________________
સગ ૭ મ] ચલ્લણાનો પ્રાસાદ, શ્રેણિકનું વિદ્યાગ્રહણ વિગેરે
[૧૨૯ સાંભરવાથી અકસ્માત્ હાસ્ય આવ્યું, એટલે તે રાણીએ નીચે ઊતરીને આદરથી રાજાને હાસ્યનું કારણ પૂછ્યું. રાજાએ જે પ્રમાણે પ્રભુએ કહ્યું હતું, તે પ્રમાણે તેના પૂર્વ ભવથી માંડીને પૃષ્ટ ઉપર ચડવા સુધીનું બધું વૃત્તાંત કહી આપ્યું. તે સાંભળી તે તત્કાળ વૈરાગ્ય પામી અને આદરથી પતિની આજ્ઞા લઈને તેણે શ્રી વીરપ્રભુની પાસે જઈ દીક્ષા ગ્રહણ કરી.
સમુદ્રના મધ્યમાં પાતાળભુવન જેવો આર્તક નામે દેશ છે, તેમાં આદ્રક નામે મુખ્ય નગર છે. તે નગરમાં ચંદ્રની જેમ દષ્ટિઓને આનંદ આપનાર અને લક્ષમીથી વિરાજમાન આદ્રક નામે રાજા હતો. તેને આદ્રકા નામે રાણી હતી. તે બંનેને આદ્ર મનવાળો આદ્રકુમાર નામે પુત્ર થયે. તે યૌવન વયને પ્રાપ્ત કરી યથારૂચિ સાંસારિક બેગ ભેગવવા લાગ્યો.
આદ્રક રાજાને અને શ્રેણિકરાજાને પરંપરાથી બેડીની જેમ પ્રીતિ બંધાયેલી હતી. એક વખતે શ્રેણિકે સ્નેહરૂપ લતાના દેહદરૂપ ઘણી ભેટ લઈને પિતાના મંત્રીને આદ્રક રાજાની પાસે મોકલે. મંત્રી ત્યાં પહોંચ્યું, એટલે આદ્રક રાજાએ જાણે શ્રેણિકનું મૂર્તિમાન મિત્રપણું હોય તેમ ગૌરવતાથી તેને જો. પછી તે મંત્રીઓ સાથે આણેલી સૌવયે, નિંખપત્ર અને કાંબળ વિગેરેની ભેટ આદ્રક રાજાએ હર્ષથી ગ્રહણ કરી. આદ્રક રાજાએ મોટા સત્કારથી તેની સંભાવના કરીને પૂછ્યું કે, “મારા બંધુ શ્રેણિક કુશળ છે?' તેના ઉત્તરમાં ચંદ્રના આતપની જેમ પોતાના સ્વામીનું કુશળ વૃત્તાંત કહેવાવડે તે મંત્રીરૂપ ચંદ્ર આદ્રક રાજાના મનરૂપ કુમુદને પૂર્ણ આનંદ આપે. પછી આદ્રકકુમારે પૂછ્યું કે, “હે પિતા! તે મગધેશ્વર કેણુ છે કે જેની સાથે તમારે વસંતઋતુ સાથે કામદેવની જેમ આટલી બધી પ્રીતિ છે?” આટૂંકરાજા બોલ્યો કે-“હે વત્સ! શ્રેણિક નામે મગધ દેશનો રાજા છે, તેના અને આપણુ કુળને પરંપરાથી પ્રીતિ ચાલી આવે છે. તે સાંભળી તરત જ આદ્રકકુમાર અમૃતની તરંગિણી જેવી દષ્ટિથી પ્રેમાકુરને પ્રગટ કરતો મંત્રી પ્રત્યે બોલ્યો કે, “તમારા સ્વામીને કોઈ પૂર્ણ ગુણવાળો પુત્ર છે? તેને હું પ્રીતિનું પાત્ર કરીને મિત્ર કરવા ઈચ્છું છું.” મંત્રી બે કે, “હે કુમાર! બુદ્ધિનું ધામ, પાંચસે મંત્રીનો સ્વામી, દાતાર, અસામાન્ય, કરૂણારસનો સાગર, દક્ષ, કૃતજ્ઞ અને કળારૂપ સાગરનો પારંગત અભયકુમાર નામે એક શ્રેણિક રાજાને પુત્ર છે. અરે કુમાર ! બુદ્ધિ અને પરાક્રમથી સંપન્ન, ધર્મજ્ઞ, ભયરહિત અને વિશ્વમાં વિખ્યાત એ અભયકુમારને શું તમે નથી જાણતા ? સ્વયંભૂરમણ નામના સમુદ્રમાં અનેક આકારવાળા મસ્યસમૂહની જેમ તે કુમારમાં વાસ કરીને રહ્યા ન હોય એવા કઈ પણ ગુણે આ જગતમાં નથી.” પિતાના પુત્રને અભયકુમાર સાથે મૈત્રી કરવાનો અથી થયેલ જાણીને રાજાએ કહ્યું કે-“હે વત્સ! તું ખરેખર કુલીન પુત્ર છું; કેમકે મારા ચાલેલા માર્ગે ચાલવાને ઇચ્છે છે. વળી સમાન ગુણવાળા અને સમાન કુળ તથા સંપત્તિવાળા તમારે બંનેને વિવાહસંબંધની જેમ પરસ્પર મિત્રપણું ઘટે છે. પિતાના મનોરથને મળતી પિતાની આજ્ઞા
D - 17
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
