________________
૧૦૮
મદનને જન્મ થયો હતે માટે એ કલ્પને આ નામ હજાર અયન સુધી તારી અને કાળું હોય તે આપવામાં આવ્યું છે.
હજાર અયન સુધી તું મારી દાસી થઈને રહે. ક સ્ક૬ ગ્રહ. એ ભૂત જેને વળગ્યું હોય તે જે કાલે સવારે આપણે નિશ્ચય કરીશું. પછી એણે ગર્ભિણું હોય તે તેને સર્ષ પ્રસરે છે. | ભાર પિતાના પુત્રો સપને કહ્યું કે જાઓ વિષથી સૂર્યના વ૦ ૨૩૦–૩૭.
ધેડાનું પૂછ કાળું કરે. એઓ કહે અમને સૂર્ય કક કશ્યપ ઋષિની તેર સ્ત્રીઓમાંની એક. પ્રાચેતસ બાળી નાખે. ગુસ્સે થઈને કદ્ર એ કહ્યું જાઓ, તમને દક્ષની કન્યા. એ સઘળા સર્પોની માતા છે. એના જન્મેજય સત્ર કરીને બાળશે. પછી ભય પામીને સે પુત્રોમાંથી મુખ્ય આ પ્રમાણે શેષ, વાસુકિ, બધા નાગ જઈને પૂછડાને વાળની જગાએ બાઝયા. કર્કોટક, શંખ, અરાવત, કંબલ, ધનંજય, મહાનલ, બીજે દહાડે કદ્ર એ વિનતાને કહ્યું કે બતાવ ધોળું પદ્મ, અશ્વતર, તક્ષક, એલાપત્ર, મહાપદ્મ, ધરાષ્ટ્ર, કયાં છે? વિનતા ઝંખવાઈ ગઈ. કદ્ર એ એને દાસી બલાહક, શંખપાળ, મહાશંખ, પુષ્પદંત, શુભાનન, કરી પિતાને ત્યાં રાખી એક હજાર વર્ષ પછી શંકમા, બહુલ, વામન, પાણિન, કપિલ, દુખ, વિનતાનું બીજું ઇડું ફૂટયું, તેમાંથી સૂર્ય સરખાં પતંજાલ, કૂર્મ, કુલિક, અનંત, આર્યક, લેહિત, તેજસ્વી ગરુડ નીકળે. એ તરત જ પિતાની માનું પદ્મચિત્ર વગેરે, અને મનસા નામની કન્યા હતી. દર્શન કરવા કને ત્યાં ગયો. માની દુર્દશા જોઈ સૂર્યના રથના ઘડાની પૂંછડી કાળી છે કે ધોળી ગરુડે કાંઈ માગવાનું કહ્યું. વિનતાએ ક૬ના સામું એ વિશે એને અને એની શકય વિનતાને શરત જેયું, એટલે એ બોલી કે જો તું મને અને મારા થઈ હતી. એના પુત્રો દ્વારા એ શરતમાં જીતવાથી પુત્રોને અમૃત આણી આપે તે હું તારી માતાને એની શકય એની દાસી બની હતી. (૧ વિનતા મુક્ત કર્યું. પછી ગરુડે યુદ્ધ કરી ઈન્દ્ર પાસેથી શબ્દ જુઓ.)
અમૃત કળશ લીધે. આ કદ્ર અને એની બહેન વિનતા બે શકે પણ એને ઈન્દ્ર સમજાવ્યો કે દુષ્ટ નાગ અમર થતી. કશ્યપે પ્રસન્ન થઈને કહ્યું હતું કે કને હજાર થશે તે સહુને પીડા કરશે. ગરુડે કહ્યું હું કળશ પુત્ર થશે અને વિનતાને બે અતિ બળવાન પુત્ર લઈ જઈ નાગને બતાવી દર્ભના વનમાં મૂકીશ. થશે. પછી બને ગર્ભવતી થઈ. વિનતાએ બે અને ત્યાંથી તમે કઈ ન જાણે એમ લઈ જજો. ગરુડે
એ હજાર ઈડાં પ્રસવ્યાં. પાંચ હજાર વર્ષે કદ્રનાં કળશને દના વનમાં મૂકો અને નાગોને કહ્યું ઈડા ફૂટ્યાં તેમાંથી શેષ, વાસુકિ, તક્ષક, કર્કોટક, કે સ્નાન કરીને પ્રાશન કરજે. નાગ નહાવા ગયા. ધનંજય, ઐરાવત આદિ નાગ નીકળ્યા. વિનતાએ કદ્ર એ વિનતાને મુક્ત કરી. નાગ નહાઈને આવ્યા અદેખાઈથી પિતાનું કાચું ઈડું ફેડ્યું. એમાંથી ત્યારે ઈન્દ્ર કળશ ચોરી ગયો હતો, તે ત્યાં મળે ઘૂંટણ સુધી અંગવાળા, પાંગળો, લેહી નીગળતો નહિ. કળશ મૂક હતા તે જગા સર્પો ચાટવા પુત્ર નીકળે, જે અરુણના નામથી ઓળખાય છે. લાગ્યા. આથી એમની જીભ ચિરાઈ ગઈ, અને કાચું ઈંડું ફેડવા સારુ પુત્રે એને શાપ દીધે કે અણુ આગળથી બે પાંખવાળી થઈ. | નર્મ કથાતે જેની અદેખાઈ કરી તેને જ ઘેર દાસી થઈને કોષ૦ ૫.૦ ૫૧-૫૩. સહસ્ત્ર અયન સુધી રહેજે.
કમાર એક રાજર્ષિ.. એક સમયે કદ્ર એ કપટથી વિનતાને કહ્યું કે કનકાંગદ ધૃતરાષ્ટ્ર રાજના સોમાંને એક પુત્ર. ચાલ આપણે સૂર્યના ઘડા જોઈએ. પછી ઘેર કનકાયુ ધૃતરાષ્ટ્ર રાજાના સે પુત્રોમાં એક આવીને પૂછ્યું કે સૂર્યના ઘડાનું પૂછ કાળું હતું કનખલ ભરતખંડમાંનું એક તીર્થ. કે ધળું ? કદ્ર કહે કે જે ઘેલું હોય તે હું કનખલ (૨) એ નામને એક પર્વત.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
