Book Title: Piyo Anubhav Rasha Pyala Author(s): Bhadraguptasuri Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba Catalog link: https://jainqq.org/explore/008919/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pIyo adbhU che gha pyAlA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcArya zrI vijayanadraguptasUrIzvarajI mahArAja For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pIco anubhava sa pyAlA zrI vijayasiMhasUri - vicita sabhyatAka (mULa zloka-artha-vivecana) By Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vivecanakAra [AcArya zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI ma.] For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir punaH saMpAdana jJAnatIrtha -kobA dvitIya AvRti vi.saM. 2015, 31 oNgasTa 2009 maMgala prasaMga rASTrasaMta zratoddhAraka AcAryadevazrI padhasAgarasUrijIno 75mo janmadivasa. tithi : bhAdaravA suda-11, tA. 31-8-2009, sAMtAkrujha - muMbaI) mUlya pAku peThuM: rU. 101.00 kAcu peThuMH rU.42.00 Arthika saujanya zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcArya zrI kelAsasAgarasuri jJAnamaMdira kobA, tA.ji. gAMdhInagara - 382007 phona naM. (079) 23276204, 232762para email: gyanmandir@kobatirth.org website : www.kobatirth.org mudraka : navaprabhAta prinTarsa, amadAvAda - 98255988papa TAITala DIjhAIna : Arya grAphiksa - 9925801910 For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI zrAvaNa zuklA 12, vi.saM. 1989 ke dina pudagAma mahesANA (gujarAta) meM maNIbhAI evaM hIrAbahana ke kuladIpaka ke rUpa meM janme mUlacandabhAI, juhI kI kalI kI bhAMti khilatIkhulatI javAnI meM 18 barasa kI umra meM vi.saM. 2007, mahAvada 5 ke dina rANapura (saurASTra) meM AcArya zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA ke karamakamaloM dvArA dIkSita hokara pU. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ke ziSya bane. muni zrI bhadraguptavijayajI kI dIkSAjIvana ke prAraMbha kAla se hI adhyayana-adhyApana kI sudIrgha yAtrA prAraMbha ho cukI thI.45 AgamoM ke saTIka adhyayanoparAMta dArzanika, bhAratIya evaM pAzcAtya tatvajJAna, kAvya-sAhitya vagairaha ke 'milasTona' pAra karatI huI vaha yAtrA sarjanAtmaka kSitija kI tarapha mur3a gaI.'mahApaMthano yAtrI' se 20 sAla kI umra meM zuru huI lekhanayAtrA aMta samaya taka athaka evaM anavarata calI. taraha-taraha kA maulika sAhitya, tatvajJAna, vivecanA, dIrgha kathAe~, laghu kathAe~, kAvyagIta, patroM ke jariye svaccha va svastha mArgadarzana paraka sAhitya sarjana dvArA unakA jIvana saphara dina-ba-dina bharApUrA banA rahatA thA. premabharA ha~samukha svabhAva, prasanna va mRdu AMtara-bAhya vyaktitva evaM bahujana-hitAya bahujana-sukhAya pravRttiyA~ unake jIvana ke mahattvapUrNa aMgarUpa thI. saMgha-zAsana vizeSa karake yuvA pIr3hI, taruNa pIr3hI evaM zizu-saMsAra ke jIvana nirmANa kI prakiyA meM unheM rUci thI... aura isI se unheM saMtuSTi milatI thI. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna, anuSThAna evaM paramAtma bhakti ke viziSTa AyojanoM ke mAdhyama se unakA sahiSNu vyaktitva bhI utanA hI unnata evaM ujjvala banA rahA. pUjyazrI jAnane yogya vyaktitva va mahasUsa karane yogya astitva se sarAbora the. kolhApura meM tA.4-5-1987 ke dina gurudeva ne unheM AcArya pada se vibhUSita kiyA. jIvana ke aMta samaya meM lambe arase taka ve aneka vyAdhiyoM kA sAmanA karate hue aura aise meM bhI satata sAhitya sarjana karate hue dinAMka 19-11-1999 ko zyAmala, ahamadAbAda meM kAladharma ko prApta hue. For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzakIya pUjya AcArya zrI vijayabhadraguptasUrijI mahArAja (zrI priyadarzana) dvArA likhita ane vizvakalyANa prakAzana mahesANAthI prakAzita sAhitya jaina samAjamAM ja nahIM parantu jainetara lokomAM paNa khUba ja utsukatA sAthe vaMcAtu lokapriya sAhitya che. pUjyazrI 19 navembara 1999nA roja amadAvAdamAM kALadharma pAmyA pachI vizvakalyANa prakAzana TrasTanuM visarjana karI teozrInA prakAzanonuM punaHprakAzana baMdha karavAnA nirNayanI vAta sAMbhaLIne amArA TrasTIone bhAvanA thaI ke pUjya AcAryazrInuM utkRSTa sAhitya janasamudAyane hameMzA maLatuM rahe te mATe kaIMka karavuM joIe e Azaya sAthe vizvakalyANa prakAzananA TrasTamaMDaLane A vArtA pUjaya rASTrasaMta AcArya zrI padmasAgarasUrijInI saMmati pUrvaka jaNAvI. baMne pUjya AcAryonI parasparanI maitrI dhaniSTa hatI. aMtima divasomAM divaMgata AcAryazrIe rASTrasaMta AcAryazrIne maLavAnI icchA vyakta karI hatI. pUjyazrIe A kArya mATe vyakti, vyaktitva ane kRtitvanA AdhAre potAnI saMmati prerakabaLa rupa ApI. teozrInA AzIrvAda pAmIne kobAtIrthanA TrasTIoe A kAryane AgaLa dhapAvavA vizvakalyANa prakAzana TrasTanI pAse prastAva mukyo. vizvakalyANa prakAzana TrasTanA TrasTIoe paNa kobA tIrthanA TrasTIonI divaMgata AcAryazrI priyadarzananA pracAra-prasAranI utkRSTa bhAvanAne dhyAnamAM lai zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobAtIrthane potAnA TrasTa dvArA prakAzita pustakonA punaHprakAzananA badhAja adhikAro saharSa soMpI dIdhA. te pachI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendre saMsthAnA zrutasaritA (jaina bukasTola)nA mAdhyamathI zrI priyadarzananA lokapriya pustakonuM vitaraNa jAhera janatAnA hitamAM cAlu karyuM. zrIpriyadarzananA anupalabdha sAhityanA punaHprakAzana karavAnI zRMkhalAmAM prastuta zrI pIyo anubhava 2sa pyAlA graMthane punaHprakAzita karIne vAcakone upalabdha karAvI rahyA chIe. zeTha zrI saMvegabhAI lAlabhAInA saujanyathI A prakAzana mATe zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra taraphathI je udAra Arthika sahayoga prApta thayAM che e badala amo samagra zeThazrI narottamabhAI lAlabhAI parivAranA traRNI chIe tathA teonI For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hArdika anumodanA karIe chIe. AzA che ke bhaviSyamAM paNa teozrI | taraphathI Avo ja udAra sahayoga maLato raheze. A AvRttinuM pUriDIMga karI ApanAra zrI jagadIzabhAI prajApati zaileSabhAI zAha tathA phAInala mUpha karI ApavAmAM saMsthAnA paMDitavarya zrI manojabhAI jana, AziSabhAI zAhano tathA A pustakanA suMdara kampojhIMga tathA seTIMga karI ApavA badala saMsthAnA kapyuTara vibhAgamAM kAryarata zrI ketanabhAI zAha, zrI saMjayabhAI gurjara tathA bAlasaMgabhAI ThAkorano ame hRdaya pUrvaka AbhAra mAnIe chIe, Apane amAro namra anurodha che ke tamArA mitro ane svajanomAM A preraNAdAyI sAhityanI prabhAvanA karo. zrutajJAnanA pracAra-prasAra mATe apAyeluM nAnakaDuM yogadAna Apane lAbhadAyaka thaze. - puna: prakAzana vakhate graMthakArazrInA Azaya tathA jinAjJA viruddhanI kAMI kSati rahI gaI hoya to micchAmi dukkaDam. sujJone dhyAna AkRSTa karavA vinaMtI. anta, navA kalevara tathA sA sAthenuM prastuta pustaka ApanI jIvanayAtrAno mArga prazasta karavAmAM nimitta bane ane viSamatAomAM samarasatAno lAbha karAve evI zubha kAmanAo sAthe.... TrasTIgaNa zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMtha ane graMthakAra - sarva dharmonA pravartaka mahAtmAoe manuSyajIvananI zreSThatA svIkArI che. manuSya ja mAyAnAM, avighAnA, karmonAM baMdhano toDI paramAnanda-pada prApta karI zake che, A vAta kahI gayA che. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe paNa manuSyajIvanane ati durlabha jIvana kahIne, e jIvanano sadupayoga karavAno upadeza Apyo che. paraMtu bahu ja ochAM manuSyo A upadezane jANe che, samaje che. emAMya ghaNA ochA jIvo e upadezane jIvanamAM jIvavA prayatna kare che. je jIve che, je mANe che, te kharekhara dhanya banI jAya che. alpakAlIna ane anizcita jIvanamAM Atmahita karI levAnI vAta, bahu ja ochAM manuSyo samaje che. paraMtu evAM Atmahita mATe tatpara; saMsAra pratye virakta AtmAo mATe A sAmazataka' nAmano laghugraMtha preraNAdAyI - AnaMdadAyI banaze. A graMtha vistAramAM laghu che, chatAM emAM prarUpAyelA tattvajJAnathI mahAna che. teno eka-eka zloka vAcakanA hRdayamAM sAtvika vRtti ane tattvAnusaMdhAna pedA kare che. viSayavirAga, sarvAtmabhAvanA, viveka-buddhi, kaSAya-tiraskAra, samatvabhAva vagere saguNonA saMskAro nAMkhe che, te saMskArone puSTa kare che ane AstikatAne dRDha banAve che. A "sAmyazataka' nAM tamAma padyo sAmyabhAvane puSTa karanArAM che. koI paNa mumukSu - sAdhu ke saMsArI, A graMthanA lokone kaMThastha kare, arthanA manana sAthe svAdhyAya kare to tenI mana:sthiti ucca bhUmikA (AdhyAtmika bhUmikA) prApta kare ja, e niHzaMka vAta che. graMthakAra AcAryadevazrI vijayasiMhasUrIzvarajIe A graMthamAM sAmyabhAvane puSTa karanArAM uttama viSayo saMkSepamAM ApyA che. sarva prathama Adya parameSThinuM dhyAnAtmaka maMgaLakarI, mahAnuM yogIpuruSonA vijayasvarUpa bIjuM maMgala karyuM che. te pachI sAmyaguNanA uttama AnaMdane ghaNI sArI rIte varNavyo che. tyArabAda dhyAnAvasthAnA layanuM svarUpa batAvIne, tenAthI AtmajJAnarUpa phaLanI prApti batAvI che. te pachI graMthanA mukhya viSaya samatvanA svarUpane pallavita karavA mATe audAsInya, nimamatva, vairAgya Adi guNonuM svarUpa batAvyuM che. moha-rAga-dveSanA tyAga mATe sAruM evuM vivecana karyuM che. te pachI, vAsanAno tyAga, kSamAno svIkAra, ahaMkAra vijaya, mAnano nAza, For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyAno vilaya vagerenuM svarUpa AlaMkArika bhASAmAM varNavyuM che. lobha ane saMtoSa vagere paraspara virodhavALA guNa-avaguNa upara camatkArika bhAva darzAvanArAM lokothI ane kapAya tathA indriyonI prabaLatAne haThAvanArAM uttama upAyo batAvIne graMthakAre sahRdaya vAcakonA manane sArI rIte AkarSyA che. chevaTe kAma, kAmavAsanA, kAmaceSTA, mananI prabaLatA vagerenuM yathArtha svarUpa batAvI, graMthanA mukhya viSaya sAmyabhAva'nuM prauDha mAhAbhya darzAvI A laghugraMtha samApta karyo che. A "sAmyazataka'nA racayitA AcAryazrI vijayasiMhasUrijI kayAM ane kyAre thaI gayA, teno ItihAsa maLato nathI, graMthanA aMte temaNe eka zlokanI prazastimAM teonA gurudevanA nAmano ullekha karyo che. teo AcAryazrI abhayadevasUrijInA ziSya hatA. paraMtu bhagavAna mahAvIrasvAmInI zAsanaparaMparAmAM cha abhayadevasUri thaI gayA che! A graMthakAra kayA abhayadevasUrijInA ziSya hatA, teno nirNaya thaI zakyo nathI. chatAM, graMthakAra zrI vijayasiMhasUrijInuM nAma, jinazAsanamAM gauravapUrvaka levAmAM Ave che. teonA prabuddha hRdayanuM abhijJAna, temanA A AdhyAtmika graMtha parathI jaNAI Ave che. teonI A racanA, mumukSu AtmAone jJAnanI unnata sthitie pahoMcADanArI che. mumukSu AtmAonuM zreya karavA mATe ja teono A bhAre parizrama dekhAI Ave che. nyAyAcArya nyAyavizArada upAdhyAyazrI yazovijayajI jevA prakAMDa vidvAne, potAnA ziSya "hemavijaya' muninA svAdhyAya mATe A graMthano dohArUpe anuvAda karyo che. "samatAzataka' rUpe e prasiddha che. A graMthanI upAdeyatA mATe bIjI koI sAkSInI jarUra che kharI? AvA uttama AdhyAtmika graMthonuM vAMcana-manana-adhyayana karavAthI manovRtti samabhAvathI puSTa thAya che. vizuddha AtmasvarUpa pratye sneha jAgRta thAya che. saMsAranA mohajanaka prasaMgomAM jIvAtmA lolupa nathI banato. mumukSu AtmAonuM jJAnabaLa ane tapobaLa vRddhi pAme che. A saMsAranA prapaMcanuM svarUpa samajAya che. aMtaHkaraNamAM guptarUpe rahelAM doSonI jANa thAya che. te doSone dUra karavAnI prabaLa bhAvanA jAge che. mithyAtvano aMdhakAra nAza pAme che ane samyagu darzanano prakAza jhaLahaLI UThe che! paMcagInI zrAvaNa suda : 1 vi. saM. 2051 For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne eka patra AtmasAdhakane priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, tamAro patra maLyo. tame lakhyuM che ke be varSathI huM siviyara DiprezanathI pIDAu chuM. muMbaI-amadAvAda-kalakattAnA ghaNA badhAM sArAM DaoNkTarone maLI cUkyo chuM. mananI A UMDI udAsInI davAo paNa meM lIdhI, paNa haju sudhI kAMI pharaka paDyo nathI. mane samajAtuM nathI ke mAre have zuM karavuM? Ano zuM koI IlAja ja nathI?' che, IlAja che! tame mananI tIvra udAsIno, maMdotsAhano-Diprezanano je anubhava karI rahyA cho, evo anubhava ghaNA badhAMne koIne koI vakhate thato hoya che. AvA kesomAM manocikitsakono eka cokkasa abhigama hoya che ane temanI ApelI davAothI ghaNA lokone phAyado paNa thAya che. tamane koI phAyado nathI thato lAgato, e paNa hakIkata che. mitra, koI dekhItA kAraNa vinA tame tamArA manamAM "oTa'no anubhava karo cho. tamane tamArA jIvanamAM koI rasa nA rahyo hoya, evuM lAge che! koInI sAthe vAto karavI paNa gamatI nathI ne? pAMjarAmAM purAyelA uMdaranI jema tamAruM mana aMdarane aMdara doDaDyA kare che. emAMthI bahAra nIkaLavAno koI mArga tamane dekhAto nathI. mananI AvI maMdInAM keTalAMka kAraNo hoya che. gRhasthonA judAM, sAdhuonA - sAdhakonA judAM. baMnenI samAnatA eka hoya che? eka sarakhA divasI, eka sarakho ja nityakrama ane eka ja ghareDanI A jiMdagIthI kaMTALo! ahIM-tahIM manane praphullita karavA mATenA IlAjo kare che, paraMtu mana, utsAha-umaMganI koI bharatI anubhavatuM nathI! kazuM ja gamatuM nathI. kyAMya sAruM lAgatuM nathI. khoTAM-khoTA vicAro AvyA kare che. rojiMdA kAryo zUnyamanaska ke anyamanaska rIte kare che. phurasadamAM kaMTALAnI lAgaNI tIvra bane tamane A vAto sAcI lAgaze. lAge che ne? AvA saMjogomAM mananI je maMdI janmI, nirAzA-hatAzAnI prabaLa lAgaNIthI mana bharAI gayuM ane nirarthakatAniSphaLatAnI lAgaNI DaMkhyA karI, tyAre tame mane patra lakhI nAMkhyo, barAbarane? sAruM karyuM tame mane patra lakhyo. mane tame ghaNuM ciMtana-manana karavA preryo. For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir moTA bhAge to mArI evI dhAraNA hatI ke "Diprezanano A roga gRhasthone thAya che. paraMtu tamArA patrathI mArI jhAMkhI jhAMkhI dhAraNA nizcita banI ke sAdhakone - sAdhuone (sAdhvIone paNa) paNa Diprezana - mananI maMdI Ave che. tame to prauDha sAdhu cho, (lagabhaga 50 varSa) yuvAna sAdhuone paNa "Diprezana' Ave che.... AnAM kAraNo meM hamaNAM ja lakhyA : 1. eka ja ghareDanI A jiMdagI, 2. kAMI gamatuM nathI, utsAha nathI, umaMga nathI. 3. kyAMya sAruM lAgatuM nathI. 4. khoTAM-khoTAM vicAro. 5. zUnyamanaskatA, anyamanaskatA. 3. jIvananI niSphaLatAnI lAgaNIno DaMkha. 7. kaMTALe.. kaMTALo... kaMTALo.. barAbarane? munirAja! sahuthI moTuM ane mahattvanuM kAraNa batAvuM? je sAdhu vairAgyamArga para vijaya nathI meLavato, vairAgyane dRDha-paripakva nathI karato, tene mananI maMdI satata satAvatI rahe che! prazamaratimAM bhagavAna umAsvAtIe kahyuM che : tatprApya viratiratnaM virAgamArgavijayo duradhigamyaH / indriy-kssaay-gaurv-prissh-sptnvidhurenn|| sAdhu banI gayA pachI paNa vairAgyanI jyota javalaMta rAkhavI, ghaNI muzkela hoya che. tenAM kAraNo temaNe ApyAM che : 1. IndriyonI caMcaLatA, 2. kaSAyonI prabaLatA, 3. gAravo (rasa - Rddhi - zAtA) nI pracuratA, 4. pariSaho sahavAnI kAyaratA. A cAreya nabaLAIo che ne AjanA sAdhumAM? tamAre kabUla karavuM paDaze. Aje sAdhu A nabaLAIone svIkArIne jIvI rahyo che! e Indriyone paravaza che. e kaSAyone AdhIna che. e gAravone Icche che ane pariSaho sahavAthI dUra For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAge che. ekeya pariSaddha AnaMdathI sahavA taiyAra nathI.... pachI mananI maMdIno Diprezanano zikAra bane ja ne! chatAM tamane huM kahuM chuM ke kazI davA lIdhA vinA, mananI A maMdI dUra karI zakAya che. DiprezananI tIvra lAgaNI koIne koIvAra-ghaNIvAra to varSo sudhI anubhavI hoya tevI vyaktionAM moTAM nAma joIe to temAM mahAna vaijJAnika sara AIjheka nyUTana, mahAtmA gAMdhI, javAharalAla naherU, sara vinsTana carcila, amerikAnA pramukha abrAhama liMkana jevAM anekono samAveza thAya che. carcile to potAnA 'Diprezana'ne jIvatuM nAma ApyuM hatuM 'Black Dog.' carcilane jyAre Diprezanano humalo Avato tyAre te kahetA - bleka Doga mArI pAchaLa paDyo che! A Diprezanano kALo kUtaro koIne karaDI gayAno anubhava thAya che, to koIne enI bhasAbhasathI bahu Dara lAge che! ghaNAM badhAM lokoe DiprezananA A kALA kUtarAthI DaryA vinA, makkamapaNe teno sAmano karyo che. A sAmano judIjudI vyaktioe judIjudI rIte karyo che. e badhI rIto tamane pachI batAvuM chuM. Aje mAre tamane pahelI ane ati asarakAraka rIta batAvavI che ane e rIta che vAMcananI, adhyayananI, manananI. tame nIcenA graMthonuM adhyayana-manana karo : 4. sAmyazataka 1. jJAnasAra, 2. yogasAra 5. vairAgyazataka 3. adhyAtmasAra 6. dhyAnazataka munirAja, tame saMskRta-prAkRta bhASAne jANo cho. A graMthonA artha tame jANI zako cho. tame avazya A graMthono svAdhyAya karajo. AnI sAthe sAthe thoDAM prAcIna gujarAtI bhASAmAM racAyelAM keTalAMka graMthonA nAma sUcavuM chuM - 1, samAdhizataka 2. samatAzataka 3. pudgala gItA A racanAone kaMThastha karI, teno svAdhyAya karatA raho. A racanAo 'Atmahitakara AdhyAtmika vastusaMgraha' nAmanA pustakamAMthI maLaze. (prakAzaka: zrI jaina zreyaskara maMDaLa, mahesANA) ame paNa A cha racanAone nAnI pokeTa sAIjhamAM chapAvIne prakAzita karavA icchie chIe. sAdhu-sAdhvI-saMghamAM A 4. kSamA trizI 5, paramAtma itrizI 6. yatidharma batriI For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir racanAno prasAra karavo ghaNo Avazyaka ane upakAraka lAge che. sAdhu-sAdhvI banyA pachI tarata ja A racanAo kaMThastha karAvavAmAM Ave to sAdhu-sAdhvIno vairAgya jIvaMta rahe. pachI saMskRta-prAkRta bhASAnuM jJAna maLyA pachI, "jJAnasAra' Adi ane "sAmyazataka' Adi cha graMtho kaMThastha karavAmAM Ave to sAdhu-sAdhvIne potAnI ArAdhanAnI cokkasa dizA maLe ane temanuM mana kyAreya maMdI na anubhave. A badhAM graMtho, (ane AvA bIjA paNa prazamarati "zAntasudhArasa' vagere graMtho) mananI taraDAyelI dharatI para puSparAvarta magha-varSA jevAM che, kAjaLagherI kALI rAtanA aMdhArA jevA mananI aMdara madhyAhnA sUryanA kiraNo jevA che. A graMtho tamane utsAha-umaMgathI bharI deze. IndriyonI caMcaLatA ghaTaze ane kaSAyo upazAnta thaze. alabatta, tamAre A be dhyeya jIvaMta rAkhavA paDaze. gAravonI Asakti ghaTaze ane pariSahone sahavAnI zakti vadhaze. - priya munirAja, have ekalatAnI aMdhArI koTaDImAMthI bahAra nIkaLo. sukhaduHkhanA jAtajAtanA tophAnomAM gherAyelA jiMdagInA mahAsAgaranA kinAre UbhA raho. UbhA UbhA tenuM darzana karo. tamArA manamAM Diprezana lAMbuM TakI zakaze nahIM. dariyo tophAnI che te jANavA chatAM potAnI hoDIne mukAma para pahoMcADavA tatpara sAgarakheDuone je jue che tene potAnA mananI udAsInA khAbociyAmAM ja paDyA rahevAnuM game nahIM. vahAlA munivara, tame tamArA aMtarAtmAne pUcho : "huM sAdhu chuM ne? eka sAdhu tarIke mArAmAM je kAMI racanAtmaka guMjAza che, teno meM zuM upayoga karyo? mArA sAthI, mArA paricita munionI udAsI dUra karI? zuM tamArA paricayamAM AvanArAM jIvAtmAone AtmajJAnano prakAza Apyo? zuM emane zAntisamatA ane prasannatAno anubhava karAvyo?" sujJa munivara, tamArA kuMDALAnI bahAra bIjAM paNa sAdhu-sAdhvI-zrAvakazrAvikA sAthe tamArI sagAI che, tamAro saMbaMdha che - zuM e vAta tame jANo cho ne? paramAtmAnA caturvidha saMghamAM e badhAMno samAveza che! A caturvidha saMghano nAto sarvazreSTha nAto che, A vAta na bhUlazo. vidvAna munirAja, tamArAmAM ghaNI badhI racanAtmaka guMjAza che tene zodhI kADho. tene anurUpa tame navAM jIvanadhyeyo nakkI karo. e jIvanadhyeyone daDhatAthI anusaro. For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir enI sAthe sAthe tame tamArA manane auSadha ane khorAka Apo. e auSadha ne khorAka che ISTa-paramAtmAnuM smaraNa ane ciMtana. tamArA zraddheya tIrthaMkara paramAtmAnuM khUba smaraNa karatA raho ane emanI kRpAne pAtra banatA raho. munivara, eka agatyanI vAta karuM, tamArI sAthe rahenArAM-jIvanArAM munivaronI bhUlone mApha karatA raho. emane kSamA ApatA raho. emanI sAthe snehabharyuM sAhacarya sthApita karo, emanA jIvanamAM rasa levAnuM zarU karo. tamArA pratye AMtara prIti che; mATe A patra lakhyo che. khAsa to A 'zAmyazataka' vAMcI javA - vicArI javA tamane lakhavuM ja hatuM, tyAM tamAro patra Avyo! eTale vistRta patra lakhAI gayo! tame mArA svAsthyanI ciMtA karo cho, e svAbhAvika che. ciMtAjanaka svAsthya nathI. khUba svasthatA ne prasannatA che. A aMge tamane avasare patra lakhIza, mArA yogya sevAkArya lakhajo. jaladI svastha bano, e ja kAmanA. For Private And Personal Use Only (tasUri Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OM hrI~ aha~ namaH "pITha anabhavI za thAlA' zrI vijayasiMhasUri-viracita sAmyazataka For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahaMkArAdirahitaM nichadmasamatAspadam / AdyamapyuttamaM kiMcit puruSa praNidadhmahe / / 1 / / artha: ahaMkAra Adi doSothI rahita, svAbhAvika samatAnA sthAnarUpa, ane sarvaprathama thayelA uttama evA koI anirvacanIya puruSanuM ame dhyAna karIe chIe. : vivecana AcAryazrI vijayasiMhasUri, eka zreSTha pUrNa puruSanuM dhyAna karIne 'sAmyazataka graMthano maMgala prAraMbha kare che! potAnA hRdayakamaLamAM teo evA Adya ane uttama puruSane padharAvIne emanuM dhyAna kare che. svayaMbaddha' evA samatAsAgara pUrNa puruSane dhyeya banAve che. teo svAbhAvika samatAbhAvathI paripUrNa hoya che. kRtrima samatA temanAmAM nathI. hatI. kAraNa ke temanAmAM ahaMkAra, abhimAna, daMbha, mAyA-kapaTa-rAgaveSa Adi doSo nathI hotA. teo sarva doSothI mukta hoya che. sarva guNothI yukta hoya che. graMthakAra AcAryadeva AvA vItarAga arihaMta paramAtmAnuM dhyAna kare che. emane sAmya-samatAnA viSaya para lakhavuM che, eTale temaNe evI zreSTha vibhUtimAM ni chavsamatAnuM darzana karI, enA para dhyAna kendrita karyuM che. vItarAgamAM anaMta guNo hoya che, temAMthI emaNe "svAbhAvika samatA' guNano khAsa nirdeza karyo che, te ghaNo sUcaka che! kAraNa ke emane "sahu jIvo samatA pAmo...' A bhAvanA abhipreta che. mATe ja teo A graMtha lakhavA tatpara banyA che. samatAsAgara vItarAga paramAtmAnuM dhyAna karIne, graMthakAra potAnA vyaktitvane samatA-bhAvathI rasI de che! samatA-bhAvathI otaprota karI de che. ane A rIte teo svayaM "yogI' kakSAmAM mukAI jAya che! kAraNa ke sAmya = samatA-guNa yogIpuruSono ja viziSTa guNa hoya che. samatAyogI banIne teo "samatAzataka'nI, "sAmya zataka'nI racanA kare che? For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir unmanIbhUyamAsthAya nirmAya-samatAvazAt / jayanti yoginaH zazvadaMgIkRta- zivazriyaH / // 2 // sAmyazataka : artha: mAyArahita samatAnA kAraNe 'unmanIbhAva' prApta karIne, haMmezAM mokSalakSmI aMgIkAra karanArA yogIo jaya pAme che. :vivecana : 'yogIpuruSono jaya ho!' A vizvamAM sadaiva-sarvatra yogIpuruSo ja vijaya prApta kare che. bhogIpuruSo sadaiva-sarvatra parAjaya pAmatA hoya che! vijayanuM mULa kAraNa hoya che, emano samatAbhAva. mAyArahita samatAbhAva! emanI samatA sahaja hoya che. koI svArtha-prerita samatA nathI hotI, dAMbhika samatA nathI hotI. dAMbhika samattA to temane rAkhavI paDe ke jemane koI bhautika kArya siddha karavuM hoya. koI svArtha-siddhi prApta karavI hoya! yogIpuruSo to bhautika Rddhi-siddhi tarapha udAsIna hoya che, nirmama hoya che. pAMca indriyonA viSayomAM anAsaMga-anAsakta hoya che! AvI sahaja samatAthI yogIne 'unmanIbhAva'nI prApti thAya che! bahiraMtazca samaMtAt ciMtAceSTAparicyuto yogI / tanmayabhAvaM prAptaH kalayati bhRzamunmanIbhAvam / / (yogazAstra, prAza 12) 'bAhya ane AMtara sarvathA ciMtArahita ane ceSTArahita thayelA yogI, tanmayabhAvane prApta karI, atyaMta 'unmanIbhAva' ne dhAraNa kare che.' AtmA manane preraNA karato nathI, mana indriyone preraNA karatuM nathI, tyAre ubhaya-bhraSTa baneluM mana svayaM ja nAza pAme che! A rIte manano nAza thavo, enuM nAma unmanIbhAva! For Private And Personal Use Only manano preraka-bhAva ane prerya-bhAva naSTa thaI jAya, ciMtA, smRti vagere manovyApAra vilaya pAme eTale nirvAta (vAyu vinAnA) sthAnamAM rahelA dIpakanI jema AtmAmAM 'tattvajJAna'no udaya thAya che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka ati caMcaLa, ati sUkSma ane tIvra gativALA manane, jarAya pramAda karyA vinA, jarAya vizrAma karyA vinA, unmanabhAvathI bhedI nAMkhavuM joIe, vIdhI nAMkhavuM joIe. AvI amanaskatA (unmanIbhAva) Ave tyAre yogI puruSa potAnA zarIrane, jANe vikharAI gayuM, baLI gayuM, UDI gayuM... vilaya pAmI gayuM.... ema samaje. arthAt zarIrarahita zuddha AtmAnI anubhUti kare. A rIte unmanIbhAvarUpa nUtana amRtakuMDamAM magna thayelo yogI anupama ane utkRSTa tattvAmRtano AsvAda anubhave che! Avo AsvAda anubhave che tyAre "mu pheva mAti yoja' - yogI muktAtmAnI jema zobhe che! athatuM mokSalakSamI jANe aMgIkAra karI hoya, tevo yogI zobhe che. yo jAgradavasthAyAM svastha: supta iva tiSThati layasthaH / zvAsocchvAsavihInaH sa hIyate na khalu muktijuSaH / / 47 / / (yogAtre, prakAza : 12) jAgrata avasthAmAM, AtmabhAvamAM rahelo yogI, laya (dhyAna) avasthAmAM supta rahe che. Avo laya avasthAmAM zvAsocchavAsa vinAno yogI, siddha-mukta AtmAothI jarAya Utarato nathI! layamAM magna thayelA tattvajJAnIo jAgatA paNa nathI hotA ane UMghatA paNa nathI hotA! 