Book Title: Jain Dharmma Nam Smaranni Avdharna
Author(s): Manharbala Kantilal Shah
Publisher: Antararashtriya Jain Vidya Adhyayan Kendra
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032492/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmamAM nAma smaraNanI avadhAraNA (logassa sUtranA AdhAre) jainadarzana pAraMgata (ema.e.)nI padavI mATenA abhyAsakramanA bhAgarUpe prastuta karavAmAM Avela laghuzodha nibaMdha prastutakartA manaharabALA kAMtilAla zAha mArgadarzaka zrI DaoN. pUrNimAbena mahetA gUjarAta vidyApITha amadAvAda AMtararASTrIya jainavidyA adhyayana kendra, mahAdeva desAI samAjasevA mahAvidyAlaya, gujarAta vidyApITha-amadAvAda-380014. 2007-2008 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmamAM nAma smaraNanI avadhAraNA (logassa sUtranA AdhAre) jainadarzana pAraMgata (ema.e.)nI padavI mATenA abhyAsakramanA bhAgarUpe prastuta karavAmAM Avela laghuzodha nibaMdha mArgadarzaka zrI DaoN.pUrNimAbena mahetA gUjarAta vidyApITha, amadAvAda prastutakartA manaharabALA kAMtilAla zAha AMtarArASTrIya jainavidyA adhyayana kendra, mahAdeva desAI samAjasevA mahAvidyAlaya, gUjarAta vidyApITha-amadAvAda-380014 2007-2008 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra darzana dhArmika vRttivALA mAtA-pitAnA saMskArasiMcanathI bALapaNathI ja dharmanuM bIja vavAyeluM hatuM. sadguru pUjayazrI AcArya bhagavaMta caMpakamuninA saMparkamAM AvatA jaina dharma pratyenI zraddhA daDha banI. dharma ArAdhanA karavI te rucatuM hatuM AgaLa jatAM putrane jJAnAbhyAsa karAvatA sudharma pracAra maMDaLa samitinI ekathI bAra zreNInI parIkSAo ApI evAmAM jaina prakAzamAM jainakendra gUjarAta vidyApIThanI eka nAnakaDI jAherakhabara vAMcI DaoN.pUrNimAbenano saMparka karyo. eka varSanA jaina pramANapatra abhyAsakramamAM joDAI te pUro karyo. jainadharmanuM vizada jJAna prApta thayuM ane DaoN. pUrNimAbena ane DaoN. sAdhanAbahenanA mArgadarzanathI pAraMgata jainadarzanamAM praveza meLavyo. pAraMgata varSa-2mAM laghu zodhanibaMdha viSe pasaMdagI karavAnI hatI. logassa sUtra para laghuzodha nibaMdha karavAnuM sUcana mArgadarzaka zrI pUrNimAbahenane kahyuM. A saMzodhana viSaya paranuM sAhitya ghaNuM ja alpa ane anupalabdha hovAthI kArya dhAryA karatAM ghaNuM ja kaThina hatuM paNa mArgadarzakazrInA yogya dizAsUcana, hUMpha, preraNA ane mArgadarzanane lIdhe bhagIratha kArya pUrNa karI zakI chuM. A samaye temano jeTalo paNa AbhAra mAnuM teTalo ocho che. - temanI salAhathI InDolojImAM DaoN.jItendrabhAIne maLI temaNe khUba ja zAMtipUrvaka viSayanI chaNAvaTa karI mArgadarzana ApyuM. mArA pati AdaraNIya zrI anilakumArano aTUTa sAtha maLyo. sarva parivArajano ke jeo mane pratyakSa ke parokSa rIte A kAryamAM madadarUpa thayA che te sarveno huM aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra vyakta karuM chuM. zrI kailAsasurIsAgarajI jJAnamaMdira, pAlaDInA hiralabhAIno khUba ja AbhAra mAnuM chuM. sauthI vadhu to dharmapremI zraddheya AdaraNIya zrI mohitabhAI jemanA eka phona mAtrathI kobAnA zrI kailAsasUrIsAgara jJAnamaMdiranA sau kAryakartAo ke jemaNe mane badhA ja pustako turaMta ApyA temano huM khUba khUba AbhAra mAnuM chuM. gUjarAta vidyApITha graMthAlaya, tArAbAI AryAjI siddhAMta zALAnA kAryakartA tathA paMDitazrI rAjubhAI, neminaMdana zatAbdI TrasTa saMcAlita svAdhyAya maMdiranA zrI mahendrabhAI, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArthagaMgA jJAnamaMdira, sarva snehIjano jemaNe jemaNe pustako ekatrIkaraNa mATe sahakAra Apyo che. sarvano huM AbhAra mAnuM chuM. gUjarAta vidyApIThanA jainakendranA zrI mukezabhAInA sahakAra badala temano AbhAra mAnuM chuM. A kAryamAM je nAmI anAmI vyaktioe yogadAna ApyuM che te saunI huM AjIvana RNI rahIza. aMtamAM A laghu zodhanibaMdhanuM TAIpa karavAnuM kArya zrI bhAratIbena tathA zrI araviMdabhAI leuvAe karI ApyuM te badala huM temano AbhAra mAnuM chuM. jaina zruta aneka uttama kRtiothI bhareluM che temAMnI eka kRti te "logassa sUtra' che teno upayoga ghaNI dhArmika kriyAomAM thaI rahelo che. A eka mahAsUtra che. ghaNuM gaMbhIra che tathA tIrthakaravAda, bhaktivAda ane AdhyAtmavAdanA mULa pAyA samu che. evo khyAla spaSTa karavA logassa sUtra aMge UMDANathI abhyAsa karavAno prayatna karela che. A lekhana zrutajJAnamAM ajANatA zratanI AzAMtanA thaI hoya to aMtaHkaraNapUrvaka kSamA yAcuM chuM. manaharabALA kAMtilAla zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama prakaraNa-1 prakaraNa-2 anukramaNikA vigata jaina dharma ane tenI paraMparA 1.1 jainadharma ane darzana 1.2 bhAratIya paraMparAmAM jaina dharma 1.3 vaidika paraMparA 1.3.1 zramaNa paraMparA 1.4 jainadharmanA pAyAnA siddhAMto * jaina AcAramAM vrato. 1.4.1 ahiMsA 1.4.2 satya 1.4.3 acaurya 1.4.4 brahmacarya 1.4.5 parigraha 1.5 anekAMtavAda 1.6 karmano siddhAMta 1.7 mokSamArga tIrthaMkara ane tenA lakSaNo 2.1 jainadharmamAM kALacakra 2.2 tIrthaMkaranuM Agamana 2.3 tIrthaMkaro covIsa ja zA mATe ? 2.4 tIrthaM ane tIrthaMkara 2.5 tIrthaMkaranI vizeSatAo 2.6 tIrthaMkara nAmagotra 2.7 tIrthaMkaranA guNo 2.8 tIrthaMkaranA atizayo 2.9 tIrthaMkaranA aSTa mahAprAtihArya 2.10 aDhAradoSa rahita evA tIrthaMkara pRSTha naM. 1-14 15-36 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.11 tIrthaMkaranA paMca kalyANaka 2.12 tIrthaMkaranA lAMchana prakaraNa-3 jaina sAhityamAM logassa sUtranI upalabdhi 37-49 3.1 jaina paraMparAmAM sAhityanuM mahattva 3.2 jaina sAhityanuM vargIkaraNa ane temAM logassa sUtranuM sthAna 3.3 logassa sUtra aMge sAhitya 3.3.1 logassa sUtra aMge ullekho tathA vivecana prAcIna graMtho tathA graMthakAranA nAma. 3.3.2 pAMcadaMDaka sUtramAM logassanuM sthAna 3.3.3 caityavaMdanamAM temaja devavaMdananA adhikAramAM logassa sUtranI vyavasthA 3.4 logassa sUtranuM baMdhAraNa 1. bhASA 2. chaMda 3. padyAtmaka racanA 3.5 logassa sUtranA pado, saMpadA tathA akSaro 3.6 logassa sUtranA paryAyavAcaka nAmo 3.7 logassa sUtranA pATha 3.7.1 logassa sUtrano mULapATha 3.7.2 logassa sUtranI saMskRta chAyA prakaraNa-4 logassa sUtranuM vivaraNa 50-84 4. logassa sUtranI samajUtI-anvaya ane zabdArtha 4.1 logassa sUtranI pahelI gAthAnA zabdArtha 4.2 logassa sUtranI bIjI gAthAnA zabdArtha 4.3 logassa sUtranI trIjI gAthAnA zabdArtha 4.3.1 logassa sUtranI cothI gAthAnA zabdArtha 4.3.2 logassa sUtranI pAMcamI gAthAnA zabdArtha 4.4 logassa sUtranI chaThThI gAthAnA zabdArtha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.5 logassa sUtranI sAtamI gAthAnA zabdArtha 4.6 logassa sUtranI arthasaMkalanA prakaraNa-5 AjanA yugamAM logassa sUtranI prastuti 85-104 5.1 logassa sUtra ane bhaktivAda 5.2 logassa sUtra ane dhyAna kAyotsarga 5.3 logassa sUtra ane maMtra-jApa 5.3.1 covIsa nAmAbhidhAna maMtro 5.4 logassa sUtra ane yaMtro 5.5 logassa sUtranuM smaraNa kyAM kyAM kyAre kyAre thAya. 5.6 logassa sUtranuM uccAraNanuM niyatapaNuM darzAvatuM koSTaka 5.7 vartamAnamAM Avazyaka sUtramAM uccAraNa darzAvatuM koSTaka. 5.8 logassa sUtranAM stuti-maMtra-yaMtra-jApanA pratyakSa camatkAro 5.9 upasaMhAra pariziSTa-1 pariziSTa-2 saMdarbha sUci Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-1 jaina dharma ane tenI paraMparA 1.1 1.2 1.3. 1.4 jainadharma ane darzana bhAratIya paraMparAmAM jaina dharma vaidika paraMparA 1.3.1 zramaNa paraMparA jainadharmanA pAyAnA siddhAMto jaina AcAramAM vrato. 1.4.1 ahiMsA 1.4.2 satya 1.4.3 acaurya 1.4.4 brahmacarya 1.4.5 aparigraha anekAMtavAda karmano siddhAMta mokSamArga 1.5 1.6 1.7 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-1 jaina dharma ane tenI paraMparA manuSya ane vizva, manuSya ane tenuM kartavya, jIvanadhyeya ane dhyeya prAptino mArga- A badhAne lagatA praznonA uttara ApavA dareka dharma e prayAsa karyo che. upadeza ane udAharaNo dvArA A praznonA uttara vakhatovakhata ghaNA saMto ane RSioe ApyA che. teNe je kAMI kahyuM ke karyuM tenI tavArIkha racAI gaI ane te temanA dharmonA paMtha banI gayA. eka ja mudA para temanI mAnyatAo bhinna bhinna hatI. ane A mudo hato IzvaranuM astitva tenA guNa ane tenA kAryo.' anAdi anaMta saMsAramAM karma-paravaza AtmA cAra gatiomAM, pAMca jAtirUpe, anaMtakALathI paribhramaNa karato Avyo che. sukhAbhAsarUpa sukhomAM AnaMda, harSa ke unmAdane AdhIna banato tathA pApodayajanita, sAMsArika duHkhomAM zoka, AjaMda ane daityane dhAraNa karatAM saMsArI AtmA anaMta bhUtakALamAM kyAre koI rIte TharIThAma banIne rahyo nathI. janma, jarA, maraNa ane tenA kAraNarUpa karma, kaSAya ane kalezanI paraMparAne vRddhi pamADato A jIvAtmA potAnA sAcA svarUpane khoI beTho che. mATe ja tenA mAthe saMsAra paribhramaNa niravidha cAlu rahyuM che. saMsArIjIvane paudagalika ISTa saMyoga janma ke aniSTa viyoga janya sukha game che. te Ave tyAre jANe jIvanamAM A sukhane joyuM anubhavyuM na hoya tema, sudhAtura annane joIne bhAna bhUlo bane te rIte bhAna-sAna khoI bese che. paNa tene ISTa viyogajanya ke aniSTa saMyogajanya duHkha nathI gamatuM te cokkasa che AvA duHkhothI te bhAgato phare che. atiroSa, atizaya dveSa AvA duHkho pratye tenA svabhAvamAM vaNAI gayA che. A zarIranI avasthA ke je jarA kahevAya che te saMsAramAM kone game ? A badhAmAMthI mukti meLavavA zuM karavuM ? zAMti prApta karavAnuM sAdhana kayuM ? karma zuM ? saMsAramAM sukha ane duHkha zAthI utpanna thAya che ? AvA aneka prazno uThe che. manuSya ciMtanano ItihAsa darzAve che ke manuSya satya ane sukha zodhato rahyo che. duHkha ane viMTabaNAothI tata bacavA mAge che. manuSya sAmAjika Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI che. tethI tenA sukha ane duHkhanI samasyAono ukela samAjanA athavA vadhu vizALa daSTie jotA jagatanA saMdarbhamAM hovA ghaTe. manuSyane eka AtmA che. ane eka deha che. sukha ke duHkha AnaMda ke ApattinI koIpaNa anubhUtimAM AtmA athavA deha athavA te baMnenI sAthe saMbaMdha dharAve che. A uparAMta vizva paNa che. manuSya ane vizvano saMbaMdha vijJAna ane dharma baMneno viSaya che. ane baMnenuM eka sAdhAraNa lakSya che.- satyanI zodha.* "sata" che ? "saMta" nuM sAcuM svarUpa zuM che ? vizvanuM sAcuM svarUpa zuM che ? AtmAnuM sAcuM svarUpa zuM che ? mAnavInuM sAcuM svarUpa zuM che. mAnavajIvananuM koI dhyeya-lakSa- prayojana che kharuM ? A sRSTino koI sarjaka che, kharo ? che to koNa ? satu -vizva ane AtmAnA prakAzamAM mAnavI e kevI rIte jIvavuM joIe ? tatvajJAna, tattvaciMtana-philasUphI mAnavajIvanamAM udbhavatA A ane AvA aneka prazno saMbaMdhita che. A badhAno javAba maLe cheprAcIna bhAratIya darzananomAMthI. jainadarzana bhAratIya darzanamAMnuM eka darzana che. jemAM tattvajJAnanuM dhyeya, satyanuM jJAna che. jene bhAratIya saMskRtimAM satya darzana kahevAmAM Ave che." 1.1 jainadharma ane darzana dharma eTale zuM ? dharmanA anekavidha artha che ane aneka vyAkhyA che. paraMtu dharmanI saraLa vyAkhyA A pramANe che. "jIvanane unnata ane ujajavaLa banAve, AtmAne zuddha ane buddha banAve tevI AcArasaMhitA ane vicAradhArAnuM eka nAma eTale dharma".* zramaNa bhagavaMta mahAvIre dharmanI vyAkhyA A pramANe zabdomAM ApI "tyu sahI gho" arthAta vastuno svabhAva e ja dharma che." "durgatithI paDatA AtmAne je dhArI rAkhe te dharma"8 * jaina darzana tIrthakaroe "potAnA divyajJAnathI joyelo ane jagatane batAvelo, sarva jagatanA kalyANa ane sAcA sukhano je saMpUrNa mArga tenuM nAma jainadarzana". jaina darzana e koI vyakti e ja sthApelo ke calAvelo saMpradAya vizeSa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. paNa anaMta puruSoe darzAvela sukha ane kalyANanA sAcA mArganuM saMpUrNa darzana che. prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI "darzana' zabdano artha sopAno Ape che. darzana, zravaNa, manana ane dhyAnamAM darzana zabdanA artha "zraddhA" thAya che." 'darzana' eTale vividha prakAranuM jJAna-jovuM-samajavuM eTale tattvajJAna prApta karavAnI eka paddhati. satyane jovuM, samajavuM ke abhyAsa karavAno puruSArtha. A zakya bane che anubhava dvArA ke AtmAnubhUti dvArA. darzana zAstra manuSyane potAnuM svarUpa vicAravA ane tene samajavA, anubhavavA prere che. A preraNA ja manuSyanA vizva sAthenA temaja Itara prANI jagata sAthenA tenA saMbaMdho viSe vicAravAmAM madadarUpa thAya che. ane manuSyanA janmanI durbalatA samajAve che. pariNAme mAnavane jIvanalakSI ane sarvalakSI thavAnI dizA maLe che. tenAmAM abheda, ekatvanI bhAvanA vikase che. AtmA maTI paramAtmA banavA mATe urdhvagAmI daSTikoNa meLave che. tyAre te satanuM sAcuM svarUpa oLakhe che. Aja darzanazAstranuM pradhAna kArya che ane jagatanA vividha dharmonA upadbhavanuM mULa che. 1.2 bhAratIya paraMparAmAM jainadharma prAcIna samayamAM bhAratIya saMskRtinI keTalIka agatyanI lAkSaNikatA samagra vizvanuM dhyAna kheMce che. te tenI jIvaMtatA ane maulikatA, gUDhatA ane gahanatA, saraLatA ane rahasyamayatA mATe suvikhyAta che. bhAratIya saMskRti jJAna ane darzananA aneka sroto akhkhalitapaNe vahAve che. navA navA pANI le che. potAnA pANI dUra-sudUra paryata prasarAve che. sadAya potAnI tAjagI pragati jALavI rAkhe che. aneka prakAranI vicArasaraNI, paraMparA, dharma tathA paMthane bhAratIya saMskRtinI godamAM phUlavA phAlavA maLyuM che. "anekatAmAM ekatA ane ekatAmAM anekatA" bhAratIya saMskRtinI viziSTatA che. vaTavRkSa samI bhAratIya saMskRti eka virATa prayoga paraMparA tarIke oLakhAvI zakAya. - bhAratIya saMskRtinA anekavidha rUpomAM be paraMparA e saMskRtinA ItihAsa upara uMDI chApa pADI che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna bhAratanI mukhyatve be paraMparA rahI che. 1. vaidika athavA brAhmaNa paraMparA 2. avaidika athavA zramaNa paraMparA prAcIna bhAratIya paraMparA vaiidika paraMparA zramaNa paraMparA (vedone mAnya rAkhanAra) (vedane na svIkAranAra) hindu dharma buddha dharma jaina dharma3 1.3 vaidika paraMparA je manuSyano dharma ane darzana mukhyatve vedo para AdhArita che. temano dharma jIvananA bAhya karmakAMDo para AdhArita che. teo IzvaranuM astitva ane Izvara ja A sRSTinA sarjanahAra saMcAlaka mAne che. tevI mAnyatA dharAve che. Ama vedo para AdhArita brAhmaNa paraMparAnA loko hiMdu kahevAyA. hindu dharmanI vyAkhyAmAM koI eka varNa ke jAti nathI. tenI bRhada vyAkhyAmAM hindu samAja cAra varNa ane cAra Azrama thI saMkaLAyelo che. cAra varNa : brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zudrA cAra Azrama : brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama, saMnyAsa hindudharma jIvananA cAra dhyeya svIkAre che. dharma, artha, kAma, mokSa AmAnA traNa dharma artha ane kAmane puruSArtha kahyA che. ane upaniSadamAM cothA mokSane umeravAmAM Avyo che. mokSa meLavavAnA cAra mArga batAvelA che. jJAna, karma, bhakti, yoga ja Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.3.1 zramaNa paraMparA zramaNa paraMparA mAnavInA vyaktigata svArthathI bhinnaguNonuM pratinidhitva kare che. zramaNa paraMparA sAmya- samAnatA para pratiSThita che." prAkRta zabda "sama' parathI "sama' paraMparA kahevAya che. prAkRtamAM "sam" zabda eTale saMskRta bhASAmAM zrama, zam ane sam nA samAna arthamAM vaparAya che.jenA traNa paryAya vAcI zabdo bane che. (1) zramaNa (2) samana (3) zamana. zramaNa - zramaNano artha parizrama thAya che. saman - samAnatA athavA samAnapaNuM thAya che. zamana - "zamana'no artha saMyama athavA Atma saMyama thAya che." A pramANe zramaNa saMskRtinA mULamAM zrama-sam- zam e trividha tattvono samAveza thAya che. zramaNa dharma puruSArtha, AtmasaMyama (jIvonI badhA jIvo potAnA AtmA samAna che. mana ane cittanI samatA ane sthiratA) nA siddhAMto upara AdhArita che . zramaNa paraMparAmAM AtmA eTale ke vyaktine ja paramAtmAnuM svarUpa mAnavAmAM AvyuM che. A mAnyatA anusAra Izvara' alaga astitva dharAvato nathI. te mAnavInI aMdara ja che. AthI A mAnyatAnusAra tapazcaryA. ane uccasAdhanA dvArA paramezvaratva pAmI zakAya che. zramaNa paraMparAmAM ghaNA saMpradAyo hatA. 'Ajivaka "tApasa', "garika, zAkaya ane nirgAtha. paraMtu temAMthI mukhyatve be dharmo potAnuM astitva TakAvI zakyA che. (1) bauddha dharma (2) jaina dharma 1. bauddhadharma bauddhadharmanAM saMsthApaka siddhArtha gautama bhagavAna mahAvIranA samakAlIna hatAM. teo I.pU.567 thI I.sa.pUrve 477 daramyAna thaI gayA. teoe saMsAramAM evA cAra dazya joyA jenAthI temane jIvananI zunyatAnuM bhAna thayuM. teo e Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A anaMtaduHkha ane viTaMbaNAothI mukti meLavavA mATe saMnyAsa lIdho. kaThora sAdhanA dvArA jJAnanI prApta karI. ane teo "buddha thayA. temaNe pahelo upadeza sAranAthamAM temano pAMca ziSyone Apyo. ane "dharmacakra pravartana' kahevAyuM. I.sa.pUrve 447mAM teo mahAparinirvANa pAmyA. tyAM sudhI temaNe dharmano upadeza Apyo. lokone duHkhamAMthI mukti meLavavAno mArga batAvyo. gautamabuddhanA upadezane 'cAra uttama satya' tarIke oLakhavAmAM Ave che. ane te "Arya aSTAgi' mArga tarIke oLakhAya che. gautamabuddha potAnA upadezane te samayanI lokabolI pAlI bhASA mAM ApatA hatA. temano dharmamArga kaThora ane AkarI tapathaiyAno nahi, paraMtu kaThora tapazvaryA ane atyaMta bhogapabhoga jevA aMtima cheDAnI vacceno madhyama mArga hato. je sAmAnya manuSyane dharmAbhimukha karAvI zakyo.9 2. jainadharma bhAratano trIjo prAcIna dharma jainadharma che. jaina paraMparA pramANe jainadharma koI eka vyakti ke vyakti vizeSe sthApelo dharma nathI. te anAdi anaMtakALathI astitva dharAve che. jainadharmanA IzvarajJAnanA khyAlo spaSTa ane buddhi yukta che. pUrNa AnaMda ke jJAna vagere mULa dharmo jemaNe kahyA che. evA mukta AtmAne jainadharma Izvarajinezvara tIrthakara bhagavaMtone mAne che. " jaina dharmAnusAra jIvamAtranuM astitva anAdi che paNa A bhavabhramaNamAMthI te mukta thaI zake che ane anaMta aizvaryanI sthiti pAmI zake che mATe jainadharmamAM jIvanA parama vikAsanI sImAne paramAtmAdazA gaNI che. ane tenI prAptine dharmanuM parama lakSya gayuM che te TUMkamAM jainadharmanuM lakSya IzvaraprAptinuM nahIM paNa Izvara banavAnuM che." Ama kahI zakAya ke "jainadharma jinono athavA tirthaMkaroe darzAvelI jIvana paddhati che. A dharma potAnA anuyAyIone (sAdhAraNa jIvamAtrane) karmano kSayakarI paramasukhanI prApti karavAmAM madadarUpa thAya che. samyapha jJAna, samyaka darzana, samyapha caritra A ratnatraya mukti athavA mokSamArga che.22 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zabdono artha ane vyAkhyA jaina' zabda 'jina uparathI udbhavelo che. "khina" zabda saMskRta dhAtu "ninaya" uparathI utarI Avelo che. tethI teno artha vijetA evo thAya che. Ama jeo jinezvaronA anuyAyIo che temane 'jaina' kahevAya che. ane jaino je dharma ArAdhanA kare che tene jainadharma kahevAya che.23 1.4 jaina dharmanA pAyAnA siddhAMto jagatamAM dharmo to ghaNA che. sau dharmo satya pAmavA mATe mathe che. sukhano mArga darzAve che. sAdhaka vatte oche aMze tene anusAre che. ane AdhyAtmika mArgadarzana meLavavA maMthana kare che. Ama joIe to dareka dharma pote potAnI AdhyAtmika dhAraNA upara ubho che. A dhAraNA jeTalI vAstavika ane vaijJAnika teTale aMze te dharma vadhAre sAtatyatAyukta lAge che. ane buddhine vadhAre svIkArya bane che. Aje jagatamAM jaina dharma prati je jijJAsA jovA maLe che. kAraNa ke dharmanI mULabhUta dhAraNAo vadhAre vaijJAnika che.24 jaina dharmanA pAyAnA siddhAMto nIce pramANe che. 7 jaina AcAramAM vrato 1.4.1 ahiMsA ahiMsA e jainadharma no sauthI pahelo agatyano siddhAMta che. jainadharmamAM sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA mATe pAMca mahAvrato ane aNuvratanI prarUpaNA tIrthaMkaroe karI. ahiMsA eTale hiMsAno abhAva pAMca vratomAM ahiMsA paheluM vrata che. ahisA eTale hiMsAno abhAva. be ke tethI vadhu Indriyo dharAvatA trasta athavA jIvita prANInI IrAdApUrvaka, bIjA mAraphata ke anumati ApIne hiMsA karavAmAMthI je aTake che te ahiMsA mahAvrata nuM pAlana kare che. jaina ciMtakonuM kahevuM che ke ahiMsA paramadharma che.25 dayAne sarva prANIonI kalyANamayI mAtA sAgara sAgaramAM, duHkhamAM zrIsamaMtabhaMdra kahe che ahiMsA jagatanAM F bhaTakatA prANIonuM amRta kare che. prANIo mATe parabrahma samAna che.27 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmamAM mAMsAhArano niSedha karavAmA Avyo che. divasa karatAM rAtre sthUla tathA vizeSataH sUkSma jIvonI hiMsAnI vadhAre zakyatA hovAthI jainadharmamAM rAtribhojanano paNa niSedha karavAmAM Avyo che.28 1.4.2 satya satyanuM svarUpa samajI zakAya tevuM che. zrIumAsvAmI kahe che prasaMzanIya nathI tene bolavuM te asatya 29 satya haMmezA vijayI nIvaDe che. tethI satyanA Adarzane vaLagIne rahevuM joIe.30 satyanA AdhAre ja jagata TakI rahyuM che. vyavahAra ane dharmanA pAyAmAM satya raheluM che. mATe satyavacana bolavuM joIe." satyae sAdhunuM bIju mahAvrata ane zrAvakanuM bIju aNuvrata che. 1.4.3 acaurya zrI umAsvAmI corInI vyAkhyA e pramANe Ape che. "je ApavAmAM nathI AvyuM tene levuM te corI che. na ApelI vastu levI te corI karyA barAbara che.32 232 acauryano artha asteya, corI na karavI.33 1.4.4 brahmacarya abrahmacarya eTale dareka prakArano jAtiya saMbaMdha hiMsAtmaka che. AtmonnatimAM bAdhaka che. A vrata pALavuM kaThina che. IndriyonA sukhabhoganI lAlasAmAMthI ghaNA anarthojanme che. ane azubha karmo baMdhAya che.34 brahmacarya zArIrika ArogyamAM temaja AdhyAtmika sAdhanAmAM upakAraka che. 1.4.5 aparigraha zrI amRtacandra sUri parigrahanI vyAkhyA A pramANe kare che. "parigraha eTale Asakti te moha athavA mohanIya karmanA pariNAme utpanna thAya che. parigrahanI badhI bhAvanAno tyAga te aparigraha. parigraha athavA saMpatti pratyenI Asakti be prakAranI che." bAhya parigraha ane atyaMtara parigraha.35 A vratano udeza e che ke pratyeka gRhasthe mAlikInI vastuo (sajIva ane nirjIva) nA svarUpa temaja vistAra aMge aMkuzo rAkhavA joIe. jethI lobha G Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAbumAM rahe, tyAga e jIvana jIvavAno sAco mArga che. paNa dareka mATe tenuM anusaraNa zakya nathI. AthI aparigraha para jAte maryAdA nakkI karavI jarUrI che. AsaktimAM ja parigrahanuM pApa raheluM che. cIjavastuono anAvazyaka saMgraha ke parigraha sAmAjika aparAdha che ane azAMtinuM mULa che. mATe gRhastha paNa potAnI cIjavastuo maryAdita pramANamAM rAkhavI joIe." 1.5 anekAMtavAda anekAMtavAda e jainadharmano eka mahattvano siddhAMta che. koIpaNa vastunA aneka aMta eTale ke guNadharmo hoya che. vastunA pratyeka dharmane guNane aMtane pUrI rIte tapAsI temAMthI samagra paNe satya tAravavuM joIe. koIpaNa viSaya, vicAra, vastu, paristhiti ItyAdine vadhumAM vadhu daSTikoNathI vadhumAM vadhu vigatothI ane vadhumAM vadhu uMDANathI tapAsavA ane temAM dekhAtAM paraspara virodhI evA tattvono samanvaya karIne satya tAravavuM te anekAMtavAda, satya eka che paraMtu tenA svarupa anaMta hoI zake che. e svarUponuM judI judI apekSAe darzana karavuM te anekAMtavAda." . anekAMtavAda mATe pAribhASika zabda che. "svAda". "syAt" eTale kathaMcita eTale ke keTaluMka jANavA maLyuM che. paraMtu ghaNuM jANavAnuM bAkI che. anekAMtavAda siddhAMta che ane e siddhAMtane amalamAM mukavAnI rIti, paddhati ke zailI te syAdvAda che ene samajavA mATe aMdhahastInyAyanuM udAharaNa suprasiddha che.37 anekAMtavAdane jIvanamAM utAravAthI rAgadveSa ghaTe che. visaMvAda dUra thAya che. kaleza ocho thAya che. samabhAva janme che. mitratA vikase che. ane saMvAda tathA zAMti sthapAya che. AthI ja kuTuMba, samAja, rASTra ane vizvamAM samAdhAna, zAMti ane saMvAda sthApavA mATe anekAMtavAda uttama phALo ApI zake 38 1.6 karmano siddhAMta A vizva tarapha najara karatAM prathama kSaNe ja Azvarya nI sAthe prazna thAya che. A saMsAramAM ATalI badhI vicitratA kema ! mAnavI samAna hovA chatAM koI duHkhI, koI sukhI, koI dhanavAna, koI nirdhana, eka ja mAtAnI kakSAmAM janmela be bALakomAM paNa keTalo badho taphAvata ? A badhI viSamatAnuM kAraNa zuM ? Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga sarvaze potAnA jJAnamAM tenuM kAraNa joIne darzAvyuM che ke A badhA viSamabhAvonuM kAraNa eka ja che. ane te che jIve pote bAMdhelA karma.39 karma saMsArI jIvone hoya che. jIvo A saMsAramAM vividha yonImAM zubhAzubha udaye paribhramaNa karyA kare che. uttarAdhyayanuM sUtramAM karmane nIce pramANe samajAvyuM che. jIvanA potAnA ja pariNAmathI karmabaMdha thAya che. karma kartAne anusare che. karelA karmo bhogavyA sivAya A jIvano temAMthI chUTakAro thato nathI Ama karmano kartA tathA bhoktA jIva pote che te ja rIte temAMthI mukta thanAra paNa jIvAtmA pote ja che." karmabaMdhanuM kAraNa ajJAnatA che. zarIra ane AtmAno bheda na samajavAnA. mana, vacana, kAyAnA pravRttiothI karmanA mukhya pAMca kAraNa che. mithyAtva, avrata, kaSAya, pramAda, azubha yoga." karmo ATha prakAranA che. 1. jJAnAvaraNIya karma, 2. darzanAvarINaya karma, 3. mohanIya karma, 4. vedanIyakarma, 5. AyuSyakarma, 6.nAmakarma, 7. gotrakarma, 8. aMtarAyakarma 2 0 karmacakra bhUtakALamAM bAMdhelA karmano udaya-sArA/zubha athavA narasA azubha phaLa Ape- phaLa bhogavatI vakhate AtmAnA pariNAmo zubha athavA azubha- navA karmono baMdha- karmono udaya (AtmAnA ajJAnane laIne) A cakrano nAza kema thAya ? A karma cakrano nAza karavAno ane AtmAne sadA mATe mukta karavAno mArga. je jIvane potAnA mULasvarUpanuM jJAna thayuM hoya te jIva bAMdhelA karmo udayamAM Ave tyAre navA karmo na baMdhAya te mATe sajAga rahe che. udayamAM AvelA karmonA phaLa rAga-dveSa vagara samabhAve bhogave che. ane tethI navA karmo nathI baMdhAto udayamAM AvelA karmo phaLa ApI nirjarI jAya che. A rIte AvelA karma phaLa ApI nirjarI jAya che. A rIte sAcuM jJAna sAcI zraddhA ane sAcA AcaraNathI AtmA karmacakramAMthI mukta bane che. 11 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.7 mokSamArga sarva karmonA kSayathI AtmAnA zuddha avicalita svarUpanI prApti thavI te mukti kahevAya che. AvI mukti prApta karavA mATeno dhorI mArga che. samyaka darzana, samyaka jJAna, samyapha caritra A traNa guNonI prApti thavI. A traNa guNo ratna tulya hovAthI te traNa guNa te "ratnAtrayI' kahevAya che. 1. vItarAga sarvajJa evA tIrthakara bhagavaMtoe batAvelA tattvo upara ruci-prIti vizvAsa karavo. te ja saMpUrNa satya che. ema mAnavuM te samyaka darzana kahevAya che. 2. teoe batAvelA jIva-ajIva Adi tattvone zraddhApUrvaka yathArtha jJAna karavuM te samyapha jJAna kahevAya. 