinAthajI tenI pachavADe cAlyA. anukrame nAgaravelanA vana sAthe sepArInAM vRkSe jemAM maLelAM che evA pazcima samudrane kAMThe prabhue chAvaNI nAkhI. Asana calita thatAM prabhAsapatie tyAM AvI zAMtinAtha prabhunI sevA karI temanA zAsanane aMgIkAra karyuM. tyAMthI siMdhu devIne uddezI cakaratna pazcimettara (vAyavya) dizAne mArge cAlyuM. zAMtinAthajI tenA mArgane anusarI pachavADe cAlyA. siMdhu devInA sthAnanI najIka samadrane tIre prabhue calita nagaranA jevI chAvaNI nAMkhI. pachI siMdhudevIne manamAM dhArI gInI jema tenuM AkarSaNa karavAmAM tatpara evA prabhu tenI sanmukha siMhAsana para beThA. avadhijJAnathI prabhune AvelA jANI siMdhudevI bheTa laI bhaktithI tatkALa temanI pAse AvI. pachI zAMtinAthane namI aMjali joDIne Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhUSaNa parva 5 muM 249 belI-"he svAmI ! A dezamAM senAnInI jema huM tamArI AjJAkArI thaIne rahelI chuM" A pramANe kahIne te bhaktivaDe namradevIe ratnasuvarNamaya jJAnapITha ane kalaze tathA hAdika prabhune bheTa karyA. tyAMthI senA sahita cakraratnanI pachavADe cakravattI cAlyA. te uttara pUrva (IzAnI dizAmAM cAlatAM vaitADhaya parvatanI samIpanI bhUmie AvyA. tyAM vaitADhayAdrikumAra nAmanA deve prabhu pAse AvI bheTa ApI ane pite vaza thaIne rahyo. tyAMthI cakanA mArgane anusarI prabhu tamitrA guhAnI najIka AvyA. tyAM rahelA kRtamALa devane tatkALa vaza karI lIdhuM. tyAMthI zAMtinAthanI AjJAthI senApatie carmaratnavaDe siMdhu nadI utarI tenA dakSiNa nikUTane kSaNamAM sAdhI lIdhuM. tyAMthI AvI senApatie amegha zaktivALA daMDaratnathI kapATane tADana karI tamisrA guphA ughADI. pachI prauDha parAkramavALA prabhue gajaratnapara caDI siMhanI jema te guhAmAM sainya sahita praveza karyo. vizvasenanA kumAra zAMtinAthe guhAmAM aMdhakArane chedavA mATe udayagiripara sUryanI jema gajedranA dakSiNa kuMbha upara maNiratna sthApita karyuM ane hAthamAM kAMkaNI ratna laI guhAnI baMne bAju anukrame ogaNapacAsa mAMDalA AlekhatAM cAlyA. AgaLa cAlatAM guhAnA madhyamAM AvelI umegnA ane nimagnA nAmanI nadI upara prabhue vardhakiratna pAse eka padyA (setu) baMdhAvI, te setuthI zAMtinAtha sainya sahita te dustara nadIo utaryA. bhuja parAkramI purUSane sarva kArya sarala che, pachI prAta:kAle sUryanA darzanathI kamaLakozanI jema prabhunA darzanathI guhAnuM uttara dvAra potAnI meLe ja ughaDI gayuM. tatkALa te dvArathI prabhu sainya sahita bahAra nIkaLyA. pravAhanI jema mahAtmAone sarve ThekANe akhalita mA hoya che. guhAmAMthI cakavarIne sainya sahita nIkaLelA joI tyAM rahelA pleccho upahAsyathI A pramANe kahevA lAgyA-"are! juo, siMhonA yUthathI bharelA araNyamAM jema hAthI Ave, tema ApaNA dezamAM aprAti (mRtyu) ne prArthanA A koNa AvyuM che? dhUlI vaDe dhuMsarA aMgavALo ane pitAnA AtmAne subhaTa mAnanArA A padAtijane gadheDAnI jema IcchA pramANe kudI rahyA che te koNa che? keTalAka vRkSa para vAnare caDe tema hAthI para caDI beThelA, keTalAka taraMga para vahANanI jema gheDA para caDelA ane keTalAka lulA hoya tema ratha para ArUDha thayelA A sarve koNa che? A aMgArAnI zagaDI je loDhAno* khaMDa zuM haze! ahA ! A buddhi vagaranA lokonuM kevuM avicArita kAma che ke jeoe ziyALanI jema ekaThA thaIne A ujAgarAno AraMbha karyo che? have ApaNe teonI upekSA karavI yogya nathI. upekSA karelo zatru viSa rUpa che. mATe kAkola pakSIo jema TIne haNe tema ApaNe temane haNI nAkhIe." A pramANe paraspara kahI hAthamAM vividha hathIAra laI teo zAMtinAtha cakrInA agra sainyanI sAthe yuddha karavAne pravartI. koI mudagarothI rAphaDAnI jema hAthIone mAravA lAgyA. koI gadAthI ghaDAnI ThIbanI jema rathane bhAMgavA lAgyA, koI bANa ane trizUlathI kutarAnI jema azvone vIMdhavA lAgyA, kaI maMtra vaDe zabanI jema zalyathI pedalane khIlI levA lAgyA. A pramANe vicitra rIte mAratA ane moTuM yuddha vadhAratA te sarva vIra siMhanAda karIne vAraMvAra bhujApheTa karavA lAgyA. te dulalita kirAta loko e vAnaranI jema uchaLatA thakA cakravartInA asainyane vananI jema bhAMgI nAkhyuM. potAnA agrasaunyano bhaMga 2 AgaLa cAlatuM cakra. 32 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 saga 5 me thayela joI zAMtinAthane senApati AhUti vaDe agninI jema bhayaMkara prajavalita thayo. tatkALa yamarAjanI jema taiyAra thaI hAthamAM khaDaga ratna dhAraNa karI ane adharatna para besI te kirAta lokonI sAme deDa. te vakhate saMyukta thayelA senApati ratna, azvaratna ane khaDagaratna-e traNe rane jANe traNa prakAranA agnio ekatra maLyA hoya tevA dekhAvA lAgyA. pAdacArI garUDanI jema pRthvIne phADato azvaratna senApatinA mananI sAthe kirAta saukhyamAM peTho. te vakhate nadInA ghanI pAse vRkSonI jema svAra ke pedala koI paNa kirAta tenI AgaLa ubho rahevAne paNa samartha thaI zakyo nahIM. kaI khADAmAM nRpApAte karavA lAgyA, kaI vananI kuMjamAM saMtAI gayA, keI gIrienI guphAmAM pesI gayA, koI pANImAM DubI gayA, koIe hathI choDI dIdhA, koIe vastra utArI nAMkhyAM ane koI muDadAnA jevA niSTa thaIne pRthvI para leTavA lAgyA. vRkSanI zAkhAnI jema keInA hAtha, phaLanI jema mastaka ane patranI jema hAthanAM kAMDAM pRthvI para truTI paDayAM. keInA dAMta, koInA paga ane keInI tuMbapAtranI jema mAthAnI khoparI tuTI paDI. senApati adharatnavaDe raNasAgaramAM praveza karatAM jalajaMtuonI jema zatruone zI zI vipatti na prApta thaI? A pramANe tenA patie kSebha pamADelA kirAta loka kSaNavAramAM ane uDADelA rUnI jema daze dizAomAM nAsI gayA. te ghaNuM jana sudhI dUra gayA pachI eka ThekANe ekaThA maLI krAdha ane lajajAthI pIDita thaIne vicAra karavA lAgyA -"aho ! ApaNane akasamAta zuM thayuM, ke jethI A kaIka zaitADhaya parvatane ullaMghana karIne ahIM AvyuM ! temAM paNa e asamAna purUSe uThela samudra jema pRthvIne AcchAdana kare tema atyaMta saunyathI ApaNI pRthvIne AcchAdana karI lIdhI ! vaLI te senAnA aMgarUpa mAtra koI eka dila jevA ubhaTa purUSe ApaNe jevA subhaTamAnI aneka purUSane kSaNavAramAM kUTI nAkhyA ! ApaNe ke jeonI bhujAo parAkramathI upaselI che teo eka bIjAthI lajajA pAmIne have paraspara paNa mukha batAvavAne samartha thaI zakatA nathI; have ApaNe zuM baLatA agnimAM pesavuM ! uMcA parvatanA zikhara parathI maravAne mATe jhuMpApAta karo ! athavA zuM potAnI meLeja ugra kALakTa jhera khAvuM! vA vRkSonI upara gaLAphAMso bAMdhI hIMcakAnI jema zarIrane laTakAvavuM ! vA jIrNa vastranI jema charIothI pitAnuM peTa phADavuM ! vA kAkaDInA khaMDanI jema dAMtavaDe jihAne karaDavI! ityAdi koIpaNa prakArathI atyAre araNeja ApaNuM zaraNa che. A parAbhava thAya tyAre ko mAnI purUSa jIvavAne samartha thAya ! paraMtu haju zatruone sAdhavA mATe eka upAya che. ApaNe ApaNuM kuLadevatA meghakumArane bolAvIe. kemake jeone upAya mAtra kSINa thayA hoya, purUSArthanI saMpatti kSaya pAmI hoya ane jeo zatruothI dabAI gayA hoya teone kuLadevatAnuM ja zaraNa che." A nizcaya karI te sarve kirAtaloko cakravatInA pratApathI tapta thaI jalamAM magna thavAne icchatA hoya tema siMdhunA tIra upara AvyA. tyAM sarvasva hArI gayelA dhUtakAranI peThe te sarve dIna ane dizA mAtra vastravALA (nagna) thaI cattA suI gayA, e pramANe ekaThA thaIne meghakumArane prasanna karavA mATe temaNe aSThama tapa AcayuM. devatAo tapa ane bhakitathI grAhya che. aSTama tapane aMte meghakumAra pragaTa thayA ane kahyuM ke "vatsa ! haze nahIM, tamAre zI pIDA che te kaho." zleSTha bolyA-keI cakravartI amone mArI nAkhe che. tenA bhayathI kAgaDAnI jema nAsIne ame ahIM AvyA chIe. he bhagavaMta meghakumAra ! amArI rakSA kare; amArA trAtA tameja che, kemake pAchI gayelI chIMkavALAne prAya: eka sUryaja zaraNarUpa che. meghakumAre e - Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 51 kirAtAne kahyuM-Ajeja ame tamArA zatruone jaLamAM DubAvI daI zItaLa mRtyuthIja mArI nAkhIzuM.' pachI te meghakumArA jANe pRthvIne ekANu va karavAne dhAratA hoya tema leADhAnA muzala jevI jaLadhArAothI zAMtinAthanA sainyamAM varSavA lAgyA. jayAre peAtAnI sava chAvaNI jalavaDe vyApta jovAmAM AvI, tyAre e pAMcamAM cakravattI e karavaDe carma ratnanA sparza karyA. tethI pANImAM jema sevALa, jALa ane phrInA piMDa vadhe tema caratna khAra ceAjana sudhI vistAra pAmyuM. zrI zAMtinAthanI AjJAthI jANe lAMgara nAMkheluM sthira vahANa hAya tevA te carma ratnanI upara badhu sainya caDI gayuM. pachI ca ratnanI jema chatraratnane karathI spaza karI tene sainyanI upara khAra yAjana sudhI vistAryu. purUSomAM zirAmaNa prabhue chatraratnanA daMDanA mULamAM, gokhamAM dIpakanI jema aMdhakAranA nAza karavAne mATe maNiratna sthApita karyuM. pachI temAM rahI sarva sainya prAtaHkAle vAvelA ane madhyAnhe pAkIne taiyAra thayelA zALi vigere khAvA lAgyuM. e gRhI ratnanA mahimA che. jema samudramAM vahANavaTI rahe tema zAMtinAtha cakI sainya sAthe te jaLamAM sAta divasa rahyA. pachI prabhunA sevakadevatAe kApa karI zastra dhAraNa karIne meghakumArane kahevA lAgyA-are meghakumAro ! tame vicAryA vagara A zu Aralyu che? re abhAgIAe ! tame Atmazakti ke parazaktine jANatA nathI. jenA zikharo AkAza sudhI uMcA che evA suvarNanA megiri kayAM ane mRttikAnA ke veLunA banelA jAnu sudhI uMcA rAphaDA kayAM ! badhA jaMgatane prakAza karanAra sUrya kayAM ane khajuAnA nAnAM baccAM kayAM ! alanuM dhAma garUDa kAM ane sAra vagaranA TIDa kayAM! pRthvIne dhAraNa karanAra zeSanAga kayAM ane bIcArA nAnA sApanAM paDakAM kAM ! svayaMbhUramaNa samudra kayAM ane gharanI khALA kayAM ! temaja gelekaye vaDhanA karelA A tIrthaMkara ane cakravattI kayAM ane amArAthI jItI zakAya tevA khIcArA rAMkaDA tame kayAM ! mATe zIghra have ahIMthI cAlyA jAo. nahIMtA tamArA aparAdha ame sahana karazuM nahI." A pramANe teoe ADaMbarathI kahyuM, eTale te meghakumArAe kirAtAne samajAvyA ke 'A zAMtinAtha prabhuja tamArU' zaraNu che.' meghakumAranI zikSAthI te sveche nizvAsa mUkI mada rahita thayelA hAthInI jema krAdha cheDIne zAMta thaI gayA. pachI vicitra vAhanA, adbhuta AbhUSaNA ane ghaNA mUlyavALAM vastro tathA suvarNa ane rUpAnA rAzi bheTa ApavA mATe laine te zaraNAthI karAtA sarva aMge ALoTI pRthvInuM mAna karatAM tyAM AvyA. zAMtinAthane bheTa arpaNa karI namIne teo khelyA- "he prabhu ! araNyanA vRkSabhanI jema ame sadA unmatta chIe, tethI tame amArA svAmI ahIM AvyA che tema nahI' jANatA evA amee sAhasathI je aparAdha karyA che te kSamA kare, ane amArApara prasanna thAe. AjathI A pRthvIne sAdhanAra evA tameja amArA svAmI che; amAne AjJA karo; vadhAre zuM kahIe ! havethI tamArA sevaka thaI ne ame ahI rahIzuM." A pramANe khelatA te maleccheAnA satkAra karI, bheTa svIkArIne prabhue temanA anugraha karyA. pachI zAMtinAthe senApati pAse siMdhunA uttara niSphaTa sadhAvyA. tyAMthI mATI sevAvALA prabhu pAtAnA bahALA sainyathI gaMgA ane sidhu nadInA aMtarane AcchAdana karatA tyAMthI kSudra himAlaya parvata pAse AvyA. tyAM parvatanA adhiSThAyaka himavatyumA re gAzISa - caMdanathI, padmadbhudanA jaLathI ane bIjA ratnothI zrI zAMtinAthanu pUjana karyu.. tyAMthI RSabhakUTAdrae jaI kAMkaNI ratna hAthamAM laI cakravattInA kalpa pramANe pAMcamA cakravatI zAMtinAtha" evA akSaro lakhyA. zatruonA parAkramane zAMta karanAra zAMtinAtha tyAMthI pAchA phrI anukrame baitADhaya parvatanI pAsenI bhUmimAM AvyA. tyAM baMne zreNImAM rahenArA vidyA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 5 mA dharAnA rAjAoe Aleka ane paralAkanA sukhane mATe cakravattInA satkAra karyo. tyAMthI gaMgAne tIre jaI pote gaMgAdevIne sAdhyA, ane senApati pAse gaMgAnA uttara niTa sadhAvyeA. tyAMthI caitADhaca nIcenI kha'DaprapAtA nAmanI guphA pAse AvyA, ane tyAM rahelA nATayamAla devane vaza karyAM. senAnIe daDaratnathI te guhAne ughADI, aTale zAMtinAtha ca krIe cakraratnane anusarIne temAM praveza karyA; ane pUrvanI peThe maNiratna hAthInA kuMbhasthaLapara rAkhIne dIpakanI jema kAMkaNIratnavaDe maMDala ALekhI guhAgRhanA aMdhakAra zAMta karI dIdhA. pachI saunya sahita prabhu vAkI ratne khAMdhelI pAjathI unmannA ane nimA nadInA jalane utarI gayA. parAkramI purUSone kAMIpaNa duSkara nathI, prAMte potAnI meLe ughaDI gayelA te guhAnA dakSiNa dvArathI prabhu siMhanI jema senA sahita bahAra nIkaLyA. pachI gaMgA nadInA vipula taTanI upara gaMgAnA taraMga jevA capala azvothI ala kRta evI pAtAnI chAvaNI nAkhI. tyAM gaMgAnA mukhapara nivAsa karIne rahelA naisarpa vigere navanidhi zAMtiprabhu pAse AvIne temane vaza thayA. pachI prabhue svacchaMdI mleccha lAkAthI bharapUra evuM gaMgAnuM dakSiNa niSTa ekapALa sAthe tenI peThe senApati pAse sadhAvI lIdhuM. 252 A pramANe zAMtinAtha cakravattI SaT arivanI jema khaDa bharatane sAdhI AThasA varSe pAchA AvyA, pratidina avicchinna prayANavaDe mArge cAlatAM e lakSmInA dhAma narahastI prabhu anukrame hastInApura AvI paheAMcyA. nagaramAM praveza karIne cirakALanA utkaMThita maMtrIjana ane paurajanAe devInI jema animeSa dRSTie joyelA prabhu peAtAnA mahelamAM AvyA. tyAM devatAoe ane bIjA mugaTabaddha rAjAe zAMtinAthane cakravattIpaNAnA abhiSeka karyAM. te abhiSekanA utsava koipaNa prakAranA daMDa, kara ane subhaTapraveza vinA khAra varSa sudhI hastInApuramAM pravartyarDa, cakravattI zAMtinAtha, jenI darekanI hajAra hajAra yakSA rakSA kare che evAM cauda ratna ane navanidhie Azrita karelA hatA. cAsaTha hajAra aMta:puranI srIethI paravarelA hatA. cArAzIlAkha hAthI, ceArAzIlAkha gheADA ane teTalAja rathAthI vibhUSita hatA. chantukaTI grAma, channukATI pAyadaLa, khatrIza hajAra deza ane teTalA rAjAonA te svAmI hatA. traNaso ne tresaTha seAIA temanI sevA karatA hatA. aDhAra zreNI prazreNIvaDe temanI bhUmi zeAlatI hatI. kheAMterahajAra moTA nagarInA rakSaka hatA. ekahajAre uNA eka lAkha drANu mukha upara temanuM zAsana cAlatu hatu. aDatALIza hajAra pattana ane cAvIzahajAra kaTa tathA maDamanA te adhIzvara hatA. vIzahajAra ratnAdikanI khANAnA ane soLahajAra peTa grAmanA te Iza hatA. caudahajAra sa`khAdhanA tathA chappana atara dvIpanA ogaNapacAza kurAjyAnA nAyaka hatA. vizeSa bIjuM zuM kahevuM ! te SaTkhaDa bharatane bhAgavatA hatA. hamezAM gIta, nRtya, tAMDava, nATakanA abhinaya, puSpacaya ane jalakrIDA vigerethI uttama sukha anubhavatA hatA. cakravattI paNAnA abhiSekathI AraMbhIne AThaso varSa UNA pacIsahajAra varSo temaNe rAjya karavAmAM nimana karyAM. prabhu hatA, ane te samaye brahma devalAkamAM rahenArA leAkAMtika devatAonAM AsanA koIe calAvyAM hoya tema kapAyamAna thayAM. te vakhate 'A zu thayu" ema sArasvatAdi nave prakAranA te devatA sa`bhrAMta thaI gayA, pachI kSaNavAre avidhajJAnavaDe tenu kAraNa jANI te mAMhomAMhe kahevA lAgyA-"are ! A jamUddIpanA bharatAmAM zAMtinAtha arhutanA dIkSAsamaya najIka AvyA che. tenA prabhAvathI jANe sacetana thayA hoya tema A AsanA ApaNane Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 253 te prabhunI dIkSAkALanI ucita kriyA karavAnuM sUcave che. joke bhagavaMta trividha jJAnavaDe pitAnI meLe jANe che tathApi ApaNe A ka95 che, mATe cAle ApaNe te prabhune vratane samaya jaNAvIe." A pramANe paraspara AlApa saMlApa karyA pachI tatkALa vimAnamAM besI te sArasvatAdi devatAo bhagavAna zAMtinAthanI pAse AvyA. prabhune traNa pradakSiNApUrvaka praNAma karI aMjali joDIne kahyuM-"he svAmI ! tIrtha pravartAve." A pramANe kahI namaskAra karIne lokAMtikadeve pAchA svargamAM gayA. pachI bhaka devatAoe pUrelA dravyavaDe prabhue vArSika dAna ApyuM. varSo te pitAnI jevA cakAyudha nAmanA putrane rAjya seMpI pote saMyamasAmrAjya levA tatpara thayA. te vakhate idra pramukha devatAoe ane cakrAcudhAdi rAjAoe maLIne cakravata paNa je prabhune dIkSAbhiSeka karyo. pachI sarvArtha nAmanI zibikAmAM ratnasiMhAsana upara jagatpati ArUDha thayA. te zibikAne prathama manuSyae upADI ane pachI pUrva tarapha maimAnIka devoe, dakSiNa tarapha asurakumAre e, pazcima tarapha suparNakumAradevoe ane uttara tarapha nAgakumAre e vahana karavA mAMDI. te zibikAmAM besI acirAnA kumAra zAMtinAtha sahastrAbhravaNa nA mana udyAnamAM gayA. e manoha2 udyAna dizAonA mukhane saMdhyAkALanA vAdaLAnA jevA gulAbanAM puSpathI raktavaNuM karatuM hatuM. zIrISanAM puSpothI jANe grISma RtunI zobhAvaDe pulakita thayuM hoya tevuM dekhAtuM hatuM. jANe dharmajalanA biMduo hoya tevA malikAnAM puSpa temAM zubhatAM hatAM. kAmadevanAM bANa jevA suvarNa ketakInA kezathI te aMkita hatuM. jenI navIna kaviomAM bhamI bhamarAnI zreNI guMjArava karatI hatI evA ghAtakInAM vRkSe jANe grISma RtunI lakSmInA gAyaka hoya tema tyAM zebhI rahyAM hatAM. vanalakSmInA stana jevA puSpagucchonI saMpattivaDe khajUranAM vRkSothI jarja2 thayelI vasaMtalakSmIne te hasI kADhatuM hatuM. pAkelA phala upara uDI rahelA popaTonA ghATA piMchAothI dviguNa thayelI tAmrapalavanI samRddhivaDe te ghaNuM suMdara lAgatuM hatuM. temAM rahelI vApikAone viSe jalakrIDA karavAnA rasamAM nagarajano ati AkuLavyAkula thaI gayA hatA. e udyAnamAM AvI prabhu zibikA uparathI utaryA. pachI rAjyanI peThe puSpamAlya ane ratnAlaMkArAdika tajI dIdhAM; ane jyeSTa kRSNa caturdazIne divase bharaNI nakSatramAM divasanA pAchalA pahore siddhane namaskAra karI chaThTha tapavALA prabhue eka hajAra rAjAonI sAthe dIkSA grahaNa karI, te samaye ja temane manaparyavajJAna utpanna thayuM. tyAra pachI bIje divase maMdirapuramAM sumitra rAjAne ghera prabhue parama anathI pAraNuM karyuM. te vakhate devatAoe te rAjAnA maMdiramAM vasudhArAdi pAMca divya pragaTa karyA. sumitra rAjAe prabhunA caraNane ThekANe eka ratnamaya pITha karAvI. Asana ane zayanane bIlakula tajI daI mUlottara guNanA AdhArarUpa prabhu niHsaMga ane nirmama thaI pRthvI para vihAra karavA lAgyA. anukrame eka varSane aMte vihAra karatAM karatAM pAchA hastInApuranA sahassAmravaNu vanamAM AvyA. tyAM charU karIne naMdI vRkSanI nIce zukala dhyAna dharatA prabhunA ghAtikarma tuTI gayAM. poSa mAsanI zukala navamIe caMdra bharaNI nakSatramAM AvatAM zAMtinAtha prabhune ujajavala kevaLajJAna utpanna thayuM. AsanakaMpathI prabhunA kevaLajJAnanI vArtA jANIne iMdrAdika devatAo prabhue pavitra karelA te pradezamAM AvyA. sAvaNInA dharanAra hoya tema devatAoe saMvartAka pavana vikuvI ne eka jana sudhI kASThatRNAdika tathA rajane dUra karI nAkhI. pachI rajane zamAvavAne prathama gadhadakanI ane Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 sarga 5 mo. pachI paMcavaNuM divya puSpanI jAnu sudhI vRSTi karI. pachI suvarNa zilAothI te bhUmine sAMdhe sAMdha meLavIne bAMdhI lIdhI, ane pUrvAdi cAre dizAomAM ramaNIka teraNA bAMdhyAM. madhyamAM maNimaya pITha karI cAra gepura vaDe suMdara evA rUpya, suvarNa ane ratnanA traNa prAkAra vikuvyuM. tenI upara ratnavapranI madhyamAM cAra ne eMzI dhanuSa ucuM eka caitya vRkSa karyuM. tenI nIce devatAoe anupama devachaMda racyo. tenI Upara pUrvAdi cAre dizAnI samakha cAra ranamaya siMhAsana racyAM. trIza atizathI prakAzita bhagavaMta zAMtinAthe pUrva dvArAthI samasaraNamAM praveza karyo ane tya vRkSane pradakSiNA karI "tIrthonamaH' ema kahyuM. paraMparAthI ahaMtonI e sthiti che, pachI prabhu pUrva siMhAsana upara pUrvAbhimukhe beThA; eTale bIjI traNa dizAomAM devatAoe temanA traNa pratibiMba vikryA. pachI zrI caturvidha saMgha yathAyogya dvAre praveza karI prabhunA mukha sAmuM joto egya sthAnake beTho. paraspara virodhI evA tiryo paNa madhya pramAM AvIne beThA, ane nIcalA prakAramAM badhAM vAhano rAkhavAmAM AvyAM. te samaye sahassAmravananA udyAnapAlakoe harSathI praphullita lacane nagaramAM AvI cakAyudha rAjAne khabara ApyA ke "mahArAjA ! Apa hamaNuM sAre bhAgye vRddhi pAme che. kemake ApaNuM sahasAmravanamAM sthiti karI rahelA zrI zAMtinAtha prabhune kevaLajJAna utpana thayuM che. A pramANe sAMbhaLI zakAyudha ghaNe harSa pAmyA. tatkALa temane pAritoSika ApI prabhunI pAse AvyA, ane prabhune pradakSiNA pUrvaka praNAma karI vinayathI IdranI pachavADe beTho. pachI pharIvAra prabhune namI cakAyudha ane Idra baMne harSathI gadgad evI girAvaDe A pramANe stuti karavA lAgyA. jagatpati ! dinanA utsavane karanAra jJAnasUryarUpa tamArA udayathI Aje jagatano kalyANadazAmAM praveza thayo che. he jagadagurU ! amArI jevAne pUrva puNyanA vegathIja "kalyANaprAptinA ciMtAmaNi rUpa tamArA kalyANakanA utsavo prApta thAya che. he jagannAtha! tamArA darzanarUpa jalanA taraMge sarve prANIo nA kaSAyAdi malathI bharelA manane dhoI "nAkhe che. karmane chedavAne moTo yatna karI tame je pUrve tIrthaMkaranAmakarma upArjana karyuM teja tamArU ni:svArtha paropakArIpaNuM che. A jagatamAM ghora saMsArathI bhaya pAmelA prANIone tamAruM A samosaraNa moTA killAnI peThe zaraNa rUpa che. he prabhu ! tame sarva jInA sarva bhAva jANe che ane sadA hitakArI che, thI tamArI pAse kAMIpaNa "prArthanA karavAnI jarUra nathI. tathApi eTalI prArthanA karuM chuM ke jema tame pRthvImAM vihAra karI gAma, akara ane nagara vigerene kSaNe kSaNe choDI dyA che, tema kaI vakhata paNa mArA hRdayane choDaze nahIM; ane he bhagavana ! tamArA prasAdathI niraMtara tamArA "caraNakamalamAM mArUM citta bhramararUpa thayeluM rahe evI rIte mAro sarva kAla nigamana thaze." A pramANe Idra ane cakAyudha bhagavaMtanI stuti karIne mauna rahyA; eTale bhagavaMta zAMtinAthe dezanA ApavA mAMDI. aho ! A cAra gativALo saMsAra dAvAnaLanI jema aneka duHkhonI paraMparAnuM "mULa kAraNa che. meTA maMdirane AdhArabhUta jema staMbha hoya tema te saMsArane krodha, 1. daravAjA 2. gaDha. 3 zrI saMghamAM samyaka daSTi devIdevatAone samAveza zrAvakazrAvikAmAM thAya che, 4 divasa bIje pakSe saMsAradu:khamAM dabAyelA dIna evA saMsArI jano. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 su 44 mAna, mAyA ane lAbha e cAra kaSAya cAra staMbharUpa che. te kaSAya kSINa thatAM saMsAra potAnI meLe kSINa thaI jAya che. jema ' mULIAM sukAI jatAM vRkSa enI meLe ja sukAI jAya che.' paNa iMdriyAnA jaya karyA vagara te kaSAyane jItavAne koIpaNa samatha thatu nathI. kemake prajavalita agni vinA suvarNanuM jADaca haNAtuM nathI; capaLa ane unmArge cAlanArA e indriyarUpa adAMta azvo prANIne kheMcIne tatkALa narakarUpa araNyamAM laI jAya che. i'driyAthI jItAelA prANI kaSAyAthI paNa parAbhava pAme che. ' vIra purU SAe jenI vacamAMnI ITo khecI lIdhI heAya tevA killA pachI keAnAthI khaMDita na " thAya ?" prANIonI nahIM jItAelI IMdriyeA tene ghAta, pAta, adha ane vadhane mATeja '' (6 66 thAya che. svArthe paravaza evI indriyAthI kayA purUSa nathI herAna thatA ? kadi te zAstrA" ne jANanArA hAya tathApi iMdriyone vaza thavAthI bALakanI peThe ceSTA kare che. A " karatAM vadhA2e te indriyAnuM lajAvALuM sthAnaka karyuM batAvIe ke jenAvaDe bharata rAjAe " paNa bAhubaLa jevA adhu upara cakra mUkayuM ? bAhubaLane jaya ane bharatanA parAjaya 66 66 pUrvavettA 3 hoya che te 66 e jayaparAjayane viSe paNa sava IndriyAnuM ceSTitaja che. carama bhavamAM rahelA purUSo " paNa jenAvaDe zastrAgastri yuddha kare che tevA iMdriyAnA duraMta mahimAthI lajjAvA jevuM che. kadI pracaMDa caritravALI indriyAthI pazue ane sAmAnya manuSya " daMDAya paNa je mAhane zAMta karanArA ane paNa daMDAya che, te ati adbhuta vArtA che. indriyAe jItI lIdhelA deva, dAnava, manuSya ane " tapasvIe paNa niti karma kare che, te kevI khedanI vAta che ! indriyAne vaza thayelA prANIe akhAdya vastu khAya che, apeyapa vastu pIve che ane agamya sAthe gamana " kare che. nirdaya i'kriyAthI haNAI gayelA prANIe kulazIlathI rahita thai vezyAnAM nIca kAma ane dAsatva kare che. mehAMdha manavALA purUSonI paradravya ane parastrImAM " je pravRtti thAya che te jAgrata IdriyAneAja vilAsa che. je iMdriyAnA vazapaNAne lIdhe " hAtha, paga ane indriyAnA cheda temaja maraNa paNa thAya che te iMdriyonI vAtaja zI 66 paNa 66 karavI ! jee pote IndriyAthI jItAi gayelA che ane bIjAne vinayanu grahaNa karAve che tevA purUSAne joi vivekI purUSo hAthaDe mukha DhAMkIne hase che. zrI vitarAga prabhu vinA idrathI mAMDIne eka kIDA sudhI sarvAM jaMtue iMdriyothI jItAI gayelAja che. hA thiNInA spathI upajatA sukhane AsvAdana karavAnI icchAthI suMDhane prasAratA hastI tatkAla AlAna ( khIleA ) khaMdhanA kalezamAM AvI paDe che. agAdha jaLamAM vicaranAra mIna gaLagatamAMsane gaLatAM DhImaranA hAthamAM dInapaNe AvI jAya che. matta mAtaMganA gaMDasthala " upara gaMdhane leAbhe bhamatA mamarA katAlanA AghAtavaDe tatkALa mRtyu pAmI jAya che. (C 66 suvarNanA cheda jevI dIpazikhAnA darzanathI meAhita thayelo pataMga sahasA dIpamAM paDIne 66 maraNa pAme che. maneAhara gItone sAMbhaLavAmAM utsuka evA hiraNa kAna sudhI dhanuSyane khecIne rahelA zIkArIneA vedhya thai paDe che. evI rIte eka eka viSaya sevavAthI p " catva pamAya che teA eka sAthe pAMce viSayo sevavAthI kema paMcatva na pamAya ? te mATe " mahAmati purUSe mana:zuddhivaDe iMdriyonA jaya karavA. kemake tenA vinA yamaniyamathI kA 66 66 66 "6 66 66 255 1 damana karyA vinAno. 2 upazAMta meAhu nAmanA agiyArame guNasthAnake pahAMcelA. 3 cauda pUrvanA jJAnavALA. 4 bAvIsa abhakSa khatrIza ana takAyAdi. 5 madirAdika 6 mAtA, bena, putrI, gurUnI strI, zeThANI, vratanI vigere cha mAchIee jALamAM leTAnA kAMTApara lagADela mAMsa. 8 maraNuM. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 saga 5 me yAne kaleza pamADe te vRthA che. je IdriyonA grAmane jIta nathI te duHkhe pratibaMdha pAmI zake che, mATe sarva duHkhamAMthI mukata thavAne IdriyAna jaya kare. IMdriyanI sarvathA pravRtti karavI nahI tethI kAMI tene vijaya thato nathI, paNa tenA vaDe upajatA "rAgadveSathI mukta thavuM, jethI teno pravRtti paNa tenA jaya rUpa thAya che. pachI te Iti yonA viSaya tenI pAse rahyA hoya te paNa IdriyothI sparza karavAne azakya thAya che, "mATe buddhimAna purUSe temAM je rAgadveSa upaje che tene tajI devA. sadA saMyamI yogIonI Idriyo haNAyelI ja hoya che, tethI teonA nihita artha haNAyelA hotA nathI ane "ahitakArI vastuo haNAyela hoya che. jItelI Idriyo mokSane mATe thAya che ane nahIM "jItelI saMsArane mATe thAya che, mATe temAM je taphAvata che tene samajIne je yogya lAge te karavuM. rU vigerenA komaLa sparzamAM ane pASANa vigerenA kaThora sparzamAM je prIti "ane aprIti thAya che te mithyA che, evuM dhArI tene tyAga karavAvaDe sparza Idriyane jaya kare. bhaThya padArthonA svAdiSTa rasamAM ane kaTu rasamAM prIti ne aprIti baMnene "tajIne jihA Idriyane jItI levI. sugaMdha ane durgadha dhrANedriyamAM prApta thatAM tene vatu pariNAmarUpa vicArIne prANa Idriyano jaya karavo. manahara ke naThAruM rUpa joIne "tenA vaDe upajatA harSa ane jugupsAne tyAga karI cakSu Idriyane jItI levI. vINAdi kanA zrAvya-madhura svaramAM ane gadheDA vigerenA duHzrAvya svaramAM pati ane jugupsAne "jItavAthI zrotraMdriyano jaya thAya. koIpaNa sArA ke naThAro evo viSaya nathI ke je "Idriyoe aneka vakhata bhagavyo na hoya, te zA mATe have svasthapaNAne na sevavuM ? kaIvAra zubha viSayo azubha thaI jAya che ane azubha viSayo zubha thaI jAya che, te IdriyethI konAmAM rAga dhare ke konAmAM virAga dhare? kadi kaI kAraNathI te viSaya rUcikara ke arUcikara thAya paNa tattvathI jotAM kadipaNa padArthomAM zubha ke azubhapaNuM "hotuM nathI, tethI je prANI mananI zuddhithI Idriyone jItI kaSAyane kSINa kare che te thoDA kALamAM akSINa sukhavALA mokSamAM jAya che." A pramANe karNamAM amRtavRSTi jevI prabhunI dezanA sAMbhaLIne cakAyudhdha saMvega yukta thaI bhagavaMtane kahyuM- "he svAmI ! mAtra kalezanAja sthAnarUpa evA A saMsArathI huM bhaya pAmyo chuM. balavAna ane vivekI purUSanuM paNa purUvAbhimAna temAM rahetuM nathI. gharamAM jyAre agni lAge ane vahANa jyAre phuTI jAya te vakhate teno nAyaka temAM je kAMI sAravastu hoya te laIne bIje jAya che tema janma, jarA ane maraNAdikathI vikarALa evA A saMsAramAMthI sArabhUta evA eka AtmAne laIne huM tamAre zaraNe AvyuM chuM. he prabhu! A bhavasAgaramAM paDatA evA mArI upekSA karazo nahIM. mane te te saMsArasamudrathI utaravAne nAvarUpa dIkSA hamaNA ja Apa." prabhue kahyuM ke "tamArA jevA vivekIne temaja ghaTe che." A pramANe kahevAthI tarataja cakAyudha pitAnA kavacadhArI putra kurUcaMdrane rAjya saMkhyuM ane pite bIjA pAMtrIsa rAjAonI sAthe prabhu pAse saMghanI sAkSIe dIkSA grahaNa karI. cakAyudha vigere chatrIza gaNadharone prabhue utpAda, virama ane dhrauvya e tripadIno upadeza karyo te tripadIne anusAre temaNe dvAdazAMgI racI. pachI prabhue temane anugaanujJA ane gaNAnujJA ApI. te samaye ghaNA nara ane nArIo e prabhunI pAse dIkSA lIdhI, ane keTalAke samakita pUrvaka zrAvakapaNuM svIkAryuM. prathama paurUSI pUrNa thayA pachI 1 hitakAraka artha. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 5 muM 257 prabhu UThIne madhya prakAranA maMDanarUpa devajIMdA upara vizrAma levA beThA. pachI prabhunA caraNapITha upara besI mukhya gaNadhara cakAyudha saMghanI AgaLa dezanA ApavA mAMDI. bIjI paurUSI pUrNa thatAM temaNe paNa dezanA samApta karI. pachI devatA vigere sarva prabhune namI pitAne sthAnake gayA. temanA tIrthamAM suvaranA vAhanavALa, zyAmavarNa dharanAre, DukkaranA jevA mukhavALo, be dakSiNa karamAM bIrUM ane kamala, ne be vAma karamAM nakula ane akSasUtrane dharanAra garUDa nAme zAMtinAtha prabhuno zAsanadevatA thaye; ane gaura aMgavALI, kamalanA Asana para besanArI, be dakSiNa bhujAmAM pustaka ane utpala ane vAma bhujAmAM kamaMDala ane kamaLane dharanArI nirvANI nAme prabhunI zAsanadevI thaI. te baMne zAsanadevatA niraMtara jemanI sAnidhyamAM rahetA hatA evA zAMtinAtha prabhue bhavya prANIone pratibodha karavA mATe tyAMthI anyatra vihAra karyo. ekadA vihAra karatA prabhu pAchA hastInApura nagare AvyA. karUNAnidhi bhagavAna tyAM samesaryAnA khabara sAMbhaLI kuracaMdra purajana ane dezajanane sAthe laI amAvAsyAne divase sUryanI pAse jema caMdra Ave tema prabhunI pAse Avyo. caturvidha saMgha gya sthAne beTho. eTale prabhue saMsAramAM vairAgya utpanna karanArI dezanA ApI. dezanAne aMte prabhune namI kuracaMdra bolyo-"he svAmI ! pUrva janmanA kayA zubha karmathI huM ahIM rAjya pAmyo chuM ? pratidina adabhuta evAM pAMca vasa ane phalAdika mane pUrvanA kyA karmathI bheTa maLe che ? ane te bheTanI vastuo huM ISTa janane ApIza evuM dhArIne huM kayA kamathI teno upaga paNa karato nathI, tema bIjAne Apato paNa nathI ?" prabhu bolyA-" je tane A rAjyalakamI maLI che ane pratidina pAMca varatunI bheTa maLe che te pUrve dIdhelA munidAnanA prabhAvathI maLe che, ane je tenuM dAna ke upabhoga thaI zakatAM nathI te sAdhAraNa puNyane lIdhe che. kemake "je vastu bane AdhIna hoya che te ekathI bhegavI zakAtI nathI." tethIja "A vastu huM ISTa janane ApIza" e tane vicAra thayA kare che. prANIone pUrvakamane anusAreja buddhi utpanna thAya che. have tAruM vizeSa caritra sAMbhaLa. A jaMbudvIpanA bharatakSetrane viSe kazaLa nAme dezamAM zrIpura karIne eka nagara che. temAM sudhana, dhanapati, dhanada ane dhanezvara nAme cAra sarakhI vayanA vaNikaputro sahodara hoya tema mitrapaNe rahetA hatA. eka vakhate te cAre mitra ekaThA thaI dhana upArjana karavAne mATe droNa nAmanA purUSanI pAse ghaNuM bhAtuM upaDAvI 2nIpa pratye cAlyA. mArgamAM eka mahATavI AvI. te aTavI ghaNuM kharI utarI gayA paNa te vakhate jeDe bhAtuM ghaNuM hatuM te chatAM paNa khuTI javA AvyuM. AgaLa cAlatAM kAusagga dhyAne rahelA eka muni temanA jevAmAM AvyA; te kSaNe temaNe vicAryuM ke "A munine kAMIka vaherAvIe te sArUM.' pachI teoe bhAtuM vahana karanArA droNane kahyuM ke "he bhadra ! A maharSine kAMIka bhAtuM Apa." eTale teNe adhika zraddhAthI munine pratilAbhita karyA. tethI teNe mahA bhegaphaLakama upArjana karyuM. tyAMthI save ratnadvIpe AvyA. tyAM sAro vyApAra karI puSkaLa dhana upArjana karI punaH potAne nagare AvyA. ane te puNyanA bIjathI sarve AnaMda pAmavA lAgyA. svAtI nakSatranuM jala ekavAra maLe to paNa dhAnya utpanna thAya che. cAra zreSThiputramAM dhanezvara ane dhanapati jarA mAyAvI hatA, ane prANanI vRtti te cArethI zuddha hatI. te droNa AyuSyane kSaya thatAM prathama mRtyu pAmI munidAnanA prabhAvathI hastInApuranA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 saga 5 me rAjAne tuM putra thayo che. tArA garbhasamaye tArI mAtAe svamamAM mukha viSe caMdrane praveza karatAM je hato, tethI pitAe tArUM kuracaMdra evuM nAma pADayuM che. je sudhana ane dhanada hatA teo mRtyu pAmIne vaNikaputrA thayelA che, temAM sudhana kAMpilyapuramAM vasaMtadeva nAme vaNikaputra thayA che ane dhanada kRttikApuramAM kAmapALa nAme thaye che. pelA mAyAvI dhana- pati ane dhanezvara kALage mRtyu pAmI madirA ane kesarA nAme koI vaNikanI putrIo thayela che. dhanapati zaMkhapuramAM madirA nAme ane dhanekavara jayaMtI nagarImAM kesarA nAme utpanna thayela che. te cAre jaNa anukame moTA thaI zizuvayane ullaMghana karI navIna yauvanavayane prAtpa thayA; temAM sudhanano jIva je vasaMtadeva thayela che te anyadA kAMpilyapurathI vyApArane mATe jayaMtI nagarImAM AvyuM, tyAM teNe dhana upArjana karyuM. eka vakhate aSTamIne caMdrAnsava hato, tethI vasaMtadeva ratinaMdana nAme udyAnamAM gayo. tyAM devage dhanezvarane jIva je kesarA thayela hatuM te kesarA vasaMtadevanA jovAmAM AvI. teNIe paNa niSpa daSTithI vasaMtadevanI sAmuM joyuM. eTale te baMnene paraspara pUrva janmano neha pragaTa thayuM. tyAM jayaMtInagarIne nivAsI priyaMkara nAme vaNikaputra hato, tene vasaMtadeve pUchayuM ke "A strI koNa che? ane konI putrI che?" priyaMkare kahyuM ke "A paMcanaMdI nAme zeThanI putrI, jayaMtidevanI bena che ane enuM nAma kesarA che, tyArathI vasaMtadeve kesarAnA bhAI jayaMtIdevanI sAthe sneha karavA mAMDe, ane eka bIjAne ghera javA AvavA mAMDayuM. eka vakhate jayaMtideve vasaMtadevane jamavAnuM nimaMtraNa karyuM. e prakAra maitrIrUpa vRkSane dohada che. tyAM netrarUpa kumudane kaumudI samAna kesarA puSpa vaDe kAmadevanI pUjA karatI tenA jovAmAM AvI, ane te ja vakhate jayaMtidevanA hAthamAMthI puSpanI mALA letAM vasaMtadevane paNa teNe sAnurAga daSTie avala. te samaye A anukUla zukana thayuM, ema baMnene harSa thaye. kemake paraspara je zubha ceSTA thAya te baMnene sAruM pariNAma Ame che. te vakhate kesarA ane vasaMtadevane bhAva tyAM rahelI priyaMkarA nAme dhAtrI putrIne jANavAmAM AvyA. ceSTA uparathI bIjAnA hRdUgata bhAvane jANanArA mANasone parahRdaya jANavuM saheluM che. pachI kesarAno bhAIe vasaMta jema kAmadevanI pUjA kare, tema potAnA mitra vasaMtadevanI pUjA karI. te samaye dhAtrIsutA priyaMkarAe kesarAne kahyuM-kesarA ! tArA bhAI mitranI pUjA kare che, te tuM paNa kAMI yegya lAge te kara.' tenAM AvAM vacanathI eka sAthe lajjA, bhaya ane harSane dhAraNa karatI kesarA belI-tuM ucita jANe che, te je gya lAge te tuM ja kara." pachI priyaMkarA tenA AMgaNAmAM rahelI priyaMgu vRkSanI maMjarI ane kakkola vigere laI vasaMtadeva pratye bolI-he suMdara ! lyo, A mArA svAminI pitAne hAthe cUMTIne ISTane ApavA lAyaka puSpa ane phaLe tamane Ape che. 'hu te bAlAne abhiSTa chuM" ema vicArI harSa pAmatA vasaMtadeve potAnA hAthe te puSpa ane phaLa grahaNa karyA. pachI pitAnA nAmanI mudrikA tene ApIne vasaMtadeve kahyuM ke tame tene kahejo ke "A kArya tame bahu sAruM karyuM, havethI sadA ISTane anukULa vaje." priyaMkarAe AvuM daDha anurAgarUpa aMkurane utpanna karavAmAM meghajaLa jevuM vacana kesarAne kahyuM. te rAtrie kesarAe pAchale pahore svapramAM potAnuM pANigrahaNa karatA evA vasaMtadevane je, ane vasaMtadeva paNa svamamAM tene paraNya. teonuM svama darzana paNa temane vivAhathI adhika harSadAyaka thaI paDyuM. tatkALa zarIra mAMcita karI kesarAe e svamanI vAta priyaMkarAne jaNAvI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 5 mu 259 k , teja vakhate najIka rahetA purAhite akasmAta kahyuM ke * e pramANe avazya thaze. ' te sAMbhaLI priyakarAe kesarAne kahyuM- A svama ane zakuna vaDe jotAM vasa Mtadeva avazya tamArA bhartAra thaze; ' mATe A zukanagra'thI bAMdho. pachI priyaMkarAe jaI ne vasatadevane svasanI vAta kahI. eTale te petiAnA svama pramANe ja tene svama AveluM jANI pAtAnA artha siddha thayelA mAnavA lAgyA. pachI priyaMkarA khelI- mArI svAminIe pAtAnA AtmA tamane ja apcaryA che, te have tame sa'kalpavikalpa cheDI daI vivAhanI sarva taiyArI karo. ' vasaMtadeve kahyuM- vidhie (ve) ja taiyArI karI mUkelI che, kAraNake manuSyaghaTita kArya kadi vighaTita thai jAya che, paNa tenuM karelu pharatuM nathI. ' A pramANe kAcatura vasaMtadeve AlApa ane satyakAra karI jANe mUttimAna niyati ( bhavitavyatA ) hoya tevI priya'karAne vidAya karI. A pramANe pratidina eka bIjAnA sa MdezArUpa amRtanuM pAna karatA te vasaMtadeva ane kesarAnA keTalAka kALa gaye, paNa te zata varSanA nigamana jevA thai paDayA. eka vakhate peAtAne ghera rahelA vasaMtadeve pa`canadI zeThanA gharamAM mAMgalika vAjIMtra vAgatAM sAMbhaLyAM. tatkALa vasaMtadeve peAtAnA purUSone tenI tapAsa karavA mAkalyA. tee e AvIne kahyuM ke 'kAnyakubja (kanAja ) dezanA nivAsI sudattazeThanA varadatta nAmanA putrane paMcana'dI zeThe peAtAnI putrI kesarAne ApI, te vadhAmaNI mATe A mAMgaLika vAjA vAge che.' A khabara sAMbhaLatAMja jANe muddagarathI tADita thayA hoya tema vasaMtadeva mUrchA pAmI gayA. te vakhate tatkALa priyaMkarAe AvI AzvAsana ApyuM ke " he bhadra! amArI svAminI kesarAe tamane sadeze! hAvyA che ke tamAre kAMIpaNa kheda karavA nahI. mArA vaDIla jananA upakrama sAMbhaLyAM chatAM paNa mAre je priya haze tenI sAthe ja hu vivAhita thaiza, mAtApitA mArA abhiprAyane jANyA vagara A kArya karavAne icche che teA te bhale icche; huM tA mArU' icchita che te ja karIza. he nAtha ! kayAM te tame mArA bhartA thaze athavA to mArUM maraNa thaze; bIjuM kAMIpaNa tamAre samajavu nahI.. kulInanI vANI dipaNa mithyA thatI nathI. te sAMbhaLI satASa pAmI vasaMtadeve kahyuM-* pUrvokta prakAranA amane kha'nene svama AvelAM che tethI ane kulInAnI pratijJA kadi paNa bya thatI nathI tethI mArI paNa evI pratijJA che ke game te upAyathI kesarAne paraNavuM athavA to camadvAramAM javu'. A pramANe kahI priyaMkarAne vidAya karI. eTale teNe kesarAnI pAse AvI sa vArtA kahI; te sAMbhaLI kesarA khuzI thai, A pramANe paraspara saMbaMdha joDavAnA upAyanI ciMtA karatAM te baMnenA cakravAka pakSIone rAtrinI jema keTalAka kALa duHkhamAM vyatIta thayA. paraMtu aneka upAya karatAM paNa temanA irAdo pAra paDayeA nahI. tevAmAM kesarAnA vivAhane mATe eka divasa prAta:kAle jAna AvI. te sAMbhaLI vasa`tadeva pavananI jema utAvaLA nagaranI bahAranA udyAnamAM gayA. tyAM jaine teNe vicAyu' ke ' aMgulivaDe batAvavAthI kALAnI jema te kesarA bIjAnI sAthe vivAha thavAthI jarUra mRtyu pAmaze; athavA tA yathAyAgya kRtyane nahI samajanArA tenA mAtApitAthI ghaNA kALathI kheda pAmelI ane mArI sAthenA vivAhamAM nirAza thayelI e bALA paraNyA vagaraja paMcaa pAmaze. tethI huM tenI agAuja mRtyu pAmI mArA duHkhane zAMta karU'. kemake dAjhatyA upara phAllA thayA jevu priyAnu` maraNu kANu sAMbhaLavA icche ?' A pramANe ciMtavI vasa'tadeva eka azekavRkSanI upara caDI peAtAnA bhAthAnI jema gaLe phAMsI khAvAnI taiyArI karavA lAgyA. pAsane jarA khAMdhyA tevAmAM latAgrahamAMthI koI purUSa * are! sAhasa kara nahI? ema khelatA khelatA nIkaLye, ane azeAka vRkSanI upara caDI teNe phAMsInI gAMTha toDI "" ' Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 sarga 5 me nAMkhI. pachI kahyuM ke te A kArya tArI AkRtithI virUddha karyuM che. vasaMtadeve kahyuM ke he suMdara ! IndravarUNanA nisAra phaLanI jema devathI dagdha thayelA evA mArI AkRti vaDe tame zA mATe brAMta thAo cho ? he bhadra ! priyAnA virahaduHkhane aMta karavAnA kAraNarUpa mRtyune IcchatA evA mane pAzagraMthI toDIne tame zA mATe vidya kayuM?" pachI tenA pUchavAthI vasaMte pitAnuM kesarA sAthenA vivAha saMbaMdhI badhuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. prAya: bIjAne kahevAthI du:kha kAMIka zAMta thAya che. te purUSe kahyuM-"jo ke A mahA duHkha prApta thayuM che, te paNa tethI vivekI purUSane prANatyAga karavo yukta nathI; paNa Icchita arthanI prApti thAya evA upAya karavA yukta che. kemake A upeya to tane maLe tema che. mATe tuM pazunI peThe vRthA zA mATe mare che? kadi koI upAdeya vastumAM upAya cAle tevuM na hoya te paNa tethI maravuM ucita nathI, kAraNake kAMI maravAthI te vastu prApta thatI nathI. maryA pachI te mAtra pitAnA karmane ucita evI gatimAMja javuM paDe che. huM pote ja ISTa vastu prApya chatAM paNa tene upAyane abhAva hovAthI A jagatamAM paryaTana karate jIvuM chuM, kemake jIvato nara kaI vakhata paNa bhadra juve che." " kRttikapurane nivAsI chuM. mAruM nAma kAmapAla che. mArI yauvanavayamAM unmatta thaIne huM dezAMtara jovAne mATe nIkaLyA hatA. pharato pharato zaMkhapura nagare pahoMcyuM; tyAM zaMkhapALa nAme yakSa mahotsava thato hato te jovA huM gayo. tyAM kAmadevanA aMtaHpura jevA AmrakuMjamAM ekAMta zubha darzanavALI eka suMdara kanyA mArA jevAmAM AvI. tene joI huM tenA para anurAgI thaye. teNIe paNa mane anurAgathI che. tenA premapAzathI baddha thayele huM ghaNIvAra sudhI tyAM ubhe rahyo. e aniMditA bALAe sakhI dvArA mane tAMbUla ApyuM. je hoThanA rAganI jema tenA para mane rAganuM paNa kAraNa thayuM. tAMbUlane letAM tene badale kAMI Apa joIe evI IcchAthI huM vicAra karatuM hatuM, tevAmAM AlAnastaMbhane ukheDI sAMkaLane toDIne koI baLavAna hAthI chuTIne amArI tarapha Avata dekhAya. pratikAra nahIM cAlavAthI choDI dIdheluM, ati akula vyAkula thayelA mahAvate jenI pAchaLa doDI rahyA che e ane upara caDelA bhayabhIta mahAvatone kSobha karato te hAthI eka kSaNamAM te nikuMja pAse AvyA. te vakhate kanyAne sarva parivAra nAsI gaye. prAya: bhaya prApta thatAM potAno AtmA ja sarvopari rahe che. eTalA hAthI najIka AvI gayuM, eTale te kanyA tyAMthI nAsI zakI nahIM. tethI siMha pAse hariNInI jema te kaMpatI ubhI rahI. jevI hAthIe suMDhathI tene pakaDavA mAMDI te ja meM lAkaDI vaDe hAthInA pecakamAM ghA karyo. tethI pura che aDakelA sarSanI jema hAthI kanyAne mukI mArI upara dharyo. paNa tatkALa hAthIne chetarI te kanyAne laIne bIjI tarapha nAsI gaye, ane upadrava na thAya tevA pradezamAM meM tene mUkI dIdhI; paNa te satI strIe pitAnA hRdayamAMthI mane mUkI nahIM. DIvAre tene parivAra tyAM AvyuM te madirAne meM bacAvelI che ema jANIne cAraNubhATanI jema mArI stuti karavA lAgyuM. sakhIo pAchI tene AbAnA vanamAM laI gaI. paNa devage pavanathI kheMcAIne hAthInI suMDhanA jaLakaNe tyAM AvI paDyA. tethI te madirA ane tenI sakhIo bhaya pAmI daze dizAmAM nAsI gaI. madira kyAM gaI, te nahIM jaNAvAthI huM tene jovAnI IcchAthI pharavA lAgyo. ' ghaNe sthAnake pharatAM chatAM cirakALa sudhI tene joI nahIM. eTale huM zunyahRdaye ahIM AvyuM chuM. tene meLavavAne nirUpAya chuM; tathApi huM marate nathI, ju, A jIvuM chuM. kesaranI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 5 mu 261 " prAptimAM teA upAya paNa che, mATe tane tulya duHkhavALA mitra jANIne kahuM chuM ke tuM ajJAnathI marIza nahI'. prAtaHkAle vivAha thavAnA che tethI Aje kesarA ekalI AvIne rati sahita kAmadevanI pUjA karaze, kAraNa ke evA AcAra che. tethI tenI agAu ApaNe baMne kAmadevanA maMdiramAM jai sAdhakanI jema praveza karIne guptapaNe rahIe. jyAre kesarA madiramAM Avaze, te vakhate huM tene veSa paherIne tenA piravArane bhUlAve khavarAvI tene ghera jaIza. huM jyAre dUra jAuM, tyAre tene laine tuM ahIMthI svaccha de khIje cAlyA jo; AvI rIte karavAthI tArI icchA akhaDita siddha thaze." vasatadeva tenAM vacanathI harSa pAmI elyA- mitra! A pramANe karavAmAM mane te yAga ane kSema ane jovAmAM Ave che, paNa tane kaSTa jovAmAM Ave che. te samaye iSTa devanI jema keAI brAhmaNIe chIMka khAdhI, te sAMbhaLI kAmapALe kahyuM ke emAM mAre kAMI paNa kaSTa paDavAnuM nathI, paNa tArA kAryamAM joDAvAthI ulaTA mAro abhyudaya thavAnA sa'bhava che.' sAtvika purUSone daiva paNa anukUla thAya che, te vakhate eka vRddha brAhmaNe manamAM ha lAvIne akasmAt tene svAne anukUla vacana kahyuM ke tame kaheA che te emaja che.' pachI te zukanagraMthI bAMdhI tenuM vacana svIkArI vasaMtadeva tenI sAthe nagarImAM peThA. pachI mane jaNa sAya'kAle gherathI nIkaLyA, ane kAmadevanA madiramAM AvI kAmadevanI mUrttinI pachavADe saMtAyA. tyAM rahyA rahyA temaNe magaLika vAjiMtranA dhvani sAMbhaLyA, eTale jarUra kesarA Ave che evu... jANI tee harSa pAmyA. kesarA paNa smaraNamAtrathI sAdhya priyasamAgama nAmanA sAdhyamaMtranuM vAraMvAra smaraNa karatI tyAM AvI. vimAna uparathI devI utare tema zikhikAmAMthI utarIne kesarAe priyakarAnA hAthamAMthI suvarNa maya pUjA grahaNa kadI. pachI te ekalI kAmadevanA madiramAM peThI. eve AcAra heAvAthI peAtAne hAthe maMdiranuM dvAra baMdha karyuM. pachI bhUmitaLa upara kAmadevane uddezIne puSpa, patra ane a nAkhI hRdayamAM kAmAsakta thai aMjila joDIne A pramANe khelI- huM bhagavAna makaradhvaja ! tame sanA cittamAM utpanna thAo che. ane temAM raheA che, tethI tenA sarva bhAva jANeA che. mATe he prabhu ! tame mArA sarva bhAva jANeA che, te chatAM mane A anabhISTa1 pati sAthe khalAtkAre kema joDA cheA ? zuM e tamane ghaTita che ? vasaMtadeva vinA mArU mana bIjA purUSamAM ramatuM nathI, tethI viSakanyAnA patinI jema bIjo pati mAre maraNane mATeja che. mATe have tA pharIvAra janmAMtaramAM e vasaMtadevaja mArA pati ho. huM tamane cirakALathI namaskAra karU chuM, temAM A chellA namaskAra che.'' A pramANe kahIne jevAmAM peAtAnA mastakane teAraNanI phrAMsI karI khAMdhavA mAMDayuM, tevAmAM vasaMtadeve doDI pAgraMthIne toDI nAkhI. 'A ahIM kayAMthI ?? ema jANI kesarA akasmAta Azcarya, lajajA ane bhaya pAmI gaI. pachI vasa Mtadeve e kumudekSaNA kesarAne kahyuM- he priyA ! huM tArA prANapriya vasaMtadeva chuM, ke jenI tame kAmadevanI pAse paralAkamAM paNa svAmI tarIke yAcanA karI che. huM kRzedira! A mArA niSkAraNu mitra mahAtmAnI buddhithI tamane harI javAnI icchAe huM ahIM agAuthI AvIne beThA hatA. tamArA je veSa che te A mArA mitrane Ape. te veSa paherIne tamArA parijanane mAhita karatA A mitra tamAre ghera jaze; ane he zyAma kezavALI kAMtA ! A mitra kAmapALa tamArA piravAra sAthe jarA AgaLa jaze, eTale pachI ApaNe dhArelA dezAMtaramAM cAlyA jaIzuM'. vasa'tadevanAM AvAM vacanathI te strIe pAtAneA veSa utArIne kAmALane ApyA. vaMsatadeva kAmadevanI pachavADe saMtAi rahyo. kAmapALe puSpAdikathI kAmadevanI pUjA karIne pachI kesarAne veSa dhAraNa karyAM, ane lajjAvaDe mukhane DhAMkI dIdhuM. te sravezI kAma Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 sarga 5 mAM pALa kAmanArAno te maMdiranuM dvAraughADI, priyaMkarAne Teke daI zibikA upara caDe. tenA upADanArA ee zibikA vaDana karI, eTale kAmapALa parijanathI alakSita paMcanaMdI zeThane ghera Avyo. sArI rIte yojelA daMbhanA aMtane brahmA paNa pAmatA nathI. priya karAe vAhana parathI utArI, vadhUgRhamAM lAvI, eka suvarNamaya vegAsana upara tene besAryo; ane "he kesarA ! priya samAgamane maMtranuM smaraNa karatI raheje." A pramANe kahI tenuM priya karanArI priyaMkara tyAMthI anyatra gaI. priyaMkarAnAM vAkyane bhAvArtha laI mahAmati kAmapALa vAraMvAra kAmarati samAgamanA maMtranuM smaraNa karavA lAgyA. te vakhate zaMkhapuranivAsI kesarAnA mAmAnI dIkarI madirA jAna sAthe nimaMtraNa kareluM hovAthI tyAM AvI, te kAmapALanI pAse besI kAMIka nisAso mUkIne belI-"bahena kesarA ! vAMchitanI siddhi devane AdhIna che te temAM tuM zA mATe kheda kare che ? he suMdarI tArI IcchA vasaMtadevanI sAthe saMgama karavAnI hatI, evuM me zaMkhapuramAM sAMbhaLyuM hatuM. he sakhI! huM mArA anubhavathI priya patinA virahanI vedanA jANuM chuM, tethI tane AvAsana ApavAne kahuM chuM ke jema pratikUla vidhi anabhISTa kare che, tema bhAgyadazAnA vazathI te anukULa thAya te abhISTa paNa teja kare che. priya sakhi ! tuM dhanya che, je tArA pyArAnI sAthe darzana, AlApa vigere te vAraMvAra thAya che; paNa mAro bhayaMkara vRttAMta te sAMbhaLavA jevuM che, te sAMbhaLa-eka vakhate huM zaMkhapALa yakSane utsava jevAne parivAra sAthe gaI hatI. tyAM azokavRkSanI nIce jANe pratyakSa kAmadeva hoya te hadayanuM sarvasva coranAra eka yuvAna purUSa mArA jovAmAM AvyuM. meM sakhInI sAthe tene tAMbULa mekalAvyuM. thoDI vAramAM eka tophAnI hAthI tyAM Avyo. yamarAjanI jema te hAthI pAsethI te purUSe mane bacAvI. pachI pharIvAra te hAthInI zaMkA thatAM huM sakhIjana sAthe trAsa pAmI AghI pAchI jatI rahI, eTalAmAM te yuvAna nara kyAM cAlyA gayA te zodha karatAM paNa pAchA jovAmAM AvyA nahIM. tyArathI bhramare DazelI markaTInI jema sarva ThekANe jene aprIti upaje che evI huM keIka rIte dInapaNe jIvuM chuM. gaI rAtre e manahara yuvAnane meM svamamAM joyA hatA, tethI je daiva anukULa haze te te pratyakSa thaze. priyabahena! tAruM duHkha halakuM karavAne meM A mArI rahasya vArtA karI che, kemake bIjAne duHkhI joIne du:khI mANasa AzvAsana pAme che. he sakhI! have kheda karIza nahIM, jyAre vidhi anakULa thaze tyAre svayameva ArAma thaI jaze, mATe kAyara na thatAM dhIrajavAna thA." madirAnuM A vRttAMta sAMbhaLI kAmapALe mukha uparathI nIraMgI dura karIne kahyuM ke zaMkhapALa cakSanA utsavamAM tame je purUSa je hato te tamArA priya huMja chuM, re kAMtA! daivanI anukULatAthI ApaNo atyAre samAgama thayela che. tevI ja rIte vaMsatadeva ane kesarAno paNa samAgama thayo che. he sudarzanA ! have AlAparUpa vigha karaze nahIM. vidbhakA ane bhayane choDI de ane jarA nIkaLavAnuM dvAra batAve." A pramANe kahevAthI madirAe gRhadyAnane pazcima bAjune mArga batAvyo, eTale kAmapALa madirAnI sAthe tyAMthI nIkaLI gaye; ane e nagaramAM jyAM vasaMtadeva ane kesarA prathamathI rahelAM hatAM tyAM temane madirA sAthe kAma pALa paNa AvI maLe. he rAjA ! teo pUrvanA nehathI nitya AvIne tamane addabhuta pAMca vastuo bheTa kare che te tatvathI jANI leje. te sarva vastu e ISTa jananI sAthe tame bhogavI zakavAne 1 burakhA jevuM vastra athavA lAla kADhelo vasane cheDe. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 5 su 263 samartha thaze. ATalA vakhata sudhI e abhISTa janane nahI jANavAthI tame te bhAgavI zakayA nathI. prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAne ane temane pUrva snehano udyota karavAmAM dIpaka samAna jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI kucaMdra rAjA bhagavaMtane namIne teone saheAdaranI jema snehathI peAtAne ghera laI gayA. devatAe paNa prabhune namI pAtapeAtAne sthAnake gayA, ane bhagavate vizvano anugraha karavA mATe tyAMthI anyatra vihAra karyA. khAsaTha hajAra AtmanaiSTika1 munio, ekasaThahajAra ne chase sAdhvIo, ADhasA cauda pUrva dhArI mahAtmA, traNa hajAra avadhijJAnI, cArahajAra mana:paryavajJAnI, cAra hajAra ne traNaso kevaLajJAnI, cha hajAra vaikriya labdhivALA, be hajAra ne cArasA vAdalabdhivALA, be lAkha ne nevuM hajAra zrAvakA ane traNa lAkha ne trANuM hajAra zrAvikAo, A pramANe kevaLajJAnathI ArabhI cAvIza hajAra navaseA ne navANuM varSa sudhI vihAra karatAM prabhunA parivAra thayA. potAnA nirvANusamaya najIka jANI zAMtinAtha prabhu sametazikhara padhAryA, ane tyAM navasA munienI sAthe anazanavrata grahaNa karyuM. eka mAsane a Mte jyeSTha mAsanI kRSNa trayeAdazIe caMdra bharaNI nakSatramAM AvatAM zAMtinAtha bhagavAna te munienI sAthe mAkSe gayA. kaumArapaNAmAM, maMDalikapaNAmAM, cakravattI paNAmAM ane vratamAM pratyeke pacIza hajAra varSI vyatIta thayelAM heAvAthI zrI zAMtinAtha prabhunuM eka lakSa varSanuM AyuSya pUrNa thayuM. zrI dharmanAtha prabhunA nirvANa pachI zAMtinAtha prabhunA nirvANakAla puNA palyApame uNA traNa sAgaropama gayA pachI thayelA che. pachI iMdrAdika devAe AvI zAMtinAtha prabhunA nirvANumahimA karyA. keTaleka kAle cakrAyudha gaNadhara kevaLajJAna prApta karI bhavi prANIene dha karavA cirakAla vihAra karI AyuSyaneA kSaya thatAM keTizilA nAme tI upara ghaNA sAdhuonI sAthe mokSe gayA. SaTkha`Da pRthvItalane jaya karavAmAM paNa jene prayAsa thayA nathI, tRNanI peThe rAjyalakSmIne cheDI jemaNe vrata grahaNa karelu che ane cakravatI tathA tIrtha karapaNAthI jemane yaza jagatamAM vikhyAta che evA zrI zAMtinAtha bhagava MtanuM A dhIrAdAtta ane dhIrazAMta caritra sadA jaya pAme che. Huo Shao Shao Shao Shao Qi Fang Fu Fang Fang Xian Xian Fang Fu Fang Xian ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSThizalA kApuruSacarite mahAkAvye paMcama parvaNi zrIzAMtinAtha caramabhava vaLano nAma taMttama sauMH // Fu Fu Fu Fu Fu Fu NEWRWDLXian De Xian Nong Xian De Fang Xian Fang Xian Ti 1'AtmAmAMja sthiti karanAra--puddagaLIka sukhathI vimukha, Xuan Chu 8 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra parva 6 ThuM. sa ? ro. zrI kuMthunAtha caritra. jagatamAM jayavaMta evA kuMthusvAmInI dezanAvANI jaya pAme che, je vANI mahA meharUpa pASANane bhedavAmAM saritAnA moTA pUra jevI che. saMsArasAgarane maMthana karavAmAM maMdarAcala jevuM raulekTrapati zrI kuMthuM svAmInuM pavitra have kahuM chuM. jaMbudvIpanA pUrvavideha kSetramAM zebhAthI svargane paNa vijaya karanAra Avarta nAme vijaya che. temAM kha inAme eka moTI nagarI che. tyAM sarva guNanuM pAtra ane dharmadhuraMdhara jananI sImA je siMhAvaha nAme rAjA hato; te dharmano AdhAra, pApano kuThAra, nyAyanuM kulagRha ane subuddhionI janmabhUmi jevo hato tene vicAra mananI jema vidvAnone paNa durlakSa hato; tenuM prabhupaNuM Idra jevuM hatuM ane utsAha viSNunA je hate. samudranI peThe tenI maryAdA ulaghana thatI nahotI, paraMtu e zaktimAna rAjA svayameva A jagatane maryAdAmAM rAkhatA hatA. tenA dhanuSyane dhvani lakSmIone AkarSaNa maMtra, zatruene bhedamaMtra ane pRthvIne rakSAmaMtra hoya tevo bhato hato. te dharmane mATe ja pRthvInuM rAjya karate, dravyane mATe nahI. sarvadA dharmaniSTha purUSone dravyaprApti te AnuSaMgika ( avAMtara ) phaLarUpa hoya che, tattvavettAomAM agresara e siMhAvaha rAjAe bhajanane yegInI jema anAsaktapaNe bhegane bhegavatAM keTalAka kALa nigamana karyo. ekadA samudranI velA (bharatI) nI jema adhika vairAgya dhAraNa karI teNe saMvarAcArya pAse jaIne dIkSA grahaNa karI. tIvra vratane pALatA ahaMta ArAdhanAdi keTalAka sthAnakanI ArAdhanA vaDe teNe tIrthaMkaranAmaka upArjana karyuM. kALage mRtyu pAmI e samadraSTi ane samAdhistha mahAzaya sarvArthasiddha nAmanA anuttara vimAnamAM devatA thayA. A jabUdvIpanA bharatakSetramAM hastInApura nAme moTuM nagara che. temAM AvelA sainI ujajavaLa patAkAnA miSathI jANe dharma nitya nRtya karato hoya tema jaNAya che. sarva gRhanI aMdara cAre bAju ratnothI bAMdhelI AMgaNAnI bhUmimAM kardamanuM nAma phakta yakSakardImamAMja hatuM. ranothI jaDelA te nagarInA killAmAM paDelA potAnAM pratibiMbonI upara madAMdhI hAthIe bIjA hAthInI buddhithI daMtaghAta karatA hatA. rAjamaMdiramAM, prajAnA gRhomAM, 1 yakSa kardama te caMdana, kesara, barAsa, kasturI, aMbara, agara, rakatacaMdana, senAne va rakha vigere padArthono eka rasa, Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM 265 daravAjAemAM ane bIjA sarva sthAnAmAM AkAzamAM grahAnI jema arhatanAM pratiSmie vyApI rahyAM hatAM te nagaramAM, alakApurImAM kuberanI jema tejavaDe navIna sUrya jevA zUra nAme rAjA hateA; tenA hRdayamAM bIjo aMtarAtmA hoya tevI rIte dharmAM vasI rahyo hatA; ane artha ane kAma to ahirAtmAnI jema mahAraja rahyA hatA. pratApathI dizAone dukhAvatA evA te rAjAne sarva zastro khAjubaMdha ane kaDAM vigerenI jema bhujAomAM AbhUSaNane mATeja hatAM, te koIvAra kApa karatA nahI, tathApi pRthvIne sArI rIte pAlatA hatA. caMdra tIvratA vinA paNa vizvane prakAzita kare che. rUpalAvaNyathI sudara aMgavALI ane niLa zILavaDe zAbhatI hirane lakSmInI jema zrI nAme tene patnI hatI. jANe amRtanI nIka hoya athavA caMdranI adhidevatA hoya tema vacanavaDe amRtane jharatI e suMdaramukhI ramaNI atizaya zaiAbhatI hatI. nirdoSa aMgavALI te zrIdevI maMda ma Mda cAlatI hatI ane maMda svare khelatI hatI. rAjahaMsane hu'salInI jema zUra rAjAne te prANavallabhA hatI. vaimAnika devanI jema zUrarAja nirvighra sukhamAM magna thai tenI sAthe uttama bhAga bhAgavatA hatA. ahI' sarvAsiddha vimAnamAM tetrIza sAgaropamanu AyuSya pUrNa karI siMhAvaha rAjAnA jIva zrAvaNa mAsanI kRSNa navamIe caMdra kRttikA nakSatramAM AvatAM tyAMthI cavI zrIdevInA uttaramAM avataryAM. te samaye cAra dAMtavALA zveta hAthI, kumuda puSpanA jevI kAMtivALA vRSabha, uMcI kezavALavALA kesarI, abhiSekavaDe maneAharA lakSmI, paMcavI puSpanI mALA, pUrNimAnA caMdra, ughAta karatA sUrya, patAkA sahita mahAdhvaja, suvarNanA pUrNa kuMbha, kamaLAthI bharapUra sarovara, tara'gavaDe uchaLatA samudra, ratnamaya vimAna, AkAza sudhI uMcA ratnapuMja ane nirdU ma agni A pramANe cauda svapnA zrIdevIe joyAM. temaNe rAjAne svasanI vArtA kahI. rAjAe prAtaHkALe kahyuM ke devi ! A svapnanA prabhAvathI tamAre cakravatI ane tIrthaM 'kara putra thaze.' anukrame navamAsa ane sADAsAta divasa jatAM baizAkha mAsanI kRSNa catuzIe caMdra kRttikAmAM AvatAM ane bIjA sarva graheA canA thatAM chAganA cinhathI akti suvaNaeNnA jevI kAMtivALA ane sa lakSaNAthI sa`pUrNa evA eka putrane zrIdevIe janma ApyA. te samaye kSaNavAra nArakIne sukha thayuM. traNa jagamAM udyota thai rahyo, ane iMdrAdikanAM AsaneA ka...pAyamAna thayAM, prathama Asanaka pathI AvIne dAsIonI jema chappana dikumArIe sUtikarma karyuM. pachI zakraMdra pAMcarUpe thai prabhune meiirapara lai gayA. tyAM tresaTha idroe tI jaLathI prabhune abhiSeka karyA. pachI IzAna iMdranA utsa`gamAM prabhune esArI zakrendre snAtra karAvyuM, ane pUjAdi vidhi karIne A pramANe stuti karI, "he jagatpati ! Aje kSIrasAgara pramukha jalAzayAnAM jaLa, padma vigere heAnAM jaLa ane kamaLA, kSudra himAlaya vigere patAnI auSadhIo, bhadrazALa pramukha vananAM puSpA "ane malayAcalanI AsapAsanI bhUminA caMdana e sarve tamArA snAtramAM upayAgI thavAthI kRtArtha thayA che; ane he deva ! tamArA janmakalyANakanA mahotsava karavAthI A badhA "devatAonu azvaya paNa kRtArtha thayu che. tamArA khi`khathI ala'kRta thayelA A merU giri "Aje tamArA prAsAdanI jema sa parvatAmAM utkRSTa ane tI rUpa thayelA che. huM bhuvanezvara ! tamArA da nathI ane spathI Aje . netra ane hAtha kharekharA netra ane "hAtha thayA che. he nAtha ! Aje amArU svAbhAvika avadhijJAna paNa saphaLa thayelu che ke 34 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 le "jenA vaDe he prabhu! tamAre janma jANune ame janmotsava karyo che. he prabhu! jema hamaNAM "snAtrakALe tame mArA hRdaya para rahyA hatA tema hRdayanI aMdara paNa cirakALa raho." A pramANe prabhunI stuti karI temane laIne iMdra hastInApura gayA. ane tyAM zrIdevInI pAse prabhune sthApita karyA. prAta:kALe zUra rAjAe prabhune janmatsava karyo. jayAre tIrthakara utpanna thAya tyAre sarva jagata utsavamaya thAya che. prabhu garbhamAM hatI, tyAre temanI mAtAe kuMthu nAmane ratnasaMcaya joyuM hatuM, tethI pitAe temanuM kuMthu evuM nAma paDayuM. I aMguThAmAM saMkramAvelA amRtanuM pAna karatA prabhu anukrame vRddhi pAmatA pAMtrIza dhanuSya uMcI kAyAvALA thayA. pitAnI AjJAthI ye samaye temaNe rAjakanyAo sAthe vivAha karyo. "bhagaphalakarma bIjI rIte chedI zakAtuM nathI." janmathI trevIsa hajAra ane sADA sAta varSa gayA pachI prabhue pitAnI AjJAthI rAjya grahaNa karyuM. teTalAja varSa maMDalikapaNAmAM gayA pachI zastrAgAramAM cakraratna utpanna thayuM. jagatane pUjanIya evA zura rAjAnA putre cakarananI pUjA karI. mahAtmAo sevaka janane paNa sAkAra kare che. pachI cakraratnane anusarIne prayANa karatAM anukrame mAgadhapati, varadAmapati, prabhAsapati, siMdhudevI, zaitADhayAdrikumAra ane katamALadevane pitAnI jAte sAdhI lIdhA, ane siMdhu nikRSTane senApati pAse sadhAvyuM. pachI senApatie jenAM dvAra ughADelAM che evI tamisyA guphAmAM pesI sAmI bAju nIkaLI ApAta jAtinA mlecchone sAdhI lIdhA. pachI senApati pAse siMdhunA bIjA niSphaTane sadhAvyuM. tyAMthI kSudra himAlaya parvata samIpe jaI bhudrahimavaMtakumArane sA. pachI RSabhakUTa upara pitAne AcAra che" evuM dhArI potAnuM nAma lakhyuM. tyAMthI cakraratnane anusarI zakavatI pAchA vaLyA. anukrame vaitADhaya parvata pAse AvyA, tyAM baMne zreNImAM rahelA vidyAdharoe vividha bheTa dharIne prabhunI pUjA karI. gaMgAdevI ane nATayamAla devane pote sAdhI gaMgAnuM mleccha lokee bharapUra evuM niSphaTa senApati pAse sadhAvyuM. pachI senApatie ughADelA khaMDaprapAtA guhAnA dvAravaDe baitADhaya girimAM pisI parivAra sAthe sAmI bAju nIkaLyA. tyAM gaMgAnA mukha upara rahenArA naisarpa vigere nava nidhio prabhune pitAnI meLe siddha thayA, ane gaMgAnuM bIjuM niSphaTa senApati pAse sadhAvyuM. evI rIte AkhA bharatakSetrane kuMthunAtha prabhue chaso varSe sAdhI lIdhuM. cakravatInI saMpattithI saMpUrNa manuSya tathA devatA e sevelA kuMthunAtha bhagavAna digvijaya karIne pAchA hastInApuramAM AvyA. pachI deva ane manuSyae maLIne prabhune cakravatI paNAno abhiSeka karyo. tene mahotsava te nagaramAM bAra varSa sudhI pravaryo. kuMthusvAmIne cakravatI paNAnA vaibhavamAM trevIsahajAra ne sADAsAtaso varSa nirgamana thayAM. pachI kAMtika devatAoe AvIne kahyuM ke "svAmI ! tIrtha pravartAve." te vijJapti sAMbhaLatAM ja prabhue putrane rAjaya ApI vArSika dAna ApavA mAMDayuM. pachI deva ane rAjAoe jene niSkramaNatsava kare che evA prabhu vijayA nAmanI zibikAmAM besI sahasAgra vanamAM padhAryA. je manohara vanamAM yuvAna purUSanI jema caMpaka latAne cuMbana karato AzrayaSTine kaMpAvata, vAsaMtI latAne nacAvate, niguDIne mardana karato, cAroLIne AliMgana karatA, navamallikAne sparza karate, gulAbane catura karato, kamalinInI pAse jato, azakalatAne dabAvate ane kadalIpara anugraha karato, e yuvAna purUSanI je dakSiNa pavana vAte hato; Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 6 ThuM 267 jemAM lalita lalanAo hiMcakA khAvAmAM Asakta hatI, jemAM nagaranA dhanADhaya zreNIkumAre puSpa cuMTavAnI krIDAmAM vyagra thayA hatA ane unmatta kokilAnA madhura AlApathI temaja bhramarAonA guMjAravathI jANe AvakAra ApatuM hoya tema je jaNAtuM hatuM evA suMdara udyAnamAM prabhue praveza karyo. pachI zibikAmAMthI utarI, alaMkArAdikane tyAga karI, vaizAkha mAsanI kRSNa paMcamIe kRttikA nakSatramAM divasanA pAchale pahore eka hajAra rAjAonI sAthe chaThTha tapayukta prabhue dIkSA aMgIkAra karI. tatkALa mana:paryava nAme cothuM jJAna prabhune prApta thayuM. bIje divase cakrapuramAM vyAghasiMha rAjAne ghera prabhue parama annavaDe pAraNuM karyuM. devatAoe tyAM vasudhArAdi pAMca divya karyA. vyAghasiMhe prabhunA caraNasthAne ratnamaya pITha karAvI. pavananI jema niHsaMga ane pratibaMdha rahita evA prabhue chadmasthapaNe soLa varSa sudhI pRthvI para vihAra karyo. anyadA kuMthunAtha svAmI vihAra karatAM karatAM pAchA sahastrAgra vanamAM AvyA. tyAM tilakanA vRkSanI nIce chaThTha tapa karIne kAusagga dhyAne rahyA. rautra mAsanI zukala tRtIyAne divase caMdra kattikA nakSatramAM AvatAM ghAtikarmano kSaya thatAM prabhane kevaLajJAna utapanna thayuM. tatkALa IMdra sahita caturvidha devanikAye AvI traNa prakArathI maMDita evuM samavasaraNu racyuM; devatAoe saMcAra karelA suvarNanA kamala upara caraNa mUkatA prabhue pUrva dvArathI samavasaraNamAM praveza karyo. tyAM dharmacakI ane jagaddagurU evA kuMthunAtha svAmIe cAraso ne vaza dhanuSya uMcA cityavRkSane pradakSiNA karI, ane tenI nIce devaIdaka upara rahelA pUrva sihAsana upara "tIthAnamaH" ema kahIne pUrvAbhimukhe beThA. eTale vyaMtara devatAe prabhunA prabhAvathI bIjI traNa dizAomAM prabhunI jevAja prabhunAM pratibiMba vikurbA; pachI gya sthAne caturvidha saMgha beThe, madhya pramAM tiryaMco beThA, ane nIcenA vapramAM sarva vAhane rahyAM. prabhune sAsarelA jANe kuru vaMzI rAjA tyAM Avyo, ane prabhune namaskAra karI IdranI pachavADe aMjali joDIne beThe. saudharmedra ane kuruvaMzI rAjA pharIvAra prabhune namI hRdayamAM harSa dharatA A pramANe stuti karavA lAgyA. caturvidha dharmano upadeza karanAra, cAra zarIravALA, cAra mukhavALA ane cotho purUSArtha (mekSa ) nA svAmI evA tamArI ame stuti karIe chIe. he jagadIzvara ! "tame niHsaMgapaNAthI cauda mahAratnono tyAga karI traNa nirdoSa ratnone dhAraNa kare che. he nAtha ! tame AkhA vizvanA manane hero cho, te chatAM tame mana rahita che; ane "uttama suvarNanA jevA varNavALA chatAM caMdranI jevuM zItaLa tamArA svarUpanuM dhyAna thAya che. he prabhu ! tame niHsaMga thatAM moTI RddhivALA che, dhyAnakaravA cogya chatAM dhyAtA "cho, kaTi devothI vIMTAyelA chatAM kaivalyane bhaje cho. pote vItarAga chatAM vizvano "tamArA para rAga vadhAre che, ane akiMcana chatAM jagane parama samRddhine mATe thAo "cho. he ahaMn ! jeno prabhAva jANI zakAtuM nathI ane jenuM rUpa kaLavAmAM AvatuM nathI evA Apa dayALuM sattaramAM bhagavaMtane amAre namaskAra che. te vibhu ! tamane "praNAma kare te paNa manuSyane aciMtya ciMtAmaNirUpa thAya che, te tamAruM manathI, dhyAnathI ane vacanathI stavana karatAM zuM na thAya ? he prabhu ! tamArA stavanamAM, praNamamAM, ane tamArAja viSayamAM amArI pravRtti sadA raho, bIjA manohara padArthonI "amAre kAMI jarUra nathI." 