'tattvavido layamagnA no jAgrati zerate naapi|' AvA yogI puruSo kahe che : amAro mokSa thAo ke na thAo, paNa dhyAnathI prApta thato paramAnanda to kharekhara, ahIM bhogavIe ja chIe. e paramAnaMdanI AgaLa, A duniyAnAM badhAM ja sukha, tRNavatu tuccha che... mAtra sukhAbhAsa che!" 'mokSo'stu mAstu yadi vA, paramAnandastu vedyate sa khlu|' AvA yogIo zuM sadaiva-sarvatra jaya na pAme? For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 sAmpataka audAsInyakramasthena bhoginAM yoginAmayam / AnaMdaH ko'pi jayatAt kaivalyapratihastakaH / / 3 / / :artha : dAsInya (madhyasthapaNuM) nA krama vaDe bhoga bhogavatA evA yogIone mokSa ApavAmAM jAmInarUpa evo koI AnaMda (cidAnaMda) thAya che, te AnaMda jaya pAmo! vivecana : samatA-gaMgA-maganatA, udAsInatA jAta, cidAnaMda jayavaMta ho, kevala-bhAnuM prabhAta! -- upA. yazovijayajI. cidAnandano jaya ho! yogI puruSono cidAnanda kahe che : "have kevaLajJAnanuM prabhAta pragaTa thayuM samajo! mukti have hAthaveMtamAM samajo!' yogInA hRdayamAM Avo cidAnanda udAsInabhAvanA kAraNo pragaTe che. udAsInabhAvanI paribhASA upAdhyAyazrI yazovijayajI A pramANe Ape che : anAsaMga mati viSayam, rAga-dveSako cheda, sahaja bhAvameM lInatA, udAsInatA bheda. jyAre indriyonA viSayomAM anAsakti-anAsaMga pragaTe che ane rAga-dveSa khUba maMda paDI jAya che tyAre yogI sahaja AtmabhAvamAM lIna bane che. A lInatAnuM nAma che udAsInatA. AvI udAsInatA pragaTa thayA pachI yogIno viSayopabhoga paNa anAsakta bhAve thAya che... ane cidAnandanI mastI akhaMDa rahe che. A udAsInatAne "samAdhizataka'mAM - 0 udAsInatA sukhasadana. 0 udAsInatA saralatA. 0 udAsInatA jJAnaphaLa. kahevAmAM AvI che. kAraNa ke AvI udAsInatAmAMthI ja cidAnanda pragaTe che. graMthakAra AvA cidAnandano jaya pokAre che! For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka sAmyapIyUSapAthodhi-snAnanirvANacetasAm / yoginAmAtmasaMvedyamahimA jayatAllayaH / / 4 / / : artha : samatArUpI amRtanA sAgaramAM snAna karavAthI jemanAM citta zAtta thayAM che, tevA yogIono AtmajJAnamAM tanmaya thavArUpa laya jaya pAmo; ke je layano mahimA, AtmAnubhavarUpa che. vivecana : zuM tamAre AtmAnubhUti karavI che? zuM tamAre AtmAnubhUtino paramAnanda pAmavo che? to tame AtmajJAnamAM tanmaya bano! to tame AtmajJAnamAM layalIna bano! A laya, A layalInatA tamane brahmAnaMda Apaze! paraMtu AtmajJAnamAM layalInatA yogIpuruSo ja pAmI zake che, kAraNa ke yogIpuruSo ja samatAmRtanA mahArNavamAM sarvAgINa snAna karatA hoya che.... AvuM divya snAna karIne teo cittane zAnta karatA hoya che. AtmAnubhUti karAvanAra laya jaya pAmo! AtmajJAnamAM tanmayatArUpa laya jaya pAma! mahattvanI vAta che samatAmRtanA mahAsAgaramAM snAna karatA rahevAnI. graMthakAra AcAryadeva, samatAne amRtano mahAsAgara kahe che! e mahAsAgaramAM snAna karanAra ja zAnti pAme che. eTale ke citta-zAntino rAjamArga che samatAbhAvamAM ramaNatA. sava.... kSaNekSaNa samatAbhAvamAM rahevAnuM tame gRhastha ho ke muni ho, saMsArI ho ke sAdhu ho, tamAre jo citta-zAMti joIe che to samatArasanuM ja amRtapAna karatA raho, samatAmRtanA sAgaramAM ja nimajjana karatA raho.... citta zAMta thaze eTale AtmAnubhava thaze ja. tamane "layanI prApti thaze. For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sabhyazatake AstAmayaM layaH zreyAn kalAsu sakalAsvapi / niSkale kila yoge'pi sa eva brahmasaMvide / / 5 / / artha : sarva kaLAomAM zreSTha laya che, e vAtane choDo, paraMtu saMpUrNa (niSkala) yogamAM paNa e ja laya, brahmajJAna mATe bane che. vivecanaH upAdhyAyazrI yazovijayajI "samatAzataka'mAM A zlokano artha A pramANe kare che : sakala kalAmAM sAra laya, raho dUra sthiti eha, sakala yogamAM bhI sakala, laya ke brahma videha. AtmajJAna meLavavAnI badhI ja kaLAomAM zreSTha kaLA A laya che!" A vAtane hAla eka bAju rAkhIe, to paNa, jo A laya, mana-vacana-kAyAnA yogomAM AvI jAya to paNa brahmajJAna pragaTI zake che. mana-vacana-kAyAnA yogomAM sthiratAne graMthakAra laya kahe che. Avo laya, AvI tallInatA AvI jAya to paNa AtmajJAna prApta thaI zake che, sAmyaM mAnasabhAveSu sAmyaM vacanavIciSu / sAmyaM kAyikaceSTAsu sAmyaM sarvatra sarvadA / / svapatA jAgratA rAtrau divA cAkhilakarmasu / kAyena manasA vAcA sAmyaM sevyaM suyoginA / / (yogAsare - 100/101) uttama yogIe mananA vicAromAM, vacananA taraMgomAM, kAyAnI ceSTAomAM, dareka sthaLe ane dareka kSaNe, sUtAM ne jAgatAM, rAtre ke divase, badhAM ja kAryomAM mana-vacana-kAyAthI sAmya sevavuM joIe arthAt samabhAva rAkhavo joIe. Avo samabhAva e paNa "laya' che! A laya yogIne AtmajJAnI banAve che! mATe samabhAva rAkhavA, satata jAgrata rahevAnuM che. For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgazataka nityaannd-sudhaarshmermnskklaamlaa| amRtaM syAdimaM bIjamanapAyA jayatyasau / / 6 / / : artha : nitya AnaMdasvarUpa caMdranI amanaskatArUpa nirmaLa kaLA, amRta (mokSa) nuM mULa bIja che evI e zAzvat kaLA jaya pAme che. : vivecanaH jema caMdranI kaLA amRtanuM bIja kahevAya che, tema nityAnaMdanI nirmaLa kaLA mokSanuM bIja che! nityAnaMdanI nirmaLa kaLA che amanaskatA! A amanaskatA eTale unmanIbhAva. evI amanaskatA prApta karavA mATe sarvaprathama anAsakta banavuM joIe. tamAma prakAranI AsaktiomAMthI mana mukta thaI jAya, pachI ja amanaska bhAva pragaTe. upAdhyAyazrI yazovijayajI to kahe che : cidAnaMda-vidhukI kalA amRtabIja anapAya, jAne kevaLa anubhavI, kinahi kahI na jAya. nityAnaMda eTale cidAnaMda! cidAnaMdanI kalA (amanaskatA) amRta-bIja che. ene mAtra anubhavI ja jANI zake che, ene vANImAM - vacanamAM bAMdhI na zakAya! unmanIbhAva' vacanano viSaya nathI, anubhavano viSaya che. A nityAnaMdane, A cidAnaMda'ne 'yogasAra graMthamAM "sahajAnaMda kahelo che. sahajAnandatA seyaM saivAtmArAmatA mtaa| unmanIkaraNaM tad yad muneH zamarase lyH|| munino samabhAvarUpI rasamAM je laya thAya te ja sahajAnaMdatA che, te ja AtmArAmatA che ane te ja unmanIbhAva (manano nAza-udAsInatA) che. graMthakAra maharSi nityAnaMdanI AvI zAzvat kaLAnI jaya bolAve che! emanI sAthe ApaNe paNa e zAzvat kaLAnI jaya bolIe! For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 8 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yaH kazcinna layaH sAmye manAgAvirbhUnmama / tamAzu vacasAM pAtraM vidhAtuM yatate matiH // 7 // sAmyazataka :artha mane samatAmAM koI jAtano laya jarA paNa pragaTa thayo nahIM, tethI have mArI buddhi te layane tatkALa vacanano viSaya karavAno prayatna kare che.' : vivecanaH laya AtmajJAnamAM tanmayatA samatAmRtanA sAgaramAM sarvAMgINa snAna! ghaNI-ghaNI icchA AvuM snAna karavAnI che, AtmajJAnamAM tanmaya banavAnI che. nityAnaMdanI anubhUti karavAnI che.... paraMtu Aja sudhI, vartamAna kSaNa sudhI e icchA adhUrI ja rahI che. kyAre e icchA pUrNa thaze.... khabara nathI.... mana akaLAya che.... hRdaya Anda kare che.... tyAre buddhi, e anubhavagamya layane zabdomAM bAMdhavAno vyartha prayatna kare che.... anubhavane zabdomAM kevI rIte abhivyakta karI zakAya? 0 khAMDano svAda, 0 madhanI madhuratA, 0 bhogasukhanI anubhUti.. jema vacanomAM, zabdomAM varNavI zakAtI nathI, tema A 'laya'ne vacanomAM vyakta karI zakAto nathI. chatAM buddhi evo prayatna karavA tatpara bane che! graMthakAra AcAryadeva, AvA 'samatA2sa'nuM varNana karavA A 'sAmyazataka' graMthanI racanA karavA tatpara banyA che. A kArya ghaNuM-ghaNuM duSkara che. For Private And Personal Use Only chatAM, graMthakAre duSkara kAryane ghaNuM pAra pADyuM che, ema A graMthanuM adhyayana - avagAhana karatAM samajAya che, temaNe aMtarAtmAne samatAmRtanA sAgaramAM DUbakIo mAravA uttejita to jarUra karyo che! Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTAMgasyApi yogasya rahasyamidamucyate / yad viSayAsaMgatyAgAnmAdhyasthya- sevanam / / 8 / / :artha: viSayonI Asaktino tyAga karI, mAdhyasthyabhAva (samatA)ne sevavo, e aSTAMga yoganuM rahasya kahevAya che. 9 vivecana : yoganI paribhASA A rIte karavAmAM AvI che - kliSTacittavRttinirodho yogaH / cittanI kliSTa-azubha vRttiono nirodha, te yoga che. jyAM sudhI indriyonA viSayonI Asaktino tyAga na thAya tyAM sudhI cittanI azubha vRttiono nirodha na thaI zake ane cittavRttiono nirodha na thAya tyAM sudhI mAdhyasthyabhAva, samatAbhAva na AvI zake. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhiA aSTAMga yoga che. A aSTAMga yoganI sAdhanAnuM tAtparya che sAmyabhAvanI prApti, mAdhyasthya bhAvanI prApti!na priya viSayomAM rAga, na apriya viSayomAM de! viSayomAM priyApriyatvanI kalpanA ja nathI karavAnI, 'A priya, A apriya, A iSTa, A aniSTa ...' AvA vikalpothI manane mukta karavAnuM che. AvA vikalpothI mana mukta banyuM, ke mAdhyasthyabhAva Avyo samajavo! ane mAdhyasthya bhAva Avyo eTale aSTAMga yoga siddha thayo samajavo! viSayonI AsaktithI mukta thavA, upAdhyAyazrI yazovijayajI eka zreSTha upAya batAve che - 'jJAna-dhyAna raMga rola!' tame Atma-jJAnamAM, AtmadhyAnamAM ramatA raho.... basa, viSayomAM mana jaze ja nahIM. jJAna-dhyAnano raMga lAgI javo joIe. aSTAMga yoganI sAdhanAnuM phaLa mAdhyasthyabhAva che. e mAdhyasthyabhAva (samatva) viSayAsaktinA tyAgathI Ave. viSayAsaktino tyAga, jJAna-dhyAnanI ramaNatAthI thAya. For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka rAga-dveSa-parityAgAdviSayeSveSu vartanam / audAsInyamiti prAhuramRtAya rasAMjanam / / 9 / / artha : viSayomAM rAga-dveSa vinA pravartavuM, tene audAsIca kahevAya. te dAsIya (samatva) mokSa (amRta) mATe rasAMjana (auSadharUpa) che. : vivecana : graMthakAre udAsInatAnI vyAkhyA A ApI che. pAMca indriyanA viSayomAM rAga-dveSa karyA vinA pravartavuM, pravRtti karavI, tenuM nAma udAsInatA. upAdhyAyazrI yazovijayajIe A lokano artha A rIte karyo che : anAsaMgamati viSaya meM rAga-dveSa ko cheda, sahajabhAva meM lInatA, udAsInatA bheda. sahajabhAvamAM lInatA thavI, tenuM nAma udAsInatA! sahajabhAvamAM lInatA. to ja thAya, jo rAga-dveSano nAza thAya. rAga-dveSano nAza to ja thAya, jo manuSyanI mati anAsakta banI hoya, manane viSayomAM anAsakta banAvavA mATe nIce pramANe ciMtana karavuM joIe. - viSayo pratye manane je rAga-dveSa thAya che, te tenA mAtra vikalpo ja hoya che. koI viSaya kAyama mATe ISTa nathI hoto ke kAyama mATe aniSTa nathI hoto. - Aje je iSTa lAge che te kAle aniSTa lAgI zake che, Aje je aniSTa lAge che te kAle iSTa lAgI zake che. - mananI vikalpa-jALa mujaba rAga-dveSa janme che. mATe vikalpono nAza thatAM rAga-dveSano nAza thAya che. vAstavamAM rAga ke dvepa tAttvika nathI. priya-apriyanI kalpanAono tyAga karo eTale cittamAM sthiratA Avaze. e sthiratAnuM nAma samatA che. e samatA ja udAsInatA che. For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka tasyAnaghamaho bIjaM nirmamatvaM smaranti yt| tadyogI vidadhItAzu tatrAdaraparaM manaH / / 10 / / : artha : kharekhara, te udAsInatAnuM pavitra bIja nirmamatA che. mATe yogIe avilaMba te nirmamatva upara manane AdaravALuM karavuM joIe. : vivecana : zuM tamAre sahajabhAvamAM lInatA prApta karavI che? to tame udAsInatA AtmasAt karo. zuM tamAre udAsInatA AtmasAt karavI che? to tame rAga-dveSano nAza karo. zuM tamAre rAga-dveSano nAza karavo che? to mamatvano tyAga karo, nirmama bano! A rIte nirmamatA, udAsInatAnuM niSpApa bIja che. tame A bIjabhUta nirmamatAne vahAlI karo. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che : tAko kAraNa amamatA tAmeM mana vizrAma. kare sAdhu AnaMdaghana, hovata AtamarAma. atyAra sudhI mana mamatAmAM vizrAma karatuM hatuM, have nirmamatAmAM mana vizrAma kare.... ramaNatA kare. to udAsInatAno AtmAnI kSitije udaya thAya, mamatva dUra thAya, AsaktinAM baMdhana tUTe... to AtmA "AtamarAma' bane! AtmAmAM ArAma karanAro bane... to ja AtmAno AnaMda anubhavanAro bane. manane anAsakti gamI javI joIe. Asakti-viSayAsakti pratye tIvra aNagamo jAgI javo joIe. anAsaktino prema tamane virAgI banAvaze, tamane udAsIna banAvaze ane tame sahajabhAvamAM lIna banI zakazo. For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAvyazataka vihAya viSayagrAmamAtmArAmamanA bhavan / nirmamatvasukhAsvAdAnmodate yogipuMgavaH / / 11 / / : artha : viSayonA samUhano tyAga karI, potAnA AtmAmAM manane ramADato uttama yogI, nirmamatvanA sukhano svAda laI AnaMda pAme che. vivecana : bhogI mamatvamAM sukhAsvAda kare che, yogI nirmamatvanA sukhano AsvAda kare che! mamatvano sukhAsvAda kSaNika AnaMda Ape che. nirmamatvano sukhAsvAda paramAnaMda pradAna kare che.... e AnaMdano aMta ja nathI Avato! pAMca indriyonA badhA ja viSayono tyAga karavAnuM kahe che. ekAda indriyanA ekAda viSaya para paNa jo mamatva rahe to AtmAmAM mana ramatuM thatuM nathI.... vAraMvAra e viSayamAM cAlyuM jAya che. ekAda paNa viSaya pratye mamatva na rahevuM joIe. eka paNa zabda nahIM, eka paNa rUpa nahIM, eka paNa gaMdha nahIM, ekAda paNa rasa nahIM... ne ekAda paNa sparza nahIM ekeya para mamatva nathI rAkhavAnuM, Asakti nathI rAkhavAnI. viSayo mATe mana marI javuM joIe! AtmAmAM, AtmAnA anaMta guNomAM manane ramatuM rAkhavAnuM che. e AtmaramaNatAmAMthI sukhAnubhUti pragaTe che.... paramAnaMdanI dhArA vahevA mAMDe che! A sthiti uttama yogIpuruSanI hoya che. "mamatA' ane "nirmamatA' mATe upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che : mamatA thira sukha zAkinI, nirmamatA sukhamUla, mamatA ziva-pratikUla hai, nirmamatA anukULa. mamatA DAkaNa che! sthira sukhane grasI le che. jyAre nirmamatA to parama sukhanuM mULa che. mamatA mokSaprAptimAM pratikULa che, nirmamatA anukULa hoya che.' mATe, mamatvano sarvathA tyAga karavAno che. For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sabhyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 ye'nizaM samatAmudrAM viSayeSu niyuJjate / karaNaizvaryadhuryAste yogIno hi niyoginaH / 12 / / : arthaH je yogIpuruSo viSayo (indriyonA)mAM sadaiva samatAnI mudrA yoje che, te yogI puruSo, indriyonA niyAmakapaNAne vahana karanArA sAcA sattAdhIza adhikArI che. : vivecana : jema eka dezanA aizvaryanA, samRddhinA pUrNa niyAmaka banavA mATe sattAdhIza potAnI mudrA (mahorachApa) sthApita kare che, ane deza upara potAnI sattA calAve che, tevI rIte yogI indriyo upara potAnI sattA sthApita karavA, indriyonA niyAmaka banavA, te viSayo 52 samatAnI mudrA sthApita kare che! 'viSaya' zabdanA be artha graMthakAre karyA che. eka deza, ane bIjo indriyono viSaya. kahevAnuM tAtparya A che : atyAra sudhI indriyo AtmA para rAja karatI hatI, have AtmAe indriyo para rAja karavAnuM che. indriyo para adhikAra sthApita karavAno che. te mATe teNe eka kAma ka2vAnuM che. viSayomAM samatva dhAraNa karavAnuM che! - pAMca indriyonA viSayomAM iSTAniSTanI bhrAntino nAza thAya eTale apratihata samatAnI anubhUti thAya. dareka jIva zuddhAtmasvarUpe dekhAvA lAge, daividhyanI kalpanA u52me tyAre abAdhita samatAnI prApti thAya. For Private And Personal Use Only - indriyo para vijaya meLavavAno zreSTha upAya A che : viSayomAM rAga-dveSa na karo, samatva dhAraNa karo. bhogI jIvo para indriyonI sattA cAlatI hoya che, yogI jIvo indriyo para potAnI sattA calAvatA hoya che! 'A yogIpuruSo indriyonA vijetA che,' A vAta, viSayo para lAgelI samatvanI mudrA (morachApa) thI udghoSita thAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 sAmyazataka mamatvavAsanA nityasukhanirvAsanAnakaH / nirmamatvaM tu kaivalya-darzanapratibhUH param / / 13 / / :artha : mamatAnI vAsanA zAzvata sukhane vidAya karavAmAM paTarUpa che, ane nirmamatA kevalya - darzana karAvavAmAM utkRSTa sAkSIrUpa che. vivecanaH mamatAno ghaMTa vAgyo eTale AMtarasukha bhAgyuM samajo! nirmamatA AvI eTale nizcitapaNe mAno ke kevalya hAthaveMtamAM che! nirmama AtmAnI mukti thatAM vAra nathI lAgatI. mamatAnI sAthe rAga-dveSa joDAyelA ja hoya che. rAga-dveSa hoya tyAM AMtarikamAnasika sukha na rahI zake. rAga-dveSI jIvAtmA haMmezAM AMtara dvandromAM phasAyelo rahe che.... AnaMda ane udvega, harSa ane zoka, hAsya ane vilApa.... rati ane arati.... AvAM aneka dhaMdho enA cittamAM UchaLyA karatAM hoya che. AvA cittamAM zAnti, samatA ke prasannatA kevI rIte rahI zake? mamatvanI upasthitimAM jo samatvanuM sukha nathI rahI zakatuM, to pachI nitya sukhanI, zAzvat sukhanI to vAta ja kyAM karavAnI? mATe nirmama banavAno upadeza ApavAmAM Ave che. na ' mAruM kAMI nathI. A duniyAmAM koI mAruM nathI, kAMI ja mAruM nathI.' A satya AtmasAt karavAnuM che. 0 svajano mArA nathI. 0 parijano mArA nathI. 0 vaibhava, saMpatti.... dhana mAruM nathI. 0 A zarIra paNa mAruM nathI. jaDa-cetana padArtho para mArelI mArApaNAnI chApa bhUMsI nAMkhavAnI che. jyAre mamatvanI chApa saMpUrNa rIte bhUMsAI jaze tyAre kevaLajJAna dUra nahIM hoya, mukti dUra nahIM hoya. For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAbhyazataka bhuvyabhiSvaMga evAyaM tRSNAjvarabharAvahaH / nirmamatvauSadhaM tatra viniyuMjIta yogavit / / 14 / / : artha : A jagatamAM ati Asakti, te ja tRSNArUpa jvarano moTo bhAra che. te varane dUra karavA yogIe nirmamatvarUpa padhano upayoga karavo joIe. : vivecanaH ati Asakti e ja tRSNA che. tRSNA jvara che, tAva che. tIvra jvarathI vyathita manuSyanuM zarIra bhArebhAre lAge che, mAthuM paNa bhAre lAge che, duHkhe che. tRSNA, viSayatRSNA.. bhogatRSNAthI jIvAtmA tapI jAya che, bhArekhama banI jAya che. viSayatRSNAno tIvra tapAro jIvane herAna-parezAna karI mUke che. temAMya jyAre aneka viSayonI, aneka padArthonI tRSNA jAge che.. tyAre to jIvanI AMtara-bAhya sthiti gaMbhIra banI jatI hoya che. zarIra-zAtAnI tRSNA, priya bhojananI tRSNA, priya zabdanI tRSNA, priya sparzanI tRSNA, yazakIrtinI tRSNA, mAna-sanmAnanI tRSNA, dhana-saMpattinI tRSNA, putra-ziSyAdinI tRSNA.... AvI badhI tRSNAo 105 DigrInA javara hoya che... jIvo taraphaDatA hoya che. jIvono A duHkhapUrNa taraphaDATa joIne jJAnI puruSa, e javarane dUra karavAnuM amogha auSadha batAve che H nirmamatva! tRpAno tAva utAravA mATe nirmamatvanuM auSadha levuM paDe. A jevuM tevuM auSadha nathI, amogha auSadha che ane A ja eka-advitIya auSadha che. tRSNAnA tAvane utAravA mATe bIjuM koI auSadha nathI. jo tame tRSNAnA javarathI pIDAo cho to tame jarAya vilaMba karyA vinA nirmamatvanuM padha laI lo. enuM nitya sevana karo. tame jvaramukta banazo, nIrogI banazo. For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 16 www.kobatirth.org paryavasyati sarvasya tAratamyamaho kvacit / nirmamatvamataH sAdhu kaivalyopari niSThitam / / 15 / / HaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir :vivecanaH aho! sarve padArthonI taratamatA (ochAvattApaNuM) koI ThekANe paryavasAna pAme che. (arthAt samApta thAya che.) paNa e badhAmAM zreSTha evuM nirmamatva to kevaLajJAnamAM ja paryavasAna pAme che. sAmyazataka 0 manuSyanAM sukhanI sImA hoya che. 0 devonAM sukhanI paNa sImA hoya che. 0 sukhanI jema duHkhonI paNa sImA hoya che. 0 pazuonAM duHkhonI sImA hoya che. 0 nArakI jIvonAM duHkhonI sImA hoya che.... paraMtu nirmamatvanuM sukha niHsIma hoya che! nirmamatvanuM sukha vilIna thAya che kevaLajJAnamAM, vItarAgatAmAM.... ane aMte muktimAM. arthAt nirmamatva jIvAtmAne paramasukha tarapha laI jAya che. nirmamatvanI gaMgA, anaMta sukhanA sAgaramAM jaIne maLe che. nirmamatvanA sukha sivAyanAM badhAM ja sukhanA relA saharAnA raNa jevA saMsAramAM vilIna thaI jAya che. mamatvajanya sukho kSaNika hoya che, alpakAlIna hoya che.... vAstavamAM to e sukha hotAM ja nathI, sukhAbhAsa hoya che. mamatvajanya sukhAbhAsomAM mUDha banelA jIvo, nirmamatvanA sukhanI kalpanA paNa karI zakatA nathI. temane Azcarya thAya che : 'nirmamatvamAM zuM sukha hoya? nirmamatvamAM sukha hoI ja zake nahIM!' AvA jIvo janmathI mAMDIne mRtyu sudhI bhinna-bhinna mamatva karatA rahe che.... sukhAbhAsomAM aTavAyA kare che ane duHkha, azAnti, kleza tathA saMtApanI AgamAM baLyA kare che. For Private And Personal Use Only mamatAno tyAga karIne AMtarasukhano ekAdavAra anubhava karI juo! enA jevuM sukha tame kyAMya ke kyAreya anubhavyuM nahIM hoya! Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhyazataka mamatvaviSamUrchAlamAMtaraM tattvamuccakaiH / tadvairAgyasudhAsekAccetayaMte hi yoginaH / / 16 / / : artha : mamatAnA jherathI atyaMta mUcchita thayelA AMtara tattvane yogIjano verAgyanA amRtasicanathI saceta kare che. :vivecana : A to hRdayanI vAta che, aMta:karaNanI vAta che! bhale e yogInuM hRdaya hoya, yogInuM aMtaHkaraNa hoya! kyAreka mamatvano jherI jhaMjhAvAta e hRdayane mUchita karI zake che, aMtaHkarAne mohamUDha karI zake che. A saMsAra che.... saMsAramAM mamatAnA jherI vAyarA vAtA ja hoya che. e vAyarAonA jhapATAmAM kyAreka yogI-muni paNa jhaDapAI jatA hoya che. paraMtu yogI jAgrata hoya che. ene khyAla AvI jAya che potAnA hRdayano, enA upara thayelI mamatvanI jherI asarano ane tarata ja teno upacAra AraMbhI de che! e upacAra che vairAgyacitanano. vairAgyanuM ciMtana eTale amRtasicana! mRtaprAyaH banelI aMtaH cetanAne vairAgyanuM amRtasicana maLe eTale aMtaHcetanA ALasa maraDIne beThI thaI jAya che. vairAgyanA ciMtananA mukhya cAra vibhAgo pADI zakAya : - mamatva jo svajanaviSayaka hoya to ekatvabhAvanAnuM ciMtana karAya. - mamatva jo parijanaviSayaka hoya to azaraNa bhAvanAnuM ciMtana karAya. - mamatva jo vaibhava-saMpattiviSayaka hoya to anitya bhAvanAnuM ciMtana karAya. - mamatva jo zarIra-viSayaka hoya to "azuci' bhAvanAnuM ciMtana karAya. A rIte anyatva ane saMsAra bhAvanAonuM ciMtana karI zakAya. A bhAvanAonuM citana e ja vairAgyanuM ciMtana che. vairAgya ciMtanathI mamatvanA jheranI asara dUra thAya che. hRdaya-aMta:karaNapUrvaka svaccha ne svastha bane che. emAM nirmamatva punaH prasthApita thAya che. For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 sAgyazataka virAgo viSayeSveSu prshurbhvkaanne| samUlakASaM kaSita mamatA-vallirulbaNa: / / 17 / / : artha : viSayo pratye pragaTelo verAgya, saMsAravanamAM kuhADA samAna che. vairAgyano kuhADo mamatAnI velane mULamAMthI ukheDI nAkhe che. :vivecana : pariNati viSaya-virAgatA bhavatarumUlakuThAra, tA Age kyuM karI rahe, mamatA-veli pracAra. - upA. yazovijayajI 'viSaya-vairAgya ' kuhADo che. e kuhADAthI mamatAnI velane mULamAMthI ucchedI nAMkho, bhava-vanamAM Thera-Thera mamatAnI velo UgI nIkaLe che. e mamatAnuM jhera phelAya, e pUrve e velano viccheda karI do. jevI rIte kaThiyAro potAnA khabhe kuhADo rAkhIne pharato hoya che. jaMgalamAM, tevI rIte yogI paNa bhavanA jaMgalamAM potAnA khabhe viSayavairAgyano kuhADo rAkhIne phare. jyAM mamatAnI vela dekhAya, mULamAMthI eno viccheda karI nAMkhe. e viSaya-vairAgya "pariNati' rUpa joIe. pariNati-vairAgya eTale tINa-dhAradAra kuhADo! A kuhADo buThTho na thAya. e kuhADAno dhA nakAmo na jAya. pariNata vairAgya eTale jJAnamUlaka vairAgya, jJAnajanya virakti. rAmacandrajI jyAre rAmacandramunIzvara banyA, je galamAM pASANazilA para dhyAnastha banyA. sItendra (sItAno jIvo emane vicalita karavA AvyA. apsarAonAM gItanRtya thavA lAgyAM... cAre bAju vasaMtaRtunI bahAra phelAI gaI.... paraMtu mahAmuni rAmacandrajInA hRdayamAM vairAgyanI pariNati hatI. mamatva so gaja dUra rahyuM! teo dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM pravezI gayA. samatAbhAvamAM sthira thaI ghAtI karmone haNI nAMkhyAM. sarvajJa-vItarAga banI gayA. For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19 sAmyazataka zarIrake'pi duHkhAya mohamAdhAya tatparAH / klizyante jaMtavo haMta, duHstarA bhavavAsanA / / 18 / / : artha : aho! saMsAra-vAsanA kevI dustara che! zarIra uparano moha duHkhI ja kare che chatAM mohAsakta rahIne jIvo kleza pAme che! vivecana : saMsAra-vAsanA eTale vaitaraNI nadI. vitaraNI haMmezAM dustara hoya che. vaitaraNIne pAra karavI saraLa nathI. saMsAravAsanAthI para thavuM eTaluM ja muzkela che. e saMsAravAsanAmAM mukhya vAsanA hoya che. zarIranI. mahAdhIna jIvAtmA dehane -- zarIrane ja sarvasva mAne che; eTale enI dehAsakti prabaLa hoya che. A dehAsakti jIvane duHkhI kare che, trAsa Ape che.... chatAM mUDha jIva dehAsakti choDato nathI. dehAsakta jIvAtmA samajato nathI ke - A deha nAzavaMta che, - A dehamAM azuci bharelI che, - A deha sadeva pavitra raheto nathI. A dehAsakti, zarIravAsanA chUTavI saraLa nathI hotI, ghaNI muzkela hoya che. manuSya, svajanono tyAga karI zake che, snehI mitrono tyAga karI zake che, vibhava-saMpattino tyAga karI zake che.... mAna-sanmAnano tyAga karI zake che.... paraMtu zarIranA mamatvano tyAga karavo enA mATe paNa muzkela hoya che. 0 mAruM zarIra rogI na banavuM joIe. 0 mAruM zarIra durbaLa na thavuM joIe. 0 mAruM zarIra gaMduM na rahevuM joIe! AvI badhI vAsanAo jIvAtmAne saMtApa pamADatI rahe che, chatAM mohamUDha jIvAtmA dehAsakti choDato nathI. zarIra uparanuM mamatva tyAgato nathI.. kAraNa ke saMsAravAsanA vaitaraNI che! ane te dUstara che! For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAvyazataka aho mohasya mAhAtmyaM vidvatsvapi vijRbhte| ahaMkArabhavAtteSAM yadaMdhakaraNaM zrutam / / 19 / / : artha: aho! ahaMkAra utpanna thavAthI vidvAnomAM paNa mohano prabhAva vRddhi pAme che. temane zAstra paNa baMdha karI nAMkhe che. :vivethana: hahA, mohakI vAsanA budhakuM bhI pratikUla, yo kevala zrutaaMdhatA ahaMkAra ko mUla / / - 35. yazovinayanI tame vidvAna cho? zuM zAstronA jJAtA cho? bhale, paraMtu zuM tamane vidvattAnuM zAstrajJAnanuM abhimAna nathI ne? ahaMkAra nathI ne? jo che, to tame mohanA prabhAva nIce cho. tamAruM zAstrajJAna tamane prakAza nahIM ApI zake.. kAraNa ke tame svayaM aMdha banI gayA cho! zAstrajJAnanuM abhimAna aMdhApo Ape che.... mohano aMdhApo. vidvattAnuM abhimAna svotkarSa karAve che, parApakarSa karAve che. zrutajJAnano garva manuSyane ahaMkArI banAve che ane bIjAo tarapha tiraskAra karAve che. A garva, A abhimAna, A ahaMkAra e ja moha che. je zrutajJAnathI, je vidvattAthI mohanAM mULa ukhADIne pheMkI devAnAM che, zuM te ja zrutajJAnathI abhimAna karavAnuM? zuM te ja zrutajJAnathI mohanAM mULa majabUta karavAnAM? A to keTalI moTI bhUla kahevAya? ajJAnI mANasa mohanA prabhAva taLe AvI jAya e sAmAnya vAta che, paraMtu jJAnI-vidvAn puruSa mohAdhIna banI jAya.... e asAdhAraNa vAta kahevAya. paraMtu moha ja khataranAka tattva che. enAthI bacavuM ghaNuM kaparuM kAma che." A vAta samajAvavA mATe ja graMthakAre A zloka lakhyo che. mohanA prabhAva nIce zAstra paNa vidvAnane aMdha karI de che..! For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka 21 zrutasya vyapadezena vivartastamasAmasau / aMta: saMtamasaH sphAtiryasminnudayamIyuSI / / 20 / / : artha : je zrutanA abhimAnathI aMdara ajJAnarUpI aMdhakArano vistAra udaya pAme, te zAstra nathI, paraMtu zAstranA bahAne ajJAnarUpI aMdhakAranuM rUpAMtara che. :vivecana : mohatimira manameM jage, yAke udaya acheha, aMdhakAra pariNAma hai, zrutake nAme teh| - upA. yazovijayajI prakAzathI jhaLahaLatA dIpaka upara kALo kAgaLa lapeTI devAmAM Ave to? dIpaka prakAza Ape ke aMdhakAra? evI rIte, zrutajJAna upara abhimAnano kALo kAgaLa lapeTAI jAya eTale zrutajJAnathI ajJAnano aMdhakAra ja phelAya! bhItaramAM mohatimira ja prasare. graMthakAra, zAstronA jJAna upara abhimAna karavAnI nA pADe che. teo sAvadhAna kare che : jo jo, jJAna para abhimAna na karatA, nahIMtara tamAruM aMtaHkaraNa mahAndhakArathI bharAI jaze! jo abhimAna nahIM karo to zrutajJAna tamArA hRdayane prakAzathI bharI deze. abhimAnathI AvarAyeluM zrutajJAna, ajJAnanA aMdhakArarUpa ja che. e jJAna, jJAnarUpa nathI rahetuM, ajJAnamAM pariNata thaI jAya che. huM vidvAnuM chuM, huM ja zAstrajJAnI chuM..... huM ja zAstrArtha jANuM chuM.... mArA jevo bIjo koI zAstrajJa nathI....... A che abhimAnano kALo kAgaLa! A che zrutamada; jJAnanuM abhimAna. jema jema zAstrajJAna vadhe, tema tema jJAnI puruSa vinamra bane. vinamratAnA kAcamAMthI caLAIne Avato zAstrajJAnano prakAza, mohAMdhakArano nAza kare che. AtmajJAnanI keDI batAve che. paramAnaMda pAmavAno paMtha batAve che. For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 sAmpazataka keSAMcitkalpate mohAd vyAvabhASIkRte zrutam / payo'pi khalu maMdAnAM sannipAtAya jAyate / / 21 / / : artha : keTalAka vidvAnonuM jJAna, mohathI vAda-vivAda mATe thAya che. jevI rIte mAMdA mANasone ApeluM dUdha paNa, saMnipAta-roga utpanna kare che. vivecana : kare mUDhamati puruSakuM, zruta bhI mada bhaya roSa, jyu rogIke khIra ghRta, sannipAta kA poss| - 35. yazovijayanI ghI-dUdhano AhAra manuSyanI tuSTi-puSTi karanAra hoya che. paraMtu jo e AhAra bImAra manuSyane ApavAmAM Ave to ene saMnipAta jevo roga thaI jAya che. manuSyanI bImArI vadhI jAya che. evI rIte, zrutajJAnathI, zAstrajJAnarthI manuSyanA moha, rAga, dveSa dUra thatA hoya che, AtmAnuM kalyANa thatuM hoya che, paraMtu jo manuSya e zAstrajJAnanuM abhimAna kare e zAstrajJAnathI bIjAone vAdavivAdamAM harAvavAno prayatna kare.... to e zAstrajJAna ane bhavasAgaramAM DubADanAruM bane che. zrutajJAnathI to ahaMkAra ane tiraskArano nAza karavAno che. e ja zrutajJAnathI jo vidvAno ahaMkArI banIne, bIjAono tiraskAra kare, bIjAo sAthe vitaMDAvAda kare, to e "saMnipAta-roga' ja che ne? Ame ya abhimAnI-ahaMkArI puruSane zrutajJAna-zAstrajJAna mATe ayogyaapAtra kahevAmAM AvyA che. AvA puruSo zrutajJAnanI pariNati pAmI zakatA nathI. zrutajJAnano AMtarika AnaMda anubhavI zakatA nathI. emano AnaMda, e jJAnathI vAda-vivAda karavAmAM ja samAyelo hoya che. AvA jJAnI puruSo karatAM ajJAnI puruSo sArA hoya che! kAraNa ke teo potAne ajJAnI mAne che, tethI abhimAna nathI karatA ke bIjAono tiraskAra nathI karatAM. mUDhamati loko, zAstrajJAnathI sva-paranuM hita nathI karatA, ahita kare che. For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAvyazatake mamatvapaMkaM niHzaMkaM parimASTuM samaMtataH / vairAgyavArilaharI pariraMbhaparo bhava / / 22 / / : artha : mamatAnA kAdavane cArebAjuthI niHzaMkapaNe ghoI nAMkhavA verAgya jalano saMparka karavA tatpara thAo. :vivecana : TAle dAha tRSA hare, gAle mamatApaMka, laharI bhAva vairAgya kI, tAkuM bhajo niHzaMka / - upA. yazovijayajI. manamAM koI paNa jAtanI zaMkA rAkhyA vinA, mamatvanA kAdavane dhoI nAMkho... jarAya mamatvane na rahevA do..., cArebAjuthI dhoI nAMkho... kAraNa ke sarve dukhonuM mULa kAraNa A mamatva ja che. mamatvano kAdava je te pANIthI nahIM dhovAya. enA mATe vairAgyanuM pANI joIe. vairAgyanA pANIthI mamatvanA kAdavane dhotA ja rahI! jema hAtha-paga kAdavathI kharaDAya ke tarata ja tame pANIthI dhoI nAMkho cho ne! tevI rIte jyAM ane jyAre mamatva thaI jAya, tarata ja vairAgyanA ciMtanathI e mamatvane dhoI nAMkho. koI vastu para mamatva thaI jAya, koI vyakti upara mamatva thaI jAya.... A sAruM che, A mAruM che, A mane game che, A mane priya che, A mane ISTa che....' tarata ja anitya bhAvanAnuM ke ekatva bhAvanAnuM, athavA anyatva ke saMsAra bhAvanAnuM ciMtana karo! azuci bhAvanAnuM ke azaraNa bhAvanAnuM ciMtana karo! mamatvano kAdava dhovAI jaze... hRdaya svaccha banI jaze. A bhAvanAonuM ciMtana e ja vairAgyanuM ciMtana che. A ciMtana mamatvanA kAdavane to dhoI ja nAMkhe che, sAthe sAthe ahaMkAranA dAktarane zAMta kare che ane tRSNAnI tRpAne harI le che! sadaiva vairAgya-jalanA kuMbha tamArI pAse ja rAkho. For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 sAyazataka rAgoraga viSajvAlAvalIr3ha draDhacetanaH / na kiMciccetati spaSTaM vivekavikalaH pumAn / / 23 / / artha : rAga-sarpanA viSanI jvAlAthI jenuM caitanya sajjaDa vyApta thayeluM che, evo puruSa spaSTa rIte viveka vinAno thaI, jarA paNa caitanya pAmato nathI. :vivecana : rAgano sarpa tIvra viSanI jvALAo oke che. e tIvra viSa-vALAothI AtmAno viveka' baLI jAya che. AtmAnuM caitanya haNAI jAya che. - rAgane bhayaMkara jherIlo sApa samajo. - A sApa niraMtara jhera okato rahe che. - e jheranI bhayAnaka jvALAo je jIvane sparze che, teno viveka tatkAla bhasmIbhUta thaI jAya che. - e jIvAtmAnuM caitanya haNAI jAya che. graMthakAra, rAganI bhayAnakatA samajAve che. jaDa-cetana padArtho para rAga karavAnI nA pADe che. "rAgane "jherI sarpa" kahIne, enAthI dUra rahevA preraNA Ape che. mokSamArganI ArAdhanAmAM mahattvapUrNa tattva je "viveka' che, e vivekane rAga naSTa karI de che. A eka bahu moTuM nukasAna batAve che. kAraNa ke "viveka vinA caitanya nahIM' - A eka moTuM satya ujAgara kare che. "viveka nahIM to caitanya nahIM' - A satyane pragaTa karIne graMthakAra "vivekane bacAvI rAkhavAnI tAkIda kare che. te mATe rAga-sarpathI dUra rahevA sAvadhAna kare eka vAta sadaiva smRtimAM rAkho : rAga, haDakAyo kUtaro che. e bhasato nathI ane pAchaLathI AvIne karaDe che! rAga, evo jherI sApa che ke je phUMphADA mArato nathI... gela karato-karato Ave che ne DaMkha de che. mATe rAgathI dUra raho. rAga na karo. Asakti - mamatA ane vAsanAthI baco. For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka tadvivekasudhAMbhodhau snAyaM snAyamanAmayaH | vinayasva svayaM rAgabhujaMgama-mahAviSam / / 24 / / : artha : (he Atma) tuM svayaM vivekarUpa amRtanA samudramAM snAna karI, taMdurasta thaI, rAga-sarpanA tIvra viSane dUra kara. :vivecana : karuNAvaMta jJAnI puruSo ATaluM samajAve che, chatAM rAgane paravaza banIne, vivekabhraSTa banelA.... caitanya mATe taraphaDatA jIvonI, e jJAnI puruSo upekSA nathI karatA, temanA upara karuNA karIne kahe che : 'haju sarvanAza nathI thayo, haju manuSyajIvana che; deva-gurunuM sAMnidhya che, mATe nIrogI-nirAmaya banavAnI taka che. rAganA tIvra viSano nAza karI de. e mATe vivekanA amRta-samudramAM kUdI paDa... AtmasnAna kara. jyAM sudhI rAganuM jhera UtarI na jAya tyAM sudhI snAna karyuM ja jA. eka kSaNa evI Avaze, jyAre rAganuM jhera UtarI jaze. vivekanuM ajavALuM patharAze.... ane tuM mokSamArga para doDavA lAgIza." sAra-asArano, dharma-adharmano, puNya-pApano, heya-upAdeyano, samyaktamithyAtvano ane AcAra-anAcArano viveka jAgrata joIe. A viveka ja AtmAnuM sAcuM caitanya che. asArane sAra mAnazo nahIM, adharmane kyAreya dharma samajazo nahIM, pApane kyAreya puNya kahezo nahIM, heyane kyAreya upAdeya mAnavAnI bhUla karazo nahIM, mithyAtvane kyAreya samyaknamAM Aropazo nahIM, anAcArone kadIya AcAromAM khapAvazo nahIM. AvI bhUlo rAganuM jhera phelAve che. mATe rAganuM jhera vahelI take utArI nAMkhavA jJAnI puruSo preraNA Ape che. rAganI saMvALI dharatI para cAlatAM lapasI na paDAya - enI khUba kALajI rAkhavAnI che. A saMsAra che! rAganI dharatI para cAlavuM paDe.... tyAM khUba sAvadhAnIthI pagalAM mUkajo! For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 27 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahiraMtarvastutattvaM prathayantamanazvaram / vivekamekaM kalayettArtIyIkaM vilocanam / / 25 / / :arthaH bahAranI ane aMdaranI vastunA tattvane jonAra ane kyAreya nAza nahIM pAmanAra evo viveka, trIjuM locana che, ema jANavuM. vivecana : upAdhyAyazrI yazovijayajI 'samatAzataka'mAM kahe che : rAgabhujaMgama - viSa harana, dhAro maMtra viveka, bhava-vana-mUla eevavuM, vittase yAyI Teja / / sAyAtaka rAga-viSadharanuM vizva utAravA mATe 'viveka'-maMtrano jApa karo! - * bhava-vananA mULano uccheda karavA vivekanI kuhADI hAthamAM lo! AgaLa vadhIne teo vivekane trIjuM netra kahIne, e netrathI aMtaranA bhAvone prakAzita karavA mATe kahe che. te mATe kahe che : 'ro dhaMdha sava riMdarI, vivevjha abhyAsa bIjAM badhAM kAma choDIne, eka mAtra vivekano abhyAsa karo. kAraNa ke viveka anazvara avinAzI trIjuM netra che! A viveka-netrathI ja bAhya ane AMtarika vastutattvane joI zakAya che, vAstavikarUpe joI zakAya che! - carmacakSu to mAtra bahAranI vastuone joI zake che, vivekacakSu bahAranAM ane bhIta2nAM vastutattvane jue che. - carmacakSu (AMkho) to rogathI nAza pAmI zake che, jyAre viveka-cakSu to anazvara che! nAza pAmatAM nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke rAgadazAno nAza karavA mATe manuSya vivekI banavuM ja paDe. vivekI manuSya ja rAgadazAne TALI zake che. mATe vivekane prApta karavo joIe. prApta karelA vivekane jALavI rAkhavo joIe. vivekane badhAM tattvo karatAM mUlyavAna samajavo joIe. badhuM cAlyuM jAya to bhale jAya, paraMtu vivekane javA devo na joIe. For Private And Personal Use Only A rIte graMthakAra, rAgano nAza karavAnuM kahIne; have dveSano nAza karavAno upadeza Ape che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAkSazataka 27 uddAmakramamAbibhrad dveSadaMtAvalI blaat| dharmArAmamayaM bhindan niyamyo jitakarmabhiH / / 26 / / : artha : uddhata rIte cAlIne dveSarUpa hAthI, potAnA baLathI dharmarUpI bagIcAne bhAMgI nAkhe che. mATe karmone jItanArA (jItavAno prayatna karanArA) puruSoe te zreSarUpa hAthIne vaza rAkhavo joIe. .: vivecana : dveSa, unmatta hAthI che. IrSA, roSa, parivAda, matsara, asUyA... A badhA draSanA ja paryAyo che. A badhA, dArU pIdhelA hAthI jevA unmatta doSo che. rAjamArga para Avo unmatta hAthI doDato Avato hoya, tyAre e zo anartha nA kare ? zuM nukasAna na kare ? graMthakAra kahe che e dharmanA suMdara bagIcAno nAza karI nAMkhe che. dharma, e suMdara bagIco che. dAna, zIla, tapa, bhAva-A badhA dharma che, ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha - A badhA dharma che. dveSa A dharmono nAza karI nAMkhe che. jo tamAre kama para vijaya meLavavo che; e mATe tame prayatnazIla cho, to tamAre sarvaprathama hepa para vijaya meLavavo paDaze. heparUpa unmatta hAthIne vaza rAkhavo paDaze. te mATe - - tamAre koI jIvanI IrSyA nahIM karavAnI, - koI jIva pratye roSa nahIM karavAno. - koI jIvanI niMdA nahIM karavAnI.... - koI jIva pratye veranI gAMTha nahIM bAMdhavAnI! - vAta-vAtamAM krodha-guso nahIM karavAno! A rIte tame pa upara vijaya meLavazo to karmo upara paNa jaladI vijaya meLavI zakazo. alabatta, dveSa upara vijaya meLavavAnuM kAma saheluM to nathI ja. unmatta hAthIne vaza karavo sahelo nathI ho. For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28. sAyazataka saiSa dveSazikhI jvAlAjaTAlastApayanmanaH / nirvApyaH prazamoddAmapuSkarAvarttasekataH / / 27 / / : artha : hadayane tapAvanAra, jvAlAothI vyApta haiSAgnine, prazamanA purAvarta nAmanA ugra meghanA jaLasiMcanathI zamAvavo joIe. : vivecana : deSa bhayaMkara agni che. e agnimAMthI bhayAnaka jvALAo pragaTI rahI che. A TreSAgni, jIvAtmAnA hRdayane saMtApe che, udvigna kare che. mATe ene tatkAla bujhAvI devo joIe. deSanI A pracaMDa Aga, sAmAnya agnizAmaka baMbAthI bujhAya evI nathI. ene bujhavavA sAmAnya varSA paNa samartha nathI. ene bujhavavA to prazamano puSkarAvarta megha joIe! puSparAvarta meghanI varSA ja depanA pracaMDa dAvAnalane bUjhavI zake che. prazamabhAvano pukharAvarta megha! graMthakAre kevo zreSTha ane asAdhAraNa upAya batAvyo che. A megha, muzaLadhAre varasyA ja karato hoya che... koI evI Aga nathI A duniyAmAM, ke je A meghavarSAthI na bujhAya. zamabhAva, prazamabhAva, upazamabhAva... varasato ja rAkho! cha - cha mahinAo sudhI saMgamadeva upara bhagavAna mahAvIra svAmIe A prazamabhAvanA puSkarAmeghane varasato ja rAkhyo hato ne! Aga bujhAI gaI hatI. upAdhyAyazrI yazovijayajI A zlokano bhAvAnuvAda A rIte kare che. prazama-puSkarAvartake, barasata harakha vizAla, dveSa hutAza bujhAiye, ciMtAjAla ja TAla / / jyAre prathama-puSparAvarta varase, tyAre khUba harakho! khUba harakho! pAgni (hutAzana=Aga ne bujhAvo! pachI koI ciMtA nahIM rahe. ApaNe ApaNA ja hRdayamAMthI (hRdayanA AkAzamAMthI) A puSparAvartameghanI varSA karavAnI che! For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAzcAtaka 29 vazyA vezyeva kasya syAdvAsanA bhavasaMbhavA / vidvAMso'pi vaze yasyAH kRtrimaiH kila kiMcitaiH / / 28 / / : artha : A saMsAranI vAsanA, vezyAnI jema kone vaza thAya? jenA kRtrima (banAvaTI) hAvabhAvathI vidvAno paNa vaza thaI jAya che. vivecana : saMsAranI vAsanA eTale vezyA! jema vezyA koIne vaza nathI thatI, arthAt e koIne sAcA hRdayathI samarpita nathI thatI, tema saMsAravAsanA paNa koIne samarpita nathI thatI. jema vezyAnA kRtrima hAvabhAvathI moTA moTA vidvAno paNa bhUlA paDI jAya che ane vezyAne vaza thaI jAya che, evI rIte saMsAranA paNa bhinna bhinna mohaka prasaMgaM, priya ghaTanAo.... vagerene vAstavika mAnavAnI bhUla moTA vidvAno paNa karI bese che. to pachI ajJAnI ane mohamuDha manuSyanI to vAta ja zI karavAnI? saMsAranI vividha vAsanAo mukhya cAra prakAranI hoya che : 1. svajano - saMbaMdhita. 2. parijano - saMbaMdhita. 3. dhana-vaibhava - saMbaMdhita. 4. zarIra - saMbaMdhita. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che : kinake vaza bhavavAsanA, hove vezyAdhUta, muni bhI jinake vazamaye, hAvabhAva avadhUta / vidvAno, buddhimAno, zrImaMta, kalAkAro.... vagere vezyAne paravaza banI jAya che, paraMtu vezyA koIne paravaza thatI nathI. evI rIte saMsAranI vividha vAsanAne vidvAno vagere paravaza thaI jAya che, paraMtu e bhavavAsanAo koIne AdhIna thatI nathI. evI prabaLa hoya che bhavanI vAsanAo. evI vAsanAone vaza nahIM thanArA vIromAM paNa vIra kahevAya che. For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 sAmyazataka yAvajjAgarti saMmohahetuH sNsaarvaasnaa| nirmamatvakRte tAvat kutastyA janminAM rUciH / / 29 / / :artha : jyAM sudhI jIvone mohanA hetubhUta saMsAranI vAsanAo jAge che, tyAM sudhI nirmamatvanI ruci kyAMthI thAya? vivecana : - zuM tamArA manamAM svajano pratye rAga che? - zuM tamArA cittamAM snehI-sagA-mitro pratye sneha che? - zuM tamArA hRdayamAM dhana-saMpattinI Asakti che? - zuM tamArA manamAM zarIra upara mamatva che? jo che, to pachI tamArA manamAM mamatvarahita banavAnI icchA nahIM jAge. mAre nirmama-nirmoha banavuM che.' AvI ruci nahIM ja jAge. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che : jyu jyuM bhava kI vAsanA, jage mohanidAna, tyuM tyuM ruce na loka kuM, nirmalabhAva pradhAna / jyAM sudhI bhavavAsanAo tamArA cittamAM jAgatI raheze tyAM sudhI nirmamanirmoha banavAnI nirmala bhAvanAo tamArA manamAM nahIM jAge. amArA manamAM pavitra vicAro, nirmala bhAvanAo, zubha icchAo kema jAgatI nathI? jAge che, to TakatI kema nathI? jo Avo prazna tamArA cittamAM jAge che, to A praznanuM samAdhAna A zlokamAM graMthakAra karI de che! nirmama-nirmoha banavAnI vAta to ghaNI dUra che, evA banavAnI icchA - ruci jAge che manamAM? divasa - rAtamAM ekAdavAra paNa AvI icchA jAge che kharI? AMtarakhoja karavI jarUrI che.... vividha icchAo jAge che manamAM, e icchAomAM ekAda icchA AvI paNa jAge che kharI? zAMta citte AMtarakhoja karavI jarUrI che. For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka 31 doSatrayamayaH saiSA saMskAro viSamajvaraH / medUrIbhUyate yena kaSAyakvAthayogataH / / 30 / / : artha : te A saMskAra (vAsanA), tridoSamaya viSama varanA jevo che. je kaSAyarUpa kvAtha (ukALo)nA yogathI puSTa thAya che. vivecana : e ja "saMsAravAsanA ane saMskAra' kahIne, graMthakAra ene eka viSama varanI upamA Ape che. tridoSa eTale vAta-pitta ane kaphanA yogathI thato saMnipAta! e saMnipAtathI utpanna thato viSama jvara ghaNo bhayaMkara hoya che. saMsAravAsanAno paNa vara ghaNo bhayaMkara che. mana-vacana-kAyA (tridoSa) nA yogathI e vara Ameya jIvaleNa bane che, temAM vaLI cAra kapAyana kvAtha (ukALo) levAmAM Ave, to pachI bAkI zuM rahe? e vara bhAvaprANone harI le che. - pahelI vAta to, saMsAravAsanAo ja khataranAka che. - temAM tridoSa bhaLe eTale bhayaMkara saMnipAta thAya. - emAM vaLI kapAyono kvAtha pIvAmAM Ave, eTale e vAsanAono vara prANone, bhAvaprANone harI le che. upAdhyAyazrI yazovijayajI, A zlokano artha A rIte kare che - viSaya tApa bhavavAsanA, trividha doSa ko jora, prakaTe yAkI prabalatA, kvAtha-kamAi ghora / mana-vacana-kAyAthI jo saMsAravAsanAone ramADatA rahezo to krodha, mAna, mAyA ane lobha pedA thavAnA ja! vAsanAonI sAthe A cAra kaSAyo bhaLe che eTale jIvano sarvanAza kare che. kAMI ja zubha bacatuM nathI. asaMkhya vikArothI jIva khadabadI UThe che.... pariNAme e tarapha naraka Adi durgatiomAM bhaTakato thaI jAya che. eTale, bhagavAsanAo sAthe kaSAyone joDAvA na do. mana-vacana-kAyAthI e vAsanAo sAthe ramo nahIM. For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 sApAtaka tatkaSAyAnimAMcchettumIvarImavinadharam / pAvanAM vAsanAmenAmAtmasAtkuruta drutam / / 31 / / : artha : (tethI) e cAra kaSAyone chedavAne samartha ane kyAreya nAza na pAme evI pavitra vAsanAne satvare svAdhIna karavI. :vivecana : vAsanA be prakAranI hoya che : eka saMsAranI vAsanA, bIjI dharmanI vAsanA. saMsAranI vAsanAno tyAga karavo. dharmanI vAsanAne svAdhIna karavI. dharmanI vAsanA, krodha-mAna-mAyA ane lobha-A cAra kapAyono nAza karI zake che. A dharmavAsanA evI AtmasAt karavI ke eno kyAreya nAza na thAya. jo hRdayamAM dharmavAsanA sthira thaI jAya to sadaiva hRdaya zuddha ane pavitra rahe. hRdayamAM kaSAyo sthira nA thaI zake. upAdhyAyazrI yazovijayajI A zlokano bhAvArtha ApatAM kahe che : tA teM duSTa kaSAyake, chede hita nija citta, dharo eha zubhabhAvanA, sahaja bhAva meM mitta / mArA mitra, tamArA hRdayamAM dharmanI evI zubha bhAvanA sthira kara, sahaja rIte sthira karo, ke je krodhAdi kaSAyono nAza kare.' bhAvanAne vAsanArUpa banAvavI paDe. zubha-prazasta bhAvanAo vAsanArUpa, eTale ke avinAzI banI javI joIe, sudaDha banI javI joIe. e mATe mana-vacana-kAyAthI prayatna karavo joIe. kaSAyo para vijaya meLavavo saraLa nathI. cAre cAra kaSAyo para vijaya meLavavAno che. e vijaya, mAtra dharmakriyAothI maLato nathI. enA mATe bhAvanAtmaka puruSArtha karavo paDe che. jJAnAtmaka prayatna karavo paDe che. saMsAranI cAra prakAranI vAsanAono tyAga karIne, enI (kapAyonI) pratipakSI cAra prakAranI vAsanAone svAdhIna karavAnI che. For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir spaSTaM duSTo jvaH krodhaH caitanyaM dalayannayam / sunigrAhyaH prayujyAzu siddhauSadhimimAM kSamAm ||32|| :artha: spaSTa rIte ja krodha duSTa jvara che, te caitanyano nAza karanAra che. mATe kSamArUpI siddha auSadhino prayoga karI, tenoPage #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 34 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmanaH satatasmerasadAnandamayaM vapuH / sphurallukAjila (dulkAnala) sphAtiH kopo'yaM glapayatyaho / / 33 / / koI yogIe A zarIrane kathira jevuM kahyuM che, koI munie A kAyAne mATI jevI kahI che, koI RSie A dehane lAkaDA jevo tuccha kahyo che! : artha: AtmAnA niraMtara vikAsa pAmelA zreSTha AnaMdathI vyApta evA A zarIrane, prajvalita jvALAonA vistArathI sphurAyamAna evo krodha glAni pamADe che. vivecana: sAmyazataka A graMthakAra kahe che : A zarIra AtmAnaMdane anubhavavAnuM zreSTha sAdhana che! A zarIra nirarthaka nathI, tuccha nathI, anupayogI nathI. AtmAnA niraMtara vikAsa pAmatA.... ullasita thatA zreSTha AnaMdane, A zarIranA mAdhyamathI anubhavavAno che. yogIo, RSio ane munivaro.... A zarIrathI ja AtmAnaMdanI anubhUti kare che, evA A zreSTha mAnavadehane, A krUra-kaSAya nukasAna pahoMcADe che. krodhathI A zarIra sukAI jAya che, jIrNa thaI jAya che.... bhukko thaI jAya che. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che. cetana kA komala lalita, cidAnaMdamaya deha, sUka bhUka jura jAta hai, krodha lUMkate teh| For Private And Personal Use Only krodhanI zarIra para keTalI badhI kharAba asaro thAya che, e vAto to vaidyo ane DaoNkTaro paNa kare che; paraMtu e vAto bhautika daSTinI hoya che. AdhyAtmika dRSTie paNa zarIrane kevuM moTuM nukasAna thAya che, e vAta graMthakAre karI che. A mAnavazarIranA mAdhyamathI AtmAnaMdane anubhavavAnI vAta karI che. mAnavadeha sAthe mAnava-manano saMbaMdha samajI levAno che. mAnava-manane, krodha bhayaMkara nukasAna kare che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAkhyazataka vyavasthApya smunmiildhiNsaa-vlli-mNddpe| nipatha tAtmAnaM kSamA-zrIvandrana-ve rU4 ': artha : (he AtmAnuM) tArA AtmAne ahiMsArUpa praphullita latAmaMDapamAM rAkhIne, kSamArUpa zrIcaMdananA rasathI tene zAMti Apa, :vivecana : ahiMsAnA, karuNAnA, dayAnA praphullita latAmaMDapamAM sadeva tame raho.... ane tamArA zarIra para kSamAnA caMdananuM vilepana karatA raho! pachI tame jojo ke tamane kevI abhuta zAntino anubhava thAya che. - zuM karuNAnA latA-maMDapamAM rahevAnuM tamane gamaze? - zuM tame avAranavAra tamArA mana para kSamAnA caMdanarasano "e" karatA rahezo? to krodhAgninI jvALAo tamane dajhADI nahIM zake, bALI nahIM zake. tame, mArA mitra, sukhapUrvaka jIvI zakazo. A vAta upAdhyAyazrI yazovijayajI A rIte kahe che - kSamA sAra caMdanarase, siMco cittapavitta, dayAvela maMDapa tale raho, laho sukha mitta! paraMtu jo tame dayAnA, karuNAnA maMDapamAMthI bahAra pharavA nIkaLazo to krodha tamane jarUra bALaze! karUNAnA maMDapamAMthI bhUlecUke paNa bahAra nA nIkaLazo. ATalI sAvadhAnI to rAkhavI ja paDaze. sAthe sAthe, tamArA manane kSamAnA caMdana2sathI bhInuM bhInuM rAkhavAnuM nA bhUlazo. kSamArasano 'e' tamArI pAse ja rAkhajo. mana para avAra-navAra chaMTakAva karatA ja rahejo. A duniyAmAM rahIne A karavAnuM che. tame saMsArI ho ke sAdhu ho, tamAre A be kAma karavAnAM che, to ja tame krodhanI javALAothI bacI zakazo. sarvabhakSI krodhathI bacavAnI jo tamArI tIvra icchA hoya to A zreSTha upAya che. For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmya taka 33. krodhayodhaH kathaMkAramahaMkAraM krotyym| lIlayaiva parAjigye kSamayA rAmayApi ca / / 35 / / :artha : A krodharUpI yoddho zA mATe abhimAna karato haze? kema ke eka kSamA-strI lIlAmAtramAM harAvI zake che! :vivecana : krodha eka durjaya yoddho che, subhaTa che, kSamA eka adbhuta strI che! strI, yoddhAne palavAramAM harAvI de che! jo tamAre krodha upara vijaya meLavavo che, to tamAre kSamAne ja AgaLa karavI paDaze. kSamA ja, krodha-subhaTane parAjita karI zake che. graMthakAre ahIM kSamAne "strI'nI upamA ApIne, krodhanI nabaLI kaDI khullI karI che. baLavAna puruSonI nabaLAI "strI hoya che. yogI-muni-RpionI nabaLAI "strI' hoya che! krodhane yoddhAnI-subhaTanI upamA ApIne, enI nabaLAI "kSamA-strI' batAvI che! tAtparyArtha A che : kSamAthI ja krodha upara vijaya meLavI zakAya. tame game teTalA tapa karo, game teTaluM dAna Apo, game teTalAM vrata-niyama pALo.... tame krodha para vijaya nahIM meLavI zako. upAdhyAyazrI yazovijayajI A zlokano artha A pramANe kare che - yAko mAse sama-vadhU, kSamA sahaja meM jora, krodha-yodha kyuM kara sake, so apano bala sor| mAre krodha upara vijaya meLavavo ja che," Avo tamAro dRDha nirNaya hovo joIe. to ja tame "kSamA' ne sAthe rAkhI zakazo. kSamA para vizvAsa rAkhI zakazo. "kSamAthI krodha upara vijaya meLavAya ja che.' A zraddhA rAkhI zakazo. tame yAda rAkho : krodhanI nabaLAI kSamA-strI che! krodhanI nabaLI kaDI kSamA che. krodha Ave tyAre enI sAme kSamA-strIne UbhI rAkhI do. krodhanuM rUpa ja badalAI jaze! For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka 37. bhartuH zamasya lalitairbibhratI prItisaMpadam / nityaM pativratA vRttaM zAMtireSA niSevate / / 36 / / : artha : potAnA vilAsothI, "zamarUpa patinI prIti-saMpattine dhAraNa karatI e kSamAstrI sadeva pativratAnuM vrata seve che. vivecanaH kSamA pativratA strI che! eno pati che zama - prathama kSamAe prazamanI prIti prApta karelI che. kAraNa ke e pativratA che ane kalAnipuNa che! strInI ekalI pativrata-patiparAyaNatA, patine vaza rAkhavA samartha nathI hatI, sAthe sAthe enAmAM kalAnaipuNya paNa joIe to ja e patino prema saMpAdana karI zake, kaLAnaipuNya hoya, paraMtu patiparAyaNatA na hoya, to paNa e patino prema nibhAvI na zake. eTale strImAM baMne guNa joIe. kSamA-strImAM A baMne guNa che. eTale prazama ane kSamAnI joDI akhaMDa rahe che! jyAM kSamA, tyAM prazama. jyAM prazama, tyAM kSamA. graMtha kAre be zabdono liMga-bheda dhyAnamAM rAkhIne kevo suMdara artha ubhAsita karyo che! kSamA strIliMga che, zama-prazama puruSaliMga zabda che. e rIte kSamAne prazamanI patnI batAvI che! rUpa mA zlokamAM "kSamAne strI kahI, to e konI patnI che, e paNa batAvavuM jarUrI hatuM. eTale 36 mAM lokamAM ene "zama-prazamanI patnI batAvI dIdhI. A rIte kSamA ane prazamanI sAme krodha-subhaTa kevI rIte TakI zake? ene bhAgavuM ja paDe! kSamA ane prazamanI joDI sAthe gADha maitrI sthApita karo. For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38 sAmyazataka kAraNAnugataM kAryamiti nizcinu maans!| nirAyAsaM sukhaM sUte yaniklezamasau kSamA / / 37 / / : artha : he mana, "kAraNAnusArI kArya hoya che, ema tuM nizcaya kara. jethI prayatna vinA, kSamAM kleza vinAnuM sukha utpanna kare che. :vivecana : zuM tamAre mAnasika sukha joIe che? zuM e paNa sahajatAthI joIe che? evuM sahaja mAnasika sukha, eka mAtra kSamA ja ApI zake che. pahelI vAta to e che ke bAhya bhautika sukhonAM tIvra AkarSaNomAMthI tamAruM mana mukta thavuM joIe. te pachI AMtarasukha meLavavAnI jhaMkhanA jAgavI joIe. indriyonAM sukha meLavavA prayatna karavo paDe che, kleza sahana karavA paDe che. AMtarasukha meLavavA prayatna karavo paDato nathI, ke takalIpho paNa sahana karavI paDatI nathI. sahaja rIte AMtarasukha maLI zake che! evuM sukha meLavavAno eka ja upAya che : kSamA! kSamA, AtmAno evo sahaja guNa che. jevI rIte kSamA sahaja guNa che, e guNane siddha karavA jema prayatna - mahenata nathI karavI paDatI ke kleza nathI karavo paDato, evI rIte kSamAja nya AMtarasukha meLavavA mATe paNa prayatna ke kleza karavA paDatA nathI, kAraNa ke dareka kArya kAraNAnusArI hoya che. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che - deta khedavarjita kSamA, khedarahita sukharAja, inameM nahIM saMdeha kachu, kArana sarikho kaaj| kSamAnI A AgavI vizeSatA batAvavAmAM AvI che. kSamAne siddha karavA mATe koI vizeSa vyAyAma karavo paDato nathI. e sahajatAthI siddha thaI zake che. evI rIte kSamAjanya AMtarasukha paNa sahaja rIte pragaTa thAya che, emAM jarAya zaMkA rAkhavAnI jarUra nathI. For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka akhrvgrv-shailaagr-shRNgaaduddhrkNdhrH| pazyannahayurAzcarya gurunapi na pazyati / / 38 / / : artha : moTA garvarUpa parvatanA agrazikhara uparathI Doka UMcI karIne AzcaryathI joto evo ahaMkArI manuSya, gurujanone paNa joI zakato nathI. krodha pahelo kamAya che, mAna bIjo kaSAya che. mAna kaho, abhimAna kahI ke garva kaho! eka ja vAta che. garvane parvatanI upamA ApavAmAM AvI che. garvarUpa moTA parvatanI Toca upara caDelo manuSya potAnAmAM ja rahelI vizeSatAone (Azcaryone) joyA kare che, tethI te gurujanone joI zakato nathI, arthAt gurujanane tuccha mAne che, nagaNya mAne che. potAnI ucca jAti, ucca kuLa, rUpa, dhana, aizvarya, buddhi, lokapriyatA, jJAna AdinuM abhimAna manuSyane uddhata banAve che. uddhata banelo manuSya gurujanone avagaNI nAMkhe che. gurujanonuM apamAna karI nAMkhe che. emanI jarAya paravA karato nathI. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : parvata garva zikhara caDyo, gurukuMbhI laghurUpa, kahe tihA~ acaraja kizyo, kathana jJAna anuruup| abhimAnanuM A lakSaNa che - svotkarSa ane parA5rSa. potAne mahAnuM mAnavo, bIjAne halakA-tuccha mAnavo. abhimAnanI A rIte abhivyakti thatI hoya che. abhimAnanA pahADanA UMcA zikhara para caDhelA, UMcI Doka karIne ane chAtI kADhIne UbhelA garviSTha manuSyane jojo to kharA! e bIjA koIne joto ja nathI hoto. e potAnAmAM rahelI jAti, kuLa, rUpa, dhana, buddhi, jJAna.... Adi vizeSatAo ja jovAmAM lIna hoya che. bhale ne enA karatAM vadhAre vizeSatAovALA manuSyo enI sAme Ave, ene dekhAtA ja nathI! For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka 4o. uccastaramahaMkAranagotsaMgamasau zritaH / yuktameva gurunmAnI manyate yalladhIyasaH / / 39 / / : artha : abhimAnarUpa parvatanA UMcA usaMgamAM rahelo, abhimAnI puruSa, gurune laghu (moTAone nIcA) mAne che, te yukta ja che! :vivecana : abhimAnI manuSya, gurujanone, moTA gajAnA mANasone avagaNI nAkhe, tuccha mAneemAM Azcarya na pAmavuM! abhimAnI mATe e yogya ja hoya che. abhimAnanI e pratikriyA ja hoya che. - abhimAnI manuSya pAsethI namratAnI apekSA na rAkho. - ahaMkArI manuSya pAsethI Adara-satkAranI apekSA na rAkho. - garviSTha manuSya pAsethI prazaMsAnA zabdonI apekSA na rAkho. 0 AvA lokomAM uddhatAI hoya, te svAbhAvika mAno. 0 AvA lokomAM anAdara-tiraskArabharyuM AcaraNa hoya, tene svAbhAvika mAno. 0 AvA loko haMmezAM bIjAonI TIkA-niMdA ja karatA hoya che, te emanA mATe yogya ja hoya che. Azcarya na pAmo. kheda na pAmo. AghAta na anubhavo. abhimAnI manuSyo, mAtA-pitAne avagaNI nAkhe che. upakArIjanonuM apamAna karI nAMkhe che. vaDIlo-sajjanone utArI pADe che. jJAnI-dhyAnI puruSone tiraskArI kADhe che. A badhuM emanA mATe yogya ja hoya che! Ama kahIne, graMthakAra AcAryadeva, abhimAnI - ahaMkArI manuSyo pratye upekSA-bhAva rAkhavAnI preraNA Ape che. emanA pratye durlakSya rAkhavAnuM kahe che. teo AvA ja hoya." evuM samajIne emanI pAsethI bIjI koI sArI apekSA nahIM rAkhavAno upadeza Ape che. ApaNe paNa jo abhimAna-parvatanA UMcA zikhara para ArUDha thaI jaIe to ApaNI paNa AvI ja sthiti thAya. bIjAono apakarSa ja karavAnA... ApaNA ja guNa gAvAnA For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tirayannujjvalAlokamabhyunnatazirAH puraH / niruNaddhi sukhAdhAnaM mAno viSamaparvataH / 140 // :artha: mAna-abhimAna UMcA zikharavALo viSama parvata che. te potAnI AgaLa rahelA ujvala prakAzane DhAMkIne, sukhanA pravAhane roke che. : vivecanaH abhimAnano A pahADa nAno-sUno nathI. enAM ATha ATha UMcAM zikharo che! bhayAnaka bhekhaDo che.... evA pahADamAM rahelA mAnavIne prakAzanuM sukha kevI rIte maLI zake? 41 e ATha zikharo eTale ATha mada! prakAzanuM sukha eTale jJAnanA prakAzanuM sukha! madAMdha mAnavIne jJAnaprakAzanuM sukha na ja maLe. e to ajJAnanA aMdhakAramAM ja bhaTakato rahe che ane duHkhanAM rudana karyA kare che. - ajJAnI hovA chatAM mAnavI potAne zAnI mAne che. - buddhihIna hovA chatAM mAnavI potAne 'abhayakumAra' mAne che! - rUpahIna hovA chatAM potAne 'sanatkumAra' mAne che! baLahIna hovA chatAM, potAne bhIma ke arjuna mAne che! upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che. 4 ', ATha zikhara girirAja ke, ThAme vimalAloka, to prakAzasukha kyuM lahe, viSama mAnavaza loka / ujvala prakAzamaya jJAnathI je sukha prApta thaI zake che, te sukha abhimAnI manuSya meLavI zakato nathI. For Private And Personal Use Only jJAnAnanda,cidAnanda... pUrNAnanda.... abhimAnI manuSyanA bhAgyamAM hoto ja nathI. e abhimAnanA mithyA AnaMdamAM ramyA kare che ane jyAre eno mithyA garva bhedAya che, enuM abhimAna cUra-cUra thaI jAya che.... tyAre enA karuNa rudanane sAMbhaLanAra kAMI hotuM nathI, enI azrudhArAne sahAnubhUtithI lUchanAra koI hotuM nathI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42 sAmpazataka. mRdutvabhidurodyogAdenaM mAnamahIdharam / bhitcA vidhehi he svAMta! praguNaM sukhavartinIm / / 41 / / ': artha : he hRdaya! e mAnarUpa parvatane komaLatArUpa vaja vaDe bhedIne sukhano mArga saraLa kara. :vivecana : he Atmanu zuM tAre sahaja-svAbhAvika rIte sukhanA mArge cAlIne sukha meLavavuM che? to tAre abhimAnanA pahADane toDavo paDaze. abhimAnanA pahADane toDavA mATe "vaja joIe. komaLatAnA vajathI mAnanA pahADane toDavo paDaze. komaLatA kaho ke namratA kaho, enAthI mAnano pahADa toDavAno che. komaLatA-namratA e hRdayano guNa che. mATe graMthakAra hRdayane saMbodhIne kahe che : "he hRdaya, tArA komaLatAnA vajathI mAnanA pahADane toDa." AMtarasukha, AMtarika zAnti meLavavA mATeno A saraLa-sIdho mArga graMthakAra batAve che. bIjA badhA prayatno choDIne A eka ja kAma karavAnuM kahe che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : __ mAnamahIdhara cheda tUM, kara mRdutA-pavi dhAta, jyuM sukha mAraga saralatA, hove citta vikhyAta / AMtarakhoja karavAnI jarUra che. jo bhItaramAM sukha nathI, zAnti nathI, samatA nathI ke samAdhi nathI, to enuM kAraNa zodhI kADhavuM joIe. e kAraNa haze koI ne koI vAtanuM abhimAna. e abhimAna dUra karo eTale sukha-zAnti tamane maLyAM samajo. graMthakAre A eka vizeSa vAta karI che. zAnti-samatAmAM ane AMtara sukhamAM koI abhimAna bAdhaka che! aneka prakAranAM abhimAno hRdayamAM paDelAM hoya che. judA judA samaye judAM judAM abhimAna bAdhaka banatAM hoya che. For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 sAmyazataka citramaMbhojinIkomalaM kila mArdavam / vajrasAramahaMkAraparvataM sarvataH syati / / 42 / / : artha : kamalapatra jevI komaLa mRdutA, vaja jevA abhimAnanA pahADane cotaraphathI toDI nAMkhe che, e Azcarya che! :vivecana : vaja jevo kaThora abhimAnano pahADa, ane kamaLapatra jevI komaLa mRdutA! chatAM mRdutA e pahADane toDI-phoDI zake che! graMthakArane A Azcarya lAge che, kAraNa ke e samaye vijJAne aNu-visphoTa nahoto karyo! eka nAnakaDA aNuno visphoTa kevo vinAza kare che - e vAta AjanA vijJAnayugamAM sarvavidita che. mRdutA-komaLatAno aNu-visphoTa, abhimAnanA vizALa pahADane toDIphoDI zake che! abhimAnanuM nAmanizAna rahevA deto nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke hRdayamAM mRdutA rahe, komaLatA rahe, eTale ahaMkAra-abhimAna na rahe. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : mRdutA komala kamala the, vajrasAra ahaMkAra, chedata hai eka palaka meM, acarija eha apAra / vAta eka che : "mAre ahaMkArano - abhimAnano nAza karavo che. have mAre abhimAnI nathI rahevuM. koI paNa vAtanuM abhimAna, nathI rAkhavuM." Avo nirNaya AtmasAkSIe karavo joIe. "abhimAna karIne mAre durgatimAM nathI javuM.... bhavaparaMparA nathI vadhAravI..." Avo daDha saMkalpa karavo joIe. A saMkalpa haze to ja tame mRdutA-komaLatAne hRdayamAM sAcavI rAkhazo. tame tamArA hRdayane kaThora nahIM banavA do, niSphara nahIM banavA do. bhautika dRSTie game teTaluM nukasAna thAya, chatAM hRdayanI komaLatA akhaMDa rAkhavAnA. For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhyarAtaka asmina saMsArakAntAre smeramAyA latAgRhe / azrAntaM zerate haMta, pumAMso hatacetasaH / / 43 / / : artha : A saMsArarUpa jaMgalamAM, vikAsa pAmelA mAyArUpa latAmaMDapamAM hadayahIna puruSo bhAra vinAnA thaIne haMmezAM sUI rahe che! :vivecana : tIrthakara bhagavaMtoe A saMsArane jaMgalarUpe joyuM che. A jaMgalamAM aneka latAmaMDapo che. emAM keTalAka latAmaMDapo mAyAnA che! e latAmaMDapomAM hRdayahIna - bhAna vinAnA mANaso sUI rahe che. jo ke e loko nirAMte sUtA nathI, sUvAno DhoMga kare che. mAyAnA maMDapa nIce kyAreya manuSya nirAMte UMghI zakato nathI, nizcita banIne sUI zakartA nathI. mAyAno A latAmaMDapa sAmAnya maMDapa nathI, vikasita velono latAmaMDapa che. A latAmaMDapanI nIce manuSyanA hRdayanI saraLatA haNAI jAya che. te behoza banI jAya che ane latAmaMDapamAM paDyo rahe che. jJAna-nayana enAM biDAI jAya che. upAdhyAya zrI yazovijayajI kahe che - vikasitamAyA velI-ghara, bhava aTavI ke bIca, sovata hai nita mUDha nara, nayana jJAna ke mIca / mAyAvI manuSyane graMthakAre mUDha kahyo che ane ajJAnI kahyo che. bhale pachI e aneka zAstro bhaNyo hoya ke aneka kalAone jANato hoya. mAyAvI ajJAnI ja hoya, mUDha ja hoya. mAyAvI, mAyAnA bhayaMkara apAyone jANato nathI, e enI mUDhatA che. mAyAvI, mAyAnA nukasAnone "lAbha" samaje che, e enI ghora ajJAnatA che. chatAM, mAyA eka vikasita latAmaMDapa che! mATe emAM vizrAma karavA asaMkhya jIvo lalacAya che ane emAM paDyA-pAtharyA rahe che. For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmpatake mAyAvallIvitAno'yaM ruddhabrahmAMDamaMDapaH / vidhatte kAmapicchAyAM puMsAM saMtApadIpanam / / 44 / / ': artha: jeNe brahmAMDanA maMDapane DhAMkI dIdho che, evo A mAyAno latA-caMdaravo, mANasone koI saMtApa karanArI chAyA Ape che. vivecana : samagra brahmAMDa para chavAIne A mAyAno caMdaravo rahelo che. A caMdaravA nIce rahelA mANasone e koIka evI chAyA Ape che ke je mANasone saMtapta kare che. sAmAnya rIte, caMdaravA nIce rahelA mANasone zItala chAyA maLatI hoya che. ukaLATa zamI jato hoya che. jyAre A mAyAnA caMdaravA nIce mANaso paritApa anubhave che. saMtApanuM uddIpana thAya che. mAyAne caMdaravAnI yathArtha upamA ApI che! mAyAvI mAnavI chala-kapaTa karIne ema nirAMta anubhave che ke have mAruM kAma jarUra thaI jaze. paraMtu e "nirAMta' mAtra kalpanA hoya che. nirAMtanI aMdara atti dhUdhavatI hoya che. samagra brahmAMDa upara mAyAno caMdaravo rahelo che." ema kahIne graMthakAre Urdhvaloka, adholo ane tiryaMga lokanA sarva jIvono nirdeza karyo che. devadAnava ke mAnava hoya, pazu-pakSI ke mAnavI hoya....je koI jIva A mAyAnA caMdaravA nIce hoya che, enA manamAM zAMti ke samatA hoya ja nahIM. e jIvo saMtApa-paritApathI baLatA ja hoya che. sAmAnya rIte mANasa ema samajato hoya che ke caMdaravA nIce zItaLatA maLe che, chAyA maLe che... paraMtu A mAyAno caMdaravo vicitra che. enI chAyA vicitra che. chAyA paritApa Ape che! chAyA AMtarika ukaLATa Ape che. mATe graMthakAra kahe che : mAyAnA caMdaravA nIce na raho. For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 47 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyAtaka sUtrayaMtI gatiM jihmAM mArdavaM bibhrati bahi: / ajastraM sarpiNIveyaM mAyA daMdazyate jagat / / 45 / / : artha: vakra (vAMkI) gativALI ane bahArathI komaLatA dekhADatI A mAyA-sApaNa niraMtara jagatane atizaya DasyA kare che. : vivecana : mAyAvI mAnavI - kyAreya sIdho na cAle, vAMko cAle. kyAreya e komaLa na hoya, kaThora hoya. chatAM e bahArathI sIdho dekhAya! bahArathI komaLa dekhAya! eTale saraLa jIvo enA para vizvAsa kare che. jeo enA para vizvAsa mUke che, emano e vizvAsaghAta kare che. nAgaNanI jema e Dase che. mAyAne sApaNanI - nAgaNanI upamA ApI che. sApaNa hamezAM vAMkI cAle. uparathI e komaLa dekhAya, lIsI dekhAya, paraMtu bhItaramAM e kaThora hoya che. je koI jIva ene dekhAya che, ene e Dase che. DaMkha mAre che. AkhA jagatane DaMkhe che. eno DaMkha prANa haranAro hoya che. upAdhyAyatrI yazovijayajI kahe che komalatA bAhira dharata karata vakragati cAra, 7 mAyA sApiNI jaga Dase, grase sakala guNa sAra / upAdhyAyajIe eka vizeSa vAta karI che. 'grase sakala guNasAra.' mAyAvI mANasa Dase che bIjAne, paraMtu enA ja badhA guNa grasita thaI jAya che. enA ja badhA guNa nAza pAmI jAya che. mAyA-sApaNanI A bhayaMkaratA che! mAyAvIno guNa-vaibhava nAza pAmI jAya che. For Private And Personal Use Only mAyAvI mAnavI para kyAreya vizvAsa na karavo. enI komaLatA joIne ke enI mIThI vANI sAMbhaLIne bhramita na thavuM. e game tyAre vizvAsaghAta karI zake che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praNidhAya tatazcetaH tannirodhavidhitsayA / RjutAM jAMgulImetAM zItAMzumahasaM smaret / / 46 / / :artha: te mAyAne rokavAnI icchA hoya to cittane sthira rAkhIne candranI kAMti jevA saraLatArUpI 'jAMgulI maMtra'nuM smaraNa karavuM. : vivecanaH 47 zuM e mAyA-nAgaNane tamArI pAse AvatI rokavI che? - zuM ene rokavAnI prabaLa icchA che? to sarvaprathama tamArA cittane sthira karrA, ane - saraLatArUpI 'jAMgulImaMtra'nuM smaraNa karo. sarpanuM jhera utAravA mATe 'jAMgulI maMtra'no jApa karavo paDe che. ahIM graMthakAra kahe che ke sApaNa pAse ja na Ave te mATe jAMgulI maMtranuM smaraNa karo! paraMtu maMtrasmaraNa karavAnI vAta to pachInI che, pahelAM to e pUche che 4:0 mAyA - sApaNane rokavAnI zuM tamArI icchA che kharI? prabaLa icchA che kharI? to pahelAM cittane sthira karo. je manuSyone mAyA-kapaTa karavAnI kuTeva paDI gaI hoya che, teo prAyaH maratA sudhI, e kuTeva choDI zakatA nathI. 'huM mAyA-kapaTa karuM chuM, e khoTuM karuM chuM.' evuM paNa prAyaH emane lAgatuM nathI. mAyA-kapaTanI jALamAM koI phasAya che, to e khuza thAya che. AvA mANasane mAyA choDavAnI icchA ja thatI nathI. pachI e cittane sthira karI, maMtrajApa, kevI rIte karavAno? upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che - tAke nigraha karanakuM, karo jyuM citta vicAra, samaro RjutA - jAMgulI pAThasiddha niradhAra / For Private And Personal Use Only saraLatA-rUpa jAMgulI maMtra pAThasiddha che. eTale ke ene siddha karavA mATe tapa karavAnI jarUra nathI ke amuka hajAra ke lAkha vAra japa karavAnI jarU2 nathI! tame tamArA hRdayane saraLa karo, basa, maMtra siddha jaze! Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48 somezataka lobhadrumamavaSTabhya tRssnnaavlliruditvrii| AyAsakusumasphItA, duHkhaireSA phalegrahiH / / 47 / / : artha : lobhArUpI vRkSanA sahAre tRSNArUpI vela upara caDhe che. te prayAsarUpa puSpothI vRddhi pAme che ane tene duHkharUpa phaLo Ave che. vivecana : krodha, mAna, ane mAyAnA apAyo batAvyA pachI have graMthakAra lobhakaSAyanA apAyo batAve che. - lobha eka vRkSa che. - e vRkSanA sahAre tRSNAnI vela upara caDhe che. - tene prayAsa-mahenatanAM puSpo Ave che, ane - duHkharUpa phaLo Ave che. lobhanA kAraNe tRSNA janme che pachI tRSNAnI velane lobhavRkSano Teko maLe che. tRSNA vRddhi pAmatI jAya che. pachI jIvane e tRSNAo pUrNa karavA mATe ghaNI mahenata karavI paDe che. pariNAme aneka jAtanAM duHkha utpanna thAya che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe A zlokano artha A rIte karyo che : lobha mahAtaru zira caDhI, bar3I jyuM tRSNAvelI, khedakusuma vikasita bhaI, phale duHkha Rtu melii| jyAM lobha ane tRSNAnI ramata maMDAya che, tyAM duHkha-azAntinAM maMDANa thaI ja jAya che. lobha-kapAya sarvanAza karanAra che, pachI e lobha bhikhArIno hoya ke lakhapatino hoya! itihAsa eno sAkSI che. vartamAnamAM AMkho khullI rAkhIne juo. lobhe dhanavAnone raste rajhaLatA bhikhArI banAvI dIdhA che. bhikhArIone bUrI rIte mArI nAkhyA che. lobha ane tRSNAno paraspara saMbaMdha che. lobha raheze tyAM sudhI tRSNA raheze. tRSNA haze tyAM sudhI lobha rahevAno ja. A baMnenA kAraNe trAsa, duHkha ane azAnti rahevAnI. For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka AzAH kuvalayannuccaistamo mAMsalayannayam / lobhaH pumarthahaMsAnAM prAvRSeNyadhanAghanaH / / 48 / / : artha : AzAone atizaya praphullita karato ane aMdhakArane puSTa karato evo lobha, puruSArtharUpa haMsone mATe varSAkALanA megha jevo che. : vivecana : lobha varSAkALanA megha jevo che. jevI rIte varSAkALano megha dizAone (AzA=dizA) praphullita kare che, aMdhakArane (tama) puSTa kare che ane rAjahaMsone bhagADI mUke che. (varSAkALamAM rAjahaMso mAnasarovaramAM cAlyA jAya che.) tevI rIte lobha, AzAone icchAone praphullita kare che, arthAt icchAone vadhAre che, ajJAnatAne puSTa kare che ane cAra puruSArtha (dharma-artha-kAma-mokSa) rUpI rAjahaMsone bhagADI mUke che, - lobhathI icchAo vadhe che. - lobhathI ajJAnatA vadhe che. - lobhathI puruSArtha siddha thato nathI. lobhanA A traNa moTAM nukasAna che, lobhathI icchAo vadhe che. jema jema IcchAo vadhe, tema tema azAnti vadhe, saMtApa vadhe, mananI caMcaLatA vadhe, lobhathI ajJAnatA vadhe che. bhale zAstronuM jJAna hoya, ene kyAreya AtmajJAna na thAya. lobhI AtmajJAnI na banI zake. ajJAnatAnA ghora aMdhakAramAM e bhaTakato rahe che. lobhI koI paNa puruSArthane siddha karI zakato nathI. emAMya dharmapuruSArtha ane mokSapuruSArthathI to te hajAro yojana dUra rahe che. kAmapuruSArthamAMya tene niSphaLatA ja maLe che. arthapuruSArthamAM ene kyAreya saMtoSa thato nathI. asaMtoSanI AgamAM saLagyA ja kare che. A rIte lobhanAM nukasAno jANIne vivekI manuSya lobhano tyAga karavo joIe. For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50. sAmyazataka kSamAbhRdapriyaH sAdhuvRttalakSmIvinAkRtaH / maryAdAmadayaM luMpana lobho'mbunidhirayaM navaH / / 49 / / : artha : A lobharUpI samudra navI jAtano che te parvatone apriya che. te sAdhuvRtta (sAruM AcaraNa) nI lakSamI (zobhA) vinAno che ane nirdayapaNe maryAdAne lopanAro che. vivecana : graMthakAre lobhane samudranI upamA ApI che. paraMtu A lobhano vicitra samudra che! A lobhano navI jAtano samudra che. pahelI vAtaH kSamAbhUta eTale parvata, sAmAnya rIte samudra parvatone priya kahevAya che. prastutamAM "kSamAmRta' eTale kSamAzIla puruSo. temane lobha apriya hoya che! bIjI vAtaH sAdhuvRtta eTale sArI rIte goLa-vartuLAkAra. samudra sAdhuvRttanI zobhAthI yukta hoya che. bIjo artha: sArA AcaraNavALI lakSmIthI (lakSmI devI samudramAMthI utpanna thayelI che, evI mAnyatAnI dRSTie) samudra yukata hoya che. prastutamAM, lobharUpI samudra, sArA AcaraNavALI lakSmI (zobhA)thI rahita hoya che. arthAt jyAM lobha hoya che, tyAM sadAcaraNanI lakSmI rahetI nathI. trIjI vAtaH samudra kyAreya potAnI maryAdA choDato nathI. jyAre A lAMbharUpI samudra, maryAdAno lopa kare che. jyAM lobha hoya che, tyAM koI jAtanI maryAdA rahetI nathI. A rIte - lobhathI kSamA rahetI nathI, lobhathI sadAcaraNano nAza thAya che, ane lobhathI maryAdAno bhaMga thAya che. mATe lobhano tyAga karavo joIe. bhinna-bhinna rIte lobhanA anartho samajAvIne, graMthakAra AcAryadeva lobhano tyAga karavAno upadeza Ape che. lobhane vRkSanI, varSAkALanA meghanI ane abhinava samudranI upamA ApI, ciMtananI dizAone vistArI che. For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lavaNodanvato yaH syAdagAdhabodhane vibhuH / alaMbhaviSNuH so'pyasya naiva vaibhavasaMvide / / 50 / / 51 : artha : je puruSa lavaNa samudranI agAdhatAne jANavA samartha hoya, te puruSa paNa A lobhanA vaibhavane jANavA samartha thato nathI. : vivethana : je puruSa svayaMbhUramaNa samudranI agAdhatA jANI zake che, te paNa lobhanA mahAsamudranI agAdhatA jANavI zakya nathI! upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che : puruSa mATe kou sayaMbhUramanako, je nara pAve pAra, so bhI lobha samudrako, lahe na madhya pracAra / lobhano mahAsAgara evo agAdha che... enI aMta vinAnI UMDAI che.... ke jene kevaLajJAnI sivAya koI samajI zakatuM nathI. lobhano mahAsAgara, duniyAnA mahAsAgara (svayaMbhUramaNa samudra) karatAMya vadhu UMDo che. jo emAM jIva DUbI gayo, to bahAra nIkaLavuM zakya nathI. ene bacAvavA mATe paNa koI samartha nathI. upAdhyAyazrI yazovijayajIe, lobhane medhanI upamA ApIne kahyuM che : lobhamegha unnata bhaye, pApapaMka bahu hota, dharmahaMsa rati nahu lahai, cAhe na jJAna udyota / For Private And Personal Use Only lobhanI muzaLadhAra varSA thAya che tyAre pApano khUba kIcaDa thAya che. dharmAtmArUpI haMsone khuzI nathI thatI ane lobhI jIvone jJAnano prakAza gamato nathI. mULa zlokamAM 'lobhano vaibhava' kahevAmAM Avyo che. lobhanA vaibhavane jANavA koi samartha nathI. eno tAtparyArtha A che ke lobhanI anaMta gaharAIne koI mApI zakatuM nathI. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 52 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samaMtAt tasya zoSAya svasthIkRtajalAzayam / imaM mAnasasaMtoSamagastiM zraya satvaram / / 51 / / sAmyazataka : artha: enuM (lobharUpI samudranuM) samagratayA zoSaNa karavA mATe jalAzayane (jaDAzayane) svastha karanAra hRdaya! saMtoSarUpa agasti munino satvara Azraya kara. : vivecanaH laukikazAstramAM evI kathA che ke argAsta nAmanA munie samudranuM pAna ka2Ine zoSaNa karyuM hatuM! AkAzamAM agastino tAro Uge che tyAre samudrajaLanuM zoSaNa thAya che ane bIjAM jalAzayonAM jaLa svaccha thaI jAya che. tevI rIte lobha-samudranuM zoSaNa karavA mATe saMtoSarUpI agasti munino Azraya levo joIe. saMtoSa ja lobhasamudranuM zoSaNa karI zake che. hRdayamAM saMtoSane dhAraNa karo. saMtoSane Azraya Apo. jevI rIte astino tAro jalAzayone svaccha kare che, tevI rIte saMtoSaagastino tAro jaDAzayane svaccha kare che! saMtoSa, jaDakutsita lobha-tRSNAnA Azayane dUra kare che. saMtoSane hRdayamAM sthira karo. kyAreya paNa asaMtoSa manamAM na pragaTe, te mATe sAvadhAna raho. saMtoSarUpI asta munine hRdayamAM kAyama mATe pratiSThita karI do. lobha-samudranuM zoSaNa karatA ja raho! hRdayanA AkAzamAM saMtoSarUpI agastinA tArAne camakavA do. hRdayanA Azone-icchAone svaccha rAkhaze. For Private And Personal Use Only tamArA puNyodayathI maLelAM sukhanAM sAdhanomAM saMtoSa mAno. bIjAnA caDhiyAtA puNyodayathI ene maLelAM sukhanAM sAdhano joI, e meLavavAnI kyAreya icchA nA karAM, tamane maLelAM sukhanAM sAdhanono dhIre dhIre tyAga ka2vAnI bhAvanA keLavo. sAthe sAthe AtmaguNone vadhu ne vadhu meLavavAnA manoratha karatA raho. ochAmAM ochAM sukhanAM sAdhanomAM saMtoSa-tRpti meLavo. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa3 sAmyazataka yasmai samIhase svAMta! vaibhavaM bhavasaMbhavam / anIhayaiva tadvazyamavazyaM zraya zaMsukham / / 52 / / : artha : he hRdaya je sukha mATe tuM saMsArano vaibhava icche che, te sukhane anicchAthI vaza karIne, zama-sukhano Azraya kara." : vivecana : tAre kyuM sukha joIe che? tuM kyAM sukhanI lAlacamAM bhaTakI rahyo che? kyA sukha mATe tAruM mana ATaluM badhuM DAmADoLa banyuM che? A saMsAranA bhautika vaibhavo tane sukhI nahIM karI zake. tuM e vaibhavonI jo icchA karato hoya to e icchA choDI de. e icchAne jamInamAM dATI de. jyAM sudhI bhAMtika vaibhavonI lAlaca dUra nahIM thAya tyAM sudhI tane sAcuM zama-sukha, prazama-sukha, upazama-sukha nahIM maLe. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che : yAkI lAlaca tuM phire, ciMte tuM DamaDola, tA lAlaca miTi jAtaghaTa, prakaTe sukha raMgarola / prakaTe sukha raMgarola,' eTale aMtaraMga zamasukha pragaTe che. e ghaTa-aMtaramAM pragaTa thanAruM zamasukha adUbhuta-anupama hoya che. e sukhanI tole devarAja indranuM sukha paNa nathI AvatuM. mAre saMsAranA bhautika vaibhavo nathI joItA." AvI anicchAne dRDha kara. vAraMvAra dRDha kara. to ja aMtaraMga zamasukha pragaTa thaze. prazamarati' graMthamAM prazamasukhane pratyakSa mokSasukha kaheluM che. peluM siddhazilAvALuM mokSasukha to ApaNA mATe parokSa che, ghaNuM ghaNuM dUra che, jyAre prazamasukha to ApaNI bhItaramAM ja che. ApaNe e sukhane pragaTa karI zakIe chIe ane eno anubhava karI zakIe chIe. zamasukha kaho, sAmyasukha kaho ke prazamasukha kaho... e mokSasukhano kSaNika anubhava karavA jevo che. For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa4 sAmyazataka ajitairindriyaireSaH kaSAyavijayaH kutaH? tadetAni jayedyogI vairAgyasthemakarmabhiH / / 53 / / : artha : e kaSAyavijaya indriyone jItyA vinA kyAMthI thAya? tethI yogIe vairAgyanI sthiratA karI, indriyone jItavI joIe. .: vivecana : cAreya kaSAyonA apAyo-nukasAno batAvyA pachI, e kaSAyo para vijaya meLavavAnA judA judA upAyo batAvyA pachI, graMthakAra kahe che : eka vAta nizcitarUpe samajI lo : indriyone jItyA vinA tame kapAyone nahIM jItI zako. mATe, jo tamAre kapAyavijaya meLavavo ja che, to indriyo para, pAMceya indriyo para vijaya meLavavo paDaze. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - hota na vijaya kaSAyako, vinu indriya vaza kIna, tAte indriya vaza kare, sAdhu sahaja guNa lIna / indriyo para vijaya meLavavo saraLa nathI, ghaNo muzkela che. yogI-muni ja indriyavijaya meLavI zake, pAMca indriyonA asaMkhya viSayo pratye vairAgyane dRDha karavAthI ja vijayI banI zakAya che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza - A pAMca viSayonA asaMkhya prakAro che. enA pratye vairAgya Ave to ja rAga-dveSa ghaTe, nAza pAme... ane indriyo zAnta thAya pachI krodha vagere kapAyo zAnta thavAnA ja. indriyavijaya meLavavAno zreSTha upAya che viSayavairAgya. pAMceya indriyonA viSayo pratye vairAgya joIe. viSayo pratye priya-apriyanI kalpanAo nahIM karavAnI. A viSaya sAro, A viSaya kharAba.... A viSaya mane game, A viSaya mane na game..." AvI priyApriyanI, iniSTanI, gamA-aNagamAnI kalpanAo nahIM karavAnI. manane evI kalpanAjALamAMthI mukta karavAnuM. to ja vairAgya Ave, to ja indriyavijaya maLe, ane to ja kapAyavijaya thAya. For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAvyazataka papa etAni saumanasyasya dviSanti mahatAmapi / svArthasaMpattiniSTAni spardhante haMta durjanaH / / 54 / / :artha : svArtha sAdhavAmAM tatpara evI e indriyo, mahAnu puSonA zreSTha hRdayano paNa deSa kare che. ethI teo kharekhara, durjanonI spardhA kare che. (arthAtu durjanonI sAthe harIphAImAM Utare che.) indriyo svArtha sAdhavAmAM evI tatpara hoya che ke te, durjanone paNa zaramAve che. durjanonI svArthasAdhanA karatAM indriyonI svArthasAdhanA vadhu prabaLa hoya che. - zravaNendriya priya zabdanA zravaNamAM, - netrendriya priya rUpanA darzanamAM, - dhrANendriya priya gaMdhanI AghANamAM, - rasanendriya priya rasanA AsvAdamAM, ane - sparzanendriya priya viSayanA sparzamAM lIna rahe che. enAthI uttama puruSonA hRdayane keTaluM nukasAna thAya che, enI e paravA nathI karatI. indriya, uttama puruSonA hRdayane paNa potAnA viSayo tarapha AkarSavA mATe lAkha prayatno kare che ane A rIte e uttama-zreSTha pavitra hRdayone paNa bagADe che. - ASADhAbhUti muninA pavitra hRdayane koNe bagADyuM hatuM? - naMdISeNa muninA nirmaLa hRdayane koNe malina karyuM hatuM? - araNika muninA svaccha manane koNa gaMduM karyuM hatuM? upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - Apa kAja para sukha hare, dhare na kosuM prIti, indriya durjanaparidahe vahe, na dharma, na niiti| potAnA svArtha mATe e indriyo bIjAnA sukha harI le che ane e indriyo kyAreya koInI sagI thatI nathI. ene koI dharma nathI hoto ke koI nIti nathI hotI. e durjanomAM paNa durjana che! For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 56 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yadvAmI pizunAH kuryuranAryamiha janmani / kriyALi tu TurnuttA, amutrApi pravarte / / 9|| sAmyazataka : artha : athavA, pelA durjano to A janmamAM ja anartha kare che, jyAre duSTa AcaraNavALI indriyo to A janmamAM ane paralokamAM paNa anarthakArI che. vivecanaH durjano karatAM indriyo kema vadhu anarthakArI che, e vAta graMthakAra batAve che. durjano to vartamAnajIvanamAM ja bIjA lokone duHkha Ape che, trAsa Ape che, jyAre A indriyo to vartamAna jIvanamAM ane pAralaukika jIvanamAM paNa duHkha ApanArI che. A indriyonI paravazatAthI jIva pApAcaraNa karavA prerAya che. e pApAcaraNanA kAraNe e vartamAnajIvanamAM apayaza Adi pAme che ane paralokamAM durgatinAM duHkho pAme che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA kAnamAM khIlA kema ThokANA hatA? pUrvajanmamAM priya zabda-saMgItanA rasanA kAraNe nokaranA kAnamAM garama-garama sIsuM reDAvyuM hatuM! - draupadIne pAMca pati kema karavA paDyA? pUrvajanmamAM sAdhvInA bhavamAM AMkhothI vezyAno vilAsa joyo hato ane gamyo hato! - mathurAnA maMgu AcAryane gaTaranA pakSano janma kema maLyo? kaI indriyanA pApe? rasanendriyanA ja pApe. AvAM to aneka zAstrIya dRSTAMto che. indriyonI paravazatA jIvane ubhaya lokamAM duHkhI kare che. For Private And Personal Use Only mATe indriyo para vijaya meLavavo ati Avazyaka che. kaSAyone to indriyo uttejita kare ja che, sAthe sAthe jIva pAse aneka pApa karAve che. e pApo aneka janmo sudhI jIvane duHkha ApyA kare che, mATe indriyonA upara vijaya meLavavA prayatna karo. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sabhyazataka bhogIno dRgviSAH spaSTaM dRzA spRSTaM dhNtyho| smRtyApi viSayAH pApA: daMdahyante ca dehinaH / / 56 / / : artha : daSTiviSa" jAtanA sarpo jene daSTithI sparza kare te baLI mare che, paraMtu pApI viSayo to temanA smaraNa karavA mAtrathI jIvone bALI nAMkhe che! :vivecana : pAMca indriyonA viSayo, dRSTiviSa sarpa karatAM ya vadhAre bhayaMkara che. duprivila sarponI dRSTimAM - AMkhomAM jhera raheluM hoya che. e sarpo, je jIvo para dRSTi nAkhe, je vRkSo para, je pazu-pakSI para daSTi nAMkhe... te baLIne rAkha thaI jAya che. jyAre A indriyonA viSayonuM je jIva smaraNa kare che, tene A viSayo bALI nAMkhe che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : nayanapharasa janu tanu labhe, dahe draSTiviSa sApa, tinasuM bhI pApI viSaya, sumare kare sNtaap| pAMca indriyanA viSayo sAthe manamAM paNa prema karavAno nathI, manathI paNa eno bhoga karavAno nathI. arthAt mAnasika rIte paNa vaiSayika sukhonA bhogapabhoganI kalpanAo karavA jevI nathI. manathI paNa karelI viSayaspRhA, viSayabhoga, AtmAnA zubha pariNAmone bALI nAMkhe che. pavitra adhyavasAyono ghANa kADhI nAMkhe che. jo manathI smaraNa karavA mAtrathI AvuM duHkhadAyI pariNAma Ave che, to e viSayonA zArIrika upabhogathI to kevuM dAru pariNAma Ave? e jANavAsamajavA vipAkasUtra' ne ekAgratAthI vAMcavuM - sAMbhaLavuM joIe. viSayAsaktinA dAruNa vipAkonuM varNana sAMbhaLatAM ke vAMcatAM rUMvADA khaDAM thaI jaze. pAMca indriyo to viyo (potAnA priya) maLatAM nAcI UThe che.... khuzakhuzAla thaI jAya che, paraMtu pariNAma bhayaMkara che. For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 58 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSayeSvindriyagrAmazceSTamAno'samaMjasam / netavyo vazyatAM prApya sAmyamudrAM mahIyasIm / / 57 / / :artha: viSayomAM ayogya ceSTA karanArI IndrayonA samUhane, samatAnI moTI mudrA prApta karI, vaza karavo joIe. sAmyazataka : vivecana : viSayomAM (zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzamAM) indriyo ayogya ceSTA kare che! ayogya ceSTA eTale rAga-dveSa. indriyo viSayomAM rAga-dveSa karIne AtmAne malina kare che, mATe indriyone vaza karavI joIe. rAga-dveSa karatI indriyone rokavI joIe. rAga-dveSa karatI indriyone rokavI, e nAnuMsUnuM kAma nathI, ati vikaTa kAma che. paraMtu ahIM graMthakAre sarasa upAya batAvyo che. e upAya che sAmyamudrAno! samatAno, zama-prazama bhAvano. tamAruM mana jo samatA bhAvamAM lIna rahe, prazamabhAvamAM tallIna rahe to rAga-dveSa ochAM thaI jAya. je manamAM, je cittamAM samatA rahe che e cittamAM tIvra koTinA rAgadveSa nathI rahetA. pachI indriyonA unmatta azvo unmArgagAmI nathI banatA. jo tame samatAbhAvathI indriyone vaza nahIM karo to e indriyonA ghoDA tamane narakanA araNyamAM laI jaze. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - unmAragagAmI avaza, indriya capala turaMga, kheMcI naraka araNyameM, lei jAya nija saMga / For Private And Personal Use Only prastutamAM graMthakAre indriyonA samUhane (pAMceya indriyone) vaza karavAno je upAya batAvyo che te advitIya che! tame sAmyabhAva tamArA cittamAM dhAraNa karo.... sAmyabhAvathI bhareluM citta, indriyone vaza karaze! indriyonI caMcaLatA dUra thaze. rAga-dveSa maMda paDI jaze. viSayomAM khapa pUratuM ja vicaraNa karaze. unmArge nahIM jAya. sIdhA mArge cAlaze. mATe manamAM sAmyabhAvane sthira karo. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgazataka yadAmananti viSayAn viSasabrahmacAriNaH / tadalIkamamI yasmAdihAmutrApi duHkhadAH / / 58 / / : artha : keTalAka (loko) viSayone viSa samAna kahe che, te khoTuM che, kAraNa ke viSa (jhera) to A lokamAM ja duHkha Ape che, jyAre viSayo A loka ane paralokamAM paNa duHkha Ape che. :vivecana : viSayo viSa karatAM paNa bhayaMkara che." Ama kahevA mATe teo kahe che : viSayone jhera jevA kahevA, te khoTuM che! jhera to mAtra eka jIvanano nAza kare che, jyAre viSayono upabhoga aneka janmomAM duHkhI kare che. - viSayonA bhoga-upabhogamAM jIva tIvra rAga-dveSa kare che. - tIvra rAga-dveSathI nikAcita jevAM pApakarmo bAMdhe che. - e pApakarmo aneka janmo sudhI bhogavavA paDe che, arthAt vividha tIvra du:khI bhogavavAM paDe che. - durgationI paraMparA cAle che. mATe graMthakAra kahe che indriyone khapa pUratI ja viSayonA saMparkamAM rAkhI; te paNa manamAM samabhAva rAkhIne viSayono saMparka karAvo. viSayomAM rAga-dveSa karavAnI janama-janamanI Tevane TALavAnI che.rAga-dveSa karyA vinA, samatAbhAve viSayono parimita bhoga-upabhoga karavAnI Adata pADavAnI che. 0 manamAM samabhAva rAkhI, tame tamArI niMdA-prazaMsA sAMbhaLo. 0 manamAM zama-prazamabhAva rAkhIne vastunuM rUpa juo. 0 manamAM upazamabhAva rAkhIne sugaMdha-durgadhano anubhava karo. 0 manamAM upazAntabhAva dhAraNa karIne sarasa-nIrasa bhojana karo. 0 manamAM sAmyabhAva rAkhIne priya-apriya viSayano sparza karo... A rIte karelo viSayopabhoga duHkhI nahIM kare. A lokamAM ke paralokamAM tamane dukha nahIM Ape. For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 60 sAmyazataka yadAtmanyeva niklezaM nediyo'kRtrimaM sukham / amibhiH svArthalAmpaTyAdindriyaistadvibAdhyate / / 59 / / artha : je kleza vinAnuM ane akRtrima-svAbhAvika sukha AtmAnI najIka raheluM che, te sukhano, A indriyo potAnI svArthalaMpaTatAthI bAdha kare che. : vivecana : dareka indriya potAnA svArthamAM laMpaTa banelI che ane mane paNa te te indriyanA svArthamAM sAtha Ape che! kAna madhura zabdonA zravaNamAM, AMkho vastuonA saundaryane jovAmAM, nAka sugaMdha levAmAM, jIbha priya rasano AsvAda levAmAM ane sparzanendriya priya viSayano sparza karavAmAM lIna che, laMpaTa che. eTale mana Atmasukha tarapha vaLatuM natha. AtmAnuM svAdhIna ane svAbhAvika sukha manane yAda ja nathI AvatuM! indriyonI viSayalaMpaTatA manane Atmasukha pAse javA ja detI nathI. atyaMta nikaTa raheluM Atmasukha... jIvAtmA meLavI zakato nathI ke bhogavI zakato nathI. tAtparyArtha e che ke indriyo ane mana enA viSayomAM ramamANa hoya to AtmasukhanI anubhUti thaI zakatI nathI. Atmasukha svAdhIna ane svAbhAvika sukha che, nitya ane nirbhaya sukha che, e sukha jIvAtmA meLavI zakato nathI. A bahu moTuM nukasAna che, upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - je najIka hai zramarahita, Apa hI meM sukharAja, bAdhata hai tAkuM karana Apa arathake kAja / svArthalaMpaTa indriyo, pAse rahelA svAdhIna sukhane meLavavAmAM vipna bane che. mATe indriyonI svArthalaMpaTatAno nAza karavo ja paDe. te nAza karavA mATe sAmyabhAvano Azraya levo paDe. For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka aNtrNgdvisstsainynaasiirairviirkuNjraiH| kSaNAdaH zrutabalaM lIlayaiva vilupyate / / 60 / / : artha : aMtaraMga zatruonA sainyanA mokhare rahenArA ikiyorUpa mahAvIra, lIlA mAtrathI (sahajatAthI) zrutabaLa (jJAnabaLa) no kSaNamAM nAza karI nAMkhe che. :vivecana : aMtaraMga zatraonI eka moTI senA che. e senAnA agrabhAge A indriyarUpa pAMca mahAvIro rahelA hoya che. A pAMceya mahAvIro pracaMDa zakti dharAve che. A indriya-mahAvIro - bhalabhalA tapasvIone bhUzaraNa karI de che. - moTA dAnavIrone dhULa cATatA karI de che. - moTA zAstrajJone, vidvAnone parAjita karI de che. - mahAnuM buddhimAnone kSaNavAramAM harAvI de che! zAstro sAkSI che, itihAsa sAkSI che. mATe mahattvanuM kArya che indriyo upara vijaya meLavavAnuM. pAMceya indriyone vaza karavAnI che. A vaza karavAnI adbhuta kaLA ApaNe mahAmuni sthUlabhadrajI pAsethI zIkhavAnI che. je kozA-vezyAnA bhavanamAM sthUlabhadra indriyothI parAjita thaIne paDyA rahyA hatA, te ja bhavanamAM sthUlabhadra mahAmuni banIne, pAMceya indriyonA vijetA banIne rahyA hatA. kozAe indriyonA badhA ja subhaTo dvArA sthUlabhadra upara AkramaNa karyuM hatuM. paraMtu te phAvI na hatI. sthUlabhadrajIe e mahAnuM advitIya vijaya, AtmajJAnanI lInatAthI meLavyo hato, samatvanI zreSTha sAdhanAthI meLavyo hato. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - aMtaraMga-ripu-kaTaka-bhaTa, senAnI balavaMta, indriya kSaNa meM harata hai, zrutabala atula anaMta / For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 62 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svairacArIndriyAzvIyavizRMkhalapadakramaiH / visRtvareNa rajasA tattvadraSTirvilIyate / 61 / / : artha : svecchAcArI indriyorUpI azvonA uddhata (nirbaMdhana) pagalAMthI UDelI raja vaDe 'tattvadRSTi' lopAya che. sAmyAtaka : vivecana : dhuLeTIyo rasto hoya ane svecchAcArI nirbaMdhana ghoDA doDatA hoya, tyAre je dhULa UDe, e dhULathI AMkho bharAI jAya, dekhAtuM baMdha thaI jAya. evI rIte A bhavanA mAraga para svecchAcArI indriyonA azvo, nirbaMdhana banIne doDe che tyAre rajoguNanI dhULathI tattvaSTi lopAI jAya che. tattvadraSTi! mokSamArganI ArAdhanAmAM tattvadRSTinuM asAdhAraNa mahattva hoya che. AtmasAmrAjyanuM darzana tattvadRSTithI ja thaI zake che. vairAgya-saMpatti, tattvadraSTithI ja maLI zake che. tattvadRSTithI ja A badhI bhavanI bhrAntio dUra thAya che. tattvadRSTithI ja jagatanuM vAstavika darzana prApta thAya che. tamArI pAse jyAM sudhI tattvadRSTino ughADa haze tyAM sudhI eka paNa indriyano vikAra tamArA manamAM utpanna nahIM thaI zake. A tattvaSTino mahAn upakAra che. AvI parama upakArI tattvadRSTine bhaya eka mAtra indriyonA uddhata ane unmatta AcaraNano che. eTale indriyonA azvone chUTA mUkI devAnA nathI. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che aniyata caMcalakaraNa haya, pada-pravAha rajapUra, AzAchAdata karata hai, tattvadraSTi bala dUra / For Private And Personal Use Only 'AzA' eTale dizA. haya eTale azva. azvonA pada-prahArathI je raja (dhULa) nuM pUra UchaLe che, te dizAone DhAMkI de che ane tattvadRSTinuM baLa toDI nAMkhe che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAvyazataka indriyANyeva paMceSurvidhAya kila saaykaan| jagattrayajayI datte padaM vakSasi vidviSAm / / 62 / / : artha : kAmadeva, pAMca indriyonAM ja pAMca bANa banAvI, enAthI traNa jagatane jItI, zatruonI chAtI upara paga mUke che. :vivecana : kAmadeva! kAmasubhaTa! kAmavAsanA! kAmadeva samagra jagata upara kevI rIte vijaya meLave che, e vAta graMthakAra AlaMkArika zailIthI samajAve che. kAmadeva, pAMca indriyonAM pAMca bANa banAvIne duzmano (sAdhu puruSo, sadAcArI-brahmacArI strI-puruSo.) sAthe laDe che, jIte che ane chAtI upara paga mUke che! menakAe vizvAmitra jevA kapi para kevI rIte vijaya meLavyo hato? pAMca indriyonAM pAMca bANothI ja RSine ghAyala karI dIdhA hatA ane RSine vaza karI lIdhA hatA. madhura gIta, kaTAkSa bhareluM smita... aMgopAMgonA hAvabhAva... ane bhogapabhoga mATenI prArthanA.. pAMceya indriyonI jarUra nahIM, be-traNa indriyonAM bANo ja paryApta thaI jatAM hoya che. upAdhyAyazrI yazovijayajInI bhASAmAM - paMca bANa indriya karI, kAmasubhaTa jaga jItI, saba ke zira pada deta hai, gaNe na kosu bhIti / A ajeya subhaTa kAmadeva, jenA para trATake che ene pachADIne enA mAthe paga mUke che. arthAtu pAMca indriyonAM bANothI e dhAre ene ghAyala karI zake che. apavAdarUpa sthUlabhadra muni, jhAMjhariyA muni ke sudarzana zeThane choDI do! bAkI kAmadeve kevA - kevA RSi-munione paNa pachADI dIdhA che? kAmadevanI zakti che pAMca indriyo. je sAdhaka samabhAvathI A indriyone jItI le che, tenA upara kAmadevanuM kaMI cAlatuM nathI. For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 64 sAgyazataka vIrapaMcatayImetAmurIkRtya manobhavaH / upaiti subhaTazreNI saMkhyArekhAM na pUraNIm / / 63 / / artha : manamAMthI utpanna thanAro kAmadeva, pAMca indriyorUpa yoddhAone aMgIkAra karIne, subhaTonI zreNIne pUranArI saMkhyAne prApta thato nathI. arthAta te teTalAthI ja pUrNa che! vivecana : kAmadeva svayaM pracaMDa yoddho che. temAM vaLI, pAMca indriyorUpI mahAvIra sainiko maLI gayA! tethI have ene bIjA sainikonI baTAlIyananI jarUra nathI rahI. e kAmadeva, pAMca indriyothI ja pUrNa zaktizALI banI gayo che. pachI ene bIjA sainikonI zI jarUra? kahevAnuM tAtparya e che ke, mokSamArganA ArAdhake, kAmadeva upara (viSayavAsanA upara, seksIvRttio upara) vijaya meLavavA mATe eka ja kAma karavAnuM che - indriyavijaya! pAMca indriyo para vijaya meLavavAno che. e vijaya meLavavA indriyanirodhanI sAthe sAthe prazamabhAva - upazamabhAvane dRDha karavAno che. vairAgyane vAsanArUpa banAvI devAno che. upAdhyAyazrI yazovijayajInA zabdomAM - vIra paMca indriya lahI, kAmanRpati balavaMta, kare na saMkhyA-pUraNI subhaTa-seNI kI tNt| samagra vizvamAM kAmadeva, pAMca indriyorUpa subhaTo laIne phare che ane jagata upara ekacakrI zAsana kare che! ene bIjA vadhAre sainikonI jarUra ja nathI. evI rIte, sAdhake paNa bIjI badhI sAdhanAono moha choDI, eka ja sAdhanA - indriyavijayanI karI levI joIe. je kSaNe e indriyavijetA banaze, e vizvavijetA banI jaze. pachI enI mukti hAthaveMtamAM samaja vI. For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAbhyAtaka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aho saMkalpajanmAyaM vidhAtA nUtanaH ti klezajaM duHkhamapyetadvidhatte yastu sukhAkhyayA / / 64 / / : artha: aho, saMkalpajanya kAmadeva eka navI jAtano vidhAtA che ke je klezajanya duHkhane paNa sukharUpe dhAraNa kare che. : vivecana : kAmavAsanA saMkalpa (vicAra)mAMthI utpanna thAya che. eTale ema kahevAya che ke 'kAmadeva' saMkalpajanmA che. 65 kAmavAsanAne paravaza jIva, du:khane paNa sukharUpe samaje che. klezamaya du:khane paNa sukha mAne che. A kAmavAsanA jIvane bhramita karatI rahe che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che duHkha saba hI sukha viSaya ko, karmavyAdhi- pratikAra, tAkuM manmatha sukha kahe dhUrta jagata duHkhakAra / vaiyika sukha duHkharUpa ja che; paraMtu manmathaparavaza jIva ene sukha mAne che. mATe jagatamAM manmathane - kAmadevane dhUrta kahevAmAM Avyo che. jagatane Thage che mATe te dhUrta che. jJAnI-yogI puruSonI dRSTie kAmavAsanA duHkharUpa che, paraMtu ajJAnI ane bhoga lokonI dRSTie e vAsanA sukharUpa manAya che. prastutamAM graMthakAre AlaMkArika bhASAmAM kAmadevane navI jAtanA vidhAtA tarIke varNavyo che! lokaprasiddha vidhAtA to sukhane sukharUpe oLakhAve che ane du:khone duHkharUpe oLakhAve che. jyAre A kAmadeva evo vidhAtA che ke je duHkhane sukharUpe oLakhAve che! For Private And Personal Use Only mAlavapati muMja jevo vidvAnu rAjA paNa A kAmadevanA phaMdAmAM phasAIne duHkharUpa kAmavAsanA (parastrIjanya)mAM sukha mAnI beTho hato. enA pariNAme bhayaMkara motane pAmyo hato. hAthInA paga nIce cagadAIne maryo hato. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka viSameSurayaM dhuurtckrshkrtvmrhti| duHkhaM sukhatayAdarzi yena vidhapratAriNA / / 65 / / : artha : viSama bANavALo e kAmadeva, dhUrta lokonA samUhano indra thavAne lAyaka che, kAraNa ke vizvane ThaganAro e kAmadeva duHkhane sukharUpe dekhADe che. vivecana : kAmadeva viSama' bANavALo che. viSama' eTale viparIta athavA ekI saMkhyAvALAM (pAMca) bANa dhAraNa karanAro che kAmadeva. jema ThagAro - dhutAro khoTI vAtane kharI ane kharI vAtane khoTI batAve che, tevI rIte kAmadeva paNa duHkhane sukharUpa batAvIne A duniyAne Thage che, bhalabhalA vidvAnone, jJAnIone paNa Thage che, mATe te ThagAro che, dhutAro che, paraMtu sAmAnya koTino dhutAro nathI, dhutArA lokono rAjA che! eka vAta samajI rAkho ke A dhUrtasamrATa kAmadevanA sAmrAjyamAM jIvavAnuM che ane rahevAnuM che. samagra vizva, A kAmadevanuM sAmrAjya che. eTale to graMthakAre "vizva pratAriNA' zabdano prayoga karyo che. kAmadeve samagra vizvane chetaryuM che! duniyA enAthI chetarAtI rahI che, e chetarAmaNane DhAMkavA mATe vidvAnoe ghaNI ghaNI vAto lakhI che; paraMtu ethI kAMI kAmavAsanAnI dhUrtatAne nakArI zakAtI nathI. alabatta, A kAmavAsanA vedamohanIya karmanA udayathI pragaTe che, karmajanya che; paraMtu jyAM sudhI e jIvanA aMkuzamAM rahe che, tyAM sudhI ja barAbara , jyAre e jIvane vaza nathI rahetI, jIva e vAsanAne paravaza banI jAya che tyAre jIva sukhanI bhramaNAmAM aTavAto, duHkhanA UMDA pANImAM Utarato jAya che.... chevaTe eno sarvanAza thAya che. For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sabhyazataka yasya sAmrAjyaciMtAyAM pradhAnaM haMta yossitH| so'pi saMkalpabhUH svasya kathaM sthemAnamIhate / / 66 / / : artha : ghaNA aphasosanI vAta che ke jenA sAmrAjyanI masalatAmAM strIo pradhAna che, evo e kAmadeva, potAnI sthiratA kema icchato haze? :vivecana : prAcIna bhAratIya rAjanItimAM, strInuM sthAna nagaNya hatuM. strIne pradhAnamaMDaLamAM sthAna maLatuM na hatuM. je rAjA potAnA pradhAnamaMDaLamAM strIne pradhAnapada Apato hato tenuM rAjya salAmata rahetuM na hatuM. rAjanItimAM strInI salAha levAmAM AvatI na hatI. apavAdarUpe koI rAjA, evI viduSI strInI salAha leto, e judI vAta che. prastutamAM rAjanItinI vAta nathI. prastutamAM to kAmadevanA sAmrAjyanI vAta che! kAmadevanuM to samagra pradhAnamaMDaLa strIonuM baneluM che! kAmadevanI salAhakAra badhI strIo ja che... ane te chatAM asaMkhya varSothI kAmadeva A vizva para rAjya kare che! vizva para jAmIne beTho che! sthira thaIne beTho che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - jA ke rAja-vicArameM abalA eka pradhAna, so cAhata hai sarvajaya, kaise kAma tamAma? je kAmadevanA rAjyamAM, rAjakIya salAhamAM strI-pradhAna che, te A vizvamAM vijaya icche che, te kevI rIte zakya che? kAmadeve e zakya karI batAvyuM che. strInA mAdhyamathI ja eNe vizva para vijaya meLavyo che... eka mAtra jJAnI puruSo upara enuM kAMI UpajatuM nathI. jemanA hRdayamAM AtmajJAnano prakAza pragaTyo hoya che, teo kAmavijetA bane che. sAmAnya zrutajJAnI ta viSayonI indrajALamAM bhramita thaI jAya che. jema dimoha thAya che tema viSayabhrama thAya che. For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38 sAmyazataka darzayanti svalalitairatathyamapi tAttvikam / yA indrajAlikapraSTAstAH kiM vizrambhabhAjanam / / 67 / / : artha : je strIo, potAnA hAvabhAvathI asatyane satyarUpe batAvI zake che, evI e (strIo) indrajALa racavAmAM nipuNa hoya che. e strIo vizvAsapAtra kema gaNAya? :vivecana : strIono evo eka itihAsa che ke, - jemaNe sAva asatya vAtane satyarUpe siddha karI che, - jemaNe mohaka indrajALa racIne puruSone phasAvyA che.... - jemaNe puruSo sAthe vizvAsaghAta karyo che! A badhuM jANyA pachI, graMthakAra pUche che ke AvI strIo para vizvAsa kema karAya? na ja karAya. A eka sarvasAmAnya (janarala) vAta che. apavAdarUpe evI strIo hoya che ke je vizvAsane nibhAve che. je mohanI indrajALa racatI nathI ke asatyane satyarUpe siddha karatI nathI. sAmAnya strIne lakSya banAvIne upAdhyAyajI kahe che - dAkhe Apa vilAsakarI jUTheku bhI sAca, indrajAla para kAminI, tAsuM tuM mana rAca / hasitaphUla pallava-adhara, kucaphala kaThina vizAla, priyA dekhI mata rAca tuM, yA viSavelI rasAla / strI eka viSavela che, strInuM hAsya phUla che. pallava enA hoTha che ane enA kaThina - vizAla stana phaLa che! evI strIne joIne he muni, tuM rAcIza nahIM.' AgaLa vadhIne kahe che - carmamaDhita hai kAminI, bhAjana mUta-purIkha, kAma-kITa Akula sadA, parihara muni! guruzIkha / strInA upara mAtra suMdara cAmaDI maDhelI che. bAkI aMdara to mUtra ane viSTA ja bharelI che. vAsanAnA kIDA khadabade che. he muni, tuM evI strIno tyAga kara. For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nijalAlAvilaM lIDhe yathA vA zuSkakIkasam / svavAsanArasAjjanturvastubhiH prIyate tathA / / 68 / / : arthaH jema kUtaro potAnI lALathI vyApta evAM sUkAM hADakAMne rasapUrvaka cATe che, tema jIvAtmA potAnI vAsanAnA rasathI, vastuothI khuza thAya che. :vivecanaH 69 sUkAM hADakAMmAM rasa nathI hoto, chatAM kUtaro emAM rasa mAnIne majethI cATe che! vAstavamAM, e hADakuM kUtarAnI potAnI lALathI kharaDAyeluM hoya che.... kUtaro e potAnI lALane ja cATIne rAjI thAya che. paraMtu ajJAnatAthI e samaje che ke, 'A hADakAmAM rasa che!' manuSya pAMca indriyonA viSayamAM sukha mAne che. sukha mAnIne bhogave che.... paraMtu A manuSyanI ajJAnatA che. viSayamAM kharekhara, koI rasa hoto ja nathI. manuSyanI je sukhanI vAsanA che, e vAsanAnA kAraNe viSayomAM sukha mAne che. vAsanA dUra thaI gayA pachI viSayomAM sukha-duHkhanI koI lAgaNI pedA thatI nathI. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - cATe nija lAlA milita, zuSka hADa jyuM zdhAna, taise rAce viSayameM, jar3a nija ruci anumAna / jaDabuddhi manuSya, pAMca indriyonA viSayomAM potAnI vAsanAnA kAraNe rAce che. vAsanA be prakAranI hoya cheH sukhanI ane duHkhanI, sukhanI vAsanAthI khuza thAya che, du:khanI vAsanAthI nAkhuza thAya che ane jyAre vAsanAthI mukta thAya che tyAre sukha-du:khanI kalpanAo dUra thaI jAya che. For Private And Personal Use Only graMthakAra samajAve che ke viSayomAM sukha-duHkha na mAno. tamArI vAsanA ja sukha - duHkharUpa che. sukha-duHkhanI kalpanAothI manane mukta karavAnuM che. te mATe samatAno, sAmyabhAvano abhyAsa karatA raho. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka vidhAya kAyasaMskAramudAraghusRNAdibhiH / AtmAnamAtmanaivAho, vaMcayante jar3AzayAH / / 69 / / : artha : jaDabuddhinA puruSo, UMcI jAtanA kezara vagerethI potAnA zarIrane zaNagArIne, AtmAthI ja AtmAne Thage che! vivecana : A zarIra azucithI bhareluM che. maLa-mUtra, mAMsa-majjA, lohI ane hADakAM vagere gaMdA padArthothI bhareluM che. enA upara kALI-gorI cAmaDInuM AvaraNa mAtra che.... AvA zarIrane roja navarAvIne enA upara sugaMdhI vilepano karavA, evA zarIrane suMdara vastrAlaMkArothI zaNagAravuM.. emAM buddhimattA nathI, paraMtu buddhinI jaDatA che! kAraNa ke zarIranA AvA badhA zaNagArathI, zarIranI azucitA dUra thatI ja nathI. zarIramAM bharelI gaMdakI yathAvatuM rahe che. pachI zA mATe badhA zaNagAra karavA? zA mATe sugaMdhI seMTa-IseMsa copaDavA? zA mATe papha-pAvaDaranA lapeDA karavA? jo tame zarIranI zobhA karo cho, zarIrane sajAvo cho, to tame kharekhara, tamArI jAtane ja chetaro cho! tame svaye tamArA AtmAne Thago cho. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che - zobhana bahu banAvate, caMdana caracata deha, vaMcata Apa hI ApakuM jar3a dharI pudglneh| pudgala sAthenA prema, jaDabuddhinuM kAma che. zarIra pudgala che. zarIra para prema rAkhavAno nathI. zarIranI zobhA karavAnI nathI. zarIrarthI AtmA judo che. zarIramAM vyApIne rahelo che, chatAM zarIrathI judo che. e AtmAnI saMbhALa levAnI che. e AtmAne kSamA vagere guNothI zaNagAravAno che. AtmA upara lAgelAM karmonAM baMdhano toDavAnAM che. For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAntaM vijitya durdAntamindriyANi sukhaM jayet / tattu tattvavicAreNa jetavyamiti me matiH / / 70 / / :artha: duHkhe karIne damana karI zakAya evA manane jItavAthI, indriyo sukhapUrvaka jItI zakAya che. manane tattvavicArathI jItavuM joIe, ema mAruM (graMthakAranuM) mAnavuM che. :vivecanaH 71 manane jItavuM, ghaNuM duHkhadAyI che. ghaNuM muzkela che, paraMtu jo tame manane jItI lo, to indriyone sukhapUrvaka jItI zakazo. indriyo mananI AjJA mAne che. durrAnta mananuM damana karavAthI e nahIM jItI zakAya. enuM zamana karavAno prayatna karo, zAnta-prazAnta karavAno upAya karo to ene jItI zakAze. mananuM zamana tattvaciMtanathI karI zakAya che! tattvaciMtana manazamanano amogha upAya che. eTale ja tIrthaMkara bhagavaMtoe tattva-abhyAsa karavAno, tattvonI anuprekSA (ciMtana) karavAno khAsa upadeza Apyo che. khAsa karIne sAdhu-sAdhvIne divasarAtanA 15 kalAka e mATe phALavyA che! indriyo para vijaya meLavavA manojaya karo. manojaya ka2vA tattvaciMtana karo. tattvaciMtana karavA tattvono abhyAsa karo. jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSaA nava tattvonuM ciMtana karatA raho. koI jJAnIpuruSa pAsethI ciMtana karavAnI kaLA zIkhI lo. A tattvaciMtanathI avazya tame manovijaya meLavI zakazo. upAdhyAyazrI yazovijayajIe paNa A ja vAta kahI che - durdamana ke jaya kiye, indriya jaga sukha hota, tAta mana jaya karana kuM, karo vicAra - udyota / 'vicAra-udyota' eTale tattvaciMtana. For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAbhyazataka saMcariSNurasau svairaM viSayagrAmasImasu / svAntadaMtI vazaM yAti vItakarmAnuzAsanAt / / 71 / / viSayarUpI gAmanA sImADAmAM svacchaMdapaNe pharanAro manarUpI hAthI, karmarahita vItarAganA zAsanathI vaza thAya che. vivecanaH pAMca indriyonA asaMkhya viSayonuM eka moTuM nagara che! e nagaranA sImADAmAM manarUpI hAthI svacchaMdapo, unmatta banI pharato rahe che. manane unmatta-svachaMdI hAthInI upamA ApI che. ene sAmAnya mahAvata vaza nathI rAkhI zakato. enuM anuzAsana vItarAganuM zAsana ja karI zake che. arthAt vItarAga bhagavaMtanI vANInuM zravaNa karavAthI "tattva-vicAra' prApta thAya che. tattvavicArathI mananI caMcaLatA dUra thAya che. to ja manane vaza karI zakAya che. manano hAthI vItarAga zAsanathI ja vaza karI zakAya upAdhyAyazrI yazovijayajIe A zlokano anuvAda A rIte karyo che - viSayagrAma kI sImameM, icchAcArI caraMta, jina-ANA aMkuza dharI, mana-gaja vaza karo sNt| jinAjJAnA aMkuzathI mana-gajane vaza karo! arthAtu manane jJAnathI ja vaza karI zakAya che, e tAtparya che. jinavANInuM sadgurunA mukhe pratidina zravaNa karavuM joIe. zrAvakanuM A eka dainika kartavya batAvavAmAM AveluM che. vadhumAM vadhu samaya jinokta tattvonA zravaNa, manana, ciMtanamAM pasAra karavo joIe, to mananuM vazIkaraNa thaI zake, mana pavitra rahe. pAMca indriyonA viSayomAM bhaTakavAnuM ochuM thAya. viSayonI niHsAratAno jema jema bodha vadhato jAya, tema tema mana virakta banatuM jAya ane tattvaciMtanamAM lInatA vadhatI jAya. For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka manaH pavanayoraikyaM mithyA yogavido viduH / baMbhramIti yataH svairamatItya pavanaM manaH / / 72 / / : artha : yogIpuruSo mana ane pavananI ekatA batAve che, te khoTuM che. kAraNa ke mana to pavananuM paNa ullaMghana karI svecchAthI ati phare che. :vivecana : mananI gati, pavananI gati karatAM vadhAre che. A vAta graMthakArane kahevI che. e mATe teo mana ane pavananI gatinI samAnatAnuM khaMDana kare che! pavananI gati karatAM mananI gati atizaya vadhAre che. e paNa viSayomAM! pAMca indriyonA asaMkhya viSayomAM mananA A ati paribhramaNanAM aneka nukasAno che. e mananI gati ochI karavI joIe. mananA paribhramaNanuM kSetra badalI nAMkhavuM joIe. te mATe keTalIka sAvadhAnIo jarUrI che - - zravaNa-darzana-adhyayana ane bhojanamAM sAvadhAna raho. - vidheyAtmaka vicAro karatA raho. - kartutva-bhostRtvanA vicAro na karo. - maitrI Adi cAra bhAvanAo bhAvatA raho. - maMtrajApa ane paramAtmadhyAna karatA raho. - mAnasika tanAvathI bacatA raho. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che. eka bhAva mana-pavanako, jUTha kahe graMthakAra, yA te pavana hi te adhika, hota citta ko caar| pavana karatAM mananI gati ghaNI vadhAre che. evA mananuM vazIkaraNa ane sthirIkaraNa karavuM ati Avazyaka che. e mATe upara batAvelA hu upAyo karavA ja rahyA. sthira ane pavitra mana, AtmAne muktinI nikaTa laI jAya che. asthira ane gaMduM mana jIvane narakamAM laI jAya che. For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka 74 cakSuSyadveSyatAM bhAveSvindriyaiH svArthataH kRtAm / Atman svasyAbhimanvAnaH, kathaM nu matimAn bhavAn / / 73 / / : artha : he AtmanuM, sarva padArthomAM indriyo svArthathI je rAga-dveSa kare che, temAM tuM je kartutvanuM abhimAna rAkhe che, tethI te buddhimAna kema gaNAya? arthAtu na ja gaNAya. vivecana : pUcho, tamArA AtmAne pUcho - padArthomAM rAga-dveSa indriyo kare che, ane kartutvanuM priya - apriyanI kalpanAo) abhimAna tuM rAkhe che, zuM te buddhimattA che?' hA, je padArtho, je viSayo indriyone priya hoya che, temAM te rAga rAkhe che ane je apriya hoya che, temAM te dveSa rAkhe che.... indriyo kharekhara svArthI che. te chatAM ajJAnI jIvAtmA indriyonA ravADe caDhIne svayaM e viSayomAM priyaapriyanI kalpanAo kare che! mane A priya che," "mane A apriya che." AvuM kartutvanuM abhimAna rAkhavuM mithyA che. indriyo bhale viSayomAM rAga-dveSa kare, AtmAe rAga-dveSa nathI karavAnA. AtmAe to vicAravAnuM che ke "koI viSaya sAro nathI ke naraso nathI. sArAnarasAnI mAnyatAo indriyonI che. huM to vItarAga chuM. mane nathI rAga, nathI dveSa. have huM prajJAvaMta chuM, buddhimAna chuM. mArAthI have indriyonI jema rAga-dveSa na karAya.' upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - kevalatA meM karma ko, rAga dveSa ko baMdha, para meM nija abhimAna dhara, kyA phirata ho aMdha.... je viSayono AtmA kartA nathI ke bhoktA nathI, te viSayomAM apanatvanuM abhimAna karanArane upAdhyAyajI AMdhaLo kahe che! AtmA ja viSayothI vimukha banI rAga-dveSa karavAnuM choDI de, to indriyo paNa zAnta thAya. viSayo tarapha doDatI aTakI jAya. For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhyazataka avadhatse yathA mUDha! lalanA-lalite manaH / maitryAdiSu tathA dhehi, vidhehi hitamAtmanaH / / 74 / / : artha : he mUDha jIva! jema tuM strInA vilAsamAM mana rAkhe che, tema maitrI vagere bhAvanAomAM rAkha, ane tArA AtmAnuM hita kara. :vivecana : pAMca indriyonA viSayomAM pramukha viSaya che strI! A vizvamAM anAdikALathI "strI' evo AkarSaka viSaya rahelo che ke puruSa, ajJAnI puruSa enA pratye AkarSAyelo rahe che. jo ke puruSamAM raheluM puruSaveda' nAmanuM mohanIya karma ja ene strI tarapha uzkere che, mohita kare che ane enA mana-vacana-kAyAne vAsanAthI raMgI de che. evI ja sthiti pakSa pratye strInI hoya che. strImAM raheluM "strIveda' nAmanuM mohanIya karma strIne puruSa tarapha AkarSe che ne mohita kare che. strI, puruSavAsanAthI raMgAI jAya che. graMthakAra kahe che : strInA vividha vilAsomAM tArA manane na jaDa. tAruM mana mUlyavAna che. eno sadupayoga kara. maitrI, pramoda, karuNA ane madhyastha A cAra bhAvanAomAM manane joDa. manamAM A bhAvanAonI ramaNatA kara. - bIjA jIvonA hitano vicAra kara. - bIjA jIvonuM sukha joIne rAjI thA. - bIjA jIvonAM duHkhone dUra karavAno vicAra kara. - bIjA jIvonA aparihArya doSonI upekSA kara. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - jaise lalanA-lalita meM bhAva dharata hai sAra, taise maitrI pramukha meM, citta dharI kara suvicAra / graMthakAre manane viSayothI mukta rAkhavA mATe maitrI Adi bhAvanAonuM ciMtana karavAno, zreSTha upAya sUcavyo che. For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Da www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmanyeva hi nediSTe nirAyAse sukhe sati / kiM tAmyasi bahirmUDha ! satRSNAyAmivaiNakaH / / 75 / / : artha: jhAMjhavAnA jaLa tarapha jema haraNa doDe che, tema he mUDha jIva, tArA AtmAnI aMdara ja sahaja sukha raheluM che, te choDIne bahAra zA mATe valakhAM mAre che? : vivecana : bhoLuM haraNa! haraNane pAse raheluM pANI bhareluM taLAva dekhAtuM nathI.... ene dUra dUra jhAMjhavAnAM jaLa dekhAya che.... e pIvA e doDe che.... baLabaLatA tApamAM doDe che. pANI nathI maLatuM.... jyAM sudhI sUryanAM kiraNo raNanI retI upara paDatAM rahe che, pANIno bhrama Ubho rahe che, tyAM sudhI haraNa doDyA kare che.... chevaTe thAkIne......... ghora tRSAmAM maraNane zaraNa thAya che. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che . - sAmyazataka mUDha jIvanI paNa evI ja sthiti thAya che. potAnI najIka.... potAnI aMdara ja sahaja anaMta sukha raheluM che, te ene dekhAtuM nathI. ene dUranAM vaiyika sukho dekhAya che, e sukho meLavavA ane bhogavavA, janmathI mRtyu sudhI doDato rahe che.... kRtrima ane niHsAra viSayasukhothI jIvane kyAreya tRpti thatI nathI. atRpti ane AsaktinA pariNAme e mUDha jIva duHkhI-du:khI thaI jAya che, ane motane zaraNa thAya che. durgatimAM cAlyo jAya che. bAhira bahuri kahA phire, Apahi meM hita dekha, mRgatRSNA sama viSaya ko, sukha saba jAnI uverava / For Private And Personal Use Only - vaiSayika sukhone mRgatRSNA jevAM samajo, - mUDhatAne dUra karI, e viSayasukhono tyAga karo, ane tamArA AtmAmAM rahelA sahaja ne zAzvatU sukhane jANo. mUDhatA dUra thaze to ja AtmAnI bhItara dRSTi jaze ane bhItaramAM sukhano mahAsAgara dekhAze. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka priyApriyavyavahatirvastuno vAsanAvazAt / aMgajatve sutaH preyAn, yUkAlikSamasaMmatam / / 76 / / : artha : vastumAM priyApriyano vyavahAra vAsanAnA kAraNe che. (tAvika nathI.) kema ke zarIramAMthI utpanna thayelo putra priya lAge che, e ja zarIramAMthI utpanna thayelI jU ke lIkha apriya lAge che. vivecana : koI vastu ekAMte priya nathI lAgatI, ekAMte apriya nathI hotI. eka samaye priya lAgatI vastu kALAMtare apriya lAge che. eka samaye apriya lAgatI vastu, samayAMtare priya lAge che. priya-apriyanI kalpanAo deza, kAla, vyakti, avasthA.... AdinA parivartana sAthe badalAyA kare che. graMthakAra eka sacoTa dRSTAMta ApIne A vAta samajAve che. eka ja zarIra strInuM! emAMthI putra janme che, game che. jU - lIkha pedA thAya che, nathI gamatI! evI rIte aneka dRSTAMto ApI zakAya ema che : - eka samaye gamatI mAtA, paraNyA pachI putrane nathI paNa gamatI! - eka samaye gamatI patnI, parastrImAM Asakta patine nathI gamatI! - kamAto dIkaro, bekAra banI jatAM nathI paNa gamato! - zrImaMta mitra, nirdhana banI gayA pachI nathI gamato! A zlokano artha upAdhyAyajIe A rIte karyo che - priya-apriya vyavahAra nija, rucirasa sAco nAhI, aMgaja vallabha suta bhayo, yUkAdika nahi kaahii| kahevAnuM tAtparya e che ke - koI vastu, koI padArtha priya hoto nathI ke apriya hoto nathI. e priyaapriyano samagra vyavahAra, jIvanI vAsanAnA kAraNe hoya che. For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmpazataka idaM kRtrimakapUrakalpaM saMkalpajaM sukham / raMjayatyaMjasA mugdhAnAMtarajJAnaduHsthitAn / / 77 / / : artha : banAvaTI kapUranA jevuM, saMkalpathI utpanna thayeluM sukha, AMtarajJAnarahita mugdha jIvone tatkALa rAjI kare che. :vivecana : banAvaTI kapUranI sugaMdha alpakAlIna hoya che, evI rIte vicAromAMthI janamatuM sukha paNa kSaNajIvI hoya che. AvuM kSaNajIvI paNa sukha, ajJAnI - mUDhajIvone gamatuM hoya che. 'tatkALa to sukha maLe che ne!" basa, ajJAnI jIvo rAjI thaI jatA hoya che. jJAnI puruSo kSaNika sukhomAM rAjI nathI thatA. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - bhavako sukha saMkalpa-bhava, kRtrima jiso kapUra, raMjata hai jana mugdha kuM, varjita jnyaan-aNkuur| saMsAranAM badhAM sukha kRtrima kapUra jevAM hoya che. pAMca indriyonAM badhAM ja vaiSayika sukha banAvaTI kapUra jevAM che. emAM jJAnI puruSo rAjI thatA nathI. jemane "AMtarajJAna' prApta thAya che, tevA jJAnI puruSone aMtarAtmAmAM raheluM AtmajJAna ja priya hoya che. ane, AtmajJAnI puruSone AMtarasukha gamatuM hoya che. arthAt je sukha mUDha-ajJAnI jIvone game che, te kSaNika sukha AtmajJAnI puruSone gamatuM nathI ane AtmajJAnI puruSone je sukha game che te mUDha jIvone gamatuM nathI vicAro-vikAromAMthI janamatI sukhanI kalpanA kSaNika hoya che. pachI dIrghakAlIna duHkha Ave che. kSaNika sukhomAM rAjI thanArA mUDha jIvo pachIthI lAMbA kALa sudhI duHkhI thatA hoya che. vaLI, kalpanAjanya sukho paNa karmone AdhIna hoya che, icchA mujaba maLatAM nathI. mATe evAM sukhonI icchA na karo. For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamatvaM nAma bhAveSu vAsanAto, na vastutaH / aurasAdaparatrApi putravAtsalyamIkSyate / / 78 / / : artha: padArthomAM vAsanAthI ja mamatva che, vastuthI nathI. jema potAnA aurasa putra sivAya paNa bIje putravAtsalya jovA maLe che. : vivecana : 9 'A vastu mArI che.' mATe vastumAM mamatva thAya che. mArApaNAnI vAsanA, mArApaNAnI Asakti mamatvanuM kAraNa che. evI rIte je vastu, je vyakti tamArI na hoya, chatAM jo enA tarapha priyatvanI vAsanA jAge to, e vastu ke e vyakti upara mamatva jAge che. tamArA putra upara vAtsalya jAge che, tema je bALaka tamAruM na hoya enA upara paNa putravat vAtsalya jAge che. - tamArI patnI upara prema hoya che, tema je strI tamArI nathI, e paNa jo tamane game che to patnIvat prema jAge che. vAsanA 'mArA-tamArAno' vicAra karatI nathI. vAsanA eTale vAsanA! je ApaNuM hoya enA para mamatva thAya ane je ApaNuM na hoya, enA upara paNa mamatva thAya. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che guna mamakAra, na vastu ko, so vAsanA nimitta, mAne suta meM suta adhika, vorata hai hita citta / svapadArthamAM jema mamatvanI vAsanA nathI rAkhavAnI, tema para padArthamAM paNa priyatvanI vAsanA nathI rAkhavAnI. jo pa25dArtha tamane priya lAgaze to te meLavavAnI vAsanA jAgaze. e vAsanA khataranAka hoya che. emAM ya For Private And Personal Use Only paradhana ane parastrI A be vastu kyAreya gamavA dezo nahIM. emAM priyatvanI vAsanA baMdhAvA dezo nahIM, nahIMtara tamAro vinAza thaze. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 80 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAsanAvezavazato mamatA na tu vAstavI / gavAdhAdini vikrIte, vilIneyaM kuto'nyathA / / 79 / / : artha: jIvanI vAsanAnA AvezathI mamatA hoya che, vAstavika nathI hotI. jo mamatA vAstavika hoya to gAya, ghoDA Adi vecI dIdhA pachI, mamatA kema jatI rahe che? : vivecana : sAmyazataka mana je padArtho para mamatA kare che, te sAcI nathI hotI, vAstavika nathI hotI. kAraNa ke te vastuniSTha nathI hotI, manaH kRta hoya che. jo vastuniSTha hoya to te kAyama rahevI joIe, paraMtu te kAyama nathI rahetI. jyAM sudhI mananI mamatA hoya che tyAM sudhI ja rahe che. je makAna, je gAya-bheMsa, je gADI-ghoDA, kAra-skUTara.... potAnA hoya che, 'A badhuM mAruM,' AvI vAsanA hoya che, tyAM sudhI mamatva rahe che, rAgadveSa thAya che, paraMtu e badhuM vecAI gayA pachI mamatva rahetuM nathI! kAraNa ke manaHkRta vAsanA cAlI gaI che! graMthakAra A vAta vAraMvAra, judAM judAM dRSTikoNathI samajAve che ke viSayomAM sukha ke duHkha nathI, tamArA mananI kalpanAmAM sukha-duHkha rahelAM che. koI viSaya sAro-na2so nathI. sArA-narasAnI kalpanAo tamArA mananI che! rAga-dveSa tamAruM mana kare che.... upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : manakRta mamatA jUTha hai, nahIM vastu para jAya, nahiM to vastu vikAyatheM, kyuM mamatA miTa jAya? For Private And Personal Use Only badhI mAyA mananI che. mananA vikAro, mananA vilAso ja rAga-dveSa ane moha karAve che, karmabaMdha karAve che ane saMsAranI cAra gatimAM bhaTakAve che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka vizvaM vizvamidaM yatra mAyAmayamudAhRtam / avakAzo'pi zokasya kutastatra vivekinAm / / 8 / / artha : jemAM, A samagra vizva mAyAmaya kaheluM che, temAM vivekI puruSone zokano avakAza ja kyAM che? (arthAt vivekIe zoka na karavo joIe.) ': vivecana : eka apekSAe drausatya nAAi A kathana satya che - ema graMthakAra kahe che. "A vizva mAyAmaya che.... sAcuM nathI..." to pachI, A vizvamAM kAMI bagaDI jAya, kAMI nAza pAmI jAya ... kAMI corAI jAya... to zoka zA mATe karavAno? yAda rAkho - "A vizva... je carmacakSuthI dekhAya che, te mithyA che.... mAyA che... indrajALa che... khoTuM che....A vivekadRSTithI haMmezAM jozo to tamArA manamAM kyAreya zoka nahIM thAya, viSAda nahIM janme. he Atmanu, tame to tamArA AtmaguNomAM ja rAco! samatAne ghaTamAM rAkhIne sadaiva AnaMdamAM raho! parapadArthomAM jene rAcavuM hoya tene rAcavA do! mithyA jagatamAM rAcavuM hoya tene rAcavA do. upAdhyAyazrI yazovijayajInA zabdomAM - para meM rAce pararuci, nijaruci nija guNamAhI, khele prabhu AnaMdaghana, dharI samatA gale bAMhi, mAyAmaya jaga ko kahyo, jahA~ saba hI vistAra, jJAnIkuM hovata kahA~, tihA~ zoka ko caar| A vizvamAM kAMI paNa ghaTe, kAMI paNa bane, tame zoka na karo. tame harSa na pAmo. A vizva mAyAmaya che, asatya che. temAM vivekI puruSa harSa-zoka na kare. For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 82 www.kobatirth.org dhigavidyAmimAM mohamayIM vizvavisRtvarIm / yasyAH saMkalpite'pyarthe tattvabuddhirvijRMbhate / / 81 / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir :artha: A vizvamAM prasaratI mohamaya avidyAne dhikkAra che, ke jenAthI saMkalpita karelA padArthamAM tattvabuddhi utpanna thAya che. : moha+ajJAna = avidyA = vivecanaH A samagra vizva mAyAmaya-mithyA hovA chatAM, jIvAtmA A vizvanA padArthone tattvarUpa-vAstavika mAne che, enuM kAraNa che. avighA mohamayI avidyA! sAmyazataka A vizvamAM niraMtara prasAra pAmatI avidyA je mithyA che, je asat che, tene A avidyA tAttvika samajAve che. eTaluM ja nahIM, je sat che, je brahmasvarUpa che, tene A avidyA asatya samajAve che. eTale graMthakAra avidyAne dhikkAre che. For Private And Personal Use Only mohanIya karma ane jJAnAvaraNa karmanA udayathI avidyA janme che. avidyAno nAza karavo ja joIe. avidyA nAza pAme to ja bhramaNAo nAza pAme. je satu che te sat samajAya ane je asat che, te asat samajAya. A vizvane, A jagatane sAcuM mAnavAnI avighA, jIvane janama-janamathI vaLagI che, anAdikALathI vaLagelI che tene dUra karavA nAno-sUno upAya karavAthI nahIM cAle. enA mATe satata ane cIvaTabharyo upAya karavo paDaze. - 'avidyA' thI gherAyelA ane jagatane tattvarUpa mAnanArA lokothI dUra raho. - avidyAnI vAsanAne dRDha karanAruM vAMcana na karo, evuM sAMbhaLo nahIM. tamArA aMtaHkaraNane jAgrata rAkho, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka anAdi-vAsanA-jAlamAzAtantubhirumbhitam / nizAtasAmyazastreNa nikRntati mahAmatiH / / 82 / / :artha : AzA-taMtuothI bharelI anAdi vAsanA-jALane, mahAmati puruSa, sAmyabhAvarUpa tIkSNa zastrathI chede che. :vivecana : - anAdikAlIna vAsanAjALa ! - AzAo, apekSAo, icchAothI ThasoThasa bharelI vAsanAkALa! e vAsanAjALane sAmAnya mAnavI na chedI zake. ene chedI zake mahAna matimAna puruSa, prajJAvaMta puruSa. - vAsanAjALane chedavAnuM tIkSNa zastra joIe sAmyabhAvanuM. upAdhyAyazrI yazovijayajIe A pramANe artha karyo che - kUTa vAsanA maDhita hai, AzAtaMtu vitAna, cheTe tAku zubhamati, kara dharI sAmyakRpAna / hAthamAM sAmyabhAvanI kRpANa lo ane AzA-apekSAothI bharelI vAsanAjALane chedI nAMkho. jo tame prajJAvaMta puruSa cho, mahAmati puruSa cho to manamAM sAmyabhAva - samatAbhAva dhAraNa karIne icchAothI mukta thAo, apekSAothI mukta thAo, AzAothI mukta thAo. to ja anAdikAlIna vAsanAjALa medAze, chedAze ane AtmA vAsanAothI mukta banaze. cittamAM sAmyabhAva Avaze eTale manomana nirNaya thaze - have mAre padravyonI AzA nathI rAkhavI. have mAre parapadArthonI apekSA nathI rAkhavI. have mAre IcchAonI vaNajhAra na joIe.' karI juo A nirNaya. tamAruM mana kevI apUrva zAnti anubhave che. tamAro AtmabhAva kevo upazAnta bane che, tamane tyAre pratIti thaze. hRdayamAM sAmyabhAvane sthira karo. For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anAdimAyArajanI, jananIM tamasAM balAt / svajJAnabhAsvadAlokAdaMtaM nayati yogavid / / 83 / / : eel: aMdhakAranI jananI evI anAdikAlIna mAyA-rAtrino yogIpuruSa, potAnA jJAna-sUryanA prakAzathI baLAtkAre nAza kare che. (baLaprayogathI) : vivecana : sAmyazataka mAyAnI rAtri ane ajJAnano aMdhakAra! jJAnano sUrya Uge eTale rAtri jAya, aMdhakAra nAza pAme. paraMtu A jJAnasUrya ApoApa nathI Ugato, yogI puruSa e ugADe che! te paNa sahajatAthIsaraLatAthI jJAnasUrya nathI Ugato, tene prayatnapUrvaka ugADavo paDe che. mAyAnI ghanaghora rAtrino pragADha ajJAna-aMdhakAra, sAmAnya matijJAna ke zrutajJAnathI dUra thAya evo nathI hoto. sAmAnya buddhivALA jJAnInuM e kAma nathI hotuM. evA sAmAnya jJAnIo to e mAyA-rAtrimAM bhUlA paDI jAya che, aMdhakAramAM khovAI jAya che. mAyA-rAtrinA pragADha aMdhakArane dUra karavAnuM kAma hoya che yogIpuruSonuM. AtmajJAnI yogIpuruSo, AtmajJAnano prakAza relAvIne e mAyA rAtrino aMdhakAra naSTa karI zake che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe A ja vAta kahI che nananI moda-baMdhAra jI, mAyA-ratnanI krUra, jJAnabhAnu Alokate, tAko kIje duur| For Private And Personal Use Only mAyAnI rAtrimAM krU2 kaSAyapazuo pharatAM hoya che. mohanA aMdhakAramAM viSayavAsanAonI jIvatI DAkaNo pharatI hoya che. ajJAnI jIvonAM e lohI cUsI le che. ajJAnI jIvonA e kaSAyapazuo koLiyA karI jaya che . mAyAthI ane mohathI bacavA, yogIpuruSonuM zaraNa lo. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka adhyAtmopaniSadbIjamaudAsInyamamandayan / na kiMcidapi yaH pazyetsa pazyet tattvamAtmanaH / / 84 / / : artha : adhyAtma jJAnanA bIjarUpa udAsInapaNAne sateja karanAra je puruSa kAMI paNa joto nathI, te puruSa Atmatattvane jue che. vivecana : udAsInatA! madhyasthabhAva! sAmyabhAva! A udAsInatAmAMthI adhyAtmajJAna pragaTe che. adhyAtmajJAnIne AtmahattvanI prApti thAya che. arthAtu Atmatattvane pAmavA sarvaprathama, saMsAra pratye udAsIna banavuM ja paDe, mAyAmaya vizva tarapha madhyasthabhAva jAgrata rAkhavo ja paDe. mohamaya avidyAne sAmyabhAvathI dUra karavI ja paDe. adhyAtmajJAnano ughADa thayA pachI e puruSane bIjuM kAMI ja dekhAtuM nathI. sahaja rIte e AtmabhAva tarapha DhaLI jAya che. enuM samagra ciMtana, enI samasta kriyAo, AtmAnI AsapAsa ja thatI hoya che. AtmAnamadhikRtya yA kriyA pravartate tadadhyAtmam / ekavAra nijarUpa dekhAI javuM joIe. pachI bIjuM kAMI ene jovuM gamatuM nathI. evI rIte, jyAre samagra saMsAra pratye udAsInatA AvI gayA pachI ene kAMI paNa jovuM gamatuM nathI. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : udAsInatA magana hui, adhyAtama rasakUpa dekhe nahIM kaIM aura jaba, tava dekhe nijarUpa / mULabhUta vAta graMthakAre karI che : udAsInatAne sateja rAkhavAnI. je puruSa udAsInatAne jIvaMta rAkhe che, te ja adhyAtmajJAnI banI zake che, ane e adhyAtmajJAnI AtmahattvanI pratIti kare che. For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 83 sAyazatake niHsaMgatAM puraskRtya yaH saamymvlmbte| paramAnandajIvAtI yoge'sya kramate matiH / / 85 / / : artha : je puruSa niHsaMgatAne AgaLa karIne, sAmyaguNano Azraya kare che, te puruSanI buddhi paramAnaMdane jIvana ApanArI yogavidyAmAM praveza kare che. :vivecana : paramAnaMdanuM jIvana eTale mokSa. paramAnaMdanuM jIvana eTale mukti. e mokSa, e mukti maLe che "yoga'nI ArAdhanAthI, "samatAyoga thI, e samatAyoga'nI prApti, adhyAtmayoga-bhAvanAyoga ane dhyAnayoganI prApti thayA pachI thAya che. samatAyoga eTale avidyAkalpita iSTAniSTa vastuomAM samyajJAnathI samatA rAkhavI. arthAtu iSTamAM rAga nahIM, aniSTamAM dveSa nahIM. parapadArthonI koI apekSA nahIM. Avo samAyoga e puruSane prApta thAya che ke je niHsaMga banIne sAmyaguNane AtmasAt kare che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - Age karI niHsaMgatA, samatA sevata jehu, rame parama AnaMdarasa, satyayoga meM tehu / niHsaMga banavuM, saMgarahita banavuM, e pahelI vAta che. jyAM sudhI paradravyaparapugalano saMga rahe che, tyAM sudhI samatAguNa Avato nathI. paradravyanA saMgamAM iSTa-aniSTanI kalpanA rahe ja che. iSTa-aniSTanI kalpanAmAM rAgavaiSa Ave ja. eTale niHsaMga banavuM anivArya che. - sAmyayogI paramAnaMdano anubhava kare che. - sAmyayogI AtmAnubhUti kare che. - kramazaH e zAzvat paramAnaMdanuM jIvana pAme che. For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 87 sAgyazataka daMbhajAdapi ni:saMgAd bhaveyuriha saMpadaH / niHchadmanaH punastasmAt kiM davIyaH paraMpadam / / 86 / / : artha : A duniyAmAM daMbhayukta niHsaMgatAthI paNa saMpattio prApta thAya che, to jo nisagapaNuM niSkapaTa hoya, to tenAthI mokSa ati dUra kema hoya? arthAt na ja hoya. :vivecana : daMbha-sahita niHsaMgatA, daMbha-rahita niHsaMgatA. graMthakAre niHsaMgatA be prakAranI batAvI che ane tyAM sudhI kahyuM che ke daMbhasahita AcarelI niHsaMgatAthI paNa saMpattio prApta thAya che. bahArathI (dekhAvanI) niHsaMgatA hoya, paraMtu hRdaya niHsaMga na hoya. bahArathI virakti hoya, paraMtu aMta:karaNa virakta na hoya. Ane daMbha-sahita niHsaMgatA kahevAya. AvI niHsaMgatA joIne paNa A duniyAnA bhoLA-saraLa jIvo jhUkI jAya che ane evA daMbhI niHsaMgIonA caraNe saMpatti dharI de che. graMthakAra kahe che ke je daMbhI ni saMgIo saMpatti prApta karI zake che, to pachI jeo kharekhara, daMbharahita niHsaMgI hoya temane muktinI saMpatti, paramapadanI saMpatti kema na maLe? arthAtu maLe ja. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - daMbhajanita asaMgatA ihabhava ke sukha deta, daMbharahita niHsaMgatA, kona dUra sukha deta / graMthakAra AcAryadeva, sAcI AMtara niHsaMgatA prApta karavA preraNA Ape che. je niHsaMgatAnA pariNAme sAco sAmyabhAva prApta thAya ane e sAmyabhAvanA pariNAme "samatAyoga'nI prApti thAya. samatAyogamAM sthira thaI, AtmA karmarahita bane ane paramAnaMdanI prApti kare. For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 88 sAdhyazataka saMgAvezAnivRttAnAM mA bhUnmokSo vshNvdH| yatkiMcana punaH saukhyaM nirvaktuM tanna zakyate / / 87 / / ': artha : saMganA AvezathI nivRtta thayelA puruSono, bhale kadI mokSa na thAya, paraMtu temane je sukha maLe che, te anirvacanIya hoya che. :vivecana : niHsaMga puruSonI mukti jaladI thatI hoya che, chatAM kadAca koInI mukti moDI thAya to paNa emane je AMtarasukha hoya che, e sukhanuM varNana zabdomAM karI zakAya evuM nathI hotuM. prazamarati' graMthamAM bhagavAna umAsvAtIe kahyuM che - yat sarvaviSayakAMkSodbhavaM sukhaM prApyate sarAgeNa / tadanantakoTiguNitaM mudhaiva labhate vigatarAgaH / / 124 / / sarva viSayonI AkAMkSAmAMthI pedA thatuM je sukha rAgI (saMgI) jIvane maLe che, enAthI anaMta koTiguNa sukha rAgarahita (nisaMgI jIvane maLe che." niHsaMga-virakta AtmAne je sukha maLe che, tenuM zabdomAM varNana thaI zakatuM nathI. te anubhavagamya hoya che. evI rIte tIvra Asakta-saMgAvezavALo jIva je du:kha pAme che, te duHkhano eka aMza paNa niHsaMga virakta jIvane sparzatI nathI. niHsaMga ane virakta AtmAnuM varNana "prazamarati'mAM A pramANe karavAmAM AvyuM che : jemaNe veda ane kaSAyone zAMta karI dIdhA che, jeo hAsya, rati, arati ane zokamAM svastha rahe che, jeo bhaya ane niMdAthI parAjita thatA nathI, AvA mahAtmAone je sukha hoya che, tevuM sukha bIjAone kevI rIte hoya? ane e sukhanuM zabdomAM varNana paNa kevI rIte thaI zake? niHsaMga, zAnta-upazAnta AtmAo je AMtarasukhane anubhave che, tevuM sukha, azAnta ane anupazAnta evA samya dRSTi, jJAnI, dhyAnI ane tapasvIo paNa anubhavatA nathI. For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka 89 sphurttRssnnaaltaagrNthi-rvissyaavrtdustrH| klezakallolahelAbhibhairavo bhavasAgaraH / / 88 / / : artha : A saMsArarUpa samudramAM tRSNArUpI latA-graMthio skurAyamAna thAya che, viSayorUpa AvartAthI te dustara che ane klezarUpa taraMgonI kriIDAthI bhayaMkara che. vivecana: A saMsAra eka mahAsAgara che. A mahAsAgaramAM tRSNAonI latAo phelAyelI che. eTale taranArAo e latAomAM aTavAI jAya che. temanA zarIre e tRSNA-latAo vIMTaLAI jAya che. evI rIte A mahAsAgaramAM Thera-Thera viSayonA Avarta rahelA che. A viSayAvartA bahu khataranAka hoya che. je jIvo e viSayAvatamAM phasAya che, teo UMDA pANImAM DUbI jAya che. A mahAsAgaramAM lezonA taraMgo niraMtara UchaLyA kare che. evA bhayaMkara e taraMgo hoya che ke jIvAtmAo paNa e taraMgo sAthe UchaLyA kare che ane pachaDAyA kare che! jAta-jAtanA phlezomAM jIvo UchaLyA kare che ane pachaDAyA kare che ne! mATe A bhavasAgara dustara che ane bhayaMkara che. AvA bhavasAgaramAM ApaNo jIva anaMtakALathI UchaLyA kare che ne pachaDAyA kare che. jyAre sAgaramAM oTa Ave che tyAre jIvAM kAMIka zAnti-sukha anubhave che. eTale jIvone thoDuM game che, ane e vakhate tarI javA icchatA nathI! upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - tisanA vidruma vallighana, viSaya ghumara bahu jora, bhIma bhayaMkara kheda jala, bhavasAgara cihuM ora / ('viSaya-ghumara' eTale viSayAvartA. "bhIma bhayaMkara kheda jala' eTale klezonA bhayaMkara taraMgo. "tisanA' eTale tRSNA. For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 90 www.kobatirth.org vidalad baMdhakarmANamadbhutAM samatAtarIm / Aruhya tarasA yogin tasya pArINatAM zraya // 89 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : artha: he yogI, je nAvaDInAM baMdhakarma (laMgara) tUTI gayAM che, evI samatA (sAmya) rUpa adbhuta nAvaDImAM besI, jladI bhavasAgarane tarI jA. : vivecanaH bhavasAgara taravo che? bhavasAgara jaladI taravo che? to samatAnI nAvaDImAM besIne tarI zakazo. bhale A bhavasAgaramAM sarvatra tRSNAnI latAo patharAyelI hoya, tAre e latAono sparza to nahIM ja pharavAno, manamAM ya e latAonuM ciMtana nahIM karavAnuM. bhale bhavasAgaramAM aneka viSayAvarto Ave, tAre AMkho baMdha karIne samatAnI naiyAmAM besI rahevAnuM, e AkarSaka AvartomAM snAna karavAnI icchA paNa nahIM karavAnI. bhale bhavasAgaramAM klezanA taraMgo AkAzane AMbavA UchaLatA hoya, tAre tArI sAmyabhAvanI taiyAmAM dRDhatAthI besI rahevAnuM! naiyAmAMthI UchaLI nA paDAya, evI kALajIthI naiyAne sajjaDa pakaDI rAkhIne besI rahevAnuM! sAmyazataka AvI rIte bhavasAgarane 'yogI' ja tarI zake. eTale graMthakAre A taravAnI vAta yogIne karI che. tRSNAo ane viSayothI yogI ja alipta rahI zake! bhayaMkara klezonA taraMgo vacce yogI ja nirbhaya rahI zake. bhavasAgara taravAnuM kAma bhogInuM nahIM, yogInuM ja che. - upAdhyAyazrI yazovijayajI, A nAvaDIne aDhAra hajAra zIlAMganAM pATiyAMothI sajja karIne emAM besavAnuM kahe che cAhe tAko pAra to, saja kara samatAnAu, zIla aMga drar3ha pATIe sahasa hajAra banAu. For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmyazataka zIrNaparNAzanaprAyairyanmunistapyate tapaH / audAsInyaM vinA viddhi, tadbhasmani hutopamam / / 10 / / : artha : sUkAM pAMdaDAMno AhAra karavArUpa je tapa munijana kare che, te tapa, samatA vinA karavAmAM Ave, to te rAkhamAM homelA padArtha jevo samajo. :vivecana : koI muni vRkSanAM sUkAM pAMdaDAM khAIne tapa kare, koI muni vAyunuM bhakSaNa karIne tapa kare, koI muni aneka varSo sudhI AyaMbilanuM tapa kare.... koI muni mA khamarAnA pAraNe mA khamaNa kare.... paraMtu jo samatA vinA, samabhAva vinA A tapa kare to tenuM koI mUlya nathI. rAkhamAM nAMkhelA ghInI jema nirarthaka che. bhale tame samyagdaSTi ho, bhale tame jJAnI-dhyAnI ho, ke bhale mahAnuM tapasvI ho, tame jo anupazAnta cho to badhuM ja vyartha che, badhuM ja nirarthaka che. zuM agni zarmA tApase lAkho mA khamaNa nahotAM karyA? chatAM e bhavasAgarane tarI na zakyo. zAnta-upazAnta AtmAne je sukha A janmamAM maLe che, te sukha nathI to cakravartIne maLatuM ke nathI devendrane maLatuM. sAdhaka AtmA to ja zAnta-prazAntaupazAnta rahI zake, jo e lokacitA tyajIne AtmajJAnanA ciMtanamAM abhirata rahe, rAga-dveSa ane kAmavikAro para vijaya prApta kare. upAdhyAyazrI yazovijayajI A pramANe artha kare che - yogI je bahu tapa kare, khAI jure tarupAta, udAsInatA vinu bhasama, huti meM so bhI jAta. udAsInatA-samabhAva vinA badhI ja sAdhanA-ArAdhanA vyartha che, ema graMthakAra kahe che. e udAsInatAne siddha karavA prayatna karatA raho. For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhyarAtaka yenaiva tapasA prANI mucyate bhavasaMtateH / tadeva kasyacinmohAd bhaved bandhanibandhanam / / 91 / / : artha : je tapathI jIvAtmA A saMsAra paraMparAthI mukta thAya che, te ja tapa, mohana kAraNe koI puruSanA saMsAra baMdhananuM kAraNa thAya che. :vivecana : tapathI saMsArane tarI zakAya che. tapathI saMsAramAM DUbI zakAya che! je tapa mohanAM baMdhana toDavA mATe thAya, te tapathI saMsArane tarI javAya che. je tapa mohathI prerita thaIne karAya, te tapathI saMsAramAM DUbI javAya che. ta5 krodhathI thAya, jema agni zarmA. tapa abhimAnathI thAya, jema bAhubalI . tapa mAyAthI thAya, jema mallInAthanI pUrvabhava. tapa lobhathI thAya, jema draupadIno pUrvabhava. bAhubalIne to emanI be bahena-sAdhvIo pratibodha karanArI maLI hatI, eTale e bacI gayA ne bhavasAgara tarI gayA! paraMtu agni zarmA bhavasAgaramAM DUbI gayo. mallInAtha bhale "strIno avatAra pAmyA, paNa tIrthaMkara nAmakarma bAMdhI lIdhuM hatuM eTale bhavasAgara tarI gayA. ane draupadIne pAMca pati maLyA hatA, chatAM enA mahAsatItve ene bacAvI lIdhI. tapa mAtra karmanirjarAnI bhAvanAthI karavAnuM che. Atmavizuddhi mATe karavAno che. koI bhautika AzaMsAthI tapa karavAnuM nathI. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : chUTe bhava ke jAlathe jInahi tapa karI loka, so bhI mohe kAhe kuM, deta janamako zoka / bhavaparaMparAthI mukta thavA tapa karo, mohathI nahIM. For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyarAtaka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMtoSaH saMbhavatyeSa viSayopaplavaM vinA / tena nirviSayaM kaMcidAnandaM janayatyayam / / 92 / / : artha: viSayonA upadrava vinA evo saMtoSa utpanna thAya che ke jethI e saMtoSa, viSaya vinA koI anirvacanIya AnaMda Ape che. 93 H vivethana: viSayono upadrava zAnta thAya tyAre saMtoSanuM sukha maLe. e saMtoSa, AtmAne koI divya AMtarasukha Ape che. jo tamAre divya AMtarasukha anubhavavuM che, to tamAre saMtoSa guNane prApta karavo ja paDaze. e saMtoSane meLavavA tamAre viSayo (pAMca indriyonA) pratye virakta banavuM paDaze. viSayavirakti mATe tamAre tapazcaryAnuM AlaMbana levuM paDaze. tapazcaryA dvArA viSayono mAnasika upadrava zAnta karI zakAya che. bAhya tapazcaryA ane atyaMtara (AMtarika) tapazcaryA karatA raho ane viSayo tarapha anAsakta banatA raho. viSayonI abhirucithI dhImedhIme mukta bano. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - viSayaupadrava saba miTyo, hovata sukha saMtoSa, tAte viSayAtIta hai, deta zAntarasa poSa / 'manamAMthI viSaya upadrava dUra thaI gayo, manamAM sukha-saMtoSa vyApta thaI gayo.... parama zAnta rasano anubhava thayo!' 'zAntarasa'nI anubhUti saMtoSathI ja thaI zake che. saMtoSa to ja sthira rahe, viSaya-upadrava maTI jAya! viSayono upadrava na joIe. te te yogya samaye tame viSayono vivekapUrvaka upayoga karI zako cho, paraMtu upadrava na joIe. viSayonI tIvra Asakti upadrava pedA kare che; pachI saMsArI hoya ke sAdhu hoya. For Private And Personal Use Only viSayAtIta AnaMda kaho, anirvacanIya sukha kaho ke zAntarasa kaho - A badhAMnI prApti saMtoSathI thAya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 94 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vazIbhavanti sundaryaH puMsAM vyaktamanIhayA / yatparabrahmasaMvittirnirIhaM zliSyati svayam / / 93 / / :arthaH niHspRha puruSane parabrahmanI saMvitti (jJAna) svayaM ja AliMgana kare che, jema spRhArahita manuSyane suMdara strIo svayaM ja vaza thAya che, e vAta spaSTa che. : vivecana : A jagatamAM evo niyama che ke je puruSa, suMdara strInI spRhA nathI rAkhato paNa tene suMdarIo svayaM vaza thAya che. spRhA rAkhanAra puruSanI catura strIo garaja samajI jAya che. tethI tenA tarapha anAdara batAvatI jAya che. chevaTe e Asakta puruSane vaza karIne, pote svataMtra-svacchaMdI banatI jAya che. paraMtu jo puruSa niHspRha rahe to suMdarI svayaM ja vaza thAya che. - sAmyAtaka A laukika dRSTAMta ApIne graMyakAra kahe che: niHspRha (viSayonI spRhA vinAnA) puruSane parabrahmanI saMvitti svayaM ja AliMgana Ape che! ene vaza thAya che. arthAt viSayomAM anAsakta AtmAne svayaM ja parabrahmanuM jJAna thAya che. viSayo pratye niHspRha bano. yAda rAkho : paUdA madAvukavuM, niHspRhatsaM mahAsuham' 'paraspRhA mahA du:kha che. niHspRhatAmAM ja mahA sukha che.' jo tame niHspRha cho to A jagatane tRNa samAna gaNo. jo tame vidvAna cho to tamArA citta dharamAMthI spRhAne kADhI mUko. jo tame jJAnI cho to jJAnanA dAtaraDAthI spRhAnI viSavelane kApI nAMkho. - niHspRha mahAtmA bhale bhUmi para sUI jAya, bhikSA lAvIne bhojana kare, jIrNa vastro pahere ane jaMgalamAM rahe, chatAM ene cakravartI karatAM paNa vadhAre sukha hoya che. For Private And Personal Use Only - niHspRha mahAtmA vicAre che : 'have mAre AtmasvabhAva sivAya kAMI ja meLavavAnuM bAkI nathI. bIjuM kAMI na joIe.' Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAzataka sUte sumanasA kaMcidAmodaM smtaaltaa| yadvazAdApnuyuH sakhyasaurabhaM nityavairiNaH / / 94 / / ': artha : samatAlatA sArA manavALAne koI sugaMdha Ape che, je sugaMdhanA kAraNe nitya vera rAkhanArAM prANIo paNa maitrInI saurabha prApta kare che. : vivecana : jo tame sArA manavALA cho, to samatA tamArA manane evI divya sugaMdhathI bharI deze ke e sugaMdhanA pratApe nitya verI evAM prANIomAM paNa maitrIbhAvanI saurabha utpanna thaze. arthAt verabhAvathI bharelA jIvo paNa tamArI pAse AvatAM, maitrIbhAva dhAraNa karaze. emano verabhAva dUra thaI jaze. pahelI vAta karI che sArA mananI! tamAruM mana sAruM che? jo mana sAruM haze, svaccha haze to samatA-latAnI sugaMdha emAM bharI zakAze. samatA-latAnI sugaMdha emAM Takaze! tame sugaMdhamaya banI jazo. tamArA aNu-aNumAM samatvanI suvAsa prasarI jaze... pachI je koI tamArA saMparkamAM Avaze tenA upara jAduI asara thaze! enAmAM rahelA vera-virodha nAmazeSa banI jaze ane e paNa maitrIbhAvathI chalakAI UThaze. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che - de parimala samatAlatA, vacana-agocara sAra, nitya vairI bhI jyAM base, lahata premamahakAra / je pazuo ane je manuSyonA manamAM haMmezAM verabhAva rahe che, evA jIvo paNa, samatvabhAvathI otaprota banelA mahAtmAonA paricayamAM AvatAM, virabhAvane bhUlI jAya che. temanAmAM paNa maitrIbhAva pragaTe che. sAmyabhAvano A prabhAva jANIne, mumukSu AtmAe e sAmyabhAva prApta karavA prayatna karavo joIe. For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 93 sAmyazataka sAmyabrahmAstramAdAya vijayantAM mumukSavaH / mAyAvinImimAM moharakSorAjapatAkinIm / / 95 / / artha: sAmyarUpa brahmAstrane laIne, mumukSuo moharUpa rAkSasarAjanI A mAyAvI senA upara vijaya meLavo. vivecana : moha rAkSasarAja che. rAkSasarAjanI senA ghaNI mAyAvI hoya che. mAyAvI senA upara vijaya meLavavo ghaNo-ghaNo agharo hoya che. moha rAkSasarAja che, ane enI senA bhayAnaka mAyAvI che. e krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati-arati, bhaya, zoka, jugupsA, puruSaveda, strIveda, napuMsakaveda. A badhI senA mohanI che. eka-eka upara vijaya meLavavo mahA muzkela che. A badhAM mAyAvI che, eTale judAM judAM rUpa karI zake che, jIvAtmAne chetarI zake che. eTale A badhAM upara vijaya meLavavo azakya lAge che. chatAM jo mumukSu AtmA pAse sAmyabhAvanuM brahmAstra AvI jAya to e mAyAvI tenA para vijaya meLavI zake che. sAmyabhAva e brahmAstra che. brahmAstranI AgaLa mAyAvI senAnuM kaMI UpajatuM nathI! brahmAstrathI traNa bhuvana para vijaya meLavI zakAya che. jo tame mumukSu cho, mokSa meLavavAnI icchAvALo cho, to tamAre A sAmyabhAvanuM brahmAstra pAse ja rAkhavuM joIe. upAdhyAyazrI yazovijayajI kahe che - senA rAkhasa moha kI, jIpe sukhe prabuddha. brahma-zastra ko leike, samatA aMtara zuddha / jo tame mumukSu hazo to ja sAmyabhAvanuM brahmAstra tamArI pAse Avaze ane raheze, ane to ja moha-rAkSasarAjanI mAyAvI senAne parAjita karI zakazo. For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org mA muhaH kavi saMkalpakalpitAmRtalipsayA / nirAmayapadaprAptyai sevasva samatAsudhAm / 96 / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir :artha: he Atman, kavijanoe mananA saMkalpothI kalpelA amRtane meLavavAnI icchAthI moha na pAma, paraMtu mokSapadanI prApti mATe samatArUpa amRtanuM sevana kara. vivecana : sAhityanA graMthomAM kavionI kalpanAo prasiddha che. kavijano strIonA adharamAM amRtanI kalpanA kare che. mohamUDha jIvo e kalpanAne sAcI mAnI le che ane e amRta pIvA doDe che. kharekhara, e strIonA adharomAM amRta nathI hotuM, haLAhaLa jhera hoya che. paraMtu mohamUDha jIvone koNa samajAve? teo e haLAhaLa jherane amRta mAnIne pIe che, mare che ane durgatimAM cAlyA jAya che. graMthakAra evA kavi-kalpita amRta pIvAnI nA pADe che. teo to samatArUpa amRtanuM pAna karI, amRtamaya banavAnI preraNA Ape che. nirAmayapada prApta karavAno upadeza Ape che. 97 tamAre mokSapada joIe che? tamArI muktino AnaMda joIe che? tamAre nirAmayapadanI prApti karavI che? to tame jJAnIpuruSoe batAvelI samatA-sudhAnuM pAna karatA raho. pelI kavikRta kalpanAonA amRtane dUrathI tyajI do. upAdhyAyazrI yaMzovijayajIe kahyuM che kavi-mukha-kalpita amRta ke, rasameM mujhata maMdI? bhajo eka samatAsudhA, rati dharI zivapadamAMhI / e samatA-sudhAnuM pAna karavA - anitya vagere 12 bhAvanAo bhAvatA raho. - maitrI vagere cAra bhAvanAo bhAvatA raho. - yogagraMthonuM adhyayana-parizIlana karatA raho. - For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 98 sAgyazataka yogagraMthamahAMbhodhimavamathya mnomthaa| sAmyAmRtaM samAsAdya sadyaH prApnuhi nirvRtim / / 97 / / ': artha : he Atmanu, yogagraMtharUpa mahAsAgarane manarUpa ravaiyAthI maMthana kara ane samatArUpa amRtane prApta karI tatkALa sukhI thA. :vivecana : zuM tatkAla mAnasika sukha joIe che? zuM tatkAla mananA lezothI mukta thavuM che? to yoganA graMtho, yoganA zAstronuM adhyayana, manana, ciMtana karI, mananA ravaiyAthI maMthana karI, samatAmRtane prApta kara ane e samatAmRtanuM pAna kara. yoganA graMtho mahAsAgara jevA che! mahAsAgaranuM mananA meruthI maMthana karo, to samatAmRtanI prApti thaze; ane e samatAmRtanuM pAna karI tame paramasukhano anubhava karazo, ja A graMthanI racanA karanAra AcAryadeve, aneka yogagraMthonuM adhyayanamanana-maMthana karIne A graMthanI racanA karI che. eTale ApaNane to taiyAra ja amRta-pyAlo maLI gayo che! basa, e amRtanuM ApaNe pAna karIe, pAna karatA rahIe, e ja jarUrI che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - yogagraMtha jalanidhi matho, karI mana ko maMthAna, samatA amRta pAI ke anubhava rasa ko jAna / jyAre jyAre mana azAnta thAya, becena thAya, udvigna thAya, tyAre A sAmyazatakane hAthamAM lo ane enA game te cAra-pAMca zlokanuM ekAgratAthI vAMcana-manana karo. tamane tatkAla zAnti-samatA maLaze. tame svastha banazo. For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmpazatake maitryAdivAsanAmodasurabhIkRtadiGmukham / pumAMsa dhruvamAyAnti, siddhi gAMganAH svayam / / 98 / / : artha : maitrI vagerenI vAsanArUpa sugaMdhathI, jeNe dizAonAM mukha suvAsita karelAM che, evA puruSanI pAse siddhiorUpa bhamarIo svayaM avazya Ave che. :vivecana : maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyacya - A cAra bhAvanAo bhAvatAM bhAvatAM jyAre e vAsanArUpa banI jAya che tyAre enI divya savAsathI dizAo suvAsita thaI jAya che. e yogIpuruSanI AsapAsanI duniyA suvAsita thaI jAya che. AvA maitrI Adi bhAvanAothI sabhara yogIpuruSonI pAse siddhio svaya Ave che. teone siddhio meLavavA sAdhanA karavI paDatI nathI. jevI rIte puSponI suvAsathI AkarSita thaIne bhramarIo e puSpo pAse Ave che, guMjArava kare che, tevI rIte maitrI Adi bhAvanAothI suvAsita mahAtmAonA caraNe aneka siddhio svayaM AvI rahe che. sAmyabhAvanI sAdhanA eTale A cAra bhAvanAo! A maitrI vagere cAra bhAvanAothI tame bhAvita thayA eTale sAmyabhAva siddha thayo samajo. eTale, jo tamAre sAmyabhAva siddha karavo che to A cAra bhAvanAo bhAvatA raho. - sahu jIvonuM hita thAo, kalyANa thAo. - sahu jIvonuM sukha joIne huM rAjI chuM. - sahu jIvonAM duHkho nAza pAmo. - sahu jIvonA doSo-pApo dUra thAo. pratidina trikALa A bhAvanAo bhAvo. sarva jIvo pratye tamArA bhAva nirmaLa banaze. "Atmavat sarvabhUteSu'nI bhAvanA caritArtha banaze. For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100 sAbhyazataka 100 re audAsInyollasanmaitrIpavitraM vItasaMbhramam / kopAdiva vimuMcanti svayaM karmANi puruSam / / 19 / / : artha : udAsInatAthI ullAsa pAmatA maitrIguNathI pavitra thayelA, saMbhramathI rahita evA puruSane karmo svayaM ja jANe ropathI choDI de che! vivecanaH udAsInatA eTale sAmyatA. sAmyatAne ane maitrIbhAvane gADha saMbaMdha che. karmone A sAmyatA-maitrInI yuti pratye ghora duzmanI che. eTale je AtmA A yutine potAnAmAM pratiSThita kare che, karmo e AtmAno tyAga karI de che! zuM tamAre tamArAmAM anAdikALathI rahelAM karmone hAMkI kADhavAM che? to bIjI koI dhamAla na karo. eka ja kAma karo. sAmyatA ane maitrInI yutine tamArA hRdayamAM sthApita karI do! karmone A yuti dIThI gamatI nathI. jyAre sAmyatA ane maitrI tamArAmAM pratiSThita thaze tyAre tamArAmAMthI kheda, udvega, lepa, utthAna ane brAnti - A doSo bhAgI jaze. aSa, jijJAsA, zakyUSA, tattvazravaNa ane sUkSmabodha - A guNo pragaTa thaze. saumyatA-prazamoguNa Ave eTale maitrIbhAva Ave ja. sarve jIvo pratye, samagra jIvasRSTi tarapha maitrIbhAva vyApaka bane che. A jIvasRSTimAM ekAda jIva pratye paNa zatrutA nathI rahetI. "A vizvamAM mAro koI paNa jIva zatru nathI. sarve jIvo mArA mitra che.. sarve jIvonuM hita thAo. sarve jIvo sukhI thAo.' A bhAvanAthI saumya AtmA sabhara banelo hoya che. AvA AtmAo jaladIthI karmamukta bane che. karmanAM baMdhano svataH tUTI paDe che. AtmA zuddhabuddha-mukta bane che. For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAgyazataka 101 yogazraddhAlabo ye tu nitykrmnnyudaaste| prathame mugdhabuddhInAmubhayabhraMzino hi te / / 10 / / : artha : je puruSo mAtra "yoga" upara zraddhA rAkhIne, bIjAM Avazyaka dharmakRtyo tarapha udAsa rahe che, teo mUrkhaziromaNi che. teo ubhaya bhraSTa thAya che. .: vivecana : sAvadhAna raho! mAtra yogasAdhanAnA vizvAse rahI, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, paramAtmapUjana Adi Avazyaka dharmakRtyono tyAga na karI dezo. nahIMtara tame mUrkha banazo. adhyAtmamArge chetarAI jazo... A bhava ane parabhavamAM bhraSTa thazo." graMthakAre zatAbdio pUrve A sAvadhAnI ApI che! Aje vartamAnakALe, apAtra ane ayogya jIvo jyAre ekAda-be dhyAna kriyAo zIkhI le che, ekabe kalAka eka Asane besI yaugika kriyAo karI le che, teo lagabhaga Avazyaka dharmakriyAo choDI de che! e kriyAo karanArAo tarapha napharatabharI dRSTithI jue che. dhyAnAbhimAna ane yogAbhimAnathI unmatta banI, adhyAtma mArgane dUSita kare che. A abhimAna emanuM zatamukhI patana kare che. Avazyaka kriyAo pratidina karavI joIe, bhAvapUrvaka karavI joIe, upayogapUrvaka karavI joIe. dhyAna" ane "yoga" e dharmakriyAomAM pUraka banavAM joIe, bAdhaka nahIM. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - zuddha yogazraddhAna karI, nitya karama ko tyAga, prathama kare jo mUr3ha so, ubhaya bhraSTa nirbhaag| thoDIka uparachallI yogakriyAo karIne yogI nathI banI javAtuM ke thoDI dhyAna-prakriyAo zIkhIne dhyAnI nathI banI javAtuM. For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102. sAgyazataka prAtihAryamiyaM dhatte nivRttinirvRtizriyaH / ya eva rocate'muSyai tAM sa eva hi pazyati / / 101 / / : artha : A nivRtti (uparati) mokSalakSmInI pratihArInuM kAma kare che. tethI je puruSa e nivRttine game che, te puruSa mokSalakSamInuM darzana karI zake che. :vivecana : tamAre mokSalakSmInAM darzana karavo che? tamAre zivasuMdarInAM darzana karavAM che? to tamAre, enI pratihArI (dvArapAla) ne sAdhavI paDaze. e pratihArIne tame khuza karI zako, e tamArA para rIjhI jAya to tamane mokSalakSmInAM, zivasuMdarInAM darzana karAvI de! e pratihArI che nivRtti! udAsInatA! saumyatA! tame nivRtta bano, udAsIna bano, saumya bano, zAnta-upazAnta bano, to tamane mokSaprApti thatAM vAra nahIM lAge. tamane mukta thatAM vAra nahIM lAge. upAdhyAyazrI yazovijayajIe lakhyuM che - nivRtti lalanA kuM sahaja, acArejakArI kou, jo nara yAkuM rUcata hai yAkuM dekhe sou| tamAre pAMca indriyonA viSayonI AsaktithI nivRtta banavuM paDaze. tamAre saMsAravAra pratye udAsIna banavuM paDaze. tamAre kapAyone zAnta karI, upazamarasamAM lIna banavuM paDaze. e mATe A duniyAnA tamAma saMbaMdhonA vaLagaNathI vegaLA banI javuM paDaze! basa, pachI tamAre kaI ja karavAnuM, sAdhavAnuM, ArAdhavAnuM bAkI nahIM rahe. tame kRtakRtya-kRtArtha banI zako. tame parama sukhamaya, paramAnaMdamaya banI jazo. tame nivRttinA "priyatama' banI jAo! For Private And Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org aho, vaNikkalA kApi manaso'sya mahIyasI / nivRttinunayA cena, tunitaM rIyate sum / / 102|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mana, nivRttinA trAjave sukhane tole che! jema vepA2I trAjave tolIne vastu Ape che tema! : artha : aho! mananI A Nika kaLA kevI moTI che ke je mana nivRttirUpa trAjavAthI toLIne, jeTaluM joIe teTaluM sukha Ape che. : vivecana : 103 tamAre kharekhara AMtarasukha joIe to tamane e sukha tamAruM mana Apaze. nivRttinA trAjave tolIne Apaze! tame keTalA nivRtta cho, udAsIna cho, prazAnta cho.... saumya cho, enA pramANamAM tamane AMtara Atmasukha maLaze. bahAranI duniyAmAM sukha zodhavAnuM choDo. duniyAnAM vaiyika sukho zodhavAthI nathI maLatAM, e sukho to puNyakarmane AdhIna che. tamArA puNyakarmanA udaya mujaba e sukho AvI maLaze. jyAre AMtara Atmasukha saumya bhAvathI-udAsIna bhAvathI ja maLaze. saumyabhAvane AtmasAt karI levAno che. paLepaLanI AtmajAgRtithI saumyabhAva TakI zake che. kaSAyo ane no-kaSAyonA humalA jIvanamAM AvyA ja kare che. enI sAme saumyabhAva TakI rahevo joIe. viSayonAM AkarSaNonI sAme saumyabhAva TakI rahevo joIe, to ja sahaja Atmasukhano anubhava thAya. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - bhAvata jAU tattva mana, ho samatA rasalIna, jyuM pragaTe tuja sahaja sukha, anubhavagamya ahIna / For Private And Personal Use Only mananI A vaNikakalA che ke e AMtarasukha, nivRttinA trAjave tolIne ja Ape che! ochuM-vattuM nahIM. mATe manamAM nivRttine, udAsInatAne kAyama rAkho. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 sAyarAtapha sAmyadivyauSadhisthemamahimnA nihatakriyam / kalyANamayatAM dhatte, mano hi bahu pAradam / / 103 / / ': artha : pArAnA jevuM ati caMcaLa mana, sAmyaguNarUpa divya auSadhinA sthirapaNAnA mahimAthI kriyArahita thaI, kalyANapaNuM dhAraNa kare che. :vivecana : mana "pArA" jevuM caMcaLa che. pArAne bAMdhavo, sthira karavo, haju sahelo che paNa manane bAMdhavuM, sthira karavuM ghaNuM duSkara che. chatAM ene bAMdhI zakAya che. sAmyaguNa' nI divya auSadhithI manane bAMdhI zakAya che. zama-prathamathI jyAre manane bAMdhI levAmAM Ave che tyAre AtmasvarUpanA ciMtanamAM lInatA prApta thAya che. 'tattvapratipatti prApta thAya che. - yogI banelo AtmA vAsanAo upara vijaya meLave che. - viveka ane prazamabhAvathI sabhara bane che. - kapAyo para vijaya meLave che. - rogAdikamAM vicalita thato nathI. - bhavanA bhogone tuccha samaje che. - icchAo nAza pAme che. eTale kriyArahita bane che ane pUrNa kalyANanI prApti kare che. sarva paravazaM duHkhaM, sarvamAtmavazaM sukhm| etaduktaM samAsena lakSaNaM sukha-duHkhayoH / / je badhuM paravaza che te duHkha che, ane je Atmavaza che te sukha che.' A sAcI samajaNa AvI jAya che eTale zama-prazamabhAva daDha rahe che, tethI AtmA sthiratAne anubhave che. Avo AtmA kriyArahita banI, pUrNa kalyANane prApta kare che, arthAt nirvANa pAme che. For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUyAMsi yogazAstrANi, yAni santi mahAtmanAm / idaM sAmyazataM kiMcitteSAmaMcalamaMca ||104 // : artha: mahAtmAonAM racelA yoganA je ghaNAM zAstro che, te te zAstronA eka-eka pradezane A sAmyazataka prApta thAo. : vivecana : 105 graMthakAra kahe che : 'A sAmyazataka koI moTo yoga graMtha nathI, koI dhyAna graMtha nathI. A to eka nAnakaDo graMtha che, laghu graMtha che. paraMtu jo A 'sAmyazataka'nuM ekAgratAthI adhyayana, manana, ciMtana karavAmAM Avaze to e moTA yoga graMthonI, adhyAtma graMthonI garaja sAraze! jeone moTA graMthonuM adhyayana karavAnI anukULatA nathI, moTA graMthonuM, gahana-gaMbhIra graMthonuM adhyayana karavAnI prajJA nathI, temanA mATe A laghu graMtha gharNo upayogI siddha thaze. je vAto, je tattvo, moTA graMthomAM vistArathI kahevAmAM AvyAM che, e ja tattvo A 'sAmyazataka'mAM saMkSepathI kahevAmAM AvyAM che. upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che - bahuta graMtha naya dekha ke mahApuruSa kRta sAra, vijayasiMha sUri kiyo, samatA-zatako hAra ! For Private And Personal Use Only 'A sAmyazatakanA racayitA AcAryadevazrI vijayasiMhasUrijIe aneka graMthono sAra laIne, A graMthanI racanA karI che!' A vAta jyAre nyAyAcArya, nyAyavizArada upAdhyAyajI kahe che, tyAre A 'sAmyazataka'nI mahattA ghaNI vadhI jAya che. upAdhyAyajIe to A saMskRta - graMthano anuvAda, potAnA eka ziSya mATe karyo che! eTale to hajAra gaNI mahattA vadhI jAya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 106 sAmyazataka klezAvezamapAsya nirbharataraM dhyAto'pi yazcetasA, satkalyANamayatvamAzu tanute yogIndramudrAbhRtAm / so'yaM siddharasa: sphuTaM samarasI bhAvo mayA vyAkRtaH, zrImAnadbhutavaibhavaH sumanasAmAnanda-jIvAtave / / 105 / / : artha : klezAvezano tyAga karIne, sAmyabhAvanuM mAtra pUrNa rIte dhyAna karyuM hoya to paNa, yogIndranI mudrAne dhAraNa karanArA puruSone zubha kalyANapaNuM Ape che. evo A sAmyabhAvarUpa siddharasa ke je mokSalakSmIvALo ane abhuta vaibhavavALo che, tene vidvAnonA AnaMdane jIvADavA mATe meM kahyo che. vivecana : sAmyabhAva siddharasa che! sAmyabhAva mokSalakSmIdAyaka che! evA A sAmyabhAvanuM dhyAna karavA mAtrathI yogIndronuM kalyANa thAya che ane vidvAnone apUrva AnaMda thAya che. mAtra eka sAvadhAnI rAkhavAnI che : phlezono tyAga karIne sAmyabhAvanuM dhyAna karajo. manamAMthI klezone vALI-jhUDI sApha karI nAMkhajo! siddharasa che A sAmyabhAva! siddharasa loha jema suvarNa banI jAya che, tema sAmyabhAvanA dhyAnathI AtmA mahAtmA banI paramAtmasvarUpa banI jAya che. sAmyabhAvano siddharasa adbhuta che, amRtamaya che! te pavitra manavALA vidvAnone AnaMdathI bharI de che! devA mATe paNa AnaMdaprada bane che. AcAryadeva vijayasiMhasUrijIe A 'sAmyazataka'nI racanA karI, vidvAno para, yogIjano para, mahAna upakAra karyo che. varSo-zatAbdio vItI gayA pachI paNa e graMtha eTalo ja Aje upAdeya che, kalyANakArI che. sahu mumukSu AtmAo A graMthanuM avazya adhyayana-manana karI AMtara AnaMda prApta karo. For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sAmyazataka www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImaccaMdra kulAMbujaikataraNeH SaTtarka-vidyATavI, siMhasyAbhayadevasUrisuguroradhyAtmasaMvijjuSaH / ziSyAMzena kimapyakAri vijayaprAjyena siMhena yanavyaM sAmyazataM tadastu sahRdAmujjAgarUkaM hRdi / / : arthaH For Private And Personal Use Only 107 zrImAn caMdrakuLarUpI kamaLamAM sUryasamAna, cha tarka (darzana) vidyArUpI araNyamAM siMha samAna, adhyAtmajJAnanuM sevana karanArA gurudeva zrI abhayadevasUrinA eka nAnakaDA ziSya vijayasiMhe A navIna sAmyazataka raceluM che. te sahRdaya puruSonA hRdayamAM bodhanI jAgRti ApanAra thAo : Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HOGE AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA tIrtha Acharya Sri Kailasasagarsuri Gyanmandir Sri Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba Tirth, Gandhinagar-382 007 (Guj.) INDIA Website : www.kobatirth.org E-mail: gyanmandir@kobatirth.org (ISBN: 978-81-89177-08-9 For Private And Personal Use Only