3. teonA vacanone anusare heya vastunA tyAgapUrvaka ane AtmAne hitakArI ane upAdeya vastunA svIkArapUrvaka jIvana pavitra banAvavuM te arthAt bhogone asAra samajI vairAgyapUrvaka teno tyAga karavo te samyapha cAritra che A jagatamAM prANIo mATe durlabha parama mulyavAna cAra vastuo che. mAnavajanma, sAcA dharmano upadeza, zraddhA ane AtmanigrahanI prabaLa zakti, (puruSArtha) samyapha jJAna, samyapha darzana ane samyaka cAritra ane tapazvaryAno mArga svIkAravAthI mokSa prApta thAya.44 jayAre AtmA ATha prakAranA badhA karmonA baMdhanathI chUTI jAya che tyAre mukti pAme che. mukta thayelo jIva enA mULa svabhAvanI urdhvagatithI lokanA ekadama uparanA bhAgamAM siddha kSetramAM pahoMce che. ane haMmeza mATe tyAM zuddha AtmAnA svarUpamAM sthAyI thaIne rahe che. A siddhanA jIvo anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha ane anaMtazakti dharAve che. 5 A uparAMta anizvaravAda, adhyAtmavAda, asthitvavAda navatatva, padravya, pAMca prakAranA jJAna vigere paNa jaina dharmanA agatyanA siddhAMta che. uparanA badhA ja siddhAMto tIrthakara dvArA prarUpita che. evA ja tarthaMkara paramAtmAno paricaya tathA temanA lakSaNo AgaLanA prakaraNamAM darzAvela che. logasUtramAM tIrthakaronI stutinuM vizeSa mahattva che tethI tIrthakarono vigatavAra abhyAsa karela che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-1 pAdaTIpa 1. prA.TI.ke. tukola "jainadarzana, pRSTha-1 2. sa.panyAsa zrI mahAbodhivijayajI gaNidhara, arihaMta paramAtmAnI oLakhANa, pR.1 3. ejana, pR.1 4. prA.TI.ke. tukola, jainadarzana, pR.1 5. pro.jhaveracaMda viThThalarAya koThArI, jainadarzana pR.3 6. bRdrabAhu vijaya, jainadharma, pR.2 7. ejana, pR.2 8. sunaMdAbena vorA, jaina siddhAMtika zabda paricaya, pR.118 9. munizrI nyAyavijayajI, jainadarzana pR.1 10. DaoN.nagIna jI.zAha, jainadarzana, hindI pR.4 11. bhadrabAhu vijaya, jainadharma, pR.2 12. prA.jhaveracaMda viThThaladAsa koThArI, jenadarzana, pR.8 13. e.ela.bAsama, sarTIphikeTa korsa Ina jainalojI pR.1 14. ejana pR.2 15. pro.jhaveracaMda viThThaladAsa koThArI, jainadarzana, pR.4 16. ejana, pR.9 17. ejana, pR.3 18. e.ela.bAsama, sarTIphikeTa korsa Ina jainalojI pR.2 19. ejana, pR.3 20. prA.TI.ke.hukola, jainadarzana, pR.2 21. caMdrahAsa tripAThI, jainadharmanuM hArda, pR.2 22. prA.TI.ke.hukola jainadarzana, pR.3 23. pro.jhaveracaMda viThThaladAsa koThArI, jainadarzana, pR.10 24. caMdrahAsa tripAThI, jainadharmanuM hArda, pR.2 25. prA.TI.ke.hukola, jainadarzana, pR.153 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. ejana, pR.158 27. 26. ejana, pR.158 28. ramaNalAla sI.zAha jainadharma, pR.16 29. prA.TI.ke.hukola, jainadarzana, pR.158 30. ejana, 160 31. ramaNalAla sI zAha jainadharma, pR.17 32. prA.TI.ke tukola, jainadarzana, pR.161 33. sunaMdAvorA, jaina saiddhAMtika zabda paricaya, pR.5 34. prA.TI.ke.hukola, jainadarzana, pR.162 35. ejana, pR.164, 165 36. ramaNalAla sI.zAha, jainadharma, pR.19 37. caMdrakAnta dozI, sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI, pR.79 38. ramaNalAla sI.zAha, jainadharma, pR.28-29 39. zrI vinAtAbAI mahAsatIjI, sacitatra jainatattvadarzana, bhAga-1,pR.15 40. ejana, pR.15 41. ejana, pR.15 42. caMdrakAnta dozI, sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI, pR.66 ejana, pR.67 44. prA.TI.ke.hukola, jainadarzana, pR. 217 45. caMdrakAnta dozI, sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI, pR.66 43. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-2 tIrthakara ane tenA lakSaNo 2.1 jainadharmamAM kALacakra 2.2 tIrthakaranuM Agamana 2.3 tIrthaMkaro covIsa ja zA mATe ? 2.4 tIrtha ane tIrthakara 2.5 tIrthakaranI vizeSatAo 2.6 tIrthakara nAmagotra 2.7 tIrthaMkaranA guNo 2.8 tIrthakaranA atizayo 2.9 tIrthaMkaranA aSTa mahAprAtihArya 2.10 aDhAradoSa rahita evA tIrthakara 2.11 tIrthaMkaranA paMca kalyANaka 2.12 tIrthakaranA lAMchana 15 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-2 tIrthakara ane tenA lakSaNo ucca Adarza puruSo, ucca Adarza jIvanasaraNI ane ucca Adarza siddhAMta joIe to ja AbhAmAMthI anAdinI ThAMsIne bharelI malinatA dUra thaI jAya ane AtmAmAM e ucca Adarzo, pavitratA, puruSArtha vagere jhagamagatA tathA jIvanavyApI banI jAya. Ama jIvAtmAne AtmAmAMthI paramAtmA banAvavAno aNamola upadeza tIrthaMkara paramAtmAe Apyo, dareka avasarpiNI ane utsarpiNImAM cha-cha ArAmAM phakta covIsa tIrthakara thAya che. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa cartuvidhasaMgha- tIrthanI sthApanA karavAnuM pada tIrthaMkaro ja prApta kare che. teo sAdhAraNa jIvanI jema ja janma le che. paraMtu ucca sAdhanA tathA tapazcaryA dvArA svayaMbuddha bane che. tyArabAda teo jainadharmanA pracAra prasAra kare che. ane dharmanI samaja lokone Ape che. teo navA dharmanI sthApanA karatA nathI. paraMtu dharmamAM kALakrame pravezelI zithilatAne dUra karI navacetanA reDe che.' tIrthakara zabda jainadarzana ane sAhityano Agavo pAribhASika zabda che. jainadarzananuM sAhitya evA Agamo, Agametara graMtho tathA vividha zloko, gAthAo ane prArthanAmAM "tIrthakara' zabda vyApaka rIte ullekha thayelo jovA maLe che. 2.1 jainadharmamAM kALacakra jaina paraMparA anusAra sRSTi anAdi gatizIla che. tene koI Adi nathI ke koI aMta nathI." jaina darzananI spaSTa avadhAraNA che. A dazyamAna pariNAmI nItya che. dravya nitya che dhruva che paraMtu paryAyanI apekSAe te pratikSaNa parivartanazIla che. jevI rIte rAtri pachI divasa ane divasa pachI rAtri Ave che. varSamAM cha vAra Rtu badalAya che. ane te eka nizcita samayamaryAdA sAthe parivartana thatI rahe che. tevI ja rIte kALano krama paNa niraMtara badalAto rahe che. saptAha, pakhavADiyuM, mahino, varSa, yuga vigere rUpa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A parivartana vaDe ja sRSTinuM saMcAlana cAlI rahyuM che. AmA na kyAreya sarvathA vinAza thAya che ke na kyAreya ekalI utpatti thAya che. sRSTi potAnA mULa tattvonA saMyojana vighaTana dvArA satata gatizIla rahe che. jIvonI kyAreka duHkhanI to kyAreka sukhanI paraMparA cAle che." A unnati ane avanati samayanI apekSAe che. vyaktinI apekSAe nathI Ama kALanI apekSAe sAmuhika parivartana thAya che." jainadarzana pramANe kALane eka cakranI upamA ApavAmAM AvI che. je ghaDiyALanA kAMTA pramANe vartuLAkAre phare che. A vartuLano sarakhA be vibhAgamAM vaheMcavAmAM Ave che. jyAre kAMTo uparathI nIce tarapha Ave che tyAre tene avasarpiNI kALa kahevAmAM Ave che. ane jayAre kAMTo nIcethI upara tarapha Ave che. tyAre tene utsarpiNI kALa kahevAmAM Ave che. Ama jema cakramAM ArA che tema "kALacakramAM paNa 12 ArA mAnavAmAM Ave che. A 12 ArA be vibhAgamAM vibhAjita karavAmAM Ave che. avasarpiNI ane utsarpiNIkALane sarakhA 6-6 ArAmAM vibhAjIta karavAmAM AvyA che."8 "AvA eka kALacakrane kalpa kahevAmAM Ave che." kALacakra avasarpiNI kALa utsarpiNIkALa 1. suSama-suSamA (sukhama-sukhama) duSamA-duSamA 2. suSamA (sukhama) duSamA 3. suSamA- duSamA sukha-dukhama) duSama-suSamA 4. duSama-suSamA (duHkham- sukhamuM) suSamA-duSamA 5. duSamA du:khamuM) suSamAM 6. duSamA-duSamA (duHkham -duHkhama) suSama-suSamAM kALacakranuM citra pariziSTa-1mAM Apela che. avasarpiNI kALa daramyAna zubha sArA pudgalonI saMkhyA kramazaH ghaTatI jAya che. jyAre utsarpiNIkALamAM tenAthI ulaTuM thAya che te daramyAna azubha pudgalo ochA thAya che. ne zubhapudgalo kramavAra vadhatA jAya che." Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. 2 tIrthakaranuM Agamana kALacakranA avasarpiNI kALanA trIjA ArAnA aMtabhAgamAM 84 lAkha pUrva ane 89 pakSa bAkI hoya tyAre dharmacakranI pravRtti karanAra prathama tIrthaMkara no janma thAya che. rAjacakranI vyavasthA karanAra prathama cakravartI thAya che. tyAra pachI cothA ArAmAM bAkInA 23 tIrthakaro, 11 cakravartI, 9 baLadeva, 9 vAsudeva ane 9 prativAsudeva vagere zAkhA puruSono janma thAya che. Ama trIjA ArAnA aMte ane cothA ArAmA maLIne kula 2SaTha zAkhA puruSo utpanna thAya che. jayAre pahelA, bIjA, pAMcamA ane chaThThA ArAmAM AvA koI puruSo utpanna thatA nathI. Aja pramANe utsarpiNIkALamAM paNa trIjA ane cothA ArAmAM ja tevA viziSTa eTale ke 2SaTha zalAkhA puruSo jevA ke covIsa tIrthakaronuM Agamana thAya che. AnA parathI jaina paraMparAmAM jaNAvAyuM che ke atyaMta sukhanI dazAmAM ke atyaMta duHkhanI dazAmAM mahApuruSonA temAM paNa sarvazreSTha evA tIrthaMkara bhagavaMtonA janmano avakAza nathI tema phalita thAya che. paraMtu jayAre sukha duHkha madhyama pramANamAM hoya che tyAre teo janma le che. ane dharma pravartana kare che." 2.3 tIrthakaro covIsa zA mATe? jainadarzana pramANe tenI bhUgoLamAM aDhIdvIpakSetranuM varNana che. 1. jaMbudvIpakSetra, 2. ghAtakI khaMDa, 3. ardhapuSkara dvIpa A aDhI dvIpakSetromAM paMdara karmabhUmi che. temAM pAMca bharata pAMca airAvata ane pAMca mahAvigheha kSetra che. temanA 170 bhUbhAga evA che ke jyAM tIrthakara banIzake. eka ja samaye ochAmAM ochA vIsa ane utkRSTA vadhumAM vadhu) ekaso sIttera tIrthaMkara thaI zake.12 mahAvideha kSetramAM kALanuM pramANa haMmezA aMka jevuM ja hoya che. tyAM utsarpiNI ane avasarpiNIkALa badalAto nathI. paraMtu sadA avasarpiNIkALanA cothA ArA samAna sthiti hoya che. tyAM tIrthakaranI vidyamAnatA che. tyAM dharmanuM sthAyI svarUpa rahe che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.4 tIrtha ane tIrthakara tIrtha zabdanI vyutpatti vyutpati tIranA ti tIrtham jenA vaDe tarAya te tIrtha e pramANe thAya che. Avazyaka niryuktimAM kahevAyuM che ke tIrthanA aneka prakArano che. nAma tIrtha, sthApanA tIrtha, dravyatIrtha, bhAvatIrtha vagere ja "tIrtha roti jhuri tAryavIra tIrthaMkarano sAmAnya ane vyApaka artha thAya che tIrtha. muni sumeramalajI jaNAve che. je saMsAra samudra taravAmAM yogabhUta bane che. te tIrtha arthAt pravacana hoya che te pravacanane sAdhu-sAdhvI, zrAvaka zrAvikA dhAraNa kare che. A caturvidha saMgha paNa tIrtha samAna che. ane tenA sthApaka tIrthakara kahevAya che." je tAre te "tIrtha ane je tIrtha prarvatAve te "tIrthakara A uparAMta "ahaMta', "jina", "vitarAga", "sarvajJa', parameSThi vagere paNa tIrthakara mATe jainasAhityamAM vaparAtA paryAyavAcI zabda che. 2.5 tIrthakaranI viziSTatAo jaina paraMparA pramANe koIpaNa sAdhAraNa AtmA viziSTa ane uccasAdhanA tathA tattva dvArA paramAtmA pada prApta karI zake che. jaina darzanusAra "tIrthaMkara' bananAra AtmA mokSanI prApti karI zake che. pachI saMsAramAM pharI avataratA nathI. tIrthakaranA nAmagotra, atiSayo, mahAprAtihAryonA vizeSa svarUpanuM varNana prAcInagraMtho samavAyAMga sUtra, mahAnizItha sUtra, vItarAga stava, abhidhAna ciMtAmaNI, kalpasUtra, lokaprakAza vageremAM vistArapUrvaka che. 2.6 tIrthakarapada- nAma gotra tIrthakara teo ja bane che. jemaNe pUrvabhavamAM tIrthakara nAma karmanI prakRtinuM upArjana karyuM hoya. A pUNyakarmanI utkRSTa prakRti che. jaina Agama jJAtAdharmakathAmAM tenA baMdhanA vIza kAraNo batAvyA che. (1) arihaMtanI utkRSTa bhakti (2) siddhanI utkRSTa bhakti (3) jina-pravacana Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (upadeza) pratye utkRSTa zraddhA (4) gurunI upAsanA (5) sthaviranI upAsanA (6) jJAnanI upAsanA (7) tapasvInI upAsanA (8) jJAna meLavavA mATe avirata dhyAna (9) doSa vagaranI sAmAyikanI ArAdhanA (10) guNavAnanuM sanmAna karavAthI (11) pratikramaNa karavAthI (12) brahmacarya vagere vratonuM ghaNA ja khaMtathI dhyAnapUrvaka pAlana karavAthI (13) dhArmika kriyAomAM saMpUrNa jAgRti (14) Atma saMyama (15) prAyazcita/tapazcaryA (16) roga/bimAra sAdhuonI manapUrvaka vaiyAvaccacAkarI (17) bImAra sAdhuone ArAmamAM rAkhavAthI (18) uMDA jJAna mATe abhyAsa karavAthI (19) ahatanA upadezamAM, daDha zraddhA rAkhavAthI (20) jaina zAsanane ujjavaLa batAvavAthI enuM gaurava vadhAravAthI"58 AmAMthI koIpaNa eka athavA vadhAre prakAranI uttama ArAdhanA arthAta uccabhAvanA ArAdhanAthI "tIrthaMkara nAma karmano baMdha thAya che. tIrthaMkara pada mATe pUrvabhavamAM viziSTa ArAdhanA karavI jarUrI che. Ama jainadarzananI mAnyatA pramANe koIpaNa jIvAtmA upara darzAvela puruSArtha dvArA tIrthaMkara nAma gotra bAMdhI zake che. 2.7 tIrthaMkaranA guNoH ghAtakarmono kSaya karavAthI tIrthaMkarapadanI prApti thAya che. te tIrthaMkara paramAtmAnA 12 guNa, cotrIsa atiSaya, pAMtrIsa vANInA guNo prApta kare che. ane teo aDhAra doSa rahita hoya che. jenuM vistRta varNana A pramANe che. arihaMtanA 12 guNo (1) anaMta jJAna (2) anaMta darzana (3) anaMta cAritra (4) anaMta tapa anaMtabalavIrya (6) anaMta lAyaka samyaktva (7) vajaRSabha nArAca saMghayaNa (8) samacaturastra saMsthAna (9) cotrISa atizaya (10) pAtrIsa vANInA guNo (11) eka hajAra ATha uttama lakSaNanA dhAraNahAra (12) cosaTha IndronA pUjanIya A bAra guNothI yukta tIrthaMkara bhagavaMta hoya che. anya rIte tIrthaMkara 12 guNo : Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMta catuSTayaH (1) anaMta jJAna (2) anaMtadarzana (3) anaMta sukhA (4) anaMtavIrya aSTa prAtihArya : (1) azokavRkSa (2) siMhAsana (3) traNa chatra (4) cosaTha joDa cAmaranI (5) prabhA maMDaLa (6) aceta pRSpavRSTi (7) divya dhvani (8) aMtarikSamAM sADAbAra kroDagebI vAjA. ema maLIne paNa 12 guNa thAya.20 2.8 tIrthakaranA atizayo : atizaya zabdanI uttama vyAkhyA zrI abhidhAna ciMtAmaNInI svopajJa TIkAmAM maLe che. je guNo vaDe tIrthakara bhagavaMta samasta jagata karatAM paNa atizayI-caDiyAtA che. te guNone atizaya kahevAmAM Ave che. AvA arihaMtonA yathArtha ane asAdhAraNa (bIjAmAM na hoya tevA) mULaguNo cAra che. AcArya ziromaNIthI haribhadrasUri ane "kAtajaya patAkA' graMthanI svopaNa vyAkhyAmAM kahe che. guNa: mulAtizayAzvatAraH tadyathA apAnayApatramAtizama, jJAnAtizaya, pUjAtizaya, vAgatirAzca // 1. apAyAgama atizaya : rAga Adi doSo jIvane hAnikAraka hovAthI apAya kahevAya che. apagamana eTale kSaya rAga vagereno apagama thavAthI tIrthakarane svarUpano lAbha maLe che. A apAyAgama atizaya che. 2. jJAnAtizaya H nirmaLa tathA pUrNa evA kevaLajJAnathI loka ane alokanA saMpUrNa svabhAvanuM avalokana karI rahyA che A "jJAnAtizaya che. 3. pUjAtiyazaya H sarva devatAo, asUro ane manuSyoe karela tIrthaMkaranI pUjAnI parAkASTA te tIrthaMkarano "pUjAtizaya' che. 4. vacanAtizaya : sarva jIvone abhayadAna ApavAmAM samartha ane sarva bhASAomAM pariNamatI je tIrthakaranI dharmavANIne tIrthaMkarano vacanAtizaya che A vacanAtizaya vaDe tIrthakara sarva jIvonuM pAlana karanArA che. zAstromAM jyAM tIrthakaronA cAra guNa jaNAvyA hoya tyAM cAra 21 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAtizayo ane jyAM 12 guNa kahyA hoya tyAM ATha mahAprAtihAryo ane cAra mUlAtizayo jANavA.21 cahatIsa adUsajuA addha-mahApaDihera-kAya sohA titthayarA gayamohA jhAhaavvA payateNaM // tijayayahatu strota- gAthA naM.10 cotrIsa atiSayothI yukta ATha mahApratihAryothI zobhatA ane mohathI rahita, evA tIrthakaronuM stuti stavananA, dhyAna thAya che. 22 A sarva graMthonA pramANyathI e vAta nakkI thAya che ke tIrthaMkara bhagavaMtonA mUlAnizayo tathA mahAprAtihAryo kAlpanika nathI. paNa vAstavika che. kAraNa ke prAcIna Agama graMthomAM gaNadhara AcArya bhagavaMto dvArA lakhAyelI vANImAM tIrthakara bhagavaMtanA avAstavika guNonuM varNana kadApi karatA nathI, kAraNa ke tethI khoTuM bolavAnuM pApa lAge che. tethI A cAra mUlAtizayo tathA anya atizayo yathArtha vAstavika, yathAbhUta ane sat evA guNo kahevAmAM Ave che. tIrthakaronA atizayone jainAcAryoe nIce pramANe traNa vibhAgamAM vibhAjita kayA che. (1) sahaja atizaya (2) karmakSaya ja atizaya (3) devakRta atizaya 1. sahaja atizaya covIsa atizayonA cAra atizayo tIrthakara bhagavaMtane janmathI ja hoya che. A cAra atizayo sahaja svAbhAvika atizayo kahevAya che. A cAra sahaja atizayo A pramANe che. (1) jinabhagavaMtanuM rUpa janmathI ja abhUta hoya che. zarIra sugaMdhI tathA roga, mala ane parasevAthI rahita hoya. (2) bhagavaMtano zvAsozvAsa pAkamala jevo sugaMdhI hoya. (3) tIrthakaranA rakta ane mAMsa janmathI ja gAyanA dUdha jevA zveta ane durgadhathI rahita hoya. (4) tIrthaMkaranA AhAra ane nihAranI eTale ke malavisarjananI kriyA carmacakSuvALA jIvo joI zakatA nathI. mAtra avadhijJAnI ja joI zake. 23 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.8.3 karmakSaya ja atizaya : karmakSaya ja atizaya ke je jJAnAvaraNIya karma vagere cAra dhAtakarmonA (jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAyakarma) kSayathI utpanna thAya che. bhagavaMtanA dhAtakarmono kSaya thatAM ja bhagavaMtane kevaLa jJAnanI prApti sAthe ja karmakSaya ja agiyAra atizaya utpanna thAya che. (1) yojanamAtra kSetramAM manuSyo, deva ane tiryaMconI kroDAkoDI saMkhyAmAM samAveza bhagavaMtanA samavasaraNamAM yojana mAtra bhUmimAM manuSyo, devo ane tiryaMco game teTalI moTI saMkhyAmAM samAI jAya che. teo vinA harakate sau koI sukhethI bhagavaMtanI vANI dezanA sAMbhaLI zake che. (2) vANI sarvabhASI saMvAdinI ane yojanagAminI: bhagavaMtanI vANI eka yojana paryata saMbhaLAya tevI hoya bhagavaMtanI vANI sarva bhASAomAM pariNamana pAmanArI hoya jethI so jIvo potapotAnI bhASAmAM samajI jAya.24 paNatIsaM saccacaNAdUsesA // arthAt bhagavaMtanA satyavacananA 35 atizayo che. te nIce pramANe che. 35 vacanAtIzaya (1) saMskAratattva (2) audAtya (3) upacAra parInatA (4) meghagaMbhIra ghoSa (5) pratisAda vidhAvitA (6) dakSiNatva (7) uparIta rAga- (8) mahArNatA (9) avyAhatavya (10) ziSyatva (11) saMzayono asaMbhava (12) nirAkRtAnyotarata (13) hRdayagamatA (14) mithaH zAkAMkSatA (15) dezakAlAvyatItatva (16) tattvaniSThata (17) aprakIrNa prasRtva (18) asvacchAdhA nindatA (19) Abhibhatya (20) ati snigdha madhuratva (21) prazasyatA (22) anarmavidhitA (23) saudarya (24) dharmArthapratibaddhatA (25) kArakAghaviparyAsa (26) vizvamAhitaviyuktatA (27) citrakRtva (28) abhUtatva (29) anati vilaMbatA (30) aneka jAti vaicitrya (31) Aropita vizeSatA (32) satyapradhAnatA (33) varNa-pada-vAkya vivikatA (34) abucchiti (35) akhedita." Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. bhAmaMDala : bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa apUrva tejorAzithI yukta bhAmaMDalanI racanA thAya. 4. rogonI vilinatA : tIrthakara bhagavaMta jayAM jayAM vicaratA hoya tyAM tyAM AsapAsanA savAso yojana sudhI anya jIvone paNa koI roga Avato nathI.7 5. avaira: tIrthaMkara bhagavaMtanA viharamAna pradezamAM ekaso paccIsa yojana sudhI lokomAM paraspara vairajhera zamI jAya. temanA samavasaraNamAM vAgha, bakarI, bilADI, vigere potAnA janmajAta pUrvabhavanA vaira bhUlI jAya ane sAthe besI zake. ItionA anAvirbhAvaH Iti eTale ke dhAnya vagerene hAni pahoMcADanAra ati pramANamAM uMdaro, tIDa, kIDA, popaTo jevA paMkhIo vagere savAso yojana sudhI khetaranA pAkane nukazAna kare nahi. 7. mAra (marakI) asaMbhava : bhagavaMta vicaratA hoya tenI AsapAsa savAso yojana sudhI kolerA, marakI, plega, InphalyuenjhA jevA cepI jIvaleNa rogacALA phATe nahi. 8. ativRSTi : bhagavaMta vicaratA hoya te pradezamAM savAso yojana sudhI ativRSTino kudaratI prakopa thato nathI. 9. anAvRSTi : ekaso pacIsa yojana sudhI anAvRSTi arthAt sarvathA varasAdano abhAva na hoya.29 10. durlikSa (duSkALa) : tIrthakaranI vihArabhUmimAM ekaso pacIsa yojana vistAramAM duSkALa na hoya temanA vihAra pUrve utpanna thayela duSkALa nAza pAme navo utpanna na thAya.30 11. bhayano abhAva : tIrthakaranI AsapAsa savAso yojana sudhInA vistAramAM svarASTrathI bhaya(baLavo, hullaDa vagere) tathA pararASTra bhaya vagere hotA nathI." atizaya 4 thI 11mAM jyAM jyAM bhagavAna vicaratA hoya tyAMthI savAso yojanamAM roga Adi upadravono abhAva hoya. 2.8.3 devakRta atizayo tIrthakaranA cotrIsa atizayomAM devakRta atizayo ogaNIza che. A badhA ja atizayo kare che devatAo paNa thAya che bhagavaMtanA prabhAvathI. S Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhA ja atizayomAM bhagavaMtanuM udaya prApta 'tIrthaMkara' nAma karma mukhya che teno ja badho devakRta mahimA che, ane tIrthaMkara mATe ja devatAo uMcAmAM uMcI bhakti kare che. zrI tIrthaMkara bhagavaMta, sivAyanA bIjA jIvo tevA prabhAvazALI na hovAthI teo vize tevA uttama bhaktibhAva devatAonA manamAM na jAgavAthI, bIjA jIvone kadApi tIrthaMkara nAmakarmano udaya na hovAthI, bIjA jIvomAM evI lokottama pAtratA na hovAthI ane bIjA jIvoe evuM sarvonma zubhakarma kareluM na hovAthI, bIjA jIvone A atizayamAMno eka paNa atizaya ke prAtihAryomAMnu ekapaNa prAtihArya traNe kALamAM kadApi hotuM nathI. AthI ja jene A atizayo ke A prAtihAryo hoya te ja tIrthaMkara bhagavaMta bIjA koI kadApi atizayayukta thaI zakatA nathI.32 (1) dharmacakra : tIrthaMkaranI AgaLa AkAzamAM daidIpyamAna dharmacakra hoya che. ane caMdramAMthI phelAtuM teja aMtarIkSamAM daze dizAone prabhAvita kare che.33 (2) cAmaro : tIrthaMkara jyAre cAlatA hoya che. tyAre temanI AgaLa upara AkAzamAM cAmaro cAle che ane tIrthaMkara jyAre bese tyAre tIrthaMkaranI baMne bAju devatA cAmaro viMjhatA hoya che. (3) siMhAsana : tIrthaMkara jyAre vihAra karatAM hoya tyAre pAdapIThathI sahita evuM nirmaLa sphaTika ratnanuM banAveluM ujvala siMhAsana tIrthaMkaranI AgaLa uparanI bAju AkAzamAM cAlatuM hoya che. ane tIrthaMkara bese tyAre te tIrthaMkaranA besavAnA sthAne ucita rIte goThavAI jAya che. (4) traNa chatra : tIrthaMkara jyAre cAlatA hoya tyAre tIrthaMkaranI upara traNa chatra cAle ane tIrthaMka2 bese tyAre traNa chatra tIrthaMkaranA mastakanI upara thoDeka dUra samucita sthAne goThavAI jAya.34 (5) ratnadhvaja (Indradhvaja, dharmadhvaja) : tIrthaMkara jyAre vihAra kare che tyAre bhagavaMtanI AgaLa AkAzamAM jamInathI advara-ratnamaya dhvaja cAle che. tIrthaMkaranA samavasaraNamAM te yogya sthAne goThavAI jAya che. 25 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samavAyAMga sUtramAM jaNAvyA mujaba "tIrthakara bhagavAnanI upara AkAzamAM atyaMta uMcA hajAro nAnI nAnI patAkAothI suzobhita ane manohara evo Indradhvaja tIrthaMkara AgaLa cAle che. 5 (6) avasuvarNakamaLonI zreNI : tIrthakara cAlatA hoya tyAre jayAM jyAM temanA paga paDe tyAM tyAM devatAo te paga paDe tenA pUrve ja tenI nIce sonAnA kamaLo goThavI de che. AvA nava suvarNanA kamaLonI zreNI hoya che. temAM pahelA be kamaLo para tIrthakaranA caraNa kamaLa hoya che. jyAM tIrthakara AgaLa paga upADe ke sauthI chelle kamaLa anukrame AgaLanI bAju goThavAtuM jAya che. A rIte tIrthakaranI sAthe sAthe kamaLo paNa paMkita baddha cAle che.* (7) traNa manohara gaDha : tIrthakaranA samavasaraNamAM ratnatraya, suvarNamaya, ane rajatamaya ema traNa manohara gaDha hoya che. A traNa gaDhamAM traNa jagata che. devajagata, manuSya jagata, tiryaMca jagata che. sArAMza ke devajagatanA pratinidhi devo samasaraNamAM che. tevAM ja manuSyo ane tiryaMco vize paNa samajavuM.37 A samasaraNanI racanA devatA kare che. je samaye tIrthakarane kevaLa jJAna utpanna thAya che. atyaMta AnaMdita manavALA te Indro sahu devagaNa sAthe kevaLa jJAnanA sthaLe Ave che. ane te devatAo traNa gaDhavALA manohara savasaraNanI racanA kare che. samavasaraNanuM citra pariziSTa- naM.1 mAM ApyuM che. (8) caturmukhAMgatA : samavasaraNamAM tIrthakara cAra mukhavALA ane cAra dizAmAM | virAjamAna hoya che. A cAra zarIromAM tIrthaMkaranuM mULa zarIra pUrva dizAmAM hoya che. bAkInA traNa zarIronI racanA devatA kare che. paNa te zarIromAM tIrthakaranA rUpa jevuM ja rUpa tIrthaMkaranA pUNyatizayanA prabhAvathI thaI jAya che. AnAthI samavasaraNamAM dezanA sAMbhaLavA Avela sarve jIvone ema lAge che ke svayaM tIrthakara ja amane dharma kahI rahyA che.39 (9) caityavRkSa (azoka vRkSa) : samavasaraNamAM madhyabhAgamAM hoya che. teno uparano Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgano vistAra yojana jeTalo hoya che. te saMpUrNapaNe samavasaraNa upara chatra jevo zobhe che. ane vihAra vakhate te tIrthaMkaranI sAthe sAthe upara AkAzamAM cAle che Ane caityavRkSa paNa kahe che. A devatA dvArA racita hoya che.40 tIrthaMkarane azokavRkSanI nIce kevaLajJAnanI prApti thaI hoya te vRkSa 'caityavRkSa' tarIke racAI jAya che. (10) kAMTAonuM adhomukha thavuM : tIrthaMkara cAlatA hoya tyAre mArgamAM rahelA kAMTAo tathA AjubAjunA kAMTALA choDa uparanA kaMTako adhomukha thaI jAya che.41 (11) vRkSonuM namavuM H tIrthaMkara cAlatA hoya, vihAra karatA hoya tyAre mArganI baMne bAju rahelA vRkSo namI jAya che. jANe tIrthaMkarane vaMdana karI rahyA hoya.42 (12) deva dubhinAda : tIrthaMkara cAlatA hoya tyAre devatAo AkAzamAM uMcethI dudubhino nAda kare che. te nAda sarva dizAomAM vyApI jAya che.43 (13) vAyunuM anukULa thavuM : tIrthaMkaranA prabhAvathI pavana anukULa thAya che. saune sukhakAraka lAge e rIte vahe che. samavAyAMgasUtramAM kahyuM che ke "tIrthaMkara jyAre vicaratA hoya tyAre saMvartaka nAmanA zItala, sukha sparzavALA, ane sugaMdhI pavanathI eka yojana pramANa bhUmi sarva bAjuethI zuddha thAya che.44 (14) pakSIo pradakSiNAmAM phare : tIrthaMkara je raste vihAra karatAM hoya te raste upara AkAzamAM jatA uttama pakSIonI paMgati, pradakSiNAnA rUpamAM uDe che. popaTa, cAsa, mora vagere pakSIo dakSiNAvartamAM pradikSaNA Ape che. zukala zAstranI dRSTie Ane uttama zukana kahevAmAM Ave che.45 (15) gaMdhodaka varSA : je sthaLe tIrthaMkara birAjamAna hoya te sthaLe dhULa (raja) ne samAvavA mATe ghanasAra vagere UMcA sugaMdhI dravyothI yukta evA jalanI gaMdhodakanI vRSTi meghakumAra devatA kare che. Ama bhagavaMtanA vicaraNanI bhUminI AsapAsanI yojana pramANabhUmi ucita rIte jharamara, jharamara varasAda varasatAM sugaMdhita thaI uThe che. ane pavanathI AkAzamAM uDatI raja ane roga rahita bane che.46 (16) bahuvarNa puSpavRSTi : tIrthaMkara jyAM vicaratA hoya tyAM cArebAju devatAo aneka varNavALA manohara ane sugaMdhI evA divya paMcaraMganA puSpothI vRSTi kare che.47 3 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.9 (17) keza, rIma, dADhI ane nakhonI avasthitatA : dIkSA samayathI tIrthaMkaranA keza, roma, dADhI ane hAtha-paganA nakha vadhatAM nathI. sadA eka sarakhA rahe che.