1 kevalya eTale kevalajJAna ane virodhapakSe kevalya eTale ekalA cho. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 lA A pramANe iMdra ane kurUrAja stuti karI rahyA pachI zrI kuMthunAtha bhagavaMte dharma dezanA ApavA mAMDI. 208 " moTA duHkhanuM kAraNa evA A sa`sArarUpa sAgara cArAzI lAkha cAhnirUpa jalabhramarIomA paDavA vaDe ati bhayaMkara che. te bhavasAgarane taravAmAM samartha evI nAvikA vivekI janAne iiMdriya rUpa urmionA jaya sAthe manaHzuddhi karavI te che. vidvAne e mana:zuddhi nirvANumAne batAvanArI ane kaDhipaNa nahi bujhe tevI eka dIpikA " kahelI che. mana:zuddhi hAya te je achatA guNA che te chatA thAya che ane chatAM guNu ** (6 kadipaNuM aThatA thatA nathI, mATe prANa purUSoe sadA manaHzuddhi karavI. je manaHzuddhi karyA vinA muktine mATe tapasyA kare che, te nAva cheADI mahAsAgarane be bhujAe taravAne icche " che. tapasvInI mana:zuddhi vagaranI sarva kriyA aMdhane da NunI jema niSphaLa thAya che. 64 66 66 66 66 muktimAM javAnI IcchAthI tapa karatA prANIone cakavAta (vaTAlIyA )nI jema capaLa citta kAI khIjI taraphaja nAMkhI de che. arthAt muktimAM nahIM javA detA anya gatimAM " lai jAya che. nira'kuza thaI ni:za`kapaNe pharatA manarUpI nizAcara A traNa leAkane sa`sA" ranA uMDA khADAmAM pADI nAMkhe che. mananA rAdha karyA vagara je mANasa cAgapara zraddhA ' rAkhe che, te pagavaDe gAmamAM javAne icchanAra pazu mANasanI jema upahAsyane pAme che, mananA nirodha karavAthI sa karmIne nirodha thAya che, ane manane nahIM rUdhanArAnAM sarva kamermA prasarI jAya che. A manarUpI kapi vizvamAM paribhramaNa karavAmAM la'paTa che, tethI 66 r tene muktinI IcchAvALA prANIoe yatnathI kbaje rAkhavA. siddhine icchanArA prANI 66 e avazya mananI zuddhi karavI; te sivAya tapa, zruta ane yama niyamavaDe kAyAnA daMDa ApavA te kazA kAmaneA nathI. mananI zuddhivaDe rAga dveSane jaya karavA, jethI AtmA " bhAvalinatA cheADIne svasvarUpamAM sthira thAya che." 66 66 A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLI ghaNA lAkoe dIkSA lIdhI ane svayaMbhu vigere prabhunA pAMtrIza gaNadharA thayA. prathama paurUSI pUrNa thatAM prabhu dezanAthI virAma pAmyA eTale svayaMbhU gaNadhara prabhunA caraNa pIThapara besIne dezanA ApI. bIjI paurUSI pUrNa thaI eTale gaNadhare paNa dezanA samApta karI. eTale sarva manuSya, devatAo vigere kuthusvAmIne namIne pAtapAtAne sthAnake gayA. kuthusvAmInA tImAM rathanA vAhanavALA, zyAmavarNa dharanArA, be dakSiNa bhujAmAM varada ane pAsa ane be vAma bhujAmAM khIjorU ane aMkuza rAkhanArA, gadhava nAme yakSa zAsanadevatA thayA; ane gauravaNu vALI, mayUranA vAhanapara besanArI, e dakSiNa bhujAmAM bIjorU ane trizUla tathA e vAma bhujAmAM muSa`DhI ane kamaLane dharanArI malAdevI nAme prabhunI sadA pAse rahenArI zAsanadevI thai. te baMne zAsanadevatA nira'tara jemanI sAnidhyamAM rahelA che evA prabhue bhavya prANIonA upakArane mATe tyAMthI anyatra vihAra karyAM. sAThahajAra sAdhuo, sAThahajAra ane chaseA sAdhvIo, isA ne sIttera caudapUrva dhArI, aDhIhajAra avadhijJAnI, traNahajAra traNase ne cAlIza mana:paryava jJAnI, traNa hajAra ane khaseA kevaLajJAnI, pAMca hajAra ne ekase vaikriya labdhivALA, be hajAra vAlabdhivALA, eka lAkhane egaNAeMzI hajAra zrAvake ane traNa lAkhane ekAzI hajAra zrAvakA--ATalA parivAra kevalajJAna thayA pachI vihAra karatAM prabhune thayA hatA. kevala Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna thayA gachI trevIsahajAra sAtaso ne cetrIza varSa gayA tyAre pitAne nirvANa samaya najIka Avela jANI prabhu saMmetazikhare padhAryA ane tyAM eka hajAra munionI sAthe anazana karyuM. mAsane aMte baizAkha mAsanI kRSNa pratipadAne divase kRttikA nakSatramAM te sarva munionI sAthe kuMthunAtha prabhu mokSe gayA. kaumArapaNAmAM, rAjya karavAmAM, cakravartI paNAmAM ane vratamAM sarakhAM bhAge AyuSya gALI, paMcANuM hajAra varSanuM AyuSya temaNe pUrNa karyuM hatuM. zrI zAMtinAtha prabhune nirvANa pachI addha palyopama kALa game tyAre zrI kuMthunAtha bhagavAnanuM nirvANa thayuM. te avasare idroe deva sahita AvI tyAM prabhune nirvANa mahotsava karyo ane prabhunI dADha tathA dAMta vigere pavitra vastu pUjana karavAne mATe krama pramANe pitAnA sthAnamAM laI gayA. 48 [882887 8888888888888888888327948 ityAcAryazrIhemacaMdra viracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye SaSThe parvaNi zrIkuMthunAthacarita varNano nAma prathamaH sargaH // 88888888888888888888888888888888 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa2 jo. zrI anAtha caritra, IzvAku vaMzamAM tilaka rUpa, gorocanA caMdana jevI suMdara kAMtivALA ane cAthA ArArUpa sAvaramAM haMsa samAna evA zrI aranAtha prabhu tamArUM rakSaNa karo. traNa jagatUpa kumudane AnaMda ApavAmAM caMdra samAna evA parameSThI zrI aranAtha ahu 'tanuM ujajavala ciratra have kahevAmAM Avaze. A ja khUdvIpanA pUrva videhakSetramAM sItA nadInA vistAravALA taTa upara vatsa nAme vijaya che. temAM susImA nAme mATI nagarImAM zauya sapattinI sImArUpa dharma ane kItirUpa dhanavALA dhanapati nAme rAjA hatA. te rAjA sArabhUta AjJAthI pRthvIpara rAjya karate chate kAIne baMdhana, tADana, aMgakhaMDana ke daMDa kAMIpaNu thatuM nahAtuM. paraspara rAjyakalaha vagaranA ane vAtsalyabhAvathI varttatA leAkeAthI badhI pRthvI muninA Azrama jevI lAgatI hatI. tenA yA rUpa jaLataragavALA manarUpa sarovaramAM haMsanI jema zrIjineAkata dharma sadA krIDA karatA hatA, anukrame A asAra saMsArathI virakata thaine sAra grahaNa buddhivALA teNe saMvarane grahaNa karI saMvara muninI pAse dIkSA lIdhI. vividha abhigrahane dhAraNa karIne te rAjamuni vratane pALatAM, tIvra tapasyA karatAM pRthvIpara vihAra karavA lAgyA. ekavAra temaNe cAturmAsanA upavAsa karyAM. pAraNAne divase jinadAsa nAme zreSThIputre zraddhAthI temane pratilAbhita karyA. anukrame ati ArAdhanAdi keTalAeka sthAnakonA ArAdhanavaDe te dhanapati munie kama no dveSa karatAM tIrthaMkaranAmakarma upArjana karyu". kALayeAge manaHsamAdhie paMcatva pAmI te dhanapati muni navamA traiveyakamAM parama maharSika devatA thayA. jakhUdvIpanA bharatakSetramAM parama samRddhivALu hastInApura nAme nagara che. tyAM sevAne mATe AvelA rAjAe prajA jevA lAge che ane divya vAhana ane veSa paheranArI prajAe rAjA jevI lAge che. nagaranI AsapAsa AvelI valayAkAra khAI, jANe temAM lakSmIne sthira rAkhavAne mATe vidhAtAe tene AjJAlekha ( ANya ) dIdhela hAya tevI jaNAya che. te nagarImAM suvarNa, sphATika ane nIlamaNinAM aneka caityeA che, te merU, kailAza ane ajanagirinAM zikharo hoya tevAM dekhAya che. te nagaramAM devatAomAM idranI jevA zreSTha ane caMdranI peThe sudarzana sudRna nAme rAjA hatA. tenA AsanamAM, zayanamAM, grahamAM ane bahAra niraMtara sAnidhye rahetA dharma jANe tene priya mitra hAya tevA lAgatA hatA. siddha maMtranI jema tenA pratApa evA prasaratA hatA ke tenI caturaMga senA mAtra AcAra tarIke rahelI hatI. rAjAe bheTa karelA gaje dronA gADha manajalanI dhArAothI tenA gharanA AMgaNAnI raja haMmezAM zamI jatI hatI. tenA a'taHpuramAM ziromaNi jANe keAI devI AvelI hoya tevI mahAdevI nAme tene eka priyA hatI, te 1 sArA darzanavALA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM 271 kadi paNa patinI sAthe praNayaka5 karatI nahIM ane prakRtithI Aya evI e ramaNa saM5tnIomAM paNa IrSyA dharatI nahI. tenAmAM rahelo patino prasAda ane uttama saubhAgya tene jarA paNa mada utpana karatAM nahIM. tathApi te pramadAomAM ziremataNa kahevAtI hatI. nirdoSa aMgavALI ane lAvaNyanI saritArUpa te devInA jevI bIjI pratimA mAtra darpaNamAMja dekhAtI hatI, bIje ThekANe dekhAtI nahotI. tenI sAthe bhAga bhagavate balavAna sudarzana rAjA svargamAM rahenArA devatAnI jema kAla nirgamana karato hate. praveyaka devalokamAM rahelA ane ekAMta sukhamAM magna eva dhanapatinA jIve tyAM pitAnuM AyuSya pUrNa karyuM, ane phAlgaNa mAsanI zukala dvitIyAne divase caMdra revatI nakSatramAM AvatAM tyAMthI AvIne mahAdevInA udaramAM avataryo. sukhe sutelA mahAdevIe rAtrinA zeSa bhAge tIrthakaranA janmane sUcavanArAM cauda mahA svama joyAM. mAtAne nahIM paDato, zebhAne vadhArate ane traNa jJAna dharato e garbha gUDha rIte vadhavA lAgyo. anukrame mArgazIrSa mAsanI zukala dazamIe caMdra revatI nakSatramAM AvatAM naMdAvarnanA lAMchanavALA ane sarva lakSaNe e pUrNa evA eka kanakavaNa putrane mAtAe janma ApyuM. te samaye chappana dikakumArIoe AvIne sUtikarma karyuM ane cosaTha Idroe merU upara laI jaIne janmAbhiSeka karyo. pachI caMdananA vilepanAdikathI pUjA karI, AratI utArIne saudhame A pramANe stuti karI. aDhAra deSa rahita, ane aDhAra prakAranA brahmacaryane dhAraNa karanArA purUSone dhyAna karavA gya evA aDhAramA tIrthakarane mAre namaskAra thAo. he tIrthanAtha! jevI rIte tame garbhamAMthI ja traNa jJAna dhAraNa kare che, tevI rIte ja A traNa jagane paNa dhAraNa "kare che. he svAmI ! rAga dveSAdi taskaro meharUpa avasthApinI nidrA mUkI A traNa "jagane lAMbA vakhatathI lUMTI le che, mATe have satvara tenI rakSA kare. he nAtha ! jema zAMta thaI gayelAe rathane, tRSAturo nadane, tApathI tapelA vRkSanI chAyAne, DubI "jatAo vahANane, regIo auSadhane, aMdhakArathI aMdha thayelAo dIpakane, himathI pIDita thayelAo sUryane, mArga bhUlI gayelAe bhemIyAne ane vyAvrathI bhaya pAmelAo agnine prApta kare tema anAthapaNAne lIdhe ghaNA kALathI vidhura thaI gayelA amoe "atyAre tamArA jevA tIrthapati nAthane prApta karelA che. tamArA jevA vAmIne prApta "karI A sura, asura ane manuSya harSathI na samAtA hoya tema potapotAnA sthAnathI "ahIM Ave che. he nAtha tamArI pAse bIjuM kAMI paNa mAgatuM nathI, mAtra eTaluM mAguM chuM ke tame bhavabhava mArA nAtha thajo." ( A pramANe stuti karI prabhune laIne IMdra acalapuramAM AvyuM ane tyAM devInA paDakhAmAM prabhune padharAvyA. prabhAte rAjA sudarzane prabhuno janma mahotsava karyo ane svamamAM devIe ara : cakranA ArA ) dIThelA tethI prabhunuM ara evuM nAma pADayuM. devAMganA rUpa dhAtrIothI, samAna vayanA thaIne AvelA devatAothI ane kIDAnA sAdhano (ramakaDAMo) thI krIDA karatA prabhu anukrame moTA thayA. trIza dhanuSanI kAyAvALA aranAtha prabhu pitAnA zAsananI gauravatAne mATe yogya samaye aneka rAjakanyAo sAthe paraNyA, ane janmathI ekavIza hajAra varSo gayAM pachI prabhue pitAnI AjJAthI rAjyadhurA dhAraNa karI. maMDalikapaNamAM teTalAja varSa gayA pachI zastrAgAramAM gaganacArI cakrarana utpanna thayuM. pachI prApta thayelA bIjA tera ratnone paNa laI aranAtha prabhu cakaratananI pachavADe digvijaya Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 saga 2 jo karavA nIkaLyA. cArasA varSa sudhI pharIne AkhA bharatakSetra upara potAnuM zAsana pravartAnyuM, cakravattI paNAmAM paNa teTaleAja kALa (21000 varSa ) gayA tyAre leAkAMtika devatAee AvIne kahyuM ke he svAmI ! tIrthaM pravartAvA. eTale prabhu vArSika dAna ApI, peAtAnA putra arivaMdane rAjya soMpI, vaijayaMtI zibikAmAM besIne sahasrAmravanamAM gayA. te vananAM vRkSe munienI jema mauna rahelA kekila pakSIAe Azrita karyA hatA, temAM AvelI kRSNavaNI zelaDInA vADhanI rakSaNa karanArI strIonA madhura gIta sAMbhaLI vaTemAMgu ubhA rahetA. tyAM krIDA karatI nagara strIenA kezapAsane jotAM mayUranA chuTA paDelAM pIchAoe tenu zaraNu karyu. hAya ema jaNAtuM hatuM. punAganA puSpAnI khuzamethI madhukarA pramAda dharatA hatA, kheraDI ane nAragInA lathI AkAza pILu thaI gayuM hatuM, jANe hemaMtanA hAsya hAya tevA cArALI, phlI, Dolara ane mucakudanI kalIethI te zeAbhI rahyuM hatuM ane rAhaDAnAM puSpAnI rajathI teNe dizAone nila karI hatI. AvA suMdara udyAnamAM nadyAvarttathI lAMti evA aranAtha prabhue praveza karyA. pachI te vanamAM vaijaya'tI zikhikAmAMthI utarI, mAzI` mAsanI zukala ekAdazIe cadra revatI nakSatramAM AvatAM divasanA pAchale paheAre eka hajAra rAjAonI sAthe prabhue tapa karIne dIkSA lIdhI. tatkALa temane mana:paryAMvajJAna prApta thayuM. khIje divase rAjapura nagaramAM aparAjIta rAjAne ghera prabhue parama annathI pAraNuM karyuM. devatAoe tyAM vasudhArAdi pAMca divya karyA. ane prabhunA caraNane sthAne rAjAe ratnapITha racAvI. Asana ane zayanane bIlakula tajI dai vividha abhigrahane dhAraNa karatA prabhue chadmasthapaNe traNa varSa sudhI pRthvIpara vihAra karyA. ekadA pAchA teja sahasrAmravanamAM AvI Amra vRkSanI nIce pratimA dharIne ubhA rahyA. tyAM kArttika mAsanI zukala dvAdazIe caMdra revatI nakSatramAM AvatAM prabhune ghAtikarmanA kSayathI kevalajJAna utpanna thayuM. devatAoe AvI tatkALa sameAsaraNu racyu', temAM prabhue pUdvArathI praveza karyA, ane traNaseA ne sATha dhanuSa uMcA caityavRkSane pradakSiNA karI tAya namaH ema belI pUrvAbhimukhe pUrva si'hAsana para ArUDha thayA. nyatAe tarataja bIjI traNa dizAomAM temanA pratibiMbe vikarSyA, caturvidha saMgha paNa AvIne ceAgya sthAne beThe. prabhune samAsaryA jANI rAjA kudruha paNa tarata tyAM AvyA ane bhagavaMtane namIne te IdranI pachavADe beThA. pachI iMdra ane kudruha rAjA ubhA thaIne A pramANe stuti karavA lAgyA. ** traNa bhuvananA adhIza, sarva vizva para vAtsalya bhAvanA dharanAra, karUNAnA sAgara, ane atizayAthI zobhita evA he prabhu! jaya pAme. he nAtha ! jema niSkAraNa jaga * 66 nA upakArane mATe sUrya potAnA saphala kiraNAthI vizvane prakAza kare che, jema caMdra " peAtAnI jyAtsanAthI vizvanA saMtApa hare che, jema varSARtu meghanA jalathI jagane 66 jIvana Ape che, jema vAyu peAtAnI niraMtaranI gatithI jagatane AzvAsana kare che, tevI (6 rIte niSkAraNa traNa leAkanA upakArane mATe ja tamArI pravRtti jaya pAme che. he svAmI ! " je A jagat atyAra sudhI a MdhakAramaya ane adha thaI rahyu hatu, te tamArAthI have " prakAzamaya ane netravALuM thayeluM che. he nAtha ! havethI narakanA mAga khIlAi jaze tiya "ca 66 ceAnimAM paNa thADI gati pravarttaze, vaga leAka eka sImADAnA khIjA gAmaDA jevu thaze, 66 ane mukti je ghaNI dUra che te paNa najIka thaze. he prabhu ! vizvanA upakArane mATe tame vihAra karatAM prANIone asabhavita kalyANa paNa zuM zuM prApta nahIM thAya ? arthAt " sava kalyANa prApta thaze. " t Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM 276 A pramANe Idra ane kurarAja stuti karI rahyA pachI aranAtha bhagavAne dharmadezanA devAno AraMbha karyo. dharma, artha, kAma ane mokSa-e cAra purUSArthamAM ekAMta sukhano sAgara e mokSa purUSArtha mukhya che; tene sAdhanArUM dhyAna che; te sadA manane AdhIna che. te manane gIo AtmAdhIna kare che, paNa rAgAdi zatruo pAchA dabAvIne te manane parAdhIna karI de che. e manane sArI rIte rakSaNa karIne rAkhyuM hoya to paNa sahaja mAtra miSa pAmIne pizAcanI jema rAgAdi tene vAraMvAra chaLe che. rAgAdirUpa timirathI jJAnano nAza karanAruM ajJAna aMdhanI jema kheMcIne prANune narakanA khADAmAM pADI de che. dravyA"dikamAM je rati ane prIti te rAga ane temAM je arati ane aprIti te dveSa ema vidvAne kahe che. e rAga ane dveSa sarva prANIonA daDha baMdhanarUpa che ane sarva duHkha"rUpa vRkSanA mUla aMkura che. je e rAgadveSa jagatamAM na hota te sukhamAM kaNa vismaya pAmata? duHkhamAM kaNa kRpaNa thAta? ane mokSane kaNa na pAmata? rAga vinA dveSa ane Sa vinA rAga raheto ja nathI, teo baMnemAMthI ekane tyAga karatAM baMnene tyAga che. kAmAdi sava doSe rAgano parivAra che ane mithyAbhimAna pramukha dveSane pari. vAra che. te rAga dveSane pitA, bIja, nAyaka ke paramezvara, moha che ane te temanAthI abhina che; tethI sarva denA pitAmaha evA te mehathI ghaNI saMbhALa rAkhIne rahevuM yogya che. saMsAramAM A traNa ( rAga, dveSa ne meha) doSa ja che. te sivAya bIjo koI doSa nathI. te traNa doSathI ja A saMsAravAridhimAM sarva prANIo bhamyA kare che. jIva "svabhAve sphaTika maNi je nirmaLa che paNa te traNa deSanI upAdhithI tadrupapaNe jaNAya che. ahA ! A AkhuM vizva rAjA vagaranuM che ke jethI temAM rahelAM prANIonuM jJAna"sarvasva ane svarUpa te lUMTArAo jota jotAmAM lUMTI le che. je prANIo nigodamAM che ane jeo najadIkamAM mukti javAvALA che te sarvanI upara temanI nirdaya senA AvIne paDe che. zuM temane mukti sAthe zaira che ke mumukSu sAthe vaira che ke jethI te "baMnene thato pega teo aTakAve che ?' uttama muni baMne lekamAM apakAra karanArA e traNa doSathI jevA bhaya pAme che tevA " vyAvra, sarpa, jala ane agnithI bhaya pAmatA nathI. A A mahA saMkaTavALo mArga "mahA yogIoe Azrita kare che, ke jenI baMne bAjue rAgadveSarUpa vyAvra ane "siMha UbhA che. nirvANapadanI IcchA karanArA pramAda rahita purUSoe samabhAvane aMgIkAra " karIne e rAgadveSa rUpa zatruno jaya kara." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLIne ghaNuM lokee dIkSA lIdhI. prabhune kuMbha vigere tetrIza gaNadhara thayA. prathama paurUSI pUrNa thaI eTale prabhue dezanA samApta karI. pachI temanA pAda pITha para besIne kubha gaNadhare dezanA ApavA mAMDI. bIjI paurUSI pUrNa thaI tyAre temaNe paNa dezanA samApta karI. eTale IMdrAdika devatAo prabhune namIne potapotAne sthAnake gayA. e prabhunA tIrtha mAM traNa netravALo, zyAmavarNa, zaMkhanA vAhana para besanAro, cha dakSiNa bhujAomAM bIjoruM, bANa, khaga, muddaga2, pAza ane abhaya tathA cha vAma bhujAomAM nakula, dhanuSya, DhAla, zUla, aMkuza ane akSasUtrane dhAraNa karanAra pamukha nAme yakSa zAsana devatA thaye ane nIlavarNavALI, kamaLa para besanArI, be dakSiNa bhujAmAM 35 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagara jo bIjorU ane kamaLa tathA e vAma bhujAmAM padma ane akSasUtra dharanArI dhAriNI nAme zAsanadevI thaI. e baMne zAsanadevatA nira'tara aranAtha bhagaJa'tanI samIpe ja rahetA hatA. 274 e zAsanadevatAothI adhiSThita aranAtha prabhu pRthvI para vihAra karatAM anyadA padminIkhaDa nAme nagaranI khahAra samAsaryA. tyAM prabhu dezanA ApIne virAma pAmyA. pachI kuMbha gaNadhare sazayano cheda kare tevI dezanA ApI te samaye eka vAmana puruSa tyAM AvI dhama sAMbhaLavA beThA hatA. dezanAne aMte sAgaradatta nAmanA eka zeThe kubha gaNadharane namaskAra karIne kahyuM ke-"he bhagavan ! A sa`sAranI prakRtithIja sarva prANIo du:khI tA hoya che, paNa temAM huM savathI vizeSa du:khI chuM; mAre leza mAtra sukha nathI. mAre jinamatI nAme srI che, tenA udarathI rUpavaDe devAMganAne paNa tiraskAra karanArI priyadrunA nAme eka putrI thai che. te putrIe sava kalAmAM asamAna kuzalatA meLavI che ane vaya, svarUpa tathA cAtu saMkha`dhI vizeSa prakAranI zeAbhA prApta karI che. tene mATe ceAgya vara nahI maLavAthI ekadA hu du:khI thaine ci'tA karatA hatA te vakhate mArI patnI jinamatIe kahyuM ke, 'he nAtha ! zI ciMtA karA che ? ' meM kahyuM-'he suMdarI ! putrI priyadanAne ceAgya vara zeAdhatAM kAi maLatA nathI tethI mane cilA thAya che.' mArI strIe kahyuM-he priya ! tene mATe tamAre koi zreSTha vara zeAdhavA ke jethI ApaNane pachI pazcAttApa thAya nahIM' me kahyuM-'he priyA ! te viSe te daivaja pramANu che. kemake sava loko potAnA hitamAM tatpara rahe che, koi potAne mATe thADu IcchatA nathI paraMtu saune potapAtAnA bhAgya anusAreja maLe che, vadhAre maLatuM nathI.' A pramANe kahI huM khajAramAM gayA. tyAM mArgamAM tAmraliptI nagarIthI AvelA RSa bhadatta nAmanA eka maddhika sAvAne meM dIThA. sAdhamIpaNAne lIdhe te mAro pUrve mitra thayA hatA tethI tenI sAthe sneha bharelA ane vyApAranA vRttAMte garbhita evA keTalAka vArtAlApa thayA. pachI eka divase kAi kAraNane laine te mAre ghera AvyA. tyAM mArI putrI priyadarzInAnI sAmu. ghaNIvAra sudhI te joi rahyo. pachI teNe kahyuM 'A kAnI kanyA che ?' meM kahyuM-te mArI kanyA che, paNa tame ghaNIvAra sudhI tenI sAmu` kema joyu ?' te elyA--"vIrabhadra nAme eka yuvAna ane nItimAna mAre putra che. te rUpathI kAmadevane, kAvya zaktithI kavi (zukra)ne, vakatRtva zaktithI gurUne, vijJAna zaktithI vakIne, gItathI hUhU gaMdha ne, vINAthI tu kharUne, nATayakalAthI bharatane ane vinAda kriyAthI nAradane ullaMghana kare tevA che. grUTikAdi prayAgathI devanI jema kAmarUpa che. jagatamAM evI kAI kaLA nathI ke je mArA putra vidhAtAnI peThe jANatA nathI. Aja sudhI tene ceAgya evI kAipaNu kanyA mArA jovAmAM AvI nathI, paNa A tamArI kanyA tene cAgya che te cirakALe mArA jovAmAM AvI che." te sAMbhaLI huM bAlyA--"A mArI kanyA kalAkauzalyavaDe zebhita che ane tene ceAgya vara meLavavA mATe lAMkhA kALa thayAM huM paNa ci'tAgrasta chu.. anukULa devanA yAgathI ApaNA baMnene suhRda saMbadha che. te A baMne ApaNA apatyane varavadhUpaNe saMbaMdha cirakALa paya ta joDAo." pachI AvI cAgya putravadhUnA lAbhathI harSa pAmI RSabhadatta peAtAnI nagarIe gayA ane tyAMthI teNe moTI jAna sAthe peAtAnA putra vIrabhadrane paraNavA mAkalyA. vara tarIke AvelA vIrabhadramAM tenA pitAe kahelA save rUpa ane guNa joI 1 IcchItarUpa karanArA, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 275 huM ghaNe AnaMda pAmyuM. pachI zubha divase kulastrIoe karelA mAMgalika AcAra pUrvaka varabhadra mArI putrI priyadarzanAne paraNya. keTalAeka divasa mAre tyAM rahI pachI vadhu sahita te pitAnI nagarIe gaye. mAnI purUSo lAMbo kALa kadIpaNa sAsarAne ghera rahetA nathI. keTale eka kALa gayA pachI mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke rAtrinA chellA pahore priyadarzanAne sUtI mUkIne te vIrabhadra ekAkI kyAMya paNa cAlyA gaye che. hamaNuM tene khabara A vAmana puruSa lAve che, paNa te phUTa rIte kahetA nathI. mATe he prabhu! tame phUTa rIte kahe." A pramANe sAgaradatta zeThe bhagavAna kuMbha gaNadharane vijJapti karI, eTale kRpALu muni belyA- he zreSThinuM ! tArA jAmAtA vIrabhadrane te rAtre e vicAra thaye ke "huM kaLAono pAradazI chuM, mAre ghaNu maMtra siddha thayelA che, meM divya mUTikAnA vismayakArI prAge jANelA che, sarva prakAranA vijJAnamAM meM saMpUrNa cAturya meLavyuM che. paraMtu A sarva mAruM cAturya aprakAzita hovAthI nirarthaka che, kAraNa ke ahIM vaDilenA sAnidhyapaNuthI lajajAne lIdhe huM niyaMtrita thayela chuM. kUvAnA deDakAnI peThe ahIMja paDaye rahevAthI huM kApurUSa je thaI gaye chuM; mATe ahIMthI bIjA dezamAM jaI mArA guNone prakAzita karUM? A pramANe vicArI te Ubhe thaye. pharI tene vicAra thayo ke A priyadarzInA je kRtrima nidrA letI haze te mArA gamanamAM vina karaze. evuM dhArI teNe pitAnI priyAne kIDA karavA mATe uThADavA mAMDI. te samaye priyadarzanAe kahyuM-"he priya! mane mAthAmAM pIDA thAya che. zA mATe mane kadarthanA kare che ?" vIrabhadre kahyuM-kenA deSathI mastakapIDA thAya che?" priyadarzanAe kahyuM-"tamArA doSathI." vIrabhadre kahyuM-mAro ze deSa che?" priyadarzanA balI-"A samaye paNa tame AvI cAturya bharelI vANI bole che te." vIrabhadre kahyuM- he kAMtA ! kepa karaze nahIM, have pharIvAra huM AvuM nahIM karuM.' A pramANe sAbhiprAya vacane kahIne teNe priyadarzana sAthe adhika viSayakrIDA karI. pachI ratizata thayelI ane potAnA patinI vakaeNkti nahIM jANatI priyadarzanA gADha niMdrAthI suI gaI. jayAre te sAcI rIte uMghI gaI tyAre daDha rIte dabAyeluM aMtarIya vastra choDAvyA vagara tene uMghatI mukIne vIrabhadra vIranI jema potAnA gharamAMthI bahAra nIkaLI Avyo. pachI guTikAnA pravegathI te zyAmavarNa thaI gaye. varNanA phArapharathI kAvyanI jema rUpa paNa badalAI jAya che. vIrabhadra kumAra vidyAdharanI jema grAma zahera vigeremAM potAnA kaLAkalApane ane ati zaya vijJAnane batAvate pharavA lAge. patinA jatA rahevAthI priyadarzanA sAsu sasarAnI rajA laIne pitAne ghera AvI. "pati vinA kulina strIoe bIje nivAsa kare ucita nathI. anukrame pharato pharato vIrabhadra siMhaladvIpamAM ratnAkara nAmanA rAjAthI adhiSThita evA ratanApura nagaramAM AvyuM. tyAM zaMkhanI jevA ujajavala guNavALA zaMkha nAmanA zeThanI dukAne jaIne beThe. tene joIne harSa pAmelA zeThe pUchayuM ke "bhadra ! tame kyAMthI Ave che ? vIrabhadre kahyuM- tAta ! tAmralipI nagarIthI mAre gherathI rIsAIne nIka chuM ane pharate pharate ahIM AvyuM chuM." zaMkha zeTha bolyA-kumAra ! tame sukumAra chatAM AvI rIte videzagamana karyuM te sAruM karyuM nahIM. ke vatsa! tuM kAMI paNa aDacaNa pAmyA sivAya ahIM mArI pAse Ave, tethI ema jaNAya che ke tArUM vAMkuM karma paNa deve saraLa kyuM che. A pramANe kahI zaMkhazeTha tene potAne ghera laI gaye; ane putranI 1 kAvyapakSe varNa eTale akSara levA. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 sarga 2 je peThe snAnabhejana karAvIne pachI nehathI kahyuMhe putra ! mAre putra nathI, te tuM ja mAre putra che. mATe A mArA vaibhavane svAmI thaI tene IcchA pramANe bhogava ane dAnavilAsathI deva samAna samRddhine bhogavatAM mArAM netrane prasanna kara. he vatsa ! A jagatmAM dhana sulabha che paNa tene bhoktA putra durlabha che." te sAMbhaLI vIrabhadre namratAthI kahyuM- pitAne gharamAMthI nIkaLIne pAcho huM pitAnA gharamAMja Avyo chuM, huM tamArI AjJA mAM vartanAra ane sarvadA tamAro ziSya chuM. aurasaputra pApaputra kahevAya che ane huM to tamAre dharmaputra chuM.' pachI vIrabhadra zekha zeThane ghera sukhe rahIne pitAnI kaLAvijJAnanI kuzaLatAthI nagarajanone vismaya pamADavA lAgyo. tyAMnA rAjA ratnAkarane sarva vizvamAM suMdara anaMgasuMdarI nAme eka purUSaSiNI putrI che. tenA pAse zaMkhazeThanI vinayanA sthAna jevI vinayavatI nI putrI pratidina jatI hatI. ekadA vinayavatIne vIrabhadre pUchayuM ke "bena ! tame nitya kyAM jAo cho ?" eTale vinayavatIe brAtRnehathI je yathArtha hatuM te kahI ApyuM. vIrabhadre pUchayuM-bena ! tArI sakhI kevA vinodathI pitAno kALa nirgamana kare che ? vinayavatI belI-vINa vigere vAjiMtronA vinodathI." vIrabhadra bolyo tyAre huM tyAM AvIza." vinayavatIe kahyuM- eka nAnA bALaka purUSano praveza paNa tyAM thato nathI te tamAre praveza tyAM zI rIte thAya ? vIrabhadre kahyuM- huM vadhUnuM svarUpa dhAraNa karIza." pachI vinayavatInI temAM saMmati thaI, eTale vIrabhadra sidya strIveSa grahaNa karyo. tevI rIte aMtaHpuramAM jatAM anaMgasuMdarIe pUchyuM- sakhi ! A tArI sAthe bIjI strI koNa che? vinayavatI belI-e mArI bena che." pachI anaMgasuMdarIe navIna suMdara varNanI eka phalaka upara viraha pIDita haMsalI citaravA mAMDI. te vakhate strI rUpa vIrabhadre kahyuM- tame A viraha pIDita haMsalIne citaravAno AraMbha karyo che, paNa tenI daSTi vigere barAbara joIe tevI thatI nathI.' 'tyAre tye A citra tame Alekhe." ema kahI anaMgasuMdarIe vividha varNa sAthe te phalaka ( pATIyuM ) vIrabhadrane ApyuM. eTale vIrabhadra tatkALa barAbara tAdaza haMsalI AlekhIne anaMgasuMdarIne ApI. tene barAbara nIrakhI-joIne anaMgasuMdarI balIaho ! aMdaranA bhAvane prakAza kare tevI A citramAM kuzaLatA ghaNI sArI vAparI che. ju, A tenI daSTi azrujaLanA biMdune varSAvI rahI che, vadana glAni pAmeluM che, caMcu kamaLanALane zithilapaNe rAkhI rahela che, grIvA zithila thaI gaI che ane pAMkhe uDavAne asamartha lAge che. A zanya sthiti kahyA vagaraja tenI viraha avasthAne sapaSTa rIte sUcave che. pachI anaMgasuMdarIe vinayavatIne kahyuM-sakhi ! AvI kaLA jANanArI A tArI benane tu ATalA vakhata sudhI ahIM kema lAvI nahotI ? gharamAM gupta rIte zAmATe rAkhI hatI ?" vIrabhadre kahyuM- gurUjananI zaMkAne lIdhe mArI bena mane ahI lAvatAM nahIM. te vinA bIjuM kAMI kAraNa nathI." anaMgasuMdarIe vinayavatIne kahyuM-'have pratidina tamArI benane tamAre sAthe laIne AvavuM. he suMdarI ! AnuM nAma zuM che ?" vIrabhadra satvara be ke " mAruM nAma vIramatI che." rAjaputrIe pharIthI pUchyuM-'tame bIjI kaI kaLA jANo cho ?" vinayavatI balI-thoDA kALamAM je haze te tamArA jANavAmAM Avaze. bIjAnA mAtra kahelA addabhuta guNamAM tatkALa pratIti thatI nathI." "ghamatu' ema kahI anaMgasuMdarIe khuzI thaI satkAra karIne vinayavatI ane vIramatIne vidAya karI. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavuM 6 hu 277 ghera AvI veSa badalI pitRbhaktimAM baMdhAyele vIrabhadra zeThanI dukAne gaye. zeThe pUchayuM vatsa ! ATalIvAra kyAM rahyo hato ? ahIM tAre mATe pUchanArA purUSane uttara ApIne huM kaMTALI gayo chuM.' vIrabhadra ba -pitAjI ! huM udyAnamAM gaye hate." zeThe kahyuM tyAre te bahu sAruM karyuM? bIje divase pAcho kalAnidhi vIrabhadra strIveSa laI aMtaHpuramAM gaye. tyAM anaMgasuMdarIne vINA vagADatI joI vIrabhadre kahyuM- he suMdarI ! A vINA barAbara svara ApatI nathI. temAM kaI manuSyane vALa bharAI gayA che." anaMgasuMdarIe pUchyuM- tame kevI rIte jANyuM ?' vIrabhadre kahyuM-'tame tene bajAve chetyAre temAM je rAgane nirvAha jovAmAM Ave che. te uparathI mArA jANavAmAM AvyuM che.' pachI rAjaputrIe te vINuM vIrabhadrane ApI. eTale tatkALa tene jANanArA vIrabhadre te ukheLI nAkhI ane manuSyanA hRdayamAMthI zalyanI jema temAMthI manuSyano vALa kADhIne batAvyuM. eTale te Azcarya pAmI. pachI tene sArI rIte goThavI, daMDa sAthe bAMdhI taiyAra karIne, pravINatAthI tuMbaruM gaMdharvane jItanArA vIrabhadre te vINA vagADavA mAMDI. sAraNIvaDe zrutione skuTa karanArA svaro ane dhAtu tathA vyaMjanane spaSTa karanArA tAna utpanna karyA. vAdyanA sarva prakArane AzrayIne zravaNamAM amRtarU5 sarva sakala ane niSkala rAgo vINAmAM jaNAvI dIdhA. te sAMbhaLI anaMgasuMdarI ane sarva sabhA harSotkarSane dhAraNa karIne mRgenI jema citra likhita hoya tema sthira thaI gaI. te vINagIta sAMbhaLI rAjaputrI vicAramAM paDI ke AvuM guNavAnuM pAtra devatAne paNa durlabha che. A strI vinA mAre janma nirarthaka che. "sakaLA paNa pratimA puSpamALAthI ja zobhe che." A pramANe avasare avasare bIjI kaLAomAM vIrabhadra pitAnI pravINatA batAvI tenA manarUpa vittane cerI lIdhuM. eka vakhate anaMgasuMdarIne pitA mAM anurakta thayela jANI vIrabhadre ekAMtamAM zaMkha zreSThIne A pramANe kahyuM-"pUjya pitAjI! bena vinayavatInI sAthe huM strIne veSa laI pratidina anaMgasuMdarInI pAse jAu chuM, paNa tethI tame bhaya rAkhazo nahIM. huM je karIza te evI rIte karIza ke jethI koI jAtane anartha nahIM thAya paNa tamArI mahaoNTAI vadhaze. je rAjA pitAnI kanyA mane ApavAne ApanI pAse prArthanA kare to prathama tame te mAnya karaze nahIM. jyAre ati Agraha kare tyAre mAnya karaje." zeThe kahyuM-vatsa! tuM buddhithI adhika che, tethI sarva samaje che; ame te eTaluM kahIe chIe ke tAre pitAnuM kuzaLa thAya tema karavuM. pachI vIrabhadre kahyuM-"pitA ! tame uga karaze nahIM. have thoDA kALamAM tamArA putranuM zubha pariNAmavALuM zubha kArya jaze." zeThe kahyuM- te bAbata tuM jANe.' ema kahI zaMkhazeTha mauna dharIne rahyA. te samaye ratnAkara rAjAnI sabhAmAM vArtA thaI ke "tAmraliptI nagarIthI koI yuvAna purUSa zaMkhazeThane ghera Avela che, te pratidina nagaramAM vicitra kaLAo batAvI sarvane vimita kare che. te videzI che, tethI tenI jJAti jaNAtI nathI paNa tenI AkRti te hoTA kuLamAM utpanna thaye che ema kahI Ape che." rAjA vicAravA lAgyo ke "rUpamAM kAmadeva, je sadAcAravALo, sArI AkRtivALo, kaLAne ratnAkara ane saddabuddhivALe e yuvAna purUSa je mArI putrIne rUce te tene saMbaMdha joDanAra vidhAtAnuM te kArya deSavALuM na gaNAya." Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 sarga 2 je ahIM eka vakhate vIrabhadre anaMgasuMdarIne ekAMtamAM kahyuM- he sakhi ! tamArI pAse AvI sAmagrI chatAM tame bhegathI vimukha kema cho?" anaMgasuMdarI belI- benA bhega kone vahAlA na hoya? paNa pitAne gya kulIna pati maLavo durlabha che. maNi ekalo sAre, paNa kAcanI mudrikA sAthe jaDAele sAre nahIM; nadI jaLa rahita sArI, paNa ghaNuM jaLa jatuothI AkuLa sArI nahIM; zALA zUnya sArI, paNa taskara le kothI bharapUra sArI nahIM; vADI vRkSavagaranI sArI, paNa viSavRkSavALI sArI nahIM; tema rUpa-yauvanavALI strI paraNyA vagaranI sArI, paNa akulIna ane kaLA rahita patithI viDabita thayelI sArI nahIM. he sakhi ! ATalA vakhata sudhI haju kaI gya vara mArA jevAmAM AvyuM nathI, te a5 guNavALA patine varIne huM upahAsyanuM pAtra kema thAuM ?" vIrabhadra bolyo"sakhi ! yogya vara maLe te ja sAruM, paNa yogya kaI vara nathI" evuM bolaze nahIM; kemake A pRthvI bahu ranavALI che. tamAre mATe yogya vara huM hamaNAM ja zedhI lAvuM, paNa tame arocaka thaI gayA che, tethI tamane bhega rUcaze nahIM." anaMgasuMdarI e kahyuMsakhI! AvI AzA ApI mArI jIhAne zA mATe kheMce che ? ane AvuM mithyA kema bele che ? je tAruM kahevuM sAcuM hoya te mane yogya e vara batAva ke jethI mArAM kaLA, yavana, rUpa vigere sarva kRtArtha thAya." A pramANe vIrabhadrane kahyuM, eTale teNe pitAnuM rUpa batAvyuM. tatkALa anaMgasuMdarI bolI ke "have huM tamAre AdhIna chuM. tame mArA pati cho." vIrabhadre kahyuM-"tathAkatu" paNa tamane apavAda na lAge mATe havethI huM ahIM AvIza nahIM, tamAre tamArA pitAne A vArtA jaNAvavI. jethI rAjA zaMkhaThIne aparAdha na gaNe ane ulaTA tene bolAvI "anaMgasuMdarI vIrabhadra mATe grahaNa kare ema Agraha sAthe kahe. anaMgasuMdarIe tema karavA kabUla karyuM, eTale vIrabhadra pitAne ghera gaye. pachI anaMgasuMdarIe tatkALa pitAnI mAtAne be lAvIne A pramANe kahyuM ke-" he mAtA ! ATalo vakhata yogya varanA abhAvathI kevala mAtapitAne hRdayamAM zalyanI jema khedane mATeja huM thaI paDI hatI, paNa have kaLA, rUpa pramukha guNothI mAre yogya e zaMkhazeThano putra vIrabhadra nAme eka uttama vara meM zodhe che mATe Ajane Aja e guNI vara mane Apa. tame pote mArA pitAne vijJapti kare che te mAre mATe tenA pitA zaMkhazeThanI prArthanA kare." AvAM vacana sAMbhaLatAM ja rANI khuza thaI, tatkALa rAjA pAse AvI kahyuM ke "svAmI ! vadhAmaNI che, sAre bhAgye ApaNI putrIne yogya varane lAbha thayo che. anaMgasuMdarIe pitAnI meLe parIkSA karIne zaMkhazeThanA yuvAna putra vIrabhadrane yogya vara tarIke pasaMda karyo che. rAjAe kahyuM- A viSeja huM ciMtavana karatA hatA, tyAM ciMtAmaNi ke kAmadhenuM hoya tema tame AvI paDyAM, ahA ! putrInuM varanI parIkSA karavAmAM kevuM auya ane DahApaNa che ke jeNe ATalo kALa khamIne chevaTe AvA yogya varane pasaMda karyo !" tatkAla rAjAnA AmaMtraNathI ghaNuM dhanADhaya vaNikethI paravarelo zaMkhaze tyAM Avyo. teNe rAjAne praNAma karyo. rAjA ratnAkare zaMkhazeThane kahyuM- tAmraliptI nagarIthI kaI yuvAna purUSa tamAre ghera Avyo che te sarva kaLAsAgaranA pArane pAmele, advaita saudarya vALa ane guNagaNathI uttama che ema sAMbhaLavAmAM AvyuM che." zaMkhazeThe kahyuM- he deva ! tene guNe loko jANe che." rAjAe kahyuM- te tamArI AjJA mAM che ke nahIM? zaMkhazeThe kahyuM- svAmI ! te viSe vadhAre zuM kahuM ? sarva jana tenA guNathI kharIda thaI tene ja vaza rahe che." rAjAe kahyuM-"zeThajI ! mArI putrI anaMgasuMdarI che, tene vIrabhadrane mATe tame Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 6 ThuM Ajeja grahaNa karI; te baMne yogya varavadhUno cirakALe yAga thAo.' zeTha melyA- huM prabhu ! tame amArA svAmI che, ane ame tamArI pALavA yogya prajA chIe; tethI Apa kaheA che te sa'bha'dha aghaTita che. saMbaMdha ane mitratA sarakhe sarakhAmAMja zeAle che.' rAjAe kahyuM- zeThajI ! zu' yukitavaDe mane nA kahe che ? jAo, mArI AjJA nirvicAre karo. ahIMthI jaIne satvara sajja thAe.' rAjAnI AjJA mAnya karI za`khazeTha ghera AvyA, ane rAjAnA zAsanano sarva vRttAMta vIrabhadrane kahyo. pachI zubha divase zubha lagnamAM anaMgasuMdarI ane vIrabhadrano moTI samRddhithI vIvAhAtsava thayA. e svayaMvara vadhrUvara sarakhe sarakhA hovAthI temanI paraspara prIti divase divase adhika vadhavA lAgI. vIrabhadre nitya jaina dharmanA upadeza ApI ana'gasuMdarIne zrAvikA karI dIdhI. satpurUSonA saMga AlokamAM te zuM paNa paralokamAM paNa sukhane mATe thAya che, eka vastra upara zrI arhatanI pratimA ane caturvidha saMghanA citra ALekhI vIrabhadre rAjakumArIne aNu karyA ane pachI sArI rIte tenI samajutI ApI. 279 eka vakhate vIrabhadrane vicAra thayA ke " A strI mArI para sneha dhare che ema dekhAya che, paNa prakRtie capaLa evI strIonI sthiratAne mATe nizcaya samajavA nahI. bhavatu, huM A strIno Azaya koI yuktie jANIza. " AvA vicAra karI e tura suMdara viNakumAre anaMgasuMdarIne kahyu-" he priyatamA ! mane tamArA zivAya bIju kAMI paNa priya lAgatuM nathI, tathApi have svadezamAM javAne mATe tamArI rajA lauM chuM. kAraNake mArA mAtApitA mArA viyAgathI pIDita thai ati duHkhI thatAM haze mATe huM jaIne temane AzvAsana ApuM. he suMdara brazuTIvALI strI! tame ahIM ja rahejo, huM jaine tatkALa pAchA AvIza. kemake tamArA vinA khIje ThekANe rahevAne huM sama nathI. " tyAre ana gasu darI glAna vadane elI-" svAmI ! tame bahu sArUM kahyuM, je sAMbhaLatAM ja mArA prANa jANe javAne IcchatA hoya tema lAge che. tame AvuM kahevAne zaktimAna thayA, te uparathI ema jaNAya che ke tame kaThina hRdayavALA che. jo huM tamArA jevI hota te tamArAM AvAM vacana sAMbhaLavAne zaktivAna thAta. A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLI vIrabhadre kahyu' priyA ! kApa karazeA nahIM, tamane sAthe laI javAne mATe ja meM A upAya karyA che. ,, pachI vIrabhadra anaMga suMdarI sAthe svadeza pratye javAne mATe ratnAkara rAjAnI Agraha pUrNAMka rajA mAgI. rAjAe priyA sahita vIrabhadrane mAMDa mAMDa vidAyagirI ApI. putrI ane jAmAtAno viraha kene duHsaha nathI ?' pachI te du'patI vahANamAM besIne jaLamAge cAlyA. sAhasika purUSAnI gati jaLanA mAM ane sthalamArgamAM sakhIja hoya che, jema dhanuSyathI chUTeluM khANu hAya ane mALAmAMthI uDeluM pakSI hoya tema anukULa pavane prerita vahANu samudramAM cAlyuM. vahANa keTaleka dUra gayuM tevAmAM ekadA kalpAMta kALanI jevo mahApavana vAvA lAgyA. kalpAMtakALanI jema ati bhayakara thaine uchaLatA samudre hAthI jema tRNanA pULAne uchALe tema vahANane uchALavA mADayuM. vAravAra uchaLatu* te vahANa traNa divasa paMta bhamI bhamIne chevaTe paththarapara paDI gayelA pakSInA IDAnI jema bhAMgI gayuM. tatkALa anaMgasuMdarIne tenu eka pATIyu' maLyu'. ' AyuSya tUTyA vagara mRtyu thatuM nathI,' tethI haMsalInI jema kallAlathI uchALA khAtI khAtI ana gasuMdarI pAMca rAtre Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 sa 2 jo i eka vanavALA samudranA kAMThA upara nIkaLI. peAtAnA sabaMdhIonA viyAgathI, videza gamanathI, priyanA viyogathI, vahANanA bhAMgavAmI, dhananA kSayathI, taraMga sAthe athaDAvAthI ane kSudhA tathA tRSAthI vidhura thaI gayelI anagasuMdarI jANe jaLa bahAra nIkaLelI jaLamAnuSI hoya tema saMjJA rahita thaI mUrchA pAmI kinArA para paDI gaI. tene kAI svabhAvika dayALuM tApasakumAre Adra STie joi, pachI tene uDADI mhenanI jema te peAtAne Azrame laI gayo. tyAM tene kuLapatie kahyuM ke ' putrI ! ahIM vizvAsa dharIne raheA.' tApasIee pAlana karelI te keTalAka divasa sudhI pitAnA gharanI peThe tyAM rahIne svastha thaI. tenA atizaya rUpathI tApase vicAra karyA ke 'jo A suMdara strI nitya ahIM raheze te tApasAnI samAdhinA bhaMga thaze.' AvuM dhArI vRddha tApase anaMgasuMdarIne kahyuM-" he vatse! ahIMthI najIka eka padminIkhaDa nAme zahera che, tyAM prAya: dhanADhaya loko vase che, tethI tyAM rahevAnI tamane vizeSa svasthatA thaze, ane tamane tyAM tamArA bhartArane samAgama paNa avazya thaze; mATe vRddha tApaseAnI sAthe tyAM jAo.' AvI kuLapatinI AjJAthI anaMgasuMdarI vRddha tApaseAnI sAthe padminInA khaDamAM jema haMsalI Ave tema padminIkhaMDa nagara pAse AvI. ' ApaNe nagaramAM praveza karavA cAgya nathI' evuM dhArI tApaso tene nagaranI pAse mUkIne pAchA gayA. te vakhate dRSTipAtathI AkAzane kumudavALI karatI hoya tema dizAene jotI anagasuMdarI yUthamAMthI bhraSTa thayelI mRgalI hoya tevI dekhAvA lAgI. te samaye daicitArthe AvatA, sAdhvIothI paravarelA sutratA nAme gaNinI jANe peAtAnI mAtAne dekhe tema tenA jovAmAM AvyA. tene jotAMja tene smaraNa thayuM ke ' AvA nirdoSa ane jagavaMdya sAdhvIe mArA pati vIrabhadre paTamAM cItarIne khatAvyA hatA.' pachI pUrva vidhinA abhyAsathI temanI pAse AvIne sutratA gaNinIne ane bIjI sAdhvIone teNe vaMdanA karI. pachI aMjaLi joDIne kahyu` ke mAtA ! mAMrA vacanathI si'haladvIpanA rautyane vaMdanA karo. te caityo bahu su Mdara ane vistAravALAM che.' sutratA gaNanI khelyAM - zu tame si'haladvIpathI AvyA che! ? ahIM ekalA kema che ? tamArI AkRti parivAra rahita manuSya jevI nathI.' ' huM svastha thayA pachI sarva vRttAMta kahIza ' ema teNe kahyuM, eTale suvratA gaNinI tene sAthe laI tarataja peAtAne upAzraye gayA. tyAM asAdhAraNa bhaktithI sAdhvIone vaMdanA karatI anaMgasudarIne tamArI putrI priyadarzanAe dIThI. pachI sutratA ane priyadarzInAnA pUchavAthI tene sutratAnuM darzana thayuM tyAM sudhIno peAtAnA sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. pachI priyadarzInAe kahyuM- he suMdarI ! tArA pati vIrabhadranA sarva kaLA vigere guNA tA mArA pati vIrabhadra sAthe maLatA che, paNa tene varNa kevA che ?' anaga suMdarIe kahyuM-'tene zyAmavarNa che,'priyadarzInA khelI-- he varNanI ! mArA patine phakta varNa judo paDe che, bAkI sa maLatuM che.' gaNinI bAlyA- vatse ! A priyadarzInA tArI dha bhaganI thAya che, tethI dharmakriyAmAM tatpara thai tenI sAthe rahe.' A pramANe sutratA ane priyadarzanAnA kahevAthI, darzana karatAMja ati vAtsalya batAvela hovAne lIdhe anaMgasuMdarI tyAMja rahI. . ahI' vIrabhadra vahANa bhAMgI gayA pachI samudranA tara'gAe aneka prakAre tAhita karyAM chatAM paNa eka pATIyA upara lagna thai rahyo. sAtame divase te rativallabha nAme eka vidyA dharanA jovAmAM AvyeA. tethI te vidyAdhare tene tarataja samudramAMthI kADhayA, ane baitADhaya 1 sAdhvI gaNa ( samudAya ) mAM mukhya, Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM 181 giri upara lai gayA. te aputra hAvAthI harSa pAmIne teNe madanamaSA nAmanI potAnI priyAne putra tarIke arpaNa karyAM. teonA pUchavAthI vIrabhadre peAtAnI strInA ane peAtAnA samudramAM vahANa bhAMgavA sudhInA sarva vRttAMta prathamathI kahI batAvyA. pachI teNe kahyuM-'huM pitAjI ! yamarAjanA mukhamAMthI khecI lAve tema tame mane samudramAMthI kheMcI lAvyA, paNa mArI sAthe DUbelI ana gasuMdarInuM zuM thayu' te tame kA.' te sAMbhaLI rativallabha vidyAdhare AbhAginI vidyAthI jANI laine kahyuM--'vatsa ! tArI priyA ana'gasu MdarI ane priyadarzInA padminIkhaMDa nagarane viSe sutratA sAdhvInA upAzrayamAM e mheneA hoya tema sAthe rahIne dharma Acare che.' ane patnIonI AvI kalyANa vArtA sAMbhaLI jANe sa` aMgamAM amRta siMcana thayuM. hoya tema vIrabhadra khuzI thayA. samudramAMthI bahAra nIkaLatAMja teNe zyAmavaNuM karanArI guTikA dUra karI hatI eTale tenA sahaja gauravarNa thai gayeleA hatA. pachI tivaaele vajravegavatI nAmanI potAnI patnInA udaramAMthI janmelI ratnaprabhA nAmanI peAtAnI putrI vIrabhadra sAthe paraNAvI. vIrabhadra peAtAnu bundrAsa evuM nAma jaNAvI ratnaprabhAnI sAthe viSayasukha anubhavavA lAgyA. eka vakhate vidyAdharAne ekaThA thaine kAMIka jatAM joi, vIrabhadre ratnaprabhAne pUchyuM ke * A sarve vegathI kayAM jAya che ?" ratnaprabhAe kahyuM- he priya ! A vidyAdharA A giri upara rahelA zAzvata aMtanI yAtrA karavA mATe vegathI jAya che.' A pramANe sAMbhaLatAMja zrAvaka buddhudAsa ratnaprabhA priyAnI sAthe baitADhaya girinA zikhara upara gayA ane tyAM bhaktithI zAzvata atanA caityAne vaMdanA karI, ratnaprabhAe paNa devanI AgaLa gIta nRtyAdi karyuM. buddhadAse kahyuM-' he priyA ! A deva mane teA apU` lAge che, kAraNa ke huM si'haladvIpane nivAsI chuM, tethI mArA kuladevatA tA yuddha che.' ratnaprabhA khAlI--'he nAtha ! tevA hetuthIja huM A pramANe kahuM chuM ke A devAdhideva prabhu amArA apUrva deva che, ane te arihaMta prabhu sajJa, rAgAdi doSane jItanAra, baileAkayapUjita ane yathAsthita anA kahevAvALA che. bIjA je buddha ane brahmAdika che te deva nathI, kAraNa ke te sa'sAranA Avatta mAM pADanArA che ane potAne mAdi doSa rahelA che ema sUcavanArA akSasUtra vigerene dhAraNa karanArA che.' A pramANe pratidina vicitra krIDAvaDe krIDA karatA ane ratisAgaramAM magna macelA yuddhadAsa ane ratnaprabhAnA keTalAka kALa vyatIta thayA. eka vakhate rAtrinA zeSa bhAge vIrabhadre ratnaprabhAne kahyuM- he priye ! cAleA Aje dakSiNa bharatA mAM krIDA karavA jaie.' ratnaprabhAe tema karavA hA pADI eTale te daMpatI vidyAvaDe AkAzamArge thai dminIkhaDa nagaramAM sutratA sAdhvIne upAzraye AvyA. upAzrayanA dvAre ubhA rahI vIrabhadre ratnaprabhAne kahyuM-'huM jarA dizA jaine AvuM tyAM sudhI tu' ahIja raheje.' ema kahI keTalIka bhUmi cAlI tenu rakSaNa karavAne mATe rAjAnA bAtamIdAranI jema sa`tAine ubhA rahyo. kSaNavAra pati vagara ekalI rahetAMja teNe cakra vAkInI jema tArasvare rUdana karavA mAMDayuM. 'strIonA evA svabhAva ja che.' tenA karUNasvarane sAMbhaLIne karUNAnI saritArUpa gaNanI sutratAe peAteja upAzrayanAM dvAra ughADayAM. eTale tene rAtI joI sAdhvIe pUchyuM- vase ! tuM kANu che ? kayAMthI AvI che ? ekAkI kema che ? ane zA mATe rUdana kare che ?' ratnaprabhAe namaskAra karIne kahyuM-" baitADhaya parvata uparathI mArA patinI sAthe huM ahI' AvI chuM. mArA pati dizA javAne mATe 36 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8ra sarga 2 je. ahIMthI gayA che tene ghaNIvAra thaI. te mArA vinA eka muhUrta vAra paNa rahI zakatA nathI. tethI he mAtA ! A vize huM Atura thaIne temAM hoTuM kAraNa hoya evI AzaMkA karuM chuM. A vakhate mAruM mana tapelA sthAnamAM rahelA nakula (naLIA )nI jevuM talakhe che, tethI have prANa dhAraNa karavAne paNa huM samartha nathI." te sAMbhaLI sutratA gaNinIe anukaMpA lAvIne kahyuM-"he pativratA ! tuM bIhIza nahIM, svastha thA, ane jyAM sudhI tAre pati Ave tyAM sudhI A upAzrayamAM rahe.' gaNinInA kahevAthI ratnaprabhA upAzrayamAM peThI. pitAnI priyAne bhAgya sthAnamAM gayelI joIne guptapaNe to vIrabhadra tyAMthI khasI gaye! pachI svecchAe vAmana rU5 laI, nagaramAM krIDA karatAM ane vicitra kaLAo batAvatAM teNe sarva nagarajanonAM mana harI lIdhAM; temaja rAjA IzAnacaMdrane paNa atizaya rajita karyo. eka kaLA paNa citta harI le te sarva kaLAne mATe zuM kahevuM !' ahIM upAzrayamAM rahelI ratnaprabhAne anaMgasuMdarI ane priyadarzanAe pUchyuM ke "tAro pati ke che ane koNa che?" ratnaprabhA belI-siMhaladvIpano nivAsI, gauravarNa, sarva kaLAno bhaMDAra ane rUpe kAmadeva jevo buddhadAsa nAme mAre pati che." priyadarzanA bolI badhI rIte te mArA patine maLate che paNa siMhaladvIpamAM nivAsa ane buddhadAsa nAma e maLatAM nathI." anaMgasuMdarI bolI-"mArA pati sAthe paNa te maLato che paNa teno A varNa, siMhaladvIpamAM nivAsa ane buddhadAsa nAma e maLatAM nathI." pachI te traNe baheno hoya tema saMpathI sAthe rahI, sutratA gaNinInA upAzrayamAM tapa svAdhyAyamAM ja tatparapaNe purUSanI vArtA paNa nahIM karatI rahevA lAgI. mAyAthI vAmana thayela vIrabhadra pratidina pitAnI traNa priyAne jovA Ave che ane temanA manahara zIlathI khuzI thAya che. eka vakhate IzAnacaMdra rAjAnI sabhAmAM kaI prasaMge vArtA thaI ke ApaNa nagaramAM sutratA sAdhvIne upAzraye traNa rUpavatI mahAtmA yuvatio rahe che. te traNe strIratno A pRthvIne pavitrapaNAnuM kAraNa che. uttama kucita mArge cAlanArI te mahA satIone kaI purUSa belAvavAne paNa samartha thaI zake tema nathI. te vakhate te kapaTI vAmana vIrabhadra bolyateone anukrame bolAvavAne huM samartha chuM. AvA duSkara kAryamAM paNa mAruM sAmarthya pachI pradhAna rAjapurUSa ane mukhya nagara janothI vIMTAI te sutratA gaNinIne upAzraye gaye. prathama upAzrayanA dvAre rahI sAthe AvelA lokone teNe zikhavyuM ke tamAre mane prathama ema kahevuM ke "kaI kathA kahe." pachI thoDA parivAra sAthe upAzrayamAM praveza karI vAmana vIrabhadra nirmaLa vratavALA sutratA gaNinIne ane bIjI sAdhvIone vaMdanA karI. tyAMthI pAchA pharI vIrabhadra upAzrayanA dvAramaMDapamAM beThe. tene jovAnA kautukathI pelI traNe strIo sA dhvIonI sAthe tyAM AvI, eTale vAmane kahyuM-'jyAM sudhI amAre rAjAnI pAse javAne avasara thaze nahIM, tyAM sudhI jenuM hRdaya vineda karavA tarapha ja kheMcAyeluM che evA ame ahIM ja rahIzuM. te vakhate lokoe kahyuM- he rAjaputra! kaI kautukavALI kyA kaho." vAmana bolyA-kathA kahuM ke vRttaka kahuM ?" tyAre teoe pUchyuM ke "kathA ane vRttakamAM ze bheda che?" vAmane kahyuM ke-je anubhaveluM vRttAMta te vRttaka kahevAya ane je prAcIna purUSanuM caritra te kathA kahevAya che. tyAre teo bolyA-"vRttaka kaho." vAmane nIce pramANe vRttaka kahevAnuM zarU karyuM che. "bharatakSetramAM tAmraliptI nAme meTI nagarI che. temAM guNavaDe zreSTha RSabhadatta nAme eka zeTha rahe che. eka vakhate vyApAra nimitte te paddhinIkhaMDa nAmanA nagare gayA. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 tyAM sAgaradatta zeThanI priyadarzanA nAme kanyA joI te kanyAne gya jANuM tenI sAthe potAnA vIrabhadra nAmanA putrane paraNAvyo. tenI sAthe vIrabhadra viSayasukha anubhavavA lAgyo. eka vakhate rAtrie priyadarzanA kapaTanidrAe sutI hatI, tene vIrabhadde jagADavA mAMDI. te vakhate teNe kahyuM-"atyAre mane herAna kare nahIM, mArA mastakamAM pIDA thAya che." vIrabhadre kahyuM-kenA deSathI?" teNIe kahyuM-'tamArA doSathI vIrabhadre pUchayuM-"mAre ze doSa che?" priyadarzanA belI-priya! Ave samaye paNa tame AvA cAturya vacana bole cho te." vIrabhadra be -have pharIvAra evuM kahIza nahIM." ema kahI tenI sAthe viSayakrIDA karI. pachI jyAre te kharekharI sUI gaI tyAre tene choDI tene pati videzamAM cAlyA gaye. ahIM sudhI kahIne pachI vAmane kahyuM-have mAre rAjadvAramAM rAjasevAne samaya thaI gaye." evuM kahI te ubhe the. vAmanane ubho thate joI priyadarzanA AdarathI belI-bhadra! pachI te vIrabhadra kyAM gayo ? te kahe. vAmana belya-huM sadA kuLakalaMkathI bhaya pAmuM chuM, tethI parastrInI sAthe bolIza nahIM.' priyadarzanA belI-tamArA kuLane gya evuM zIla zuM che? kulInono te prathama guNa dAkSiNyatA che, te dAkSiNyatAthI kaho." "te huM AvatI kAle kahIza." A pramANe dUkahI vAmana cAlyA gayA. rAjapurUSoe te vRttAMta rAjAne kahyuM, te sAMbhaLI rAjA paNa vismaya pAme. bIje divase tevI rIte ja vIrabhadra gaNinInA upAzrayamAM AvyuM ane tenI temaja bAkI rahelI priyAonI kathA A pramANe kahevA lAgyA. pachI vIrabhadra maMtra guTikAvaDe kRSNavarNa thaI te nagarImAMthI nIkaLyo ane vividha dezamAM pharI siMhaladvIpe AvyuM. tyAM ratnapura nagaramAM zaMkha zeThanI dukAne beTho. zaMkhazeTha tenA vRttAMtathI mAhitagAra thaI tene pitAne ghera laI gayA. zeThe tene putra karIne rA . kaLAvaDe sarvane vismaya pamADate vIrabhadra te nagaramAM sukhe rahyo. eka vakhata zeThanI putrI vinayavatInI sAthe strIne veza laIne te rAjaputrI anaMgasuMdarInI pAse gaye. pitAnI kaLAthI tenA cittanuM haraNa karI, AtmasvarUpa jaNAvI chevaTe tenA sAthe cirakALa bhega bhagavyA. keTalAka divasa tyAM rahI pachI tene sAthe laIne tAmraliptI nagarI tarapha jaLamArge cAlatAM daivayege samudramAM vahANa bhAMgI gayuM. ATalI vArtA kahI vAmana vIrabhadre kahyuMhave rAjasevAne avasara thaye che, mATe huM jaIza. sevakonI sevA karyA vagara rahevAthI AjIvikA bhAMgI jAya che." te vakhate anaMgasuMdarIe AgrahathI kahyuM-bhadra! te vIrabhadra kayAM che te hAla ne hAla kahe." "AvatI kAle te vRttAMta kahIza ema kahI te rAja maMdiramAM gayo. rAjAnA purUSoe sarva vRttAMta paNa rAjAnI pAse nivedana karyo. pachI trIje divase paNa upAzraye AvI vAmane te vArtA AgaLa calAvI. samudramAM vahANa DUbI gayuM. te vakhate devage eka pATIyuM vIrabhadranA hAthamAM AvyuM. sAtame divase rativallabha nAmanA eka vidyAre samudramAM taNAtA vIrabhadra je. tethI tene bahAra kADhI vaitADhayagiripara pitAnA makAnamAM te laI gayo. jyAre vIrabhadra samudramAMthI bahAra AvyuM, tyAre spAmatA karanArI mUTikA teNe mukhamAMthI kahADI nAMkhI, eTale tAmraliptI nagarInI jema te gauravarNa thaI rahyo. vidyAdhara tivallabhane pUchavAthI teNe potAne siMhaladvIpamAM nivAsa ane buddhadAsa evuM nAma jaNAvyuM. te vidyAdharane ati priya thaI paDayo. pachI te vidyAdharanI ratnaprabhA nAmanI putrI sAthe paraNya, ane vilAsa upanAdikamAM tenI sAthe sukhe ramavA lAgyuM. eka vakhate tenI sAthe krIDA karavAnI IcachAe te ahIM AvyuM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 sarga ra je ane Acamana karavA javAnuM bAnuM batAvI tene ahIM ekalI mUkI te bIje sthAnake cAlyA gaye. ATalI vArtA kahIne have huM paNa ahIMthI jaIza" ema kahI te ubhe thaye, eTale ratnaprabhAe pUchayuM ke- "te buddhadAsa atyAre kyAM che?' bAkInI kathA savAre kahIza." ema kahI te tyAMthI cAlyA gaye. pachI te traNe strIo potAne traNene eka pati che, evuM dhArI uMce prakAre uchavAsa pAmavA lAgI." kuMbha gaNadhare ATaluM vRttAMta kahIne zeThane kahyuM ke he sAgara zeTha ! te A vAmana purUSa tAro jAmAtA che. teNe traNa strIonA pati thaIne chevaTe teone mAtra kutUhaLathI viraha Ape che. te vakhate vAmane gaNadharane vaMdanA karIne kahyuM ke "tame jJAnadaSTie joIne je kahyuM te barAbara che, temAM jarApaNa phera nathI." bIjI parathI pUrNa thaI eTale kuMbha gaNadhare dezanA samApta karI. temanI dezanA tyAM sudhI ja hoya che. pachI sAgarazreSThI gaNadharane namI te vAmananI sAthe harSa sahita sutratA gaNinIne upAzraye AvyA. vAmanane AvelA joI te traNe strIo tatkALa tenI pAse AvI. "priyanI vArtA kahenAra kone vahAla na lAge ? " "sAgaradatte kahyuM- he vatsa ! tamArA traNene A pati che. teo belI-"zI rIte ?" tyAre zeThe badhI vArtA kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI gaNinI sahita sarve parama vismaya pAmyA. aMdara jaIne vAmane pitAnuM vAmana svarUpa choDI dIdhuM, je prathama anaMgasuMdarIe je hato te thaIne temanI AgaLa ubhe raho zyAmapaNuM choDIne gauravarNa thaI rahyo. sarva strIoe utkaMThApUrvaka tene oLakhe. gaNinIe vIrabhadrane pUchayuM ke 'tamAre AvuM zA mATe karavuM paDayuM ? vIrabhadre kahyuM-"bhagavati! huM kIDA karavAne mATeja gherathI nIkaLyA hatA ane krIDAne lIdheja strIonA viraha tarapha mArI upekSA hatI sutratA gaNinI tAvika vacana bolyA ke "phare, dezAMtare, araNyamAM, parvatamAM, vATe ke bIje game tyAM duHkhanA sthAnamAM paNa je dhArmika purUSa jAya to tyAM paNa pitAnA gharanI jema te atula sukha prApta kare che. satpAtra dAna nA prabhAvathI ja bhege prApta thAya che evuM AhaMtu vacana che, te A vIrabhadra kone evuM dAna ApyuM hatuM, te ApaNe zrIaranAtha prabhunI pAse jaIne pUchIe." pachI suvratA gaNinI, sAgaradatta zeTha ane traNeya priyAo sahita vIrabhadra arasvAmI pAse AvyA ane yathAvidhi prabhune namaskAra karyA. sutratA gaNinIe prabhune pUchyuM-'A vIrabhadde pUrve bhegaphaLavALuM zuM karma kareluM che te kahe. prabhu bolyA- "A bhavathI trIjA bhave pUrva videhakSetramAM moTuM rAjya choDI vrata laIne huM pRthvI para vihAra karatA hatA. ekadA cAra mAsanA upavAsane pAraNe ratnapura nagaramAM AvatAM jinadAsa nAmanA zreSThIkumAre mane bhaktipUrvaka bhikSA ApI. te puNyathI te jinadAsa brahmalokamAM devatA tha. tyAMthI cavIne jaMbudvIpanA eravata kSetramAM kAMpilya nagarane viSe te heTo dhanADhaya zreSThI thayuM. tyAM paNa parama samRddhivaDe zrAvakapaNuM pALI maraNa pAmIne azruta devalokamAM deva che. tyAMthI AvIne vIrabhadra thayA che. pUrvanA puNyAnubaMdhI puNyathI A bhavamAM paNa te bhoga bhogave che." prANIone jyAM tyAM paNa puNya anucara che. A pramANe kahI bahujanane bodha pamADI jagatanA mehane haranAra bhagavAna aranAthe anyatra vihAra karyo. vIrabhadra cirakALa bhoga bhogavI dIkSA laI anukrame puNyanA daDha ratha upara besI devalokamAM gaye. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 285 pacAsa hajAra mahAtmA sAdhuo, sATha hajAra tIvra vratadhArI sAdhvIo, cha ne daza cauda pUrva dhArIo, be hajAra ne cha avadhijJAnI, pacIsone ekAvana manaH5ryavajJAnI, behajAra ne AThaso kevalajJAnI, sAta hajArane traNase baikriya labdhivALA, eka hajAra ne cha vAda labdhivALA, ekalAkha ne corAzI hajAra zrAvake ane traNa lAkhane bahotera hajAra zrAvikAo ATale parivAra kevavajJAna thayA pachI traNa varSe uNA ekavIza hajAra varSa sudhI pRthvImAM vihAra karatAM aranAtha prabhune thaye. potAne nirvANa samaya najIka jANuM prabhu sametazikhare padhAryA. tyAM ekahajAra muninI sAthe prabhue anazana grahaNa karyuM. eka mAsane aMte mArgazIrSa mAsanI zuda dazamIe, caMdra revatI nakSatramAM AvatAM, te munionI sAthe prabhu avyayapadane mokSanI prApta thayA. aranAtha prabhune kaumArapaNAmAM, mAMDalIkapaNAmAM, cakravartItvamAM, ane vratamAM sarakhe bhAge corAzI hajAra varSanuM AyuSya pUrNa thayuM hatuM. zrI kuMthunAtha prabhu mekSe gayA pachI keTI hajAra varSe uNe palyopamane cotho aMza gayo tyAre zrI aranAtha prabhu mokSe gayA. hajAra munionI sAthe zrI aranAtha prabhune mokSa pAmelA jANIne iMdrAe tyAM AvI bhakti vaDe zarIrasaMskArapUrvaka temano nirvANamahotsava karyo. ityAcAryazrIhemacandraviracite trizaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye SaSThe parvaNi zrIaranAthacarita vo nAma dvitIyaH sa . 