* (18) ochAmAM ochA eka karoDa devatAonuM sadA sAthe rahevuM : kevaLa jJAna utpanna thatAMnI sAthe ja tIrthakaranI sAnidhyamAM ochAmAM ochA eka karoDa devatAo temanI sevA mATe hajAra hoya che. uparAMta manuSyo temanI zaMkAnA samAdhAnArthe tIrthaMkara pAse Avana-jAvana karatA hoya che. (19) stuo ane IndriyArthonuM anukUlapaNuMH vasaMta vagere chae Rtuo pota potAnI puSpAdi sAmagrIthI sarvadA anukUla thAya che. ane manohara sparza, rasa, gaMdha, rupa ane zabdarUpI IndriyonA prazasta arthono prAdubhAva kare che.pa0 ATha mahAprAtihArya saha birAjamAna tathA viharamAna tIrthaMkara paramAtmAnuM citra pariziSTa naM.1 mAM Apela che. AcArya zrI haribhadrasUri kRta anekAntajaya patAkAmAM ATha prAtihAryanA nAma nIce pramANe vartIta che. 1. azoka vRkSa 2. surapuSpavRSTi 3. divya dhvani 4. cAmara 5. siMhAsana 6. bhAmaMDala 7. dudubhinAda 8. traNa chatra A ATha zrI jinezvaronA satkAtihAryo che. sat eTale vidyamAna, vAstavavika. tIrthakaranA prAtihAryo devanirmita hoya che. devakRta sarva atizayo ane apekSAe sarva prAtihAryo paNa tIrthakaranA pUjAtizayamAM samAI jAya che. tIrthaMkaranA vacanane lagatA atizayo che te vacanAtizayamAM samAI jAya che. tIrthaMkaranA astitva mAtrathI temanAM saMnidhAnamAM jIvonA je saMcayo ekI sAthe samakALe nAza pAme che. te jJAnAtizayano mukhya guNa che. prAyaH karmakSaya ja sarva atizayo apAyApagama atizayamAM samAI jAya che. TUMkamAM tIrthakaranuM samagra aizvarya eTale bhakita ati namra banelA devendro vaDe zubhAnubaMdhI puNyAnubadhI) evA ATha mahAprAtihAryonI racanA. jenA dvArA lokone bhagavaMtanI saMpUrNatAnA darzana thAya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ATheya mahApratihAryanuM varNana devakRta atizayomAM samAviSTa che. jenuM varNana AgaLa ApI dIdhela che. 2.10 aDhAra doSa rahita evA tIrthakara jaina paraMparAmAM tIrthakaronA kevaLajJAna prApti bAda cAradhAtI karmano nAza thaI javAthI teo nIce pramANe aDhAra doSa rahita bane che te nIce pramANe che. (1) mithyAtvaH je vastu jevI che tevI na mAnavI enAthI ulaTuM mAnavuM te mithyAtva che. tIrthakara anaMta lAyaka samyakatvI hovAthI A doSathI rahita thAya che. tethI jagatanA padArtha jevA che tevA ja tIrthaMkara svIkAre che. (2) ajJAna : vastunuM ajANapaNuM athavA viparitapaNuM jANavuM te ajJAna che. tIrthakara kevaLajJAnI hovAthI sarva lokAloka ane sarva padArthonuM yathArtha svarUpa jANe che ane jue che. (3) mada : potAnA guNano garva te maMda. tIrthaMkara sarva guNa saMpanna hovAthI kiMcita mAtra paNa mada karatAM nathI. garva na karavo te ja saMpUrNatAnuM cInDa che. A uparAMta tIrthakara vinayanA sAgara hovAthI chatAM paNa koInI AgaLa laghutA batAvatA nathI. (4) krodha : tIrthaMkara bhagavaMta dayAnA sAgara ane karuNA kSamAnA sAgara hoya che. teo koIpaNa prakArano krodha karatA nathI. (5) mAyA-kapaTa : tIrthaMkara bhagavaMta bahu ja saraLa svabhAvI hoya che. tethI mAyA kapaTa rahIta hoya che. (6) lobha IcchA ? teo IcchA-tRSNA rahita hoya che. pote meLavelI riddhi-siddhi, vaibhava, saMpatti, rAjapATa eTale sudhI ke cakravartIpaNuM sarva choDIne dIkSA aMgIkAra kare che. (7) rati : eTale AnaMda-khuzI, tIrthakara bhagavaMtane jayAre sarva vastu prApta thAya che. akaSAyI ane vitarAgI hovAthI lezamAtra tenAthI lepAtA nathI. (8) arati : aprasannatAnA prasaMgomAM tathA duHkhada prasaMgomAM, parisaha, upasarga prApti samaye paNa tIrthakara bhagavaMto lezamAtra paNa duHkha-zoka pAmatA nathI. (9) nidrA : tIrthakara bhagavaMtanuM darzanAvaraNIkarma kSaya thayuM hovAthI niraMtara jAgRta ja rahe che. (10) zoka : tIrthakara bhagavaMta trikALanA jJAnI hovAthI eka paNa prasaMga ke vastu mATe Azrarya ke zoka pAmatA nathI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) asatya ? eTale ke khoTuM bolavuM, tIrthakara nispRhI hovAthI kadI kiMcita paNa khoTuM bolatA nathI ke vacana palaTatA nathI. ekAMta satyanuM ja pratipAdana kare che. (12) corI : mAlikanI AjJA vagara koI vastune grahaNa kare che te corI. tIrthaMkara IcchArahita hovAthI mAlikanI AjJA vagara kadI paNa koI vastune grahaNa karatAM nathI. (13) mansara-IrSA : potAnAthI vadhAre guNIne joIne IrSA utpanna thAya paraMtu tIrthaMkara karatA vadhAre guNI koI hotuM nathI. chatAM koI vyakti potAne caDiyAto darzAve to tIrthaMkara tenA pratye IrSAbhAva dhAraNa karatAM nathI. (14) bhaya- bIka : 1. Ihaloka bhaya te manuSyano, 2. paraloka bhaya te devatA ane nirvacano 3. AdAna bhaya te dhana Adino, 4. akasmAta bhaya, 5. AjIvika bhaya, 6. mRtyu bhaya, 7. pUjA prazaMsAbhaya. Ama vividha prakAranA bhayamAM tIrthakara anaMtabalI hovAthI bhayarahita hoya che. teone koInI bIka hotI nathI. (15) hiMsA : chakAyanA jIvonI hiMsA nivAravA tIrthaMkara sthAvara ane traNa sarvajIvonI hiMsAthI nivRtta hoya che. teo bIjAone paNa ahiMsAno ja upadeza Ape che. (16) prema : tIrthakara zarIra, svajana, dhana ane snehano tyAga karI dIdho hovAthI sarva para samabhAva rAkhe che. (17) kriIDA : tIrthakara sarva prakAranI krIDAnA tyAgI che. nAcavuM, gAvuM, rAsa khelavo, maMDapa racavo, rozanI karavI ItyAdi bhogopabhoganI sAmagrIthI tIrthakara moha pAmatA nathI. (18) hAsya : koI apUrva vastu joIne hasavuM athavA anyanI mazkarI mATe hAsya bharyA vacano kahevA vagere doSothI tIrthakara mukta hoya che. A pramANe tIrthakara bhagavaMto aDhAra doSothI sarvathA rahita che. tIrthakaro kevaLa jJAna thayA pachI tIrthanI sthApanA kare. devatAo temane mATe samavasaraNanI racanA kare temAM dharmatIrtha caturvidha saMghanI gaNadhara padanI sthApanA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.11 tIrthakaranA paMcakalyANaka tIrthaMkara padane prApta karanAro AtmA manuSyalokamAM 15 karmabhUminA kSetramAM, AryadezamAM uttama kula dhAraNa kare che. A tamAma tIrthaMkaronA pAMca pAMca kalyANaka ujavAya che. 1. cyavana kalyANaka, 2. janma kalyANaka, 3. dIkSA kalyANaka,4. kevaLajJAna kalyANaka 5. nirvANa kalyANaka, 1. cyavana kalyANaka : tIrthakarono AtmA je samaye mAtAnI kukSImAM avatare che. tene "cyavana kalyANa" kahe che. jyAre tIrthakara mAtAnI kRSImAM avatare tyAre mAtA cauda uttama mahAsvapna jue che. A cauda uttama mahAsvapna tIrthaMkara bananAra AtmAno avanano saMdezo Ape che. 2. janma kalyANaka : "tIrthaMkarano je divase janma thAya te zubha divasane "janma kalyANaka' kahe che. "tIrthaMkarano janma prAya : madhyarAtrie thAya che."52 3. dIkSA kalyANaka : tIrthaMkaranA dIkSAkALano samaya najIka Avyo jANI, lokAntika devo temanI samakSa upasthita thaI temane pravajayA levA mATe prArthanA kare che. tIrthakaro eka varSa sudhI karoDa suvarNa mudrAnuM dAna kare che. jene varSIdAna kahevAmAM Ave che. tyArabAda sau Indro tathA devI-devatAo AvI temane "abhiniSkramaNa mahotsava manAve che. A dIkSA-tithine je te tIrthakaranuM "dikSA kalyANaka' tarIke oLakhavAmAM Ave che. 4. kevaLa jJAna kalyANakatIrthakara jyAre potAnI sAdhanA dvArA kevaLajJAna prApta kare che. te samaye svargamAMthI Indra ane devamaMDaLa AvIne kevaLa mahotsava manAve che. tIrthaMkara prabhunA jJAnAvaraNIya Adi cAra karma kSaya thavAthI kevaLajJAna pragaTe che. teo tIrthanI sthApanA kare che. A samaye devatAo tIrthakaranI dharmasabhA mATe samavasaraNanI racanA kare che. tene kevaLajJAna kalyANaka' kahevAya che. (5) nirvANa kalyANaka H tIrthakara bhagavaMta sarve karmono kSaya thavAthI AyuSya karmapUrNa thavAthI parinirvANane prApta kare che. tyAre devatAo dvArA temanA sthULa zarIranA dAha-agnisaMskAra karavAmAM Ave che. Ane tIrthaMkaranuM nirvANa kalyANaka tarIke oLakhavAmAM Ave che. 31 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pAMcaye prasaMgo traNe lokanA jIvo mATe atyaMta kalyANakArI che. jyArathI tIrthaMkara bananAra AtmA mAtAnI kukSImAM praveze che. tyArathI nirmANa kalyANaka sudhInA prasaMgomAM traNe lokamAM prakAza patharAya che. tIrthaMkaronA nivArNa kalyANa samaye traNe lokamAM kSaNika prakAza phelAya che sarvajIvo- nArakInA jIvo sahita kSaNika sukha anubhave che. mATe te kalyANakArI ja che. A prasaMgo jagatanA loko mahotsava tarIke ujave che. ane tethI ja A prasaMgone 'kalyANaka' tarIke oLakhavAmAM Ave che. A paMca kalyANako phakta tIrthaMkara bananAra AtmAnA ja hoya che.53 tIrthaMkaranA paMca kalyANakanuM citra pariziSTa naM.-1 mAM Apela che. 2.12 tIrthaMkarano lAMchana 'lAMchana' zabda saMskRta zabda che. teno artha thAya che nizAnI athavA cinha. lAMchana zabda jainadarzanamAM tIrthaMkaronI bAbatamAM zreSTha cinhanA arthamAM vaparAya che. je vyakti puNyazALI ke ati bhAgyavAna hoya enA zarIra upara asAmAnya evAM aneka zubha brAhya lakSaNo hoya che. temAMthI koI eka viziSTa lakSaNane sauthI mahattvanuM gaNavAmAM Ave che. e rIte 'lAMchana' e tIrthaMkarane oLakhavA mATenuM eka viziSTa lakSaNa che.54 zarIranA aMgomAM vadhu uttama lakSaNo hoya tema vyakti vadhu bhAgyazALI manAya che. batrIsa ke vadhu 108 ke 1008 uttama lakSaNo gaNAvavAmAM Ave che. evA uttama lakSaNo jemanAmAM hoya tevI vyakti zreSThatara zreSThatama gaNAya che. jaina mAnyatAnusAra tIrthaMkara bhagavaMtomAM tathA cakravartIomAM evA 1008 uttama lakSaNo hoya che.55 tIrthaMkaranuM sarvazreSTha aMgabhUta lakSaNa ane artha, bhAva tathA jIvananI dRSTie sarvathA anurUpa evuM koI eka lakSaNa te 'lAMchana' tarIke oLakhAya che. prAcIna graMtho vAMcatA evuM mAluma paDe che ke dareka tIrthaMkaramAM potAnI jAMgha upara athavA zarIranA jamaNA aMga upara AvuM eka lAMchana cinhAkRti romarUpe janmathI ja hoya che. para dareka tIrthaMkarane eka lAMchana avazya hoya ja che. vaLI dareka tIrthaMkaranA 3ra Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaga-alaga lAMchananA lakSaNomAM vividhatA hoya che. 24 tIrthaMkaronA lAMchana ane varNanuM koSTaka pariziSTamAM-2mAM Apela che. jainadarzanamAM AtmA sarvathA karmamukta AtmazaktithI saMpanna evA tIrthaMkaro pUrNatA ane sarvajJatA prApta karIne mukta jIvo arthAt siddha banyA hoya che. te AtmA, zarIra, janma-maraNa, bhautika sukha duHkhathI mukta che. jaina sAdhanA paddhatinuM aMtima lakSa mokSa prApti ja che. arhat jainadharmanA mukhya dhurI hoya che. teo cAra dhAtikarmone kSaya karIne sarvajJanI bhUmikA prApta kare che.pa 57 tIrthaMkaro jana sAdhAraNa ne sAmAnya mAnavIne siddha thavAno, siddhatva pAmavAno mArga darzAve che. samajAve che. teo manuSya jIvananI agatyatA ane sAtatyatA samajAve che. karma baMdhana kema toDavA ane mukti meLavI siddha kema banavuM te samajAve che. Ama siddha bhagavaMto karatAM paNa tIrthaMkara bhagavaMtonuM prathama mahattva jainadarzanamAM khUba ja yathArtharUpe che. AvA anaMta upakArI tIrthaMkara bhagavaMtonuM stuti stavanA nAmasmaraNa avadhAraNA eTale ja logassa sUtra- AgaLanA prakaraNamA logassa sUtra vize viziSTa samajUtI Apela che. 33 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-2 pAdaTIpa 1. pro. jhaverIlAla viThThaladAsa koThArI, jainadarzana, pR.2 2. muni sumeramalajI, tIrthaMkara caritra, pR.8 3. pro.TI.ke. (kola, jainadarzana, pR.20 4. muni sumeramalajI, tIrthaMkara caritra, pR.3 pa. ejana 6. pro.jhaverIlAla viThThaladAsa koThArI, jainadarzana, pR.3 7. bhadrabAhu vijaya, jainadharma, pR.4 8. A. amolakhajI RSijI, zrI jainatattva prakAza, pR.53 9. dineza je khamAsIyA, jainadharma, pR.133 10. muni sumeramalajI tIrthaMkara caritra, pR.4 11. e.ela. bAsama, (sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI) pR.41 12. dalasukha mAlavaNiyA, sthAnAMga samavAyAMga, pR.294 13. pUjaya panyAsa zrI bhadraMkara vijayagaNI, pU.munizrI prabhAvijayajI,probodha TIkA bhAga-1 pR.136 14. zrI bhadrabAhu vijaya, Avazyanistuti, 9064 15. muni sumehamalajI, tIrthaMkara caritra, pR.8 16. sAdhvI subodhikA, caritAnuvalI, pR.1 17. bhadrabAhu vijaya, jainadharma, pR.4 18. sa.kAntilAla jagajIvanadAsa gAMdhI, jazavaMtalAla zAMtilAla zAha, zrIbRhada jaina thoka saMgraha, jAnyuArI-2000 caMdrakAnta dozI, sarTiphikeTa korsa Ina jainolojI 19. zivakRpA opaseTa, zrAvaka sAmAyika pratikramaNa sUtra, pR.157 20. caMdrakAnta dozI, sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI pR.84 21. muni tatyAnaMda vijayajI arihaMtonA atiSayo, pR.43 22. ejana, pR.61 23. ejana, pR.61 34 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. ejana, pR.61 25. ejana, pR.95, 96, 97 26. ejana, pR.99 27. ejana, pR.102 28. ejana, pR.103 29. ejana, pR.101 30. ejana, pR.102 31. dhIrajalAla TokarazI zAha, logassa mahAsUtra, pR.147 32. ejana, pR.107 33. ejana, pR.107 34. ejana pR.111 35. ejana, pR.112 36. ejana, pR.113 37. ejana, pR.116 38. ejana ,pR.119 39. ejana, pR.124 40. ejana, pR.144 41. ejana, pR.130 42. ejana, pR.131 43.ejana, pR.132 44. ejana, pR.132 45. ejana, pR.133 46.ejana, pR.134 47. ejana, pR.135 48. ejana, pR.136 49. ejana, pR.138 50. ejana, pR.140 35 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51. amalakha RSijI, zrI jainatatva prakAza, pR.9 para. sAdhvI subodhikA caritAnuvalI, pR.7 53. DaoN.ramezacaMdra gupta,tIrthakara buddha aura avatAra, pR.37,38 54. ramaNalAla cI.zAha, jinatattva bhAga-2, pR.1, 2 55. ejana, pR.3 56. ejana, pR.6 57. muni sumeramalajI, tIrthaMkara caritra, pR.2 36 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.4 1. 2. 3. prakaraNa-3 jaina sAhityamAM logassa sUtranI upalabdhi jaina paraMparAmAM sAhityanuM mahattva jaina sAhityanuM vargIkaraNa ane temAM logassa sUtranuM sthAna logassa sUtra aMge sAhitya logassa sUtra aMge ullekho tathA vivecana prAcIna graMtho tathA graMthakAranA nAma. pAMcadaMDaka sUtramAM logassanuM sthAna caityavaMdanamAM temaja devavaMdananA adhikAramAM logassa sUtranI vyavasthA logassa sUtranuM baMdhAraNa bhASA chaMda padyAtmaka racanA logassa sUtranA pado, saMpadA tathA akSaro logassa sUtranA paryAyavAcaka nAmo 3.5 3.6 3.7 logassa sUtranA pATha 3.7.1 logassa sUtrano mULapATha 3.7.2 logassa sUtranI saMskRta chAyA 36 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-3 jaina sAhityamAM logassasUtra jaina paraMparA pramANe jaina sAhitya ati prAcIna jUnAmAM jUnuM dhArmika sAhitya che. tenuM dhyeya che eka vyaktinA AtmAne ucca AdhyAtmika stare lAvI saMsAranA duHkhomAMthI mukti apAvavI.' niryuktikAra zrI bhadrabAhu AcArya lakhe che ke "tapa, niyama, jJAnarUpI vRkSa para ArUDha thaIne anaMta jJAnI kevaLI tIrthakara bhavyAtmAnA bodha mATe jJAna kusumonI vRSTi kare che. gaNadhara bhagavaMto potAnA buddhipaTTamAM badhA kusumo laIne pravacana mALA guMthe che te che Agama" 3.1 jaina paraMparAmAM sAhityanuM mahattva jaina paraMparAmAM jInAgamo bhAratIya sAhityamAM aNamola upalabdhi che. jJAna ane vijJAnano akSaya bhaMDAra che. akSaradehathI te jeTaluM vizALa che. tenAthI anekagaNuM tenuM sUkSma ane gaMbhIra svarUpa che. jaina AgamonuM parizilana (jANavAthI) sahajajJAna thAya che. ahIM kevala kalpanAnA gaganamAM viharaNa nathI ke buddhino khilavADa paNa nathI ke matamatAntaronuM mAtra nirAkaraNa nathI. paraMtu junAgamo sajIva, yathArtha ane ujagaNa dRSTikoNa prastuta kare che. jIvanotthAnanI prabaLa preraNA Ape che. AtmAnI zAzvata sattAno udghoSa kare che. AtmAnI sarvocca zuddhino patha pradarzita kare che. DaoN.hArmana jekobI, DaoN.sabrIga jevA prazcAtApa vicArako e eka svarathI svIkAra karyo che ke, "jInAgamomAM darzana ane jIvanano AdhAra ane vicArono, bhAvanA ane kartavyano suMdara samanvaya thayo che." sAhitya zabdanA arthamAM ke tenI paribhASAmAM je kaI samAI zake te badhu bhAratIya sAhityamAM jovA maLe che. kAvyo, nATako, caritra, kathAo, dhArmika kAvyo, bhajano parikathAo, navalakathAo, TUMkIvArtA A badhAno samAveza thAya che. jagatanA sAhityamAM bhAratIya sAhityano moTo phALo che. bhAratIya sAhityamAM jaina sAhityanuM agatyanuM sthAna che. tenA mukhya be kAraNo che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. bhAratIya sAhityamAM bhAgye ja koI vibhAga evo haze ke jemAM jaina lekhakoe lakhyuM na hoya daLadAra caritrakathAo, mahAkAvyo, bhajana, chaMda, prArthanA vageremAM jaina lekhakoe ghaNA UMcA prakAranuM sAhitya ApyuM che. 2. bhAratIya bhASAonA ItihAsanI dRSTie paNa jaina sAhitya ghaNuM agatyanuM sthAna dharAve che. bhAratanI prAcIna temaja arvAcIna bhASAo jevI ke prAkRta, saMskRta apabhraMza, kannaDa, telugu, tAmila, marAThI, gujarAtI, rAjasthAnI vagere bhASAomAM jainadarzana ane jaina dharmanA pustako lakhAyelA che. jainalekhakoe haMmezA Ama janatAne dhyAnamAM rAkhIne lakhyuM che. jaina dharmano upadeza ApavA ane AcaraNa karavA jaina sAhitya bahu jarUrI che te uparAMta aitihAsika purAvAo mATe paNa A abhyAsa jarUrI che. jaina sAhityamAMthI judA judA samayanI sAmAjika, rAjakIya, bhaugolika ane Arthika paristhitimAM mAhitI maLe che. 3.2 jene sAhityanuM vargIkaraNa ane logassa sUtranuM temAM sthAna jaina sAhitya (vADmaya) Agama Agamettara aMgapraviSTa aMgabrAhya 11 aMga 14 pUrva upAMga cheda mUla prakIrNa cUlikA vazyaka sUtra dazavaikalika uttarArthayana pITha niyukti athavA ALa niryukti sAmAyika caturvizatistava vaMdanA pratikramaNa kAryotsarga pratyAkhyAna logasa sUtra Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ junAgamo pistAlIsa paikI Avazyaka sUtranuM bIjuM adhyayana te logassa sUtra che. jene caturvizatistava kahevAmAM Ave che. Avazyaka sUtranI vyAkhyA pramANe je kriyA jarUrI che. ane je purepurI jAgRtithI ane samajaNapUrvaka karavAmAM Ave che te kriyA tene Avazyaka paNa kahevAya che." sUtromAM Avazyaka kriyA be rIte karavAmAM Ave che. pahelI rIta H 1. devapUjA, 2. gurupati, 3. svAdhyAya, 4. saMyama 5. tapa bIjI rIta H 1. sAmAyika, 2. caturvizatistava, 3. vaMdanA, 4. pratikramaNa, 5. kAryotsarga, 6. pratyAkhyAna Ama Avazyaka kriyAmAM caturvizatistava yAne logassa sUtranuM bIjuM sthAna che." temAM vartamAna avasarpiNIkALamAM thaI gayelA covIsa tIrthakaronI stutistavanA karavAmAM AvI che. jaina paraMparAmAM sAdhu-sAdhvI-zrAvaka zrAvikAnA je dainika SaTra-Avazyakakartavya batAvavAmAM AvyA che. temAM bIjA kramamAM caturvizatistavanuM nirupaNa karavAmAM AvyuM che. tenA parathI ja stuti ke stavananuM mahattva samajAI jAya che. stava- stutino artha - devendrastava Adi stava che. eka, be yAvat sAta glovALI utkRtanAne stuti kahevAya che. eka, be ke traNa zlokavALA guNotkIrtanane stuti kahevAya che. ema traNathI vadhAre zlokavALA guNotkIrtana ne stava kahevAya che. keTalAka AcArya sAta zloka sudhInA guNotkIrtanane stutimAna che." stavananA prakAra : stavananA be prakAra che. dravya stava ane bhAva stava keTalAka mAne che ke dravya stava bahuguNovALo che. paraMtu te ajJAnIonuM vacana che kAraNa ke tIrthaMkara SaT jIvanikAyanI rakSAno upadeza Ape che. ane dravya stavamAM jIvahiMsAno prasaMga Ave che.' stutinA prakAra : stutinA be prakAra che. 1. praNAmarUpa stuti ane 2. asAdhAraNa guNotkIrtana stuti Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNAmarUpa stuti sAmAAgamya che. guNotkRtana rUpa stuti svArtha ane parArtha, saMpadAnI pratipAdikA che. svArtha saMpadAthI saMpanna vyakti parArthane sAdhavA samartha hoya che. 3.1 logassa sUtra aMge sAhitya 3.3.1 logassa sUtra aMge ullekho tathA vivecana nIce darzAvela prAcIna graMthomAM prApta thAya che. graMthanuM nAma graMthakAra 1. mahAnisIhasUta zrI sudharmAsvAmI gaNadhara 2. uttarajajhayaNasUta zrI sudharmA svAmI gaNadhara 3. causaraNa paInvaya zruta sthavira 4. naMdisutta zrI devavAcaka 5. AvasmayaniSutti zrI bhadrabAhu svAmI 6. aNuyoga dvArA zrI zruta sthavira 7. Avasmaya cuhiNa zrI jinadAsa gaNi mahattara 8. AvasmayabhAsa zrI ciraMtanAcArya 9. AvasyayanI caribhadrIya TIkA zrI haribhadrasUri 10. lalitavistarA zrI haribhadrasUri 11. ceIyavaMdaNa mahAbhArata zrI zAMtasUri 12. yogazAstra vivaraNa zrI hemacaMdrasUri 13. devavaMdana bhAsya zrI devendrasUri 14. vandAvRtti zrI devendrasUri 15. AcAra dinakara zrI vardhamAna sUri 16. dharmasaMgraha zrImAna vijaya upAdhyAya anuvAda : logassa sUtrano anuvAda gujarAtI, marAThI temaja hindI bhASAmAM thayelo jANavAmAM Avyo che te uparAMta jarmana ane aMgrejI bhASAmAM paNa teno anuvAda thayelo che. 41 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.3.2 pAMcadaMDaka sUtromAM logassa sUtranuM sthAna nimnokata pAMca daMDakasUtromAM logassa sUtra e tRtIya daMDaka che. 1. zakrastava (namoDhuMNa sUtra) 2. caityastava (arihaMtaceIyANa sUtra) 3. nAmastava (logarasa sUtra) 4. zrutastava (pukakharavaradIvaa sUtra) 5. siddhastava (sidrANa buddhANaM sUtra)" 3.3.3 caityavaMdanamAM temaja devavaMdanamAM adhikAromAM logassasUtranI vyavasthA caityavaMdananI vidhi sautha prathama AcArya zrI haribhadra sUrIzvarajInA graMthomAM maLe che. ema AgamoddhAraka AcAryazrI Ananda sAgarasurIzvarajInuM maMtavya che. lalitavistAramAM logassasUtrano e vidhinA eka bhAga tarIke ullekha che. deva vaMdananA bAra adhikAro che. () namolyui (2) ne 3 cA siddhA (3) rihaMtayayALa (4) to Dogare (6) savato rihaMta (6) puravarI (7) tamatimirapatra (8) siddhALa vALa (1) nA revALa vo (20) tattarihare () tArI 36 roya (12) veyAvaccagarANa temAM cotho adhikAra logassasUtrano che. temAM nAmAjinane vaMdanA che. logassa sUtranuM baMdhAraNa A logassa sUtra sAta gAthAnuM che. tenA traNa khaMDa che. 1. bhASA : logassa sUtra e Avazyaka sUtrano eka aMza hovAthI enI bhASA ardhamAgadhI athavA ArSa prAkRta che. digaMbarI paNa A sUtrane bhASAnAM bheda sivAya teja svarUpe svIkAre che. 2. chaMda : logassa sUtranI gAthAono chaMdanI daSTie vicAra karIe to siloga ane gAhA chaMdamAM che. "siloga-prathama padya "siloga" chaMdamAM che siloga e prAkRta bhASAno ati prAcIna chaMda che. prathama tenA traNa caraNo ATha akSaranA ane cothuM caraNa ATha ke nava akSaranuM rahetuM. siloga chaMdanA bhedo aneka hovAthI tenA bolavA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMge chaMdavido kaMI jaNAvatA nathI. paraMtu sAMbhaLavAmAM madhura lAge te pramANe bolI zakAya che. te pratijJAno nirdeza kare che. " gAhA chaMda : bIjI, trIjI, cothI gAthAnA bIjo khaMDa je gAhA chaMdamAM che gAhA e paNa prAkRta bhASAno ati prAcIna chaMda che. jaina Agamo tathA anya sUtrAdimAM maharSio dvArA vipula pramANamAM vaparAyelo hovAthI pavitra manAya che. saMskRta sAhityamAM tene AryAchaMda kahe che. temAM caturvizati jinanA nAma smaraNa tathA vaMdanA che. 15 pAMcI, chaThThI ane sAtamI gAthAno trIjo khaMDa je paNa gAhA chaMdamAM che. tene zrI subodha sAmAcArImAM praNidhAna gAthA trika kahevAmAM Avela che. gAhAnA cAra caraNo kalpIne tenuM lakSaNa sthApyuM che. pahelA caraNamAM bAra mAtrA bIjA caraNano aDhAra mAtrA trIjA caraNamAM bAra mAtrA ane cothAnA paMdara mAtrA. gAthAnA bolavA aMge chaMdazAstrIonuM sUcana evuM che ke * paheluM pada haMsanI peThe dhImethI bolavuM. * bIju pada siMhanI garjanAnI peThe uMcethI bolavuM. * trIju pada gajagatinI jema lalitapaNe uccAravuM. * cothu pada sarpanI gatinI jema DolatA gAvuM.7 . padyAtmaka racanA : logassa sUtra sarvAse padyAtmaka racanA che. temAM ekaMdara paDyo che. A padyone sUripuraMdara zrI haribhadrasUrie AvasmayaniSuti uparanI potAnI vRttimAM sUtragAthA rUpe darzAvyA che. logassa sUtra eka zlokamAM akSara meLanI tathA cha gAthAmAM mAtrA meLanI racanA suMdara rIte karavAmAM AvI che.19 pahelI gAthAmAM arihaMta bhagavaMtanA cAra vizeSaNonuM varNana kareluM che. bIjI-trIjI-cothI gAthAmAM vartamAna covIsInA nAmo ahI ApavAmAM AvyA che. ane temane vaMdana-bhAvavaMdanA karavAmAM AvI che. vaMdanA to AnAdi bhavathI thatI Ave che. paraMtu je mokSa ne meLavavAmAM ananya kAraNa bhUta hoya tevI vaMdanA karavAthI jIvane ardhapudgala parAvartanathI adhika saMsArabhramaNa rahetuM nathI. 43 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamI-chaThThI-sAtamI gAthA A gAthAone praNidhAnagAthAtrikarUpe darzAvavAmAM Ave che. pAMcamI gAthAmAM paramAtmAo prasanna thAo evI stuti che. chaThThI gAthAmAM ArogyanI yAcanA che. sAtamI gAthAmAM ISTaphaLanI (mokSaprAptinI) siddhi mATenI yAcanA karavAmAM Ave che.20 3.5 logassa sUtranAM pado, saMpadA tathA akSaro logarassa sUtra eka zloka tathA cha gAthAnA mAnavALuM che. temAM 28 padomAM, 28 saMpadA che.16 ane akSaro 256 che te nIce mujaba che. prathama zlokamAM bIjI gAthAmAM trIjI gAthAmAM cothI gAthAmAM pAMcamI gAthAmAM chaThThI gAthAmAM sAtamI gAthAmAM 39 36 35 41 36 37 256 eka evo paNa mata che ke je logassa sUtranA 260 akSaro che ema jaNAve che. paraMtu te mata devavaMdananI vidhino prathama stuti bAda logassa sUtra bolAyA pachI bolAtA savva loe 'arihaMta ceIyANaM sUtranA savvaloe' e cAra akSaronI gaNatarI logassa sUtra bhegI kare che. 3.6 logassasUtranA paryAyavAcaka nAmo nAma 1. cauvIsatthaya 32 (prAkRta nAmo) 44 AdhArasthAna sirimahAnisIhasutta uttarajajhayaNasutta patra 508 a aNuogadrArasutta, sUtra 59, patra 44 a ceIyavaMdaNamahAbhAsa gAthA 537, pR.98 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. cavIsatthaya (daMDa) 3. cauvIsatyava 4. cavIsaInthaya 5. cauvIsajiNatthaya 6. ujjoa 7. ujjoagara 8. ujjoyagara 9. nAmaya 10. nAmajiNatthaya 11. caturvizatistava lalitavistarA, pR 42, yogazAstra svoyajJavivaraNa, patra 224 A vandAruvRtti, pRSTha 40 A devavaMdana bhASya, pRSTha-320 dharmasaMgraha, patra 158 a devanaMdana bhASya, pRSTha-327 devanaMdana bhASya, pRSTha-3212 logassasUtramAM nAmapUrvaka tIrthaMkaronI stavanA karela che. tethI tenuM bIjuM 12caturvizati jinastava 13nAmastava 'nAma nAmastava' che.23 pAkSika sUtravRtti, patra 72 A yogazAstra svopajJavivaraNa, patra 248 a naMdisuta, sUtra 44, 5tra 202 a AvasayanijaMjuti, gAthA 1056, patra, 191 2 491 a ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 389, pR.70 yogazAstra svopajJavivaraNa, patra 248 A yogazAstra svoyajJa vivaraNa, patra 248 A pAkSika sUtravRtti, patra 72 a devanaMdana bhASya, pRSTha, 320 dharmasaMgraha, patra 158 a AyAraMgataNasutta TIkA, patra 75 A uttarajajhayaNasuta TIkA, patra 504 A aNuogadvAra vRtti patra 44 A logassa sUtranI gAthA anusAra citra pariziSTa-naM.5mAM Apela che. ane tenI samajUtI pariziSTa-2mAM Apela che. 45 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.7 logassa sUtrano pATha 3.7.1 1. cauvIsatthava suttaM (caturvizati-jina-stava:) logassa sUtra (1) bhUkhA logassa ujjoagare, dhammatitthayare jiNe / arihaMte kitaissaM, cauvIsaM pi kevalI // 1 // usabhamajiaM ca vaMde, saMbhavamabhiNadaNaM ca sumaiM ca / paumappaha supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 2 // suvihiM ca puSpaphadaMtaM, sIala-sijjaMsa-vAsupUjjaM ca / vimala maNaMtaM ca jiNaM, dhamma saMtiM ca vaMdAmi // 3 // kuMthu araM ca malli, vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTThanemi, pAsa taha vaddhamANaM ca // 4 // evaM mae abhithuA, vihuya-raya-malA- pahINa-jara-maraNA / cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 5 // kittiya-vaMdiya-mahiyA, je e logassa uttamA siddhA / Arugga-bohi-lAbha, samAhivaramuttamaM dituM // 6 // caMdesu nimmalayarA, AIccesu, ahiyaM payAsayarA / sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhi mama disaMta 7 // " 46 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) saMskRta chAyA lokasya udyotakarAna, dharmatIrthakarAn jinAn / arhataH kIrtiyiSyAmi, caturvizatimapi kevalina : // 1 // RSabhamajitaM ca vande, sambhavamabhinandanaM ca sumatiM ca / padmaprabhaM supAzva, jinaM ca candraprabhaM vande // 2 // suvidhi ca puSpadanta, zIlata-zreyAMsa vAsupUjyAn ca / vimalamanantaM ca jinaM, dharma zAnti ca vande / / 3 / / kunthumaraM ca malli, vande munisuvrataM namijinaM ca / vande ariSTanemi, pAzva tathA vardhamAna ca // 4 // evaM mayA abhiSTutAH, vidhUtarajomalA: prakSINajarAmaraNA : / caturvizatirapi jinavarAH, tIrthakarA : me prasIdantu // 5 // kIrtitavandatamahitAH ye ete lokasya uttamA : siddhAH / ArogyabodhilAbhaM, samAdhivaramuttamaM dadatu // 6 // candrebhyo nirmalA:, AdityebhyoDadhikaM prakAzakarA : / sAgaravaragambhIrA:, siddhAH siddhi mama (mahyaM) dizantu // 7 // digaMbara saMpradAyAnusAra logassa sUtrano pATha, sthAnakavAsI muni dharmasiMhakRta, gujarAtI chAyA, aMgrejI logassa sUtranA pATha tathA logassa sUtranI gAthAnA zabdasaha tIrthakaranuM citra pariziSTa-1 mAM Ave che. tathA citra jovAnI samajaNa pariziSTa-2 mAM Apela che. AvA ja pavitra logassa sUtranA zabdArtha tathA tenI vistArapUrvaka samajUtI AgaLanA prakaraNamAM varNavI che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-3 pAdaTIpa 1. e.ela.bAsama, sarTIphikeTa korsa Ina jainalojI, pR.21 2. zrI bhadrabAhu svAmI, Avasayanijjuti, pR.89-90 3. e.ela.bAsama, sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI, pR.119 4. cadrakAnta dozI, sarTiphikeTa korsa Ina jainolojI, pR.90 5. ejana, pR.90 6. ejana, pR.90 7. zAntyAcArya uttarAdhyayana gRhavatti pR.793 8. ejana, pR.714 9. ejana, pR.714-716 10. zrI amRtalAla kAlidAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.68 11. ejana, pR.65 12. ejana, pR.65 13. ejana, pR.73 14. ejana, pR.74 15. ejana, pR.74 16. ejana, prAkathana pR.32, 33 17. ejana, pR.75 18. ejana, pR.73 19. ejana, pR.84 20. ejana, prAkathana pR.33,34 21. ejana, pR.66 22. ejana, pR.61, 62 23. zrImada yazodavijayajI zrI paMca pratikramaNasArtha, pR.39 25. zrI amRtalAla kAlidAsa dozI logassa sUtra, svAdhyAya, pR.1 saM.pa. pUjaya panyAsa zrI bhaTTakara vijayajIgaNi, pa. pUjya munizrI kalyANaprabha *. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayajI, zrIzrAddha pratimasUtra prabodha TIkA bhAga-1, pR.131 sAdhvIzrI prazamitAzrIjI, sUtra saMvedanA, pR.135 25. zrI amRtalAla kAlidAsa dozI, logassasUtra, svAdhyAya pR.2 saM5. pUjaya panyAsa zrI bhaTTakara vijayajIgaNi, pa. pUjaya munizrI kalyANaprabha vijayajI, zrI zrAddha pratimasUtra prabodha TIkA bhAga-1, pR.131 sAdhvIzrI prazamitAzrIjI, sUtra saMvedanA, pR.135 49 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. 4.1 4.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.4 4.5 4.6 prakaraNa-4 logassa sUtranuM vivaraNa logassa sUtranI samajUtI-anvaya ane zabdArtha logassa sUtranI pahelI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI bIjI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI trIjI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI cothI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI pAMcamI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI chaThThI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI sAtamI gAthAnA zabdArtha logassa sUtranI arthasaMkalanA 50 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-4 logassa sUtranuM vivaraNa 4. logassa sUtranI samajUtI, zabdArtha ane anvaya tIrthakaro lokAloka prakAzaka kevaLajJAna ane kevaLadarzananA baLe vizvanI vastusthitine prakAzita karanArA sat siddhAMtonuM nirUpaNa kare che. temAMthI sagraMtho racAya che. sardAthomAM suyuktio gUMthAya che, ane suyuktionA baLe suvikalpo phelAya che. tethI sanmArganI prazaMsA ane unmArganI upekSA thAya che. vaMdanIyanI vaMdanA ane pUjanIyanI pUjAo pracalita thAya che. tathA pApakarmo aTake che ane puNyakarmo vadhe che. e badhuM savikalpo ane vicAronuM phaLa che sad vicAronI preraka suyuktio che. suyuktionA saMpAdaka sadagraMtho che. evA ja graMthomAM logassa sUtranuM nAma smaraNa che.' nAmanA uccAraNa sAthe nAmInI upasthitino anubhava thavo te nAmAbhyAsanI pragatimAM mahattvapUrNa ane asaMdigdha lakSaNa che. nAmanA uccAraNathI namaskAra karavAno pariNAmarUpa prakAza AtmAmAM prakaTe che. agninA uSNaguNane jANanAro agni zabdanA uccAraNa sAthe jema uSNaguNone smaraNa karanAro thAya che. athavA agninA AkArane citavato thAya che. tevI ja rIte zrI tIrthakaronA prazamarasAnimagnAdi AkArane jANavAvALA ArAdhaka temanA nAmanA uccAraNa sAthe prazamarasAnimagnAdi athavA samavasaraNa sthitAdi AkRtine ciMtavyA vinA raheto nathI. nAma zabda che ane AkRti artha che. arthanI jANakArI vagara sUtrane zAstrakAro suteluM ja (suta-surA) gaNe che. artha jANayA vinAnuM sUtrAdhyayana paNa maMtrAlaronI mAphaka phaLa devAvALuM to che ja paNa AtmAnA adhyavasAyo jema jema zubha thAya tema tema nirjarA vadhAre thAya adhyavasAyanuM zubha thavuM te zubha vicArane AdhIna che. zubha vicAronI utpatti ekalA sUtrAdhyayanathI thAya tenA karatAM arthanA vicAro sAthe sUtrAdhyayanathI ghaNI ja vadhAre thAya te svAbhAvaki che. tethI sUtranA uccAraNa sAthe arthanI ane tenA upayoganI ati AvazyakatA che. logassa sUtranA gAthA pramANe artha nIce darzAvyA che. 51 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.1 pahelI gAthA : logassa ujjJogo, mityare nine 1 arihaMte kitaIssaM, cauvIsaM pi kevalI // 1 // logassa sUtranI prathama gAthAno artha ane anvaya, TippaNaH nonasa-(toT)-lokanA, saMpUrNa lokamAM-jagatamAM. "pramANathI je jovAya che te loka che. te 'loka' zabdathI ahIM 'paMcAstikAyAtmaka loka' grahaNa karavo ema 'Avassayanijajuti'nI hAriyabhadrIya TIkAmAM sUcavyuM che. 5 taduparAMta lalitavistarA, ceIyavaMdaNamahAbhAsa, yogazAstra svopajJavivaraNa, devavaMdana bhASya, vaMdArUpavRtti tathA dharmasaMgraha- A graMthomAM paNa uparyukta arthane ja mAnya rAkhavAmAM Avyo che. mAtra AcAra dinakaramAM 'loka' zabdathI 'cauda rAjaloka' arthane svIkAravAmAM Avyo che. lokazabdathI paMcAstikAyAtmaka loka- samajavAno che 1.dharmAstikAya, 2. adharmAstikAya, 3. AkAzAstikAya, 4. pudgalAsthikAya, 5. jIva. A pAMca dravyo astikAya che ane lokamAM sarvatra vyApta che. tethI 'loka'ne paMcAstikAyAtmaka kahevAya che. te 'loka'no sAmAnya paricaya traNa vibhAgathI ane vizeSa paricaya cauda vibhAgathI thAya che. traNa vibhAga te urdhvaloka, madhyaloka ane adholoka cauda vibhAga te cauda rAjaloka che. cauda 'rAjaloka' nA AkAra ke banne hAtha rAkhI paga pahoLA karI TaTTAra ubhelA puruSa jevo che. temAM pagathI keDa sudhIno bhAga te 'adholoka' che. nAbhipradeza te madhyaloka che. ane tenA uparano bhAga urdhvaloka che. te tamAma uMcAInA cauda bhAga kalpavA te cauda 'rAja' athavA 'rajju' kahevAya che. cauda rAjalokamAM sauthI upara 'siddhazIlA' che.tenI nIce pAMca 'anuttara vimAno', tenI nIce 'nava praiveyaka' tenI nIce 'bAra devaloka', tenI nIce 'jyotiSa cakra' (candra-sUryAdi) tenI nIce 'manuSyaloka' che. ATalAM sthAno sAtha para Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjalokamAM samAyelA che. tenI nIce anukrame "vyatara', vANavyaMtara ane "bhavanapati' devonA sthAno ane dharmA pRthvInA pratiro ekabIjAne AMtare che ane tenI nIce vaMzA,zailA, aMjanA, riSTA, madhA, maghAvatI' nAmanA vibhAgo che. jemAM anukrame sAta narako samAyelA che. dharmA paheluM naraka che yAvata mAdhAvatImAM sAtamuM naraka che. A rIte loka zabda Tadravyano pradarzaka hovA sAthe paMcAstikAya ke cauda rAjaloka no paNa pradarzaka che.' caudarAja lokanuM citra pariziSTa-naM 1 mAM Apela che. 3moga (35votarA) prakAza karanArAone. ujjayogare- udyota karanAra, kevaLa jJAnarUpI dipakathI prakAzavanta karanAra, udyo- be prakArano che. 1. dravyodyAta- agni, sUrya, maNi vagere dravya udyota che." 2. bhAvodyota- jJAna te bhAvaudyota che. jenA vaDe yathAsthiti rIte vastu jaNAya te zuddha jJAna che. te jJAna e ja bhAvaudyota che. kevaLa jJAnathI utpanna thanAro udyotane bhAva udyota che." prakAza karavo evo jeno svabhAva che te "udyotakara' kahevAya. "udyotakara paNa be prakAre hoya che.1. svaudyotakara 1. para udyotakara". zrI tIrthakara baMne prakAre udyota kare che. potAnA AtmAne udyotita karavA dvArA teo svadyotakara che. ane lokamAM prakAza phelAvanAra vacanarUpI dIpakanI apekSAe teo bAkInA bhavya vizaSo mATe udyota karanArA hovAthI para udyotakara che." udyotanA pUrvokta be bhedomAM bhAvodyotanuM sthAna ati mahattvanuM che. kAraNa ke dravyodyotano udyota pudgala svarupa hovAthI temaja tevA prakAranA pariNAmathI yukta hovAthI parimita kSetramAM prakAzita kare che. jyAre bhAvodyotano udyota loka ane alokane prakAzita kare che. kevaLajJAnanA prakAzarUpI dIpakathI zrI tIrthakaro sarvalokamAM prakAza karavAnA svabhAvavALA che mATe te uddyotakara che. 7 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalAlokadIpena tatpUrvakavacanadIpena vA prakAzanazIlAn / kevalAlokadIpena udyAtakarAn prakAzakarAn // " kevaLa jJAna prakAzathI athavA to te prakAzapUrvakanA vacanarUpI dIpakathI zrIjinezvara bhagavaMto udyota karavAnA svabhAvavALA che. A pramANe "noraNa 3moga" e be pado paMcAstikAyarUpI lokano kevalajJAnarUpa sarvotkRSTa bhAvodyota (bhAvadIpaka) vaDe prakAza karavAnA svabhAvavALAe arthamAM siddha thAya che. A pado vaDe zrI tIrthakarono vacanAtizaya kahevAmAM Avyo che.20 ghammatiyare- (dharmatIrtharA)-dharmarUpI tIrthanA saMsthApaka dhammatiyUyare- dharmarUpa tIrthanA karanArA A dharma' zabdamAM " dhAraNa karavuM athavA badhA mukavuM e mULa zabdane laIne AvA be artha thAya.22 dharmanI vyAkhyA lalitavistarAmAM nIce pramANe TAMkavAmAM AvI che. durgatiprasRtAjjIvAna, yasmAdArayate tataH / dhatte caitAn zubha sthAne tasmAdrama iti smRtaH // 1 // artha-durgatimAM paDatA jIvone rokIne emane zubha sthAnamAM sthApita kare te "dharma kahevAya che. dharma be prakArano che. 1. dravya dharma 2. bhAvadharma. ahIM bhAva dharma prastuta che. bhAvadharma dhRtarUpa ane cAritrarUpa che. 24 tItya-tirtha)-tIrtha tIrtha zabdanI vyutpati "tIrthata nena ti tIrtha' jenA vaDe tarAya te tIrtha. tR zabda parathI tIrtha zabda banyo che. ane tR eTale taravuM. taravAnuM bhavasAgarathI che kema ke bhavasAgara taryA eTale duHkhamAtrano, bhaya mAtrano aMta Ave che.ane janmamaraNAdi viTaMbaNA mAtrano aMta Ave che. e sAcuM taravuM kahevAya. vara-jI-karanArA, karavAno svabhAva che jemano evA eTale gha ga tIrtha dharmapradhAna vA tIrtha dharmatIrtha tatkaraNazIlAna dharmatIrthakAran / 54 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma e ja "tIrtha' ke dharma pradhAna evuM 'tIrtha' te "dharmatIrtha tene karavAno svabhAva che jemano te "dharmatIrthakara tevA dharmatIrthakarone, teno vizeSa artha devo, manuSyo, ane asuro sahitanI parSadAmAM sarvajIvonI potapotAnI bhASAmAM pariNAma pAmanArI vANI dvArA "dharmatIrthanuM pravartana karanArAone che. 21 A pramANe ghammatityAre e pada - durgatimAM paDatA prANIone rokI rAkhI sanmArge sthApanAra ane saMsArasAgarathI tAranAra evA dharmarUpa bhAvatIrthanuM sarva bhASAmAM pariNAma pAmanArI sAtizaya vANI dvArA pravartana karavAnA svabhAvavALA siddha thAya che. A pada dvArA zrI tIrthaMkara bhagavaMtano pUjAtizaya tathA vacanAtizaya darzAvavAmAM Avyo che. 27 zrI "mahAnisIha sUtramAM dharmatIrthakara aMge nIce pramANe ullekha prApta thAya che. te gautama ! pUrve jeno zabdArtha varNavAmAM Avyo che. evA je koI dharmatIrthakara zrI ati bhagavaMto hoya che. teo paramapUjayonA paNa pUjayatara hoya che. kAraNa ke te saghaLAya lakSaNothI lakSita hoya che. teo sakala padArthanA jJAtAdraSTA hoya che. nin (ninAnuM) jinone. jina" zabdano artha jemaNe krodha, mAna, mAyA, lobha jItyA che te evo karavAmAM Avyo che. 8 rAga-dveSa kaSAyo, Indriyo, parisaho, upasargo ane cAra prakAranA dhAtI karmone jitanorA te "jina" ema kahevAyuM che. 29 "vinaMto vinAstAnuM rAga Adine jitanArAne te jina ema kahevAyuM che. 30 jemaNe rAga-dveSa ane mohane jItyA che. teo "jina" ema kahevAyuM che.' rAga-dveSa Adine jItanArAo "jina' tarIke oLakhAya che." A rIte jina pada rAga-dveSa, kaSAyo, parIsaho, upasargo ane cAra prakAranA karmone jItanAra e arthamAM sidhya thAya che. A pada dvArA apAyAgama atizaya darzAvAyo che. 55 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMte (arhata:) arhatone. arihaMta zabdano artha nIce mujaba karavAmAM Avyo che. Indriyo, viSayo, kaSAyo, parisaho ane upasargo A arione zatruone haNanArA hovAthI teo arihaMta kahevAya che. uparAMta cAra prakAranA karma sarvajIvo mATe arIbhUta che. te karmarUpI arine haNanArA hovAthI teo 'arihaMta' kahevAya che. vaMdana ane namaskArane jeo yogya che. ane siddhAgamanane jeo yogya che teo 'arihaMta' kahevAya che.34 azoka Adi ATha prAtihArya Adi svarUpa pUjAne jeo yogya che teo arhata kahevAya che.35 3. karmarUpI arine haNanArAone 'arihaMta' zabdane artha karyo che. lalitavistarA, yogazAstra svopajJavivaraNa dharmasaMgraha, vaMdArUvRtti AcAradinakara, ceIyavaMdaNamahAbhAsa Adi graMtho 'rihaMta' padane vizeSya mAne che. ahI eka vAta TAMkavI jarUrI che ke dharmasaMgraha graMtha arihaMta pAThane badale 'rite' pATha jaNAve che. 37 A rIte 'sarita' pada-vaMdana-namaskArane, pUjA satkArane tathA siddhagamanane jeo yogya che. tevA temaja cAreya karmo, Indriyo, viSayo kaSAya Adi arione haNanArA e arthamAM siddha thAya che. vittaphai-(hrIviSye)-kIrtana karIza. namoccAraNapUrvaka stavIza. ahIM je kIrtana karavAnuM che te nAmathI ane guNothI kIrtana karavAnuM che. kIrtana karavAnuM kAraNa devatA, manuSyo ane asUro sahita samagra loka mATe kIrtanIya evA te 'tIrthakaroe jJAna, darzana cAritra tathA taparUpa vinaya darzAvyo che. temanA A guNone khyAlamAM rAkhIne ahIM temanuM kIrtana karavAmAM Ave che.8 vikhtassuM rUpa jIrti dhAtunuM bhaviSyakALanA prathama puruSa eka vacananuM che. vijJassuM padano sAmAnya artha 'huM kIrtana karIza' eTalo ja thAya che. paraMtu tenA vizeSa artha "pota potAnA nAmathI yA to nAmonA uccAraNapUrvaka huM stavanA karIza" thAya che. ema samasta graMthakAro jaNAve che.39 vittassa no artha viSe kahIza e pramANe kare che.40 56 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirUmsa rUpa aMge vicAraNA karIe to saMskRta bhASAnA vicitte rUpane prAkRtamAM DhALavAmA AvatAM 'vhIvi' eTalA aMzanuM prAkRta vyAkaraNanA varNavikAronA niyama pramANe 'hrIta' thAya. bAda 'nre' prathama puruSanA eka vacanano sUcaka che. tene sthAne prAkRtamAM 'mi' Ave ane e ''i nA sthAne vikalpe 'sa' Adeza thAya, A rIte prAkRta vyAkaraNa niyamAnusAra je 'jIttassa' rUpa sAdhI zakAya che. Avasa hAribhadriyaTIkA, lalitavistarA, devavaMdana bhAsya. A graMtho 'vhIsa'nuM saMskRta rUpa 'ItiviyAmi' kare che. jyAre yogazAstra svopajJavivaraNa vaMdArUvRtti, dharmasaMgraha tathA AcAradinakara 'chIrtanei' kare che.41 A rIte vistaR" pada nAmoccAraNapUrvaka stavIza- e arthamAM siddha thAya che. 23vIsa-(caturvijJatim)-covIsane. covIsane eTale ke covIsa tIrthaMkaro 'covIsa' e saMkhyA RSabha Adi have pachI kahevAnArA mATe che.42 eTale ke bharatakSetranI vartamAna covIsImAM thayelA zrI RSabhathI AraMbhI zrIvardhamAna paryaMtanA arhato mATe caDavIsa' zabda vaparAyelo che. caDavIsa e saMkhyA bhAratavarSamAM thayelA arhato mATe che.43 covIsathI bharatakSetramAM utpanna thayelA arhato samajavA.44 A pramANe ghaDavIsa pada bharatakSetramAM utpanna thayelA vartamAna covIsInA arhatone e arthamAM siddha thAya che. pi-(pi)- ane, vaLI (arthAt bIjAone paNa) ahIM vaparAyela 'vi' pada ke je 'mapi' avyaya che. tenA aneka artho che.45 te paikI ahIM 'samuccaya' artha ghaTita thAya che eTale 'caDavIrsa pi' no artha 'covIsane ane' e pramANe thAya 'ane' kahyA bAda vAkya adhuru rahe che te mATe AvassayatijjutimAM sUcavavAmAM AvyuM che. te 'pi' zabdanA grahaNathI airavatakSetra tathA mahAvidehakSetramAM je che temanuM grahaNa samajavuM. eTale nijjutikA2ne 'pi' zabdathI bIjA be kSetramAM utpanna thayelA arhato abhipreta che. kavisahAo vaMre mahAvirehAmave'pi pi zabdathI 'mahAvideha' AdimAM thayelA ema jaNAve che.47 'pi' zabdathI 'bIjAone paNa' ema jaNAve che.48 re Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte ja zabda bharatakSetranI vartamAna covIsInA covIsa ahaMtothI anya evA airAvata tathA mahAvideha Adi kSetromAM thayelA ahaMtono e arthamAM siddha thAya che. vevanI-(venina:)-kevaLajJAnIone. revatI' zabdanI vyutpatti vana ve vidyate ti ninaH eTale kevala (kevaLajJAna) jemane che te. "vI' zabdanI vyAkhyA AvasmayanijajunimAM A pramANe ApavAmAM AvI che. saMpUrNa (paMcAstikAyAtmaka) lokane jANe che tathA jue che. ane je kevala cAritrI tathA kevaLajJAnI che te kAraNathI te kevalI' kahevAya.49 ahIM "jANavuM eTale vizeSarUpe jANavuM (kevaLajJAna) ane "jovuM eTale sAmAnyarUpe jANavuM (kevaladarzana) ema samajavAnuM che.pa0 Avasmaya hAribhadrIyaTIkA tathA lalitavistarAmAM AcAra dinakara mAM kevalInI vyAkhyA kevalajJAna jemane che te eTalI ja ApavAmAM AvI che.' kevalI'no artha "utpanna thayeluM che kevalajJAna jemane evA bhAva ata" e pramANe karavAmAM Avyo che.para kevalIno artha bhAva ahato e pramANe karAyo che.pa3 A rIte "vatrI'-pada-jemane kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM che. ane te dvArA jeo saMpUrNa lokane jANe che ane jue che evA saMpUrNa caritra ane jJAnavALA, bhAva ahaMtone e arthamAM siddha thAya che. kevalI pada ahIM zA mATe mukavAmAM AvyuM che. te aMge graMthakAromAM keTalAka matAntara pravarte che. "revatI' e vizleSaNa eTalA mATe che ke jemane kevaLajJAna utpanna thayuM che. tevA AtmAo ja lokadyotakara, dharmatIrthakara, jina evA ahata hoya che. bIjA nahi evo niyama karavA dvArA svarUpa samajAvavA pUrato ja A prayoga che. chadmastha avasthAmAM rahelA jinono ahIM samAveza na thAya te mATe "vatrI' para mukavAmAM Avyo che. varSa 58 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.2 logassa sUtranI gAthA be, traNa, cAranA zabdArtha usabhamajia ca vaMde, saMbhavamabhinaMdaNa ca sumaI ca T paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 1 // 1 subihiM ca puSkadaMta, sIyala sijjasa vAsupUjjaM ca vimalamaNaMta ca jiNaM, dhammaM saMti ca vaMdAmi // 3 // kuMthuM araM ca malli vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTTanemi pAsaM taha vaddhamANaM ca // 4 // A traNa gAthAomAM covIsa tIrthaMkara bhagavaMtonA abhidhAno nA sAmAnya tathA vizeSa artho che. pratyeka tIrthaMkaranA nAmano sAmAnya artha covIsa tIrthaMkara devamAM ghaTita thaI zake che. arthAt eka tIrthaMkara bhagavaMtanA nAmano sAmAnya artha sarva tIrthaMka2 bhagavaMtane lAgu paDe che; jayAre pratyeka tIrthaMkara bhagavaMtanA nAmano vizeSa artha viziSTa kAraNane laIne teozrInA purato ja maryAdita hoya che. arthAt mAtra temane ja lAgu paDe che. T-(6)-ane. athavA gAthA-be traNa ane cAramAM '2' zabdano prayoga agiyAra vakhata karavAmAM Avyo che. jemAM daza 6 no artha 'ane' che jyAre eka ''no artha 'athavA' che. suvidi6 puSpadaMtA padamAM vaparAyela '~'no artha athavA che jyAre bAkInA 'pa' no artha ane che. uparokta traNa gAthAmAM 6 strI goThavaNa nIce pramANe che. prathama be jina usabhamajiaM 'ca' pachI be jina pachI eka jina pachI be jina pachI be jina pachI traNa jina pachI be jina pachI be jina - - - - - " - saMbhavamabhinaMdaNaM 'ca' suma '' paummappahaM supAsaM jiNaM 'ca' caMdappahaM vaMde suvihi 'ca' (puSpadaMta) sIala sijjaMsa vAsupujja 'ca' vimalamaNaMtaM 'ca' dhammaM saMti 'ca' 59 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI be jina zuM kare "ja' pachI traNa jina masji vaMde munisuvarya namanit "' pachI traNa jina riphanemi pA taha vadhyamA "' vaye (vane vaMdana karuM chuM uparyukta traNa gAthAmAM traNa vakhata "ure ane be vakhata "rAma' padano prayoga nIce jaNAvela kramathI karavAmAM Avyo che. prathama be jina pachI vaMde tyArabAda cha jina pachI vaM ane ATha jina pachI caMdrAma. Ama sUtramAM vAraMvAra je vaMdanArthaka kriyApadano prayoga karAyo che. te Adara darzAvavA mATe che ane tethI te punarukti, doSakAraka nathI. ni-(nina)-jinane uparyukta gAthAmAM traNa vakhata "zi' pada vaparAyela che. ane "saMpUrNa logassasUtramAM pAMca vakhata "jina" zabda vaparAyo che. saMpUrNa sUtramAM sauthI vadhu vaparAyela koI paNa zabda hoya to te A "jina' zabda che. bina pada sAta sAta jinanA aMtare eTale ke sAtamAM jina pachI, caudamA jina pachI ane ekavIsamA jina pachI goThavAyela che. taha-(tathA)-ane pA taha vadhyamA ' e padamAM "tara' zabda prayoga karAyo A "tara' no artha "tathA' karavAmAM Avyo che. parva (parva)-e prakAre. parva padano artha anantarokta prakAra vaDe ema kare che. 8 parva padano artha "anantarohita vidhi vaDe ema kare che.pa9 parva no artha "kahelI vidhi vaDe ema jaNAve che." parva no artha "pUrvokta prakAre ema kare che.' 4.2.1 prathama gAthAnA tIrthakara bhagavaMtanA sAmAnya ane vizeSa lakSaNa 1. sama-28Sabha : sAmAnya artha : je paramapada pratye gamana kare te "RSabha', RSabha eno vikalpa "vRSabha" che. eTale duHkhathI dAjhelI duniyA upara dezanA jalanuM varSaNa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra ke siMcana karanAra prAkRta niyama pramANe "6 ne badale "' karavAthI sado zabda bane che. | vizeSa artha : vizeSa artha be rIte thaI zake che. 1. jemanI mAtAne 14 svapnanA prasaMge prathama svapna RSabhanuM AvyuM hatuM. 2. jemanA baMne sAthaLomAM vRSabha eTale ke baLadanuM cinha che te vRSabha. teo Adideva ke AdinAthanA nAmathI oLakhAya che. hindu dharmamAM temane viSNunA eka avatAra tarIke oLakhavAmAM Ave che. covIsa avatAromAM temanI gaNatarI dazamA avatAra tarIke che. zrI RSabhadeva A avasarpiNIkALanA prathama tIrthakara che. 2. niraM-ajita : sAmAnya artha pariSado ane upasargothI na jitAyelA te "ajita'. vizeSa artha: tIrthakara garbhamAM AvyA bAda jemanAM jananIne ghutakrIDAmAM pitA jItI zakayA nahIM mATe "ajIta'. 3. saMbhava-saMbhava : sAmAnya artha - jemanAmAM cotrIsa atizayo pragaTa thAya te "saMbhava'. jeonI stuti karavAthI stuti karanArane sukha ane zAMti thAya te "saMbhava". vizeSa artha - je tIrthakara garbhamAM AvyA bAda dezamAM adhikAdhika dhAnyanI niSpatti thaI mATe 'saMbhava.4 4. maniMdra-abhinaMdana : sAmAnya artha : devendro AdithI abhivAdana karAya te "abhinaMdana. vizeSa artha A tIrthakara garbhamAM AvyA bAda zakrendra vAraMvAra AvIne temanuM abhinaMdana (stuti) karyu mATe "abhinaMdana'. 5. sumati-sumati : sAmAnya artha : jeonuM suM-suMdara, mati-buddhi jemanI mati suMdara che te sumati'. vizeSa artha : A tIrthakara garbhamAM AvyA bAda jemanA mAtA sarva arthonA nizciya karavAmAM suMdara matisaMpanna thayA. vivAdamAM be zokyo vaccenA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaghaDAnuM samAdhAna karyuM mATe "sumati'. 6. pa3makhaDuM-padmaprabha : sAmAnya artha : niSpakatA guNane AzrayIne padma (kamala)jevI jemanI prabhA che te "padmaprabha'. vizeSa artha : A tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda mAtAne kamalanI zayAmAM suvAno dohada thayo. je devatAe pUrNa karyo. mATe padma ane tIrthakaranI dehanI prabhA (kAMti) padma kamaLa samAna rAtI hovAthI "padma prabha' nAma rAkhyuM. 7. supA-supAzva : sAmAnya artha : jemanI pArzvabhAga (paDakhA) suMdara che te. vizeSa artha : je tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda mAtAnA pAzvabhAga (paDakhAM) garbhanA prabhAvathI suMdara thayA mATe "supArtha'. 8. caMduM-caMdraprabha : sAmAnya artha : caMdra jevI saumyakAMti tathA prabhA zAMta vezyAvALI hoya te "caMdraprabha. vizeSa artha : je tIrthakaranI mAtAne tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda caMdananuM pAna karavAno dohada thayo. temaja bhagavAnanI zarIranI prabhA caMdra samAna ujjavaLa hatI tethI "caMdraprabha. bIjI gAthAnA tIrthaMkaranuM citra pariziSTa naM. 1 mAM Apela che. 4.2.2 bIjI gAthAnA tIrthakara bhagavAnanA sAmAnya vizeSa lakSaNa 9. suvirdi-suvidhi : sAmAnya artha : suMdara che vidhi eTale sarvakAryamAM kauzalya jemanuM che te vizeSa artha : tIrthakara garbhamAM AvyA bAda tIrthaMkaranA mAtA sarva vidhimAM vizeSa prakAre kuzala banyA mATe "suvidhi'. puta-puSpadaMta : suvidhinAtha jemanuM bIjuM nAma puSpadaMta che. badhA tIrthaMkaranA eka eka nAma che paraMtu navamAM tIrthaMkaranA be nAma che. Avazyakanistuti, Avasaya hAribhadrIya TIkA, vaMdArUvRtti tathA devavaMdana bhASya A cAra graMthomAM to "puSpadaMta nAma mULa gAthAmAM hovA chatAM paNa tenuM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana ke teno nAmollekha suddhAM karatAM nathI. jyAre ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, yogazAstra svapajJavivaraNa, AcAra dinakara tathA dharmasaMgraha tenuM vivecana kare che paNa temAM viziSTa vivecana ceIyavaMdaNa mahAbhAsa kare che. 10. sayana-zItala : sAmAnya : koIpaNa prANIne saMtApa nahIM karanArA hovAthI ane saune AnaMda utpanna karanAra hovAthI "zItala'. vizeSa artha : tIrthaMkaranA pitAne thayelo pittadAha ke je aneka auSadhothI paNa zAMta nahoto thato, te tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda tIrthaMkaranA mAtAe tirthaMkaranA pitAne sparza karavAthI zAMta thayo mATe zitala'. 11. sikvasaM-zreyAMsa : sAmAnya artha : samasta bhavananuM zreyasa eTale kalyANa karanArA te zreyAMsa'. zreyAna eTale kalANakArI 3 eTale khabhA. jeo che te. +za = "zreyAMsa'. vizeSa artha : tIrthaMkaranA kulamAM paraMparAgata eka zayyA hatI. je devatAthI adhiti hatI ane tenI haMmezA pUjA thatI hatI je tenA upara caDhe tene devatA upasarga karato hato. tIrthakara garbhamAM AvyA bAda bhagavaMtanI mAtAne te zayA para suvAno dohada thayo ane tenA para mAtA caDyA ke deva cIsa pADIne bhAgyo. A garbhanA prabhAvathI A rIte zreya thayuM mATe "zreyAMsa'. 12. vAsupu-vAsupUjya : sAmAnya artha : vasu jAtinA devone bhagavaMta pUjaya hovAthI vAsupUjaya. vizeSa artha : tIrthakara jyAre garbhamAM AvyA tyAre vAsave (Indra) vAraMvAra mAtAnI pUjA karI mATe vAsupUjaya 2. vasu eTale ratno tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda vaizramaNe vAraMvAra ratnothI te rAjakulane pUjayuM eTale ke pUrNa karyuM eTale vAsupUjya'. 13. vimatra-vimala : sAmAnya artha : vi. eTale gayo che mala. mala eTale mela jemanA mala kaI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlyA gayA che. te vimala athavA jemanA jJAna Adi nirmala che te "vimala'. vizeSa artha : tIrthakara mAtAnA garbhamAM AvyA bAda tIrthaMkaranI mAtAnuM zarIra ane buddhi atyaMta nirmala thayAM mATe "vimala. 14. mata-ananta : sAmAnya artha : anaMtakarmonA aMzone jite te anaMta athavA anaMtajJAnAdi guNothI jayavaMtA che te "anAjita." vizeSa artha : tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda tIrthaMkaranI mAtA e svapnamAM ratnamaya, anaMta (atizaya mahAna) mAlA joI mATe "anaMta'. Ama anaMtaratnonI mALA dekhI eTale anaMta ane traNa jagatamAM jayavaMtA che. tethI jIta, anaMta-jita = "anaMtajita'. 15. gha-dharma : sAmAnya artha : durgatimAM paDatAM prANIonA samUhane dhAraNa kare te dharma'. vizeSa artha : tIrthakara garbhamA AvyA bAda tenI mAtAne vizeSa prakAre dAna,dayA Adi (dharmavALA) dharmamAM udyamI banyA mATe "dharma'. 16. sati-zAMti : sAmAnya artha : bhagavAnane zAMtino yoga hovAthI, zAMtino yoga karAvanArA, zAMtine karanArA, athavA zAMtisvarupa hovAthI zAMti. vizeSa artha : tIrthakara garbhamAM AvyA te pUrve dezamAM marakIno upadrava cAlu hato je tIrthakara nA garbhamAM AvatA zAMta thayo mATe zAMti. trIjI gAthAnA tIrthakara bhagavaMtanuM citra pariziSTa na.1 mAM Apela che. 4.2.3 trIjI gAthAnA bhagavaMtanA sAmAnya tathA vizeSa artha 17. cuMthuM-kuchyuM : sAmAnya artha : "ku eTale "pRthvI temAM sthita rahela te "ku'. vizeSa artha : tIrthakara garbhamAM AvyA bAda mAtAe svapnamAM manohara UMcA mahApradezamAM rahela ratnamaya sthaMbha joyo mATe kuchyuM. 18. -are ? sAmAnya artha : sarvottama evA mahAsatyazALI kuLamAM je pedA thAya ane tenI abhivRddhi mATe thAya te "ara'. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa artha : tIrthakara mAtAnA garbhamAM AvyA bAda mAtAe svapnamAM sarva ratnamaya ati suMdara ane mahApramANavALo cakrano Aro joyo tethI "ara'. 19. manna-malli : sAmAnya artha : pariSaha Adi mallone jIte te "malli', vizeSa artha : tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda tIrthaMkaranI mAtAne sarvatraRtunA zreSTha sugaMdhI puSponI mAlAnI zayAmAM suvAno dohada thayo ane te devatAe pUrNa karyo mATe "malli 20. muLAsudde-munisuvrata : sAmAnya artha : jagatanI traNe kAlanI avasthAne jANe (avasthAnuM manana kare ) te "muni' ane suMdavratone dhAraNa kare te "suvrata' muni hovA sAthe suvata te "munisuvrata." vizeSa artha : tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda tIrthaMkaranI mAtA atyaMta suvrata (suMdara vrata saMpanna) banyA mATe "munisuvrata'. 21. nara-nami : sAmAnya artha : parisaha ane upasarga Adine namAve te "nami. vizeSa artha : durdAnta evA sImADAnA rAjAoe tIrthaMkaranA pitAnA nagarane ghero ghAlyo hato. tIrthakara garbhamAM AvyA tyAre garbhanA puNyanI zaktithI prerita tIrthaMkaranA mAtAne aTTAlikA para caDhavAnI IcchA thaI ane teo caDhyA duzmana rAjAo temane jotAnI sAthe garbhanA prabhAvathI namI paDyA mATe "nami. 22. ripharmi-ariSTanemi : sAmAnya artha : dharmarUpI cakramAM nemi-cakranA gherAvA jevA te "nemi'. vizeSa artha : tIrthakara garbhamAM AvyA bAda mAtAe riSTa ratnamaya atizaya mahAna cakrano nemi UDato svapnamAM joyo mATe "riSTa-nemi akAra apamaMgalanA parihAra mATe hovAthI "ariSTanemi'. 