8289583384385383890883138283848880888DLX8388823878 ISAGAR Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 ja. chaThThA AnaMda balabhadra, purUSapuMDarIka vAsudeva ane bali prativAsudevanuM caritra, have zrI aranAtha prabhunA tIrthamAM thayelA chaThThI vAsudeva, baladeva ane bali nAmanA prativAsudevanuM caritra kahIe chIe. vijayapura nAmanA nagaramAM caMdranI jema sudarzana ane jagatane AnaMda ApanAra sudazana nAme rAjA hato. damadhara nAmanA muni pAsethI jainadharma sAMbhaLIne virakta buddhivALA te rAjAe dIkSA lIdhI ane moTI tapasyA karIne sahastrAra devalokamAM devatA thayA. A bharatakSetrane viSe pitanapura nAmanA nagaramAM mitrarUpa kamaLamAM mitra (sUrya) nA udaya jevo priyamitra nAme rAjA hatA. tenI priyAne suketu nAmanA keIeka rAjAe haraNa karI. te parAbhavathI virakta thaI priya mitre vasubhUti muninI pAse dIkSA lIdhI. priyAnA haraNathI thayelA dukhavaDe pIDita evA teNe mahA AkarI tapasyA karI. prAMte evuM niyANuM bAMdhyuM ke "A tapanA prabhAvathI huM mArI patnInuM haraNa karanArane vadha karanAra thAuM.' AvA niyANAnI AlocanA karyA vagara anazana karI mRtyu pAmIne te mAhedraka95mAM mahaddhika devatA thaye, vaitADhayagiri upara ariMjya nAmanA nagaramAM subhUma cakrIe jene baMne eNane vaibhava Ape che evo meghanAda nAme vidyAdharane rAjA hatA. te subhama cakravatInI strI pazrIne pitA thatuM hatuM. pele suketu bhavabhramaNa karI ariMjaya nagaramAM te meghanAdanA vaMzamAM bali nAme prativAsudeva thaye. te pacAsahajAra varSanA AyuSyavALe, kRSNavarNa ane chavIza dhanuSanI kAyAvALo trikhaMDa pRthvIne bhoktA thaye. A jaMbudvIpamAM dakSiNa bharatAddhamAM pRthvImaMDalanA maMDana rUpa cakapura nAme nagara hatuM. temAM moTA rAjAonA mastakone namra karAvanAra ane jANe bIje lekapAla hoya te mahAzira nAme rAjA hate. addabhuta caritravALA ane sarva rAjAomAM ziramaNi te rAjAne anukrame buddhi ane lakSamI vivekathI vibhUSita hatI. svayaMbhUramaNa samudramAM jaLajaMtunI jAtinI jema kaI evI kaLA nathI ke je te rAjAmAM na hatI. te pRthvI para rAjaya karatAM koI coranI vArtA paNa jANatuM nahIM; mAtra te rAjA satyarUSanA manane corI lete hate. ekane prIti ane bIjAne bhaya utpanna karato e rAjA sArA ane naThArA purUSonA hRdayamAMthI kadi paNa dUra raheto nahIM. te rAjAne rUpathI svarganI strIone jItanArI eka vaijayaMtI ane jANe aparA lakSamI hoya tevI bIjI lakSmIvatI nAme be patnIe hatI. sudarzanane jIva je sahastrAra devalokamAM devatA thayo hato, te tyAthI cavIne vijayaMtI devInA udaramAM avataryo. balabhadranA janmane sUcavanArAM cAra mahAsvama joI harSa pAmelA jayatI devIe te uttama garbha dhAraNa karyo. garbhasamaya pUrNa thatAM caMdranI jevA nirmaLa AnaMda nAmanA putrane teNe janma ApyuM. te yauvanamAM AvatAM ogaNatrIza dhanuSanI kAyAvALe thayA, Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 287 priyamitranA jIva cAthA devalAkamAMthI cavI mahAdevI lakSmIvatInA uttaramAM avataryA. vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta mahAsvapnA joi harSa pAmelA lakSmIvatIe garbha dhAraNa karyAM. prasavasamaya thatAM puruSapuMDarIka nAme eka zyAmavaNI putrane teNe janma ApyA. te putra paNa egaNatrIza dhanuSanI uMcI kAyAvALA thayA. garUDa ane tADa vRkSanA cihnavALA ane nIla tathA pIta vastra dharanArA te ane bhAi mAtApitAnA manArathanI sAthe moTA thayA. lIlAmAtra cAlatAM teo pRthvIne kapAvatA hatA; ane te baMne bALaka chatAM temane khALadhAraka purUSo teDI zakatA nahAtA. anukrame tee pavitra cauvanavayane prApta thaI sa kaLA rUpa sAgaranA pAragAmI thayA. rAjedrapuranA upesena nAmanA rAjAe padmAvatI nAmanI kanyA puMDarIka vAsudevane ApI. rUpalakSmIthI nAgakanyAne paNa dAsI karanAra te padmAvatInA rUpa saMbadhI vAta sAMbhaLI bali prativAsudeva tenuM haraNa karavA AvyA. sa jagatanA balavAna purUSonI avajJA karanAra ane bhujAnA baLathI dhamadhamI rahelA alinI sAme Anandva ane punDarIka tatkALa caDI AvyA. te vakhate devatAAe zastrAgAramAM nImelA purUSonI jema zADga dhanuSya ane haLa vagere zasro temane arpaNa karyAM. prathama ali prativAsudevanI khalavAna senAe AnaMda ane puMDarIkanI senAne bhAMgI nAMkhI, ane potAnA svAmInA jayane sUcave tevA tenA subhaTAe siMhanAda karyA. te vakhate Anada ane puMDarIka rathamAM besI haSa dharatA raNa karavAne mATe AgaLa AvyA. vIr purUSo cuddhathI hu pAme che, pu`DarIke tArasvare pAMcajanya za`khano nAda karyA; tethI samudramAM jalaja tumUhanI jema zatruonu ghaNuM lazkara nAsI gayuM. pachI jANe za`khanA anuvAda karatA hAya tema tarataja temaNe zADga dhanuSyanA TaMkAra karyAM, tenA moTA nAdathI khAkI rahelA zatruo nAsI gayA. te vakhate megha jema jaladhArA varSAve tema khANAne varSAvatA tIvra parAkramI ali pote yuddha karavAne AvyA. viSNue tenAM khANa chedyAM, ane teNe viSNunAM khANa chedyAM; evI rIte ghaNIvAra khaNu chedavathI krAdha pAmelA balie cakra dhAraNa karyuM. 'have tu' rahevAnA nathI' ema kahetAM khaLavAna khalie te cakra bhamADIne puMDarIka vAsudeva upara cheDayuM. lapaDAnI jevA lAgelA tenA prahArathI mUrchA pAmI kSaNavAramAM pAchI saMjJA meLavIne vAsudeve te cakra pote grahaNa karyuM. 'are have tuM rahevAnA nathI' ema khAlatA vAsudeve te cakra bhamADIne cheADayu, jethI tatkALa khalinuM mastaka chedAI gayuM. pachI puDarIka vAsudeva, AnaMda balabhadrane sAthe laI, zatru rAjAone haNI digyAtrA karI addha cakravatI thayA. vAsudeve magadha dezamAM rahelI koTI zilA nAmanI mahA zilAne eka tAjavAnI koTinI jema lIlAvaDe upADI, pAMsaTha hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karI puMDarIka vAsudeva pAtAnA ugra azubha karmathI chaThThI narakamAM gayA. puMDarIka vAsudeve aDhIsA va komAravacamAM, teTalAja mAMDalikAmAM, sAThava digvijrayamAM ane cesaTha hajAra cAraso ne cAlIza varSe rAjyamAM evI rIte sa AyuSya pUrNa karyuM. pacAzI hajAra varSanA AyuSyavALA AnaMda balabhadre peAtAnA anuja ma vinA nirAnaMdapaNAthI keTalAka kALa niga mana karyAM. anyadA pAtAtA bhAinA viyAgathI vairAgya thatAM sumitra muninI pAse dIkSA laI AnaMda balabhadra AtmArAma thaI kevalajJAna pAmI sukhanA dhAma rUpa zAzvata sthAna (meAkSa)ne prApta thayA. Fang Fang Shao Feng Xian WWFang AVIVAFang Fang WWWW8Wo B ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye SaSThe parvaNi AnaMda puruSapuMDarIkabAlacarita kIrtano nAma tRtIyaH sargaH // XV Fu Wang Bao Jian Wang WWWBXian D&Yuan Yuan &FFWRFang Fang Fang Fang Fu REGRET Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho. zrI subhUma cakravatI caritra have aranAtha prabhunA tIrtha mAMja thayelA AThamA cakavarI subhUmanuM anukrame AveluM caritra kahevAya che. A bharatakSetramAM AvelA vizALa nagarane viSe kSatriyavratane pALanAra bhUpAla nAme rAjA hatA. eka vakhate saMgrAmamAM ghaNA zatruoe eka thaIne tene jItI lIdhe. "hamezAM samUha ati balavAna hoya che." vairIonA parAbhavathI malina mukhavALe thaIne te rAjAe saMbhUtamuninI pAse dIkSA grahaNa karI, cirakALa tapasyA karI aMtakALe ghaNA gaviSayanI prApti thavA niyANuM bAMdhI mRtyu pAmIne maha zuka devalokamAM te devatA thaye. zrI RSabhadevane kurU nAme eka putra hato, jenA nAmathI karadeza prakhyAta thayela che. teno putra hastI nAme thaye hatuM, jenA nAmathI aneka tIrthakara ane cakravartInI janmabhUmi hastInApura prasiddha thayeluM che. tenA vaMzamAM anaMtavIrya nAme mahA parAkramI rAjA thaye hate. bharatakSetramAM AvelA vasaMtapura nagaramAM vaMzane ucheda karanAra agnika nAme eka chokaro hato. te eka vakhate pitAnA sthAnathI dezAMtare cAlyA. AgaLa jatAM sArtha vagarane te jyAM tyAM bhamate bhamate tApasane Azrame AvI caDyo. tyAMnA kulapatie ( vRddha tApase ) te agnikane putra karIne rAkhe. te lokamAM jamadagninA nAmathI prakhyAta thaye. tINu tapasyA karate te pratyakSa agninI jema potAnA dusaha tejathI pRthvImAM vizeSa vikhyAta thayo. te samaye pUrva janmamAM zrAvaka ho e zvAnara nAme eka deva ane tApasano bhakta dhavaMtari deva te baMnene A pramANe paraspara vAda thayo. eka kahe ke ahaMta dharma pramANe che ane bIje kahe ke tApasa dharma pramANa che. A vivAdamAM teoe evo nirNaya karyo ke "ahata dharmamAM je jaghanya hoya tenI ane tApasamAM je utkRSTa hoya tenI ApaNe parIkSA karavI ke bemAM guNothI adhika keNa thAya che ?" te vakhate abhinava dharma pAmela padmaratha nAme rAjA mithilA nagarIthI nIkaLIne bhAvayati thayela, te zrI vAsupUjya prabhunI pAse dIkSA levAne caMpA purI jato hato. te vaizvAnara ane dhavaMtari devanA jovAmAM Avyo. tenI parIkSA karavAne te devatAoe tenI pAse annapAna lAvI mUkyAM. tene tRSA ane kSudhA ghaNI lAgI hatI, tathApi te agrAhya jaNAvAthI teNe aMgIkAra karyA nahIM. vIra purUSa kadipaNuM satvathI calita thatA nathI. pachI te devatAo mArgamAM karavata jevA kaThora kAMkarA, kAMTA vikuvI te rAjAnA kamaLa caraNakamaLamAM pIDA karavA lAgyA. te mArge cAlatAM tenA caraNamAMthI rUdhiranI dhArAo cAlatI hatI, tathApi rUnI taLAInI jema te suMdara pagalAM bharIne cAlato hato. pachI tene bha karavA mATe te devatAoe nRtyagIta thatAM batAvyAM, paraMtu gotrajamAM divya astranI jema te sarva niSphaLa thayAM. pachI siddhaputranuM rUpa dharI tenI AgaLa AvIne teo bolyA-"he mahAbhAga ! haju tamAruM moTuM AyuSya che ane tame yuvAna che, mATe svachaMdapaNe bhega bhoga. yauvanavayamAM Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 289 tapa karavuM te kevI buddhi kahevAya? kaye udyogI puruSa paNa addha rAtanuM kAma savAramAMthI kare ? he tAta! yauvana gayA pachI dehane durbala karavAnuM kAraNa ane jANe bIjI vRddha vaya hoya tevuM tapacAritra grahaNa karajo, tapacAritra grahaNa karaje." rAjA padharathe kahyuM- je mAruM baha AyuSya haze te mane puNya paNa ghaNuM thaI zakaze. kemake jala pramANe kamaLanuM nALa vadhe che, jemAM Idri capaLa thAya che evA yauvanamAM je tapa karavuM tenuM nAma ja tapa kahevAya che. dArUNa astranuM yuddha cAlatuM hoya tevA raNamAM zUravIra jaNAya te ja kharo zUravIra kahevAya che." jyAre rAjA padharatha teonI parIkSAmAM calita thaye nahIM, tyAre temane sAbAzI ApatA te baMne devatAo tyAMthI tApamAM utkRSTa evA jamadagninI parIkSA karavAne gayA. | vaDanA vRkSanI jevI vistAravALI jaTAthI pRthvIne sparza karatA ane jenA caraNa rAphaDAthI vyApta thayelA che evA te dAMta tApasane temaNe joyA. pachI baMne devatA mAyAthI caTaka pakSI (cakalA cakalI) nuM joDaluM banI jagadagninI dADhImAM mALo racI temAM nivAsa karIne rahyA. te samaye cakale pitAnI strI cakalIne kahyuM-huM himAlaya upara jaIza." eTale cakalI balI- tyAM gayA pachI bIjI cakalImAM Asakta thaI tuM pAcho Ave nahIM, mATe tene javA daIza nahIM." cakale kahyuM-"he priyA ! je huM pAcho na AvuM to mane gohatyAnuM pApa che." AvA segana letA cakalAne cakalIe pharIvAra kahyuM-"he priya ! tuM evA segana le ke je huM pAcho na AvuM te A tApasa muninuM pApa mane lAge che te sogana upara huM tane javA dauM." cakalAe e pramANe segana lIdhA eTale cakalIe kahyuM-tAro mArga sukhadAyaka thAo." AvAM te pakSInAM vacano sAMbhaLI jamadagni kepa pAmyA ane be hAthe te baMne pakSIone pakaDI lIdhA ane kahyuM-"are pakSIo ! sUryamAM aMdhakAranI jema AvuM duSkara tapa karatA evA mArAmAM kyAMthI pApa hoya ?" cakalI belI-"he tApasa ! kopa kare nahIM, tamArUM tapa vyartha che. "aputranI gati thatI nathI" e zruti zuM tame nathI sAMbhaLI ?" te zrutine mAnanArA jamadagni muni vicAramAM paDayA ke putra ane strI vagara mArUM A saghaLuM tapa pravAhamAM vahI gayuM.' A pramANe jamadagnine dhyAnathI kSobha pAmelA joI "mane dhikakAra che ke je huM tApasethI bharamAI gayo' e vicAra karate dhanavaMtari zrAvaka thaI gayo. "kharI pratIti thatAM kene vizvAsa na Ave !" pachI baMne devatA adazya thaI gayA. mithyA vicAramAM bhamAe jamadagni tApasa nemikakoSTaka nAmanA nagaramAM AvyuM. te nagaranA jitazatrune ghaNI kanyAo hatI. gaurIne meLavavA icchatA zaMkaranI, jema, temAMthI eka kanyA meLavavAnI IcchAe te rAjA pAse Avyo. tApasane AvelA jANI rAjA jitazatru ubhe thaI aMjaLi joDIne bolyA- tame zA mATe AvyA che ane mAre zuM kArya karavAnuM che te kahe." jamadagni be -"huM kanyAne mATe AveluM chuM." rAjAe kahyuM-"mAre se kanyAo che, temAM je tamane Icche tene tame khuzIthI grahaNa kare." jamadagnie aMta:puramAM jaI rAjakanyAone kahyuM ke " tamArAmAMthI koI eka mArI dharmapatnI thAo." te sAMbhaLIne "are ! jaTAdhArI, mAthe paLiAvALa, durbaLa ane bhIkha mAgIne jIvanAre tuM AvuM belatAM lajajA kema pAmatuM nathI ? A pramANe kahIne te saghaLIe thuthukAra karyo. tatkALa jamadagnie krodha karIne caDAvelA dhanuSanI yaSTi jevI te badhI kanyAone kubaDI karI dIdhI. te samaye eka kanyA reNunA paMjanI sAthe rAjAnA 37. 1 A vAsupUjya 12 mA tIrthaMkara ne samajavA. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 sarga 4 the AMgaNAmAM ramatI hatI, tene joI jamadagnie reNukA evA nAmathI bolAvI, ane "A levAnI IcchA che ?" evuM kahI tene eka bIjorAnuM phaLa batAvyuM. te samaye te bALAe pANigrahaNane sUcave te pitAne pANi ( hAtha ) prasA. nirdhana jema dhanane grahaNa kare, tema muni jamadagnie hRdayathI tenuM grahaNa karyuM, eTale rAjAe gAya vigerenI sAthe tene vidhithI dhAraNa karAvI. pachI jamadagnie tapanI zakti vaDe bIjI navANuM kanyAone pitAnI zALAnA snehasaMbaMdhathI pAchI sajja karI. tapasvInA AvA vyartha tapana vyayane dhikAra che ! e madhurAkRti mugdhAne pitAnA AzramamAM lAvI tenI upara jamadagni mohita thayA. hariNInI jevI e lAkSI bAlAne teNe premathI ucheravA mAMDI. tApasa jamadagni AMgaLIothI divasa gaNatA hatA. ema karatAM karatAM reNukA kAmadevanA lIlAvana jevA suMdara yauvanavayane prApta thaI. pachI sAkSAt agnine vaLAyamAna karIne tenI sAkSIe jamadagni muni pArvatIne ziva paraNe tema reNukAne vidhithI paraNe. RtukAla prApta thatAM munie reNukAne kahyuM ke tAre mATe e carU sAdhu ke jethI sarva brAhmaNomAM agresara e eka putra tane thAya." reNukA belI hastinApuramAM anaMtavIrya rAjAnI je patnI che te mArI bena thAya che, tethI tene mATe paNa eka kSatriya carUsAdhe." pachI pitAnI strIne mATe brAhmaNa carU ane zALIne mATe kSatriya carU prApti mATe teNe sAdhyA. ane te baMne carU reNukAne ApyA. reNukAe vicAra karyo ke huM to araNya mRgalI jevI chuM, te putra paNa te na thAo." AvuM vicArI teNe kSatriya carunuM bhakSaNa karyuM, ane pitAne brAhamaNucarU te benane ApyuM. tethI te baMnene eka eka putra thaye. reNukAne rAma nAme ane tenI benane kRtavIrya nAme putra thaye. eka vakhate atisAra (jhADA) nA rogavALe koI vidyAdhara tyAM AvyuM. atisAra reganI pIDAthI te AkAzagAmI vidyA bhUlI gayo hato. reNukAnA putra rAme auSadhopacArathI potAnA baMdhunI jema tenI baradAsa karI; tethI prasanna thaI teNe rAmane parazu vidyA ApI. zarakaTanA vanamAM jaIne rAme te vidyA sAdhI, tyArathI rAma parazurAma evA nAmathI prakhyAta thaye. eka vakhate pitAnI benane maLavAne utkaMDita reNukA patinI rajA laI hastInApura gaI. premane kAMIpaNa dUra nathI, pitAnI zALI tarIke lADa karAvatAM anaMtavIye capaLa locanavALI reNukA sAthe ekadA ratikrIDA karI. kAmadeva atyaMta niraMkuza che, pachI to ahalyA sAthe IdranI jema te RSipatnInI sAthe rAjA niraMtara IcchAnusAra ratisukha anubhavavA lAgyo. keTaleka kALe utathya muninI strI mamatAne bRhaspatithI thayuM hatuM tema ane. tavIrya thakI reNukAne eka putra utpanna thayo. jamadagni te putra sahita reNukAne pitAne ghera teDI lAvyA. "prAya: strIlubdha jane tenA doSane jotA nathI." potAnI mAtAne putra sahita jotAM parazurAmane kopa caDe. tethI akALe phalita thayelI valalInI jema teNe putra sahita pharazIthI chedI nAkhI. tenI bene A vRttAMta anaMtavIryane kahyo. eTale pavanathI agninI jema tene kepa uddIpana thaye. tethI avArya bhajavIryavALI anaMtavIye jaIne unmatta hAthInI jema jamadagninA Azramane bhAMgI nAMkhyo, ane tApasane trAsa pamADI tenA gAya vigere padArtho laI kezarIsiMhanI jema maMdamaMda gatie te tyAMthI pAcho vaLyo. trAsa pAmelA tapasvIone kelAhala ane te vRttAMta sAMbhaLI jANe sAkSAt yamarAja hoya tema Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada huM 29 parazurAma kedha karIne tyAM doDI AvyA. subhaTanA samUha vacce saMgrAma karavAne kautukI evA anaMtavIryanA, jamadagninA putra parazurAme potAnI dArUNa pharazIthI dArU [ kAI nI jema khaMDa khaMDa karI nAkhyA. pachI pradhAna purUSoe maLIne laghu vaya chatAM paNa mahA vIryavAna kRtavIryane rAjyapara besAryo. tene tArA nAme vizALa lezanavALI eka rANI hatI. te daMpatI devatAnI jema ninine bhega bhegavavA lAgyA. bhUpAla rAjAne jIva mahAzuka devalokamAM pitAnuM AyuSya pUrNa karI tyAMthI cavIne tArA rANInI kukSimAM avataryo. eka vakhate kRtavIye mAtAnA mukhathI pitAnA mRtyunI vArtA sAMbhaLIne Adeza karelA sarSanI jema tApasanA AzramamAM jaI jamadagnine mArI nAkhyo. pitAnA vadhathI kedha pAmelA parazurAme zIdhra hastInApuramAM jaI kRtavIryane mAryo. "yamarAjane zuM dUra che?" tenA rAjyapara parazurAma svayameva pote beThe. rAjya parAkramane AdhIna che, temAM kramAkrama jovAtuM nathI. jyAre parazurAme rAjya dabAvyuM, tyAre te nagaramAMthI kRtavIryanI strI tArA je garbhiNI hatI te vyAghavALA vanamAMthI mRgalInI jema kaI tApasanA AzramamAM nAsI AvI. kRpALu tApasoe tene nidhAnanI peThe bhUmigraha [bhayarA ] mAM gupta rAkhIne krUra parazurAmathI bacAvI lIdhI. tyAM cauda mahA svapnoe sUcita eve te rANIe putra prasacaeN teNe bhUmigrahamAM janma lIdho, tethI tenuM subhUma evuM nAma pADayuM. have jyAM jyAM kSatriya hatA tyAM tyAM parazurAmanI parazu mUrtimAna ke pAgni hoya tema pradIpta thatI hatI. eka vakhate parazurAma pharatA pharate AzramamAM AvI caDe, tyAM pradIpta thayelI parazue, dhUma agnine jaNAve tema " ahIM kaI kSatriya che" ema sUcavI dIdhuM. parazurAme tApasane pUchayuM ke "zuM ahIM koI kSatriya che?" tApasa bolyA- "ame tApasa rUpe thayelA kSatriya chIe." pachI parazurAme krodhathI dAvAnaLa jema parvatanA taTane tRNa rahita kare tema pRthvIne sAtavAra nakSatriyA karI, ane haNelA kSatriyonI dADhathI vAMvichata pUrNa yamarAjanA pUrNa pAtranI zebhA Apate eka thAla bharI dIdho. eka vakhate parazurAme koI nimittiyAne pUchyuM ke "mAre vadha kenAthI thaze ? * sadA vara karanArA para bIjAthI pitAnI zaMkA karyA kare ja che. te sAMbhaLI nimitti bolyo ke "je purUSa siMhAsana upara besIne kSIrarUpa thaI gayelI A dADhanuM bhakSaNa karaze tenAthI tamAro vadha thaze." te sAMbhaLI parazurAme tyAM eka avArita dAnazALA karAvI ane tenI AgaLa eka siMhAsana mUkAvI tenI upara dADhane thALa rakhAve. have tApasanA AzramamAM kRtavIryanI strIthI je abhUma nAme putra utpanna thayo hato, te AMgaNAmAM ugelA vRkSanI jema vRddhi pAmI suvarNavaNuM ane aDyAvIza dhanuSya uMcI kAyAvALo thaye. vaitADhayapara rahenArA meghanAda vidyAre eka vakhate nimittiyAone pUchayuM ke "mArI padmazrI nAme kanyA huM kone ApuM ?' teoe teno yogya vara sulUma che ema kahyuM eTale teNe tyAM AvI cukyUmane kanyA paraNavIne pite tene sevaka thaIne rahyo. eka vakhate kavAnA deDakAnI jema bhUmigrahamAM rahelA jenI samAna kaI rAjA nathI evA subhUme pitAnI mAtAne pUchayuM-"zuM A loka ATalo che ke AthI adhika che ?? mAtAe kahyuM- vatsa ! A leka te anaMta che. tenA madhyamAM A Azrama eka makSikAnA paga jeTaluM che. A Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 sarga 4 the lekamAM hastInApura nAme eka nagara che, temAM kRtavIrya nAme tArA prakhyAta ane parAkramI pitA rAjA hatA. tArA pitAne mArI parazurAme te rAjya khuMcavI lIdhuM, ane badhI pRthvIne teNe ni:kSatriyA karI dIdhI che. tenA bhayathI ApaNe ahIM chAnA rahIe chIe." te sAMbhaLatAM ja bhUma maMgalagrahanI peThe krodhathI prajvalita thaI zatru sAthe laDavA hastInApura tarapha cAlyA. kSAtrateja ja dUdhUra che. bhUmigrahamAMthI nIkaLI parabhAryo dAnazALAmAM jaI siMhanI jema siMhAsana para beThe; ane te vakhate kSIrarUpe thaI gayelI pelI kSatriyonI dADhane te khAI gayo. tarataja dADhanI rakSA karanArA brAhmaNo yuddha karavAne uThayA, paraMtu hariNone vAghanI jema meghanAde te sarvane mArI nAMkhyA. te khabara sAMbhaLI parazurAma krodhathI dAMtavaDe hoThane pIsato kALapAzathI jANe kheMcA hoya tema satvara tyAM AvyuM. parazurAme reSathI subhUma upara potAnI pharazI nAkhI, paraMtu jaLamAM agninA taNakhAnI jema te tatkALa bujhAI gaI. subhemanI pAse koI zastra hatuM nahIM eTale teNe dADhane thALa pheMkayo, te sadya cakarUpa thaI gayA. "puNya saMpattivALAne zuM na thAya ?" pachI AThamA cakavara subhUme te prakAzamAna cakravaDe parazurAmanA mastakane kamaLanI jema chedI nAMkhyuM. jevI rIte parazurAme pRthvIne sAta vAra niHkSatriyA karI hatI, tevI rIte subhUma cakrIe pRthvIne ekavIza vAra nirvAhmaNI karI. kSaya pAmelA rAjAonA hastI, azva ane dilanA rUdhiranI navI saritAne vahana karatA subhUme prathama pUrva dizA sAdhI. pachI aneka subhaTonA kapAelA mastakathI chIpa ane zaMkhanI jema pRthvIne maMDita karatA evA teNe dakSiNa dizAnA pati (yama)nI jema dakSiNa dizAne sAdhI. subhaTanA asthivaDe samudranA tIrane dAMtavALuM karatA teNe pazcima dizA sAdhI. pachI baLanA girirUpa subhUma vaitADhaya parvatanI guhAnA dvArane helA mAtramAM ughADI teone jItavAne bharatakSetranA uttara khaMDamAM peThA. maTe gajedra jema IkSudaMDane bhAMge tema uchaLatA zANita rasathI pRthvIne chAMTatA evA teNe mleccha lokone bhAMgI nAMkhyA. pachI subhama cakravattIe potAnA sasarA meghanAdane vaitADhatha girinI baMne zreNIonA adhipatinI padavI ApI. sATha hajAra varSanA AyuSyavALA subhUma cakravattIe evI rIte cAre dizAmAM pharI aneka subhaTane mArI SaTUkhaMDa pRthvIne sAdhI. aneka prANIonI hiMsA karatA ane nitya raudra dhyAnarUpI agnivaDe jeno aMtaramAM baLyA kare che evA subhUma cakravartI kAlapariNAmanA vazathI mRtyu pAmI sAtamI narakabhUmimAM gayA. pAMca hajAra varSa kumArapaNAmAM, teTalAja maMDalikapaNAmAM, pAMcaso digvijayamAM ane pAMcase uNA ardhalakSa cakravartIpaNamAM evI rIte sATha hajAra varSanuM AyuSya teNe pUrNa karyuM. 2388888888888888888888888888888DG5888 ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkArUSacarine mahAkAvye SaSThe parvaNi subhUmacaritavarNano nAma tathaH sa || 0978 933*8B*** *88888888888888888 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 me. naMdana balabhadra, dattavAsudeva ane prahAda prativAsudevanuM caritra, have zrI aranAtha prabhunA tIrthamAM thayelA datta, naMdana ane pralhAda nAme vAsudeva, balabhadra ane prativAsudevanuM caritra kahevAmAM Avaze. A jambudvIpanA pUrva videhakSetramAM tenA AbhUSaNa jevI susImA nAme nagarI che. temAM vasuMdhara nAme rAjA hatA. te cirakAla pRthvInuM pAlana karI sudharma muninI pAse vrata laI mRtyu pAmIne brahmadevalokamAM devatA thaye. A jabUdvIpanA dakSiNa bharatAddhamAM zIlapura nagarane viSe maMdarathIra nAme eka rAjA hato. tene guNaratnano sAgara, parAkramI ane mitrarUpa kamalamAM sUrya samAna lalitamitra nAme putra hato. khela nAmanA maMtrIe, kumAra lalitamitra gaviSTa che evuM jaNAvI tenA bhAIne yuvarAjapada upara besArI dIdhe. A parAbhavathI virakta thayelA lalitamitre ghoSasena muninI pAse dIkSA lIdhI. te durmada kumAre tapasyA karatAM evuM niyANuM bAMdhyuM ke "A tapanA prabhAvavaDe te khela maMtrIne vadha karanAra thAuM.' AvA niyANAnI AlocanA kya vagara te kAladharmane pAmI saudharma devalokamAM parama mahaddhika devatA thayA. pile khalamaMtrI cirakAla bhavATavImAM bhamI A ja bUdvIpamAM zaitADhayagiri upara uttara zreNImAM tilakapura nAmanA nagaramAM vidyAdharane idra pramhAda nAme prativAsudeva thayA. - A jambudvIpanA dakSiNa bharatAddhamAM vArANasI nAme nagarI che. te jANe potAnI sakhI hoya tema gaMgA nadIthI Azrita thayelI che. te nagarImAM tejavaDe agni samAna ane parAkramathI siMha samAna agnisiMha nAme ikvAkuvaMzI rAjA hatA. tene yaza rUpI haMsa zaurya ane vyavasAya rU5 be pAMkhavaDe jagatamAM niraMtara paribhramaNa karavAthI virAma pAmate nahIM. raNabhUmimAM lIlAmAtramAM teNe namAveluM dhanuSya joIne jANe tenI maryAdA dharatA hoya tema sarva zatrurAjAo namI jatA hatA. tenA balavAna bhuja rUpa staMbha sAthe daDha guNavaDe baMdhAyelI lakSmI hAthiNInI jema sthiratAne pAmI hatI. rUpasaMpattithI azeSa bhuvananI strIone jItanArI jayaMta ane zeSavatI nAme tene be patnIo hatI. vasuMdhara rAjAne jIva je devatA thayA hatA te pAMcamAM devakathI cavIne mahAdevI jayaMtInA udaramAM avataryo. anukrame cAra svapnAe sUcave che rAmAvatAra jene e naMdana nAme teNe putra prasa. lalitamitrane jIva saudharmadevalokamAMthI cavI zeSavatInA udaramAM avataryo. sAta svapna sUcave che vAsudeva avatAra jene e datta nAme teNe putra prasa. anukrame veta ane zyAma varNavALA te baMne bhAI kSIradadhi ane kAledadhi samudranI jevA dekhAvA lAgyA. chavIza dhanuSa uMcI kAyAvALA teo yauvanavayane prApta thayA. nIla ane pIta vastrane dhAraNa karatA ane garUDa tathA tADanA cinhane rAkhatA te baMne bhAIo jayeSThakaniSTa chatAM jANe samAna vayanA hoya tema sAthe ne sAthe pharatA hatA. ekadA bharatAddhanA svAmI ane samartha evA allAda prativAsudeve, naMdana ane dattanI pAse airAvaNa je hAthI che evuM sAMbhaLIne tenI mAgaNI karI. jyAre temaNe e gajene Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga pa mAM Apyo nahIM tyAre prativAsudeva prahAda tiraskAra karelA siMhanI jema atizaya ke pAyamAna thayo. pachI jema vananA be gajedrA hoya tema vAsudeva ane prativAsudeva krodha karI sarva yuddhasAmagrI laIne paraspara yuddha karavA mATe sAmasAmA caDI AvyA. pravhAdanA sanya sAmA sainyane kSaNavAramAM dIna dazAne pamADI dIdhuM, eTale naMdana ane datta baMne rathamAM besI yuddha karavAne cAlyA. datte zatruonA baline haNanArA pAMcajanya zaMkhane phukyo ane jayakuMjaranA vAchatra rUpa zAga dhanuSyane TaMkAra karyo. te sAMbhaLI prahAda paNa dhanuSyanA TaMkArathI dizAone gajAvatA ane yamarAjanI jema bhujadaMDane daDha karate raNabhUmimAM AvyA. hari ane pratihari baMne reSathI bANane choDavA lAgyA, ane paraspara vijayanI IcchAe eka bIjAnA bANane chedavA lAgyA. cheda karavAmAM catura evA baMne vIra parasparanAM gadA, mudagara ane daMDa vigere bIjA Ayudhone paNa chedavA lAgyA. pachI krodha pAmelA prahAde pralayakAlanA sUryanI jevuM tejapuMjathI bharapUra ane seMkaDo javALAonI mALAvaDe vyApta evuM cakra AkAzamAM bhamAMDIne vAsudeva upara mUkayuM. paraMtu tenI samIpa AvatAM te cakra niSphaLa thayuM, eTale vAsudeve te cakra hAthamAM laI pra(c)Ada upara mUkayuM, jethI tenuM mastaka tatkALa chedAI gayuM. pachI dattavAsudeve digvijaya karI bharatAddhane sAdhI lIdhuM, ane keTI zilA upADIne te A bhAratamAM sAtamA addhacakI thayA. kaumAravayamAM nava varSa, maMDalikapaNamAM ane digvijayamAM pratyeka pacAsa pacAsa varSa ane vAsudevapaNumAM pa5000 varSaema badhA maLI chappana hajAra varSanuM AyuSya nirgamana karI dattavAsudeva pApakarmane vazapaNuthI pAMcamI naraThabhUmimAM gayA pitAnA laghubhAI dattavAsudevane avasAnakALa thayA pachI pAMsaTha hajAra varSanA AyugavALA naMdana baLabhadde bAkIne kALa mAMDamAMDa pUro karyo. prAMte bhAInA mRtyuthI ane ghaNI bhavabhAvanAthI vairAgyavAna thayelA naMdana balabhadra dIkSA laI niraticAra tIvra trata pALIne siddhipadamAM pratiSThA pAmyA, arthAt kSe gayA. ityAcAryazrIhemacaMdra viracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye paMcama parvaNi zrIzAMtinAtha caramabhava vano nAga paMcama: saH | BEB%98E9E388%E3%8888888888888888STha Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 Tha zrI maThThInAtha caritra, mallikAnA puSpanI jevI nirmALa ane bhavyaprANIrUpa bhamarAoe utkaMThAthI pAna karelI zrImallInAtha bhagavAnanI vANI jaya pAme che. have zrotAonA amRtanA zravaNamAM srota jevu' te zrI malIsvAmInuM adbhuta caritra kahevAmAM Avaze. jabUDhIpanA apavidehamAM salilAvatI vijayane viSe vItazeAkA nAme nagarI che, temAM zatruenA khalarUpa vanane vinAza karavAmAM kuMjara ( hAthI ) jevA ane khalathI khalabhadra jevA ala nAme eka devAkRti rAjA hatA. te rAjAne dhAraNI nAme patnIthI kezarIsiMhanA svapnathI sUcita mahAkhala nAme eka pUrNa parAkramI putra thayA. anukrame te mahAkhala kumAra utkaTa yauvanavayavALI kamalazrI vigere pAMcaseA rAjakanyA sAthe eka divase paraNyA. te mahAbaLane acaLa, dharaNa, pUrNa, vasu, vaizravaNa, ane abhicaMdra nAme cha rAjAe khAlamitro hatA. ekAdA te nagaranI bahAra izAna dizAmAM AvelA iMdrakubja nAmanA udyAnamAM keTalAka munie AvyA. aLarAjA temanI pAse gayA. tyAM dharma sAMbhaLI vairAgya prApta thatAM mahAbaLane rAjya upara besArI dIkSA laI ne te rAjA mAkSe gayA. mahAkhalane kamalazrI nAme mukhya rANIthI siMhanA svapnavaDe sUcita alabhadra nAme eka putra thayA. anukrame yauvanavayane prApta thatAM jANe pAtAnI bIjI mUrti hoya tevA alabhadrane teNe yuvarAjapadavI ApI. ane pote potAnA cha bAlamitro sAthe sauhAdanA eka bhAvathI nitye Ata dharmane sAMbhaLavA lAgyA. ekadA mahAbale peAtAnA migAne kahyuM- he mitro ! huM A sa'sArathI bhaya pAmyA chuM mATe have dIkSA grahaNa karIza. pachI tamAre ze mArga levA che?" teo melyA- jevI rIte ApaNe ekaThA rahIne Aja sudhI sAMsArika sukha bhAgaLyuM tevIja rIte ekaThA rahIne have meAkSasukha bhogavazu'.' mahAbale peAtAnA rAjya upara balabhadrane besArya ane khIjA mitroe peAtapAtAnA putrone besAryA. pachI mahAbale potAnA cha mitro sAthe mahAtmA vadha muninI pAse dIkSA lIdhI. te mahAtmAe sAtenI evI pratijJA hato ke 'ApaNAmAMthI je eka tapasyA kare teA tee pramANe save e karavI,' AveA sa'keta karI meAkSane mATe sarakhI utkaMThA dhAraNa karI teo caturthAdi tapasyA karavA lAgyA. temAM mahAbala sathI peAtAne adhika phaLa maLe tevI icchAthI " Aja mArUM mastaka duHkhe che, Aje peTamAM pIDA thAya che, Aje kSudhA lAgI nathI' AvA khATA khAnA batAvI pAraNAne divase paNa AhAra karatA nahIM ane tevI rIte mAyA ( kapaTa ) thI te cha mitrone chetarIne adhika tapasyA karatA hatA, tevA mAyAmizra tapa karavAvaDe strIveda ane arhata bhakti pramukha sthAnakone ArAdhavA vaDe tI'karanAmakama mahAbaLe upArjana karyuM. cArazazI lAkha pUrvanA AyuSyavALA te sAte mitramunio ceArAzI hajAra varSa sudhI vrata pALI AyuSyanA kSaya thatAM be prakAranI sa`lekhanA karI, anazana vrata laI kALadhama pAmIne vaijaya'ta nAmanA anuttara vimAnamAM devatA thayA. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 The A jabUdvIpanA dakSiNa bharatAddhamAM dharmamAM tatpara evA lokothI bharapUra mithilA nAme nagarI che. tyAM AvelA prAsAde tenI upara rapelA suvarNana kuMbhethI upara udaya pAmelA sUryavALA udayagirino vizvama dhAraNa kare che. A nagarIne sarva ratnamaya dekhIne amarAvatI ane alakAdika nagarI ratanamayI che, evI kathAomAM lokone zraddhA thatI hatI. tenI ramaNIyatAthI atRpta rahetA devatAo kSaNavAra svargamAM ane kSaNavAra te nagarImAM ema vAraMvAra rahyA karatA hatA. IphavAkuvaMzarUpa kSIrasAgaramAM amRta kuMbha je ane nidhi kuMbhanI peThe lakSamIne nivAsarUpa kuMbha nAme tyAM rAjA hato. te saritAono jema jema samudra tema saMpattione eka Azraya hatA, ane maNione jema rohaNagiri tema nItionI utpattibhUmi hato, e mahAmati rAjA zAstra ane zastrone jANa hatuM ane pRthvInA kara laI dIna janone ApI deto hato. te dhImAna mahArAjAne cazamAM lAbha hate, lakSmImAM nahIM; dravyamAM tyAga (dAna) buddhi hatI, paNa sImADAmAM nahi; ane dharmamAM vyasana hatuM, paNa pAsakrIDAmAM na hatuM. Idrane IMdrANInI jema mukhanI prabhAthI caMdrano parAbhava karanArI prabhAvatI nAme tene eka mahArANI hatI. te pRthvInI AbhUSaNarUpa hatI ane tenuM AbhUSaNa zIla hatuM, bAju ane kaDAM vigere AbhUSaNo mAtra prakriyArUpa hatA. potAnA nirmaLa satIpaNAthI sarva jagatane pavitra karatI te prabhAvatI jagamatIrtha hoya tema kalyANanA hetu paNe zobhatI hatI. dalasutA rahiNanI sAthe caMdranI jema e hRdayahAriNI ramaNInI sAthe kuMbha rAjA uttama bhega bhogavatA hatA. svargavAsI mahAbalane jIva AyuSya pUrNa karI vaijayaMta vimAnamAMthI cavI phAlgana zukala catuthI e caMdra azvanI nakSatramAM AvatAM cauda mahA svapnoe jene AhaMta vaibhava sUcave che e te mahAdevI prabhAvatInI kukSImAM avataryo. temanA garbhamAM AvyA pachI trIje mAse devIne mAlya (puSpa) nI zayyAmAM yuvAno dehada utpanna thaye. devatAe te dehada pUrNa karyo. pachI pUrNa samaye mArgazIrSa mAsanI zukala ekAdazIe caMdra azvinI nakSatramAM AvatAM pUrva janmamAM mAyAvaDe strIvedakarma bAMdheluM hovAthI kuMbhanA lAMchanavALA nIlakAMtine dharanArA ane sarva zubhalakSaNavALA ogaNIzamAM AzcaryakArI tIrthakararUpa eka kanyAne prabhAvatIe janma ApyuM. dikakumArIoe AvI tenuM sUtikAkarma karyuM, ane Ikoe meragiripara laI jaIne temane snAna karAvyuM, snAna karAvyA pachI temanuM arcana karI, AratI utArIne zakraI A pramANe bhaktinirbhara hRdayathI stuti karavA mAMDI. "traNa jJAnanA nidhi ane traNa jagatamAM pradhAna evA ogaNIzamAM tIrthakarane huM namaskAra karuM chuM. he nAtha ! sAre bhAgye tamArA darzanathI huM cirakALe paNa anugrahI "tha chuM. kemake sAdhAraNa puNyathI ahaMta prabhunuM sAkSAta darzana thatuM nathI. he deva ! "Aje tamArA janmotsavanA darzanathI devatAonuM devatva saphaLa thayuM che. eka tarapha "azruta IdranI upara ane bIjI tarapha anya prANIonI upara samAna anugraha karavAnI buddhivALA he prabhu ! saMsAramAM paDatA evA amAruM rakSaNa kare. pRthvInA suvarNa mugaTa "jevA tame IdranIlamaNinI jema atizaya zobhe che. IcchA karyA vagara mAtra smaraNa karavAthI paNa tame mokSane mATe thAo cho, te darzana ane stuti karIne tamArI pAse "tethI adhika phaLa zuM mAgIe ? eka tarapha badhAM dharmakAryo ane eka tarapha tamAruM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 297 darzana te baMnenI phaLaprApti tarapha jatAM tamAruM darzana adhika phaLaprAptinA sAdhanarUpa jaNAya che. tamArA caraNakamaLamAM AloTatAM jevuM sukha mane thAya che tevuM sukha IdrapaNAmAM, "ahamiMdrapaNAmAM ke mokSamAM paNa mane thatuM nathI ema huM mAnuM chuM." A pramANe stuti karI I ogaNIzama ahemaMtane pAchA mithilApurImAM laI jaI mAtAnI pAse mUkyA. jayAre prabhu garbhamAM hatA tyAre mAtAne puSpamAlyapara zayana karavAno dehada thaye hatuM, tethI pitAe temanuM mallI evuM nAma pADayuM. Indra mokalelI pAMca dhAtrIeAe pratidina puSpanI peThe lAlana karAtA mallIkumArI anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. acalarAyane jIva vaijayaMta vimAnathI cavI A bharatakSetranA sAketapura nAmanA nagaramAM pratibuddhi nAme rAjA thaye. rUpathI sAkSAt paDyA hoya tevI padmAvatI nAme tene sarva aMta:puramAM ziromaNi rANI hatI. te nagarane viSe IzAna dizAmAM eka nAgadevanA maMdiramAM aMdara nAgadevanI pratimA hatI. tenI aneka leke mAnatA karatA hatA. eka vakhate padmAvatI rANIe nAgadevanI yAtrAne mATe javA sAru pratibuddhi rAjAnI AjJA mAgI. rAjAe tema karavA saMmati ApI ane tenI sAthe rAjA paNa puSpAdi sAmagrI laI yAtrAne divase te nAgapratimAnA maMdiramAM Avyo. puSpano maMDapa, puSpane mugara ane pitAnI priyAne joI rAjAe svabuddhi nAmanA uttama maMtrIne pUchayuM- he maMtrIvarya! mArI preraNAthI tame aneka rAjAonA maMdiramAM gayA che, te temAM keI ThekANe AvuM strIratna ke Avo puSpano mudagara tamArA jovAmAM AvyuM che ?" svabuddhi maMtrI bolyA- "tamArI AjJAthI ekadA huM kuMbha rAjAnI pAse gayo hato, tyAM tenI mallI nAme eka kanyA mArA jevAmAM AvI. strIratnamAM mukhya evI te rAjakanyAnI AyuSyagraMthImAM e puSpamudagara karavAmAM Avyo hato ke te svargamAM paNa asaMbhavita che. tenA svarUpanI AgaLa cakravartInuM strIratna, kAmadevanI patnI rati ane I drANI pramukha devastrIo te sarva tRNatulya che. e kuMbharAjanI kumArI ekavAra paNa jene jovAmAM AvI hoya te amRta rasanA svAdanI jema tenA rUpane bhUlI jato nathI. manuSyamAM ane devatAomAM te mallIkumArInA jevI koI nArI nathI. tenuM advaitarUpa vANIthI paNa agocara che." te sAMbhaLI pUrva janmanA anurAgathI pratibuddhi rAjAe tene varavA mATe kuMbha rAjAnI pAse eka dUta mokalya. te arasAmAM dharaNane jIva paNa vaijayata vimAnathI caDI caMpApurImAM caMdrachAya nAme rAjA thayo. te caMpApurIne nivAsI ahaMnA nAme eka zrAvaka vepAra karavAne mATe vahANamAM besI samudrayAtrA karavA nIkaLyuM hatuM. te vakhate Indra devasabhAmAM evI prazaMsA karI ke "ahaMnayanA jevo koI daDha zrAvaka nathI.' te sAMbhaLI IrSAvAnuM thayelA eka devatAe samudramAM AvI kSaNavAramAM meghADaMbara sAthe utpAtanA je pavana utpanna karyo. vahANa DUbavAnA bhayathI temAM beThelA vepArIe potapotAnA ISTadevanI mAnatA karavA lAgyA. te vakhate ahaMne samAdhistha thaI paccakhANa karyuM ke "je A vidanamAM mAruM mRtyu thAya te have mAre anazana vrata (cAre AhArane tyAga) che. te vakhate pelA deve rAkSasane rUpe AkAzamAM rahIne kahyuM ke "he ahaMnaya! tuM tAro dharma choDI de ane mAruM vacana mAna. je tuM mAnIza nahI to A vahANa ghaDAnI ThIbanI jema pheDI nAkhI tane parivAra sAthe 1 padmadrahamAM nivAsa karanArI lakSmI. 38 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 saga 6 ThA A jaLajatuonu bhakSya karIza...' ATalu kahetAM paNa jayAre annaya dharmathI calita thayA nahI. tyAre te deve tene khamAgye ane indre karelI praza'sA sabadhI vArtA kahI sastaMbhaLAvI. pachI te zrAvakane e maneAhara divya kuDalanI joDI ApI, ghAra megha ane pavanAdi dUra karI te deva aMtarhita thaI gayA. anukrame annaya samudranA tIranI bhUmipara utayeryA ane badhu karIyANuM lai mithilApurImAM gayA. cAgyatA jANanAra ane udAra manavALA annaye tyAM kuMbharAjAne eka kuMDalanI joDI bheTa karI. rAjAe te kuDalanI joDI peAtAnI priya duhitA mallIne ApI ane nIti jANanArA rAjAe arjunayanA satkAra karI tene vidAca karyA. tyAM jInAM karIyANAM vecI ane navAM lai akaMpa buddhivALA arhanaya pharatA pharatA capApurImAM AvyA. tyAMnA rAjA candrachAyane bIjI kuMDalanI joDI bheTa karI. rAjAe pUchyuM- huM zreSThI ! A kuMDalanI joDI kayAMthI lAvyA che ?' te sAMbhaLI teNe kuDala sabaMdhI savArtA kahI batAvI, te prasa Mge prathama eka kuDalanI joDI malTIkumArIne ApelI, te vAta nIkaLatAM teNe mahrIkumArInuM utkRSTa svarUpa varNana karavA mAMDayu'- e malTIkumArInuM mukha jo udita hoya tA bhale ca Mdra asta thaI jAya. jo tenA aMganI kAMti hoya to pachI marakatamaNinI kAMI jarUra nathI. tenA lAvaNyanuM pUra hAya teA gaMgAnA jaLanI zI jarUra che? ane tenI rUpalakSmI hoya te pachI devAMganA bhale dUra rahe. huM rAjA! jeoe te ramaNIne nIrakhI nathI te purUSAnAM netra vRthA che, kemake jeo kadI paNa vikAzita padminIne jotA nathI, te haMsa zA kAmanA che ?" te sAMbhaLI cadrachAya rAjAe pUrvajanmanA snehayAgathI malrIkumArIne varavAne mATe kuMbharAjAnI pAse peAtAnA eka dUtane mAkalyA. have pUraNanA jIva vaijaya ta vimAnamAMthI cavI zrAvastIpurImAM rUkamI nAme rAjA thayA. tene dhAriNI nAme patnIthI subAhu nAme eka nAgakanyA jevI ati svarUpavAna kanyA thaI. rAjAne te ghaNI vhAlI hatI, tethI cAturmAsamAM sarva parivAra sahita Adara pUrNAMka vizeSa premavaDe tene snAnavidhi karAvatA hatA; eka vakhate ata:purIoe vizeSa prakAre snAna karAvelI te khALA dibyAla kAra dhAraNa karIne peAtAnA pitAne praNAma karavA gaI, tene utsa'gamAM esArI pitAe aMtaHpuranA sevaka (nAjara ) ne kahyuM-'A kanyAnA jevA snAnavidhi te koi ThekANe joyA che ?" te sevaka khelyA "tamArI AjJAthI ekavAra huM mithilApurImAM gayA hatA. tyAM kuMbharAjAnI putrI malTIkumArInI AyuSyagraMthImAM AthI paNu vizeSa snAnavidhi mArA jovAmAM AvyeA hatA. he prabhu! te rAjakumArInuM svarUpa paNa nirUpama che. huM jo kahIza teA tamane asa vita lAgaze, paNa tamAre mArAM vacanapara vizvAsa rAkhavA. tevu' strIratna pUrve mArA jovAmAM kAMIpaNa AvyuM nathI. jyArathI te jovAmAM Avela che, tyArathI bIjI strIonuM varNana karavAmAM mArI jinhAe maunavrata grahaNa karyuM che; tenI AgaLa bIjI strIe nirmAlya jevI jaNAya che. kalpalatAnI AgaLa AmralatA zA hisAbamAM hoya ?'' te sAMbhaLI rUkamI rAjAne tenApara anurAga utpanna thayA, tathA maThThI kumArInI mAgaNI karavAne teNe paNa kuMbharAjA pAse eka dUtane mAkalyA. vasune jIva paNa vaijaya'ta vimAnathI cavI vArANasI purImAM zaMkha nAme rAjA thayA. eka vakhate annaye Apelu maTTI kumArInuM divya kuMDala bhAMgI gayuM, tethI tene sudhAravAne rAjAe svarNakAra (sonI) ne hukama karyA. svarNakAroe joI ne kahyuM ke--"he deva ! ame AvuM divya kuMDala sudhAravAne samartha nathI.' te sAMbhaLatAMja kAdha pAmIne rAjAe Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 6 ' 299 teone nagaramAMthI bahAra kADhI mUkavA te tyAMthI vArANasI nagarImAM AvyA ane tyAM za'kharAjAnI pAse peAtAne kADhI mUkavAnA kAraNamAM vRttAMta banyu hatu. te sa temaNe kahI batAvyuM. temAM kuMDaLane prasaMge malrIkumArInA adbhuta rUpanuM varNana karavA mAMDayu je padArthA khIje upamAna gaNAya che e A bALAnI pAse upameyara tarIke gaNAya che; jema caMdra tenA mukhanA upameya che, biMba phaLa tenA hAThanu upameya che, za'kha tenA kaMThapradezanA upameya che, khisalatA e bhujAnI upameya che, vajranA madhyabhAga tenA madhya bhAga (kaDhi )neA upameya che; hAthInI sUMDha tenA unI upameya che, nadInI bhramarI tenI nAbhinI upameya che, darpaNu tenA jaghananuM upameya che, mRgalInI jaghA tenI jAMghAnuM upameya che ane kamaLa tenA hAtha paganuM upameya che.'' tevu rUpa sAMbhaLI pUnA snehAnukha dhavaDe za'kharAjAe malTIkumArInI yAcanA karavA mATe eka dUta kuMbharAjA pAse mAkalyA. vaizravaNunA jIva paNa vaijayaMta vimAnathI cavI addInazatru nAme hastInApuramAM rAjA thayA hatA. ahI malTIkumArIne mallakumAra nAme eka bhAI hatA, teNe kutUhalathI citrakArA pAse eka vicitra citrazALA karAvavA mAMDI hatI. temAM cItaranArA citrakArAmAM eka citrakAra ghaNA catura hateA. phakta eka aMga jovAmAM Ave tApaNa tene anusAre sa aMganu' yathAsthita citra karavAnI tene labdhi prApta thayelI hatI. eka vakhate paDadAmAMthI malTIkumArInA paganA aMguThA tenA jovAmAM AvyA, tene anusAre sarva aMgopAMga sahita malTIkumArInuM yathArtha rUpa ALekhI lIdhu. anyadA mallakumAra te citrazALAmAM krIDA karavAne gayA, ane temAM karelAM citra jovA lAgyA. tevAmAM citramAM rahelI malTIkumArIne joi te sAkSAta malTIkumArI che, evuM dhArI lajajAthI tarata pAcheA pharyAM. te vakhate dhAtrIe kahyuM-kema pAchA pharyA ?' tyAre kumAra khelyA- 'ahI' mArI bena mallIkumArI che, te tyAM zI rIte krIDA karAya ?' dhAtrIe kharAkhara joIne kahyuM-kumAra ! A sAkSAt mallIkumArI nathI paNa e to citramAM ALekhela che, mATe pAchA Ave." tema jANI mallIkumArane krodha caDayo. tethI pelA citrakArane dakSiNa hasta chedI nAkhyA ane tene potAnA nagaramAMthI kADhI mUkayA. teNe hastInApuramAM jaI adInazatru rAjAne te vRttAMta kahyo ane pachI mallIkumArInuM varNana karavA mAMDyuM "he rAjA ! A sarva jagatarUpa AkAzamAM caMdralekhA sadeza te mallIkumArI jevI koi bIjI suMdarI srI kAI ThekANe che nahIM, thai nathI ane thaze paNa nahIM. je kAI te suMdara kanyAne joi pachI anya kanyAne jue che, te mahAnIlamaNine joi kAcanA kaTakAne jue che. A jagatamAM rUpa, lAvaNya, gati ane bIjI ceSTAothI te khALA nadIomAM gaMgAnI jema strIomAM mukhya che." A pramANe tenuM varNana karIne pachI citrakAre citranuM phalaka AkaSI rAjAne khatAvyuM. tene joi vismaya pAmelA ane pUrva snehathI utkaMThita thayelA rAjAe tenI yAcanA karavAne kuMbharAjAnI pAse pAtAnA dUta mAkalyA. abhicaMdranA jIva paNa baijaya ta vimAnathI cavI kAMpilyapura nagaramAM jitazatru nAme rAjA thayA hatA. tenA puNyathI AkarSAine devalAkamAMthI apsarAnuM vRMda AvyuM hoya tema dhAraNI vigere tene eka hajAra rANIo hatI. ahIM mithilA nagarImAM ceAkSA nAme eka vicakSaNu parivrAjikA hatI. te rAjAnA ane dhanADhaca purUSAnA gharamAM pharatI pharatI ApramANe kahetI hatI ke "dAna karavAthI ane tInA abhiSekathI 1 upamA ApavA yeAgya. 2 upamA pAmavA yeAgya. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 saga 6 The thayele dharma, svarga ane mokSane hetu che. e amArUM tattvavacana che." A pramANe kahetI te paritrAjikA nagaranA ane dezanA lokone dharmamAM pravartAvatI hatI. eka vakhate pharatI pharatI te kuMbharAjAnA darabAramAM jyAM malakumArI rahetI hatI te mahelamAM AvI caDI. tyAM prathama hAthamAM tridaDa rAkhI, kaSAyelAM vastra dharIne te ubhI rahI, pachI darbhavaDe kamaMDalamAMnuM jaLa pRthvIpara chAMTI tenA para pitAnuM Asana pAtharIne beThI, bIjA mANasanI jema malIkamArIne paNa te dharmopadeza karavA lAgI. te sAMbhaLI traNa jJAna dharanArA mallIkumArI bolyA "jeTalAM dAna che te sarva dharmane mATe nathI; je sarva dAna dharma mATeja thatAM hoya to bilADA ane kUtarAnuM piSaNa paNa dharmane mATe thAya. jIvahiMsA jemAM rahela che evA tIrthAbhiSekathI zI rIte pavitratA thAya? rUdhiravaDe lIpAeluM vastra zuM rUdhiravaDe dhevAthI zuddha thAya ? mATe viveka mULa dharma che, te avivekIne thatuM nathI. tevA purUSane tapasyA paNa kevala kalezane mATe thAya che, temAM kAMI paNuM saMzaya nathI." A pramANe mallIkumArIe kahyuM, eTale cakSA paritrAjikA vilakhI thaI nIcuM mukha karI rahI; kAraNake prabhunAM yuktivALAM vacanane bAdhita karavAne kaNa samartha thAya? pachI " are pAkhaMDI ! AvA darbhanA Asana para besI tuM A vizvane keTale vakhata thayAM chetare che? ema kahI dAsIoe tene tiraskAra karyo. te vakhate cekSAe manamAM ciMtavyuM ke rAjya saMpatti vaDe unmatta thaI gayelI A rAjakumArIkAo ane tenA Ide vartanArA tenA parivAre mAre je tiraskAra karyo che tenuM baira vALavAne mATe mArI buddhi pahoMcADIne A rAjakumArIne jyAM ghaNI zakyo hoya tenI vacamAM pheMkI dauM, arthAt ghaNI rANIovALe rAjA paraNe ema karUM jethI e duHkhI thAya." A pramANe ciMtavI krodhathI manamAM dhamadhamI rahelI te paritrAjikA tyAMthI nIkaLIne kAMpilyapuramAM jitazatru rAjAnI pAse gaI. rAjAe meTA satkArathI tenAM darzana karyA. eTale AzIrvAda ApIne te pitAnA Asana para beThI. rAjAe aMtaHpura sAthe bhakti pUrvaka tenI vaMdanA karI. teNe tyAM paNa dAna ane tIrthAbhiSekanA dharmane upadeza karyo. rAjAe kahyuM-bhagavati ! tame A pRthvI para parataMtra thayA vagara vecchAe sarvatra pharyA kare che, mATe huM tamane pUchuM chuM ke "A mArA aMtaHpuranI strIo jevI apUrva strIo tame koI ThekANe joyelI che ? te sAMbhaLI cekSA hasatI hasatI belI-he rAjA! kUvAnA deDakAnI jema tame tamArA aMtaHpurane kema bahu mAne che ? mithilAnagarImAM kuMbharAjAne ghera mallI nAme eka suMdara kanyAratna che. te sarva mRgAkSIe mAM cUDAmaNi che. tenA mAtra eka aMguThAnI je zebhA che te devAMganA ke nAgakanyAomAM paNa jovAmAM AvatI nathI. vadhAre zuM kahuM ? te mane hara bALAnA zarIranA bAMdhAnI zebhA, tenuM sauMdarya ane tenA lAvaNyanI saMpatti kaI judI ja che. te sAbhaLatAMja pUrvanA snehane lIdhe jitazatru rAjAe tenI prArthanAne mATe kuMbhArAjAnI pAse eka dUta mokalyA. ahIM mallIkumArIe pitAnA pUrva janmanA mitra chae rAjAone azekavADImAM baMdha thavAno che evuM avadhijJAnavaDe jANIne te vADInI aMdara mahelanA oraDAnI madhyamAM manohara ratanapITha upara eka pitAnI suvarNa pratimA karAvIne sthApanA karI. e pratimAnA padharAga maNi vaDe addhara karyA, nIlamaNithI keza rayA, IdranIla ane sphaTikamaNinAM locana banAvyAM, pravALAnA hAthapaga racA, chidravALuM (piluM) udara karyuM, tALavAnA bhAgamAM chidra karyuM, ane tenI upara suvarNamaya kamaLanuM DhAMkaNuM karyuM, bIjA sarva avaya Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 6 huM 301 ati ramaNIya banAvyAM; ane te pratimAvALA oraDAnI pharatI bhI'ta caNAvI, temAM tALAM dIdhelAM kamADavALAM cha drAo karAvyAM, te drAranI AgaLa nAnA nAnA cha eraDA karAvyA, ane pratimAnI pachavADAnI bhI`tamAM eka bIjI' dvAra paDAvyu'. pachI e pratimAnA tALavA upara sarva AhAranA eka eka piMDa mUkI te para suvarNa kamaLa DhAMkI daine mallIkumArI pratidina bhAjana karavA lAgyAM. have je cha rAjAAe malTIkumArIne mATe potapAtAnA dUte mAkalyA hatA te eka sAthe mithilApatinI pAse AvyA. sarvAMmAM prathama dUte kahyuM "aneka sAmata rAjAe mastakavaDe jenA caraNakamaLane mArjita kare che evA mahAparAkramI, mahA utsAhI, rUpamAM kAmadeva jevA, adhipati saumyatAmAM caMdra jevA, pratApamAM sUrya jevA ane buddhimAM gurU jevA sAketapuranA pratibuddhi rAjA tamArI nirdoSa kanyA mannIkumArIne paraNavAne Icche che. tamAre kAMI khIjAne kanyA tA avazya ApavI joize, teA amArA rAjAne ApIne tene svajana karavAne tame yAgya che." bIje krUta AlyA- dhUMsarA pramANa dIrgha bhujAvALA, puSTa kadhavALA, vizALa lAcanathI zeAbhatA, kulIna, catura, satya pratijJAvALA, raNabhUmimAM tIvra, sarva zAstranA abhyAsI ane sarva zastromAM zrama karanAra, evA caMdranI chAyA jevA zItaLa caMpAnagarInA pati caMdrAya nAme yuvAna rAjA tamArI putrI mallokumArIne mAge che, to tene ApavAne tame cAgya che." trIjA dUte kahyuM-LyAcakonA ciMtAmaNI, kSatriyAnA zirAmaNi, zaraNecchune zaraNa karavA yAgya, vIrya vaMtamAM zreSTha, jayazrInu krIDAgRha ane guNIjanAnA bagIcA rUkami nAme zrAvastI nagarInA rAjA tamArI kanyAne icche che. mATe he rAjA ! vidhie meLavelA ucita evA varavadhunA yAga karo, tame ceAgyatAne jANanArA che." cAthA dUta khalyA-adbhuta aizvaryathI yakSapati kuberane jItanAra, vAcAla, sauMdarya mAM kAmadeva samAna, zatruonA gava ne chedanAra, sadAcAra rUpa mAnA vaTemArgu, zAsanamAM iMdra samAna ane zaMkhanA jevA ujajavaLa yazane dhAraNa karanAra zakha nAme kAzI nagarInA rAjA che, te tamArI pAse tamArI kanyAnI prArthanA kare che te svIkAro.' pAMcamA te kahyu vhe mithilApati ! meATA khaLavaDe haratI jevA, hAthacAlAkIvALA, mahAparAkramI, aneka raNamAM pasAra thayelA, dRDha hRdayavALA, sArI buddhivALA, yuvAna, kIrttirUpI velanA prarohaNa, guNaratnAnA eka rehaNAcaLa ane dIna anAtha jananA uddhAra karanAra hastInApuranA svAmI adInazatru rAjA, tamArI kanyA mallikumArIne mAge che tethI tene Apo." o dUta elyA "hAthIothI patanI jema zatruothI akaMpanIya, nadIothI samudranI jema ghaNI senAthI cAre tarapha paravarelA, apratihata zaktivALA senAnIthI iMdranI jevA ane sarva zatrune jItanAra kAMpilyapurano adhipati jitazatru rAjA mArA mukhe tamArI kanyAne prAthe che; mATe vilaMba vagara tene Ape." A pramANe chae tAnAM vacana sAMbhaLI ku bharAjA bAlyA- "aprArthita vastunI prAnA karanArA, mUDha ane bahumAnI evA te adhama rAjAe kANu che ? A mArUM kanyAratna traNa jagatamAM zirAratna che. tene paraNavAne iMdrAdika devatAonI paNa cegyatA nathI. huM garIba dvatA ! tamArA durAzayavALA svAmIe A manArathA vRthA karelA che, tethI zIghra ahI thI tame cAlyA jAo. mArA nagaramAMthI satvara nIkaLe." A pramANe tiraskAra karelA te tAe tyAMthI nIkaLI utAvaLA pAtapAtAnA svAmI pAse AvI krodharUpa agnimAM pavana jevA A sa'dezeA kahyo. pachI chae rAjAoe pAtAnA sarakhA parAbhava thavAthI paraspara Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 sagar dvatA mokalIne kuMbharAjA sAthe mATI laDAI karavAnA nizcaya karyAM. pachI cha vadhara patanI jevA te cha rAjAo saunyathI pRthvIne AcchAdana karatA mithilApurI pAse AvyA. pravezanA ane nIkaLavAnA dvArane rokavAmAM catura evA teoe caMdananA vRkSane sarpanI jema mithilAnagarIne vITI laine pharatA gherA nAkhyA. keTalAka divasa sudhI rahelA AvA gherAthI kheda pAmelA kuMbharAjA eka divasa te saMbaMdhI ci MtA karatA hatA, tevAmAM malTIkumArI tyAM AvyA. teNe kahyuM- " he tAta ! tame udvegI thayA hai| tema kema jaNAe che?" eTale ku bharAjAe pAtAne udvega thavAnuM kAraNa kahyuM. te sAMbhaLI mallIkumArI elyAM pitAjI ! gUDha purUSo mAkalI pratyeka rAjAne kaheA ke ' tamane malTIkumArI ApIza,' ema kahI te chae rAjAne samajAvA, ane pachI mArI pratimA jyAM rAkhelI che, tenI AgaLanA chae oraDAmAM teone sAya kAle zveta vastra dharAvIne gupta rIte judA judA lAvA." ku bharAjAe te pramANe gAThavaNa karI eTale teo AvIne tyAM hAjara thayA pachI pelA kamADanI jALImAMthI sarve e malTIkumArInI pratimAne joi. ' ahA ! puNyayeAge A suMdara leAcanavALI surUpA mallIkumArI ApaNe prApta karI' ema pratyakSa malTIkumArInI buddhithI pratyeka tenuM anurAgapUrvaka ciMtavana karavA lAgyA. evAmAM pratimAnI pachavADe je dvAra karAvyuM hatuM tyAMthI malTIkumArIe pracchannapaNe temAM praveza karyA, ane pratimAvaDe saMtAi rahIne temaNe tALavAne DhAMkavAnu je kamaLa hatu. te pADI nAkhyuM. tatkALa prathama nAMkhelAne kahI gayelA AhAranA gaMdha temAMthI sphurI nIkaLyA. te viSTAnI durgaMdha jevA asahya hAvAthI nAsikAne atyaMta khAdhA karavA lAgyA. chae kamADanI jALImAMthI nIkaLIne te durgaMdha chae AraDAmAM phelAyA. tethI e rAjAnI nAsikAne phADI nAkhatA hoya tema apriya thaI paDayo. eTale vastravaDe nAsikAne DhAMkIne zatruothI kAyaranI jema teo tyAMthI parA mukha thaI gayA. te vakhate malTIkumArIe aMdarathI kahyuM ke 'tame parA'mukha kema thAo che ? ' teo melyA-ame A dugaMdhane sahana karI zakatA nathI.' pachI mallIkumArI pragaTa thaine melyAM-A pratimA te suvaNaeN nI che paNa emAM pratidina AhAranA kavaLa nakhAya che tethI tenI AvI gaMdha Ave che; teA mAtApitAnA vIrya ane leAhIthI utpanna thayelA garbha mAM prathama kalala (parapATA) jevu... thaI, pachI mAMsanI pezIrUpe thatAM mAtAnA karelA AhAranA satvathI anelA rasathI peSita thayelA, AranA paDadAmAM tathA narakamAM magna thayelA ane vizvAmUtrathI vAsita evA A zarIrane mATe te zuM kahevuM ! AvI rIte jenI utpatti che evA, vidyAnA kAThArUpa, rasa, rUdhira, mAMsa, carabI, asthi, majjA ane vI thI bharelA, mUtranA eka strAta, zleSma (baDakhA)nI masaka ane zaheranI gaTara jevA durgaMdhI zarIramAM zuM kAMI paNa sAra che? jema uSara jamInamAM amRtanI vRSTi paNa khArarUpa thai jAya, tema e zarIrane sugadhI karavA mATe lagAvelA kapUra vigere sugaMdhI padArtho paNa malarUpa thai jAya che. evI rIte bahAra ane a'dara bIbhatsa evA A zarIranI upara zu vivekI purUSo jarA paNa rAga dhAraNa kare ! arthAt na kare. are mugdha rAjA ! AjathI trIjA bhave tame mArI sAthe dIkSA laIne tapa karyA hatA te kema sa'bhA ratA nathI ?" .. AvAM malTIkumArInAM vacana sAMbhaLIne tenA vicAra karatAM te chae rAjAone jAtisamaraNujJAna utpanna thayu.... 'arhaMtanA anugrahathI zuM na thAya ?' pachI mallIprabhue jALIvALA chae kamADa ughADI nAkhyAM. eTale te chae rAjAe pratiSedha pAmI A pramANe kahevA lAgyA he bhadde! amane yAda AvyuM ke pUrva bhave ApaNe sAte mitrA saMketa Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 306 karI ekaThA rahIne tIvra tapa karatA hatA. he prabhu ! tame amane sArI rIte bodha ApIne narakamAM paDatAM bacAvyA che, to have amAre zuM karavA cogya che te batAve; kemake tame amArA gurU cho." "samaya Ave tyAre dIkSA grahaNa karaje" ema kahI mallIkumArIe temane vidAya karyA eTale te rAjAe potapotAnA nagaramAM gayA. te avasare lekAMtika devatAoe AvI malalInAthane kahyuM ke "tIrtha prarvattAve." te sAMbhaLI prabhue jAbhaka devatAoe pUrelA dravyathI vArSika dAna ApavA mAMDayuM. janmathI so varSa pUrNa thayA tyAre pacIza dhanuSa uMcI jenI kAyA che evA mallIkumArIne kuMbharAjA ane IMdrAdika devatAoe niSkramaNatsava karyo. pachI jaMyatI nAme zibikA ratnapara ArUDha thaI mallI prabhu sahasAgra vana nAme uttama udyAnamAM AvyAM. te udyAna keI ThekANe kRSNa Izna (zelaDI)ne vADhathI jANe kRSNapakSavALuM hoya ane koI ThekANe zveta IzunA vADhathI zukalapakSavALuM hoya tevuM dekhAtuM hatuM. nAraMgInA pakava phaLavaDe jANe zeNa maNiothI jaDeluM hoya, ane macakanA phaLathI jANe nIlamaNie bAMdheluM hoya tevuM jaNAtuM hatuM. temAM zItathI pIDita evA vaTemArguo nArIne stananI jema uSNa evuM kavAnuM jala pItA hatA ane vaDanA vRkSanI chAyAne sevatA hatA. jANe hemaMta lakamInAM hAsya hoya tevA vikasvara DelaranA pupothI te zebhI rahyuM hatuM. tevA udyAnamAM jagaddagurUe praveza karyo. pachI bAhya parivArane egya evA ekahajAra purUSa ane atyaMtara parivArane megya evI traNa strIonI sAthe mArgazIrSa mAsanI zukala ekAdazIe azvinI nakSatramAM caMdra AvatAM prAta:kAle mallInAtha prabhue aSTama tapa karIne dIkSA grahaNa karI. te vakhate mallI prabhune mana:paryayajJAna utpanna thayuM; ane teja divase azoka vRkSanI nIce kevaLajJAna paNa utpanna thayuM. I drAdika devoe AvI traNa dhanuSya uMcA rautmavRkSavaDe zebhita evuM samosaraNa racyuM. temAM pUrva dvArathI praveza karI ratya vRkSane pradakSiNA karI tathA namaH" ema kahI mallI prabhu pUrva siMhAsana upara pUrvAbhimukhe beThA. tatkAla vyaMtara devatAoe bIjI traNa dizAomAM temanAM rUpa vikavyuM. zrImAna caturvidha saMgha yogya sthAne beTho. kuMbha rAjA ane pelA cha rAjAo paNa tyAM AvIne IdranI pachavADe beThA. pachI zraddhA vaDe nirmaLa aMtarAtmAvALA devarAja (Idra) ane kuMbharAja prabhune namaskAra karI harSavaDe A pramANe stuti karavA lAgyA he ahaMna! jeo sAre bhAgye tamArA caraNamAM name che, teonA lalATa upara "tamArA caraNanakhanAM je kiraNo paDe che, te A bhayaMkara bhavathI bhaya pAmelA prANIone "rakSAnA tilaka jevAM thAya che. he prabhu ! tame janmathIja brahmacArI hovAthI tamAre dIkSA "paNa janmathIja che ane tethI tamAro badhe janma vataparyAyamAMja che ema huM mAnuM chuM. "he nAtha ! jyAM tamAruM darzana nathI, te ghara zA kAmanuM che? ane tamArA darzanathI pavitra "evuM A badhuM bhUmitaLa kalyANa rUpa che. he prabhu! A saMsArarUpa zatruthI bhaya pAmelA "manuSya, deva ane tiryaMca prANIone tamArUM samosaraNa eka zaraNa ApanAra kilAbhUta che. tamArA caraNamAM praNAma karyA sivAyanA bIjAM je kAMI karmo che te sarva kukarmo che. "teo A saMsAranI sthitinA kAraNa evAM karmone prasavyA ja kare che. tamArA dhyAna "vinA je bIjAM dhyAna che te sarva durgAna che, jenAthI potAnA taMtuthI karoLIAnI "jema pitAne AtmA ja baMdhAya che. tamArA guNanI kathA vinA je kathA che te sarva Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 sarga 6 The "duSTa kathA che, jenAthI vANIvaDe tittira pakSInI jema prANI vipattine pAme che. he jagada gurU ! tamArA caraNakamaLanI sevAnA prabhAvathI A saMsArane uchera thAo athavA bhave "bhave tamArI bhakti thayA karo." A pramANe stuti karIne Idra ane kuMbha rAjA virAma pAmatAM ane caturvidha saMgha sAMbhaLavAne utsuka thatAM, mallInAtha prabhue dezanA devAno AraMbha karyo. A saMsAra svataH apAra chatAM pUrNimAnA divasavaDe samudranI jema rAgAdikathI "vizeSa vRddhi pAme che. je prANIo amaMda AnaMdane utpanna karanArA samatArUpa ja"LamAM snAna kare che, teone rAgadveSarUpa mala tatkALa dhovAI jAya che. keTI janma sudhI "tIvratapane AcaravAvaDe prANI je karmane haNI zakatA nathI, te kamane samatAnA AlaM. "banathI ardha kSaNamAM haNI nAMkhe che. karma ane jIva je sAthe maLI gayelAM che, tene jJAnavaDe Atmanizcaya karanAra sAdhu purUSa sAmAyikarUpa zalAkAthI judA karI de che. yogI purU "sAmAyikanAM kiraNavaDe rAgAdika aMdhakArane nAza karI potAmAM paramAtma svarUpane jue "che. svArtha mATe nitya vaira dharanAra prANIo paNa samatAvALA sAdhu jananA prabhAvathI "paraspara saneha dhare che. ISTa aniSTapaNe rahelA cetana ane acetana padArtho vaDe jenuM mana meha "pAmatuM nathI te purUSamAMja samatA kahevAya che. bAhu upara gozIrSacaMdanane lepa kare athavA khagathI tene cheda kare te paNa jenI manavRtti bhedAya nahIM-samAna va tenAmAM "anupama samatA che ema samajavuM. stuti karanAra tathA prIti rAkhanAra ane kAdhAMgha tathA "gALo ApanAra upara jenuM citta samAna va che te purUSaja samatAnuM avagAhana kare "che. jemAM kAMI hama, japa ke dAna karavuM paDe nahIM tema chatAM mAtra samatAthIja parama "nivRtti (mokSa) prApta thAya; ahA ! te kevI amUlya kharIdI ! prayatnathI kheMcelA ane kalezadAyaka rAgAdikanI upAsanA zA mATe karavI ? prayatna vagara meLavI zakAya tevuM ane "manahara sukhakArI samatApaNuM ja dhAraNa karavuM. pakSa hovAne lIdhe svarga ane makSa te "gupta che paNa samatAnuM sukha te svasaMvedya hovAthI pratyakSa che, tene kaI DhAMkI zakatuM "nathI. kavionA kahevAthI rUDha evA amRtapara zA mATe mohita thavuM ? jene rasa pitAnA anubhavamAM Ave che evA samatArUpa amRtanuM ja niraMtara pAna karavuM. khAdya, lehya, cukhya "ane peya-e cAre prakAranA rasathI vimukha evA munio paNa hamezAM svacchAe sama"tArUpa amRta rasane vAraMvAra pIdhA kare che. jenA kaMThamAM sarpa nAkhe ke maMdA2 puSpanI "mAlA paherAve, tathApi jene prIti ke aprIti thatI nathI te kharekharo samatAno pati che. je guDha nathI, avArya nathI ane bIjI kaI rIte jenI prApti muzkela nathI evI "eka samatAja ajJane ke buddhivAnane A saMsAra rUpa pIDAnuM auSadha che. ati zAMta "evA gIomAM paNa eka krUra karma raheluM che ke je samatArUpa zastrathI rAgAdikanA kuLane haNI nAkhe che. samatAno parama prabhAva prathama to eja che ke jethI eka addha kSaNamAM "pApI jane paNa zAzvatapadane pAmI jAya che. jenA hovAthI jJAna darzana ane cAritra e "traNa rana saphala thAya che ane je na hovAthI te traNa ratna niSphala thAya che, evA mahA"parAkramI samataguNathI sadA kalyANa che. jyAre upasargo AvI paDayA hoya athavA mRtyu prApta thayela hoya, tyAre tatkALa karavA gya ane zreSTha upAya samatAnA je bIje "keI nathI. rAgadveSane jaya karavAne IchatA evA purUSe mokSarUpa vRkSanuM eka bIja ane "ati addabhuta sukhane ApanArUM samatApaNuM sadA dhAraNa karavuM." Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 305 mallInAtha prabhunI AvI dezanAthI te cha rAjAoe pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI ane kuMbha rAjA vigere zrAvaka thayA. mallI prabhune bhiSaka vigere aThavyAvIza gaNadhare thayA. prabhunI dezanA thaI rahyA pachI prathama gaNadhare dezanA ApI. bIje divase teja vanamAM rahelA vizvasena rAjanI taraphathI prabhune parama annavaDe pAraNuM thayuM. pachI malInAthanA caraNane namI IdrAdika devatAo ane kuMbha vigere rAjAo potapotAne sthAnake gayA. prabhu mallInAthanA tIrthamAM IdrAyudha sarakhA varNavALa, cAra mukhavALa, hAthInA vAhanapara besanAro, cAra dakSiNa bhujAmAM varada, parazu, trizula ane abhayane rAkhanAra ane cAra vAyabhujAomAM bIjoruM, zakti mudagara, ane akSasUtrane dharanAre kubera nAme yakSa zAsanadevatA thayA. tathA kRSNa varNavALI, kamalanA Asana para besanArI, be dakSiNa bhujAmAM varada ane akSasUtra ane be vAmaNujAmAM bIjoruM ane zakti dharanArI reyA nAme zAsanadevI thaI. te baMne devatA zrI malalInAtha prabhunA zAsanadevatA kahevAyA. pachI tyAMthI bhavyalokane bodha karavAne mATe grAma, Akara ane nagara vigeremAM mallInAtha prabhu vihAra karavA lAgyA. cAlIza hajAra mahAtmA sAdhuo, paMcAvana hajAra tapasvI sAdhvIo, cha ne aDasaTha cauda pUrva dhArI, be hajAra baso avadhijJAnI, sattarasa ne pacAsa mana:paryavajJAnI, be hajAra ne base kevalajJAnI, be hajAra navaso zaikriya labdhivALA, eka hajArane cAraso vAda labdhivALA, eka lAkhane tyAzI hajAra zrAvake ane traNa lAkha ne sIttera hajAra zrAvikAo ATale parivAra eka varSa uNa paMcAvana hajAra varSa sudhI vihAra karatAM mallInAtha prabhune the. zrI malalInAtha prabhue nirvANa samaya najIka jANI sametazikhare jaI pAMcase sAdhuo ane pAMcase sAdhvIonI sAthe anazana vrata grahaNa karyuM. eka mAsane aMte phAlyuna mAsanI zuddha dvAdazIe yAmya nakSatramAM malalInAtha prabhu te sarve sAdhu ane sAdhvIonI sAthe nirvANapadane prApta thayA. kaumAravasthAmAM ane vrataparyAyamAM maLIne mallI prabhunuM paMcAvana hajAra varSanuM AyuSya pUrNa thayuM hatuM. aranAtha prabhunA nirvANa pachI koTI hajAra varSa gayA tyAre zrI malI prabhuno nirvANakALa thaye hato. mallInAtha prabhu nirvANa pAmyA pachI Idro ane koTIgame devatAoe AvIne zrI mallInAtha prabhune yathAvidhi nirvANamahotsava karyo. B88SGSSSSSSSSS388 8929228888888888888833 ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye SaSThe parvaNi mallinAthacaritavarNano nAma paB sarjaH | B8%EBBB8 88888882388888888888888888 1 abhikSaka evuM nAma paNa anyatra kahela che, 39 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 mA. zrI munisuvrata svAmI citra, jJAnarUpI kSIrasAgaranI veLA (maryAdA) rUpa ane pRthvIne pavitra karanArI zrI munisuvratanAthanI dAMtanI kAMtie dezanAsamaye jaya pAme che. vidvAnAnI pratibhA (buddhi) ne ullAsa karavAmAM sarasvatInA teja jevuM nima La zrI munisuvrata svAmInuM caritra have kahevAmAM Avaze. A ja mUddIpanA apara videhamAM rahelA bharata nAmanA vijayane viSe capA nAme eka vizALa nagarI che. te nagarImAM lAkottara parAkramavALA ane dIrgha bhujAvALA suzreSTha nAme surazreSDa (iMdra) jevA rAjA hatA. te cAre prakAre vIra hatA. dAnavaDe savanI rakSA karanAra heAvAthI dAnavIra, raNamAM utkaTa hovAthI raNavIra, AcAramAM zreSTha heAvAthI AcAravIra ane zrI jainadharma mAM dhuraMdhara hovAthI dharmAMvIra hatA. AjJA mAtrathIja sa` rAjAone sAdhI letA hatA, tethI e rAjA astravidyA avakrIDAmAMja batAvatA hatA, raNamAM khatAvatA nahIM. vANIne niyamamAM rAkhanArA munie paNa rAtridivasa tenA guNAnuM varNana karI pAtAnu vAca'yamatva (vANInA niyama) chADI detA hatA. ekadA hRdayane AnaMda ApanArA nandvana nAme muni te nagarInA udyAnamAM sameAsaryA. temanI pAse rAjA vaMdana karavA gayA. bhaktithI vAMdIne AgaLa beThA. munie dezanA devA mAMDI, meharUpI kAdavane dhoI nAkhavAmAM jaLanA pravAha jevI te muninI dezanA sAMbhaLIne surazreSTha rAjAne bhava upara bairAgyabhAvanA utpanna thai, tethI te naMdana muninI pAseja teNe tatkALa dIkSA lIdhI, ane sAtvika zirAmaNa te rAjAe yathAyeAgya rIte tenu pratipAlana karyu. aMtanI bhakti vagere sthAnAnA ArAdhanathI tIrthaMkaranAmaka upArjana karI, mRtyu pAmIne teo prANata devalAkamAM devatA thayA. tyAMthI cavIne te harivaMzamAM avataryA. tethI hariva'zanI utpatti prathama kahIe chIe. A jamUdrIpanA bharatakSetramAM vatsa dezanA ma`DanarUpa kauzAMkhI nAme nagarI che. te nagarImAM zrIkha'Daca'dananA rasanI jevA sugadhI yazavaDe dizAnA mukhane maDita karanAra sumukha nAme rAjA hatA. sarpane jA'gulI maMtranI jema rAjAone tenI AjJA alakSya hatI, ane I dranA jevuM tenuM advitIya aizvaya hatu. sAma-sAMtvanane cAgya evA purUSAmAM te sAmasAMtvana karanAra hatA. pitAnI jema tenuM hRdaya mRdu hatuM, ane mRtakamAM mAMtrikanI jema dAnasAdhya purUSAmAM te dAna karatA hatA lADhAmAM ayaskAMta maNinI jema te mAyAvI purUSomAM bheda karatA hatA, ane bIjo yamarAja hoya tema daMDanIyara purUSone te daMDa ApatA hatA. 1 arthAt rAjAgmAne AjJAmAtrathIja vaza karatA hovAthI tene saMgrAmamAM asravidyA batAvavAnA prasa'gaja AvatA nahIM. rdaMDa karavA yeAgya. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307, parva 6 ThuM eka vakhate kAmadevane sakhA vasaMtaRtu AvatAM sumukha rAjA krIDA karavAne mATe udyAnamAM javA cAlyA. gArUDha thaIne jatuM hatuM, tevAmAM mArgamAM vIraviMdanI vanamALA nAmanI eka kamaLalocanA strI tenA jovAmAM AvI. e manohara bAlAnAM stana paSTa ane unnata hatAM. bhujalatA kamaLane jevI komaLa hatI. madhya bhAga vajanI je alpa hatA. nitaMbamaMDala nadItaTanI jevuM vizALa hatuM. tenI nAbhi nadInI jalabhamarI jevI gaMbhIra hatI. urUbhAga hAthInA suMDhanA jevo hato. hAthapaga navIna suvarNa kamalanA jevA Arakta hatAM, ane braguTI namelI hatI. teNe DAbe hAthe nitaMba upara suMdara vastra rAkhyuM hatuM, ane dakSiNa hAthe stana uparathI laIne uttarIya vastra dharyuM hatuM. AvI suMdara bALAne joIne sumukha rAjA kAmArNa thaI gaye. tatkAla gajedranI cAlane maMda karAvI manamAM vicAravA lAgyA ke "ahA ! A suMdarI koInA zApavaDe svargamAMthI bhraSTa thayelI agra haze. vA mUrtimAna vanalakSamI ke vasaMtazobhA haze ! vA kAmadevathI viga pAmelI rati haze ! vA pRthvI para AvelI nAgakumArI haze ! athavA vidhAtAe kautukathI A strIratna banAvyuM haze !" AvI rIte ciMtavatA rAjAe pitAne hAthI tyAMne tyAM Ama tema pheravavA mAMDyo, paNa jANe keInI rAha jotA hoya tema te AgaLa cAlyA nahIM. eTale he rAjA! sarva raunya AvI gayuM che chatAM tame tame adyApi kema vilaMba karo cho ?" evI rIte bhAvane jANavAnI IcchAvALA maMtrIe rAjAne pUchayuM. AvAM maMtrInAM vacanathI pitAnA cittane mAMDamAMDa sthira karI rAjA yamunA nadIne kinAre rahelA moTA udyAnamAM Avyo. paraMtu e bALAe tenuM citta harI lIdhuM hatuM, tethI manahara maMjarIvALA AmravanamAM, nAcI rahelA navapallavavALA azoka vanamAM, bhramarAonA samUhathI Akula evA berasalInA khaMDamAM, jenA patro paMkhA jevAM che evA kadalI vanamAM, vasaMtalakSamInI kaNikA jevA kareNanA vanamAM ane bIjA koIpaNa ramaNIya sthalamAM tene jarA paNa prIti utpanna thaI nahIM. AvI rIte rAjAnuM mana udvega pAmeluM jeI sumati nAmane maMtrI ke je rAjAnA mane bhAvane jANatuM hatuM, chatAM ajANyA thaI teNe rAjAne pUchayuM-bahe nAtha ! manano vikAra ke zatruone bhaya e be zivAya rAjAne moha thavAmAM trIjuM kAMI paNa kAraNa saMbhavatuM nathI. temAM parAkramathI jagatane dabAvanAra evA tamane zatruthI bhaya hovAne te saMbhava ja nathI; tethI je kAMI manane vikAra thavAnuM kAraNa hoya ane te je gupta rAkhavA gya na hoya to mane kahevAne yogya cho." rAjA bolya-"he maMtrI ! niSkapaTa zaktivALA evA tamArAthI ja meM zatruone vaza karyA che, temAM A mArI bhujAo to mAtra sAkSIrUpa che, te have nizcaye khAtrI che ke mArA manovikArane paNa upAya karavAne tame zaktimAna cho, tethI zA mATe huM tamane te na jaNAvuM? sAMbhaLo, hamaNuM huM ahIM Avate hato te vakhate mArgamAM sarva strIonAM sarvasvarUpane lUMTanArI kaI aMgane mArA jevAmAM AvI che, teNIe mArA cittane harI lIdhuM che, tethI huM kAmAtura thaIne pIDAu che. chuM; mATe tene egya upAya kare." maMtrI belyo-"he prabhu! te upAya mArA jANavA mAM , AvyuM che. te vIraviMdanI vanamALA nAme strI hatI. tene huM satvare tamane meLavI ApIza. mATe tame hAla te parivAra sAthe svasthAnake jAo. AvAM maMtrInAM vacana sAMbhaLI rAjA regavALAnI jema manathI rahita hoya tevI rIte zibikAmAM besI te vanamALAnuM ja ciMtavana karate karate svasthAnake gaye. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sane 7 mAM pachI sumati maMtrIe, vicitra upAya jANavAmAM paMDitA AtreyI nAme eka pari. trAjikA hatI tene vanamALAne mATe mokalI. AtreyI tatkALa vanamALAne ghera gaI. vanamALAe vaMdanA karI eTale e paritrAjikA AzISa ApIne belI- "he vatsa ! hima tumAM padminInA jema tuM nisteja kema lAge che! divase caMdrakaLAnI jema tArA gAla phIkA kema paDI gayA che? zUnya daSTine lIdhe jANe keI citAmAM che tema tema jaNAya che ? te mane prathama ghaNIvAra tArUM duHkha kahyuM che chatAM Aje kema kahetI nathI ? te sAMbhaLI vanamALA nizvAsa mUkI aMjaLi joDIne bolI-"bhadra! jemAM svArtha sare durlabha che. evI mArI kathA zuM kaha! eka gadheDI kayAM ane urarIzravA arAja kayAM ! zagAlanI yuvatI kayAM ane kezarIsiMhane kizora kayAM! bicArI cakalI kayAM ane pakSIone rAjA garUDa kyAM ! tema huM kuviMda jAtinI strI kyAM ane te durlabha prANavalalabha kayAM! kadi upara kahelano yoga keI daivayege paNa thAya. paraMtu hInajAtivALI evI mArI sAthe temane saMga svapnamAM paNa asaMbhavita che." AtreyI belI-huM tArA arthane saMpAdana karI dauM. maMtrataMtra jANanArAne ane puNyavaMtane asAdhya zuM che ! vanamALa bolI-"he mAtA ! Aje mArgamAM hAthI upara besIne jatA ane jANe pratyakSa kAmadeva hoya tevA dekhAtA rAjAne meM joyA che, caMdananA pravAha jevA temanA darzanathI paNa mArA dehamAM to tIvra kAma javara pragaTa thayo che. he bhagavati ! takSaka nAganA mAthAnA maNinI jema mArA kAmavarane haranAre tene samAgama muMja rAMka strIne durlabha che, to temAM tame zuM karI zakazo ?" AtreyI belI-"vatsa ! huM maMtrabaLathI deva, daitya, caMdra, sUrya ane vidyAdharane paNa AkarSa te te rAjA zA hIsAbamAM che? he anaghe! huM prAtaHkAle rAjAnI sAthe tAre ga karAvIza. je te na thAya te mAre javalatA agnimAM praveza kare; mATe tuM dhIraja rAkhaje." A pramANe vanamALAne AzvAsana ApI paritrAjikA tyAMthI cAlI nIkaLI, ane rAjAne mATe prAya: siddha karelo artha teNe sumati maMtrIne kahyo. maMtrIe rAjAne te vAta kahIne AdhAsana ApyuM. "ghaNuM karIne pyArI strIne meLavavAnI pratyAzA paNa sukhane mATe ja thAya che.' prAtaHkAle AtreyIe jaIne vanamALAne kahyuM ke meM sumukha rAjAne tArA premamAM joDI dIdhe che; mATe he vatsa! uTha, hamaNuMja rAjAnA maMdiramAM jaIe. tyAM jaIne rANInI jema rAjAnI sAthe tuM sukhe krIDA kara." vanamALA tarataja AtreyInI sAthe rAjagRhamAM gaI. rAjAe anurAgathI tene aMta:puramAM rAkhI; ane pachI krIDAvana, nadI, krIDAvApI ane krIDAzaila vageremAM vihAra karate sumukha rAjA tenI sAthe vivayasukha anubhavavA lAge. have pelo vIraviMda vanamALAnA viyogathI bhUta vaLagyuM haya, gAMDo thayo hoya ke unmatta thayo hoya tema cAre tarapha bhamavA lAgyo. tenAM sarvaaMga dhUlithI dhUsarAM thaI gayAM hatAM, jIrNa vastranA kaTakA paheryA hatA, mAthAnA keza visaMsthala hatA, rUMvADA ane nakha lAMbA vadhyA hatA, ane kolAhala karatA bAlakathI viTAelo te pharato hate. "he vanamAlA ! he vanamAlA ! tuM kayAM che ? mane darzana Apa. are. priyA ! teM A niraparAdhIne ekadama kema tyAga karyo? athavA je mazkarImAM tyAga karyo hoya te have lAMbo kALa Ama karavuM ucita nathI, athavA tArA rUpathI lubdha thayelA keI rAkSasa, yakSa ke vidyAdhare tArUM haraNa kareluM haze ! are ! A nirbhAgI evA mane dhikkAra che!" A pramANe vAraMvAra nagaramAM eke ke, trIke trIka ane zerIe zerIe pharIne e vIrakuviMda rAMkanI jema kALa nirgamana karavA lAgyo. eka vakhate vAnaranI jema bAlakathI vIMTAele Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM 309 te tevI rIte bolatA bolatA rAjAnA gRhAMgaNamAM AvI caDe, tyAM nirmAlya mAlyane dharate ane pizAce vaLagyo hoya te dekhAte te vIrakuviMda kautuka jovAmAM utkaMThita rAjalakathI vIMTAI vaLyo. evA moTA tALIonA nAda sAthe maLela tenI pachavADe lAgelA lokone mATe kolAhala sumukha rAjAnA sAMbhaLavAmAM Avyo. tethI A zuM haze ! evI jijJAsAthI rAjA vanamALAnI sAthe tene jovA pitAnA AMgaNAmAM AvyuM.vikRti bharelI jenI AkRti thaI gaI che te, malIna, zUnya manavALe thaI gayele, leke e tiraskAra karAto, rajathI bharela ane te vanamALa ! he vanamALA ! tuM kyAM gaI ? ema vAraMvAra bolato e tene joI vanamALA ane rAjA sumukha vicAra karavA lAgyA-"ahA ! nirdaya caMDALAnI jema ApaNe du:zIlIyAoe A ghaNuM nirdaya kAma karyuM. A vizvAsu garIba mANasane ApaNe ThagI lIdhuM che. AnA jevuM bIjuM kaI pApa utkRSTa nathI, ane ApaNe ja sarva pApIomAM utkRSTa chIe. vizvAsaghAtI purUSethI paNa ApaNe caDIAtA chIe ke A jIvatAM chatAM maraNa pAmelAnI jevA garIba mANasane herAna karIe chIe. A viSayalaMpaTapaNAne vAraMvAra dhikakAra che ! A tIvra pApakarmathI avivekImAM ziromaNi evA ApaNane jarUra narakamAM paNa sthAna maLavAnuM nathI. te mahAtmAone dhanya che ke jeoe sarvadA jiteMdriya thaI pariNAme du:khanuM ja kAraNa evuM viSayasukha choDI dIdhuM che. jeo ahorAtra jina dharmane sAMbhaLe che, Acare che ane vipakAra kare che teo vivekathI vaMdavA gya che." A pramANe pitAnI niMdA karatA ane dharmiSTa jIvonI prazaMsA karatA te sumukha ane vanamALAnI upara AkAzamAMthI akasmAta vijaLI paDI ane teNe temanA prANu harI lIdhA. paraspara snehanA pariNAmathI ane prAMte thayelA zubha dhyAnathI mRtyu pAmIne te bane harivarSa kSetramAM jugalIApaNe utpanna thayA. mAtApitAe hari ane hariNuM evAM temanAM nAma pADayAM. pUrva janmanI peThe teo ahIM paNa pAchA rAtridivasa sAthe rahenArAM daMpatI thayA. daza prakAranA kalpavRkSothI Icchita artha saMpAdana karatA karatA teo devatAnI jema sukha vilasatA rahevA lAgyA. rAjA rANI vidyutpAtathI mRtyu pAmyA te joIne vIrakuviMde mahA dustapa evuM bALa tapa AcaryuM. prAMte mRtyu pAmIne saudharma kalpamAM te kiviSika (malIna) devatA thayo. tyAM avadhijJAnavaDe teNe potAnA pUrva janma ane pelA harihariNI nAme ja me jugalIone joyA. temane jotAMja tenA netra reSathI rAtAM thaI gayAM, ane AkRti braguTanA bhaMgathI bhayaMkara thaI gaI pachI yamarAjanI jema tene saMhAra karavAne IcchatA hoya tema te harivarSa kSetramAM AvyuM. teNe vicAra karyo ke "A baMne strIpurUSa mAre vadhyA che, paNa je ahIM mArIza te kSetranA prabhAvathI te avazya svarge jaze; A sthAna akALe mRtyu thavAthI paNa durgati ApatuM nathI, mATe mArA pUrvajanmanA veSI A baMnene ahIMthI bIje sthAnake laI jAuM." A nizcaya karI te deva ka95vRkSanI sAthe tene tyAMthI upADIne A bharatakSetranI aMdara caMpApurImAM lAvyuM. te vakhate te nagarImAM IvAku vaMzano caMdrakIti nAme rAjA aputra maraNa pAmyo hato. tethI bhegIo jema AtmAne zuM che, tema te rAjAnA pradhAna rAjyane lAyaka kaI purUSane cAre tarapha zodhatA hatA. te vakhate devasamRddhithI sarva lakone vismaya pamADate jANe tejane puMja hoya te te deva AkAzamAM rahIne bolyArAjyane mATe ciMtA karanArA he pradhAna ane sAmaMta ! tamAro rAjA aputra maraNa Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 saga 7 mA pAmela che, tethI tame keAi rAjAne icchA che, te tamArA puNyathI prerAyelA huM hamaNAja A hira nAme eka jIgalIAne hiravaSa kSetramAMthI ahI lAvelA chuM; A haNI nAme tenI sahajA patnI che ane teone AhAra karavAne mATe A kalpavRkSa paNa huM ahI lAvelA chuM. zrIvatsa, matsya, kalaza, vA ane aMkuzAdika lAMchanavALA ane jenAM kamaLa jevAM leAcana che evA A hira AjathI tamAro rAjA thAo. A jIgalI khAne tamAre kalpadrumanA phaLa sAthe pazupakSInu' mAMsa ane madyane ahAra ApavA." tenAM A vacane kabUla karIne te matrIe te devane praNAma karI baMne jIgalIne rathamAM besArI rAjamadiramAM lai AvyA. pachI sarva sAmaMtA ane matrIoe ekaThA thaIne brAhmaNA, bhATA ane gaMdharvAMnAM gIta sAthe harine rAjyAbhiSeka karyAM. te devatAe pAtAnI zaktithI temanu AyuSya TUMkuM karyuM. ane dehanI paNa se dhanuSa mAtra uMcAI rAkhI. pachI kRtArtha thaIne te aMtardhyAna thai gayA. zrIzItalanAtha prabhunA tImAM e harirAjA thayA, tenAthI cAlelA vA pRthvImAM rivaza nAmathI prakhyAta thayA. hira rAjAe samudra jenI kiTamekhalA che evI pRthvIne sAdhI lIdhI, ane lakSmInA jevI aneka rAjAenI kanyAone paraNyA. keTalAka kAla gayA pachI e hine riNI thakI vizALa chAtIvALA pRthvIpati nAme eka putra thayA. aneka prakAranAM pApakarmane upArjana karIne hira ne hiraNI sAthe mRtyu pAmyA. tyAra pachI tenA putra pRthvIpati rAjA thayA. cirakAla rAjya karI mahAgira nAmanA putrane rAjya para besADI tapasyA karIne pRthvIpati ge gayA. mahAgiri rAjA rAjya karI anukrame himagiri nAmanA potAnA putrane rAjya para besArI tapasyA karIne mAkSapadane pAmyA. pachI himagirie rAjya karI potAnA jyeSTha putra vasugirine rAjyanA abhiSeka karI dIkSA laI ne meAkSasthAna prApta karyuM, vasugiri paNa potAnA sthAna upara giri nAmanA putrane esArI dIkSA laIne svage gayA. evI rIte anukrame harivaMzamAM aneka rAjAe thayA, temAM keTalAka tapasyA karIne mekSe gayA ane keTalAka svage gayA. A bharatakSetrane viSe magadhadezanu ma`Dana ane pRthvIne svastika ( sAmI ) rUpa rAjagRha nAme nagara che. temAM pratyeka gharamAM yuvAna strIpurUSonA ratikrIDA karatAM tUTI gayelA muktAhAranA meAtIone prAta:kAle dAsIe vALI nAkhatI hatI. tyAM ghera ghera gheADAo, ghera ghera dayAdAna, gharoghara citrazALA ane gharoghara ra'gazALA virAjatI hatI. haseAne sarovaranI jema ane bhamarAene puSpamAlAnI jema e nagara mahA munione paNa sadA sevA karavA yeAgya hatu. nagaramAM hiravaMzamAM mukatAmaNi jevA nirmaLa ane ugra tejavaDe sU samAna sumitra nAme rAjA thayA. e rAjA rvinItane zikSA karanAra, jayalakSmIne varanAra, peAtAnA vaMzane unnata karanAra ane sarAjAone tAbe karanAra hatA. jANe navame diggaja hoya, AThamA kulijhira hoya athavA bIjo zeSanAga hoya tema te pRthvIne dhAraNa karatA hatA. jinAgamamAM jema sa jJeya vastu dekhAya tema tenAmAM auDhAya, dhaiya ane gAMbhIya pramukha sava guNA dekhAtA hatA. hirane paddamAdevInI jema tene padmAvatI nAme pRthvIne pavitra karanArI rANI hatI. cadrarekhAthI AkAzalakSmInI jema sarva jagatane netrAnaMda ApanArI e rANIthI rAjalakSmI ze|bhatI hatI. sugadhI cUNaeN thI vastranI jema peAtAnA zIlAdika guNunI sugaMdhathI teNe rAjAnuM citta suvAsita karyuM... hatu. AkAzamAM tArAgaNanI jema tenA guNagaNunI saMkhyA karavAne ahaspati paNa samartha nahotA. anurAgathI ja gama Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM 311 paNAne prApta thayelI jANe pRthvI hoya tevI e rANI sAthe sumitra rAjA uttama bhega bhagavate hate. ahIM prANutaka9pamAM sura zreSTha rAjAne jIva je devatA thayuM hatuM, teNe sukhasAgaramAM magnapaNe potAnuM AyuSya pUrNa karyuM. zrAvaNa mAsanI pUrNimAe caMdra zravaNa nakSatramAM AvatAM tyAMthI cavIne te padmAvatI devInI kukSimAM avataryo. te samaye sukhe sutelI padmAvatI devIe rAtrinA zeSa bhAge tIrthakaranA janmane sUcavanArAM cauda mahA svapna joyAM. anukrame jyeSTha mAsanI kRSNa aSTamIe zravaNa nakSatramAM kUrmane lAMchanavALA ane tamAlanA jevA zyAma kAMtivALA putrane temaNe janma Apyo. dikakumArIo e AvI bhakitathI sUtika karyuM. pachI Idra AvIne e vIzamAM tIrthaMkarane marU giripara laI gayA. prathama zake IdranA usaMgamAM beThelA prabhune tresaTha Idroe pavitra tIrthajalavaDe janmAbhiSeka karyo. pachI IzAneMdranA ullaMgamAM besArI snAtra pUjAdi karIne zakeMdra A pramANe stuti karavA lAgyo he prabhu ! bhramararUpI ame e Aje A avasarpiNa kAlarUpA sarovaramAM kamaLa jevA tamane sArA bhAgye ghaNe kALe prApta karyA che. he deva ! atyAre tamArA stotrathI, dhyAnathI "ane pUjAdikathI amArAM vANI, mana ane zarIre kalyANakArI phaLa meLavyuM che. he nAtha ! jema jema tamAre viSe mArI bhakita vizeSa vizeSa thAya che, tema tema mArAM pUrva karmo laghu lagha thatAM jAya che. he svAmI ! mahA puNyanuM kAraNa evuM tamAruM dazana je amane na thAM "he te ame ke je avirati chIe temane janma badhe nirarthaka thaI jAta. he prabhu "tamArA aMgane sparzathI, tamArI stuti karavAthI, tamArA nirmAlya suMghavAthI, tamArA darzanathI "ane tamArA guNagAna sAMbhaLavAthI amArI pAMce Idriye kRtArtha thaI gaI che. varSARtunA "meghanI jema netrane AnaMda ApanAra ane nIlaratna jevI kAMtivALA tamArA vaDe A "merUgirinuM zikhara zobhe che. joke tame mAtra bhAratavarSamAM rahyA cho te chatAM sarva ThekANe "vyApta thayelA jaNao cho, kemake sarva sthAnake rahelA prANIonA bhavanI pIDAno tame "nAza kare che. ahIMthI cyavanakALe paNa mane tamArA caraNanuM smaraNa thajo, kAraNa ke pUrva "janmanA saMskArathI bhavAtamAM paNa te ( maraNuM ) ja mane thayA kare." A pramANe vazamAM ahatanI stuti karI temane laIne I pAchA padmAvatI devInI pAse jema hatA tema mUkI dIdhA. prAta:kAle sumitra rAjAe prabhuno janmotsava karyo. jemAM kArAgrahamAMthI aparAdhIono mekSa karI ane dravyanA dAna ApI lokone prasanna karyA. jyAre e prabhu garbhamAM hatA, tyAre temanI mAtA muninI jema sutratA (sArA vratavALA). thayA hatA, tethI pitAe temanuM munisuvrata evuM nAma pADayuM. trividha jJAnavaDe jemane AtmA pavitra che evA prabhu lokamAM bAlakrIDAthI ajJAna nATaya karatAM anukrame moTA thayA. yauvanavaya prApta thatAM prabhunI vIza dhanuSanI kAyA thaI. pitAe temane prabhAvatI vigere rAjaputrIonI sAthe paraNAvyA. munisuvrata svAmIne prabhAvatI devIthI pUrva dizAmAM caMdranI je suvrata nAme eka kumAra thayA. sADAsAta hajAra varSe gayA pachI prabhue pitAe AropaNa karelA rAjyabharane grahaNa karyo. pRthvInuM pAlana karatAM paMdara hajAra varSo nirgamana thayAM, tyAre prabhunA jANavAmAM AvyuM ke have bhogya karmano kSaya thaye che. te vAmAM lokAMtika devatAoe AvI vijJapti karI ke "svAmI ! tIrtha pravartAve. eTale prabhue vArSika dAna ApavA mAMDayuM. kSatriya vratarUpa dhanane dhAraNa karanAra ane nyAyarUpa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 sarga 7 mAM kamalamAM bhramara samAna pitAnA putra suvratane prabhue rAjyapara besAryo. pachI devatAoe ane suvratarAjAe jemane niSkramaNotsava kare che evA munisuvrata prabhu eka sahastra purU e vahana karavA yogya evI aparAjitA nAmanI zibikA5ra ArUDha thaI. nIlaguhA nAmanA udyAnamAM AvyA. te udyAna navIna kavionA ughaDavAthI jANe dAMtALAM hoya ane navapalanA dekhAvathI jihA kADhatAM hoya tevAM Amra vRkSothI zobhatuM hatuM, Ama tema pavane uDADelA jIrNa patranA marmara zabdathI AkAzamAM jatI evI vasaMtasaMpattine belAvatuM hatuM, siMhavAra puSponI anivArya zebhAne joI zakatA na hoya tema mada rahita thayelA DolaranAM puSpa temAM rahelAM hatAM, ane udaya pAmatA damanaka pupanA sugaMdhathI te vizeSa samRddhivAna lAgatuM hatuM. evA udyAnamAM jaI phAlgana mAsanI zukala dvAdazIe zravaNa nakSatramAM pAchale pahore eka hajAra rAjAonI sAthe prabhue chaThTha tapa karIne dIkSA grahaNa karI. bIje divase rAjagRha nagaramAM brahmadatta rAjAne ghera munisuvrata prabhue kSIrAnavaDe pAraNuM karyuM. devatAoe tyAM vasudhArAdi pAMca divya pragaTa karyA. brahmadara rAjAe prabhunA caraNane sthAne eka ratnapITha racAvI. pachI niHsaMga, mamatA rahita ane sarva parIsone sahana karatA prabhue agyA2 mAsa sudhI vihAra karyo. pAchA pharIne vihAra karatAM karatAM nIlaguhA udyAnamAM AvyA. tyAM caMpakavRkSanI nIce pratimAM dhAraNa karIne rahyA. phAlgana mAsanI kRSNa dvAdazIe caMdra zravaNa nakSatramAM AvatAM ghAtikarmano kSaya thavAthI prabhune kevavajJAna utpanna thayuM. IMdrAdika devatAoe AvI base ne cAlIza dhanuSa uMcA azoka vRkSavALuM samosaraNa racyuM. temAM praveza karI caityavRkSane pradakSiNA daI "tethaya namaH" ema belI prabhu siMhAsana upara bIrAjyA. vyaMtara devatAoe bIjI traNa dizAomAM prabhunAM pratibiMba vikuvva. zrImAna caturvidha saMghogya sthAne beThe. prabhune samosaryA jANI suvratarAjA tyAM Avyo, ane svAmInA caraNamAM namI IdranI pachavADe beTho. pachI I ane suvate prabhune namI lalATa upara aMjali jeDI bhaktigarbhita stuti A pramANe karI "he jagatpati ! je tamArA guNonuM varNana karavAne amArA jevA paNa taiyAra thAya che, te tamArA caraNadarzanano ja prabhAva che. he paramezvara ! dezanA samayamAM zAstrarUpa vatsane "prasava ApanArI tamArI vANIrUpa gAyane ame vaMdana karIe chIe. jema cIkaNuM padArthanA yogathI pAtra paNa cIkaNuM thAya che, tema tamArA guNane grahaNa karavAthI mANasa paNa tatkAla guNI thaI jAya che. jemAM anya karmane tyAga karI tamArI dezanA sAMbhaLe che, teo kSaNavAramAM pUrva karmone paNa tyAga kare che. he deva ! tamArA nAmarUpa rakSAmaM. trathI saMvarmita thaelA A jagatane have pachI pAparUpa pizAca vaLagI zakaze nahIM. he nAtha! vizvane abhaya ApanAra evA tame vidyamAna chatAM have koIne kAMIpaNa bhaya "nathI; paNa jyAre ame amArA sthAnamAM jaIzuM tyAre tamAro viga thaze, te amane bhaya che. he svAmI ! tamArI pAse zAzvata vairathI ja aMdha thayelA bahiraMga zatruoja "mAtra zamI jAya che ema nahIM, paNa aMtaraMga zatruo je kAma krodhAdi che te paNa zamI jAya che. he prabhu! tamArA nAmanI smRti ke je A loka ane parelokanA vAMchita mane rathane ApavAmAM kAmadhenu tulya che, te huM game tyAM rahuM to paNa mane prApta thayA * karaje." 1 bakhtaravALA. 2 jAtivera. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra 6 huM 313 A pramANe IMdra ane suvrata rAjA stuti karIne virAma pAmyA, eTale prabhue sarvAM jIvane bedha ApavA mATe dhama dezanA ApavA mAMDI. " kSAra samudramAMthI ralanI jema A asAra sa'sAramAMthI uttama sArarUpa dharma ne grahaNu karavA. te dhama sayama,1 satya vacana, pavitratA, brahmacarya, niSkaMcana paNuM, tapa, kSamA, mRdutA, saralatA ane mukti e daza prakAre che. pAtAnA dehamAM paNa icchA rahita, pAtAnAAmAM paNa mamatAe varjita, namaskAra karanAra ane apakAra karanAra prANI * upara niraMtara samaSTi rAkhanAra, nitye upasarga tathA parIsahAne sahana karavAne samartha, C/ (6 nitya maigyAdika bhAvanAyukta hRdayavALA, kSamAvAna, vinayI, idriyAne damanAra, gurUzAsanamAM zraddhALu ane jAti vigere guNAthI sa`panna evA prANI yatidhama ne mATe cAgyatAvALA che. samita mULa pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata ema khAra prakAre gRhasthanA dharma che. * * :: * * HH 66 9 1 nyAyathI drabyApArjana karanAra, 2 ziSTAcAranI prazaMsA karanAra, 3 sarakhA kula" zIlavAna ane bIjA gAtravALAnI sAthe 'vivAhasaba`dha joDanAra, 4 pApathI khvInAra, 5 prasiddha dezAcAra AcaranAra, 6 kadvipaNu avaLu vAda nahI kheAlanAra, temAM paNa rAjAdikanA vizeSa avaLu vAda nahI khelanAra, 7 ati prakAza ke atigupta nahI tevA, "sArA pADozavALA ane aneka nIkaLavAnA mArga vagaranA gharamAM nivAsa karI rahenAra, 66 8 sadAcArI purUSAnI sAthe saMga rAkhanAra, 9 mAtApitAnI pUjA karanAra, 10 upadrava" vALA sthAnanA tyAga karanAra, 11 nidvita kAryamAM nahIM pravarttanAra, 12 AvakanA "" pramANumAM kharca karanAra, 13 dravyanI sthiti pramANe veSa rAkhanAra, 14 ATha prakAranA "6 buddhinA guNe cukta, 15 haMmezAM dharma sAMbhaLanAra, 16 ajIrNamAM bhAjananA tyAga " karanAra, 17 pAcanazakita pramANe vakhatasara bhAjana ka2nA2, 18 eka bIjAne Adha na " kare tevI rIte traNe varga (dharma, artha, kAma)ne sAdhanAra, 19 atithinA, sAdhunA ane " dIna purUSane yathAyeAgya satkAra karanAra, 20 kadi paNa durAgraha nahIM karanA2, 21 guNu upara pakSapAta rAkhanAra, 22 dezakAlane anucita AcaraNa tajI denAra, 23 svaparanA " baLAbaLane jANanAra, 24 sadAcArI ane jJAnavRddhanI pUjA karanAra, 25 pAkhya4 varganu poSaNa karanAra, 26 dIrghadazI, 27 vizeSa jANanAra, 28 kRtajJa, 29 lAkapriya, 30 lajjAvAna, 31 dayALu, 32 saumya, 33 parApakAra karavAmAM ta52, 34 aMtaraMga cha zatruonApa vanA parihAra karanAra ane 35 IMdriyAne vaza rAkhanAra-evA purUSa " gRhasthadhane yogya che. (arthAt A mArgAnusArInA 35 guNane dhAraNa karanAra prANI " gRhIdharmI-samakita mULa khAra vrata grahaNa karavAne cAgya che.) A saMsAramAM manuSyajanmanI sAlyatAne icchanArA purUSa jo tidharma levAne azakata hoya dhama AcaravA." r te teNe sadA zrAvaka 66 "" 6 A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLIne ghaNAoe dIkSA lIdhI ane keTalAka zrAvaka thayA. arhutanI dezanA saphaLa ja hoya che, munisuvrata prabhune iMdrAdika aDhAra gaNadharo 1 sarvAMthA hiMsAtyAga. 2 bhAva pavitratA-adatta tyAga. 3 nibhitA. 4 pASaNa karavA ceAgya strI putra kuTuba parivArAdi. 5 kAma, krodha, lAbha, meha, mada, matsara athavA khIjA cha, 40 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 saga 7 mA thayA. prabhu dezanAthI virAma pAmyA eTale IMdra gaNudhare dezanA ApI. temanI dezanA paNa virAma pAmyA pachI prabhune vaMdanA karI idra ane sunnata vigere sa jano potapeAtAne sthAnake gayA. te prabhunA tImAM traNa netravALe, cAra mukhavALA, zvetavaNI, jaTAdhArI, vRSabhapara besanArA, cAra dakSiNa bhujAmAM trIjorU, gadA, khANa tathA zakita ane cAra vAma bhujAmAM nakula, akSasUtra, dhanuSya ane parazu dhAraNa karanAra varUNa nAme yakSa zAsanadevatA thayA. temaja gauravaNI, bhasanapara besanArI, be dakSiNa bhujAmAM varada tathA akSasUtra ane e vAmanujAmAM khIjorU' ane trizUla dharanArI nadattA nAme zAsanadevI thaI. e bane munisuvratasvAmInA tImAM zAsanadevatA kahevAyA. ekadA e baMne zAsanadevatA jemanI sAMnidhyamAM rahelA che evA prabhu pRthvIpara vihAra karatAM karatAM bhagukaccha (bharUca) nagare samAsaryA. te nagaranA rAjA jitarAtru jAtiva ta azva upara caDI prabhune vadanA karavA Avye ane dezanA sAMbhaLavA beThA. te samaye jitazatru rAjAnA je azva hatA teNe paNa rAmAMcita thaI UMcA kaNa karI prabhunI dezanA sAMbhaLI. dezanAne aMte gaNudhare prabhune pUchyuM ke-svAmi ! A samAsaraNamAM atyAre dharmane keNu pAmyuM ?' prabhu melyA-A samAsaraNamAM jitazatru rAjAnA jAtiva ta azva vagara khIjuM koi dhane pAmyu nathI." te sAMbhaLI jitazatru rAjAe vismayathI pUchyuM-he vizvanAtha ! e azva kANu che ke je dharmane prApta thayA ?" prabhue tenI nIce pramANe kathA kahI- "padminIkha'Da nagaramAM pUrve jinadhama nAme eka zreSThI zrAvaka hatA. sanaramAM agresara sAgaradatta nAme tene eka mitra hatA. te bhadrakapaNAthI pratidina tenI sAthe jinacaityamAM AvatA. eka vakhate sAdhuonI pAsethI teNe sAMbhaLyuM ke je aMta prabhunAM khaMkha karAve te janmAMtaramAM saMsArane mathana kare tevA dharmane pAme,' te sAMbhaLI sAgaradatta eka suvarNa tuM Ata `iba karAvI mATI samRddhithI sAdhuonI pAse tenI pratiSThA karAvI. sAgaradatta prathama mithyAtvI hatA tethI teNe te nagaranI bahAra pUrve eka mATu' zivAlaya karAvyuM hatuM. uttarAyaNanu parva AvatAM sAgaradatta tyAM gayA. tyAM zivapUjakA dhRtapUjAne mATe prathama sacaya karI rAkhelA Tharela ghInA ghaDAo tvarAthI kheMcatA hatA. ghaNA divasa thayAM paDI rahelA te ghaDAnI nIce pi'DAkAra thaIne ghaNI udhaio cATelI hatI, te ghaDA levAthI mAmAM paDI hatI. Ama tema cAlatA pUjakAthI te udhaine cagadAtI joi sAgaradatta krayA lAvI tene vastrathI dUra karavA lAgyA. te vakhate 'are ! zu tane dhoLIA yatiAe A navI zikSA ApI che ?' ema elatA eka pUjArIe paganA baLathI ghA karIne te sa udhaine vizeSe cagadI nAMkhI. sAgaradatta zeThe vilakhA thai tene zikSA thAya evuM dhArI pUjArInA mukhya AcAryanA mukha sAmuM joyuM. AcArya paNa te pApanI upekSA karI, eTale sAgaradatte vicAryuM ke 'A nirdaya pApIone dhikkAra che! je A dArUNa hRdayavALA purUSo pAtAnA AtmAne ane yajamAnane dutimAM pADe che tene gurUbuddhie zA mATe pUjavA ? ' AvA vicAra karyA chatAM paNa tenA AgrahathI teNe zivapUjana karyuM. pariNAme sAgaradatta zeTha samakitane prApta na karavAthI, dAnazIlano svabhAva na heAvAthI ane mATA Arabha karIne upArjana karelA dhananI rakSAne mATeja eka niSThA dharI rahevAthI, mRtyu pAmIne A jAtiva ta azrva thayela che, ane tene kheAya karavAne mATe ja huM ahI Avyo chuM. pUrva janmamAM teNe jinapratimA karAvelI hatI, tenA prabhAvathI amAre dharmopadeza sAMbhaLIne C Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM * 315 te kSaNavAramAM pratibadha-dharma pAme che." bhagavaMtanAM AvAM vacanathI lokee vAraMvAra stuti karelA e azvane rAjAe khamAvIne svecchAcArI karyo (choDI mUkayo ). tyArathI bharUca zahera adhAvabodha nAme pavitra tIrtha tarIke lokamAM prakhyAta thayeluM che. jagatanA upakArI munisuvrata prabhu dezanA samApta karI, tyAMthI vihAra karIne anyadA hastInApara nagare samasaryA. te nagaramAM jitazatra nAme rAjA hato, ane eka sahastra vaNikane svAmI kArika zreSThI nAme eka zrAvaka hato. ekadA kaSAyalA vastra paheranAre ane bhAgavata vrata dharanAre eka sanyAsI te nagaramAM AvyA. mAsa mAsa upavAsa karIne te pArANuM karato hato tethI le ke tene atizaya pUjatA hatA. sarva nagarajanoe ati bhaktithI pAraNe pAraNe tenuM nimaMtraNa karyuM hatuM, paNa phakta samakitarUpa eka dhanane dhAraNa karanArA kArtika zrAvake tene nimaMtraNa karyuM na hatuM. tethI te sanyAsI bhUtanI jema niraMtara kArtika zeThanAM chidra jovAmAM tatpara raheto hato. - eka vakhate jitazatru rAjAe tene pAraNAne mATe nimaMtraNa karyuM. tyAre sanyAsIe rAjAne kahyuM- he rAjA ! je kArtika zeTha mane bhejana pIrasaze to huM tamAre ghera pAraNuM karIza. rAjA te vAta svIkArIne kArtika zeThane ghera gaye; zeThanI pAse mAgaNI karI ke "he nirdoSa zeTha ! tamAre mAre ghera AvI bhagavAna parivrAjakane pIrasavuM." zeThe kahyuM- he svAmI ! evA pAkhaMDI parivrAjakane pIrasavuM te amAre yukta nathI, tathApi e kArya tamArI AjJAthI huM karIza." ema kahI tema karavAne svIkAryuM. pachI zeTha vicAravA lAgyA ke je prathamathI dIkSA lIdhI hota te A kArya na karavuM paData." e kheda karato kArtika zeTha yeca vakhate rAjagrahamAM AvyuM. jyAre kAtika zeThe pIrasavA mAMDayuM, tyAre parivrAjaka vA2vA2 tajanI AMgaLI batAvIne teno tiraskAra karavA lA. kArtikazeThe IcchA vagara tene pIrasyA pachI vairAgyabhAvathI bhagavaMtane tyAM samesaryA jANune eka hajAra vaNikonI sAthe bhagavaMta pAse AvIne dIkSA lIdhI. dvAdazAMgIne dhAraNa karI bAra varSa sudhI vrata pALI mRtyu pAmIne kArtika zeTha saudharma kalpamAM Idra thayA. pele parivAjaka mRtyu pAmIne AbhiyegIka karmavaDe te IdranuM vAhana airAvaNa nAme hAthI thayo. pUrva vairathI te Idrane joIne nA savA lAgyo. Idra baLAtkAre tene pakaDIne tenI upara ArUDha thayA, kemake te tenA svAmI che. te airAvaNe pachI be mastaka karyA, eTale InDe pitAnAM be svarUpa karyA. jema jema te hAthIe jeTalAM jeTalAM mastaka karyA, teTalAM teTalAM Idra pitAnAM paNa rUpa karyA. pachI tyAMthI tene palAyana thate joIne I ke vajathI prahAra karI te pUrva janmanA bairIne tatkALa vaza karI lIdhuM. kevalajJAna thayA pachI vihAra karatAM munisuvrata svAmIne ekAdaza mAse uNA sADA sAta hajAra varSo vItI gayAM. te vihAramAM trIza hajAra mahAtmA sAdhuo, pacAsa hajAra tapasvI sAdhvIe, pAMcaso mahA buddhimAna cauda pUrva dhArI, aDhAraso avadhijJAnI, paMdaraso manaHparyacajJAnI, aDhArase kevaLajJAnI, be hajAra vaikiyalabdhivALA, eka hajAra ne baso vAdalabdhivALA, eka lAkha ne betera hajAra zrAvaka, traNa lAkha ne pacAsa hajAra zrAvikAo-ATale parivAra munisuvrata svAmIne the. anukrame nirvANakALa prApta tha eTale zrI munisuvrata svAmI saMmetazikhare padhAryA. tyAM eka hajAra munionI sAthe anazana grahaNa karyuM. eka mAsane aMte jeTha mAsanI kRSNa navamIe zravaNa nakSatramAM te Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 saga6 Tho munionI sAthe prabhu zAzvatapada (mokSa) ne prApta thayA. sADAsAta hajAra varSa kumArapaNAmAM, teTalAMka varSa vratamAM ane paMdara hajAra varSa rAjyamAM ema sarva maLI trIza hajAra varSanuM AyuSya munisuvrata prabhunuM pUrNa thayuM; ane zrImallinAtha svAmI makSa gayA pachI cepana lAkha varSa gayAM tyAre zrI munisuvrata svAmInuM nirvANa thayuM. eka hajAra munionI sAthe munisuvrata prabhu jyAre mokSe gayA, tyAre Ikoe devatAo sahita saMbhramathI AvI temane vidhipUrvaka moTo mokSamahimA karyo. ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye SaSThe parvaNi munisuvratasvAmicArata vo nAma satAma: saH | Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 8 mo. mahApadma cakravatI caritra, zrI munisuvrata svAmI vihAra karatA hatA, te samayamAM mahApadma nAme cakravatI thayA che temanuM caritra have kahIe chIe. A jabUdvIpanA pUrva videhanI bhUminA AbhUSaNabhUta sukaccha nAmanA vijayamAM zrInagara nAme eka zahera che. te nagaramAM zatrurAjAonA yazarUpa haMsane nAza karavAmAM megha samAna ane prajApAlana karavAmAM tatpara prajApAla nAme rAjA hato. eka vakhate akasmAt vidyutpAtane joI vairAgya pAmelA te rAjAe samAdhigupta nAmanA muninI pAse dIkSA lIdhI. cirakALa khadhArA jevuM vrata pALI chevaTe mRtyu pAmIne te amyureMdra thaye. leza mAtra tapa paNa niSphaLa thatuM nathI. jaMbudvIpanA bharatakSetramAM suranagaranA jevuM hastInApura nAme nagara che. te nagaramAM padmadrahamAM zrIdevInA nivAsabhUta madhya kamaLanI je-IvAkuvaMzamAM paDyottara nAme eka rAjA thayo. tene ujavela guNavALI, rUpathI devAMganAne paNa parAbhava karAnArI ane sarva aMtaHpuranuM AbhUSaNa vALA nAme mukhya rANI hatI. tene kezarIsiMhanA svamAe sUcita ane zebhAthI devakumAra je viSNukAmAra nAme eka putra thayo. tyAra pachI prajA pALa rAjAno jIva deva saMbaMdhI AyuSya pUrNa karI amruta devalekamAMthI cavI javALAdevInA udaramAM avataryo. yogya samaye javALAdevIe cauda mahAsvamoe sUcita ane sarva zebhAnuM dhAma evA mahApadma nAmanA putrane janma ApyuM. viSNukumAra ane mahApadma baMne sahedara bhAI anukrame moTA thayA. pachI AcAryane nimitta mAtra karIne teoe sarva kaLA saMpAdana karI. mahApadma kumArane vijayavAna jANI saddabuddhivALA paddhottara rAjAe tene yuvarAjapade sthApita karyo. te samaye ujajayinI nagarImAM zrIva nAme rAjA hato. tene namuci nAme eka prakhyAta maMtrI hatA. eka vakhate munisuvrata prabhuthI dIkSita thayelA suvrata nAme AcArya vihAra karatAM karatAM te nagarIe samosaryA. temane vAMdavAne nagarajano sarva zaibhava sAthe jatA hatA, te mahelanA zikhara upara caDelA zrIvarma rAjAnA jovAmAM AvyA. te joI svaccha buddhivALA rAjAe namucine pUchyuM ke "AvA akALa samaye A nagarajane sarva Rddhi sameta kyAM jAya che?" namuci bolyo-nagaranI bahAra udyAnamAM koI muni AvelA che, temane bhaktithI vAMdavAne mATe teo satvara jAya che." rAjAe kahyuM- tyAre cAlo ApaNe paNa jaIe." namaci bolyo- jo tamAre dharma sAMbhaLavAnI IcchA hoya to huM tamane dharma kahIza." rAjAe kahyuM ke tyAM huM avazya jaIza." eTale maMtrI bolyA ke "bhale Apane javuM hoya te cAle paNa tyAM tamAre taTasthapaNe rahevuM, huM badhAne vAdamAM jItIne niruttara karI daIza. pAkhaMDIonuM pAMDitya prAkRta (sAdhAraNa) lokomAM ja cAlI zake che. A pramANe vAta thayA pachI rAjA, maMtrI ane rAjAne sarva parivAra vividha Azaya dharI sutratAcAryanI pAse AvyA. teo e vecchAvAdathI munione dharma sabaMdhI prazna karavA mAMDayA, paraMtu temanA ucA nIcA dhaDA vinAnAM vacana sAMbhaLIne munioe kAMI paNa javAba Ape nahIM, mauna Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 sa 8 mA dharI rahyA; eTale namuci krodha karI Ata zAsananI niMdA karatA sUri pratye khelyA'are ! tame gauravatAvALu' zuM jANeA che ?' tyAre sutratAcArya e anA maMtrIne kahyuM ke * jo tArI jijhApara khujalI AvatI hoya tA ame kAMi elIe. ' te vakhate eka kSullaka khelyA-he gurU mahArAja ! vidvatAnA abhimAnI evA A mANasanI sAthe tamAre kAMi paNa khelavu yukta nathI. tame juvA, huM sabhya thaI tene vAdamAM jItI laIza. bhale te game te pakSa kahe, tathApi huM tene yathArtha rIte dUSita karIza." te sAbhaLI namucibhaTTa krodhathI kaThora vANIe khelyA tame sadA apavitra, pAkhaDI ane vedathI bAhya che, tethI tame mArA dezamAM vasavAne cAgya nathI. eTaleA ja mArA pakSa che, bIjI' tamane zu kahevuM ?' kSullaka khelyA - "je sabhAga che te ja apavitra che, ane tenA je sevaka hAya te ja pAkhaDI ane vedabAhya che. vedamAM pANInu sthAna, khAMDaNIyA, ghaMTI, culA ane mAnI (sAvaraNI) e pAMca sthAna gRhasthAne pApane mATe kahyAM che; te pAMca sthAnAnI je nitya sevA kare che teo sadA vedabAhya kahevAya che. ame te pAMca sthAna rahita chIe, mATe zI rIte veDhabAhya kahevAIe ? mleccha leAkeAmAM uttama jAtinI peThe nirdoSa evA amAre A doSavALA lekAmAM nivAsa karavA te ucita nathI." AvI rIte kSullake yuktithI vAdamAM parAbhava karavAthI te ma`trI, rAjA ane rAjAneA parivAra pAtapeAtAnA sthAnake gayA.' te rAtre uDI namuci maMtrI nizAcaranI jema utkaTa ane krodhathI prajavalita thaI sutratAcAya nA ziSyane mAravAne AvyeA. vAdI sarpane sthabhita kare tema tatkALa zAsanadevIe tene sthira karI rAkhyA. prAtaHkAle leAkeA tene te sthitimAM joi vismaya pAmyA. rAjA ane lAke te Azcarya joI gurU pAse dhama sAMbhaLI hAthI jema mada rahita thaI jAya tema zAMta thaI gayA. tevI rItanuM apamAna thavAthI namuci tyAM na rahetAM hastInApuramAM AvyeA. kema ke 'apamAnIta thayelA mAnItuM sthAna videza ja che.' yuvarAja mahApadma tene peAtAnA pradhAnapadmapara rAkhyA. "huMmezAM jo bIjA rAjAneA pradhAna peAtAnI pAse rahevA Ave, te rAjAe tenA vizeSa abhilASI thAya che.'" mahApadmanA dezanA prAMtabhAgamAM si humala nAme eka rAjA rahetA hatA; te AkAzamAM rahelA rAkSasanI jema durgAmAM rahevAthI ati alavAna hatA. vAraMvAra mahApadmanA dezane luMTI luTIne te peAtAnA killAmAM pesI jatA, tethI keI tene pakaDI zakatuM nahIM. eka vakhate kApa pA melA mahApane namuci matrIne kahyuM ke ' tame siMhabalane pakaDavAnA kAMI upAya jANA che ?" namucie kahyuM- he rAjA ! tene upAya huM jANuM chuM, evuM vacana huM kema kahu? kAraNa ke ghera besI garjanA karanArA purUSone 'gehenI" evA apavAda lAgavA sulabha che; mATe tenA upAya karIne tenA phaLathIja svAmIne batAvI ApIza, nahIM te vacana mAtrathI upAya kahevAmAM to kAyara purUSo paNa paDita thAya che.' ma`trInAM vacanathI ha` pAmI mahApadma tatkALa tene AjJA ApI, eTale teNe vAyunI jema tyAM jaIne si'hukhaLanA durgIne skhalita karyA. tIkSNa upAyane jANanArA nacie te durgAne bhAMgI nAkhyA, ane mULane jema si'ha pakaDe tema sihabaLane pakaDIne mahApadma pAse AvyA. mahApadma kahyuMmatrirAja ! vara mAgeA.' eTale teNe kahyuM ke 'samaya Avaze tyAre mAgIza.' te vacana 1 laghuvayane ziSya. 1 je gharamAM beThA beThA khATI phIzIyArI mAre te gehenI ' kahevAya che. ' Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 svIkArI namuci jeno kArabhAra kare che e mahApaddha yauvarAjyapada sArI rIte pALavA lAgyA. eka vakhate mahApadmanI mAtA jvALAe saMsArasAgarane taravAmAM kaNa ratha (nAvika) jevo eka ahaMtanI pratimAno ratha karAvyuM. ane tenI sApana mAtA lakSamIe mithyA daSTithI pitAnI sapatnInI sarasAI karavAne eka brahmaratha karAvyuM. eka vakhate rathayAtrAno prasaMga AvatAM lakSamIe rAjAnI pAse evI mAMgaNI karI ke nagaramAM mA brahmaratha pahelA cAle ane pachI ahaMtaratha cAle." vALA rANIe paNa kahyuM ke "je nagaramAM mAre janaratha prathama cAlaze nahIM to mAre have anazana che." baMne rANIonA e vicAra sAMbhaLI saMzaya pAmelA rAjAe baMne rathanI yAtrA aTakAvI. " madhyastha mANasane bIje che upAya ucita che?' pachI pitAnI mAtA vALAne thaelA duHkhathI pIDita e mahApadma rAtre loka suI gayA eTale hastInApuramAMthI nIkaLI gaye. svecchAe AgaLa cAlatAM te eka mahATavImAM AvyuM. tyAM pharatAM pharatAM eka tApasano Azrama jovAmAM AvyA. priya atithinA samAgamathI tApasoe jene satkAra kare che e mahApadma pitAnA gharanI jema tyAM rahevA lAgyA. ahIM caMpA nagarImAM rAjA janmejayene kALa rAjAe rU. janmejaya rAjA mRtyu pAme. pachI nagarano bhaMga thatAM dAvAnaLa lAgavAthI dimUDha thayelI haraNIonI jema aMtaHpuranI strIo nAsI gaI. temAM caMpA nagarInA pati janamejayanI nAgavatI nAme eka priyA potAnI madanA vaLI nAme putrInI sAthe nAsIne A tApasanA AzramamAM AvI. tyAM mahApadma ane madanA vaLI maLatAM kAmadevanA astra rUpa teone parasparanuM darzana thatAM tatkALa paraspara anurAga thaI gayA. madanA vaLIne anurAgI thayelI jANI nAgavatIe kahyuM-"putrI ! capaLatA kara nahIM; nimittionuM vacana saMbhAra. eka nimittioe tane ja kahyuM che ke "SakhaMDa bharatakSetranA svAmInI tuM pradhAnapatnI thaIza." tethI je te purUSa para anurAga kara nahIM, manane niyamamAM rAkha; tane cakravartI rAjA jarUra paraNaze." e vakhate viparIta banAvanA bhayathI te Azramapatie mahApadyane kahyuM ke "he vatsa ! jyAM javuM hoya tyAM jAo, ane tAruM kalyANa thAo." te vakhate mahApadma vicAra karyo ke "eka sAthe be cakravartI thatA nathI, huM eka ja cakravartI thavAno che. tethI A mArI ja patnI che." Avo nizcaya karI mahApadma tApasanA AzramamAMthI cAlI nIkaLyo. pachI pharato pharato eka siMdhusadana nAmanA nagaramAM AvI caDayA. te samaye tyAM nagaranI bahA2 udyAnamAM vasaMtautsava cAlatA hatA. tethI nagaranI strIe kAmadevanA zAsanamAM rahI tyAM vividha krIDA karatI hatI. te krIDA kolAhala sAMbhaLI tyAMnA rAjA mahAsenanA eka hAthIe kadalInA staMbhanI jema tenA AlAnastaMbhane ukheDI nAMkhyo ane zayyA para paDelI rajanI jema mahAvatane pheMkI daI aMgapara vAyunA sparzane paNa nahIM sahana karato romAMcita thaI gayo. tene vaza karavAnA upAyamAM asamartha purUSoe darathI choDI dIdhela e hAthI tatkALa udyAnamAM krIDA karatI purastrIonI najIka Avyo. akasmAta bhaya prApta thavAthI te nAsI zakI nahIM, tethI tyAMja ubhI rahI ane magare dabAvelI haMsIonI jema tAra svarathI pikAra karavA lAgI. teone pokAra karatI joI, mahApaddame gajendranI pAse deDI jaI pAchaLa rahIne kahyuM-re durmada hAthI ! pachavADe jo. te 1 cAre AhArano tyAga karavo te. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 saga 7 mo sAMbhaLatAM ja hAthI kAdhathI mahApadranI sanmukha vaLyo. ane caraNa-nyAsathI jANe pilANavALI hoya tema pRthvIne kaMpAvavA lAgyo. te vakhate "ApaNI rakSAne mATe koI mahAtmAe yamarAjanI jevA A hAthInI AgaLa pitAno deha arpaNa karyo' evI rIte te strIo kahevA lAgI. kSaNavAramAM najIka AvelA te hAthInI sanmukha mahApadma uMcu vastra nA. kaI vakhata chaLa paNa zobhe che." hAthIe kumAranI buddhie te vastrane toDI nAMkhyuM. 'krodha ekalo saMbhrama kare teve che, te madamUchita hoya tenI te vAta ja zI kahevI !" tyAM mATe kolAhala thatAM sarva nagarajane ekaThA maLyA, ane sAmaMta tathA senApatio sahita mahAsena rAjA paNa AvyA. rAjA mahAsene padmakumArane kahyuM- he parAkramI vIra ! dUra khasI jA, akALa mRtyu jevA e krodhI hAthInI sAthe yuddha karavuM zA kAmanuM che?' padmakumAre kahyuM -"rAjana ! Apa kaho cho te ghaTita che, paNa AraMbheluM kArya choDI devuM te mane lajAkArI che. vaLI A uttama hAthIne vaza karIne jANe janmathI ja zAMta hoya evo huM hamaNAM ja karI daiza te ju; tame saujanyapaNuthI bhIrU thaze nahIM. A pramANe kahI mahApadrakumAre tenI upara vajA muSTine ghA karyo. jethI AcchAdana vastranA vedhanI jema hastInuM mukha nIcuM thaI gayuM. pachI e unmatta hAthI je kumArane pakaDavAne udyamavaMta thaye te ja vidyapAtanI jema uchaLIne tenI upara kumAra ArUDha thaI gaye. pachI maMDUkAsana vigere navanavAM AsanothI AgaLa pAchaLa ane paDakhe pharyA karatA mahApadma te hAthIne ghaNe khedita karI dIdho. kabhasthaLa upara lapaDAka mAravAthI, kaMThabhAge aMguThAnA pIDanathI ane pRSThabhAge pAdanyAsathI mahApadma hAthIne AkuLa vyAkuLa karI dIdhuM. zAbAzInA pokAro karatAM nagarajane vismaya pAmI jene jotAM hatAM ane rAjA mahAsena baMdhubuddhithI jenA parAkramanuM varNana karatA hatA e mahApadma te nAgane bhamAvIne svecchA e hastInA bALakanI jema tene ramADato tenI sAthe krIDA karavA lAgyuM. pachI koI bIjA mahAvatane hAthI seMpI bIjI kalA upara paga mUkI pote nIce utarI gaye. rAjA mahAsena parAkramathI ane rUpathI "A kumAra kaI pradhAnakuLamAM janme che' evuM dhArI tene pitAne ghera laI gayo. tyAM pitAnI se kanyAone tenI sAthe paraNAvI. "ghera Ave tevo vara puNyathI ja meLavAya che." aharniza te rAjakanyAonI sAthe bhega bhegavatA kumArane madanAvalInuM smaraNa nitya zalyanI jema khuMcavA lAgyuM. ekadA rAtrie kamaLamAM haMsanI jema mahApadma kumAra zayyAmAM sUto hato, tevAmAM pavana jevA vegavALI vegavatI nAmanI eka vidyAdharI tenuM haraNa karavA AvI. tyAM nidrAno bhaMga thaye eTale kumAre kahyuM-" he kSudrA ! mane zA mATe hare che? ema kahIne vajana geLA jevI muSTi ugAmI. vidyAdharI bolI- "he parAkramI vIra ! kopa kare nahIM, sAvadhAna thaine sAMbhaLo-DatADhayagiri upara saradaya nAme eka nagara che. temAM Idradhanu nAme eka vidyAdhara rAjA che. zrIkAMtA nAme tenI patnI che ane te daMpatIne jyacaMdrA nAme eka putrI thaI che. yogya vara nahIM maLavAthI jayacaMdrA sarva puruSo para dveSa karanArI thaI che; kemake "hIna varavALI strIo jIvatAM maryA jevI che." bharatakSetranA tamAma rAjAone citrapaTamAM ALekhIne oLakhI meM tene batAvyA, paNa tene temAMthI koI paNa rU nahIM. pachI eka vakhate citrapaTa upara tamAruM rUpa ALekhIne batAvyuM, eTale tatkAla tenA hadayamAM kAmadeve sthAna karyuM. tamArA jevA prANavalalabha maLavA durlabha dhArIne e purUSaheSiNI strI potAnA jIvitanI paNa draSiNI thaI gaI. ane "A A paddhottara rAjAno putra Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 huM rA mahApadma mAre pati thAo, anyathA maraNa mAruM zaraNa thAo." AvI teNe pratijJA karI. te jayacaMdrAno tamArI uparano anurAga meM tenA mAtApitAne kahyo.gya varanI IcchA sAMbhaLIne tatkALa teo paNa khuzI thayA. te huM vegavatI nAmanI vidyAdharI chuM; ane he prabhu! jayacaMdrAnA mAtApitAnI AjJAthI tamane laI javAne mATe AvI chuM. tamArI para anurAgI thayelI jayacaMdrAne dhIraja ApavAne meM pratijJAthI kahyuM che ke "he sunna! svastha thA, huM kharekhara tyAM jaIza ane tArA hRdayapaddhane vikasvara karavAmAM sUyarUpa e mahApadmane jarUra lAvIza, nahIM te agnimAM praveza karIza; mATe tuM tArA mananI pIDAne zAMta kara." A pramANe pratijJApUrvaka tene AzvAsana ApI tenA zvAsamAM caMdra samAna evA tamArI pAse huM AvI chuM, ane tamane tyAM laI jAuM chuM; mATe kopa kare nahIM; tame upakArI che." A pramANenI hakIkata sAMbhaLI mahApa AjJA ApI, eTale te vegavatI vidyAdharI Abhigika devatAnAM racelAM vimAna jevA vegavaDe cAlIne mahApadma kumArane sudayapuramAM lAvI. prAtaHkALe surodayapuranA pati Idradhanu rAjAe jenI pUjA karI che e pakumAra rahiNIne caMdranI jema jayacaMdrAne paraNya. jayacaMdrAnA mAmAnA dIkarA gaMgAdhara ane mahIdhara nAme vidyAmada tathA bhujabalathI durmada evA be vidyAdharo hatA. teo A jayacaMdrAnA vivAhanA khabara sAMbhaLI tatkALa gusse thayA. "eka dravyano be jaNane abhilASa teja moTA bairanuM kAraNa che." teo baMne sarva balathI jayacaMdrAnA pati padmakumAranI sAthe yuddha karavA sudayapuramAM AvyA. niSkapaTa yuddha karavAmAM kautukI evA mahApadma kumAra ane durvAra bhujaparAkramavALo vidyAdharane parivAra nagaranI bahAra nIkaLe. keIne trAsa pamADate, koIne ghAyala karate ane keIne mArI nAMkhate mahApaddha gaje dronI sAthe siMhanI jema zatruonA subhaTonI sAthe lIlAthI yuddha karavA lAge. vidyAdharapati gaMgAdhara ane mahIdhara potAnA sainyane bhaMga thayele jaI jIva laIne nAsI gayA. pachI cakraratnAdi ratna utpanna thatAM e balavAna mahApaddame vakhaMDa bharatakSetra upara vijaya meLavyo. zukala pakSanI caturdazIe eka kaLAe adhurI caMdranI pUrNatAnI jema eka strIratna vinA mahApadmane cakravatI paNAnI sarva samRddhi pUrNa thaI. pachI pUrve jeyela strIrane madanA vaLInuM smaraNa karate mahApadma kriIDA karavAne miSe te tApanA AzramamAM gaye. tApase e tenuM Atithya karyuM. tyAM pharatA satA janmejaya rAjAnI rANIe temane dIThA eTale pitAnI putrI madanApaLI temane paraNAvI. e pramANe cakravattI nI saMpUrNa samRddhi prApta karIne padmarAjA hastInApura AvyA ane prathama vRttAMta sAMbhaLavAthI khuzI thayelA mAtApitAne adhika harSa dharI prathamanI jemaja praNAma karyo. karNamAM rasAyaNa jevuM pitAnA putranuM caritra sAMbhaLI siMcana karelA vRkSanI jema mAtApitA vikasvara thaI gayA. anyadA munisuvrata svAmInA hastadIkSita ziSya suvrata nAmanA AcArya vihAra karatAM karatAM tyAM padhAryA. rAjA paddhottare parivAra sAthe AvIne temane namaskAra karyo, ane saMsAraurAgyanI mAtArUpa temanI dezanA sAMbhaLI. dezanAne aMte "svAmI ! jyAM sudhI putrane rAjyapara besArIne huM dIkSA levAne AvuM, tyAM sudhI Apa bhagavaMte ahIM ja birAjavuM." evI rIte rAjAe AcAryane vinaMti karI. pramAda karaze nahIM" evuM sUrie kahyuM, eTale rAjA padhdhottara temane vaMdana karI potAnA nagaramAM AvyuM. pachI amAtya, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 sarga 8 ma sAmaMta vigere sarva prakRtivargane ane viSNukumAra putrane bolAvI rAjA pottare kahyuM- A saMsAra duHkhane sAgara che, rogIne apathyanI IcchA jema roganI vRddhine mATe thAya che tema prANInI je tenA piSaNane mATe pravRtti che te tenI vRddhine mATe ja thAya che. kUvAnI pAse gayelA aMdha purUSane jema bAhu ApanAra purUSa maLI jAya tema A saMsAra samudramAM paDato e huM tene uddhAra karavA mATeja suvrata prabhu atre padhArelA che; tethI Aje mArA rAjya upara viSaNukumArane besAro. huM sutrata prabhunI pAse avazya dIkSA grahaNa karIza." viskumAre kahyuM-pitAjI ! mAre rAjyathI sayuMke, huM te grahaNa karavAne nathI; tamArI sAthe dIkSA laI tamAreja mArge cAlIza." eTale rAjAe padmakumArane bolAvI AgrahathI kahyuM-vatsa ! A rAjya svIkAre, jethI ame sukhe vrata laIe." padmakumAre aMjali joDI kahyuM- pUjya pitA ! jyAM sudhI pitA tulya Arya viSNukumAra hoya tyAM sudhI mane te kArya karavuM ucita nathI. mATe jagatamAM eka ja samartha evA vikumArane rAjya upara abhiSeka kare, eka pedalanI jema temane yuvarAja thaIne rahIza." rAjAe kahyuM ke meM tenI prArthanA karI paNa te to rAjya grahaNa karavAne icchato nathI, mArI sAthe dIkSA levAne Icche che." A pramANe sAMbhaLI padmakumAra mauna rahyo eTale pakvottara rAjAe cakavartI paNAnA abhiSeka sAthe tene rAjya upara abhiSeka karyo, pachI padrakumAre jemane niSkramaNotsava kare che evA paddhottara rAjAe viSNukumAranI sAthe suvrata muni pAse jaIne dIkSA lIdhI. padmakumAre pRthvI para pitAnA zAsananI jema sarva janee pUjelA pitAnI mAtAnA jainarathane AkhA nagaramAM pheravyuM. ratha pheravavAnA samaya sudhI sutratAcArya paddhottara pramukha ziSya sahita te nagaramAM rahyA. pachI anyatra vihAra karyo. adabhuta caritravaDe zobhanAra padmacakrIe potAnA vaMzanI jema sarvatrajinazAsananI paNa unnati karI. grAma, Akara, nagara ane droNamukha vigeremAM jANe navIna parvato niSpanna thayA na hoya tevAM keTIgame rau karAvyAM. padattara muni gurUnI sAthe vihAra karI uttama vrata pALI kevalajJAna utpanna karIne siddhine prApta thayA. viSNakumAra munie adbhuta tapasyA karI ane tenA mahimAthI aneka labdhiovALA thayA. merUnI jevA unnata, garUDanI jevA AkAzagAmI, devanI jevA kAmarUpI ane kAmadevanI jevA svarUpavAna, evI vividha avasthA pAmavAne vikumAra samartha thayA. paNa sAdhuone asthAne labdhino upayoga karavo ucita na hovAthI teo labdhi pheravatA nahotA. - eka vakhate cAturmAsa karavA mATe suvatAcArya sAdhuonA parivAra sAthe vihAra karatAM karatAM hastInApuramAM AvIne rahyA. AcAryane AvelA jANa pUrva bairano badalo levAnI IcchAe namuci maMtrIe mahApamane vijJapti karI ke- he naredra! prathama tame je mane varadAna Apela che te atyAre Ape. mahAtmA lokonI pAse thApaNanI peThe rAkheluM varadAna nAza pAmatu nathI." rAjAe kahyuM-"te varadAna mAgo." eTale namucie kahyuM- mAre eka yajJa kare che, tethI yajJa pUro thAya tyAM sudhI tamAruM rAjya mane Ape. tame kaheluM vacana saMbhAro. satya pratijJAvALA mahApadma rAjAe namuci maMtrIne rAjya upara besAryo, ane pote aMtaHpuramAM praveza karyo. pachI namuci kapaTathI nagaranI bahAra nIkaLI bagalAnI peThe duSTa dhyAna karate eka pApI yajJamAM dIkSita thaye. tene abhiSekakalyANa karavA mATe maMtrIo ane sarva dharmanA AcAryo AvyA, mAtra jainanA veta bhikSuo AvyA nahIM. "sarva dharmanA liMgIo mArI pAse AvyA ane IrSAthI zvetAMbarI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava 6 ThuM 33 bhikSuko AvyA nahI.' A pramANe dhArI e dumati tenAM chidra zeAdhavA lAgyA. pachI sutratAcAryanI pAse jaI AkSepa karIne te khelyA- " je rAjA heAya tenA sarva dharmanA liMgIe Azraya kare che. sava tAvanA rAjAethI rakSaNIya che, evu dhArI tapasvIo peAtAnA tapanA chaThThA bhAga rAjAne Ape che. tame adhama pAkhaDIe mArI niMdA karanArA, abhimAnavaDe stabdha, maryAdAne lApanArA ane lokavarUddha tathA rAvindva vanArA che, tethI tamAre mArA rAjyamAM rahevu' nahI; ahI thI khIje cAlyA jAe. tamArAmAMthI je koi ahIM raheze, te durAzaya mAre vadhya che." surI khelyA- tamane abhiSeka kare tyAre amAre AvavAne AcAra nathI tethI ame AvyA nathI, ane ame koinI paNa niMdA karatA nathI,' te sAMbhaLI namuci krodha karIne khelyA- AcAya ! have vizeSa vistAra karavAnI kAMi jarUra nathI. jo tame sAta divasa pachI ahiM raheze, te mAre cAranI jema nigraha karavA cainya thaze.' A pramANe kahI namuci peAtAne sthAnake gayA. pachI sUrie munione pUchyuM -'have ApaNe zu karavu te yathAzakita ane yathAmati kaheA.' temAMthI eka sAdhu khelyA-viSNukumAra munie cha hajAra varSa sudhI tapa kareluM che ane hAla maMdarAcaLa upara che. te mahAzaya padmarAjanA jyeSTha badhu thAya che, te tenAM vacanathI A namuci zAMta thaI jaze. kAraNa ke te paNa padmanI jema tenA svAmI che. mATe je vidyAlabdhivALA sAdhu hoya te temane teDavAne jAe. saMghanA kArya mAM labdhinA upayAga karavA duSita nathI.'" eTale eka bIjA sAdhu khelyA ke 'huM AkAzamArge tyAM sudhI javAne zakitamAna chuM paNa pAchA AvavAne zaktimAna nathI. mATe A kAryomAM mArUM je karttavya hoya te kaheA, huM kar'.' gurU khelyA- 'tamane viSNukumAra pAchA lAvaze, mATe tame teDavA jAo.' evu gurUe kahyuM eTale te muni AkAzamArge garUDanI jema uDIne kSaNavAramAM viSNukumAra pAse AvyA. te munine AvatAM joi viSNukumAre manamAM vicAryuM ke ' A muni vegathI Ave che, tethI kAMi saMghanuM kArya haze, anyathA varSARtumAM sAdhueneA vihAra saMbhave nahIM; temaja teo jevA tevA kAryamAM labdhinA upayoga paNa kare nahIM.' A pramANe viSNukumAra ciMtavatA hatA tyAM tA te munie AvIne temane vaMdanA karI ane potAnA AgamananuM kAraNa kahyuM. te sAMbhaLI viSNukumAra kSaNavAramAM te munine lai AkAzamArge hastInApura AvyA ane pAtAnA gurU sutratAcArya ne vaMdanA karI. pachI sAdhuenA piravAra sAthe viSNukumAra namucinI pAse AvyA. eka namuci zivAya bIjA sarva rAjA pramukha lokoe vaMdanA karI. pachI dharma kathApUrvaka viSNukumAre zAMtatAthI namucine kahyuM ke " jyAM sudhI cAturmAsa che tyAM sudhI A sarve munie A nagaramAM rahe. e munie svayameva eka ThekANe cirakALa rahetA nathI, paNa varSA RtumAM ghaNA jaMtuonI utpatti thAya che, tethI temane vihAra karavA kalpatA nathI. he buddhimAna rAjA ! AvA meDA nagaramAM amArI jevA bhikSukA bhikSAvRttithI rahe temAM tamane zI hAni che ? bharata, AdityayazA ane somayazA pramukha rAjAoe munione bhikatathI vAMdyA che; jo di tame tevI rIte na karo te bhale, paNa nagaramAM tA rahevA dyo." A pramANe viSNukumAre kahyuM eTale namuci maMtrIe kApathI dArUNa thaIne kahyuM ke AcAryAM ! vadhAre vacanA bAlaze nahIM, tamane ahiM rahevA daiza nahIM.' samartha chatAM kSamAvALA viSNukumAre pharIvAra kahyuM-'jo tamArI IcchA hoya teA AcArya nagaranI bahAra 1 merU. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 sarga 8 me udyAnamAM nivAsa karIne rahe." adhama maMtrIe krodha karI pharIne te maharSine kahyuM-"tamAre gaMdha paNa sahana karI zakato nathI, mATe tamAre nivAsa karavAnI have prArthanA ja karavI nahIM. nagaramAM ke nagara bahAra cora lokanI jema tAMbarIno nivAsa kadipaNa maryAdAne yogya thaze nahIM. je tamAre jIvavuM priya hoya to tame ahithI cAlyA jAo. nahIM to sarpone garUDa haze tema tamane haNI nAkhIza." AvAM namucinAM vacana sAMbhaLI AhativaDe agninI jema viSNukumAra kAlathI pradIpta thayA, te paNa teo bolyA-"are! ahiM amane rahevA mATe traNa pagalAM mAtra bhUmi te Apa." eTale namucie kahyuM-"huM tamane traNa pagalAM mAtra bhUmi ApuM chuM, paNa je teTalI bhUminI bahAra raheze tene huM tatkALa haNI nAkhIza." tAratuM ema kahI vikumAre zarIra vadhAravA mAMDayuM. mugaTa, kuMDala, mALA, dhanuSya, vaja ane khaDraga dharatA, moTA kukArAthI jIrNa patranI jema khecarone pADI nAkhatA, kamaLanA patranI jema caraNathI pRthvIne kaMpAvatA, kalpAMta kALanA pavananI jema samudrone uchALatA, setubaMdhanI peThe saritAone pratIpagamana karanArI (pAchI vaLanArI ) karatA, kAMkarAnA samUhanI jema tArAcakane kheravatA, rAphaDAnA rAzinI jema parvatane phADI nAkhatA, mahA parAkramI, mahA tejasvI ane sura asurane bhayaMkara evA vikumAra anukrame vividharUpe vadhI merUgiri jevA thayA. te samaye traNa jagatane kSebha thato joI temane prasanna karavAne IMdra gAyana karanArI devAMganAone AjJA karI. te gAyikA devIe tyAM AvIne sarvajJa zAstramAM kahelA bhAvane jaNAvanArUM gAyana gAMdhAra svare temanA karNanI samIpe A pramANe gAvAlAgI prANuo kepathI A bhavamAM paNa dagdha thAya che, vAraMvAra svArthamAM mehita thAya che ane mRtyu pAmyA pachI anaMta duHkhavALA narakamAM paDe che. A pramANe temano kepa zamAvavAne kiMmaranI strIo temanI AgaLa gAvA lAgI ane nRtya paNa karavA lAgI. pachI padmakumAranA agraja baMdhu ke jenA caraNa jagatane vaMdana karavA gyA che, teo namucine pRthvIpara nAMkhI pUrva ane pazcima samudrane kinAre (jabUdvIpanI jagatI u52) be pagalAM mUkIne sthita thayA. A vRttAMta jANI padmakumAra saMbhramathI tyAM AvyA, ane potAnA pramAdathI tathA namucinA doSathI cakita thaI gayA. pachI potAnA agraja maharSine ati bhaktithI namaskAra karI aMjali joDIne azruva muninA caraNane prakSAlita karatAM A pramANe bolyA he prabhu! lokottara guNavALA tame vijayavaMta svAmI chatAM pUjya pitAzrI padmAstara rAjA adyApi mArA cittathI vidyamAna che. A adhama namuci maMtrI hamezAM zrI saMghanI AzAtanA karato te mArA jANavAmAM AvyuM nahIM, tema koIe mane jaNAvyuM paNa nahIM; tathApi huM poteja aparAdhI chuM. kAraNa ke e pApI mAre sevaka che. svAmI sevakanA doSathI daiSita thAya che evI nIti che. te nIti pramANe huM paNa tamAre sevaka chuM ane tame mArA svAmI che, to tame paNa mArA deSathI grahaNa thaze, mATe kapa tajI dyo. he mahAtmA ! A pApI maMtrInA aparAdhathI A traNe loka prANasaMzayamAM AvI paDayuM che, mATe he karUNAnidhi ! tenI rakSA kare." evI rIte bIjA paNa aneka sura asura ane narenA Izvare e (idro ane rAjAoe) ane caturvidha saMghe vividha prakAre stuti karIne mahAmuni viSNukumAranuM sAMtvana karavA mAMDyuM. jyAre AkAzamAM atyaMta vRddhine pAmelA viSNukumArane sAMbhaLyA tyAre sarve e tyAM AvI AvIne bhaktithI tenA caraNano sparza karyo. caraNane atyaMta sparza thatAM viSNakumAre nIce joyuM eTale tyAM potAnA bhAI 1 lakSaNojana pramANa zarIra karyuM. bauyi labdhinuM eTaluM baLa che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva 6 ThuM 325 padma, caturvidha saMgha ane sura asura tathA rAjAe jovAmAM AvyA. munie vicAryuM ke "A kRpALu saMgha, A dIna e mAro bhAI pAkumAra ane A sura asura tathA rAjAo bhaya pAmIne mArA kapanI zAMtine mATe ekasAthe prayatna kare che, te mAre A saMgha mAnya che ane brAtA padma vigere sarva anukaMpA karavA lAgyA che." A vicAra karI e mahAmuni viSakumAra zarIranI vRddhine upasaMhAra karI maryAdAmAM AvelA samudranI jema pitAnI mUla prakRtinI avasthAmAM sthira thayA. saMghanA AgrahathI te mahAmunie namucine choDI dIdhuM eTale padmarAjAe tarataja te adhama maMtrIne nagaramAMthI kADhI mUko. A tripadI (traNa pagalAM) nA caritrathI viSaNukumAra traNa jagatamAM trivikama evI pavitra vikhyAtine pAmyA. AvI rIte zrIsaMghanuM kArya karI, zAMta thaI utkRSTa tapasyA karIne viSNukumAra muni kevalajJAna pAmI mokSe gayA. 1 mahApaddharAjAe paNa saMsArathI udvega pAmI tRNanI jema rAjyane choDI daIne saddagurUnI pAse dIkSA lIdhI. kumAravayamAM pAMca varSa, maMDalikapaNumAM paNa teTalAM varSa, digavijayamAM traNa varSa, cakravartIpaNAmAM aDhAra hajAra ne sAtaso varSa ane vratamAM daza hajAra varSa, sarva maLIne trIza hajAra varSanuM AyuSya paddhacakravatInuM pUrNa thayuM hatuM. padma cakravarI munipaNAnA vividha abhigrahavaDe suMdara evAM tIvra tapa karI ane ghAti karmano kSaya thatAM kevaLajJAnanI samRddhi meLavI zAzvata sukhanA dhAma (mokSa) ne prApta thayA. A chaThThA parvamAM be jina ane cakravattI, be tIrthakara, be cakravartI, berAma (baLadeva), be vAsudeva ane be prativAsudeva ema cauda mahAtmA zalAkA purUSanuM kIrtana kareluM che. kIrtithI dizAone vyApta karanArA te mahAzaya purUSanuM A udAra caritra hamezAM le kenA karNane atithirUpa thAo." ___ ityAcArya zrIhemacaMdraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite ___mahAkAvye SaSTha parvaNi padmacakravartIcarita varNano nAma aSTamaH sargaH / 2 BESEDA DE LOS PA33831138833888888888888888888 parva chaThu samApta. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- Page #354 -------------------------------------------------------------------------- _