23. pAraM-pArtha : sAmAnya artha : sarvabhAvone jue te pArtha. vizeSa artha : tIrthakara mAtAnA garbhamA AvyA bAda, sAta phaNavALo kapa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAga tIrthaMkaranI mAtAe svapnamAM joyo hato ane adhyAmAM rahela mAtAe sAmethI AvatA sarpane aMdhakAramAM paNa garbhanA prabhAvathI joyo. zayyAnI bahAra rahela rAjAno hAtha kheMcI lIdho ane kahyuM ke "A sApa jAya che." rAjAe pUchayuM ke te kevI rIte jANuM ? rANIe kahyuM ke "huM joI zakuM chuM' dIpaka lAvIne joyuM to sApa joyo. rAjAne thayuM ke garbhano A atizaya prabhAva che ke jethI ATalA aMdhakAramAM paNa joI zake che mATe "pAzva' nAma karyuM. 24. paththamA-vardhamAna : sAmAnya artha : janmathI AraMbhIne jJAna AdithI vadhe te vardhamAna vizeSa artha : tIrthaMkara garbhamAM AvyA bAda samagra jJAtakuLa dhanAdithI vizeSa prakAre vadhavA lAgyuM. te mATe vardhamAna." cothI gAthAnA tIrthaMkaranuM citra pariziSTa naM. 1 mAM Apela che. 4.3 pAMcamI gAthAno sAmAnya tathA vizeSa artha pUrva mA mithuna, vidu-rA-manA- dIna-gara-maUT cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyatuM // 9 // parva-(Urva)- e prakAre padano artha AgaLa samajAvI dIdhela che. mae-(mayA)-mArA vaDe. mithuna-(maNutA)-stavAyelA. 3mapujhA padano artha "abhimukhapaNA vaDe snAyelA'. evA dareka nAmathI kIrtana karAyelA'. mithuga no artha "abhimukha bhAvathI khavAyelA eTale ke apramata banIne khavAyelA". mithurA padano artha "AdarapUrvaka stavAlA'. mithurA padano artha "nAma AdithI kIrtana karAyelA'.8 parva mA A padano artha meM Apane mArI sanmukha kalpIne nAma grahaNapUrvaka stavyA ema paNa thaI zake. dhyeya vastunuM dhyAna te ja zreSTha kahevAmAM Ave che. ke jemAM dhyeya dhyAtA samakSa mAnasa kalpanA dvArA jANe sAkSAt Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samupasthita thayuM hoya tema bhAse. A rIte sAme sAkSAt kalpavAthI thAnAveza temaja bhAvAvezathI siddhi zIdhra thAya che. dhyAnoveza dvArA tanmayI bhAvane pAmatuM dhyAna ja sarvazreSTha gaNAya che. zAstromAM kahyuM che ke dhyAna jyAre sthiratAne dhAraNa kare che. tyAre dhyeya najIka na hovA chatAM paNa jANe (sAme) Alekhita hoya evuM atyanta spaSTa bhAse che. nAmagrahaNapUrvaka stavanAnA viSayamAM nAma AdinuM mAhAbhya zAstromAM A rIte kahevAyuM che. paramAtmAnuM nAma hRdayamAM sthira thatAM ja jANe paramAtmA sAme sAkSAt dekhAtA hoya tevuM lAge che. jANe hRdayamAM pravezatA hoya tevuM lAge che jANe madhura AlApa karatA hoya tevuM lAge che. jANe sarva aMgomAM anubhavAtA hoya tevuM lAge che. ane tanmayabhAva pAmatA hoya tevuM lAge che AvIjAtanA anubhavothI sarva kalyANonI siddhi thAya che. 9 vidu-rA-manA- vidhUtarajhonanA)- dUra karyA che raja ane mala jemaNe. vidhutaraMgo-manA padanI vyutpatti nIce pramANe thAya che. . rajazva malazva rajomalau vidhUtau yaiste vidhatarajomalA : / raja malanI vyAkhyA Avasyanijajuti, lalita vistarA, yogazAstra svopajJavivaraNa, devavaMdana bhASya, vaMdAvRtti tathA dharmasaMgrahamAM nIce pramANe prApta thAya che. "baMdhAtu karma te raja ane pUrve baMdhAyela karma te mela athavA to karma te raja ane nikAcita karela karma te mala athavA IryApathika karma te raja ane sAmparAyika karma te mala."70 "baMdhAtu karma raja che ane baMdhAyeluM karma mala che." A rIte vidurathamajjA pada jemaNe sarva prakAranA karmone saMpUrNa rIte (viziSTa parAkramapUrvaka) dUra karI nAkhyA che tevA e arthamAM siddha thAya che. dIna-gara-IRTI-(A garamaUT:)- prakRSTa rIte saMpUrNa rIte naSTa thayA che vRddhAvasthA ane mRtyu jemanA evA. badhA graMtho parIkhagarama padanI chAyA prakSIbAramA ja kare che." Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparAMta vidurathamanA ane nagaramALa be pada vacce kAryakAraNa saMbaMdha yoje che. eTale ke tIrthakaro vidhutarajomala che mATe prakSINajarAmaraNa che ema jaNAve che. 73 raLa-mara pada- tIrthakaronI vRddhAvasthA ane maraNa saMpUrNa rIte naSTa thayelA che tevA.-e arthamAM siddha thAya che. -vi-(jituvazarirI)-covIsa ane bIjA ahIM 13 ji pada prathamAnA bahuvacanamAM vaparAyela che. eTale "covIsa ane bIjA epramANe artha thAya nivA-(nivara)-jinavaro. jinomAM vara eTale zreSTha te "jinavara-tIrthakara. zrI jina pravacanamAM sAmAnya rIte viziSTa zratadharo Adi paNe jine ja kahevAya che, ane te rIte Rtajino, avadhijino, mana:paryAyajino tathA chaprastha vitaraNa bhagavaMto.74 anya graMthakAro Aja pramANe kare che. paraMtu pradhAnane sthAne "prakRSTa' zabda vApare che. A rIte sarvagraMthAkArone "jinavarA' padathI kevaLajJAnIo abhipreta che.75 nityacarA-(tIrthakaro)tIrthakaro. AgaLa AvI gayela che. ahI zrI tIrthakarone ja grahaNa karavA che mATe binavA pada pachI nityacarA pada mUkela che. pasatuM-(sAvituM)-prasAdavALA thAva. prasAda karavAmAM tatpara thAva'. "sadA toSavALA thAva'77 prasAda kevI rIte karI zake ? AnuM samAdhAna judA-judA graMthakAro judIjudI dalIlo dvArA sacoTa rIte samajAve che. tIrthakara bhagavaMtonA rAgAdi kalezo kSINa thaI gayelA che. tethI teo prasanna thatA nathI ane temanI karAyelI stuti paNa nakAmI thatI nathI. kAraNa ke teonI stuti karavAthI bhAvonI vizuddhi thAya che.ane pariNAme karmono nAza thAya che." sArAMza : tIrthakaro rAgAdi rahita hovAthI prasanna thatA nathI, to paNa acinya ciMtAmaNI samAna temane uddezIne aMtaHkaraNanI zuddhi ane bhaktipUrvaka 68 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karelI stutinA prabhAve stutikArone je abhilASita phaLanI prApti thAya che. temAM nimitta to teo ja che. Ama abhilASita phaLanI prApti zrI tIrthakara bhagavaMtanA kAraNe ja che. e kriyAmAM bIjuM badhuM hoya paNa stavanA AlaMbana tarIke kevaLa zrI tIrthakara na hoya to abhilaSita phaLanI prApti kadApi thaI na zake. tethI phaLa prAptine emanI prasannatA tarIke oLakhavAmAM Ave che.taduparAMta ArAdhakane prApta thatA ISTa phaLanA kartA ane svAmI paNa naigamAdi nayo zrI tIrthaMkara bhagavaMtane mAne che. | tIrthakara bhagavaMto vItarAga hovAthI stuti karavAmAM Ave to toSa dhAraNa karatAM nathI ane niMdA karavAmAM Ave to ASavALA banatA nathI. to paNa jema ciMtAmaNI, maMtra AdinA ArAdhaka tenuM phaLa meLave che. tema je emanI stuti kare che te stutinuM phaLa ane nidakanI niMdAnuM phaLa meLave ja che.79 devavaMdaNa bhASya, vaMdAvRtti, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, vi.mAM paNa A viSe vistRta kahevAmAM AvyuM che. 4.4 chaThThI gAthAnA tIrthakara zabdo kittiya-vaMdiya-mahiyA, je e logass uttamA siddhA / Arugga bohilAbha samAhivaramuttamaM diMtu // 6 // vitti-vaMdira-madiya-ti -pati -mahitA:)kIrtana karAyelA, vaMdana karAyelA ane pUjA karAyelA. "Irtita' eTale covIsa tIrthaMkaranA nAmothI kahevAyelA "jita' eTale trividhayoga vaDe (mana, vacana, kAyA) vaDe sArI rIte stuti karAyela. "mahimA' nuM saMskRta "mA' karI teno artha "mArA vaDe athavA to miriyA pAThAMtara che. eTale tenuM saMskRtamAM mahilA u karI teno artha puSpa AdithI pUjAyela8. lalitavistarAmAM "madirA' pAThane sthAne mahilA mAnya karI puSpaAdithI pUjAyelA e pramANe kare che. bAkInuM upara pramANe che. vaMdAvRttimAM "jitA' no artha kAyA, vANI ane mana vaDe khavAyela Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che ane 'miriyana' pATha mAnya karI mahita eTale puSpaAdithI pUjAyelA karIne pAThAMtara ullekha karatAM nathI. uparAMta ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, yogazAstra svopajJavihaRraNa, devavaMdana bhASya vi.mAM paNa samajAvela che. AcAra dinakaramAM oIrtita eTale stavAyelA, vRtti eTale namaskAra karAyelA ane 'mati' pUjAyelA jaNAve che. vittiya-ndriya-mahilA e pada potAnA nAmathI stavAyelA, mana, vacana, kAyA vaDe namaskAra karAyelA ane puSpo AdithI pUjAyelA e arthamAM siddha thAya che. 80 ne--(je te)-je A. nep padano viziSTa artha kare che. je pratyakSa che te. 1 ne 6 pada-je e nIce darzAvela vizeSaNothI viziSTa che te togasa-(srosya)-lokanA. ahIM vaparAyela loka zabdano artha 'prANIloka' kare che. sura, asura AdirUpa loka e pramANe kare che. to zabdano artha 'prANIvarga' (prANI samUha) e pramANe kare che. AcAra dinakara kazuM ja vivecana na karatAM 'loka' zabda ja vApare che. 82 uttamA-(uttamA:)-uttama. 'ttamA' no artha traNa prakAranA tamathI unmukta thayelA mithyAtvamohanIya, jJAnAvaraNIya ane cAritra mohanIya gaNAve che. ttamA no eka artha 'pradhAna' e pramANe kare che. tenuM kAraNa jaNAvatA mithyAtva Adi 'karma' ane 'mala' te rUpa kalaMkano abhAva hovAthI pradhAna bIjA artha 'tamasa' thI upara cAlyA gayelA e pramANe karI saMskRtamAM uttamasa uparathI prAkRtamA uttamAne siddha thayela mAne che. uttamA no artha jemanuM tamam ucchinna thayuM che eTale ke nAza pAmyuM che te uttama. uttamAno artha prakRSTa kare che. no Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama no artha 'prakRSTa' ane 'jemanuM tamas nAza pAmyuM che tevA vaMdAruvRtti ane AcAra dinakara kaMI ja vivecana karatA nathI. mAtra 'uttama:' eTaluM ja kahe che. siddhA-(siddhA:)-siddha thayelA. Avassaya hAribhadrIya TIkA, lalitavistarA, yogazAstra svopajJavivaraNa tathA dharmasaMgraha 'siddha'no artha kRtakRtya kare che. 'ceIyavaMdaNa mahAbhAsa' 'siddhA' no artha jemaNe zivane prApta karyu che. tevA. ahIM ziva eTale mokSa athavA kalyANa thaI zake. devavaMdana bhASya tathA vaMdAruvRttimAM 'siddha'' padano artha jemanA prayojano saMpUrNa thayA che te e pramANe kare che AcAra dinakaramAM vivecana nathI.4 avoditAmaM-(garoDacavodhinAmam)-Arogya mATe bodhilAbhane. A padano anvaya sarva graMthakAro A pramANe kare che. : ArogyaM ArogyAya bodhilAbha: ArogyabodhilAbhaH tam " arogasya bhAva ArogyavodhinnAmam " artha ArogyapaNuM te Arogya, Arogya mATe bodhilAbha te ArogyabodhilAbha te. 'AsaLavodhinnAma' padano artha Arogya' ane 'siddhapaNuM' tene mATe 'bodhilAbha' paralokamAM jinadharmanI prApti te 'bodhilAbha' kahevAya che. 'Arogya' eTale 'siddhapaNuM' tene mATe 'bodhilAbha' eTale jinapraNIta dharmanI prApti.' 'Arogya' rogano abhAva te kahevAya che. teno sAdhaka je bhavAMtaragata bodhilAbha eTale ke bhavAMtaramAM jinadharmarUpa saMpatti. Arogya eTale 'siddhapaNuM' tene mATe 'bodhilAbha' eTale arhata praNIta dharmanI prApti te 'ArogyalAbha' te nidAna vagarano hoya to mokSa mATe che. AcAra dinakara jaNAve che Arogya ne tathA bodhilAbhane 5 A pramANe 'AvazephiAma' eTale siddhatva ane te mATe (bhavAMtaramAM) zrI jina praNIta dharmanI prApti. Arogya zabdano artha bhAva Arogya tarIke ja karavAno che. 1 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAvira (mAdhavarama)-zreSTha samAdhine. tenA be prakAra che. 1. dravya samAdhi te che ke jenA upayogathI svasthapaNuM thAya yA to je vastuone paraspara virodha na hoya te 2. bhAva samAdhi to jJAna AdinA samAdhAnane (te jJAnAdi guNonI AtmAmAM sArI rIte sattA hovI tene) ja kahevAya che. kAraNa ke tenI sattA hoya to ja parama svAzrayano yoga thAya. samAdhi' zabdanI AgaLa "vara" zabda mUkela che. vara eTale pradhAna eTale ke "pradhAna samAdhi' arthAta "bhAva samAdhi' samari padano garupoSitAma sAthe saMbaMdha che. Arogya mATe bodhilAbha ane te bodhilAbha nidAna vagarano hoya to mokSa mATe ja thAya che tethI karIne tene mATe "bhAvasamAdhine-e pramANe artha karavAmAM Ave che. mananI nivRtti te "samAdhi' che tenA dvArA zreSTha evA "bodhilAbha" evo artha kare che. ane A pramANe karI samApira zabdano pitAmaM padamAM Ave vinAma no samAveza thAya che. yogazAstra svopajJavivaraNa devavaMdanabhASya, vaMdAravRtti tathA dharmasaMgraha jaNAve che ke "borilAbha mATe "samAdhivara' ne eTale ke "varasamAdhi' ne ke je parama svAzrayarUpa bhAvasamAdhi tene. "madira padano artha zreSTha evI samAdhine eTale ke bhAva samAdhine ane pUrvanA ' rAdhanAmaM pada sAthe "samadiva no saMbaMdha joDatA bodhilAbha mATe zreSTha evI bhAva samAdhine e arthamAM siddha thAya che. uttama-(ttama)-uttama Avasmaya hAribhadrIya TIkA yogazAstra svayajJavivaraNa devavaMdana bhASya, vaMdAravRtti tathA dharmasaMgraha "ttama' no artha "sarvotkRSTa kare che ane jaNAve che ke uparyukta 'bhAvasamAdhi paNa ochAvattA aMze aneka prakAranI hovAthI ahI sarvotkRSTa' bhAva samAdhi grAhya che. mATe uttama pada mukavAmAM Ave che. celayavaMdaNa mahAbhAsa jaNAve che ke, te bodhilAbhanuM sarva pradhAnapaNuM sUcavavA mATe uttama pada mukela che. 7 ahIM vaparAyelA uttama pada -sarvotkRSTa yA to sarva pradhAna e arthamAM siddha thAya che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitu-(1)-Apo ATheya graMthakAro "hitu no artha Apo ema karavAmAM ekamata che. chellA be padano artha "Arogya eTale siddhapaNuM tene mATe bodhilAbhane ane te bodhilAbha mATe uttama bhAva samAdhine yA to Arogya. sAdhaka bodhilAbha ke je samAdhinA yoga zreSTha che ane sarvapradhAna che tene Apo. ahI eka prazna upasthita thAya che ke zrI tIrthakara bhagavaMta pAse yAcanA karIe chIe amane uparyukta vastuo Apo. to zuM teomAM te vastuo ApavAnuM sAmAA che ? A praznano uttara ATheya graMthakAro alaga-alaga Ape che. tIrthakaromAM te vastu ApavAnuM sAmarthya nathI. paraMtu temanI pratyenI bhaktithI svayameva uparyukta vastuonI prApti thAya che. mATe ema kahevAya che. Avasmaya hAribhadrIya TIkA A pramANe kahe che. lalita vistarA jaNAve che ke tIrthakaro rAgAdi rahita hovAthI Arogya Adi ApatA nathI, to paNa AvA prakAranA prayogathI pravacananI ArAdhanA thavA dvArA sanmArgamAM rahelA mahAsatvazALI AtmAne temanI sattAnA kAraNe ja tenI prApti thAya che. ceIyavaMdaNa mahAbhAsa jaNAve che ke A "asatyAmRSA' nAmanI bhaktithI bolAyelI bhASA che. bAkI jemanA rAga-dveSa cAlyA gayA che. evA jinavaro "samAdhi" ane bodhine ApatA nathI. paraMtu rAga-dveSa rahita jinavaronI paramabhaktithI jIvo Arogya bodhilAbha ane samAdhi prApta kare che. yogazAstra svopajJavivaraNa jaNAve che ke "Apo" evuM bhaktithI kahevAya che. AgaLa kahyA pramANe "asatyAmRSA' nAmanI kevaLa bhaktithI bolAyelI bhASA che. anyathA jemanA rAgAdi doSa kSINa thaI gayA che teo "samAdhi" ane "bodhi' ApatA nathI. A viSaya para anya graMthakAroe vizadattAthI vivecana karyu che. je paikI dharmasaMgrahaNInA kartAe je vigata TAMkI che te viziSTa koTinI che. Arogya Adi Apo' to zuM A nidAna che ? (tenA javAbamAM Avasa nijuti' jaNAve che ke, ahIM vibhASA eTale ke viSayavibhAganI vyavasthA vaDe vyAkhyA karavI. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhASA zI levI ? tenuM spaSTIkaraNa karatAM Avasmaya hAribhadrIyaTIkA jaNAve che ke Arogya Adi Ape te zuM nidAna che ? nidAna nathI kAraNa ke te karmabaMdhanano hetu hotuM nathI. mithyAdarzana, avirati, pramAda, kaSAyo ane yogo (mana-vacana-kAyAnA) e baMdhanA hetu che jayAre muktinI prArthanAmAM A upara gaNAvyA paikI ekano saMbhava nathI. ane tenuM uccAraNa (ArogyAdi Apo) paNa vyartha nathI. kAraNa ke tenAthI (te uccAraNathI) antaHkaraNanI zuddhi thAya che.... sArAMza e che ke tIrthakaro vitarAgapaNAne lIdhe ArogyAdi nathI ApatA to paNa AvA prakAranI vANInA (stutinI bhASAvALI) prayogathI pravacananI ArAdhanA thAya che ane te ArAdhanA dvArA sanmArgevartI mahAsatvazALI jIvane zrI tIrthakara bhagavaMtanI sattAnA baLe ja (vastu svabhAva sAmarthyathI) ISTa phaLa prApta thAya che. tethI temaNe ja ApyuM gaNAya. Ama riMtu pada bhaktinA yoge temaja ArogyAdi ApavAmAM temanI stavanA nimitta hovAthI te svayaM ApanArA ja gaNAya e apekSAe "Apo" e arthamAM siddha thAya che. 89 sAtamI gAthAnA anvaya zabdArtha caMdesu nimmalayarA, AIccesu ahiyaM pacAsayarA / sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhiM mama disaMtu // 7 // raMtu nimAra-(vakhyo nirNayarA) caMdrothI vadhu nirmala. 1. caMdro, sUryo ane grahonI prabhA parimita kSetrane prakAzita kare che. tyAre kevaLajJAnanI prApti loka ane alokane prakAzita kare che. 2. Avasmaya hAribhadrIyaTakA tathA lalita vistarA jaNAve che ke ahIM "paMcamInA sthAne 'saptamI'no prayoga prAkRta zailIthI tathA ArSa yoge thayela che. kyAMya "hi nirmanA' evo paNa pATha prApta thAya che. caMdro karatA nirmala hovAnuM kAraNa sakala karmarUpI mala cAlyo gayo che. te che caMdro AdinI prabhA parimita kSetrane prakAzita kare che 3. ceIyavaMdaNa mahAbhASya jaNAve che ke ahIM sAmInuM bahuvacana paMcamInA arthamAM che. tethI caMdrothI paNa vadhu nirmala ema samajavuM. 4.5 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. yogazAstra svopallavivaraNa tathA dharmasaMgraha jaNAve che ke ahIM "jAvAstRtayA ja e sUtrathI paMcamInA arthamAM saptamI thayela che. tethI caMdrothI paNa vadhu nirmaLa che. kAraNa ke temanA sakala karmarUpI maLano nAza thayelo che. "hi nirmAnayA" evo pAThAMtara paNa che. pa. devavaMdana bhASya tathA vaMdAravRtti jaNAve che ke "su' padamAM paMcamInA arthamAM saptamI" vibhakti Avela che. zrI tIrthakara bhagavaMto caMdrothI vadhu nirmaLa che, kAraNa ke temanuM karmamalarUpI kalaMka cAlyuM gayela che. 6. AcAra dinakara jaNAve che ke saptamI nirdhAraNa e prAkRta sUtrathI "paMcamIne sthAne "saptamI Avela che. keTalAka saptamInI ja vyAkhyA kare che "vasu' no artha caMdrothI paNa vadhu nirmaLa ema karavAmAM Avela che. Ama "su nirmanayA' pada, caMdrothI paNa vadhAre nirmaLa e arthamAM siddha thAya che. gapkvesu vAyarA-(simyofdha prArA)-sUryothI adhika prakAza karanArA. 1. Avasaya hAribhaddIya TIkA "pathAyarA' nuM saMskRta "ghamAsavara:' athavA "pravAsarA: ema karI samagra padano artha kare che ke kevaLajJAnanA udyotathI vizvane prakAzita karatA hovAthI sUryothI adhika bhAsa karanArA athavA to prakAza karanArA. 2. lalita vistarA "pAsaparA' nuM saMskRta "praveza:" e pramANe kare che bAkI samagra padano artha uparokta pramANe kare che. 3. ceIyavaMdaNa mahAbhAsa jaNAve che ke "loka ane alokano udyota karanArA kevaLajJAnanA prakAza vaDe Adityo eTale sUryo temanAthI paNa adhika prakAza karanArA. 4. yogazAstra svopajJavivaraNa, devavaMdana bhASya, vaMdAravRtti, dharmasaMgraha jaNAve che ke kevaLajJAnanA udyota vaDe lokalokanA prakAzaka hovAthI sUryothI paNa adhika prakAza karanArA. ane te jaNAvyA bAda Avasmaya nistuti nI "pharahi' e gAthA je kahIne TAMke che. A rIte "mAphasu mAM vAyarA e pada kevaLajJAnanA udyota vaDe Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loka tathA alokane prakAzita karatAM hovAthI sUryothI paNa adhika prakAza karanArA e arthamAM siddha thAya che.0 sAravAMmIrA-(sIriyara mIrA:)-sAgaravarathI paNa gaMbhIra 1. Avasmaya hAribhadrIya TIkA "sAravamIrA' padanI saMskRta chAyA "sIRvarAja' e pramANe kare che. eTale "mA' padane sthAne te "zmIratara evo prayoga kare che. sAgaravara' eTale svayaMbhUramaNa samudra. parISaNo ane upasargo AdithI kSobha na pAmatA hovAthI teo svayaMbhUramaNathI paNa vadhAre gaMbhIra che. 2. lalitavistarA uparyukta arthane mAnya rAkhe che. paNa te "pIrA' padano artha jaggIrAH' eTale ke gaMbhIra e pramANe kare che. 3. ceIyavaMdaNa mahAbhASya, yogazAstra svopallavivaraNa tathA dharmasaMgraha lalitavistarA e upara jaNAvela artha ja mAnya rAkhe che. 4. devavaMdana bhASya tathA vaMdAravRtti "sAravAramIrA' padano artha svayaMbhUramaNa samudranI jevA gaMbhIra ema kare che. "sAravamIrA' padano 'sAravara: taka merA: ti sarizmIrA?' e pramANe kare che. A rIte "sAgaravara gaMbhIrA' e pada, "svayaMbhUramaNa samudrathI paNa vadhAre gaMbhIra yA to "svayaMbhUramaNa samudra jevA gaMbhIra' e arthamAM siddha thAya che. siddhA siddhi mama phiraMtu-(siddhA: riddhi mama vizac)-kRtakRtya banelA teo mane siddhi Apo. 1. Avasaya hArIbhadrIya TIkA, lalitavistarA, yogazAstra, svopallavivaraNa tathA dharmasaMgraha "siddhA' padano artha 'karmo cAlyA javAthI kRtakRtya thayelA e pramANe kare che. ane bAkInA padono artha (teo) "mane siddhi eTale paramapadanI prAptine Apo e pramANe kare che. 2. ceIyavaMdaNa mahAbhAsa uparyukta artha ja mAnya rAkhe che ane "siddhA' nI vyAkhyA nikhitA' (jemanA prayojano pUrNa thayAM che te) e pramANe kare che. 3. devavaMdana bhASya tathA vaMdAvRtti "siddhA' padano artha, jemanA samagra karmo kSINa thAya che te e pramANe kare che. 4. AcAra dinakara jaNAve che ke ahIM siddhA padathI mokSamAM rahelA zrI jinezvara bhagavaMto levA. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte sikkA riddhi mama visaMta' e pada "upara je vizeSaNo jaNAvyA te vizeSaNothI viziSTa zrI tIrthakara bhagavaMto ke jeo kRtakRtya thaI gayA che teo mane siddhipadane Apo". e arthamAM siddha thAya che." 4.6 arthasaMkalanA 1. paMcAstikAyanA kevalajJAnarUpI dIpakathI prakAza karavAnA svabhAvavALA, sarva jIvonI potapotAnI bhASAmAM pariNAma pAmanArI anupamavANI dvArA dharmatIrthanuM sthApana karavAnA svabhAvavALA, rAga, dveSa, Adi AMtara zatruone jItanArA ane jemane kevalajJAna utpanna thayuM che evA covIseya tema ja bIjA paNa (anya kSetramAM thayelA) ahaMtone huM nAmoccAraNapUrvaka stavIza. 2. RSabhadevane ane ajitanAthane huM vaMdu chuM. saMbhavanAthane abhinaMdana svAmIne ane sumatinAthane ane padmaprabha svAmIne supArzvajinane ane candraprabha svAmIne huM vaMdu che. 3. suvidhinAtha ke jemanuM bIjuM nAma "puSpadaMta' che temane zItalanAthane, zreyAMsanAthane ane vAsupUjaya svAmIne, vimalanAthane ane anantajinane, dharmanAthane ane zAMtinAthane huM vaMdana karuM chuM. 4. kuMthunAthane aranAthane ane mallinAthane huM vaMdu chuM. munisuvrata svAmIne ane namijinane huM vaMdu chuM. ariSTanemine, pArzvanAthane ane vardhamAna svAmIne huM vaMdana karuM chuM. 5. uparyukta vidhithI mArA vaDe nAmathI kIrtana karAyela jemaNe vartamAnamAM baMdhAtA ane bhUtakALamAM baMdhAyelA karmo dUra karyA che ane jemanAM jarAmaraNa saMpUrNa rIte naSTa thayelA che. evA covIseya temaja anya paNa kevaLajJAnI zrItIrthakarabhagavaMto mArA para prasanna thAo. 6. pota potAnA nAmathI stavAyelA, mana-vacana-kAyA vaDe vaMdAyelA ane puSpo AdithI pUjAelA, je sUra asUra Adi rUpa loka pratyakSa che. lokamAM uttama che ane kRtakRtya thayelA che teo (zrI tIrthakara bhagavaMto) ane Arogya (siddhapaNuM) prApta karavA mATe bodhilAbha ane zreSTha bhAvasamAdhi Apo. 7. caMdro karatAM paNa vadhAre nirmaLa, sUryo karatAM paNa vadhAre prakAza karanArA, svayaMbhUramaNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudra karatAM paNa gaMbhIra ane kRtakRtya thayelA teo (zrI tIrthaMkara bhagavaMto) mane siddhi mokSa Apo.92 logasa sUtra tathA gAthAonA zabdArthanuM vistRta varNana bAda logassa sUtranI AjanA samayamAM teno prabhAva tathA prastuti AgaLanA prakaraNamAM varNita che. . Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-4 pAdaTIpa 1. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.40 2. ejana, pR.29 3. ejana, pR.29 4. ejana, pR.29 5. saM.zrI.e.pUjya paMnyAsa zrIbhadrakaravijayajI gaNI, pa.pUjaya munizrI kalyANaprabhuvijayajI, zrI zrAddha-pratikramaNa- sUtra(prabodha TIkA) bhAga-1, pR.171 2.mu.zivakRpA ophaseTa, zrAvaka sAmAyika- pratikramaNa sUtra, pR.15 6. zrI vardhamAnasUri, AcAradinakara bhAga-2, patra-267 a. 7. zrI haribhadrasUri, Avasmaya hAribhadrIya TIkA, patra-294 a. 8. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassasUtra eka svAdhyAya, pR.4, 46, 47, 48, 49 9. saM.popaTalAla choTAlAla zAha, zrI zrAvaka Avazyaka pR.20 10. zrIbhadrabAhuvijayajI, Avasmayanijajuti, pR.gAthA, 1049 11. ejana, pR.1059 12. ejana, pR.1060 13. zrI haribhadrasUri, Avasmaya hAribhadrIya TIkA, patra-497 adhyAya 14. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, pa13, pR.93 15. zrI haribhadrasUri, Avasmaya hAribhadrIya TIkA, patra-497 adhyAya 16. ejana, patra,497 A. 17. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopallavivaraNa, patra-224. A. 18. zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR.321 19. zrI devendrasUri, vaMdAvRtti, pR.40 20. zrI vardhamAnasUri, AcAradinakara bhAga-2, patra 267 a. 21. zrI yazovijayajI, zrI paMca pratikramaNa sArtha, pR.28 22. saM.pU.zrI haribhadrasUrIzravara, parama teja bhAga-2, pR.272 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. zrI bhadrabAhu vijayajI, Avasmayatikruti, gAthA. 1065 24. zrI haribhadrabAhuvijayajI, paramateja bhAga-2, pR. 272 25. zrI haribhadrasUri Avasmayapha hAribhadrIya TIkA, patra 494 A. lalitavistarA pR.42 26. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopallavivaraNa, patra 224 A. 27. ejana, patra 224 A zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR.321 28. zrI bhadrabAhuvijaya, Avasmayanistuti, gAthA, 1076 29. zrI haribhadrasUri, AvarsIyahAribhadrIya TIkA, patra 494 A. 30. zrI haribhadrasUri, lalitavistarA pR.42 zrI devendra sUri, devavaMdana bhASya, pR.321 31. zrI zAMtisUrI, celayavaMdeNamahAbhAsa, gAthA, pa26, pR.95 32. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopajJavivaraNa, patra-224 A. zrI mAnavijayajI upAdhyAya, dharmasaMgraha bhAga-1, pR. patra-155 a 33. zrI hemacaMdrAsUri, yogazAstra svopajJavivaraNa, patra-224 A. 34. zrI bhadrabAhuvijayajI, Avasmayanistuti gAthA, 919-20-21 35. zrI haribhadra sUri, lalitavistarA pR.42 36. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopallavivaraNa, patra-217 a. 37. zrI mAnavijayajI upAdhyAya, dharmasaMgraha bhAga-1, pR.155 a. 38. zrI bhadrabAhuvijayajI Avasmayanijajuti gAthA-1077 39. ejana, pR.patra, 494 a. 40. zrI vardhamAnasUri, AcAra dinakara bhAga-2 patra-267 a. 41. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassa sUtra, svAdhyAya, pR.10 42. zrI bhadrabAhu vijayajI, Avasmaya nijajuti gAthA-1078 43. zrI zAtisUrI, caMIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, pa26, pR.95 44. zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR. 221 45. bI.esa.ApTe, Ape DIkSanarI, volyuma-1 , pR.115 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46. zrI bhadrabAhu vijayajI, Avasmaya nijajuti gAthA-1078 47. zAMtisUrI, caMIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, pa29, pR.95 48. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svapajJavivaraNa, patra-224 A. 49. zrI bhadrabAhuvijayajI, Avasmaya nijajuti gAthA-1079 50. zrI haribhadrasUri, AvarsIyahAribhadrIya TIkA, patra 500 A. 51. ejana patra 494 A. - zrI haribhadra sUri, lalitavistarA pR.43 para. zrI haribhadrasUri, AvarsIyahAribhadrIya TIkA, patra 224 A. zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR.321 zrI mAnavijayajI upAdhyAya dharmasaMgraha, patra-1, pR.115 pa3. zrI devendrasUri, vaMdAvRtti, pR.41 54. zrI haribhadrasUri, AvasayahAribhadrIya TIkA, patra 501 A. zrI haribhadrasUri, lalitavistarA pR.44 55. zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, pa32, pR.96 56. saM.hariprasAda zAstrI, zabdaratnadIpa, muktaka-2 zloka-2, pR.31 57. zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, pa38, pR.96 58. haribhadrasUri, AvarsIyahAribhadrIya TIkA, patra 506 A. 59, zrI haribhadrasUri, lalitavistarA pR.45 60. zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, 621, pR.111 61. zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR.325 62. zrI mAnavijayajI upAdhyAya, dharmasaMgraha, bhAga-1 pR.155 a 63. muni zrI caMdrazekhara vijayajI, pratikramaNa sUtra vivecana (navakArathI logassa)pR.131 64. zrI amRtalAla kAlidAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.53 65. ejana, pR.54, 55 56, 57, 58 66. zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA, 571, 573, pR.103-104 zrI vardhamAnasUri AcAradinakara, patra-267 A zrI mAnAvijayajI upAdhyAya, dharmasaMgraha, pR.156 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67. zrI haribhadrasUri, Avazya hAribhadrIya TIkA, patra-507 a. zrI haribhadrasUri, lalitavistarA pR.45 zrI hemacaMdrAsUri, yogazAstra svopallavivaraNa patra-227, a. zrI mAnavijayajI upAdhyAya, dharmasaMgraha, pR.175 zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 621 pR.111 zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR.325 zrI devendra sUri, vaMdAvRtti, pR.42 68. zrI haribhadrasUri, AvatsayahAribhadrIya TIkA, patra-507 a. zrI haribhadrasUri, lalitavistarA, pR.45 zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 621 pR.111 zrI devendrasUri, devavaMdana bhASya, pR.325 zrI devendra sUri, vaMdAvRtti, pR.42 69. zrI amRtalAla kAlidAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.57, 58 70. zrI haribhadrasUri, AvarsIyahAribhadrIya TIkA, patra-507 a. 71. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 622 pR.112 72. zrI haribhadrasUri, AvasayahAribhadrIya TIkA, patra-507 a. 73. ejana,patra- 507 a. 74. ejana, patra-501 a. 75, zrI hemacaMdrAsUri, yogazAstra svopajJavivaraNa patra-227, a. 76. zrI haribhadrasUri, AvatsayahAribhadrIya TIkA, patra-507 a. 77. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 625, pR.112 78. zrI haribhadrasUri, lalitavistarA, pR.45-46 79. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopajJavivaraNa, patraka-227, a. zrI mAnavijayajI upAdhyAya, dharmasaMgraha patra, 157 a. 80. zrI haribhadrasUri, AvatsayahAribhadrIya TIkA, patra-507 a. zrI haribhadrasUri, lalitavistara, pR.46 zrI devendra sUri, vaMdAvRtti, pR.42 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAnasUri, AcAra dinakara patra-26 A. 81. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 625 pR.112 82. zrI haribhadra sUrI, Avasmaya hAribhadaya TIkA, patra- 507 A. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 625 pR.112 zrI hemacaMdrasUri yogazAstra svopajJavivaraNa patra-227, a. 83. zrI bhadrabAhuvijayajI, Avasmayanijajuti gAthA, 1093 zrI haribhadra sUrI, Avasmaya hAribhadaya TIkA, patra- 507 A. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 630 pR.113 zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopallavivaraNa, patra-227, A. 84. zrI haribhadrasUri, Avasaya hAribhadrIya TIkA, patra 507 A zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 625 pR.112 zrI devendrasUrI, devanaMdana bhASya, pR.325 85. zrI haribhadrasUrI, Avasmaya hAribhadIya TIkA, 5.500 A zrI haribhasUrI, lalita vistarA, pR.46 zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 631 pR.113 zrI hemacaMdrasUrI, yogazAstra svopallavivaraNa patra-227 A zrI vardhamAnasUrI, AcAra dinakara patra.268 A. 86. zrI haribhadrasUrI, Avasmaya hAribhadIya TIkA, 5.507 A zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 631 pR.113 zrI hemacaMdrasUrI, yogazAstra svopallavivaraNa, patra-227 A 87. zrI haribhadrasUri, Avasmaya hAribhadrIya TIkA, patra-507 A. zrI zAMtisUri, yogazAstra svopajJavivaraNa, gAthA, 632, pR.114 88. zrI haribhadrasUri, lalita vistarA, pR.47 zrI zAMtisUrI, ceIyavadaMNa mahAbhAsa, gAthA 634-635- pR.114 zrI zAMtisUrI, yogazAstra svopajJavivaraNa, patra 227 a. zrI haribhadrasUri, dharmasaMgrahaNI kRti uttarArdha, pR.316 89. zrI bhadrabAhusvAmI, Avasmaya hAribhadrIya TIkA, patra-510 A Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI haribhadrasUri, ceIyavaMdaNa hAribhadrIya TIkA, patra-510 A. zrI zAMtisUrI, celayavadaMNa mahAbhAsa gAthA, 636- pR.115 zrI hemacaMdrasUrI, yogazAstra svopajJavivaraNa, patra-228 A zrI devendrasUrI, devanaMdana bhASya, pR.327 zrI vardhamAnasurI, AcAra dinakara, patra-268 A 90. zrI haribhadrasUri, Avasmaya hAribhadrIya TIkA, patra-510 A 1. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa gAthA,- 937- pR.115 2. zrI hemacaMdrasUri, yogazAstra svopallavivaraNa, patra 228 a 91. 1. zrI haribhadrasUri, Avasmaya hAribhadrIya, TIkA, patra 510 A 2. zrI zAMtisUrI, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa gAthA- 638- pR.115 3. zrI hemacandrasUri, devanaMdana bhASya, pR.327 4. zrI vardhamAnasurI, AcAra dinakara, patra-268 a 92. zrI amRtalAla kALIdAsa dozI, logassa sUtra svAdhyAya, pR.44 84 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 prakaraNa-5 -1 AjanA yugamAM logassa sUtranI prastuti logassa sUtra ane bhaktivAda logassa sUtra ane dhyAna kAyotsarga logassa sUtra ane maMtra-jApa covIsa nAmAbhidhAna maMtro logassa sUtra ane yaMtro logassa sUtranuM smaraNa kyAM kyAM kyAre kyAre thAya. logassa sUtranuM uccAraNanuM niyatapaNuM darzAvatuM koSTaka. vartamAnamAM AvazyakasUtramAM uccAraNa darzAvatuM koSTaka. logassa sUtranAM stuti-maMtra-yaMtra-jApanA pratyakSa camatkAro upasaMhAra 85 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-5 AjanA yugamAM logassasUtranI prastuti bhAratIya saMskRtimAM trividha yoga jJAna, bhakti ane karmane vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM che. AjanA yugamAM jJAnayoga ane karmayoganA mArga para AgaLa vadhavuM sAmAnya mANasa mATe muzkela thaI gayuM che. bhaktiyogano mArga badhA mATe saraLa ane sulabha che. te mokSapada prApti mATe amogha sAdhana che eTale ja kahevAyuM che. ke bhakti muktinI anamola yukti che. samasyA bharelA vartamAna yugamAM bhakti cittazuddhi mATe asarakAraka upAya che. bhavasAgaramAM taravAnuM bhavya sAdhana bhakti che. temano maMgala mahimA zAstrakAroe vividha nAme ane vividharUpe gAyo che. ananya zraddhAe bhakti che. - vaMdana, pUjana, satkAra, ane sanmAna e bhaktinI kriyAo che - praNAma, prazaMsA, prArthanA, pramoda e praNidhAna e bhaktinA prakAro che. smaraNa, stavana, kIrtana, kathA, utsavane upAsanA bhakti che. anuzIlana, Adara, ArAdhanA, ArAdhInatA, zaraNAgati, vAtsalya ane yoga e paNa bhaktinA paryAyavAcaka zabdo che.' 5.1 logassa sUtra ane bhaktivAda logassa sUtramAM jinabhaktine lagatuM jJAna vijJAna bhareluM che. logassa sUtra eka bhavya bhaktisUtra che. jina bhaktinuM ghAtaka che. logassa sUtrano pATha bhaNI eTale covIsa jinone vaMdana thAya, covIsa jinonI stuti-stavanA- prazaMsA thAya, covIsa tIrthaMkara pratye zraddhA-bhakti bahumAnanI lAgaNI jAge. ane temanA zaraNe javAnuM mana thAya ke je bhaktino eka utkRSTa prakAra che. gRhasthanAM cha Avazyaka-kartavyomAM devapUjA eTale jinabhaktine pahelI mukI che eja enuM mahattva darzAve che. A bhakti be prakAre thAya che. dravyathI ane bhAvathI. caitya-nirmANa, caMdanapUjA, puSpapUjA, gaMdha-pUjA, dhUpapUjA Adi dravya bhakti che. nAmanuM smaraNa, nAmanuM guNonuM kIrtana, aMtaraMga prIti, samyakatva tathA AjJApAlana e bhAvabhakti che. 86 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMne prakAranI bhaktimAM bhAva bhakti uttama che. kAraNa ke te AtmAnA adhyavasAyonI zuddhirUpa che. logassa sUtranI raTanA e bhAvabhaktinuM svarUpa che. samatAnI sAdhanAmAM, vinayanA vikAsamAM, pavitratAnI prAptimAM, mamatAnA mAraNamAM ke tyAganA dhAraNamAM bhakti agatyano bhAga bhajave che. te uparAMta samyaka darzana, samyapha jJAna ane samyapha cAritrarUpa siddha sAdhanane sahaja ane saraLa banAvavAno asarakAraka upAya logassa sUtra sAta gAthA ane 28 padothI baneluM che. A stavana tIrthaMkaranA guNa-gauravathI bharapUra ane prArthanAnA punita tattvathI prakAzita che. pahelI gAthAmAM tIrthakara bhagavaMtane lokA-loka prakAzaka- dharmatIrthakara tarIke oLakhAvAmAM AvyA. temanI saMkhyA covIsa hovAnuM jaNAvAyuM. ji vaDe bharatakSetranI bahAranA je koI jinavaro hoya tenuM sUcana karyuM. "viktaH' te saghaLAnuM kIrtana, bhakti karavAno Azaya A zabda dvArA batAvyo. lokAlokano prakAza zrI tIrthakaroe navA, vimevA, pUveva' eTale ke utpanna thAya che, nAza pAme che ane dhruva paNa rahe che. A tripadI vaDe, sUkSmatAthI ativizadatAthI lokanuM svarUpa rajU karatAM hoI vizva e bhedI koyaDo raheto nathI. paNa niyamAnusAra cAlatuM ghaTanA cakra samajAya che. ane tenA AdhAre ja anaMta zaktimAna AtmAno paripUrNa vikAsa karavAnI bhavya bhAvanA pragaTa thAya che. A upakAra jevo tevo nathI tethI temanuM smaraNa prAraMbhamAM ja karavAmAM AvyuM che. zrI tIrthakara bhagavaMto "tiya dharmarUpa tIrthanuM pravartana kare che. dharmanA siddhAMto mukhyatve ahiMsA, saMyama ane tapanA trividha Adarza para racAyelA hoya tenuM pAlana samatA, zAMti ane sukhano sArvatrika pracAra thavAmAM ja Ave che. A rIte zrI tIrthakaro tIrthanA sthApaka dharmanA upadeSTA, sannItinA graSTA hoI vizvanA parama upakArI che eTalA mATe temanA e guNanuM smaraNa sUtranA prAraMbha pachI tarata ja karyu che. zrI tIrthakarano upadeza jevo pavitra ane prabhAvazALI hoya che. tevuM ja temanuM jIvana paNa pavitra ane prabhAvazALI hoya che. temanA cAritranI suvAsa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotarapha phelAI vizuddha vAtAvaraNa utpanna kare che. A guNanI zubha stavanA-bhakti 'bina' zabda vaDe karavAmAM AvI che. tIrthaMkara bhagavaMto 'kaivalI' hoya che. jJAna darzana, cAritranA vikAsanI carama sImA sudhI pahoMcelA hoya che. tethI AvA 'pUrNapuruSa' yA 'pUNyAtmA'nA Adarzane niraMtara STi samakSa rAkhavA temanI bhakti stavanA 'prathama gAthA mAM karavAmAM AvI che. A sUtranI bIjI-trIjI-cothI gAthAmAM RSabhAdi covIsa, tIrthaMkarone samAna rIte bhAvapUrvaka vaMdanA bhakti karavAmAM AvI che. eno artha e ke tIrthaMkara padanA upAsakane mATe sarva tIrthaMkaro sarakhA mAnya, sarakhA ArAdhya ane sarakhA pUjaya che. temanI 'vaMdanA bhakti' abhimukhabhAvathI ke pUrepUrI ekAgratAthI karavAnI che. sUtranI pAMcamI, chaThThI ane sAtamI gAthA zrI tIrthaMkara devanI prArthanA arthe yojAyelI che. temAM uttamouttama vastuo meLavavAnI bhAvanA pradarzita karavAmAM AvI che. pAMcamI gAthAmAM zrI tIrthaMkaro sakala karmathI mukata thayA che ane rAga, tathA dveSano saMpUrNa rIte nAza karI cUkayA che, teono prabhAva aciMtya che. teonuM smaraNa bhakti karavAthI je vastuo prApta karavAnI jarUra hoya te ApoApa maLI rahe che. chaThThI gAthAmA zrI tIrthaMkara bhagavaMtone lokottama ane sidhdha kahyA che. temanA sarva prayojano siddha thayelAM che. ahIM je nIrogatA, bodhi ane samAdhinI IcchA jAhera karavAmAM AvI che, te sakAraNa che. bhavarogamAMthI mukta thavuM e dhyeya che tethI prathama sthAna 'nIrogatA, Arogya'ne ApavAmAM AvyuM che. tIrthaMkaro Arogya, bodhi ane samAdhine Ape che, te vAta satya nathI kAraNa ke teo vItarAga che; tathA asatyapaNa nathI kAraNa ke temanI bhakti karavAthI ja maLe che. sUtranI sAtamI ane chellI gAthAmAM zrI siddha bhagavaMtonI stuti karavAmAM AvI che. chello deha chUTI gayA pachI teo sarvakarmothI rahita zuddha AtmAparamAtmA banelA che. ethI teo lokAgre AvelI siddhazilAnA uparanA bhAgamAM siddha tarIke bIrAje che. te sthitinuM varNana vaikharI vANIthI zakya nathI eTale .. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA yatkiMcit khyAla upamAo vaDe ApavAmAM Avyo che. jema ke caMdrothI vadhAre nirmaLa sUryothI vadhAre prakAzita, svayaMbhUramaNa samudrathI vadhAre gaMbhIra ane agAdha che A sUtra para zrIbhadrabAhasvAmInI niyukti, pUrvAcAryanuM bhASya, zrI jinadAsagaNi mahattaranI cUrNi tathA zrI haribhadrasUri ane zrImalayagiri mahArAja vagerenI vyAkhyA upalabdha che. tathA zrI hemacaMdrAcArya yogazAstranA svapajJavivaraNamAM, zrIzAMtasUrie ceIyavaMdaNamahAbhAsamAM, zrI vardhamAnasUrie AcAra dinakaramAM zrIdevendrasUri e vaMdAvRttimAM, zrImAnavijayajI upAdhyAye dharmasaMgrahamAM tenA para vivaraNo karyA che. A sUtra tIrthaMkara devonI bhaktithI bharapUra che. 5.2 logassa sUtra ane dhyAna-kAyotsarga dhyAna : dhyAna eTale lakSa, ciMtana, smaraNa, vRttionI ekAgratA, vicAra samAdhi, manana karavuM. jainaciMtanamAM dhyAnanuM mahattvanuM sthAna che. dhyAna eTale mana upara saMyama karI tene koI eka viSaya upara TakAvavAno prayatna karavAmAM Ave che. mokSamArgamAM pragati karavA mATe dhyAna bahu ja agatyanuM sAdhana che. dhyAnamAM manane eka viSaya upara amuka samaya sudhI kendrita karavAmAM Ave che, je samaya eka muhUrta athavA 48 miniTa sudhIno hoI zake." kAyotsarga : kAryotsarga no artha kAyAno utsarga. cittano dharmadhyAna, zukaladhyAnamAM parovI zarIra uparanI mamatA choDI devI te kAryotsarga kahevAya. loggassa sUtranuM padastha dhyAna karavAmAM Ave che logassa sUtra moTuM hovAthI eka eka akSaranuM dhyAna, TheTha sUtra pUrNa thAya tyAM sudhI, bIjA vicAra vinA akhaMDa cAle, eTalo khyAla rAkhavAno ke be sAmaTA akSara na dekhAya jAya, AkhA zabdanuM dhyAna karavAnuM che. logassa sUtranI pahelI gAthAmAM lokanA udyotakara, dharmatIrthakara, jina ane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta evA covIsa paNa kevalInuM huM kIrtana karIza. A kahevuM che. AmAM padArtha e jovAno ke "covIsapaNa' eTale ke bIjA to kharA ja sAthe vartamAna covIsInA tIrthaMkara paNa eTale najara sAme AgaLa covIsa ane emanI jamaNI DAbI bAju anaMta tIrthakaro lAvavAmAM Ave e kevI mudrAmAM Ave ? to ke lokanA udyotakara dharmatIrthakara, jina ane arihaMtanI mudrAmAM Ave. enI mudrA kevI rIte najara sAme lAvavI ? 1. sarvajJa thayA te vakhatanA godohikA, Asane te lokanA udyotakara 2. dharmatIrtha sthApana vakhatanA dezanA detA, te dharma tIrthakara, 3. kAussaga dhyAne rAgAdi jItatA te jina 4. ATha prAtihAryayukta siMhAsana para beThelA tIrthakara. AmA pahelAmAM badhA kevaLajJAna pAmavA vakhate ubhaDaka rahelA dekhAya, bIjAmAM samavasaraNa para besI bolatA dekhAya. trIjAmAM A sthiti lAvavA pUrve dhyAnamAM ubhelA ane bhakta ke zatru para rAga-dveSane rokanArA dekhAya, cothAmAM ATha prAtihAryo zobhatA jovAnA, athavA "ujAgare" bolatA prabhunA hRdayamAM kevaLajJAnano prakAza jovAno. "tirthIyare" bolatAM upara mukha bolatuM dekhAya, tarata jiNe" bolatA upara AMkhamAM vItarAgatA dekhAya tarata "arihaMte' bolatA mukhanI bAjumAM cAmara vIMjhAtA dekhAya.4 bIjI-trIjI-cothI gAthAmAM covIsa tIrthaMkaranA nAma sAthe emane vaMdana che. emAMnI dareka gAthAmAM ATha-ATha tIrthaMkaranA nAma che. dareka lITImAM koIkamAM eka, koIkamAM be, koIkamAM traNa nAma che. to je je lITImAM jeTalA jeTalA nAma che teTalA teTalA tIrthakara te te lITImAM bolatA najara sAme lAvavAnA. eno krama nIce mujaba che. gAthA-2 gAthA-3 gAthA-4 2 3 1 3 3 2 1 2 2 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane A pramANe najara sAme lAvavAnA : O 000 00 07 A darekamAM tIrthaMkara beThA hoya ema jovAnuM te lITImAM AvatuM nAma bolavAnuM, dA.ta. pahelI lITImAM usama-majiaM. AmAM sAthe vaMde che, arthAta vaMdu chuM. ema che te dareka tIrthaMkara ne lAgu thAya che. to te nAma bolatA darekanA caraNamAM hAtha joDI mAthu namAvI vaMdana karIe chIe ema jovAnuM. Ama dhIme dhIme ekeka nAma bolatA joIe ane sAthe sAthe te te kuMDALAmAM te te tIrthaMkara jotA te vaMdanA joIe- ema covIsa tIrthaMkara sudhI AgaLa vadhavAnuM.'' pAMcamI gAthA : pAMcamI gAthAmAM e 'cauvIsapa' arthAt covIsa paNa eTale ke AjubAju anaMtA tIrthaMkara sAthe A covIsInA tIrthaMkarane sAme rAkhI stuti karatAM hoIe ema jotAM emane 'nirmaLa' ane ajara-amara tarIke jovAnA ane prArthanA (AzaMsA) karavAnI ke e covIsa paNa jinavara mArA para kRpA karo emano prabhAva huM jhIluM" chaThThI gAthA : e prabhune kIrtana-vaMdana-pUjana karAyelA tathA 'zreSTha siddha' tarIke jovAnA ane temanI pAse Asagga-bhAva-Arogya' mATe bodhilAbha yAne jainadharmanI samyagdarzanAdithI tathA uttama bhAvasamAdhinI mAgaNI karatA hoIe tema jovAnuM. sAtamI gAthA H e tIrthaMkaro caMdro karatAM vadhu nirmaLa, sUryo karatAM ati prakAzakara ane samudro karatA atizaya gaMbhIra siddha tarIke jovAnA ane temanI pAse mokSa mAgatA hoIe tevuM dhAravAnuM. Ama AkhA logassanA zabde zabdano padArtha najara samakSa lAvI enA 52 ekAgrabhAva rAkhavo. A rIte 'logassa sUtra'nuM dhyAna thAya. 91 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roja prabhAte jAgIne ekavAra paNa dhyAna karavAmAM Ave to keTalAya pApakarmono nAza thAya che ane athAga pUNya baMdhAya eka tIrthakara bhagavaMtane vaMdanA-stutinuM ya aciMtya phaLa maLe che to covIsa ane sAthe anaMtA tIrthakarone vaMdanA-stuti karavAnuM keTaluM phaLa maLe ! A jotA dhyAna e jIvananI unnati mATe atyaMta agatyanuM che." dhyAnanI bIjI rIte hAthanI karAMjalinuM citra pariziSTa-naM.1mAM che. tenI samajaNa pariziSTa naM.2 mAM Apela che. 5.3 logassa sUtra ane maMtrajApa akSara ke zabdanI viziSTa racanAne maMtra kahevAmAM Ave che. teno zraddhAzuddhi-vidhipUrvaka japa karavAthI kArya siddhi thAya che. eTale "sAdhana' manAya che. jenA vaDe siddhi thAya te sAdhana kahevAya. AvA aneka sAdhano vidyamAna che. dharmazAstroe maMtrano svIkAra karyo che. eTaluM ja nahi paNa tenI zaktinI prazaMsA karI che eTale ke te eka prakAranuM zaktinuM sAdhana manAya che. logasa sUtrano maMtra sAdhana tarIke upayoga mukhyatve dharmadhyAnanI vRddhi karavA mATe thAya che. teno pATha nitya niyamita karatAM maMtra jevuM ja kAma Ape che. AgaLa camatkArika daSTAMto ApelA che. zAMti-vRSTi-puSTine lagatA kAryo paNa thaI zake che. zAMti eTale roga, bhaya, ke ApattinuM nivAraNa tRSTi eTale mananA manorathanI siddhi puSTi eTale saubhAgyanI siddhi logassa sUtranI pratyeka gAthAne maMtra bIjo lagADI tenI sAdhanA karatAM amuka pariNAma lAvI zakAya che. jene kalpa kahevAmAM Ave che. kalpa pariziSTa na.2 mAM Apela che. 5.3.1 covIsa tIrthaMkaranA AdhAre maMtra racanA : je maMtramAM tIrthakaranuM nAma hoya, te nAmamaMtra kahevAya. teno upayoga nAmasmaraNamAM temaja pUjanamAM thaI zake che. jayAre covIsa tIrthaMkaronA paTAdinuM pUjana karavuM hoya tyAre nAma maMtra nIce pramANe bolIne karAya che. che. che neM haiM zrImadevA: . [ reM zrI jitanAthA nama: 92 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oficer her other this thics there she star sotica 3. OM hI aha~ zrI saMmbhavanAmAya namaH 4. OM hIM ahaM zrI abhinaMdananAthAya namaH aha~ zrI sumatinAthAya namaH 6. OM hI aha~ zrI zrIpadmaprabhaya namaH 7. OM hA~ aha~ zrI supArzvanAthAva namaH 8. OM hI arha zrI candaprabhAya namaH 9. OM hI aha~ zrI suvidhanAthAya namaH 10. OM hI aha~ zAntinAthAya namaH 11. OM hI aha~ zrI zreyAMsanAthAya namaH 12. OM hI arha zrIvAsupUjyAya namaH 13. OM hI aha~ zrI vimalanAthAya namaH 14. OM hI arha zrI antanAthAya namaH . ( haiM zrIM gharSanAthAya nama: 16. zuM huM rda zrI zAMttinAthAya nama: 17. OM hI aha~ zrI kuMthunAthAya namaH 18. OM hI aha~ zrI aranAthAya namaH 19. OM hI aha~ zrI mallinAthAya namaH 20. OM hI aha~ zrI munisuvratAya namaH 2. OM e zrI rAmanAtha nama: rara. OM [ii aha~ zrI neminAthAya namaH ra3. $ e zrI pArzvanAthAya namaH ra4. $ pii haiM zrI mahAvIrAya nama: dareka maMtra zAMtimaMtranuM kAma kare che. maMtrano viSaya gUDha che. temAM ghaNI bAbato lakSamAM levAnI hoya che. eTale guru ke jJAnInA mArgadarzana vinA AgaLa vadhI zakAtuM nathI. maMtra viSenuM vizeSajJAna. 1. maMtravijJAna 2. maMtraciMtAmaNI ane 3. maMtradivAkara A traNa graMthomAM ApeluM che. temAM maMtranI sAdhanA siddhine lagatA anubhavono nIcoDa Apelo che. 20 pa.4 logassa sUtra ane yaMtra yaMtro paNa kAryasiddhinuM eka aMga gaNAya che. logassa sUtramAM je rIte covIsa tIrthaMkara bhagavaMtonI nAmanirdezakapUrvaka stavanA karavAmAM Avela che. tevI ja rIte covIsa tIrthaMkara bhagavaMto temaja pacIsamAM tIrthakara tarIke zrIsaMghane gaNI temanI stavanA karatAM sroto prAcIna mahAmunivaroe nirmita karela che. te sroto uparathI yaMtranI racanA karavAmAM Avela che. jenA nAma mahAsarvatobhadra, sarvatobhadra, atibhavya, bhavya vagere che. je yaMtranA aMkono vibhinna vibhinna rIte saravALo karatAM botera prakAre pAMsaThano saravALo Ave te mahAsarvatobhadra yaMtra kahevAya che. bottera prakAre pAMsaThano saravALo na AvatAM jema jema ochA prakAre pAMsaThano saravALo Ave tema tema 93 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene mATe sarvatobhadra, atibhavya, bhavya vagere nAmakaraNa karavAmAM Ave che. logassa sUtranI mAphaka te stotro tathA aMgo zrI covIsa tIrthaMkara bhagavaMtonA nAma sAthe saMbaMdha dharAve che. logassa sUtranA AdhAre je yaMtro astitvamAM AvyA che. temAM sahuthI vadhAre mahattvano 'zrI RSimaMDala mahAyaMtra' che. tenuM ArAdhana Aje paNa sArA pramANamAM thAya che. logassa sUtra aMge udbhavelA anya yaMtromAM 'pAsaThiyA yaMtro' viziSTa sthAna dharAve che.21 A yaMtra bhUrja patra para kezara-caMdana-goracana Adi uttama dravyo vaDe athavA to aSTagaMdha vaDe dADamanI kalame ke suvarNanI kalame zubha murhute lakhIne taiyAra karAya che. athavA trAMbAnA patarA para aMko kotarIne ke upasAvIne banAvAya che. ane tenI vidhisara koI yaMtra vizAradanI dekharekha nIce pratiSThA karI upayogamAM levAya che. tyAra bAda te yaMtranI gharamAM pratidina pujA karavAmAM Ave athavA yaMtrane AlekhI mAMdaLIyAmAM maDhAvI puruSa potAnI jamaNI ane strIe potAnI DAbI bhUjA para bAMdhavuM.22 yaMtronuM caturvizatisrava pariziSTa naM.2 mAM Avela che mahAsarvatobhadra (pAsaThiyo yaMtra) 22 14 1 18 3 20 21 Tha 24 2 13 94 5 15 16 " " 19 25 6 12 10 11 17 23 4 A yaMtro mahA prabhAvika che. temaja paMcaSayiMtra garbhita stavo paNa zreSThamaMtra samAna mahAprabhAvika-mahAcamatkArika che. 1. bhUta-preta, pizAca vagerenA upadravo dUra thAya che. 2. korTa kacerInA jhaghaDA, vAda-vivAda vageremA jaya thAya che. 3. saubhAgya ane saMpatti prApta thAya che. 4. prayANa, sthiravAsa, yuddha, vAdavivAda, rAma AdinuM darzana, vazIkaraNa, putra Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTaluM ja nahI paraMtu A yaMtra sakala guNonuM nidhAna che. kAraNa ke temAM covIsa tIrthaMkara bhagavaMto pratiSThita thayelA che. A yaMtrane hRdayarUpI kamalamAM je buddhimAna dhyeyarUpe dhAraNa kare che. te mahAmokSalakSmI ne paNa prApta kare che. zrI paMcaSaSThiyaMtro AvA pratApazALI che.23 yaMtra banAvavAnI vidhi yaMtradhyAna tathA lAMchana, varNa, pariziSTa- naM. 2 mAM Apela che.24 5.5 vartamAna zramaNa tathA zramaNopAsakanI Avazyaka Adi kriyAmAM logassa sUtranuM smaraNa kyAre kyAre thAya che ? zramaNa kriyA 2. 3. 4. 5. prApti, dhanAbhilASA, viSamamArgamaya, agnino upadrava, mAnasika citA vagere sarva upadravo vakhate te rakSA karAra bane che. 6. 9. pratikramaNa caityavaMdana- devanaMdana 7. 8. abhibhava kAyotsarga 10. karmakSayAdinimittaka kAryotsarga IrthA pathikI tathA pratilekhanA Adi viziSTa tapazcaryA yogadrahana Adi viziSTa kriyA padasthone dvAdazAvRtta vaMdana karatAM prAtaHkAlIna pauruSI 11. saMthArA (saMstAraka) pauruSI 12. sthaMDila (pratilekhanA) 95 zramaNopAsaka kriyA sAmAyika pratikramaNa caityavaMdana-devavaMdana karmakSayAdinimittaka kAryotsarga pauSadha (daivasika, rAtrika, ahorAtrika) viziSTa tapazcaryA upadhAna tapa abhibhava kAyotsarga rAImuhapati paDilehatA (rAtrika mukhapotikA) prAtaHkAlIna pauruSI (pauSadharmA hoya to saMthArA (saMstAraka) pauruSI rAtri pauSadha hoya to) spaMDila paDilehanA (pratilekhanA) (rAtri pauSadha hoya to ) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadhAna tapa nI vigata pariziSTa naM.2 mAM Apela che. AthI zvetAmbara mUrtipUjaka saMpradAyanA zramaNo abhipreta che. 1. so DagalAthI bahAra gayA bAda spaMDila (mala) Adi paraThavavAnI (pAriSThApanikA) kriyA karyA bAda tathA bhikSAcaryAethI AvyA bAda vagere prasaMgoe karavAmAM Ave che. 2. paMcamI, ekAdazI, vIza sthAnaka Adi tapanI ArAdhanAmAM karavAmAM Ave che te. 3. kAyotsarganA ceSTAkAyotsarga ane abhibhava kAyotsarga ema je be prakAro che te paikI A eka che titikSA zakti meLavavA mATe karavAmAM Ave che. 5 pa.6 (7)- 3 Avazyaka kriyAmAM logassa sUtranA smaraNa tathA prakaTa uccAraNanuM niyatapaNuM darzAvatuM koSTaka Avazyaka kriyA sAmayika lIdhA pachI ane maMgala nimitte devavaMdana karyA pachI ja vastutaH zarU thAya che. e kriyA che Avazyaka pUrA thatAM samApta thAya che. A vastune anulakSIne te pratikramaNamAM logassa sUtranuM smaraNa tathA prakaTa uccAraNanuM niyatapaNuM nIce darzAvavAmAM Ave che. krama | pratikramaNanA prakAra lo.phU.nuM lo.phU.nA ucchavAsa samagra kriyAmAM smaraNa keTalI| pAThanuM prakaTa | keTalA ? | ekaMdara keTalA paNe uccAraNa lo.phU.nuM keTalIvAra ? smaraNa ? | daivasika 2 | 100 (divasanA aMte) rAtrika (rAtrinA aMte) | pAkSika 470 (pakSanA aMte) cAturmAsika (cAra mahinAnA aMte) | sAMvatsarika 2 |1100 (saMvatsaranA aMte). vAra ? 5 che. FOO 5 | 44 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparyukta koSTaka mAtra cha AvazyakatamAM AvatA kAyotsarga saMbaMdhI che. 5.7 vartamAnamAM AvazyasUtramAM uccAraNa darzAvatuM koSTaka vartamAnamAM cAlu praNAlikA mujaba thatI Avazyaka kriyAmAM maMgala-nimitte thatI prathama devavaMdananI kriyA tathA cha AvazyakanI samApti bAda devasika prAyazcita vizuddhi tathA duHkhaNaya karmakSayanimittaka kAyotsarga Adino paNa samAveza karavAmAM Ave che. te vastune anulakSIne kAyotsarganI tathA prakaTa logassanA uccAraNanI saMkhyA vizeSa thAya che jenuM koSTaka A pramANe che. krama| pratikramaNanA prakAra lo.phU.nuM | lo.phU.nA |ucchavAsa samagra kriyAmAM smaraNa keTalI pAThanuM prakaTa | keTalA ?) ekaMdara keTalA vAra ? paNe uccAraNa | lo.sUnuM keTalIvAra ? | smaraNa ? 1. devasika | 5 | 5 | 312 | 12 | | rAtrika | pAkSika | 6 | 6 | 608 | 24 4 | cAturmAsika | 6 | 6 | 808 | 32 pa | sAMvatsarika | 6 | 6 |1308 | para * kAma-bhogAdi duHsvata Avela hoya to 158 ucchavAsa pramANa samajavuM. kAraNa ke tevI sthitimAM kAyotsarga sAravamIrA sudhI karavAno hoya che. A 5.8 logassa sUtra thI thatAM smRti-maMtra-yaMtra-jApanA pratyakSa camatkAro zrI dhIrajalAla TokarazI zAha logassa mahAsUtranA prAthanamAM kahe che logassa e amArA jIvanano eka moMghero maNi che temanA ja zabdomAM .... sane 1937-38mAM muMbaI AvyA, tyAre Arthika musIbatamAMthI pasAra thatA hatA. paNa logassa amAro sAthI hato. te amane vimala mati ane sudaDha dhRtinuM siMcana karyA karato. traNacAra varSe musIbatamAM oTa AvI ane jIvana pravAha saraLatAthI cAlavA lAgyo e vakhate amane evo vicAra Avyo ke sAMvatsarika pratikramaNa prasaMge 40 logassano kAussaga karavAmAM Ave che. eTale 40 logassanI gaNanAmAM pApanivAraNanI tathA AdhyAtmika vikAsanI abhUta zakti hovI joIe ane ame muMbaImAM bIrAjatA pa.pU. panyAsa zrI 97. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. bhadraMkaravijayajI mahArAja pAse eka varSa sudhI da22oja 40 logassa gaNavAnI pratijJA karI. sAthe khAnapAnanA paNa keTalA niyamo grahaNa karyA ke je logassanI gaNanAmAM upayogI thAya tevA hatA. A rIte 40 logassa gaNatAM amArA AMtarika jIvanamAM parivartana thayuM khAsa karIne zraddhA ane zuddhinuM pramANa vadhyuM. nirAzAno aMdhakAra dUra thayo ane tenuM sthAna AzAvAdanA aruNodaye lIdhuM.27 bIjo prasaMga zeTha amRtalAla kAlIdAsa sAthe dakSiNamAM ramaNa maharSino Azrama (tIruvalA) yAtrA e javAnuM thayuM. prathama divasanI caryA pUrI karI rAtrinA dasa vAgatA ame bistro bichAvI nidrAdhIna thayA. lagabhaga 11 vAgyAnA sumAre zeThe amane nAmathI bolAvyA temaNe kahyuM bAjumAM kaMIka dhamAla thAya che emAM ApaNe zuM ane pharI suvAnI taiyArI karI tyAre temaNe kahyuM ke A rIte cAlaze to mane uMgha nahI Ave ? to temAM huM zuM karI zakuM ? tema meM kahyuM. zeThe kahyuM tyAM eka chokarIne vaLagADa che te utAravA mATe A badhI ja dhamAla thaI rahI che tame mana 52 lo to enuM ThekANuM jarura paDI jAya. badhI paristhitino khyAla AvI jatA ame mukhya daravAje bAraNuM khakhaDAvyuM ane bahene bAraNuM ughADyuM teo vivekI hatA eTale tarata ja bolyA, tamane kaMI gaDabaDa na thAya te mATe bAraNA baMdha rAkhyA hatA. takalIpha mATe kSamA cAhu chuM. ame kahyuM amane kaMI takalIpha nathI paNa pADozI dharma samajI ahI Avyo chuM bolo zI hakIkata che ? potAnI dIkarInA vaLagADanI vAta karI ame kahyuM ciMtA na karo badhA sArAvAnA thaze. ame svastha cItte kahyuM, "eka pANIno loTo tathA khAlI pyAlu laI Avo. e sUcanAno tarata amala thayo. ame loTAmAMthI thoDuM pANI pyAlAmAM reDyuM. pachI te pyAlA 52 jamaNo hAtha rAkhI svastha citte logassano pATha bolavA lAgyA, A rIte traNa vAra pATha bolyo pachI temAMnuM pANI jamaNA hAthanI aMjalImAM lIdhu ane teno traNavAra pelI chokarI para chaMTakAva karyo ke tarata ja zAMta thaI gaI thoDIvAre uMghamAM paDI. amAre mATe to pariNAma akalpa hatuM. eTale vizeSa AnaMda thayo. 6. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo prasaMga muMbaInA eka jhaverI kuTuMbamAM eka bahenanI AvI ja sthiti jotA ame logassano A prayoga karyo temAM paNa saphaLatA maLI.28 3. zrI harivijaya sUrIzvarajI mahArAja ke jemaNe samrATa akabarane pratibodha karI jIvahiMsAne lagatA anekavidha kAryo baMdha karAvyA hatA. ane jaina tIrtho mATe khAsa pharamAna meLavyA hatA. teo khAsa logassa sUtranA ArAdhaka hatA. zrI harIvijayasUrIzvarajInA kathana anusAra teo roja enI pUrImALA eTale ke 108 logassa gaNatA hatA. saMbhava che temanI A ArAdhAnAe ja temane jinazAsananA mahAna prabhAvaka banAvyA hoya.29 4. logassa sUtranI chellI gAthA camatkArIka che. ekavAra eka dharmapremI sajjanano samAgama thayo temaNe vAta vAtamAM jaNAvyuM ke chellI gAthA camatkArIka che mane teno anubhava thayo che. temaNe jaNAvyuM ke ekavAra dhaMdhAmAM mane ekAeka doDha be lAkha rUpiyAnuM nukazAna thayuM. je mArA mATe ghaNuM bhAre hatuM. huM phakaramAM paDyo ane udAsIna banI gayo. mArI A hAlata joIne eka munivarAje mane potAnI pAse bolAvyo, ane pUchyuM ke zI bAbata che ? meM jevI hatI tevI hakIkata saMbhaLAvI. temaNe kahyuM phIkara na karo badhA sArA vAnA thaI jaze. ane temaNe mane roja logassa sUtranI chellI gAthAnI pUrI mALA gaNavAnuM kahyuM eTale 108 vAra gaNanA karavAnuM jaNAvyuM. ane be vastuono tyAga karAvyo eka dUdhapAkano ane bIjo kerIno e mArA kAryaparyata A be vastuno tyAga karavAno hato. roja chellI gAthAnI mALA pheravavA mATe huM khUba ja zraddhAthI gaNato hato. ane te vakhate koI ADA avaLA vicAro AvavA deto na hato. ane 45 divasamAM to me gumAvelA badhA paisA pAchA AvI gayA tyArathI e mALA gaNavAnuM Aja sudhI cAlu che pariNAme huM sukhI chuM." 5. tyAra pachI Azare be varSe eka nANAMkIya kaubhADamAM ame phasAI gayA. kaubhAMDa karanAre amArA vizvAsano duruupayoga karI rU.64000nI khoTI rasIdo amane bheravI dIdhI ane e rakama mojazokhamAM uDAvI dIdhI. bIjA keTalAka sAthe paNe teNe A jAtano vyavahAra karyo hato. amane jyAre kharI vastunI jANa thaI tyAre koIpaNa jAtanI dhamAla karyA GG Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinA cUpacApa Asana para besI gayA ane logassa sUtranI chellI gAthAnI mALA pheravavAnuM cAlu karyuM. bhojana ane ArAmano thoDoka samaya bAda karatAM e mALA pheravyA ja karI bIjA divase nityapUjana pachI e kAryakrama cAlu ja rahyo. evAmAM eka saMbaMdhI maLavA AvyA temaNe kahyuM tamArI lAgavaga to ghaNI che ene kAme lagADo. Ama besI rahevAthI dahADo nahi vaLe ame kahyuM kAma cAlu che paisA maLI jaze. paraMtu temane saMtoSa na thayo temaNe pUchayuM tame kone mAryo ! zuM pariNAma AvyuM ? ame kahyuM dAdAnA darabAramAM phariyAda noMdhAI gaI che ane tenuM thoDA vakhatamAM pariNAma AvI jaze. AmAM bIjA koInI lAgavaga cAle tevuM nathI. amArA A javAbathI teo khinna thaI gayA ane bolI uThayA ke tyAre to paisA e ghare beThAM maLI jaze. ame kahyuM : banavuM to ema ja joIe." teo gayA. amArI mALA cAlu hatI. te ja divase rAtrinA eka vAgye kaubhAMDakAranA eka AtmIyajana amane rUA.48,000 rokaDA ApI gayA ane bAkInA paisA thoDA samayamAM bharapAI karI daIzuM ema bolI rU.160OOnA avejanI navI promIsarI noTo ApI cAlyA gayA. tAtparya ke ame emAMthI AbAda ugarI gayA." 6. tyAra pachI eka prasaMge je paisA pAchA AvavAnI dhAraNA na hatI. te paisA A mALA gaNavAmAM pariNAme pAchA AvI gayA hatA.32 7. dhIrajalAla TokarazI zAhanA ja zabdomAM ... eka zrImaMta bahene blaDaprezaranI bimArI hatI. evAmAM amAro meLApa thayo. ane temanI hakIkata jANI. ane temane dararoja eka kalAkathI doDa kalAka zAMtacitte jina bhagavaMtanI stuti logassasUtranI bhakti karavAnuM jaNAvyuM. te mATe ame keTalIka vidhi paNa batAvI temAM temane rasa paDyo. ane temaNe jinabhaktimAM besavAnuM cAlu karyuM. mAtra eka mahinAmAM ja temanuM blaDapresara normala thaI gayuM. teonA kuTuMbIjanone khUba ja AnaMda thayo. vidhi pUrvaka jinabhakti karavAthI ArogyanI prApti thAya che tevo eka vadhu purAvo maLyo. 100 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 5.9 upasaMhAra "pra. cauvvasatthaeNaM bhaMte / jIve ki jaNayaI ? u. cauvvasatthaeNaM daMsaNavisohi jaNayai ||" prabhu ! caturvizati stavanuM jIvanamAM zuM sthAna che ? jIvanamAM stavanastutino prakAza thAya, tyAre AtmA kayAM AdhyAtmika guNane prApta kare ? he gautama ! prArthanAno stutino prakAza AtmAnA darzana jJAnane vizuddha banAve che. mithyAtvano aMdhakAra darzana guNanI pratimAne naSTa karI de che. paraMtu vitarAganI stuti mithyAtvathI dUra thaI sAdhakane samyaktva tarapha laI jAya che.4 he bhagavAna ! stava ane stutirUpa bhAvamaMgalathI (logassa sUtranI stava, stuti, maMtra, jApa, dhyAna karavAthI) jIvane kayAM lAbha prApta thAya ? evA praznanA utta2mAM tIrthaMkara bhagavaMta jaNAve che ke he gautama ! bhAvamaMgalathI jIvAtmA jJAnabodhi, darzanabodhi ane cAritrabodhInA lAbhane prApta thAya che. A lAbha thatAM te jIva kalpavimAnamAM thavA pUrvaka mokSamAM jAya che.35 tIrthaMkara prati anurAga utpanna thAya che temAM darzAnAcAra prati AstA sudRDha bane che. pUrvasaMcita karma kSINa thAya che vidyA tathA maMtra siddha thAya che. rAga-dveSa vijetA vItarAga tIrthaMkaronuM dhyAna jApa karavAthI Arogya bodhI ane samAdhimRtyunI prApti thAya che.37 tIrthaMkaranA kevaLajJAnarUpI prakAzathI ajJAnathI aMdha jIvone jJAnarUpI prakAzanI prApti thAya che. mArga bhUlelA ane khoTA mArge janAra jIvone jJAna, darzana, caritra rUpa mArga para AgaLa vadhavAnI preraNA Ape che sAdhaka guNa kIrtana dvArA potAnAmAM rahelA te guNone jAgRta karavA mATe prayatnazIla bane che ane jinatvanI prApti kare che. temanA ucca AdarzonuM jIvaMta citra manamAM spaSTa rIte aMkita thaI jAya che. ane te Adarzane siddha karavAnI preraNA paNa maLe che. logassa sUtramAM avasarpiNIkALamAM trIjA ane cothA ArAmAM thayelA 101 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIsa tIrthaMkaronA nAmanuM sAkSAt utkIrtana karavAmAM AvyuM che. mahApuruSo pharamAve che. ke tIrthaMkaronA nAmanuM kIrtana karavAthI karoDa varSanA tapanuM phaLa maLe che. kaSTo ane vighno TaLe che. maMgala ane kalyANanI paraMparA AvI maLe che. durjanonuM citaveluM niSphaLa jAya che. durgatinA dvAronuM rokANa ane sadgatinA dvAronuM udghATana thAya che. mahimA moTAI vadhe che sarva kAmanAo siddha thAya che. AtmoddhAranuM kArya sulabha bane che e kAraNe tIrthaMkaronuM nAma smaraNa, dhyAna, maMtra, yaMtra jApa vi.parama nidhAna che. amRtano kuMbha che. guNarasika bhavya jIvAtmAnAM manane tIrthaMkaranuM nAma AnaMda ApavAruM che. tIrthaMkaranuM nAma lenArane nava nidhAna gharamAM, kalpavelaDI AMgaNe, ATha mahAsiddhi ghaTamAM pragaTe che. tIrthaMkaranA nAmanuM grahaNa karavAthI koIpaNa jAtanA kAyAkaSTa vinA ja bhavasamudrathI pAra pamAya che. tIrthaMkaronA nAmakIrtanarUpI lokottara amRtapAnathI mithyAtvarUpI viSa tatkALa nAza pAme che. ajarAmara padanI prApti sulabha banI jAya che.38 Ama logassa mahAsUtra e jainadharmano bhaktivAda, bhaktiyoga mAtra nahIM, jJAnayoga- dhyAnayoga- pUrNayoga- samagrayoga paNa che. je siddhatvane prApta karavAnI mATenI saraLapUrNa sAdhanA logassa sUtra che. 102 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa-5 pAdaTIpA 1. dhIrajalAla TokarazI zAha, zrI pratikramaNasUtra prabodha TIkA bhAga-1 pR.166, 167 2. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha, logasa sUtra ane jainadharmano bhaktivAda, 41,42 3. dhIrajalAla TokarazI zAha, zrI pratikramaNa sUtra prabodha TIkA bhAga-1 pR.171 4. ejana, pR.172, 173 5. ejana, pR. 174 6. ejana, pR.175 7. ejana, pR.176,177 8. ejana, pR.177 9. ejana, pR.178-179 10. sunaMdAbena vorA, jaina saiddhAMtikazabda paricaya pR.384 11. caMdrakAnta dozI, sarTIphikeTa korsa Ina jainolojI, pR.75 12. ejana, pR.90 13. vijaya bhuvanabhAnusUri mahArAja, dhyAna ane jIvana, pR. 23 14. ejana, pR.29 15. ejana, pR.30 16. ejana, pR.30,31 17. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.64,65 18. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha, logassa sUtra ane jainadharmano bhaktivAda pR.349 19. ejana, pR.349 20. ejana pR.357 21. ejana, pR.358 22. ejana, pR.364 23. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.86 24. pa.pU.zrI kalpanAkumArI mahAsatI, namojiNANe, pR.25 25. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassasUtra svAdhyAya, pR.64,65 103 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. ejana, pR.64,65 27. dhIrajalAla TokarazI zAha, logassa sUtrayAne jainadharmano bhaktivAda pU. 28. ejana, pR. 6 29. ejana, pR. 5, 6, 7, 8 30. ejana, pR. 356 31. ejana, pR. 360, 361 32. ejana, pR. 361 33. ejana, pR.323 34. uttarAdhyayana, 29/10 pR.494 35. zrI sudharmasvAmI TIkA zrI zAtyAcArya, uttara jhayaNa sUtra a. 29 5.574 36. zrI zAntAcArya, uttarAdhyayana sUtra bRhada vRtti, 9987 zrI bhikSu Agama viSaya koza, pR.793 37. zrI haribhadrasUri, Avasmayanijajuti gAthA.1202 zrI bhUbhikSu Agama viSaya koza, pR.972 38. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassa sUtra, eka svAdhyAya, pR.41 104 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa -1 citra vibhAja (1) kALacakra samavasaraNa (2) (3-4) aSTa mahAprAtihArya saha birAjamAna ane viharamAna tIrthaMkara paramAtmA (8) | (9) (10) (11) (12) tIrthakaranA paMcakalyANaka logassa sUtranI gAthAnA zabda saha covIsa tIrthaMkara cauda rAjalokanuM svarUpa bIjI gAthAnA tIrthaMkara paramAtmA trIjI gAthAnA tIrthaMkara paramAtmA cothI gAthAnA tIrthaMkara paramAtmA logassa sUtranuM karAMjali dvArA dhyAna phalAphalaviSayaka praznapatra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naM.1 RDAkroDI 12nArAnA gaLa bparIpama paMNIkALa re 10 kroDAkoDI sAgaropama avasarpiNIkALa " 1lo Aro nAro 'jaba jaba phA ja kAkI koDI sa | sahAropama / 3 thI para suSama TakA kroDI sAgaropama pAMsaLI 2pa pAMsaLI * rapa kaka saMtati pAlana kara, 4 jADA kroDI saavja davasa para matati pAla, ile ile Jenis rALI 22 Rekis Fehlalolle ISIS is visarIra satad pAha. - 3 kroDA ? AkriAchA kADI sAgaropama 2 jA bArA . he siMeta pAlata 64 divasa mAna yugalika tamane . AdadhA. mArA reb nI saMtati pAlana - 4 | [payA keette/ en terser 21 ma 4 dvArA ko . . 3 kAkA kAThI sAgaraupama leh:$ los saMtati prIlI - 3 ? rimAkaura ji. WITTER rAiTara dina Jele: re 12 5 kiMkA kroDI sAgaropamAM anc nel 3 jo Aro jAmananI rakta (jayabhAva) palA nAma saMtatipAdana-9&davasa patI mana mAM TR nIrthaMkaranuM navaNa jorara NS 9lc8 . NODE rAta nI ICICIR rApara. BR Helm Pinch makAra in 8200 varSa S RhIsAgAyana' na Heki Hek helenialer ISIS ISIS Ph oooae Ro leak | 4 tho sAra _RB oose lek: 1998 | na ANe [ 1lo nI pAMsaLI, 21000 varSa da:Sabha : 26000 varSa paNa datSatra 21.000 varSe S:SaH :SH amo ArA . 'Gii Aro | 2 fNIkALa Ayu, sakasanI che tara vRdhdhi avasarpiNI kALa zarI2,Ayu,luddha rasakasa AdinI kramaza: hAni kALacakra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naM.2 tIrthaMkaranuM samavasaraNa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Reial oi. 3 ........ ... . Qaada CAN CE 2333 OR. . SI MISSIGGUIU U UU UING R 012 aSTa mahAprAtihArya saha birAjamAna tIrthaMkara Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naM.4 aSTa mahAprAtihArya saha viharamAna tIrthaMkara Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naM.5 cyavana CE nirvANa valara dIkSA tIrthakaranA paMca kalyANaka Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yitra naM. DISCICICICICERIODEGARDECE Vaalidinate PERMEGECEEDEDEO0 BRE NROERE ICIDENCETRA TEST DEHRESTHETITI. 1000 A ce logassa ujjoagare dhammatitthayare jiNe arihate kittaissa cauvIsa pi kevalI / / usabha majiaM ca vaMde saMbhava mabhiNaMdaNaM ca sumaI c| paumappaha supAsa M (AEFeaaaa jiNaM ca caMdappahaM vaMde / / kuMthu araM ca malli suvihiM ca puSphadaMtaM sIyala sijjaMsa vAsupUjja ca vaMde muNisubvayaM namijiNaM ca / vimala maNaMta ca jiNaM vaMdAmi riTThanemi dhamma saMtiM ca vaMdAmi evaM mae abhithuA viyasyamalA pahINajaramaraNA kittiya-vediya maDiyA je e logassa uttamA siddhA caMdesu nimmalayarA Aiccesu ahiyaM payAsayarA / pAsa taha vaddhamANe ca / / cauvIsaM pi jiNavarA titthayarA me pasIyatu / / Aruga-bohilAbhaM samAhivaramattama dita / / sAgaravaragaMbhIrA siddhA siddhi mama disaMtu / / logasa sUtranI gAthAnA zabda saha covIsa tIrthaMkara Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naM.7 - vizva darzana 14 rAjalaka - nasa bhagavaMta lokAgra bhAga -siMdhdha zilA - -9 raiveyaka anaMta vimAna C12 vaimAnika devaloka SIkaoll8 vamAnika divalIke. - 9 lodhrAMtika thI 1ii kalviSika * tata nAkAkAza calIkana pahelo koDa loka) lika,vANathaMtara 60,bhavanapati 15,5mAdhAma 10, jaMtmaka 5pAMca cara-acarajyAtiSacakra maira parvata asaMkhya TIpa samudo -naraka-1 conto kApabhA ghanoMdha valathaghanavAta valathaS tanavAte valaya +naka-2 vAlukAprabhA, +naka-3 idadhi, nAkavmAM +naka-ja pAta, vAta dhamaprabhA #napha-5 nakhuSa tama:prabhA vaDa neska-6 tamAma prabhA naka IIII khelaka trasanAE | alauka cauda rAjalokanuM svarUpa Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NEHA Thumilk SAS . 67 0 COLOODOOG.COMXXXCCXCCCCCCXCCCCCCCOROSCARROROOOOOOOOOOOOOOOOOOGADOCOCODOO bIjI gAthAnA tIrthaMkara paramAtmA citra naM.8 TAVAKAbavAcAbAKTANDAKIKK KONK KANESER mslmnn m KARAAAAALAMMAARYANAGARMANA WALANANYAMIYY YYYYALAMY RECA HAAR FASEFN usabhamajiaMca vaMde,saMbhavamabhiNaMdaNaM ca samaiMca Fe: - paThamappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vNde||2|| 0 ani Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalamaNataMca jiNaM,dhamma saMti ca vadAmi | suvihica puSpadaMtaM,sIala-sijjaMsa-vAsupUjjaMca LANOHOURSKCE -CMAYALA DARDASRAMODonaldONESIDE CRIME 44444444 MODESI RAA W we WWWWWWWWOWENWVUOTI WIE UNWWWWWWWWWWWWWW KA a iyanradipkin Taaracan (O thitra naM. trIjI gAthAnA tIrthaMkara paramAtmA ? ..... . ... . . . . .... . .. .... ..................... 265SOOTHEMSELE HINTAINMHOSHANORITIONPARAPISTERNATANDA R - - -- - - - - P HES S RahDPREATRE SAHaria Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothI gAthAnA tIrthaMkara paramAtmA OKKKI 1.1 OKK NADAAAAAA MUNCHBASEN KKKDKKK kuMthaM araM ca malli, vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca vaMdAmi riTThanemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca // 4 // citra naM.10 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naM.11 logassa sUtra eka divya sAdhanA CILE sidhdiM mama sidhdA siTi titthayarA disaMtu me pasiyaMtu Arugga bohilAbhaM samAhivaramuttamadiMtu logassa sUtranuM karAMjali dvArA dhyAna Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRcchA grAmAMtara ka) zrI subha prabha 6 vyavahAra + zrI kuna zrI RSabha 1 kAryasiddhi pRcchA OM hI zrI a~ha~ namaH pRcchA vara 1021 jayAjjaya pRcchA mahopAdhyAya zrI yazovijayagaNi likhita 24 tIrthaMkaronA nAmathI aMkita phalAphala viSayaka praznapatra zrI vimalanAtha pRcchA, sthAna saukhya (ka) zrI abhinaMdana 16) pRcchA meghavRSTi namaH 1021 zrI ajita 2 kanyAdAna zrI zAMtinAtha pRcchA deza saukhya pRcchA bAdhArU ghA citra naM.12 zrI saMbhava 3 zrI anatanAtha 14 zrI dharmanAtha 15 sa zrI supArzvanAtha 1) zrI vAsupUjya 12 sevA sevaka pRcchA 182h acchA zrI zrI pAzvanAtha 238 Agatuka pRcchA 1) zrAsItalanAtha 10 zrI zreyAMzanAtha vyApAra pRcchA gatavastu pRcchA phalAphala viSayaka praznapatra OM huuN| zrI ahaM namaH 22 maMtravidhauSadhI zrI mahAvIra 24 zrImallinAtha 19 pRcchA OM drI zrI aha~ namaH pRcchA vyAjadAna zrI caMdraprabha 8 192h catuSpada 192h pRcchA bhaya zrI suvidhinAtha! saMtAna pRcchA. rAjyaprApti neminAtha zrI zrI munisuvrata 20 zrI naminAtha 21 pRcchA arthacitA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i i o spyi me pariziSTa -2 varNana vibhAga covIsa tIrthaMkaranA lAMchana tathA temanA varNanuM koSTaka digambarAdi saMpradAyAnusAra logassa sUtrano pATha sthAnakavAsI muni dharmasiMhakRta logassa sUtrano pATha logassa sUtranI gujarAtI chAyA logassa sUtrano aMgrejI pATha logassa sUtranI gAthAnA zabda sAthenuM citra jovAnI samaja logassa sUtranuM dhyAna karAMjali dvArA karavAnI rIta. logassa kalpa yaMtra banAvavAnuM strota yaMtra banAvavAnI rIta ane pUjanavidhi upadhyAna karavAnI rIta phalAphalaviSayaka praznapatranI samajaNa (11) (12) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNa hastI suvarNa azva suvarNa suvarNa suvarNa caMdra zreta suvarNa (1) covIsa tIrthaMkaranA lAMchana tathA varNanuM koSTaka krama tIrthakaranuM nAma lAMchana varNa 1 zrI RSabhadeva vRSabha 2 zrI ajitanAtha 3 zrI saMbhavanAtha zrI abhindananAtha kapi, vAnara 5 zrI sumatinAtha kaucapakSI suvarNa 6 zrI padmaprabhusvAmI pAkamaLa rakta zrI supArzvanAtha svastika 8 zrI caMdraprabhasvAmI zveta 9 zrI suvidhinAtha magara 10 zrI zItalanAtha zrIvAsta suvarNa 11 zrI zreyAMsanAtha geMDo 12 zrIvAsupUjayasvAmI pADo suvarNa 13 zrI vimalanAtha varAha (suvara) 2kta 14 zrI anaMtanAtha siMcANo (bAja) 15 zrI dharmanAtha 16 zrI zAMtinAtha mRga(haraNa) 17 zrI kuMthunAtha bakaro (bokaDo) 18 zrI aranAtha niMdyAvarta suvarNa 19 zrI mallinAtha suvarNa 20 zrI munisuvrata kAcabo zyAma 21 zrI naminAtha nIlakamala 22 zrI neminAtha yAma 23 zrI pArzvanAtha nIla 24 zrI mahAvIra svAmI suvarNa vaja suvarNa suvarNa suvarNa suvarNa suvarNa zaMkha Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) digdarAdi saMpradAyAnusAra logassasUtrano pATha OM namaH paramAtmane, namoDanekAntAya zAntAya / jiNavare titthayare, kevalI aNaMta jiNo Narapavaraloyamahie vihuyarayamale mahappaNNe // 1 // loyassujjoyayare, dhammaM tItthaMkare jiNe vaMde / arahaMte kittisse, cauvIsaM ceva kevaliNo // 2 // usahamajiyaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaI ca / paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 3 // suvihiM ca pupphayaMtaM, sIyala seyaMsa vAsupUjjaM ca / vimalamaNaMtaM bhayavaM, dhammaM saMti ca vaMdAmi // 4 // kuMthuM ca jiNavariMdaM, araM ca malli ca suvvayaM ca NamiM / vaMdAmi ariTuNemiM, taha pAsaM vaDamANaM ca // 5 // evamae abhitthuyA, vihuyarayamalA pahINajaramaraNA / cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 6 // kittiya-vaMdiya-mahiyA, ede logottamA jiNA siddhA / AroggaNANalAhaM, diMtu samAhiM ca me bohiM // 7 // caMdehi NimmalayarA, AIcyohiM ahiya pahAtA / sAyaramiva gaMbhIrA, siddhA siddhi mama disaMtu // 8 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) sthAnakavAsI muni dharmasiMhakRta logassa sUtrano pATha zrInemizvara saMbhava zAma, suvidhi dhUma zAnti abhirAma, ananta suvrata naminAtha sujANa, zrIjinavara muja karo kalyANa // 1 // ajitanAtha caMdraprabha dhIra, AdIzvara supArzva gaMbhIra; vimalanAtha vimala jagajANa, zrI jinavara muja karo kalyANa // 2 // mallinAtha jina maMgaLarUpa, pacavIsa dhanuSya suMdara svarUpa; zrI aranAtha namuM vardhamAna, zrIjinavara muja karo kalyANa, zA sumati padmapabha avataMsapa vAsupUjya zItaLa zreyAMsa, kuMthuM pArzva abhinaMdana bhANa, zrIjinavara muja karo kalyANa // 4 // eNI pere jinavarajI saMbhArIye, duHkha dAridraya vighna nivArIe. pacIse pAMsaTha paramANa, zrI jinavara muja karo kalyANa // 5 // ame bhaNatAM duHkha nAve kadA, nija pAse jo rAkho sadA; dharIe paMcataNuM, mana dhyAna, zrI jinavara muja karo kalyANa dA zrI jinavara nAme vaMchita maLe, manavaMchita sahu AzA phaLe; zrI dharmasiMha muni nAma nidhAna, zrI jinavara muja karo kalyANa III+ Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) logassa sUtranI gujarAtI chAyA lokaudyota karanArAone, dharmatIrthakarone, jinone; arihaMtone stavIrA, covIzane, tathA bIjA paNa kevalIone. 1 RSabha ajitane ane vaMdu chuM, saMbhava abhinaMdana tathA sumatine vaLI; padma prabhu, supAzva jinane tathA caMdraprabhane vaMdu chuM. 2 suvidhine tathA puSpadaMtane, zItala zreyAMsa vAsupUjyane; vimala anaMta tathA jinane, dharmane tathA zAMtine vaMdu chuM. 3 kuMthune arane tathA malline vaMdu chuM, munisuvratane tathA namijinane; vaMdu chuM araSTanemine, pAzvane tathA vardhamAnane vaLI.4 evI rIte abhistavelA, vidyuta-rajo-mala, prakSaNa jarA-maraNa; covIse paNa jinavaro, tIrthakara muja para prasanna thAo.5 stavyA, vaMdyA, pUjayA, je (che) lokottama, siddho; Arogya bodhilAbhane, samAdhivara uttama Apo.6 caMdrothI vadhAre nirmaLa, AdityothI vadhAre prakAzakara; sAgarathI vadhAre gaMbhIra, siddho siddhi mane Apo.7 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) logassa sUtrano aMgrejI pATha logassa ujjoa-gare, dhamma titha yare jine, arihante kittaissam, cauvisam pi kevali.........1 Usabha- majiam ca vande, Sambhava- mabhinadanam ca sumaim ca. Pauma-ppham supasam, jinam ca canda-ppaham vande Suviim ca puppha-dantam, dhammam satim co vandami....3 Kunthum aram ca mallim Vande muni- suvvayam nami-jinam ca......4 evam mae abhithya, tittha me pasiyantu cau-visam pi jinavara-raya-mala pahina-jara marana.........5 Kittiy-vandiya-mahia, je e logassa uttama siddha arugga-bohi-labham, samahi-vara-muttamam dintu....6 candesu nimala-yara, aiccesu ahiyam payasa-yara sagara-vara-gambhira,siddha siddhim mamu disantu....75 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) logassa sUtranI gAthAnA zabda sAthenuM citra jovAnI samaja citramAM vacce gAthAnI lITIvAra kula 24 tIrthakara mUkyA che. pahelI gAthAmAM kramazaH logassa ujjo agare' Adi padathI jJAnAtizaya, vacanAtizaya, apAyAgama (rAgAdi-nAza) atizaya, pUjAtizaya sUcavyA, te citramAM vacce mathALe darzAvyA pramANenA pratika sAme lAvI yAda karavAnA. badhA tIrthakara e pramANe sUrya jevA paMcAstikAya prakAzaka, samavasaraNa para tIrtha sthApaka, mitra-zatru para rAgAdivijetA, ane aSTaprAtihAryanI zobhAne aI yogya jovAnA "caupIsa" pinnacovIsa paNa emAM "paNa" zabdathI sarva deza-kALanA bIjA anaMta tIrthaMkara sUcavyA, te 24 nI AsapAsa ne pAchaLa jovAnA. bIjI-trIjI cothI gAthA bolatAM enI dareka lITIvAra citra pramANe eTalA ja tIrthaMkara dekhAvAnA. dA.ta. usabha-majie to pahelI lITImAM RSabhadeva- ajitanAtha" e be tIrthakara samalevala para dekhAya, emanI nIce cothApAMcamA, ema chelle trevIsamAM-covIsamA dekhAya. A dareka bhagavAna vaLI prAtihArya sahita ane e darekanA caraNakamaLe mAthu nameluM dekhAya. 2 | 1 | 3 2 | 2 | 1 pAMcamI gAthAmAM "cauvIsa pi' thI ane bIjA anaMta jinavara javAnA, e paNa hAtha joDI nirmaLa ane akSaya svarUpa joI emanA prasAda-prabhAvanI mAMgaNI karavAnI arthAta prabhAva jhIlIe evI abhilASA karavAnI-prasaprasannatAkRpA-karUNA A badhu tIrthakara emanA aciMtya prabhAvasvarUpa che. chaThThI gAthAmAM jovAnuM ke badhA tIrthaMkaranuM traNe lokamAM kIrtana-vaMdana(mUrti dvArA) pUjana thayeluM che. ane e maMtrasiddha vidyAsiddha AdimAM zreSTha zuddhabuddha- muktasiddha che e jovAnuM. bhAva Arogya- mokSa mATe bodhilAbha (vItarAga sudhIno jaina dharma) ane uttama bhAva samAdhi Apo ema prArthanA karavAnuM. sAtamI gAthAmAM citramAM cheka nIce batAvyA pramANe caMdra-sUrya sAgara karatAMya adhika nirmaLa, prakAzaka tathA siddhazilA para birAjamAna siddhA tarIke jotA mokSa Apo evI prArthanA karavAnI. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) - logassa sUtranuM karAMjali dvArA dhyAna karavAnI rIta DaoN. divyaprabhAjI ke hI zabdoM meM : "Ao hAtha kI hatheliyoM kI bhAgyarekhA meM bhagavAna rekhA ke darzana kare / hamArA kara-saMpuTa aSTamaMgala hai / hastAMjali paramamaMgala hai / mAnavIya hAtha meM addhardha candrarekhA hai / donoM hAthoM kI aMjali karo to eka suMdara dUja ke candra kI sI rekhA bana jAegI / jahA~ hamAre parama maMgala svarupa mahAvIra svAmI virAjamAna hai / vaha siddhazIlA isa candrarekhA jaisI AkRtivAlI hai / siddhazilA ke nIce bilakula hathelI ke madhyabhAga meM hama sAdhaka hai / isa candrarekhA ke Upara rahI aMguliyoM meM svAbhAvika 24 rekhAe~ Apa dekha sakate ho / ina karAMguliyoM kI 24 rekhAo meM 24 bhagavAna kI pratiSThA karo / roja prathama 24 prabhu ke darzana kara siddhazIlA meM 'siddhA siddhi mama disaMtu' ke maMtra dvArA svayaM ke siddhatva kI prabhu ko bhAvAMjali karo logassa sUtra kI prathama gAthA ke cAroM pAda se cAro dizAe~ zuddha holAgI / bhItara prakaTa hogI bhagavatsatA / dusarI, tIsarI Ara cauthI ina tIna gAthAoM kI ina pauravoM meM pratiSThA karo / nAmoM kI sthApanA pauravo meM karate hue gAthA pA~ca kA dhyAna dAhine aMgUThe meM aura gAthA chaha kA dhyAna bAyeM aMgUThe meM bolakara ke aMtima gAthA ko siddhazilA svarupa candrarekhA meM bolakara parama sattA ko hathelI meM sthApita karane kA aura paramasvarupa ko hRdaya meM prakaTa karane kA adbhuta sAmarthya prakaTa hotA hai / donoM hatheliyoM ko jor3akara A~khoM para aura mastaka para lagAkara bAda meM hI A~khe kholanI cAhie aura jagata kI ora dekhanA cAhie / logassa sUtra vidhi-prakriyA aura saphalatA ke kAraNa trailokaya avAdhita hai / yaha svAdhyAya kA sAkSAta svarupa hai, parantu asvAdhyAya vAlA kAladoSa isameM nahI lagatA hai / kSetra se bhI yaha abAdhita hai / dravya se zuddha svarupa hai / bhAva se siddha svarupa hai / Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8)- logassa-kalpa logassa sUtranI gAthAo tathA pado mantrAtmaka hovAthI te te gAthAono judA judA mantrabIjonA saMyogapUrvaka jo vidhipUrvaka jApa karavAmAM Ave to te vibhinna vibhinna kAryane sAdhanAra bane che. uparyukta vigatane jaNAvato'logassa kalpa' prAcIna hastalikhita aneka pratiomAM prApta thAya che. tevI ja eka hastalikhita prAcIna pratimAMthI 'logassakalpa' jevo prApta thayo tevo ja atre TAMkavAmAM Avela che. OM hrIM zrIM aiM logass ujjoagare dhamtitthayare jiNo arihaMte kittaissaM cauvIsaM pi kevalI mama mano'bhISTaM kuru kuru svAhA / A maMtra pUrva (dizA) sAme ubhA rahI, vA2 108, kAryotsarga karI japII dina 14 brahmacarya pAlIje. mAna,mahattva, yaza,pratiSThA vadhe. rAjabhaya, corabhaya, na hoya; rAjaRddhi, saMpadA, mahattvavRddhi, sukhasaMpatti vadhe, dharma dIpAve, vItarAga dharma upara AsthA rAkhII Iti prathama maMDala // 1 // OM krA~ krA~ hA~ hA~ usabhamajiaM ca vaMde saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaI ca / paumappahaM supAsaM jiNaM ca caMdappahaM vaMde svAhA / A maMtra 2016 vAra japII padmAsane besIne, uttara sanmukha besIne somAvArathI dina 7 jApa kIje. sarvavazya thAya, durjana kaMpe, dRSTavyaMtarAdika vazya thAya, sarvatra yaza pAme. ekAsana kare, asatya na bole. Iti dvitIya maMDala // 2 // OM e~ hasau jhI~ jhI~ suvihiM ca puphakdataM sIyalasijja'savAsupujjaM ca vimalamaNaMta ca jiNa dhammaM saMti ca vadAmi, kuMthuM araH ca malliM vaMde mUNisuvvayaM svAhA // 2 // A maMtra vAra 108 raktavastra paherI lAla mAlAe japII. sarva zatru kSaya thAye, rAjadvAre mahAlAbha, vacanasiddhi hoye, je vacana kahe te sarva phaLe, sarva kArya siddhi. Iti tRtIya maMDala // 3 // OM hrI~ namaH namijiNaM ca vaMdAmi riDunemi pAsaM taha vaddhamANaM ca manovAMchita pUraya pUraya hrI~ svAhA / A maMtra 12000 jApa, pILI mALA, pILA vastra paherI uttara (dizA) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAM besI japII. kuTuMbamAM zobhA vadhe, kAnamAM phUka dIje, DAkinI zAkinI jAya e ciThThI lakhI gaLe bAMdhII. sarva javara jAya.Iti caIturthaka maMDala jA OM ai hI hI evaM mae abhithuA vihuyarayamalA pahINajaramaraNA cauvIsaM pi jiNavarA titthayarA me pasIyatuM svAhA / A maMtra Urdhva dize pUrva sAmA hAtha joDI ubhA rahIne 5000 maMtra japIje. tIna vAra namII. sarva devatA saMtuSTa hove, sarva sukha pAme. Iti paMcama maMDala pA. OM U caMbarAya (?) kittiya vaMdiya mahiyA je e logassa uttamA siddhA aruggabohilAbhaM samAhivaramuttamaM dituM svAhA / A maMtra 15000 jApa kIje, samAdhi maraNa hoya. Iti SaSTha maMDala do OM hI e~ A~ jA~ jI caMdesu nimmalayarA Aiccesu ahiyaM payAsayarA sAgaravaragaMbhIrA / siddhA siddhi mama disaMtu mama manovAMchita pUraya parUya A maMtra 1004 vAra bIlIpatra, 10 hajAra dhRtasuM homa kIje. sakala manovAMchita siddhi (ddha) hoya, sarva lokamAM yaza, pratiSThA, kIrti vadhe, Iti saptama maMDala Hiaa | ti tIrthastavanamantAkSaratnam | pahelI gAthA logassa sUtranI pahelI gAthAnI niyamita gaNanA karavAthI AMkhanI ghaTI gayelI rozanImAM sAro sudhAro thAya che. eka anokho maMtra: logassa sUtranI pAMcamI gAthAnA uttarArdhamAM chevaTe vityA re pacatuM e traNa pado Ave che. te paNa eka jAtano maMtra ja che teno vidhisara japa karatA muzkelIo TaLe che ane ISTakAryanI siddhi thAya che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (e) yaMtra manApArnu strota pajcaSaSThintragarbhita zricaturvizatijinastotrama AdI nemijina naumi, sambhava' suvidhi tathA dharmanAthaM" mahAdevaM zAntiM zAntikaraM sadA // 1 // anantaM" suvrata" bhaktyA, naminAthaM" jinottamam / ajitaM' jitakandapa, candra candrasamaprabham // 2 // AdinAthaM tathA devaM, supArzva' vimalaM" jinam / mallinAthaM" guNopetaM, dhanuSAM paJcaviMzatim // 3 // aranAtha mahAvIraM" sumati' ca jagadgurum / zrIpadmapprarabhanAmAnaM, vAsupUjya" surairnatam // 4 // zItalaM zItala' loke, zreyAsaM" zreyase sadA kunthunAthaM ca vAmeyaM, zrIabhinandanaM jinam // 5 // jinAnAM nAmabhirbaddhaH, paJcaSaSThisamudravaH / yantrAtaDayaM rAjate yatra, tatra saukhyaM nirantaram // 6 // yasmingRhe mahAbhaktyA, yantroDayaM pUjyate budhaiH / bhUtapretapizAcAdi bhayaM ttatra na vidyate // 7 // sakalaguNanidhAnaM yantramenaM vizuddhaM / hRdayakamalakoSe, dhImatAM dhyeyarUpama / jayatilakaguruzrI sUrirAjasya ziSyo vadita sukhanidAnaM mokSalakSmInivAsam // 8 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 2 3. (10) yaMtra banAvavAnI rIta ane pUjanavidhi prathama eka samacorasa doravo. jenI laMbAI ane pahoLAI sarakhI hoya te samacorasa kahevAya. pachI temAM cAra ubhI ane cAra ADIsamAMtara rekhAo doravI. samAntara eTale sarakhA aMtaravALI. A rIte samAMtara rekhAo doratA e samacorasamAM barAbara pacIsa koThA thaze. A koThAomAM jinabhagavaMtonA nAma pramANe aMko bharavA ke je stotramAM darzAvelA che te A pramANe pahelI paMkatimAM 22 bIjI paMkatimAM 14 trIjI paMkatimAM cothI paMkatimAM pAMcamI paMkatimAM pUjana vidhi : 1 18 10 3 20 UM 24 11 9 21 13 5 17 15 2 19 6 23 16 8 25 12 4 prathama A yaMtrane pATalA ke bAjoTha para padharAvyA pachI ghIno dIvo ane sugaMdhI agarabattI prakaTAvavA te pachI yaMtrane traNa vA2 dUdhano tathA traNa vAra jalano abhiSeka karavo. e vakhate covIsa tIrthaMkarano maMtra bolatA rahevuM. abhiSeka karyA pachI tene traNa aMgapUMchaNA vaDe lUMchIne sApha karI levo. tyAra pachI enI nAmataMtra bolavApUrvaka vAsakSepa pUjA karavI. dA.ta. yaMtranI pahelI paMktimAM 22,3,9,15, ane 16nA aMko che to tyAM maiM rI zrI neminAthAya namaH OM hrIM ahI zrI sambhAnAthAya namaH jane OM aiM hrI zrIsuvidhinAthAya nama: e rIte maMtra bolavA. Ama sarvatra samajI levuM. A yaMtranI trIjI paMktimAM cheDa 25no aMka Ave che tyAM covIsa tIrthaMkarano maMtra bolavo eTale ke 'OM dI ahaiM zrI caturvizatitIrthomyo namaH' e maMtra bolavo. tyAra pachI puSpapUjA karavI, paNa dareka koThA para puSpa caDI zake evaDo moTo yaMtra na hoya to covIsa tIrthaMkarono sAmAnya maMtra bolIne 7, 14, 27, puSpo caDAvA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo roganivAraNa ke bhaya nivAraNanI IcchAthI A yaMtrapUjana thatuM hoya to mogarA ke jAInA puSpo caDAvavA. saubhAgya ke AkarSaNanA IcchAthI A yaMtrapUjana thatuM hoya to jAsuda (ratanajayota) ke lAla gulAbanA puSpa caDAvavA. lakSmIprAptinI IcchAthI A yaMtrapUjana thatuM hoya to tene pILA caMpakapuSpa caDAvavA. tenI AgaLa phala-naivedya paNa IcchA mujaba mukI zakAya pachI yaMtrane lagatuM stotra bolavuM ke je upara ApavAmAM AvyuM che. tyAra pachI traNa logassano pATha karavo ane covIsa tIrthaMkaranA sAmAn maMtranI eka pUrI mALA gaNavI. dhyAna karavAnI vidhi te pachI A yaMtranuM hRdayamAM dhyAna dharavuM. temAM je je aMka lakhAyelA che. te smRtithI anukrame upasthita karavA ane temAM te te tIrthaMkaranuM dhyAna, mudrA, varNa, lAMchana sAthe dharavuM, dA.ta. yaMtramAM sahu pahelA naminAtha che. to temane dhyAna mudrAe beThelA ciMtavavA. jo dareka tIrthaMkaranA varNa ane lAMchana yAda haze to ja A rIte dhyAna dharI zakAze, dareka tIrthaMkaranA varNa tathA lAMchana AgaLa Apela che.10 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) upadhAna karavAnI rIta koIpaNa sUtranuM adhyayana karatAM pUrve te sUtranuM adhyayana karavAnI guru mahArAja pAse anujJA prApta karavI joIe. logassasUtrarUpa zrutajJAnanA adhyayananI anujJA mATe vinayovidhAnanI vidhi. "he gautama- ekAntika, Atyantika, paramazAzvata, dhruva, niraMtara evA sarvottama sukhanA AkAMkSIe sauthI prathama AdarapUrvaka sAmAyikathI mAMDIne lokabiMdu (cauda pUrva) sudhInA bAra aMga pramANanA zrutajJAnanuM kAla lakSyamAM rAkhIne tathA atyaMbila vagere vidhipUrvaka upadhAnathI hiMsA vagereno trividha trividha tyAga karIne svara-vyaMjana- mAtrA-biMdu-pada tathA akSara jarApaNa nyUna na Ave evI rIte, padaracheda, ghoSabaddhatA, pUrvAnupUrvI, pazvAsupUrvI tathA anAnupUrvIthI khUba vizuddha rIte temaja bhUlyA vinA ekAgratApUrvaka jJAna meLavavuM joIe." uparanA vAkyo dvArA caramatIrthapati zrImahAvIrabhagavaMta zrI mahAnisIhasuttamAM zrI paMcamaMgalamahAzrutaskaMdhamAM sUtra aMge je nirdeza kare che. te logassa sUtranA vinaya upadhAna mATe paNa teTalo ja lAgu paDe che. tenI vidhi darzAvatA paramopakArI tIrthakara jaNAve che ke : "suprazasta ane suMdara tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna ane candrabala hoya tyAre, jAti vagere ATha mada tathA AzaMkAothI rahita banIne, bhakti ane bahumAnapUrvaka niyANA (Aloka ane paralokanA sukhanI mAgaNI) vinA traNa upavAsa pramANa tapa karIne jina caityamAM, jaMturahita pradezamAM, bhaktithI sabhara banIne, natamastake vikasita vadanakamaLa, prazAMta saumya ane sthira daSTi, praphullita roma roja navA navA saMvegathI uchaLatA, atyaMta, niraMtara ane acinya evA zubha pariNAma viveSathI ullasita AtmavIrya ane pratisamaya vRddhi pAmatA pramodathI vizuddha, nirmaLa, sthira aMta:karaNavALA banIne jamIna upara be DhIMcaNa, be karakamala tathA mastaka sthApIne aMjali pUTa racIne dharmatIrthakaronI biMba para daSTi tathA manane sthira karIne daDha cAritrya vagere nAM guNa saMpadAthI sahita, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abAdhita gurunA mukhamAMthI nIkaLela temanA saMtoSa tathA kRpAthI maLela. saMsAra samudranI aMdara naukA-samAna, mithyAtvanA doSathI nahi haNAyela viziSTa buddhivALA gaNadharabhagavaMtoe racela, sAta gAthAnA parimANavALA zrIlogassasUtranA cAra pada ane batrIsa akSara pramANavALI prathama gAthAnuM adhyayana traNa upavAsa jeTalo tapa karavA dvArA karavuM joIe. eTale ke moTA vistArathI atyaMta skUTa, nipuNa ane zaMkArahitapaNe sUtra temaja arthone aneka prakAre sAMbhaLIne avadhAraNa karavuM. tyArabAda bIjI, trIjI, ane cothI gAthAnuM adhyayana cha upavAsa jeTalo tapa karavA dvArA karavuM joIe. te ja pramANe pAMcamI, chaThThI tathA sAtamI gAthAnuM adhyayana sADA cha upavAsa jeTalo tapa karavA dvArA karavuM joIe. A rIte vidhipUrvaka logassa sUtrarUpa zrutajJAnanA adhyayananI anujJA prApta karavAno nirdeza karato pATha "rimadAnasIdasuta mAM nIce pramANe thAya che. cauvIsatyayaM egeNaM chaTheNaM, egeNaM cauttheNaM paNavIsAhi AyaMbilahiM- sirimahAnisIhasUtra / je koI A rIte anya sarva kahelI vidhionuM atikramaNa karyA vinA upadhAna tapane kare te priyadharmI, daDhadharmI, ekAMta bhaktiyukta, sUtra, ane arthanI aMdara anurAgI manavALo, zraddhA tathA saMvegathI yukta banelo, bhavarUpI kArAvAsamAM ke garbhavAsanI anekavidha pIDAone vAraMvAra pAmato nathI." japamAlikA logassa sUtranA upadhAna daramyAna dararoja saMpUrNa logassa sUtrano jApa, mALAnA traNa Avartana dvArA karavAno hoya che. tethI dararoja karaja vAra logassa sUtranuM smaraNa thAya che. ane upadhAnanA 28 divasamAM ekaMdara 9072 vAra smaraNa thAya che.11 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) phalAphalaviSayaka praznapatra zrImAnuM jinavijayajI saMpAdita "jaina sAhitya saMzodhaka" nAmanA saimAsika (khaMDa 3jo aMka rajo pR.162 thI 165)mAM A philAphalaviSayakapraznapatra' nAmanI kRti vi.saM.1983mAM chapAyela che. te sivAya A kRti prAcIna hastalikhita pratimAM paNa jovA maLe che. jaina sAhitya saMzodhakanA saMpAdakane nyAyavizArada nyAyAcArya zrI yazovijayajI vAcakanI svahastalikhita prati prApta thayelI hovAthI teno phoTo uparyukta aMkamAM mudrita karela che, tethI tenI mahattA anekagaNI vadhI gaI che. AnI racanA cha gRhavALAM cakro dvArA karavAmAM AvI che dareka cakranA garbhamAM "3% 6 zrI pradai nama:' e maMtra AlekhavAmAM Avyo che, ane grahomAM cha tIrthaMkara dareka cakramAM cha tIrthakara bhagavaMtanA nAmo AlekhavAthI ekaMdara cAra cakromAM covIsa ya tIrthakara bhagavAnonAM nAmo samAviSTa thAya che. dareka tIrthaMkarabhagavaMtanA nAmavALA gRhamAM eka eka pRcchA AlekhavAmAM AvI che, tethI ekaMdara covIsa pRcchA eTale prazno AlekhAyA che. phalAphalaviSayaka vibhAgamAM dareka bhagavaMtanA nAma para cha chA phalAphalaviSayaka uttaro rajU karAyA che, tethI covIsa praznanA ekaso cuMvAlIsa phalAphalaviSayaka uttaro prApta thAya che. te pramANe A phalAphalaviSayaka praznapatranI racanA che. prastuta kRti caturvizati jinanA nAmapUrvaka hovAthI A graMthamAM te samAviSTa karAI che. A cakro dvArA praznonA phalAphalaviSayaka uttaro kevI rIte prApta karavA te jANavA mATe zrIupAdhyAyajI mahArAjanA zabdomAM ja avataraNa ApavuM yogya thazeH 'OM hI zrI ahaM namaH eNiM maMtraI vAra 21 sthApanA khaDI athavA pUgIphala abhimaMtrI muMkai / jeha bolanI pRcchA karaI teha thuka jihAM thApanA muMkai tehanA tIrthakaranI phATiM mUMkai / tehanI te olI gaNavI / paMDita zrInayavijayagaNiziSya jinavinaya nizcita dA. samajUtI- OM hauM che maTai nama:' e maMtrathI khaDI (cAka) athavA pUgIphaLa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (sopArI) vAra 21 maMtrata karavI ane pachI uparyukta cAra cakra paikI je cakramAM ApaNI pRccha eTale prazna lakhela hoya te cakranA koI paNa gRhamAM te pUgIphaLane sahaja bhAve mUkavuM. ApaNI pRcchA je gRhamAM lakhela hoya te gRhanI saMkhyA pahelI samajIne pUgIphaLa jyAM mUkela hoya te tyAMthI keTalAmuM gRha che te yAda rAkhavuM ane pUgIphaLavALA gRhamAM phalAphalaviSayaka praznapatramAM je bhagavAnanuM nAma hoya te bhagavAno varga (phAMTi) zodhI temAM yAda rAkhelI saMkhyAnI paMkitamAM (olImAM) je uttara darzAvyo hoya, te ja pRcchAno uttara samajavo. vizeSa samajUtI mATe eka dRSTAMta laIe. eka vyaktine meghavRSTi aMge pRcchA karavI che te sarva prathama e vicAravuM joIe ke te pRcchA cAra cakro paikI kyA cakramAM che ? uparyukta pRcchA prathama cakramAM che, eTale pRcchA ke 'OM haiM zrI OMOM nama:' e maMtrathI 21 vAra pUgIphaLa maMtrita karI prathama cakranA koIpaNa gRhamAM sahaja bhAve te mUkavuM. have jo pAMcamA gRhamAM ke jyAM sumatinAtha lakhela che tyAM te mUkyuM hoya to mepavRSTi pRcchA jemAM lakhela che te gRhathI pugIphaLavALuM gRha cothuM thAya che to phalAphalaviSayaka vibhAgamAM sumatinAthanA vargamAM cothI paMkita (olI) tapAsavI. prapurA meghavRSTiviti temAM lakhyuM che eTale puSkaLa varasAda thaze tevo praznano uttara maLyo tema samajavuM. A pramANe covIseya prazno viSe uttaro samajI levA. phArTi=varga. olI =paMkita. phalAphalaviSayaka praznapatra jovAnuM yaMtra pariziSTa-1 mAM Apela che. "zrI gattvinAtha |zA 1. zIghraM saphalA kAryasiddhirbhaviSyati / 2. asmin vyavahAre madhyamaM phalaM dRzyate / 3. grAmAntare phalaM nAsti kaSTamasti / 4. bhavyaM sthAnasaukhyaM bhaviSyati / 5. madhyamaM dezasaukhyaM bhaviSyati / 6. alpA medhavRSTi : saMmAte / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI ajitanAtha // 2 // 1. pracurA meghavRSTirbhaviSyati / 2. madhyamaphalA kAryasiddhirbhaviSyati / 3. asmin vyavahAre lAbho nAsti / 4. sakuzalaM salAbhaM grAmAntaraM bhaviSyati / 5. sthAnasaukhyaM bhaviSyati / 6. mahaddezasaukhyaM bhaviSyati / // zrI saMbhavanAtha // 3 // 1. bhavyaM dezasaukhyaM bhaviSyati / 2. madhyamA meghavRSTirbhaviSyati / 3. kAryasiddhirasti phalaM nAsti / 4. salAbho vyavahAro bhaviSyati / 5. grAmAntare madhyamaM phalaM bhaviSyati / 6. mahat sthAnasaukhyaM bhaviSyati / // zrI abhinandana // 4 // 1. bhavyaM sthAnasaukhyaM bhaviSyati / 2 dezasaukhyaM madhyamaM bhaviSyati / 3. prajAbhAgyena meghavRSTirbhaviSTati / 4. sundarA kAryasiddhirbhaviSyati / 5. madhyamaM phalaM vyavahAre bhaviSyati / 6. grAmAntare kaSTaM na ca phalam / // zrI sumatinAtha // 5 // 1. sakuzalaM saphala grAmAntaraM bhaviSyati / 2. sthAnasaukhaM madhyamaM bhaviSyati / 3. dezasaukhyaM na dRzyate / 4. pracurA meghavRSTirbhaviSyati / 5. kAryasiddhirasti phalaM ca nAsti / 6. vyavahAro niSphalo hAnikaraH / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI padmaprabhasvAmI // 6 // 1. vyavahAraH salAbho bhaviSyati / 2. madhyamaM grAmAntaraM bhaviSyati / 3. sthAnasaukhaM sarvathA nAsti / 4. bhavyaM dezasaukhyaM bhaviSyati / 5. madhyamA meghavRSTirbhaviSyati / 6. na ca kAryasiddhi naeN ca phalam / 1. vyApAro mahAlAbhapradaH / 2. sevakaH sundaro bhaviSyati / 3. sevAphalaM sarvathA nAsti / // zrI supArzvanAtha // 7 // 4. catuSpadAnAM mahAna (tI) vRddhirbhaviSyati / 5. bhayaM yAsyati paraM dravyahAni / 6. vyAje dattaM punarapi haste na caTiSyati / // 1. dattaM savizeSalAdhabhaM bhAvi / 2. vyApAre lAbho na ca hAni / 3. sevako'yamarthAya bhaviSyati / 4. sevA kRtA mahAlAbhakArI bhaviSyati / 5. catuSpadalAbho madhyamo bhaviSyati / 6. bhayaM vidheyaM dharmaH kAryaH / zrI candraprabhasvAmi // 8 // // zrI suvidhinAtha // 9 // 1. bhayaM sarvathA na kAryam / 2. dattaM lAbhanAzAya bhaviSyati / 3. vyApAraH klezaphalo bhaviSyati / 4. sevako bhavyo bhaviSyati / 5. sevA madhyamaphalA bhaviSyati / 6. catuSpadAnAM hAnirbhaviSyati / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI zItalanAtha // 10 // 1. catuSpadAllAbho dRzyate / 2. bhayaM bhaviSyati paramalIkam / 3. dattaM sarvathA yAsyatyeva / 4. vyApAro madhyo bhAvI / 5. sevakA'yaM madhyamaguNaH / 6. sevA kaSTaphalalAbhA bhAvinI / // zrI zreyAMsanAtha // 11 // 1. sevA saphalA bhaviSyati / 2. catuSpadahAniH lAbhazca syAt / 3. bhayaM bhavatyevAtmacintA kAryA / 4. dattaM salAbhaM saparopakAraM bhaviSyati / 5. vyApArAnna ca lAbho hAniH / 6. sevaka udvegakaro bhaviSyati / 1. sevako bhavyopakArI bhaviSyati 2. sevA madhyamaphalA ddazyate / 3. catuSpadAnna ca lAbho hAniH / 4. bhayaM zamiSyati cintA na kAryA / 5. dattaM caTiSyati paraM bahukAle / 6. vyApAro mahAkaSTaphalaH / // zrI vAsupUjya // 12 // / // zrI vimalanAtha // 13 // 1. dhAraNAgatirbhavyA bhavet / 2. jayaH parAjayo'pi bhaviSyati / 3. varo niHpuNyo daridrazca syAt / 4. puNyavatI kanyeyaM pratyakSazrIH / 5. kiJciddaNDena purarodha upazamiSyati / 6. baddho bahudaNDenApi bhAgyena chuTiSyati / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI anantanAtha // 14 // 1. baddho mudhaiva zIghraM chuTiSyati / 2. dhAraNAgatirmadhyamA bhavet / 3. jayo nAsti hAnirbhaviSyati / 4. varo'yaM puNyavAn dIrdhAyuzca / 5. kanyA madhyamA bhaviSyati / 6. purarodho mahAbhAgyena chuTiSyati / // zrI dharmanAtha // 15 // 1. purarodha upazamiSyati / / 2. baddhaH chuTiSyati dravyavyayena / 3. dhAraNAgatirnodvego bhaviSyati / 4. jayo bhaviSyati parAjayazca / 5. varo bhavyo'tialpAyuH / 6. kanyA kulakalaDikanI / / // zrI zAntinAtha // 16 // 1. kanyA suzIlA sadAcArA / 2. purarodha: kaSTena / 3. baddho mahAbhAgyena chuTiSdhayati / 4. dhAraNAgatirbhavyA vidyate / 5. parAjayo jayo bhavet / 6. varo'yaM na bhavyo vyasanI / // zrI kunthunAtha // 17 // 1. vara: puNyo'sti sukhI ca / 2. kanyA bhavyAsti paraM kalahakRt / 3. purarodha: puNyena chuTiSyati / 4. baddho mudhaiva zIghraM chuTiSyati / 5. dhAraNAgatirmadhyamA bhaveta / 6. jaye (yo) na sarvArthacintA kAryA / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI aranAtha // 18 // 1. jayo bhaviSyati yazo'pi bhaviSyati / 2. varo madhyaguNo bhaviSyati / 3. kanyA'sAvudvegakarI bhavet / 4. purarodhaH stokadinairyAsyati / 5. baddho mahAkaSTena chuTiSyati / 6. dhAraNAgati : sundarA udvegazca / // zrI mallinAtha // 19 // 1. mantrauSadhibhyo mahAguNo bhAvI / 2. gataM vastu savilaMmbaM stokaM caTiSyati / 3. AgantukaH kaSTe patitaH savilambamAgamiSyati / 4. santAne putro bhAvI / 5. arthacintA, sahajaivArthaprAptiH / 6. rAjyaM kvApi nAsti, prANA rakSaNIyA: / // zrI munisuvratasvAmi ||20|| 1. rAjyaM bhavyaM paraM janabhaktiH na / 2. mantravidyauSadhibhyo madhyamo guNo bhaviSyati / 3. gataM gatameva zeSaM rakSaNIyam / 4. AgantukaH zIghraM salAbho'sti / 5. saMtAne putro bhavenna sundara : 1 6. arthacintA'sti paraM na dRzyate / // zrI naminAtha // 21 // 1. arthalAbho bhaviSyati ciMtA na ( kAryA) / 2. rAjyaM savilambaM sopakramaM bhAvi / 3. mantroSadhibhyo'nartho bhAvI / 4. gataM zIghraM caTiSyati / 5. Agantuko mArgAda vilambitaH / 6. saMtAne putro bhaviSyati dhanAgama / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI neminAtha // 22 // 1. saMtAne putro bhavyo bhaviSyati / 2. arthacintA'sti paraM madhyama puNyam / 3. rAjyaM nAsti prayAso na kArya: / 4. mantroSadhibhyo guNo bhAvI / 5. gataM vastu ardhaprAyaM caTiSyati / 6. AgantukAgamanaM samprati dRzyate / // zrI pArzvanAtha // 23 // 1. AgantukA AgatA evaM, vardhApyase / 2. santAne putrAH putatrarakAzca santi / 3. arthacintA vidyate paraM durlabhA / 4. rAjyaM bhaviSyati prayAso na kArya: / 5. mantravidyauSadhibhyo na guNa: / 6. gataM vastu prAyazcaTiSyati / // zrI mahAvIra svAmI // 24 // 1. gataM yathA tathA haste caTati / 2. AgantukaH samprati savilambo dRzyate / 3. santAtsukhaM na vilokyam / 4. arthacintA na kAryA / 5. rAjyaM sakaSTaM savilambaM bhAvi / 6. mantravidyauSadhibhyo na guNaH / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 nI pAdaTIpa 1. pU.pa. zrI kalpanAkumArI mahAsatI, namoniNANe, pR. 25 2. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassa sUtra svAdhyAya pR.103 3. ejana, pR.88-89 4. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, kAyotsarga dhyAna, pR.8 5. nirvANa sIra, pratikramaNa sUtra sa6 vivecana bhAga-2, (hindI-aMgenI) g2-13 6. 5.pU.AcAryadeva zrI vijayabhuvanabhAnusurizvarajI mahArAja, zrI pratikramaNa sUtra citra Alabama, pR.15 7. DaoN. sAdhvI divyaprabhA, logassa sUtra eka divya sAdhanA, pR.201 8. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassa sUtra svAdhyAya pR.104, 105, 106 9. ejana, pR.87 10. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha, logassa sUtra yAne jainadharmano bhaktivAda, pR.369, 370, 371, 372, 373 11. zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, logassa sUtra svAdhyAya pR.70, 71, 72 12. ejana, pR.106, 108, 109, 110, 111, 112 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdarbha sUci arihaMta paramAtmAnI oLakhANa, saMzrI.panyAsazrI mahAbodhivijayajI gaNidhara, zrIkRpA ceriTebala TrasTa, surata, 2. arihaMtanA atizayo, munizrI tatvAnaMdavijayajI, sanmAna prakAzana je.mU.jaina ArAdhanA bhavana, amadAvAda, vi.saM.2054 3. Avasmayanistuti, zrI bhadrabAhuvijayajI, Agamodaya jaina saMskRta pAThazALA samiti surata vi.saM.1972-73 4. AcAra dinakara bhAga-2, zrI vardhamAnasUri, kharataragaccha, graMthamAlA,vi.saM.1979 5. e.ela.bAsama "The wonder that was India' (sarTIphikeTa korsa Ina jainalojI) mitu nArase ane caMdrakAnta dozI yunivarsiTI opha muMbaI 6. kAryotsargadhyAna, zeTha zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, zrata ratnAkara, navajIvanapresa sAme amadAvAda-14, saMvardhita AvRtti, 2007 7. ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, zrI zAMtIsUri, zrI AtmAnaMda jaina sabhA, bhAvanagara. vi.saM. 1977 8. carItAnuvalI, ba.ba.pU.sAdhvI subodhikA mahAsatIjI, sAdhvI subodhikA jainaTsa, ane zrIpANamahilA maMDaLa, 2-5-1955 9. jainadarzana, prA.TI.ketukola, saradAra paTela yunivarsiTI, vallabhavidyAnagara, 1978 10. jainadarzana, jhaveracaMda viThThaladAsa koThArI, yunivarsiTI graMtha, nirmANa borDa, pablikezansa, amadAvAda, gujarAta rAjaya, 2005 11. jainadarzana, munizrI nyAyavijayajI, zrI hemacaMdrAcArya jainasabhA pATaNa(u.gujarAta) vi.saM.2037 jainadarzanamAM zraddhA (samyakadarzana), matijJAna ane kevalajJAnanI vibhAvanA, zeTha bhA.ja.adhyayana-saMzodhana vidyAbhavana, amadAvAda, 2000 13. jainadharma, bhadrabAhuvijaya, vizvakalyANa prakAzana TrasTa mahesANA, 1990 14. jainadharmanuM hArda, caMdrahAsa trivedI, sI.ema. trivedI, "suhAsa 64 jainanagara amadAvAda-7, I.sa.2002 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. jainadharma ciMtana, dalasukha mAlavaNiyA, prAkRta vidyA vikAsaphaMDa, amadAvAda, 1991) 16. jainadharma, ramaNalAla cI.zAha, paricaya TrasTa mahAtmA gAMdhI memoriyala bilDIMga muMbaI, 2002 17. jainadharma, dineza jeThAlAla khImAsIyA, sumana prakAzana muMbaI sapTembara,1987 18. jaina tattva prakAza, amolabatraRSijI mahArAja, anu.jhaveracaMda kAmadAra, lakSmIpustaka bhaMDAra, amadAvAda, 1979 19. jaina saiddhAMtika zabda paricaya, sunaMdAbena vorA AnaMda sumaMgala parivAra, amerikA, amadAvAda vi.saM.2057 20. dharmasaMgraha bhAga-1, zrImAnavijayajI upAdhyAya, devacaMdalAlabhAI jai.pu. saMsthA surata, vi.saM.1991 21. dharmasaMgrahaNI vRtti uttarAI, zrI harIbhadrasUri, devacaMda lAlabhAI jai.pu.saMsthA, surata, 1914 22. dhyAna ane jIvana bhAga-1-2, vijayabhuvanabhAnusUrizvarajI mahArAja, AcAryazrI 3 kArasUri jJAnamaMdira, surata, vi.saM. 2055 23. tIrthakara caritra, muni sumeramalajI, anekAMta bhAratI prakAzana amadAvAda-1986 24. namoniNANe, saM.pU.ma.zrI kalpanAkumArI mahAsatIjI, zrI ajarAmara jainasAhitya pracAra samiti, zrI sthA. jaina chakoTI upAzraya (bhuja-kaccha) 1998 25. paramateja bhAga-2, zrI haribhadrasUrIzravara, divya darzana sAhitya samIkSA samiti, amadAvAda, 1969 26. pratikramaNa sUtra-vivecana, (navakArathI logassa) kamala prakAzana ratanapoLanA nAke, amadAvAda, vi.saM.2034 27. yogazAstra svopallavivaraNa, zrI hemacaMdrasUri, jainadharma prasAra sabhA bhAvanagara vi.saM.1982 28. lalita vistarA, zrI haribhadrasUri, RSabhadevajI kesarI malajI je. saMsthA, ratalAma, vi.saM.1990 29. logassa sUtra svAdhyAya, zrI amRtalAla kAlidAsa dozI, zrata ratnAkara 104, sArapa bilDIMga, navajIvana presa sAme, amadAvAda,4 saMvardhita AvRtti, 2007 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. logassa sUtra, dhIrajalAla TokarazI zAha, navabhArata sAhityamaMdira, amadAvAda, 2000 31. logassa mahAsUtra yAne jainadharmano bhaktivAda, zatAvardhAni paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAha, prajJA prakAzana maMdira, muMbaI-9, vi.saM. 2035 32. vaMdAvRtti, zrI devendrasUri, 28SabhadevajI kesarImalajI je.saMsthA, ratalAma, vi.saM. 1985 33. sacitra jainadarzana bhAga-1, zrI vanitAbAI mahAsatIjI goDala saMpradAya, jainadarzana, rAjakoTa, 1996 34. sthAnAMga- samavAyAMga, dalasukha mAlavaNiyA, gUjarAta vidyApITha, eprila-1955. 35. sUtra saMvedanA, sAdhvIjI zrI prazamitAzrIjI, zrImatI saralAbena kiraNabhAI, amadAvAda-15, vi.saM.2527 36. zabdaratna dIpa, saM. hariprasAda zAstrI, rAjasthAna, purAtvAnveSaNa maMdira pUnA, vi.saM. 2013 37. zrI pratikramaNa sUtra-prabodhaTIkA, dhIrajalAla TokarazI zAha, jainasAhitya vikAsa maMDaLa, muMbaI, vi.saM.2007 38. zrI pratikramaNa sUtra-citra Alabama, pa.pU.AcAryadeva zrI vijayabhUvanabhAnuM surizvarajI mahArAja, divyadarzana TrasTa, dhoLakA, gujarAta, vi.saM.2058 39. zrAvaka sAmAyika pratikramaNa sUtra, sudharmapracAra maMDaLa, gujarAta zAkhA amadAvAda, 1999 40. zrI zrAvaka Avazyaka, saMzodhaka popaTalAla choTAlAla zAha, zrIsthAnakavAsI jaina mitra maMDaLa, amadAvAda, vi.saM.1981 41. zrI paMca pratikramaNasArtha, zrImad yazovijayajI, jaina saMskRta pAThazALA zrI jaina zreyakara maMDaLa, mahesANA, 2004 42. zrI paMca pratikramaNasArtha, zrImad yazovijayajI, zrI jaina zreyaskara maMDaLa mahesANA 2004 43. zrI zrAddha- pratikramaNa sUtra (prabodha TIkA) bhAga-1, se.pa. pUjya paMnyAsa, zrI bhadraMkaravijayajI gaNi, pa.pUjaya munizrI kalyANa pravijayajI, jaina sAhitya maMDaLa, vilepArale muMbaI, cothI AvRtti, 2000 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI 1. uttarAdhyayanasUtra, madhukara muni, zrI Agama prakAzana samiti byAvara ( rAjasthAna ) 1974 2. anuyogadvArasUtra, madhukara muni zrI Agama prakAzana samiti, byAvara (rAjasthAna) 1984 jaina dharma AcAra aura saMskRti, DaoN. rAjendra muni, yunivarsiTI pablikezana, naI dillI, 1996 4. jainendra siddhAMta koSa bhAga-2, jinendra varnI bhAratIya jJAnapITha naI dillI, 3. 1997 5. tIrthakara, buddha aura avatAra - eka adhyayana, DaoN. ramezacaMdra gupta pAzvanAtha vidyAzrama zodha saMsthAna, vArANasI, 1962 6. logassa sUtra eka divya sAdhanadya, DaoN. sAdhvI divyaprabhA, cauraDiyATrasTa, jayapura- vi.saM. 2049. pratikramaNa sUtra saha vivecana bhAga - 1 ( hindI - aMgrejI) zrI nirvANa sAgarajI, zrI aruNodaya phAunDezana kobA, 1997 zrI bhikSu Agama viSayakoSa, gaMgAdhipati tulasI, 1996 7. 8. Page #155 --------------------------------------------------------------------------